LEIDSCH
ft
Zaterdag 8 November 1918.
Offrcieele Kennisgevingen.
STADSNIEUWS,
Nederland en de Oorlog,
mm
PRIJS DER ADVERTENTIENt
,Van 1—5 regels f 1.05. Iedere regel meet
f 0.20. Kleine adverientiën van 30 woor-t
'den DO Cents contant; elk tiental woorden
meer 12'/j Cent.—Incasso volgens postrecht*
.Voor evcnlüeele opzending van brieven 10 conf
- porto lo betalen. Bewijsnummer 5 Cents.
Nummer 18007
Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Directie en Administratie 175, Redactie 1507.
a yd PRIJS DEZEE CO0EANT,
Voor leidon p. 3 mud, 2.10 p weck" i O.lflf
ÉBuiien Le'den waar ftgenien
gevestigd zijn por week' 0.16
Franco per poet 2.50
Dit nummer bestaat uit DRIE Bladen
EERSTE BLAD.
KINDERMEEL.
De Burgemeester tier Gemeente Leiden
brengt ter kennis van belanghebbenden dit
de Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft goedgevonden
ter aanvulling van het ter zake bepaaldo
bij de Ministerieel© beschikking van 10 Juni
1913, no. 39500, vast te stellen de navolgen
de maximumprijzen voor in pakjes van 0 2
K.G. verpakt kindermeel:
in den groothandel 14 et', per pakje:
in den tussehonhandel 15 set. per pakje;
in den kleinhandel 17 ct. per pakje,
i N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
Leiden, 9 November 1918.
PUBLICATIE DISTRIBUTIEREGELINGEN-
De Burgemeester van Lcidsn brengt ter al-
gemeene. kennis, dat de publicatio van Dis-
tribulieregelingen in der. vervofgé, oenafve
in Jtet „Leidsch' Dagblad", ook zat geschie
den door aanplakking in de Vestibule van
het Raadhuis (ingang Burgerlijke Stand.)
N. C.DE GIJSELAAR, Burgem.
Leiden, den 9 October 191S.
Maatschappij van Nedcrl. Lelicrkunde.
In '{ie vergadering oer. Maatschappij van
Neder!. Letterkunde, onder voorzitterschap
van prof. dr. J. Ruir.ir...-. gisteravond gehou
den, hield de heer F Brtesser, directeur
der Lsidsclie Eatoar.no ,aprtj, een voor
dracht over: „Chitse'.pepieren," die hij to
gelijk met de tentoonstelling van zijn col
lectie besprak.
Het onderwerp gold du; niet, zooais ge
woonlijk, den inhoud van een boek, doch uit
sluitend het omslag, en s'fr. toonde aan, dat
dikwijls het omslag meer historische waarde
had, dan de inloud zelf, die uit den aard
'der zaak steeds verouder:-, terwijl het omslag
zieer dikwijls merkwaardige historische leiten
bloot legt.
'Allereerst werden d: ^zoogenaamde Mar
merpapieren besproken, die in de 17de en
18do eeuw in 'Frankrijk vooral sterk ge
bruikt werden, niet alleen voor omslagen,
'doch ook voor schutbladen. S;:r. meende,
dat de kunst, deze papieren to 'maken, niet
In Frankrijk was uitgevonden, doch van
veel vroeger datum was en wellicht verband
hield met de Mooren, die van uit Spanje
de kunst in Europa hadden binnengeleid.
In Buitschland noemde men deze Marmor-
papieren „Tiirkisebe P pter
De tweede categorie,, de zoogenaamde
Chitsenpapieren, had voor spr. stoed: groote
charme, omdat zij met zijn bedrijf als ka-
toendrukker in zoo innig verband stonden.
Het zjjn namelijk pafieren, "die gemaakt
worden door de modeelen var. 'den katoen-
druk te gebruiken en dte niet op katoen,
doch op papier af te drukken.
