jtet Congres van üe S, D. A. P.
Jm >3014.
De eerste dag.
In het Circus-gebouw to Rotterdam is op 1G
en 17 dozer eon buitengewoon Gongree gehouden
bijeengeroepen door de samenwerkende
Soc. Dem. Arbeiders Partij en het Ned-
Vcrbond van Vakvereenigingen.
Vóór den aanvang.
Midden in de zaal was een groot po
dium uitgebouwd, heel toevallig omdat er
des avonds bokswedstrijden geh-iuden
worden in het circus. Op het- podium
hadden de besturen van de S. D. A. P.
en V. V. plaats genomen, rechts in de
stalles zat de Kamerfractie. Het tooneel
was voor de pers gereserveerd, welke iu
bijzonder grooten getale naar dit congres
is - omen.
Voor den aanvang werd een uitvoerige
congres-resolutie uitgereikt, die na ge
houden besprekingen nog ©enigszins werd
gewijzigd en die mon in definitieven vorm
aan het einde van dit verslag vindt af
gedrukt.
Een c-o mité van actie.
Het oongfos besluit tot de benoeming
van een Comité van Actie, dat voor op
dracht heeft, zich ter inwilliging van de
oischen. van dat program tot do Regee
ring to wenden en in het land eon zoo
danige agitatie te ontwikkelen, dat het
program, gedragen door den eendraohti-
gen en onvcrzettelijken wil van het Ne
'derlandsche proletariaat onafwijsbaar
wordt, en daartoe eiken vorm van demon
stratie. ook die der algemeene werksta
king, aan te grijpen.
De Sociaal-Democratisch e Arbeiders
partij, en het Nederlandsch Verbond van
Vakvereenigingen verklaren"" plechtig al
1 hun-krachten - n al hun volharding te
zullen aanwenden om de in dit program
vervatte levenseischen der arbeidersklas
se fen spoedigste te doen zegevieren.
Zij doen on het Nederlardsche nrole
tariaat een krachtig beroep om hen in
den strijd voor do verwezenlijking dezer
eischèn met al zijn energie te steunen.
Tegen 1 uur vult zich allengs de zaal,
dio nu wel het aanzien heeft van een
middagvoorstelling. Het vrouwelijke Ka
merlid, mevrouw Suze Grooneweg, wordt
met applaus begroet.
Overigens» kenmerkt! do aanvang van
het congres zich door niets bijzonders.*
Do heer Edo Fimmen, secretaris van
j het N. V. V., spreekt het openingswoord
uit, waarna hij waarschuwde, dat men
zich van de verdoeldheid in de soc.-dem.
igeen al te groote voorstelling moet ma-
ken.
Langdurig applaus völ'gfb hioropu allie
aanwezigen staan op en krachtig klinkt
'de „Internationale" door Eet gebouw.
Droogjes deelt de heer Fimmen daarna
mede, dat de heer Troelstra geschreven
heeft, dat hij het Congres niet zal bijwo-
nen.
Rede van den hoor
Vliegen.
Hierna komt Eet Eerste-Kamerlid en
wethouder van Amsterdam, do heer W.
H. Vliegen, aan hot woord.
Spr. geelt pen uiteenzetting van heb-
geen er in ons land gebeurt is, en betoogt
i dat een revolutie geen
kans van slagen heeft.
Laten wij, aldus vervolgt spr., echter
constateeren, dat er een nieuwe stem
ming is gekomen en dat is dan een eer
ste vrucht, welke de arbeidersklasse door
haar macht en haar wil heeft binnen ge
haald.
Het komt er nu ép aan, dat die belof-
sten ook daden worden? Anders krijgen
'wij in ons land niet. den toestand van
rustig en arbeid en wederopbouw.
Er is gezegd, dat gered moet worden,
wat te Teddon valt» maar oeen, heb meet
zijner uit slaan, wat er uit te slaan
i valt. Worden de beloften niet vervult,
'dan spr. is geen n an van sterks uit-
drukkingen maar dan staat hij vcor
niets in, in ons land. (Krachtig applaus).
