No. 18080.
De Wilhelmïnabrug met keersluis
in den Hooge-Rijndijk.
LEtDSCH DAGBLAD Woensdag 15 Januari.
Tweede 8!ad
Anno 1919.
Hervormingen in Indië.
TWEEDE KAMER.
BINNENLAND.
GEMENGD NIEUWS.
KUNST EN LETTEREN.
VRAGENRUBRIEK.
Voor oen in werken van algemeen nut
belangstellend Leidonaar kan on mag hot
niot uitgaan dat 11 Januari voor kon een
belangrijke dag was wegens het voor het
verkeer openstellen van do Wilhelmiuar
brug over hot nieuwe kanaal in den Hooge-
BijricLijk, waarvan wij Zaterdag-avond kor-
telijks melding maakte.
In wording sedert ruim twee jaren heeft
men dan eindelijk het genoegen mogen heb
ben oen werk voltooid te zien waarnaar
zoolang verlangd i3.
Laat ons het volbrachte eens van nabij
bezien-
Van af c3en Hooge-Rijndijk wordt door een
bo maken 12 M. brcede klinkerweg, mot
daarnevens een verhoogd voetpad, toegang
verschaft naar het bouwwerk, dat reeds van
verre de belangstelling wokt
Do brug, tweo volkomen aan elkander
gelijk zijnde enkelvoudige ophaalbruggen,
breed van 0 tot 12 M. hebben een zijvlak-
breedte van 5.50 M. met wederzijds ver
hoogde voetpaden, breed van 1.75 tot 3.25
M. Ter beveiliging van hot' verkeer voor heb
publiek is bij deze brug do niot onpractisch©
methode toegepast om den wandelaar te
noofcbaken den veiligen weg to bewandelen
en zich niet op 't zijvlak der brug behoeft to
begeven. De stabielo hameistijlen, als schei
ding tusschen rijvlo»or on wandelpad ver
plicht u hiertoe
Ter zijden van het landhoofd aan elke
brug is het aangenaam een zeer eenvoudig
in lijnen zijnd huisje te zien, heb eeno be
stemd voor hem dio de* brug zal doen ope-
aen en sluiten waarvoor hij aldaar de eleo-
brische toestellen ter zijner beschikking
heeft, het andere bestemd als-magazijn voor
dp berging van do onmisbare gereedschap
pen voor onderhoud.
Van uit het z.g. bedieningshuisjo heeft do
brugknecht oen ruime uibkijk naar liet ka
naal en dus naar de vaartuigen cfi© hem
zijn taak opleggen, bestaande in het doen
al ui ton van de brughelcken on het openen
van de 10 M. brcede doorvaart. Een
grootech gezicht ia het na deze zeer eenvou
dige bewoging de sierlijk gevormdo doch
van eenvoudige leuningen voorziene klap of
val to zion draaien, en tevens do op ruim 9
M. hoogte zich om haar as bewegenck> ba
leins van 18 M. lengte te zien verplaatsen.
De- electrisoho bewoging gesohiodit van
uit het bmghuisjo door middel van een
schakel wals, zij wordb overgebracht op een
door een electromotor gedreven Herwerk,
Wolko zich in de benedenruimten van het
landhoefd dier brug bevindt. Tot toegang
diaarheon zijn naast ieder huisjo soHdo gra
nieten buitentrappen gemetseld welke u
-brengen op een langs hot geheel o landhoofd
rondgaande omgang. Deze benedenruimten
zijn, hoe eenvoudig ook afgewerkt toch do
belangstelling waardig door de keurig nette
mechanische inrichtiög.
Do beneden omgang is gemaakt om goede
golegonlioid te hebben do constructiodcolon
der brug steeds gemakkelijk to kunnen con
trol core n en tevens ook om de brug bij open
©tand geheel buiten do 10 M. wijde door-
yaartoponing te houden.
De ligging der brug in Rijnlands water-
keoring ,,de Hooge-Rijndijk" maakte het
mondig er een waterkcering zou zijn, deze
bestaat 'uit do alom bekende puntdeuren.
Hot. zal den aandachtigen toeschouwer
©ebt-or bijzonder opvallen dat de sluisdeu
ren, wier bovenkant honger dan don om
gang ligt en waarvoor verhoogdo uitmetse-
lingcn een onaangename belemmering zijn
geworden in de voorgenomen vastgestelde
vrije ruime omgang.