Een zeer uitgebreide collectie' dezer pa
pieren, niet alleen van Nederlandcohcn, doch
ook van vreemden o:r;p:ong, e'.i voorna
melijk uit Italië, was tentoongesteld, en spr.
toondo uit een do r hem gevonden document
aan, dat speciaal hic-r in Nederland, waai1
de katoer.eirukkerij van uit de kast van
Coromandel werd aangebracht, in 'éénzelfde
fabriek/katoen en ook papier werd gedrukt
De katoendrukkerijen aan den Amstel, dio
in de 18de eeuw zoo sterk hebben gebloeid,
werden besproken, en ook de reden van hat
.verval herdacht, terwi.it daarna nog ver
schillende uilheeinsche Chitsenpapieren wer
den Vondgegevrii ea uitgelegd. Vooral de
Fransche papieren maakten eer. bijzonder
mooien, kleuriger, indruk.
Als derde categorie noemde spr. de zoo-
Zoogenaamde Stjjisal- of H :rnhüttcr-papie-
ren, die op' eenvoudige wijre gemaakt wer
den, door een laag stijfsel, liefst gekleurd^
op het papier aan te brengen en daarop
door middel van stokjes of sponsjes eenvou
dige figuren op te teekenc-n en ook op andere
.wijzo die stjjfselpap te bewerken.
Be vierde categorie papieren, waarvan
een zeer groot aantal werd vertoond, zijn do
goudpapieren, die ook in de lode eeuw
sterk verspreid-waren en-voornamelijk ia
Eassano en 'in Augsburg werden gemaakt.
.Tal van fabrikanten konden nog worden na
gespeurd, daar- op deze goudpapieren de
'drukker meestal zijn naam plaatste. Van de
fabriek te Bassano, waarvan de heeren Re-
raondini eigenaars waren, konden zelfs meer
dere détails nog worden medegedeeld, dank
Zjj een tijdschrift van het jaar 1797, waar
in die fabriek, die destijds met 1000 werk
lieden werkte, uitvoerig werd besproken.
Ten 6lotte gaf spr. als zijn meening te
kennen, dat het hoogs" nuttig was altijd
de band, waarin een L-ook oorspronkelijk
wordt uitgegeven mee in te binden, omdat
juist die band dikwijls later zooveel histo
rische beteekenis verkrijgt. Men late vooral
bij periodiek verschijnende tijdschriften
flteeds de band mee inbinden en gooia de
buitenband nimmer' weg.
Voor zijn belangrijke voordracht werd den
épr. door den Voorzitter namens de aan
wezigen dank betuigd. - p
Voor het examen ~'in apoth'ekerd-as-
Sisten t waren gisteren opgeroepen drie can
didates Geslaagd is mej. If. M. A. Willemsc,
fceb. te Rotterdam;
Do Minister van Financiën heeft be
noemd in de commissie, belast mat het af
nemen van het vakexamen voor surnumerairs
en ontvangers der directe belastingen, invoer
rechten enktccjjnzen: tot lid den heer A. L,
Boot, inspecteur der. directe belastingen, enz.
alhier (2de afd). 1 I
De Eaad van Utrecht heeft benoem'!
tot tijdelijk leerares in de oude talen aan het
stedeljjk gymnasium aldaar, mej. L. H. Riet
dijk, alhier.
Bij Kon. besluit is benoemd tot com
missaris in Nederland van da eigen pensioen
fondsen voor de Indische landsdienaren te
's-Graveniiage, do heer Baginda Dahlan Ab
dullah, hulpleeraar in het Maleisch aan de
tf.jksuniversiteit alhier.
In de lieden gehouden vergadering van
aandeelhouders der Eerste Leidsche Maat
schappij voor Grondbezit is een dividend vaa
4s/i pCt. voorgesteld, cn in de vergadering
van aandeelhouders der Tweede Leidsche Mrj.
voor Grondbezit geen dividend uit" te koeren.
Bij Kon. besluit zijn aan deze gemeente,
ingevolge de bepalingen der Woningwet te
gen een rente van 4'/i' pöt, voorschotten
uit "s Rijks kas verleend van ten hoogste
f 57.900 (annuïteit ,4.446 pCt., gedurende
75 jaren te voldoen) en van ten.hoogste
f 529.900 (annuïteit 4.856 pCt., gedurende
50 jaren te voldoen) ten etnde die gemeente
in staat te stellen voorschotten van gelijk
bedrag te verleenen aan de "Woningbouw-
vereeniging „Ons Belang'', ten behoeve van
den aankoop van grond en den bouw van
een 10S-tal arbeiderswoningen, waaronder
3 wankelhuizen, beuevens buitengewone jaaf-
lijkselie bijdragen in de betaling van do an
nuïteit van het bouwvoorschot van ten hoog
ste f762.13 I/s en f 10.648.73.