Hierna ging spr. de verschillende
eisöhen van het program na, en deelt
mede, dat er eenige amendementen zijn
ingekomen. Men wenschte opgenomen te
zien „invoering van het onderwijspro-
/gram", doch dit behoort bij deze eisehen
^minder speciaal thuis.
Plaatselijke keuze, verbod van alcoliol-
fabricage, kortom de eisehen van de ge
heel-onthoudersbeweging behooren er even
min op. Dodh het congres kan hierover
i zelf beslissen.
Een vijftal' afdealingeni hebben voorge
steld afschaffing van hot koningschap cn
vestiging van de republiek. Op oen pro
gram voor een. revolutionnaire beweging
ware dit punt natuurlijk voorgekomen.
ïWij zijn republikeinen en hadden wij de
macht, wij zouden het koningschap af-
schaffen, volgende het voorbeeld van de
Duitscho partijgenooten. Maar bijzondere
beteekonis heeft jo zaak niet. Do vor-
sohijnselen, dat het koningschap een bo-
letsol zou zijn voor democratische begin
selen, zitten hier nog niet diep (geroep:
En generaal' Snijders dan) en voor zoover
zij zich voordeden bleken zij heel gemak-
kei ijk uit te snijden.
Thans heeft men eon program van
'eisehen, dab men de. regeoring voorlegt
cn waarvoor de arbeidersklasse jzal ge
mobiliseerd worden. Aan geen enkele
#i burgerlijke regeering kan men den eisch
stellen van afschaffing \an het koning
schap. Op dit oogenblik kan men men
Hezen eisch niet komen.
Een koloniale paragraaf kan in clib
program niet wérden opgenomen; even-
min nationalisatie van den grond.
Er is, vervolgt spreker, dan, ons nog
al cons liét cijfer 1903 toegevoegd, maar
■\7§ zijn 15 jaar verder en de soc.-dem. 13
zooveel sterker geworden. Het N. V. V.
bestond nog niet en de S. D. A. P. had
3000 ledenthans heeft de S. D. A. P.
36.000 a 40.000 leden en de N. V. V. na
dert de 200.000. In de Kamer zijn alle
18 kieskringen vertegenwoordigd.
"De democratische beloften, die gedaan
zijn, zullen gehouden worden, of men zal
geen rust hebben in ons land. Spr. wijsE
op den wensch van den 8-urendag. Wat
zal er gebeuren, als die niet komt? (Ge
roep StakenSpreker zegt, dat in ver
schillende bedrijven dan stakingen zul
len uitbreken.
Als de bourgeoisie haar beloften ver
breekt, dan kunnen wij niet anders dan
vechten tegen haar. (Applaus).
Vervolgens ourt spr. af de „Wijnkoo-
perij", waardoor scheuring in de arbei
derspartij ontstaat, daartegenover wekt
hö on tot hecht sam en eraan. (Een stem:
Dan had je Troolstra moeten royeere^).
Geen pessimisme, geen moedeloosheid,
zept spreker verder. Wij staan nog in vol
le kracht. Wat er ook gebeure, aan onze
organisatie komt men niet. Met nlle be
zieling en met al onze kracht zullen wij
zorgen, dat de toekomst van dezen toid
zal gewagen van groot© dagen, dio
vruchtbaar zijn. (Applaus).
Rede van den heer Wibaut.
De tweede inleider de heer F. M. Wibaut,
wethouder van Amsterdam, hield hierop
eon betoog, waarin het Marxistische vuur
ver te zoeken was, en dat dan ook onder;
broken werd door do belangstellend!© vraag
van één der aanwezigen,, moeten wij hier
naar nou nog la-pger luisteren?" De heer
Wibaut liet zioh door doze weinig animee-
rendo opmerking echter niet uit het veld
elaan en zette zijn eenigszins professorale
redo kalmpjes voort.
Snr. besloot met een beroep op allen,-
om mede te werken tot versnelling van den
gang der sociale hervormingen. (Applaus).
Rode van den heer
O u d-e geest.
De derde inleider heb Kamerlid J. Oude-
gecat, tevens voorzitter van het N. V. V.
bespreekt de resolutie door het bestuur van
het N. V. V. aangenomen, waaruit blijkt,
dat do Ned. vakbeweging niet van plan is
den wettelijken weg te verlaten (eenig
applaus en gefluit).
