Aan de Leidsché (Burgerij.
w,
No. 18033.
LEiDSCH DAGBLAD Woensdag 11 December.
Tweede Blad
Anno 1918.
TWEEDE KAMER.
Het Bestuur der Vereeniging tot Bevordering van het Vreemdelingenverkeer voor Leiden en Omstreken heeft het plan gevormd
om ter gelegenheid van het tot stand komen van den vrede een GROQTSCXÏE EEESTlFlEXLllfG op touw te zetten. Het
meent, dat, wanneer de omstandigheden, waaronder de vrede zal gesleten worden voor ons land
gnnstig z^Jn, er alle redenen toe bestaan om na ruim vier jaren van spanning en ontbering op gepaste wijze uiting aan onze
feestvreugde te geven.
Wil deze feestviering echter in overeenstemming zijn met het heugelijk feit en de- g*@lie©le bevolking hieraan kunnen,
deelnemen, zoo is er geld, ja zéér veel geld noodig, en het is daarom, dat het Bestuur der Vereeniging tot Bevordering van hef
Vreemdelingenverkeer een beroep doet op de vrijgevigheid van alle inwoners van Leiden en Omstreken.
allon, die zieh verheugen over het eindigen van den vrèeselijken wereldkrijg, aan allen in allo rangen ec
Aan
standen vraagt het Bestuur een bijdrage, hetzij groot of klein om tot het doel, een grootsclie en in goede banen gelolde
Eeestviering te geraken, en het twijfelt niet of de deelneming zal niet alleen Groot doch ihlgexneen zijn. Ondergeteekenden,
allen Bestuursleden van V. y. V., verklaren zich gaarne bereid de bijdragen in ontvangst te nemen.
Zoeterw. Singel 29.
Witte. Singel 70.
Breestraat 36. 1
Rijnsburgerweg tl.
Oh. van Spall,
Voorzitter.
Stationsweg 12.
J.
de Graaft,
Commissaris
Jh. A. J. 8. Six,
Secretaris.
L. Straatweg C33.
J.
Oppelaar,
A. J. den Hollander,
Penningmeester
Plantsoen 51.
i.
F. La Riviere,
W. van Rossum du Chattel,
2e Secretaris.
Breestraat 95.
Sillevis,
B. de Koning Jr,
2a Penningmeestei
Haarl.str. h/Donkerst.
j .Vergadering van 10 December^
tfj"T| Voorzitter: Mr. D. Eock.
Regeling; van werkzaamheden.
Do VOORZITTER'stelt voor a.s. Donder
dag des avonds 8 uur te vergaderen en dan
aan te vangen met Hoofdstuk IV (Justitie).
Z. h. s. wordt hiertoe besloten.
Installs tie-R ijsewjjk.
Het nieuw benoemde lid der Kamer (va
cature Bogaard) do heer J. van "Rijsewijk,
wordt hierna door den griffier binnengeleid
en legt in handen van den Voorzitter de bij
de wet vereisclite eeden af en neemt daarna
zitting.
Algemeene beschouwing over Hoofdstak I.
De algemeene beraadslagingen worden
.voortgezet.
De heer VAN RAVESTEIJN (S. D. P)
wijst er op, dat herhaaldelijk aan de revo-
lutionnaire Kamorgroep rechten zijn ont
houden, welke aaD de leden der Statcn-G*
neraal zijn gewaarborgd. Ons werd zelfs ©er.
.'interpellatie onthouden, wat nog nooit ge
beurd is.
Wat ckze eerste weigering betreft, daar
tegen zullen wij volstaan met een krachtig
i prot©3t. "Mocht deze weigering nog eens her
haald worden, dan zal spr's partij tot parle-
rucntaire obstructie overgaan. Ook wil hij
aan deze algomeene beschouwingen niet
deelnemen, de hem toegemeten tijd is te ge-
ring om zijn beginselen naar behooren to
ontvouwen.
Spreker »ögt, dat zijn partij, afgezien
hoeft van het voornemen van in-staat-vaa-
besohuldiging-stelling van de vorige regee
ring voor te stellen, omdat de politieke ver
antwoordelijkheid van de Ministers in onze
wet slechts fictie is, wij eischen zegt spr.
op dit punt wetsverandering, omdat ook
deze regeering in staat van beschuldiging
moet kunnen worden gesteld.