Eerbiediging van verouderde voorschrif
ten en zich krampachtig daaraan vasthou
den, zonder betere begrippen te doen gel
den, hebben hier mismaakt en bedorven wat
goed bedoeld was.
De Loidenaar weet het en ondervindt het
in zijn beurs maar al te goed dat hij in zijn
streven om ten nutte van het algemeen iet©
tot etand te willen brengen, wordt, en ib
belemmerd door 't kortzichtige van anders
denkenden en machthebbenden. De belem
merde omgang is er, dit is te constateeren
en te bejammeren evenals cl© hoogo sluis
deuren.
Zonder in nadere technische omschrijving
to vervallen van cle eleotrische- en mecka-
nischo installaties dio zioh kenmerken door
eenvoud, netheid en gemakkelijke bedie
ning kan men opgewekt verklaren met den
bouw en inrichting dezer brug oen voor het
algamcen belang zeer nuttig work is tot
©tand gebracht.
Dat Loiden3 Bestuur zich don bouw der
brug mot toegangswegen niet onwelgevallig
was, mogo blijken uit de medewerking van
haar voor het maken van do breede toe
gangswegen en van de trottoirs met straat-
wogen langs do huizon die een goede ver
binding met het Ubrcchtsche Jaagpad mo
gelijk maken.
Is da brug door zes, op gcmcteoldo kolom-
taon rustendo lantaarns verlicht, do toe
gangswegen zullen, naar wij mogen ver
wachten, door do goede inzichten van het
gomoontebe stuur wel evenzoo ruim verlicht
worden.
Dtaor de .openstelling dozer brug die
naar wij mogen wonschen binnen niet te
langen tijd gevolgd zal worden door het
voor do scheepvaart, openstellen van het
kanaal van af do Lamniebrug tot do Span-
jaardsbrug, ia men een belangrijke schrede
gevorderd naar liet- doel. Het moge een feit
zijn do verwachting dikwijls teleurgesteld
is, mon vergeto niet do oorlogstoestand
hierin haar oorzaak vindt. Na alle belem
mering en tegenslag in den voortgang van
hob werk brengt het er u too de gedachten
te verplaatsen naar hom, die van alles de
doortastende leider is geweest, naar hem,
•wiens inzicht altijd voor moeilijkheden een
wplossing wist. te vindon, naar hem <58©
alios over het. dood'e punt hielp, het was de
Hooftilingonicur van den Provincialen Wa
terstaat in Zuid-Holland, do heor J. M. W.«
van Rlzolingen voor wiens voortreffelijke
©igonsohappcn pion respect kan hebben en
hier oen werk wist tot stand to brengen
waar naar een ieder met welgevallen zal
zien.
Ten slotte is nog melding to maken aan
wien do uitvoering der werken was opge
dragen.
Do aannemer van den onderbouw dor
brug met keersluis en toegangswegen was
de heer A van Houwelignen te Zoeter-
woude Aannecmsber van den bovenbouw
der brug was do alom gunstig bekende"
Naamloozo Yennootschap F. Kloos cm
Zonens' werkplaatsen te Kinderdijk.
Do electro-mechanischo en handbewe-
gingsinrichtingen zijn vervaardigd door do
Naamloozo Vennootschap Machinefabriek
„Jaffa" voorheen Louis Smulders en Co., to
Utreobb en door do firma Groen© vel d-
Reumpol cn Co., te Amsterdam.
We gelooven niet, dat de heer Ter-teeg zeer
gelukkig is geweest met zijn poging de nieuw
ingestelde commissie met wantrouwen te omrin
gen, voor zo aan den arbeid in getrokken.
Hij kan alleen hopen op instemming van do
oor-reactionnafre elementen, zooals men er vindt
ondor do grooto kapitalisten, do regenten, enz.
A. v. W.
De Gouvornenr-Genesraal van Limburg Sti-
i rum heeft een hervormingscommissio ingesteld
I onder leiding van prof. J. H. Carpentier Al-
I ting, prosident van hot Hooggerechtshof. Naar
aanleiding hiervan heeft de heer H. Tersteog,
j redacteur van het „Soer Handelsblad" een
j artikel geschreven in de „Telegraaf" en er bo-
ven gezet: De Indischo regeering op hol. Vreemd,
j dat do heor Terstceg, dio vroeger de „Javabode"
j redigeerde, bet officieuse orgaan der regeering,
nu niet beter weet te doen, dan aanvallen op de
regeering te plaatsen in do.„Telegraaf", het
blad, dat nooit waardecring kan voelen voor re-
geeringsdaden, dat zijn kracht zoekt in zooge
naamd o PITTIGE, maar steeds afbrekende cri-
tiek. We kunnen den hoer Tersteog met deze
gestie geen geluk wenschen. Zooals hij nu
schrijft in het artikel bovengenoemd, is hij al
zeer ongelukkig.