Wij willen de arbeiders niet in den af
grond storten, zegt spr.
Revoluties worden niet zoo maar gemaakt
en zeker niet n deze dagen. Wie zijn gezond
verstand laat spreken weet dat.
Als ik revolutie ga maken, zegt spr., dan
kom ik niet met een hervormingsprogram
Dan zeg ikniks. Dan doe ik. Dan kom ik
als een diof in den nacht. Als de bourgeoisie
geen relletje gewild had en gezond versband
had, dan had zij dit alles ook ingezien.
Hierna betoogt spr., dat men do uitvoe
ring van het program van Bern vraagt, dat
slechts minimum-eisohen bevat, zooals zij
ook voor do achterlijkste landen moeten
gelden. Inzonderheid bespreekt hij den eÏ3eh
van den 8-'urendag on die voor de sociale
verzekeringen; onder ouderdomspensioen
wordt nadrukkelijk heb staatspensioen ver
lat aan.
Spr. bestrijdt verschillende amendemen
ten omtrent eisehen, welke niob op hot pro
gram behooren. m. n. die van het wettelijk
loonminimum.
De rogeering herinnert spr. aan de belof
ten van een vroegere Christelijke regeoring.
Heb Kabinet heeft de beloften tot inwilli
ging der oischen van het spoorwegpersoneel
niet vervuld. Komt deze regeering bij over
legging van Eet program weer met beloften
zonder die na to komen, dan moge men voor
zichtig zijn. Wij dreigen niet, wij dreigen
nooit, maar wij weten onze rochten door te
Betten tob heb einde. (Applaus.)
Dan kom spr. tot de christelijkenhet
Kamerlid Smeenk zeido niet meer, dan dat
hij ook niet waa tegen sociale hervormingen.
Als het broeder «Smeenk maar niet opbreekt.
Want ook de Christelijke arbeiders hebben
liever een 8:urigen arbeicbsdag dan een van
14 uur,.en andere sociale verbeteringen.
Daar staan de Christelijke arbeiders pre
cies eender voor als -de soc.-dem. arbeiders.
De R.-K. vakactie is bij minister Ruys de
Beerenbrouck od audiëntie geweest. Ver-
iclaart mén zich voor een wettelijke regeling
van het bedrijfsleven? Spreker zou die eerst
nog wel een3 willen zien. Heb komt hem
voor, dat de arbeiders er voorloopig geen
pent meer en geen uur rust oneer door zullen
krijgen. Zoo staat hot ook mot een wotte-
lijke regeling van het arbeidboontraotliet
stakingsrecht geeft men niet zoo gauw prijs.
Wij verkoop en dat recht niet voor zoo* n
klein beetje. (Geroep Nooit).
Met betrekking tot de revolutionnaircn
zegt spr, dat op hun verzoek is geantwoord,
dat men geen principieel bezwaar had tot
aamenworkmg. Er is geen enkele reden om
die samenwerking af te wijzen. Er zijn
'oogenblikken waarop do arbeidersklasse
meer zou kunnen bereiken, wanneer zij één
on ondeelbaar was. Maar alleen op het soc.-
dem. program van eisehen wil men samen
werken. Toen is gevraagd een nieuw pro
gram *op te stellen, maar er bleek, dat men
van het revolutionnair program ^oogoed
als niets kon overnemen
Do daadwerkelijke actie tegen het kapi
taal wordt naar spr.'s meaning dan ook
door do soc.-dem. gevoerd. Zij, die strooi
biljetten verspreiden, namens de revolu
tionnaire arbeiders en soldaten, niet .offi
cieel uitgaande van liet landelijk revolution
nair comité of van het N. A. S., waarin de
eoldaten opgeroepen worden tot verbroede
ring mot de arbeiders en hen neer té schie
ten, die de revolutie met geweld willen te
genhouden, z u 11 e n de soo.-dom. op
hun weg vinden.
Het program, aan het congres voorgelegd,
sail men do regeering aanbieden. Zoolang
de regeering niet heeft gesproken en gezegd
wat zij spoedig denkt te doen, zoolang mag
ons land niet rusten, 'en moet het daveren
van do actie, zoodat de regeering ziet, dat
het volk er achter staat. (Applaus).