De VOORZITTER hoopt dat de Kamer
zich door bedreiging met obstructie-niet zal
laten weerhouden een interpellatie te wei
geren als daartoe redenen zijn.
IX, heer SNOECK HENKEMANS (C.-H.)
vraagt wat de regooring doet tegen de cam
pagne. welke in en buiten Europa aan de:»
gang is tegen Nederland. Is de regeering
reeds bozig door geschriften in de pers ea
in brochurevorm licht te verspreiden om
trent onze houding tot handhaving der neu
traliteit en tot leni-ging van den nood van
oorlogsslachtoffers, niet het muist uit de ge
associeerde landen.
Het hervormingswerk wordt bddreigd door
plannen tot Kamerontbinding, voor het
.vrouwenkiesrecht en voor afschaffing der
Eerste Kamer.
Spr. komt dan tot het verzekering-vraag
stuk en bestrijdt het staatspensioen voor
zoover dit rust op de gedachte, dat de Staat
verplicht is het pensioen te geven. Hij wil
aan ieder die doel heeft gehad aan den alge-
meenen maatschappelijken arbeid pensioen
geven. Om dit te verwezenlijken zal in dea
Aanvang staatshulp noodig zijn.
Een .overeenkomstige regeling moet voor
de zelfstandig weckenden tot stand komen,
mot een wed uwen ren te.
Spr. meent, dat dan de werkelijke inhoud
van het staatspensioen grootendeeLs bereikt
is behalve voor onwaardigen, die hun inko
men verbrast hebben of niet werkten, maar
voor hen mag men de verzekeringswetge
ving niet ophouden.
De heer DE MONTE VERLOREN (A.-R.)
spreekt ever de organisatie der departemen
ten, bezwaar makend tegeneen te ver
gaand© splitsing in afdeelingen.
Wat betreft het nieuwe Kamergebouw,
do uitvoering moet alleen dan geschieden,
wanneer er behoefte bestaat aan meer
ruimte.
Spr. treedt dan in een^financieelo beschou
wing. Men moet niet rekenen op bezuini
gingen, do uitgaven van 191-9 en 1920 moet
men niet onderschatten. Spr. verklaart zich
voor de tabaksbelasting. Verder wijst hij op
do nieuwe verteringsbelasting door mr. Van
Gijn aanbevolen in de Econ. Statistische
Berichten, eigenlijk een nieuwe inkomsten
belasting.
De heer KOOLEN (R.-K.) meent, dat de
grens der directe belastingen bereikt is.
Spr. verdedigt de tabaksbelasting, waarvoor
nog een ontwerp van Minister Troub ligt,
dat 5 k 6 milioen zal opbrengen. Spr. vraagt
of de regeering dit ontwerp niet zou kun
nen indienen.
De heer KOLTHEK (S. P.) zegt, dat de
S. D. A. P. door hel parlementarisme is ver
waterd en klaagt over do uitsluiting van het
Nat. Arbeiders-Secretariaat bij de commis
sies door de regeering benoemd. In dat alles
vond de Soc.-Partij aanleiding in het parle
ment te gaan.
Spr. komt op voor de verzorging der blin
den, van de hiervoor benoemde staatscom
missie hoort men niets.
De heer KRUIJT (Bond v. Ohr.-Soc.) ver
dedigt de beginselen van den Bond van Obr.
Socialisten en bepleit het denkbeeld: In dié
los van Nederiand en afschaffing van hec
erfrecht.
De MINISTER VAN BINNENLAND-
SCHE ZAKEN, de heer RUTS DE BEE-
RENBROUCK spreekt eerst over de huis
vesting der Kamer. De plannen tot uitbrei
ding Tan bet gebouw zijn reeds geruimen
tijd aanhangig. Herinnert zij aan de motie
van 1909. In September 1910 stelde de Ka
mer haar program van eischen vast. Daarna
'is herhaaldelijk met de regeering gecorres
pondeerd. 18 Januari 1918 kwam een nader
schrijven van de regeering; thans wacht zij
hot rapport van den rijksbouwmeester.