Hij neemt als uitgangspunt do woorden van
den Gouverneur-Generaal: „De overal versterkte
politieke evolutie wil, dat Indië politioko instel
lingen aanvaardt, waarbij mot de veranderde
omstandigheden wordt rekening gehouden."
Hieraan hecht hij vast, dal do regeering nu ver
standig en onverstandig kan handelen. Dat is
natuurlijk altijd het geval Cn als de heer Ter-
steeg meent nu eens een snuggere opmerking
gelancDord te hebben, dan heeft hij hef glad mis.
j ZokeT, do opdracht aan de commissie 19 vol-
l strekt onbeperkt. Ze kan dus goed on niet goed
I handelen. Maar waarom nu vooropgesteld moot
worden, dat niet goed gehandeld zal worden, is
niet duidelijk. Toch bedoeld de heer Tersteeg het
zoo, want andera had hij aan zijn artikel een
ander opschrift gegeven. De namen der com
missieleden zeggen voldoende, dat van haar geen
-onbekookte adviezen zijn te verwachten. De heer
Torste eg leidt de heeren zelf bij zijn lezers in op
do volgende wijze:
Verdor hebben daarin zitting de regenten van
Japara en van Bang-il; een inïandsch oud-be-
stuurdor van «de Buitenbezittingen; nog ecnige
vooraanstaande vortegenwoordigora van do in-
landscho bevolking, onder wie con bestuurslid
van de Sarekat Islam; een vertegenwoordiger
van do Indo-partij; do grocte Java-kenner, pas
toor Van Lith, do nieuwe regeeriugsvertcgen-
vvoordiger in den Volksraad kapitein Huurling,
tot nu hoofd van den politiekon inlichtings-
d-lenst; do adviseurs v. <d. decentralisatie en
de Buitenbezittingen; de zeer radicalo burge
meester Van Scmarang; do nieuwe directeur van
Financiën, mr. dr. Talma; een deskundige in
agrarische zaken, controleur Weitor; de bekende
on bokwamo 6clirijvesr over Indische politieke
aangelegonhodan, S. Rits cm a van Eek; de koop
man mr. H. 's Jacob, in Indië bekend als de
man met de geüsurpeerde reputatie; de parti-
cullero seoretaris van den Gouverneur-Generaal
mr. Beuckor Andfeae, als dwarskijker. Een
commissie, waarvan men alios of 'niets kan ver
wachten, al naar gelang zij haar taak opvat."
Wo hebben alleen bezwaar tegen het laatste,
daar wc van de commissie veel goeds verwach
ten. De burgemeester van Semarang wordt ge
noemd zeer radicaal. Is dat zoo'n gevaar? In
Indië is nog zooveel te hervormen, dat hij, die
daaraan zijn krachten geeft, al heel gauw als
radicaal in ccn slechten reuk staat. De heer de
Jong doet als burgemeester van Semarang uit
stekend werk. De heer Huurling staat ook als
degelijk man bekend en als man van moed. Hij
hooft den, moed-zijner overtuiging en die is voor
uitstrevend, maar brengt hem niet op I10L
Van de genoemdo regenten kennen we per
soonlijk den heer Oetoyo, regent van Japara,
een man, die op uitstekende wijze de belangen
van zijn volk behartigt en wel in overeenstem
ming met het blanke element. Hij streeft mede
naar meordero rechten van den inlander, maar
als do heer Terstceg hem dat kwalijk zou ne
men, zou luj bewijzen absoluut bij zijn tijd ten
achter te staan. De heer van Lith, Weiter,
's Jacob en anderen zullen heusch niet op hol
gaan.
Maar dat weet de heerTersteeg weL Hij
meent echter door afbreken gelegenheid le krij
gen om den juisten weg aan te wijzen, doch ver
zuimt er op te wijzen, dat het zeer wol mogelijk
ja zelfs waarschijnlijk is, dat de commissio op
hetzelfde standpunt staat in vele dingen.