Men heeft geen speciale middelen noodig
voor zijn eisehen; de publieke opinie moei
bewerkt worden. Zou do regeering of hot
parlement zeggen wij doen heb niet, wij
geven het niet, dan hebben wij ons econo
misch wapen, hetgeen een wettig wapen is,
dat van de staking .(Krachtig applaus).
Spreker zegt niet, dat do staking alge
meen zal zijn, zij kon eigen zijn. (Geroep
Een guorillastaking). Men late het aan-heft
hoofdbestuur over. (Applaus).
Gebeurt het aldus, dan hebben wij de be
weging in eigen handen, dan kunnen wij het
wapen toepassen zooals wij willen.
Spr. wekt dan op tot krachtig samen
gaan de hoofdbesturen weten wat zij te
doen hebben. Komst het antwoord der regee
ring, dan zal men weten te beslissen. (Lang
applaus).
Hierna is, volgens de verklaring van den
voorzitter, ,éhet woord aan het congres".
De debatten.
Al dad ©lijk zijn er 32 sprekersbesloten
wordt, dat ieder 5 minuten zal krijgen
Een hoofdbestuurslid van den Ned. Bond
van Spoor- cn Tramwegpersoneel betreurt
het buitengewoon, dat c3e groote voorgan
ger, mr. Troelstra, niet aanwezig is. (Ap
plaus). In geen enkel opzicht kunnen of mo
gen wij onderschrijven wat ook weer in de
pers geschreven is, dat Troelstra door ods
zal worden losgelaten. (Applaus). In 1903
heeft Troelsbra in do Kamer ook smadelijk
geleden, om de spoorwegarbeiders.
Spr. stelt voor Troelstra uit. te noodigen
morgen liet congres bij te wonen. (Langdu
rig en geestdriftig applaus).
Verder beweert spr., dat het besluit tot
demobilisatie te danken is aan do Rotter-
cïamscho vergaderingen en besluiten der
vorige weck De Christelijke arbeiders
waarschuwt hij niet te veel steun te geven
aan do bezittende klasse. Zij hebben trou
wens mede den eisch van intrekking der
staking?wetten aanvaard en do bourgeoisie
moet cL a niet te sterk steunen op die Chris
telijke arbeiders
Wij zijn niet bereid, vervolgt spr., voor
een. of ander avontuur onze» vakorganisatie
in gevaar te brengen. Maar de eisehen der
spoorwegarbeiders moeten in vervulling
gaan. Over het wapen der staking wordt, in
onze kringen niet licht gedaoht, maar indien
de leiding onzer beweging strijd wenscht,
dan zullen en mogen wij niet achterblijven.
(Applaus).
Do S. D. A. P.-afgevaardigd© uit
Leeuwarden, vraagt of wat hier is gezegd,
ook namens Troelstra wordt gezegd of dat
men dszo heeft losgelaten, gelijk het wil
schijn-e 1
Hot Kamerlid, do heer Sohaper: Er is
van loslaten geen sprake.
Geroep Maar dio indruk bestaat wol.
Do vertegenwoordiger van den Bond van
Theater- en Bioscoop-personeel hoopt, dat
mr. Troëlstra er morgen zal zijn. Hij ge
looft niet, dbt de soc.-dom. haar krachten
overseint heeft.
«Spr. c'JIe op zeer opgewonden wijze zioh uit
laat, wékt telkens rumoer, vooral wanneer
hij over do algemeene werkstaking spreekt
en vraagt hoo het bestuur daarover denkt.
De Voorzitter zegt, dat doze zaak reeds
beslist is in do hoofdéestureiivergadering.
Do afgevaardigd© van don Bond van
Dienstplichtigen zegt, dat de bourgeosio
tioh vergist in haar indruk omtrent het
leger. Et was een oogenblik, dat cfi/b abso
luut stond aan do zijde der modern© arbei
dersbeweging. Mr. Troelstra heeft dat di
rect gevoeld. Toen zijn ze ons weer direct
voor geweest, laten we dat maar eerlijk be
kennen zegt opr. Onmiddellijk zijn de mili
tairen haar huis gestuurd.