In de jongste vergadering alhier yan
den Leidsche Hulpraad voor Zendingstudio
hield ds. J. Rauws, Zendingsdirector, te
Oegstgeest, een lezing over den bouw van
van een Volkskerk. Besloten werd aan ds.
0. 'de Mcyere, Ev.-Luth. predikant alhier,
to verzoeken de plaate te willen innemen, die
door liet vertrek van ds. Brass vacant was
geworden. Er werden drie studiekringen ge
vormd, die om de veertien dagen zullen sa
menkomen onder leiding van de heeren Ligt-
liart. De Neef en Nijenhuis, a.s. zendelingen,
te Oegstgeest.
Aan B. en W; doder gemeente is namens
het bestuur van den Bond van Technici in
een adres te kennen gegeven, dat het, ge
hoord de wenscüen .van do bij genoemden
Bond aangesloten Middelbare Technici In
zake de invoering van den vrijen Zaterdag
middag, ?Iet College beleefd en dringend
verzoekt liet daarheen te willen leiden, dat
ïoor de technische ambtenaren, werkzaam
bij deze gemeente, de werktijd des Zater
dagsmiddags te twaalf uren worde beëindigd.
Het 25-jarig jubileum van onzen stad
genoot H. Marks, als kantoorlooper bfj da
firma A. L. Reimeringer en Zn. alhier, is
voor den jubilaris niet onopgemerkt voor
bijgegaan. Daarvoor heeft in de eerste plaats
de firma Izelve gezorgd. Toen de trouwe be
diende 's morgens op het kantoor kwam, werd
hij door den heer Reimeringer, diens zoon en
den boekhouder verwelkomd De eerste bood
hem, onder hartelijke en waardeerende woor
den, een spaarbankboekje met gen'mooi be
drag aan, de boekhouder overhandigde hem
oen. couvert mpt inhoud. Aan zijn woning
werd een prachtig bloemstuk hameus de
firma gebracht, die er tevens voor zorgde,
dat M. den vrijen dag in 'den huiseljjken
kring feestelijk kon doorbrengen. Ook van
de zijde der cliënteele ontving Marks blij
ken van belangstelling.
Dat de jubilaris voor n! de te bewijzen van
hartelijkheid zeer erkentelijk' was, behoeven
wij nauwelijks te zoggen—
De bioscopen aSter worden de laatste
dagen Veel minder bezocht dan anders. Do
wenk van den burgemeester wordt dus door
velen opgevolgd.
-Van een gistoren ter veemarkt alhier
aangovoerden koppol van 44 runderen ble
ken er 17 te lijden aan mond- on klauwzeer
en werden er 24 er van verdacht. Zij werden
in stallen ondergebracht.
In aansluiting aan het bericht' omtrent
de inbraak ten nadeele der firma De Vries en
Stevens, kan now worden gemeld, dat de
dieven in hun bedrjjf zijn gestoord door den
controleur van den Gecontr. Part. Nacht-
veiligheidsdienst, die bun belette een groote
hoeveelheid draad, welke zij nog hadden
klaar gezet, mede te nemen.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
N. V. Tooneelvcrccniglng.
„GEKOCHT F.N DETAALD", toontcl-
spel ln 4 bedrijven van George
BroatrtiarsL
Wij hebben dit „tooneelspel" van Ameri-
kaansch maaksel, oen pöar jaar vóór den
oorlog bij het „Neerlands" gezien. Ko van
Dijk'was toen de goedhartige, kunstzinnige
millionair, een bovenst beste man zoolang
h(j nuchter is, doch in wien de duivel vaart,
wanneer hij wat meer cocktails genoten heeft,
(lan hij verdragen kan, cn dje dan in warmen
bloede de kostelijke denrpnneelen zjjner mil-
lionairswoning met den .vuurpook bewerkt,
omdat zijn ptreutsoh vrouwtje, bevreesd voor
7.ijn wat al te onstuimige liefkoozingen zich
daarachter heeft opgestoten. Gisteravond za
gen wij Lobo in deze dankbare speelrol, die
hij met de gemakkelijke luchtigheid, welke"
de oppervlakkige opzet van het stuk ver-
eischt, vertolkte.