Zoo bijv. inzake kiesrecht Wie zegt den heer
Terstceg, dat het niet door de commissie zal
aanbevolen worden van den grond af op te bou
wen, door in do eerste plaats bet algemeen kies
recht voor do dessa in te voeren? ^Hot is al een
oud idee. De tegenwoordige verkiezingswijze, af
komstig van den Engehchen gouverneur van
Java in 1811 Sir Raffles, was een oeuw geloden
een vooruitgang, maar voldoet nu niet moer.
Wie zulk een verkiezing wel eens bijwoonde, kan
zijn lachlust niet bedwingen. Dat moet dus ver
anderd worden.
Dan moet dit worden uitgebreid tot de verkie
zingen voor regentschapsraden, enz., zegt de
lieer Tersteog. Vermoedelijk of vrij zeker zal de
commissio dat ook wed zeggen. Ale de heer Ter
stceg dan maar niet gaat betoogen, dat HIJ ls
do hervormer van Ihsulinde.
Dan zegt hy: De rechtspraak moet meer in
overeenstemming worden gebracht met do in de
bevolking levende rechtsbegrippen. Ook dit ia
geen novum cm aan een man als prof. Carpen
tier Alting, die te Leidon het Indisch recht do
ceerde boter bekend dan aan den redacteur van
het „§oer. Handelsblad".
Reeds 'n kwart eeuw geleden' wisteu' we op
Javaf dat hot niet aangaat het Romoinsche
Recht gemengd met Germaansche rechtsbegrip
pen, onvermengd over te planten op Oosterschen
bodem, waar do Koran rechtsbegrippen reedt
eeuwen geleden binnendrongen;,
Zitting van gisteren.
(Slot.)
Interpellatie.
De heer SANNES (S. D. A. P.) vroeg do
Kamer verlof don Minister van Landbouw
eenige vragen te stellen over de melkvoor-
ziening van Amsterdam. Morgen zal over dit
verzoek beslist worden.
Hierna wordt voortgegaan met de Onder
wij sbegrooting.
Do heer K. TER LAAN (S. D. A. P.)
dringt aan op verlenging van cfen leerplich
tigen leeftijd. Aan heb voorstel tot verbete
ring der onderwijzers salaris sen zal spr.
namens zijn fractie sprekende, gaamo zijn
stem geven.
De heer DE MURALT, (U. L.) spreekt
ovor de loyale medewerking van do uitwer
king van art 192 der Grondwet en vraagt
publicatie van de notulen der Revredigings-
commissie. Tegenover het voorstel inzako
de salarisverbetering staat spr. niet vij
andig.
De heer RUTGERS (A.-R.) treedt in een
bestrijding van do zienswijze dor Bovredi-
gingscommissie, wat aangaat de gebouwen
dor bijzondere scholen, als zouden deze
Ruks eigendom zijn.
De heer DE ZEEUW (S. D. A. P.) heeft
bezwaar togen icdoren dwang en daarom
tegen de verplichte neutrale staatsschool
der revolutionairen.
De heer DE JONGE (S. D. A. P.) betoogt
dat in het zuiden het verblijf van kinderen
van soc.-dem. ouders op bijzondere en open
bare scholen soms onhoudbaar wordt ge
mankt. -
Do minister van onderwijs, de heor DE
VISSER, deelt mede, dat het onderwijs aan
da vluchtelingen ruim 63 ton heeft, gekost.
Van een Belgisch aanbod tot zelf betalen of
restitutie is niot3 gebleken. Aan do subsi
dies voor do sportverecnigingen zal de voor
waarde worclon verbonden, cïat Zondags
niet voor één uur zal mogen warden ge
speeld.
Het rapport dor Be\Todigingscominissio
moot volgens spr. de leidraad zijn bij de
herziening der onderwijswet. Vermindering
van de waarborgen voor goed onderwijs is
van spr. niet te verwachten. Do gehcele
onderwijs wetgeving is verouderd, alzoo
acht do minister een uitgebreide taak te
hebben. Hij rekent bij de uitvoering op de
medewerking van allo partijen. Afschaffing
der landbouwverioven wordt overwogen.
De minister is voorst-ander van het zevende
leerjaar, zoo noodig met leerplicht.
Er werd vervolgens gorepliocercl door de
heoren BULTEN, DUYMAER VAN
TWIST en VAN WIJNBERGEN.
De algemeen© beschouwingen "werden
hiorna gesloten.