Do oprichting van vaderlandgetrouwe or
ganisaties onder die soldaten keurt spr. af
(cenig gefluit) en hij vraagt steun voor soc.-
dem. propaganda, cmd'er de jongere lichtin
gen, die onder de wapenen zijn.
De Tilburgscbe bestuurdersbond wil in
het program van eisehen opgenomen zien
een wettelijk verbod van werken onder heb
Taylorsfcelsel en andere premiestelsels.
Deze afgevaardigd© blijkt de toehoorder
to zijn geweest, c&e telkens interrumpeerde.
Hij constateert nu, dat er wol degelijk van
een zwenking sprake is, in aanmerking ge
nomen. de redevoeringen van mr. TroëSsra
en Heykoop en de besluiten uit Rotterdam.
De Voorzatter ontkent, dat er van een
zwenking gesproken kan worden.
Do afgevaardigde zegt, dat het applaus
voor Troelsbra dan geen zin had. want dat
deze dan niet zijn plicht heeft ge-daan.
Do afgevaardigdo van don Bond van Minder-
Mariaopersonöel betuigt sympathie mot net
program van oischen.
Do heer He ij koop aan het woord.
liet Kamerlid, de heer Hoijkoop, namens den
Centralen Bond van Transportarbeiders optre
dende, betoogt, dai er geen reden ia om spijt le
hebben van hotgoon geschied is.
Wij begrepen zegt spr.. dat er tien duizend
arboiders te Rotterdam op hot punt stonden ons
te ontsnappen, daarom heeft men ingegrepon en
daarom wc-nddo men zich tot do leiding. Wij
zijn niet onorganisatorisch geweest. Als het con
gres een week is vervroegd en onzen eischon
kracht is bijgezet, dan is dat to danken aan den
krachtigen stoot to Rotterdam, (applaus). Men
moet niet wegeijferaa dat wij dozo tveok met d9
beroering, die gekomen is, grooto concessies
hebben verkrogon (applaus). Juist omdat Dreg-
solhuys, Treub on anderon in do rats zalen.
13 dat dan zoo erg. (Geroep: Noen).
Moo'ton wij elkaar or over kapittelen, omdat
eenigo mcnschen wijsgcerig zeggen, dat we oon
al te grooten mond hebben opgezet. Wij moeten
achter onze leiding aanblijven en zullen Troel-
stra^niet loslaten.
Namens de transportarbeiders^ zogt spr. op
'dit moment, dat als 'do rogeering niet geoft wat
wij. eisehen, do revolutie in Nederland werke
lijkheid zal worden. En de transportarbeiders
gaan daarbij vooraan. (Krachtig applaus.)
Spr. deelt nog mede, dot er oen conferentie
Keoft plaats gehad met de vertegenwoordigers
van do Christelijke transportarbeidorsorganisa-
ties voor samenwerking.
Ben der oischen moot zijn do 8-ureai dag voor
de bootwerkora en allo andere arbeiders in het
transportbedrijf en de motté» van het Vakvor-
bond, met do algemeene staking moet aanvaard
worden. (Langdurig applaus.)
Het congres zingt de Internationale,
Mr. T r o c 1 s t r a's a f w o z i g h c i d.
Naar aanleiding van opmerkingen hierom
trent gemaakt zegt domheer Vliegen, dat de
indruk gewekt zou kunnen worden alsof de af
wezigheid van mr. Troelstra op con of andere
wijze beïnvloed is door het ^bestuur. Wanneer
er gesproken wordt van loslaten van Troelstra
en dit in verband wordt gebracht met diens af
wezigheid, dat is daar voor een slecht verstaan-
dor en dit zijn er vele in den lande wel
wat uit op to maken.
Gisteravond ^ontving het bestuur een brief
van mr. Troelstra, mededeelend, dat hij niet
zou komen. (Geroep: Waarom niet?) Dat is
het eenige, dal wij van mr. Troelstra hebben
gehoord en niemand van ons heeft voor zoover
ik weet over zijn wegblijven gesproken. Het
stelde ons zeer te leur, maar wij vonden geen
vrijheid invloed op bom uit te oefenen, bij is
toch wel een man die zelf weet, wat hij doen
moet.