De vraag rijst of de tegenwoordige con
stellatie wijziging in de plannen noodig
maakt. Nader ovGTleg schijnt gewenscht.
Enkele vakvereenigingen zijn niet aange
sloten bij den werkloosbeidsraad omdat zij
geen rechtspersoonlijkheid bezaten.
Er zijn 300- spoorwegarbeiders aangesloten
bjj bet N. A. S., een aantal to gering voor
onderhandelingen met de directies.
Wat den Duitschen keizer betreft, ook de
regeering ware bet aangenaam geweest als.
de Duitsche Keizer niet ons land tot wijk
plaats had gekozen. Uit bescheiden kan spr.
ountoonen, dat de Keizer reeds 9 November
afstand deed; dit blijkt uit officieel© mede
Lil gen van onzen gezant te Berlijn en uit
een erkenning van den gewezen kejzer. Spr.
doet vervolgens mededeeling van den af
sta v dsoorkonde.
Op 9 en 10 November had de keizer aan
de vertegenwoordigers der Ned. regeering
reeds medegedeeld, hetgeen hij ook in do
ooTkondo verklaart, dat hij hier als Privat
maiiD is. Men was onvoorbereid op zijn komst
en rechtstreeks noch zijdelings is door do
regeering of door eenigo tusscbenpersonen,
genoemd wordt generaal Van Heutz iets
hiervoor gedaan.
Na afstand van den Troon kon er wan
i-ii- moering geen sprake zijn: men had hier
to óren met het gastrecht, waarop hij een
fcojcwp had gedaan en waarvan voor nem
dijenden zonder onderscheid van gang oZ
stand hebben genoten.
De regeer in g ontveinsde niet dat zij door
d:e gastvrijheid in opspraak zou kunnen ko
men, maar zij hield zich aan de traditie. De
keuze van de verblijfplaats kon echter niet
aan den betrokkene worden overgelaten. Zij
vond den eigenaar van ..Amerongen" bereid
en daarvoor is zij graaf Bentimck dank ver
schuldigd.
De regeling' in verband met diens verblijf
aldaar is doeltreffend gebleken.
Do regeering kan zich ook voortaan niet
anders dan op het standpunt van het gast-
ïecht en het voldongen feit plaatsen. Iedere
poging om on neutrale bedoeling haar toe fco
6chrijven moet de regeering afwijzen. Intus-
sohen meent zij, dat ruen met een voorloopi-
gen toestand te doen heeft, in afwachting
van hot verloop der buitenlandsche omstan
digheden en den binnenlandschentoestand.
Wat het Binnenland betreft mag ér» geen
reden tot ongerustheid zijn. Vreemde regee
ringen hebben geen bezwaren ingebracht
tegen het verblijf van den Keizer. Gelet op
de stemming in het buitenland kan de re
geering geplaatst worden voor een formeele
uitleveringsaanvrage, welke getoest zou moe
ten worden aan wet en tractaat. Ook zou
men met de Nederl. regeering in overleg
willen treden over de definitieve plaats voot
den Keizer. De regeering wil zich daarover
nu niet uitlaten. Overleg zou niet t. ge
sloten zijn, maar dan moet Nederland; du3 -
bij éen waardige plaats innemen.
De aanwezigheid van den Keizer is geenszins
een gevolg van voorkeur voor een der oorlog
voerenden. Zijn verblijf hier is dus voorloopig
en de regeering behoudt zich haar houding voor
tot het oogenblik een definitieve beslissing.
De regeering zal zich niebïn een of andere
richting laten dringen, het buitenland en het
binnenland kunnen daarop vertrouwen.
Thans de doortocht van Duitsche troepen.
Vóór den wapenstilstand zou interneering noo
dig zijn geweest; maar de wapenstilstand
bracht feitelijk en juridisch verandering in den
toestand. Hervatting der vijandelijkheden door
Duitschland scheen uilgesloten.
Do Britsche regeering had doen weten, dat
de Duitsche geïnterneerden gerechtigd waren
naar hun land terug te koeren. Daarom ook kon
men geen Duitsche militairen interneeren. Aan
gezien allo geinterneerden werden vrijgelaten.
Men had do toelating Icunnen weigeren, maar
dit zou in strijd geweest zijn met do gedragslijn,
gedurende den oorlog gevolgd. De algemeene
toestand van ons land zou de weigering ten
volle hebben gerechtvaardigd.