Te 5 uur 10 werden de beraadslagingen
verdaagd tot heden één uur.
Bolgon in Holland. „Ons Vaderlaad''
geeft oen hoofdartikel, getiteld „Leoigena".
Daarin wordt o. a. Nederland warm ver
dedigd tegen oncontroleerbare laster
praatjes.
„Om hier in dit kort artikel maar van een
land te spreken, wat is er al op rekening
van Holland niet uitgestrooid en rondge
vent geweest? De Belgen waren er slecht
gezien slecht onthaaldonbroe
derlijk behaudelden, bovendien, ze
leden er honger
Hebben wij dat alles ook niet tijdelijk ge
loofd!
Hoewel, er het fijne van willende weten,
en, in staat gesteld zijnde om de pure
waarheid te achterhalen, ondervroegen wij
verscheidene geïnterneerden uit Holland te
rug, en, allen verstaat ge wel allen
waren het eens en ?s eens, om met lof en
dank te spreken over onthaal, verblijf en
behandeling bij het Hollandsche Volk; ve
len onder dé teruggekeerden verloren er
zelfs hun ruw© pel en komen van ginder
netjes terug, hoor, niet- ongesnoeid, maar
als fijne, welgemanierde menschen, ginder
gedresseerd cn opgeleid, mooi nou. Indien
er soms wat verkoeling kwam, dan waren
er do verblijvende Belgen dikwijls de cchuld
van. Eon onzer soldaten, H. L...., die ginder
knecht bij een bakker was, verteld© mij,
dat reeds den derden Zondag van zijn ver
blijf in dio streek, een Belg peerdeiam
stakestijf dronken op straat Hep. De
geposeerde Hollandsche menschen kwamen
uit him huizen, om dat spootakel te aan
schouwen, want het vas er, in dat dorp de
eerste maal, dat ze teen dronkaard in het
openbaar zagen vechtebeenen. Dat zulke
becstigheden eerbied en liefde doen ver
flauwen en zelfs wegnemen, moet niemand
verwonderen en kibbelen verontschuldigt
niet.
Dat er in Holland verblijvend© Belgen,
waar hier, waar daar, reden tot klagen
vonden, veranderb mets aan den alcremce-
nen toestond: uitzonderingen bewijzen niets
en die vindt men overal en in alle toestan
den. En wat de klachten over schaarsch-
heid in zake van bevoeding betreft, het is
genoeg gekend en geweten, dat de Hollan
ders zeiven niet veel meer onder den neus
kregen, in de laatote oorlogsmaanden. De
waarheid behoort gekend en de onwaarheid
dor slechte behandeling onzer laudgonootcn
valt dood nevens den peerdeleugen van don
doortocht der Duitschers door Limburg in
1914",
Het meolgobrok, <-* -Ven vakkundige zijde
schrijft men j
Né-ar aanleiding yan, tal ya£ angokqinsa
klachten over de gebrekkige werking der
meel- en bloemdiatributi© zond hot Centraal
Bestuur van den Nederlandsehen Bakkers-
bond op 16 December reeds een telegram
aan den Minister van Landbouw, waarin
aangedrongen werd op een meer regelma
tige verdeeling en afzending der benoodig-
de hoeveelheden grondstoffen.
Hierop werd in de eerste week van Janu
ari het volgend antwoord van don Minis
ter ontvangen
„De achtereenvolgende verhoogingen van
het broodrantoocn, welke een snellere aan
vulling der voorraden bij d« bakkers nood
zakelijk maakten, de trage aanvoer van ko
len, welke enkel© fabrieken tot eenige da
gen van stilstand heeft genoopt, do groot©
leveranties voor doortrekkende krijgs
gevangenen en voor vluchtelingen en d©
verandering in de samenstelling in het r©-
ge erin gsm cel in het begin dezer maand,
zijn alle factoren geweest, welke tot een
stagnatie hebben geleid.
W-aar inmiddels alles in hek werk wordt
gestold om den achterstand van do meel
fabrieken ten spoedigste in te- halen, meen
ik te mogen vertrouwen, dat binnenkort de
broodvoorziening over het geheel© land
^wederom zal kunnen plaats vinden. De re
geling van de meélvoorziernng in geval van
eventueel gesloten water, heeft mijn volle
aandacht.
Het grooto gebrék- aan grondstoffen heeft
echter mede ten gevolge, dat thans nog
geen voorraad meel en bloem kan worden
verschaft".