Vanmiddag is hem telegrafisch bericht, dat
er uit het congres stemmen zijn opgegaan (Ge
roep: Wij wilden het allemaal) om hem op het
congres te noodigen en hem antwoord govraagd
of en hoe laat hij morgen komt.
Do beslissing moet men echter aan hem over
laten en geen pressie uitoefenen, want het zou
ook wel kunnen gebeuren, dat de indruk ge
wekt wordt, alsof wij hom ter verantwoording
wilden roepen.
Het congres wordt dan verdaagd tot morgen
ochtend 9 uren.
De tweede dag.
De heou Edo Fimmen heropent het Congres
to kwart over negen.
Verdeeldheid.
De S. D. A. P. Amsterdam zegt, dat de afge
vaardigden niet tot overeenstemming zijn ge
komen. Daarom hebben zij van het woord afge
zien.
De S D. A. P. Schiedam zegt, dat het congres
zich nog niet duidelijk uitgesproken heeft wat
het wil. Er heeracht verschil onder de afge
vaardigden over het ultimatum aan de regee
ring Vorschillende afgevaardigden voelen zich
teleurgesteld. Het is wel eens meer gebeurd, dat
wij leden aan zelfoverschatting. Het wil or bij
spr. niet in, dat wij alles ingewilligd krijgen
wat er thans gevraagd wordt.
De S. D. A. P. Sneek dringt aan op meer er
kenning van het platteland. Wij geloovem niet in
do Arbeidorssoldatcnraden, wij gelooven niet
in de staatsgreep, zegt spr. Wij golooven niet in
hot systeem rnr. TrocLfra, dat oen mindor-
heid van wapengeweld zou moeien gebruik ma
ken om do socialistische maatschappij in ta
voeren.
De afgevaardigden van de Rpkswerkliedon
uit eon protest tegen de Regeoring, nu do rijks
werklieden nog steeds geen behoorlijke rechts
positie hebben.
Do afdeeling Bussum zogt aan den afgevaar
digde van «Sneek, dat or geen sprake zal zijn,
dat de gemaakte fouten ornstige nadeelen aan
•de beweging zal berokkenen. Niemand denkt
er aan hier een der leidora het boetekleed aan
to trekkon. Doch een andero vraag is, zijn die
redevoeringen geweest in over eens lemming met
de conferentio van Zondag on met de Kamer
fractie. (Van de bestuurstafel wordt ontkennend
geantwoord.) Dan is do houding van Polak ook
begrijpelijk. Do fouten dio thans gomaakt zijn
moeten in den vervolge vermeden wordon. Wij
inoefen wetc-n aan welk parool wij ons te hou-
don hebben, opdat niemand zich vergaloppeero
on aan do oischen geen toelichting zal wofden
gogeven, die door de arbeiders niet kan wor-
'den aanvaard.
Do heer v. d. Tempel zegt, dat Heykoop
beweerde, dat het noodig was in te grijpen,
aangezien anders een tienduizendtal arbei
ders aan de leiding zouden ontsnappen. (Pro
testen: Niet tra ar!) Als het waar wajs, dan
zouden wp ons moeten schamen en dan
zou het beter zpn, dat wij' de actie maar
afbraken. Er is een voorstelling gegeven
als zouden wjj revolutie willen maken, maar
wij willen geen terrenr van de minderheid
(geroep: dat heeft de bourgeois© lang ge
noeg uitgeoefend.) Troelstra is ook niet,
voor geweld of terreur. Troelstra, die zeer
vatbaar voor indrukken is, heeft gemeend,
dat er ook weldra in ons land nieuwe grond
slagen zouden mogelijk zpn om onze" eisehen
te verwezenlijken. Hiertegen is de leiding
opgekomen. (Geroep: Waarom is dat Dins
dag niet gezegd?) De staking is echter »een
wettig middel van strijd, dat ook door de
andere groepen wordt erkend. In dit Ver
band wijst spr. op het lijdelijk verzet der
R.-K. Brabantscbe boerenkop dé dreigemen
ten .van de schoen- en sigarenfabrikanten.