Mevr. Lobo was evenals vroeger hot mil-
lionairsvrouwtje met het blonde Madonna-
kopje. In liet eerste bedrjjf is zij nog ©en
eenvoudige telefoonjuffrouw, doch do mil
lionair is zoo vermald op haar, dat hij bereid
is haar op slag te trouwen. En om zijn ern
stige bedoelingen te bewijzen noodt hjj haar,
met haar zuster en de verloofde van deze,
tot een intiem diner te zijnen huize. Na eeni-
ge aarzeling stemt zij er jn toe, zjjn vrouw
te worden, mede op aandringen van den 2jwa-
ger, een niet onvermakelijker!, ingebeelde»
leeghoofd, die uit het huwelijk van zijn
schoonzus profijt looi zichzelf hoopt te
trekken.
In het eerst ga3t alles uitstekend, maar
na eenigen tijd laat de millionair zich 'ook
van een minder aangename zijde kennen. Hij
komt zoo nu en dan Is avonds thuis in een
toestand, die in ouzo rijke taal met talrijke
kernachtige uitdrukkingen kan worden aan
geduid, en zooals wij hierboven reeds zei
den, dan is hi) werkelijk niet voor de poes.
In hét tweede bedrijf zijn w'p er getuige van
hoe de aangeschoten millionair zijn vrouwtje
maltraiteert en haar, wanneer zij weigert
zijn liefkoozingen te beantwoorden, de be-
leedigende woorden toekrijschf: „Ik heb je
toch gekocht^ en ik heb er voor betaald!"
Als zij daarop uit de kamer wegvlucht,
krijgen wij de scène met den pook, waarna 't
scherm Valt Ko van Djjk verbrijzelde, als
wij het wel hebben, indertijd compleet het
deurpaneel, hetgeen aan een geestig criticus
de opmerking ontlokte, "dat men in Ameri-
kaansche millionairswoningen ook al rovo-
Iutie-bouw sohljnl te hebben. Lobo bepaalde
rfph er echter toe net zoo lang met den
pook aan het deurslot te morrelen, totdat het
bezweek, een handeling, die natuurlijk niet
zoo'n hoog-dramatisch effect had, vooral niet
omdat de man van het scherm ingedommeld
scheen en daardoor Verzuimde het doek op
het juiste oogenbük te laten vallen.
In het derae bedrijf verlaat het teleur
gestelde en beleedigde vrouwtje de echte
lijke woning om zelf haar brood te verdie
nen, doch door een list van den zwager komt
alles na do groote pauze weer in orde. Me
vrouw Lobo speelt dete rol, die haar wer
kelijk uitnemend ligt, met Veel toewijding.
Niettemin zouden wii aan een nctrice van
haar kunnen, evenals trouwens aan den heer
Lobo, gaarne in artistiek opzicht hooger
staand tooneolwerk zien toevertrouwd. .Taap
V. d. Poll was een vermakelijke zwager en
mevrouw Meunier een lief zusje. Mientje v.
Lugt-Melsert en 7. de Wind in de onder
geschikt; rollen, respectievelijk van kame
nier en -Tapanschen huisknecht, waren even
eens verdienstelijk, Zoodat a's geheel geno
men de vertooning uitstekend genoemd zou
kunnen worden, indienhet stuk er niet
geweeSt was.
De schouwburg was slecht bezet I i
UIT ONS LAND.
Groenten-uitvoer naar Dultschlané.
Naar aan de .,Msb.'' van da zijde van be
langhebbenden Dij groentenveili'ngen wordt
verzekerd, is de uitvoer van groenten naar
Duitsohland onder bepnalde voorwaarden we
derom toegestaan. i b
.Coöperatieve Keukens.