Het is dus duidelijk, dat bij een np plot
seling invallende voTst de" grootste ellende
voor de deur staat, waar de voorraden bij
cle bakkers vrijwel overal gelijk nul zijn.
Nooit heeft de broodvoorziening er slech
ter voor gestaan dan juist thana. In tol van
gemeenten ia men een groot aantal tijd
vakken ten acihter. Wordt er nie* alle© op
gezet om dien achterstand in te halen, zoo
dat althans een kleine reserve bij de bak
kers kan gevormd v orden, on gebeurt dit
niet zeer spoedig, dan veroorzaakt do min
ste geringst© sfcr-eonming in de vaart over
al in den lande 'broodgebrek en onlusten
zullen dan zeker niet uitblijven.
Do vryo vlccschlianueL De vakbla
den voor den Vee- en Vleesehhandeï wijden
natuurlijk beschouwingen aan den hul
digen toestand, ontstaan pu de vee- en
vleesohhandel vrij is.
f/ioo lezen we in „De Veehandel";
Onze- verwachting is, dat bet vteescb niet
veel goedkoöper zal worden. Dit heeft deze
goede aijde, d&b er een zèlfrantsoeneeriog
ontstaat, die gewenscht is. Toen men clan
destien vteesch op zrjn tafel kon krijgen, wed
ijverden meer gegoeden, wie het grootste
stuk vleesch op rijn tafel had. Nu het echter
tegen hooge prgz&n in de slagerswinkels ligt,
blijkb het publiek niet zoo koop'ustig.
Wanneer dus gezorgd kan worden voor
goedkoop schap n-, paarden-, varkensvloe oh
en öpek, dan zal het de vleeschvoorziening
wèl gaan bij den vrijen handel.
Het is de plicht van alle Bondsleden te
trachten, den toestand zooveel mogelijk te
normaliseeren; als Ned. Bond van Veehan
delaren hebben wij een taak te vervullen; de
Regeering steunen, omdat zij getoond heeft
den VTrjen handel te eerbiedigen.
Dan gaat "heb goed.
De „Vee- en Vleeschhander schrijft o.m.:
Een ipaar weken vrije handel geven nog
niet te zien, hoe de toestand zich zal ont
wikkelen.
Dit is wel zeker, reden tot groot optimis
me ie er niet Voor veehandelaar en slager,
al doet de vrijheid' weldadig aan. Het meest
tevreden is de boer, die voor zijn slachtvee
nooit gekende prijken krijgt. Einde vorige
week was de markt te Leeuwarden o.a. weer
oploopende en deze week zijn te Amsterdam,
Rotterdam en Purmerend bij minder aanvoer
de prijzen ook omhoog gegaan. Op de Rofc-
terdamsche markt waren Maandag de ^lacht-
beesten gemiddeld wel f 100 per stuk hooger
in prijs dan em week tevoren en gisteren rijn
z& nog gestegen, zoodat tot £1.60 per pond
elachtgewicht is besteed.
Het apreekt vanzeit dat onder deze om
standigheden van een doorvoering van ver
laging der vleeschprijzen, de vorige week
begonnen, geen sprake kan zijn.
Dit blad echrjjffc verder o.m. nog;
Van grooten invloed op het meer of min
der spoedig vrijkomen van «den ge hoe'en han
del zal zijn het slagen met den invoer van
12.000 ton Amerikaansche bacon (gezouten
spek) door onze regeering in Engeland ge
kocht en voor distributie hier bestemd, en
25.000 ton spek uit Amerika, welke vrij in
gevoerd kan worden, zoo heet het, als we
maar scheepsruimte hebben.
Een onwillig© gemeenteraad. De Taad der
gemeente Ooststollingwerf (Fr.) besloot op d«
begrooting 1919 den post hoofdelijken omslag
met f 25.000 te verminderen on den post „Rijks
subsidie voor het lager onderwijs" inei een
zelfde bedrag te vermeerderen. Hij deed dit,
omdat anders de gemeentebelasting zou gaan
boven do draagkracht der gemeentenaren; do
hoogstaangeslagenen zouden dan ruim 12 pet
belasting in de gemeentekas moeien storten.
Ged. Staten kourden dit besluit niet goed en
verzochten den raad genoemde posten met
f 25.000 te vermeerdoren en te verminderen. Do
gomeentoraad, waarvan do meerderbeii uit S.