•Het hoofdbestuur van de Handels- en
Kantoorbedienden zegt, dat de leiding tot
de conclusie gekomen was, dat alleen met
ee'n program van eisehen in zee jnoest wor
den gegaan. Er is dns voor de leiding geen
sprake om iets in .te slikken; dat, moet
gebeuren door een man, die niet namens de
leiding ^dingen heeft gezegd, zonder ver
antwoording.
Mr. Troelst ra .teii Congresse.
Mr. P. J. Troelstra komt dan op het
Oongres, dat hem langdurig .toejuicht en
hem ontvangt met het zingen van de Inter-?
nationale.
De heer Troelstra dankt voor 'de ovatie,
hem gebracht Zij is .voor hem een be
wijs, dat moohthp ook veTder zgn ge
gaan, aan in de eisehen was neergelegd,
hp toch den geest en strooming, die in
ons volk leeft heeft vertolkt Over socia
lisatie van de bedrijven heeft men onder
do Christelpke en R.-K. arbeiders uitlatin
gen gehoord', die er op wjjzen, dat er ten
opzichte van dit belangrijke punt van het
program toenadering ia waar .te nemen.
Het was om dezen oogst niet in gevaar,
te brengen, <Èvt hp gemeend heeft het con
gres niet by te moeten wonen. De vlam!
van het socialistisch voelen is bp spr. uit
gelaaid; zp brandt echter in uw: aller borst.
Ook dankt spr. de Kamerfractie, die niet
geweken is voor de onzinnige uitleggingen
in de Kamer .aan zijn redevoering gegevm.
Hp dankt inzonderheid Schaper. (Langdurig
applaus.)
Spr. erkent, dat hij de machts
verhoudingen niet juist heeft
ingezien. (langdurig applaus.)
Het is zeer begrijpelpk, hoe men to6
overschatting van de macht kan komen.
Spr. beroept zich in dit verband op Marx,
Engels en Bebel, allen groote en vurige
strpders voor de zaak van het socialisme.
Men moet begrijpen, dat revolutie niets
te maken heeft met plunderingen, enz. De
revolutie is het overnemen wan een macht
door een opkomende klasse van eene, die tot
nog toe aan het bewind is geweest.
Ods principe is om niet door terrorisme
of geweld onzen wil _aan het volk op te
dringen, maar langs den weg van overreden
en organiseeren moeten wp ons doel be
reiken.
Uitdrukkelpk verklaart spr., dat dit prin
cipe door hem geen oogenbiik is losgelaten.
Wp geven toe, zegt spr tot de bezit
tende klasse, dat gp de ste^ste zijt Aan
haar komt voo~alsaog de plaats toe, die
zp thans bezit (Geroep: Door geweld.) Wp
steunen nog niet op de meerderheid var. het
Nederia-ndscke volk en daar zul'eo. wp ons
naar gedragen. De tpd gaat echter snel.
Wat vandaag éen behoefte Is. behoeft er
morgen niet meer te zijn. Laat de regeering
onze beteekenis niet onderschatten on de
on verbiddel ij Ke noodzakéipkLei 1 b s-ften om
de eisehen van ons program in to willigen.
De Christelijke arbeiders slaan thans niet
achter ons, doch spr. heeft de vaste over
tuiging, dat deze arbeiders wel achter ons
zulleQ staan om den grooten oogst van het
oogenblik binnen te halen.
Tot de regeering zegt spr.: Laat het voor
het oogenblik genoeg zijn. Maak uw werk zoo
spoedig mogelijk af. In de troonrede staat
geen letter van de sociale eisehen. Dit pro
gram is een aj^woord op 'de troonrede. Laat
de soldaten thans naar huis gaan. Laat er
geen geweld meer zijn om te regelen wat
ons verdeelt, laat er ontwapening zijn, om
dat ook niet de strijd der naties, noch die
der klassen met geweld behoeft te worden
gevoerd. Laten we met de wapenen des gces-
fes en niet met die der barbaren strijden
voor het goede. Laat Nederland in ontwa
pening vooraangaan. Laat dij volk het eer
ste zpn, den naties der wereld toeroept:
j.De wapens neer!'' Laat dat zpn de groote
eerbied dien wp ons in dezen oorlog hebben
veroverd. (Langdurig donderend applaus.)