Donderdag 7 November wetd bet bestuur
van de vereeniging Coöperatieve Keukens in
Nederland, vertegenwoordigd door de heeren
G. P. Riemèns, uit Amsterdam; secretaris, en
G. Whitlau, uit Rijswijk, "penningmeester,
Z.Exc. minister Van IJsselstein in bijzondere
audiëntie ontvangen. Door genoemd bestuur
werden verschillende grieven geuit over de
door dezen en den vorigen minister van Land
bouw genomen beschikkingen, waardoor het
bestaan der Coöperatieve Keukens ernstig
werd bedreigd. -Door minister Van IJsselstein
werd toegezegd', alsnog met de belangen der
Coöperatieve Keukens ernstig rekening te
Zullen houden en o.m. cfeze Keukens wat oe
rrein de vcrsCreiTiong van een extra quan
tum levensmiddelen op 'één ljjn te zullen
stellen met de Centrale keukens; t*
De aardappeldroflerijerf.
De Minister van Landbouw heefiv gelet' op
do omstandigheid, dat verschillende partijen
aardappelen, welke voor drogerijen zijn goed
gekeurd, aldaar nog niet kunnen worden ver
werst, bepaald, dat de minst houdbare par
tijen aardappelen, welke vóór 1 November
19X8 voor de drogerijen zijn goedgekeurd, in
de aardappelmeelfabrieken kunnen worden
vermalen, mite vóór 15 November 1918 een
herkeuring is aangevraagd.
Omtrent het bezoek, dat de Minister van
Landbouw voornemens is te brengen aan
het Noorden des lands voor het in oogen-
schouw Demen van aardap^ldrogerijen, ver
nemen wij, dat het in de bedoeling van den
Minister ljgt; om Zich naar Groninge nte
begeven, om van daaruit p.a. een tocht'
te maken naar Zuidbroek, Oude Pekela,
Stadskanaal en Coevorden, ter bezichtiging
onder meer van Öe aardapfpeldrogerjjen van
de firma Vlessing Co., die speciaal voor
de regeering werken.
Vrijo schoenen zonder bon?
Naarde „TeL" vsrheomt, hebben Ho Heeren
G. van Voorn, schoenwinkdiecr to 's-Graven-
hage, en 'A. J. Levlo, directeur van de N.V, De
Nija en Ca, schoenfabrikant te Amsterdam,
gisteren met den Minister van Landbouw een
langdurig onderhoud gehad ovar de beschik
baarstelling van vrije schoenen'.
De deputatie heeft den naluister overtuigd,
dat de cijfers, die hom door hot Rijksbureau
rerstrekt waron, onjuist waron, daar dit bu
reau verzuimd hoeft na de stopzetting van don
schoenenverkoop, den schoenenvoorraad bij de
winkeliers te inventariseeren.
De medegedeelde feiten gaven Hen minister
a an! adding de toezegging te geven, dat hij het
tn gunstige overweging zou nemen, om In den
loop der volgende week de vrije schoenen zon
der bon beschikbaar tc stellen.
De deputatie weos or den. minister nog op,
dat per jaar ongeveer vier millioen standaard-
schoenen kunnen worden gefabriceerd.
Do regeling zal dus zoo worden, dat de bons
voor de standaardschoenen gehandhaafd blij
ven, terwijl al het overige schoenwerk in den
vrijen handel komt.
Buitenlandsche arbeiders bij Krupp.
Met ingang van 28 November zijn alle bui
tenlandsche arbeiders bij de firma Knip to
Essen ontslagen.
Maximum-prijzen voor cacaopoeder ingetrokken
De Minister van Landbouw heeft ingetrok
ken do maximumprijzen voor cacaopoeder en
hot verbod tot hot verwerken, afleveren en ver
voeren van cacaopoeder.
Verder wordt door den Minister uitdrukko-
lijk vermeld, dat het varbod tot vermengen
van cacaopoeder in zijn vollen omvang gehand*
haafd blijft.
Maximumprijs van kindermeel.
Ter aanvulling van hot ter zake bepaalde, is
ais maximumprijs vastgesteld voor in pakjes
van 0.2 K.G. verpakt kindermeel: in den klein
handel 17 cent per pakje.