D. A. JVers bestaat, besloot daaraan niet te
voldoen; hij wil den hoofdelijken omslag niet
verhoogon; Ged. Staten dienen dan voor do
verhooging de verantwoordelijkheid te dragen.
Voor on na blijkt, dat de loe-
koprediking onder de Doopsgezinden nog leeft.
Nu lezen wij het bericht, dat in den Doopsge
zinden Kring te Zwaagwosteinde eon der broe
ders in de Kei-s-tgodsdionstoefening, toon geen
predikant beschikbaar was, oen preek heeft ge
houden in do Firiesclio taal. „Met gespannen
aandacht" is rijn ernstige rede gevolgd. „Er
waren onder, hot gehoor ,dio tot tranen weiden
bowogqn,
Een briefkaart, die 3 4 jaar onder-*
weg is. Van tijd tot tijd ontvangt de redac
tie van do „Ingenieur" mcdedeclingen omtrent
niet tijdig ontvangen van par post verzonden
stukken.
Het record op dit gebied is echter geslagen
door een briefkaart, die verzonden is voigenA
Koer duidelijk poststempel uit Bad Ooynhausen
op 0 Augustus 1385, 34 nam., met het adres:
..aan den secretaris van het Kon. Instituut vaa
Ingenieurs J. Tideman, Wcstoindo '-Gravenhage
(Holland)".' Zij draagt een even duidelijk post
stempel van aankomst: 'e-Gravenhago 7 Augus
tus 1885, 1011 voorm. Zij draagt echter nog
een poststempel en wel dat van 5 Januari 19*9,
10 uur nam., cn wsrd door do po"i 0 Januari
1919 aan het secretariaat van het Kon. Insti
tuut van Ingenieurs te 's-Gravenhage bezorgd.
De briefkaart was toen ruim 34 jaar onderweg
geweest. Afzender was (prof.) F. J. v. cL B(erg),
die o.a. een adresvcrandcring opgaf.
Eon oud geworden vaster.
Dr. Tanner, die beroemd was om zijü vas
ten, is op 91-jarigen leeftijd te Saotioga over
leden.
Hot belang'wékkende van den h00gen leef
tijd, dien hij bereikt heeft, is, dat by al der
tig tot veertig jaar geleden had aangekon
digd, dat hij door zijn vaste-nreg^fe Ian-ger
zou leven dan zijn moeste medomenschen. By
een bezoekt dat hij in Engeland in de jaren
van tachtig bracht, hoeft hij ook onder do
geneoskunrïiigen veel belangstelling gewekt
met zijn theorieën. Zeker is, dat dr. Tanner
het vasten tot een ongeëvenaarde kunst had
ontwikkeld. Een medewerker van de „Ti.mos"
zogt ervan: „Dr. Tanner kon het zóó goed cn
zóó 'lang buiten voedsel stollen, dat voedsel
voor zoover hem betrof by na overixkb'g leek".
Een stuk h rood van 1000
jaar oudi By het onderzoek van Zwecdsche
gxtaven uit do oudheid is bij Gurmeloy een
shak brood gevonden.^ dat meer dan 1000 jaar
oud is. Het is bereid uit rogge of tarwe en
afkomstig uit het latere ijstijd-perk of uit den
Vikingertyd, dus ran p!im. 900 j. na Christus.
E n ig r q o t z w e r f b lo k. Nabij
Minden in Duileohland is onlangs oen zwerf
blok gevonden, dat niet minder dan 350.000
K.G. weegt.
Do archeologen noemen dit hot grootste
zwerfblok, wat ooit in Duitoehland is aange
troffen. Het bestaat uit graniet, 13 10 M.
lang 8 M. breed' en 3 M. hoog. Duidelijk
dlraagt het sporen, dat de landlieden in vroe
ger© dagen stukken hébben afgehouwen
Evenals alle zwerfblokken ia dit in den ijstijd
komen aandrijven.
D o 68-j axi gö gemoont o-a r-
beider E. Z., beziig zijnde met het snoeien
van boomon op de speelplaats der o. L school
in do buurtschap BruDncpc, had daarbij het
ongeluk uit een boom to vallen. Do ongeluk
kige werd dood opgenomen. Hy 'had een sche.
deSbrenk bekomen.