Do regoering verzette zich niet tegen den door
tocht, omdat een andere beslissing niet was in
hot belang van de bevolking van Noord-België.
Er bestond gevaar voor botsingen met andere
Duitsche troepen.
De troepen werden onmiddellijk ontwapend,
het oorlogsmateriaal werd gerequestreerd en do
doortocht word tot eenigo bepaalde plaatsen be
perkt.
Van een neutraliteitsschending is dus - geen
sprake, do zaak is heel eenvoudig en natuur
lijk. Dó toelating der troepen na ontwapening
kan niet als neutraliteits^ghending gelden. Ook
het bezwaar dat zij niet^gèinternecTd werden
kan niet gelden, waar ook do geïnterneerden
werden vrijgelaten. Interneering om de sol-
adten daarna weer los to laten zou een scbijn-
vertooning geweest zijn.
Bovendien waren de troepen in beweging ge
bracht door den wapenstilstand, het gold de
ontruiming van België en de regeering heeft
gemeend daaraan te kunnen medewerken.
Om misverstand te voorkomen, is hot voor
nemen uitgelegd en medegedeeld aan de gezan
ten der geassocieerden en van België. Tot raad
pleging vooraf kon niet worden overgegaan,
overleg zou te lang hebben gaduurd en daarop
kon niet worden gewacht.
Wat aangaat onjuiste voorstelling in de bui
tenlandsche pers, deze pers is niet altijd ge
makkelijk te bereiken. Maar de regeering doet
wat zij kan en doet dan nooit te vergeefs een
beroep op do Nederlandscho pers.
De regeering wil een zuiver neutrale politiek
voeren.
Dan komt spr. tot het regeeringsprogram.
Zelfbeperking is eisch van een verstandige po
litiek, maar twee omstandigheden maken 't
mogelijk het regeeringsprogram aan te vullen
en uit te breiden. Ten eerste de verwachting
dat crisisaangelegenheden minder tijd zullen
-vorderen; ten tweede dat de Kamer meer spoed
zal willen betrachten.
Voorop staat dat onderwijsbevrediging en de
uitvoering der wetten Talma de voornaamste
punten blijven; in den geest van overleg en ver
trouwen hoopt de regeering deze punten tot uit
voering te brengen. Terwijl men hiervoor be
zig is, hoopt zij een grondwetsherziening voor
te bereiden; voor een desbetreffende Staats
commissie voor een gedeeltelijke herziening zijn
reeds personen aangezocht. In aanmerking
komen regeling der Troonopvolging, oorlogsver
klaring en sluiten van verdragen, de Staten-
gcneraal en de mogelijkheid tot instelling van
nieuwe publiekrechtelijke organen. De Staats
commissie zal de bevoegdheid krijgen ook andere
onderwerpen hierbij te betrekken. De voorstel
len in eerste lezing hoopt de regeering gereed
te zien, op zulk een tijdstip, dat Kamerontbin
ding kan volgen, na de afdoening van de On
derwijswetten, sociale en financieel e wetten en
uitbreiding van het kiesrecht.
Is er nog tijd beschikbaar dan zou herziening
der Gemeentewet, waarvoor reeds een Staats
commissie benoemd is, voor spr. een aangename
bezigheid zijn.
Omtrent do socialo hervormingen doet spr.
dan verdere mededeelingen, daarvoor is het nu
do tijd. In de revolutiedagen heeft de regee
ring geen enkele concessie gedaan en om den
schijn te vermijden werden zelfs sommige stuk
ken opgehouden.
Toch bleef een' deel der pers van con
cessies spreken. De regeering komt daar
tegen op en bij voorbaat als men dit zal
doen naar aanleiding van hetgeen spr. nu zal
mededeolen.