Directeur van de Tuinbouw Aankoop Centrale.
Tot directeur van de Coöperatieve Vcroeni-
ging Tuinbouw Aankoop Centrale van den
Noderiandschen Tuinbouwraad, is met ingang
van 1 December a.s. benoemd de heer Van
Driel Krol, thans directeur van het Rijks Cen
traal Broodkantoor te 's-Gravenhage.
Do Broodkaarten.
Het Bureau voor Mododeelingen in zake de
voedselvoorziening meldt
De verkooging van het broodrantsoen lot
280 gram per dag, die met 15 Novomber a.s. in
werking treedt, brengt uit den aard der zaak
oen belangrijke verandering ten aanzien der
broodkaart mede.
Den lAden November is de nog goldendo
broodkaart afgeloopcn. De kaart van het 76ste
tijdvak, die dan aan de beurt komt, zal 10 da
gen geldig zijn, waarbij echter do bons niet
meer, zooais tot nu toe, voor do helft, doch
voor de volle daarop vermelde gcwichtswaar-
do zullen worden aangenomen. Aldus beschikt
men van 15 tot cn met 24 Novembor over 2800
gram, d.t 280 gram per dag.
Voor de daarop volgende periode wordt de
zaak eenigszins anders. Lang voordat tot ver
kooging van het broodrantsoen was besloten,
moesten reeds do broodkaarten voor de 20ste
periode worden gereed gemaakt. Deze kaarteer
nu zijn voel kloiner en handiger dan de thans
gcldendo on ingedeeld op 1400 gram overeen
komstig het thans nog bestaande weekrantsoen
Deze kaarten moeien bij de nieuwe regeling
toch worden gebruikt, cenerzijds omdat men
niet tijdig nieuwe kaarten gereed zou kunnen
maken, anderzijds omdat met eenige ticnlallon
mRlioenen broodkaarten natuurlijk een aa^-
•zienlijk bedrag zou verloren "gaan.
Van 25 November af komt due de nieuwe
broodkaart van 1400 gram in omloop. Ook deze
zal telkens 10 dagen gelden, maar daarbij zal
elke bon de dubbele waarde hebben van het
daarop vermelde gowiclit.
Is schoenendistributie noodigr?
iWe krijgen uit zeer vertrouwbare bron,
aldus het „Hbld.", de volgende berekening
van don schoenenvoorraad in ons Tand, die
aantoont, dat de regeling van den schoenen-
verkoop} zooate die thans is getroffen, to
taal overbodig is.
Ons land telt 550 scheen fabrieken, die in
1917 oen totale productie hadden van
zeer laag geschat 10.000.000 paren. Aau-
genomen mag worden dat op 31 December
1916 de voorraad schoenen 2 millioen ^aren
bedroeg. Tot recht verstand diene, dat 19 Lt5
on '17 nog normale jaren waren, waarin pro
ductie en verkoop elkaar ongeveer dekten,
zoodat de aangenomen voorraad op ons punt
van uitgang niet hoog, eer het tegendeel is.
Uit de statistieken eener groote vennoot
schap, die een twintigtal winkels in dem
lande exploiteert, blijkt dat iu 1917 de ver
koop 15 pCt. minder was dan ia vorige ji-
ren, ook al door de hooge prijzen. Van de
productie van 10 millioen paar in dat jaar is
dus 1,500.000 paar overgebleven, zoodat we
191S ingaan met een voorraad van 3,5 mil
lioen paren.
Volgens de opgaven van het rijksbureau!
zijn -tot 1 November 1918 6:600.000 paren ge
fabriceerd zoodat tot dien datum dus ruim
10 millioen paren in den handel waren.
Tot .30 September 1918 zijn 6.425,000 pareD.
verkocht, waardoor de voorraad du3. nog is
i0 millioen 6,425;000 3,375,000 pare-3.
Nu kunnen tot 1» Januari 1919 alweer vol
gens de ofÊicieelc berekeningen van het R.H.
L. nog 960.000 paren worden aangemaakt. De
voorraad zal dus bij de intrede^van 1919 be
dragen 4,535,000 paren.