Te Enschede aTr'iv©ord©
dagen uit Duitsdbiand een ReLgi9oh©
jongen van plan. 18 jaar die een.paard met
zWh voerde, hetwelk tijdens de afwezigheid
van den eigenaar door de wegtrekkende Dult-
scho militairen was meegenomen, ondanks
het protest van den jongen, dio het paard
niet verliet, naar Dui toch land meeging, waar
het hem eindelijk gelukte het terug to
krijgen.
Vonheugdi kwam 'hij er moe in Nederland!
aan, waar hij echter toch van z-yn paard ge
scheiden zou worden, omdat do doorvoor vaa
paarden is verboden.
Dat was zelfs in Duitsohta.n.d niet gebeurd,
en hier stelb'ig niet mogelijk!
De voorraad, geld van den jongon was uii-
gepirt. Goede raad was duur. Op voorspraak
van een der ambtenaren dor Staatsspoor, dio
vertrouwen in den knaap stolde, werd het
paard eindelijk ongef ran koord in ©en geslo
ten wagen zulks bleek nog mogelijk to
zyn naar Rozen daal afgezonden, waar het
met den geleider aankwam en waar do eige
naar, telegrafisch verwittigd, do wacht had
■gedeponeerd. Deze, d© burgemeester van Neij-
gom bij Ninove, schreef een brief vol dankbe
tuigingen aan den bedoekten ambtenaar, me-
oedoelende dat èn paard èn Alphonse goed
en wel, ofschoon beide vermagerd, waren
t hu 133 ©komen.
Slephan Partus.
De gevierd© 15-jaxigo Hoagaar3ch© violist
Stephan Partes komt op veelvuldig verzoek
nog een tweede 00noert geven in den Leid-
sdhen Schouwburg, Woensdag 22 Januari, met
een geheel nieuw progri-mana bestaand© uit
wenken van Gorelti: La Folia, Mozart, Beet
hoven, Late: Symphonie Espagnote, Wioni-
wasky: Fausfc-Phantasic, Pcnte on Hub ay,
Louis SchnitzJer zal weder begeleiden.
D. E. B. te L. Indien do dienlsbodo coon op.
zegtonnijn in acht beeft genomen kunt eil van
han-r loon' afhouden bet bedrag, dat tij ge-duren-
d© den opzegtermijn bad vardiend.
A. I.to V. Als gij uw bctnokking mot Mei
verlaat, kan mevrouw u den oieuw^aarafool af.
bouden_
2P L. to L. Wij vroczeu, dat er niet voel aan
to noon zal ziJu. Wend u tot do Huuroommisaio.,
Abonnd to L AI3 eij uw kaïno^bewcnor* mot
een behoorlijken toriniju bobt opgezogd. kunt gij
ze. na verstreken tijd. bij onwil er "uit laten
zetten. Wond u tot een dourwaardcr
Mevr J.G. to L. Eon worlrvrouw beeft geon
rocht op een nieuwjaarsfooi.
Moj. d G. te L. Indien bij het T«-rb.uron ia
afgesproken dat. als de familie de etad uit ging.
gij ook uit moogt gaan. kaa men. u natuurlijk
niot verplichten om thuia ty blijven.
D. B.. to Zoeterwoude. U bedoelt zoker. ver*
gunning om zeereizen lo mogen maken; daartoe
moet go een verzoek indienen bij de Commissaris der.
Koningin In de provincie Zuid-Holland.
J. H., te Lelden. Gcdurondo bijzonder (studie-»
of zaken-) vorlof, wordt geon vergoeding wegen*
kostwinnerschap genoten, dan nllccn bij uitzonde*
ring en op aanvrage aan den eouipagnies-cowman-
«lont, die de aanvrage doorzendt naar den Burge*
meester.
D. T., tc Hazerswoudc. Nog niot bekend.
E. J. var. A. to Noord wijk aan Zee. Hoewel dJl
niet bepaaldelijk is voorgeschreven. vcrmeeDcn wij,
dat in uw geval wel op toekenning van de bedoeldo
vorgoediDg kan worden gerekend. Vraag oons om
inlichtingen bij don Burgemeester uwer woonplaats.
E. 0. H.. te Bodegraven. De verwanten van
hen dio bij den vrijwilliger landstorm in dlonst
kwomen hebben op don bestaarden voet uanspra&k
op kostwinnersvergoeding. Indien do dienstvervul
ling bil don vrij willigen landstorm korter dan 4
weken duurt, wordt do vergoeding allcon ultgekeor4
over hot tijdvak van die dlonstvervulling.
Do burgemeester betaalt de yergooding. ^y'