Wat de Troonrede betwft, men moet ge
schrifte® naar den aard en tijd van opstel
ling beoordeelen. Men was nog in oorlogs
tijd en soberheid is gewenscht Alleen ur
ge® te hoofdpunten werden vermeld on in do
M. v. A. gaf dè regeering daarvan een na
dere uitwerking, maar bg de hoofdstukken
zou er gelegenheid zijn nadere bijzonder
heden te doen. Bij de vaststelling der Me
morie van Antwoord' op 9 November was
de nieuwe Minister van Arbeid trouwena
nog slechts 6 weken opgetreden. Zijn werk
plan stond voor hem vast vóór het aan
vaarden der portefeuille en hij stelde dit als
voorwaarden voor de aanvaarding. Enkele
wijzigingen en aanvullingen sedert 25 Sep
tember zijn gevolg van adviezen of van
de gewgzigde toestanden in Europa.
Voorop staat de instelling van een Hoo-
gen Raad van Arbeid; in de M. v. A. van
Hoofdstuk Xb (Arbeid) zullen daarover na
dere mededeelingen -worden gedaan. Deze
Raad, waarin vertegenwoordigers van werk
gevers en werknemers zitting krijgen, zal
voortdurend worden gehoord over het ont
werpen en uitvoeren van wetten. De regee
ring hoopt dat „Arbeid" daardoor* een flink
departement zal blgven, voeling en rekening
houdend met de praktijk. Men hoopt daarbij
ook op een spoedige afdoening van ont
werpen door de Sta ten-Generaal.
De arbeidsduur ook voor volwassenen, in
fabrieken en werkplaatsen znl geregeld wor
den op-de basis van den 8-uren-dag of de
45-cren-week. Hierin ligt opgesloten verbod
van Zondagsarbeid en de vrije Zaterdagmid
dag. Nachtarbeid zal alleen biotechnische
noodzakelijkheid geoorloofd zijn.
De regeering wenscht zelf hiervoor een
voorstal tend'oen, omdat het onderwerp zich
minder leent voor een in'fc'ati :-f-voo stel m n.
dat van den heer Schaper. De regeering
wil zoo spoedig mogelijk een ontwerp aan
hangig maken; de voorbereiding is reeds
vergevorderd.
De 8-uren-dag voor rijksarbeiders is. bij
„Waterstaat" in overweging, gevolg zal
hiervan zijn invoering ervan voor bes bekken
van rijkswerken. Om praktische redenen kan
men er niet rauwelijks toe overgaan.
Herziening der Stuwadoorswet is in dit
verband mede noodig; aan de havencom
missies is reeds advies gevraagd.
Een algemeene maatregel van bestaur
voor den vrijen Zaterdagmiddag is weldra
te verwachten.
De huisindustrie zal worden bestreden.
Ingesteld zullen hiervoor worden Loonra-
dec, die minimum-loonen bindend zullen
vaststellen.
Voor de wettelijke regeling van het col
lectief arbeidscontract is reeds overleg ge
opend tusschen Justitie en Arbeid Hiermede
zal noodzakelijk eenige tijd gemoeid zijn.
Als voorloopige maatregel komt een wets
ontwerp voor betere oplossing van ge
schillen.
Nog andere wetten in het belang en voor
de veiligheid der arbeiders zijn in voor
bereiding.
Thans de arbeidersverzekering. De regee
ring houdt vast aan deze onderscheiding,
al wil zij voor ouden dag en ziektebehan
deling ook niet-arbeiders in de regeling
doendeelen.
Het ministerie zal trachten ook dit deel
van haar program in den geest van ver
zoening uit te voeren. Spr. verwijst dan naar
de M. v. A.
De voorbereiding is thans aoo ver ge
vorderd, dat de hegeering haar voornemens
kan mededeelen.
Isi de invaliditeitsverzekering komen de
premies geheel voor tekening van.de werk
gevers. De arbeiders krggen dus niet alleen
een premievrge ouderdomsrente, maar ook
een premievrge invaliditeitsrente. De ouder
domsrente wordt op 65 jaar en f 3 gebracht.
Naast de weezenrente komt een weduwen-
rente.
Zij, die economisch met arbeiders zijn ge-
iijk te stellen, zullen geholpen worden door
een vrijwillige verzekering, waarvan de ad
ministratiekosten door den Staat
worden gedrageu. Hieraan zullen nog ander*
voordeelen verbonden worden dan de ouder
domsrente. Maar de berekeningen zjjn ntef
ver genoeg gevorderd om mededeelingen te
kunnen doen.