Voor het volgende jaar zijn de fabrieken
op de helft gerantsoeneerd. Naar den maat
staf van een normale voortbrenging van 10
millioen paar per jaar zal dus in het eersto
halfjaar van 1919 nog 2 1/2 millioen paar
kunnen worden aangemaakt.
Zoodat dus tot 1 Juli 1919 ons land de be
schikking heeft over 4.535.000 2.500.000
paar schoenen of ruim 7.000.000 paar schoe
nen,
Dat deze schatting, die uit uitstekend in
gelichte vakkringen komt, zoer laag is, be
hoeven we eigenlijk niet aan te toonon. Een
stabiele voorraad van 2 millkenqraar schoe
nen, zooals we op 1 Januari 1917 aannamen,
is bespottelijk laag telfs, in aanmerking ge
nomen wat in de tallooze detailzaken, bij
grossiers en fabrikanten is opgeslagen. Het
loerloos schooisel i3 in deze berekeningen bo
vendien nog verwaarloosde
We weten, dat het R. H. L. over deze ge
gevens beschikt, maar waarom 'gelastte bet
dan nooit een inventarisatie? Een steekproef
beeft hier en daar nog wel eens plaats ge
had, maar verder dan een opgave van b.v.
©en 5-tal winkels in een stad als Rotterdam
is het nooit gekomen*
Dat er groote voorraden zij a o.a. bij d«t
grossiers, is overbekend. We spraken eea,
winkelier, die voor jaar en dag al aandrong?
op inventarisatie, die onlangs magazijnen
in Amsterdam bezocht en die ons zeido, ver-'
steld te hebben gestaan over wat er in did
stad -aan voorraden ligt cpgeslagen. Over
particulieren, die door vrees voor schaarschto
bevangen, aan 't koopon trokken, zullen we
maar niet spreken. Eén geval moet ons ech
ter van 't hart.
In een eerste klas zaak in Den Haag be
stelde een klant, van allerlei soort schoenen
twee paar voor zich zelf, en eveneens voor,
zijn vrouw, kort voor het sluitingsgebod en
betaalde een rekening van f 3000.
Particulieren zijn er te over, die zeker tot'
tweo jaren na den oorlog voorzien zijn van
schoeiseL Zijn er, zoo vraagt men ons uit de
schoenwinkelierswereld, met dergelijk© cij
fers voor oogen. nog redenen om den ver
koop aan banden te leggen of tot distributie»
over te gaan?
Geeft standaardschoenen op bons, zoo luidt
het devies in dien tak van handel, maar la iti
daarnaast den verkoop van het overigd
schoeisel vrij. De vrede is in zicht en de'
concurrentie zal de schandelijke prijzen, van
voor de stopzetting wel naar beneden druk-
ken, vooral als de bevolking maar de ovor-
tuiging heeft, dat er schoenen genoeg in het"
land zijn.
Dat de fabrikanten in dit opzicht „nattig-1
heid'' beginnen te voelen bewijst wcL het feit
dat ze hun reizigers weer gaan uitzenden
on dat ze per berichtkaart de winkeliers op»
merkzaam maken op de mogelijkheid van het
scho enenc re diet
Maar veel animo bestaat er bij de winke
liers niet die geen voorraad hebben, koeste-1
ren vrees door de stopzetting; die nog wol
voorraad hebben en togen welke prijzen
ingekoehtt bedanken er voor hun voon
raad nog te vergrooten. Die zien niet alleen
de allernaaste toekomst donker in, als
reuzenprijzen met sprongen naar beneden'
zullen gaan, doch ze vreezen daarnaast de
hekend© trucs van verandering van mode'.-
len e.d. die hun tot dupe zullen maken van"
de oorlogsjaren en hun laten zitten mot oaj
derwetsche niet gangbare voorraden,
De toekomst der Nederlandsche
Diamant-Industrie.
Iu het Weekblad van den Algemeonen Ne-
derlandschen Diamantbewerkers Bond wijdt
H(enry) P(olak) een artikel aan de toekomst
der diamant-industrie.