Weer zingt de geheele zaal de Internatio
nale.
Dan is het pauze.
Na de pauze werd het woord nog gevoerd
door de heeren Vliegen en Oudegeest, terwpl
de heer «Soewardi «Surya Ningrat, mot luid-
applaus begroet, zoide ten Congresse te staan
als Indisch nationalist. Namens het hoofdbe
stuur der Indische Vereeniging „Insulindó*
verklaart hp gezien t steun steeds onder
vonden van de S. D. A. P. te kunnen vragen r.
de aandaoht gevestigd te houden op de rech
ten der Indiërs- Voor de ontwikkeling oft,
vrpmaking van Indië zpn noodig afschaf-#
fing van den Raad van Indië, gelpkstollLQg'
er zelfbestuur, om zoodoende tot de losmi-
king van Indië te komen.
Nadat de hoeren Vliegen en Wpnlcoop
weer het woord hadden gevoerd, sloot de hemj
Edo Fimmen met een toepasselpk woord hst
Congres, dat onder het zingen der Interna
tionale uiteen ging.
Hot program van eisohen, dat- bp accla
matie is aangenomen, 'bevat de volgende 15
punten:
1. Onmiddollpke demobilisatie met uitkee-
ring van behcorlpke vergoedingen, zoolang»
do gedemobiliseerden werkloos zijn.
2. Onmiddellijke invoering van algoineoft
vrouwenkiesrecht; kiesreoht voor alle meot>
dorjarigen.
3. Afsohaffing der Eerste Kamer.
4. Dekking der kosten van allo crisisuitg.V»
ven en sociale maatregelen door heffingen/
ten laste van het groot-kapitaal en van heï
groot-grondbezit.
6. «Socialisatie van alle bedrpveD, die daar(i;
wor in aanmerking komen.
6. Snelle ea afdoende voorziening in "doft
woningnood.
7. Verbetering van den toestand der klei-
ne boeren.
8. Inwilliging van alle oischen van he$
program van den Bond van Dienstplichtigeft
en van den Bond van Minder Marineperso*
neel. (J
9. Intrekking van de stakingswetten vaft
1903.
10 Leven3middelenvoorziening als gemeen* 'j
schapszorg met samenwerking van boereny
landarbeiders- cn verbruikersorganisaties. Row
geling van productie en aanvoer.- i
11. Invoering van Staatspensioenneeringj
op GO-jarigen leef tpd.
12. Aanvaarding en tenuitvoerlegging vift i
internationale eisehen der vakvereenigingoa
op het gebied dor sociale- wetgeving (pro-:
gram van Bern.)
18. Onverwpl-de invoering van den wette*
ipken S-urondag en van den 6-urendag voois
endergrondsohen mpnarbeid.
14. Volledige werkloozenzorg onder beheetf 1
der arbeidersorganisaties.
15. Belangrijke verhooging der salari&seft
van werklieden eu lagere ambtenaren in puv
blieken dienst en van het spoorwegpersoneel»
ACADEMISCHE EXAMENS.
Leidetn: Geslaagd is voor het docta*1
raai examen in de medicijnen de heer A. Ai
Hueber. i I vi.
U t r e o h tBevorderd zijn tot arts
heeren F. Dijkstra en H. J. Hernans.
Bevorderd is tot doctor in dé rechtawoton-
sohap, op Stellingen, de heer O. «Schrouder,
geb. te Zwolle.
Amsterdam: Aan de Vrije Univcrsi-
fcedtj zijn gepromoveerd tót doctor in de^
rechtswetenschap op eon proofsoLrift
,/Friedrioh List on zijn strijd voor het Nati
onale", do heer A. D. O. van de Veld!©, geb..
to ïerseke; en op een proefschrift„De
jurispredentie op den bewijslast", do heor
O. Dyatra, geb. te Mhmertsga.
FAILLISSEMENTEN.
W, J. Kneijber, aannemer, t-e Voorscho
ten.
M. Lutkie en J. H. Muijser, beiden te
Rotterdam en aldaar handelende onder de
firma Holland->Scandinavisolie Handcls-
vereenig'mg.