Het aantal Raden van Arbeid zal niet 80
maar 40 zijn. De ziektebehandeling zal ge-
regeld worden voor arbeiders en niet-arbei
ders, met krachtige geldelijke ondersteuning
van den Staat.
Herziening van de Ongevallen wef is bg
den Raad van State, alle beroepen wordeu.
er onder gebracht, voorzoover niet uitge
zonderd handels- en kantoorbedienden ko
men er onder.
Voor do zeeliedenongevallenvor zekering
komt een regeling. De zeeooTlogsongevalIen-
wot wordt gewijzigd. Voor de landbouwoa-
gevaIlenVerzekering komt oen regeling be
ter aansluitend bij hetgeen eigen initiatief»
reeds tot stand gebracht.
De Minister van Arbeid is voorts voorne
mens om de geheele arbeidsvereekering to
herzien^ ook om er meer eenvoud in te bren
gen; dit echter eer3t nrdat de voorbereiding
der bovengenoemde maatregelen gereed Ï3.
Een krachtige woning-politiek is noodig.
Een woningtelling is in voorbereiding. De
verleening van voorschotten wordt vereen
voudigd. De bouw van middenstandswonia-
gen wordt bevorderd. De Woningwet wordt
gewijzigd om deze meer effect te doen sor-
teeren.
Ook voor de volksgezondheid in engereC'
zin heeft d© regeering aandacht. Een radicale
herziening der Gezondheidswet wordt voor-1
bereid.
Voor krachtige bestrijding der tuberculose,
welke weer een sterke uitbreiding -tfertoonc,
zal gezorgd worden. Overwogen wordt stemt
aan noodsanatoria
Do geslachtziekten zullen bestreden wo.n
den. Het wetsontwerp i. z. keuring van voe
dingsmiddelen zal worden uitgebreid tot een
keuring^ van levensmiddelen.
Ook de drinkwatervoorziening enz., zal tar
hand worden genomen.
Aldus het zwaar beladen program van den
Minister van Arbeid. Spr. wekt de Kamer
op tot krachtig en spoedig medewerken
Laat de Kamer niet door initiatief-voorstel
len of moties het werkprogram in( de waa
sturen. Alleen met een vast plan en on den
krachtige leiding Iran er wat gedaan wor
den, dit kan alleen uitgaan van de regee
ring, die het geheel overziet. Goede samen
werking is er noodig.
Het legervraagstuk .ztA de regeering ia
zijn vollen omvang herzien. Een vastos
grondslag kan hiervoor nu niet gegeven1
worden, omdat niet ib te voorzien ho© da
verhouding der volkeren zich zal ontwikko
len. Daarom moeten geen ingrijpende maat
regelen voor uitbreiding en verbetering ge*
nomen worden.
Voor de zedelijke belangen, van het volk
moet krachtig gezorgd wordej.. Vandaar,
dat f 100.000 gevraagd wordt voor lijfbeux*
zen voor de studie van onvermogende jongoi
lieden.
Over de kabinetsformatie zegt de Minister
een kort woord.
Aanleiding voor wijziging van het stand*
punt, uiteengezet in de 'M. v. A. is er nier.
Over de voorgeschiedenis van de formatie
spreekt de Minister niet.
Bij besprekingen met vooraanstaande
rechtsche mannén bleken de elementen vooij
een reehtsch kabinet aanwezig. De format
tear kon vrij naar eigen overtuiging hando-
len. Het programma waarmede het kabinet!
optra-d was door de leden opgesteld.
Het Ministerie erkent dat de regearing j!|
Gods dienaresse, waar noodig is, zal dat büJ-<
ken uit woorden en daden. De rechtsche be
ginselen zullen worden doorgevoerd. Maai
bet zou niet in 's lands belang zijn., indien
men voor de practische politiek geen eamerr
werking wilde.
Zij wenscht gematigd op te treden en rekening
te houden met alle stroomingen in het volk.
Onverzettelijk, is zij in de handhaving van
orde en gezag.
Van de regeling van den rechtstoestand, van
do ambtenaren verwacht de regeering minder
bureaucratische sleur en groote arbeidstijd.
(Zie vervolg pagina 3, eerste blad)'*
VREDESFEESTVIERiN
M
tt
Pi
-
197$
f