Hij bespreekt allereerst do uitbreiding der
diamantnijverheid in Engeland, die voor lio\
uitbreken van don oorlog geen drie dozijn dia
mantbewerkers telde cn thans over een klein9
duizend, allen Belgische vluchtelingen, be
schikt. De meeste .hunner, aldus de heer
Polak, zullen na den oorlog naar Antwer
pen terugkeeren. De cnkole die in Engeland
achterblijven komen in mindering van bet Ant-
werpsche contingent.
Of hetgeen don overblijft voot uitbreiding
vatbaar zal blijken te zijn, zal de tijd moeten
leoron. Het resultaat zal wel wezen, dat or
permanent een paar honderd in plaats van
een paar dozijn werklieden zullen arbeiden in
de Engelsche industrie. Doch daarom behoe
ven wij ons waarlijk niet don kop to breken.
Ook de poging om op gTooto schaal Engel-
echo oorlogsinvaliden in het diamantvak op
te leiden vreest do heer Polak niet.
De ervaring heeft geleerd, schrijft hij, <3at
zij, die als volwassenen ons ambacht leerden,
het or zolden ver in brachten. Gewoonlijk wor
den het weinig-bekwam® cn in elk geval zeer
langzame werklieden. Er zija natuurlijk uit-1
zonderingen, doch do regel is zooals ik zeide;
Zal het nu in Engeland anders zijn, waar het
bovendien nog personen geldt, die een of meer
ledematen kwijt zijn? Waarschijnlijk toch. niet.
Maar zelfs als het anders uitvalt, dan behoeven1 J
wij niet tot groote ongerustheid te vervallen, j
Er zal dan wa.t meer -concurrentie zijn
dan voorheen. Moeten wij daarvoor in angfnt I
en vreezo zitten? Is onze Amsterdamsche nij-<
verheid zulk een kruidje-roer-me-niet, dat do
minste aanraking haar zou doen verwelken? Ia
onze positie zoo wankel, dat hot minste stootje I
ons kan doen vallen? Loten wij ons toch zoo"
niet aanstellen, ons niet aan do wereld ver-
tooncn als zwakkelingen, die eiken concurrent
tiestrijd duchten en du «^gemakkelijk onder den
voet te loopecn zijn. Laten wij integendeel ver- 1
klaren, dat wij in staat en bereid zijn don kamp'
te ondernomen tegen wien ook en laat hot
geen ijdol woord zijn, doch een onwrikbaar
voornemen.
DaaT is verdor Amerika. Ook naar dat land
zijn uit België werklieden en fabrikanten ge
vlucht, zij het ook in veel geringer aanto^ dan
naar Engoland geschiedde. Er zijn ook au duro
elementen onder, Oostenrijkers vooral, die des
tijds niet konden vluchten naar Engeland, doch'
wel naar Amerika, dat toon nog niet in den
oorlog gewikkold was. Op kleinere schaal heeft
or hetzelfde plaats gehad als in Engeland:
sommige bestaande fabrieken werden uitgebreid
cn er werden ook nieuwe geslicht. Wat er
van zal overblijven als de vrede gesloten is,
kan niemand zeggen; doch het vooruitzicht is
wol, dat het grootste gedeelte in stand zal
blijven. Dit zal echter ook alweer komen in
mindering van het Belgische contingent, waar
van het deel uitgemaakt heeft.
Frankrijk heeft, behalve te Parijs, geen cógoh
industrie. In de Jura en aangrenzende depar
tementen, waar do gTOote meerderheid der
Fransche vakgenooton gevestigd i3, wordt zot)
goed als uitsluitend gewerkt voor Engelscha
Anlwerpseho en Amsterdamsche werkgevers.
Gedurende den oorlog is het aantal werklio- 1
den or oer af- dan toegenomen. Er zijn name-
lijk velen gesneuveld of voor verderen arbeid
door vorminldng ongeschikt geworden, terwijl
het aantal toegelaten leerlingen gering is ge-
\vee?t. Zooals onlangs werd medegedeeld, is
men er ook in dat land op uit, invalide solda
ten in ons vak op te leiden. .Te St. Claude
heeft men er een vakschool voor gesticht en
ook te Parijs is men in deze richting doende*
