No. 18001.
LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 2 November.
Tweede
Anno 1918.
Nederland en d@ Oorlog.
5NGEZ0MOEN,
DE OORLOG,
UIT ONS LAND.
Rijkskfeeding.
Het Bureau voor Mededeelingën inzake de
Yoedselvoofzijning meldt:
De Rijkskleedingvoorziening geeft^ thans
aain do Gemeentebesturen gelegenheid hun
bestellingen van kleedingstukken voor de
distributie te doen. De aanvragen moeten
vóór 1 December a.s. hij da Rijkskleeding-
voorzieffiing zijn ingekomen.
Beschikbaar komen ongeveer 150.000
heerenulsters (winkelprijs f21.50), 70,000
jongensulsfeers (f 18.50 en f 16.50), 90,00Q
kinderulsters (f 10.75, f 12.50 en f 14.50),
75,000 motorjekkers (f 17.50), 35,000 da
mesmantels (f24.50), 35,000 jonge-dames-
mantels (f 22 50),- 60,000 meisjesmantels
(f 18.45, f 15.60 en f 12.75), 225,000 wollen
serge damesrokken (f 11, f10 en f9),
f 1,200,000 manshemden (f2.70, f2.50 en
f2.20), 225,000 jongenshemden (fl.75,
fl.50 en fl.35), 1,200,000 vrouwenhem
den (f 2.65, f2.45 en f2.20)., 225,000
meisjeshemden (fl.80, £1.95 en f 1.30),
15,000 molton hemden, speciaal voor mdn-
werkers (f 3.50, £3.25 en f2.75) en 15..C00
molton onderbroeken, speciaal voor mijn
werkers (f2.50, f2.40 ea ƒ2.30), 500,000
tricot raamsonderbroeken (f 2.25), 200,000
tricot jongensonderbroeken (f2), 300,000
tricot mansborstrokken (f2.45), 150.000
tricot jongensborstrokken (£1.90), 200,000
gebreide vrouwemborstrokken (fl.50),
100,000 gebreide meisjesborstrokken (f 1.30)
100,000 gebreid© kinderborstrokken voor
jongens en meisjes (£1.05), 500,000 ka
toenen vrouwenpantalons (fl.80), 250,000
katoenen meisjespantalons (f 1.50), 500,000
boezeroens (f3.10, f2.90, f2,70, £2.50 en
f 2.30), 250,000 blauwe werkbroeken
(f 4.25), 250,000 blauwe werkjassen (f 4.25),
100,000 molton dekens (f2.50) en 100,000
omslagdoeken (f2.20).
Ten deele zijn deze kleedingstukken ieeds
gereed; ten deele kan met de levering 15
November of 1 December worden begonnen,
waarna de "aanmaak en aflevering geregeld
.wordt voortgezet.
Do bedoeling is de beschikbare hoeveel
heid van iedere soort gelykelyk over de
gemeenten te verdeelen naar hun zielen
aantal, indien althans op het geheel© quan
tum, dat de gemeente kan ontvangen, prijs
wordt gesteld. Zijn er gemeenten, die min
der Avensohen te ontvangen, dan wordt het
overschot, dat aldus ontstaat, wederom ge
lijkmatig verdeeld. Als maatstaf voor de
verstrekking yan kleedingstukken aan de
verbruikers, geldt alleen de behoefte van
den aanvrager. Diens financieele omstan
digheden blijven dus buiten beschouwing.
Als regel moet de kooper echter een door
hemzelf afgedragen oud kleedingstuk in
leveren; de gemeentebesturen kunnen daar
van echter in zekere gevallen ontheffing
verleenen. De gemeenten verplichten zich
voorts de goederen aan het publiek ,te doen
verkoopen, of zelf te yorkoopen tegen de
vaste hierboven vermelde prijzen.
De goederen zullen derhalve niet duur
der ,en niet goedkooper mogen worden
verkocht. Zoo mogelijk zal de verkoop ge
schieden door tusschenkomst van winke
liers, die. tot dusverre kleeding verkocht
hebben. Winkeliers, die zich aan ontduiking
of overtreding' schuldig maken, zullen van
gemeentewege met uitsluiting van den ge-
heelen verderen verkoop van 'distributie-
lcleeding worden bestraft.
Do .gemeenten verplichten z'ch oo'k zorg
te dragen, dat de winkeliers van boven-
kleeding voor veranderingen aan boven-
kleedmg als maximuin zullen berekenen de
volgende prijzen:
.Voor het hooger of Jager plaatsen van
een kraag fl.
voor liet verlengen of verkorten van
mouwen f 0.75;
voor het verplaatsen van knoopen (on
verschillig hoeveel) fO.10;
voor het verkorten van een kleeding
stuk fö.50.
Dit betreft alleen lieeren-, jongens- en
kinderulsters, dames-, meisjes- en kinder-
-mairitels Daaronder is inbegrepen even-
tueole "b ijle vering van garen, 2'j;lo of voe
ring voor de reparatie benoodigd. De Ryks-
klee ding voorziening verstrekt, voor zoover
beschikbaar, op aanvraag gratis Jrepartie-
lappen.
De gemeenten zullen een register aan
leggen, vermeldende naam en woonplaats
van de personen, aan wie distribntieklee-
ding w.ordt verstrekt, alsmede aantal en
soort der kleedingstukken. Bij verhuizing
naar eon andere gemeente zal eventueel
op het verhuisbiljet worden yermeld, welke
dïstributiekleedingstiikken aan liet gezin van
de*n verhuizende zrjn verstrekt.
^eze maatregelen hebben mede ten doel
zooveel mogelijk te voorkomen, dat-do klee
dingstukken in handen van opkoopers ko
men. Met hetzelfde doel zullen ook de hoo
pers een verklaring, liefst schriftelijk, heb
ben af te leggen, dat het gekochte kleeding
stuk voor eigen gebruik zal dienen.
'Do heer Hertzberger heeft a-nti de ,,Tel.'-
onkelo wel belangwekkende nadere bijzon
derheden verstrekt omtrent de Rijbsklee-
dingvoorzieningwaaraan hier het navol
gend)© ontleend wordt:
Op 15 Juli van dit jaar is de Rijkski Ge
ding-voorziening officieel ingesteld. Doch
men zat met leege huizen. Er was nóch ka
toen, nóch wol. Alleen beschikt© men over
eenigo lompen. D© heer Hertzberger liet
toen een monsterstuk samenstellen, verga
derde in Den Haag met do textiel fabrikan
ten en maakte een overeenkomst, dab hij
over 60 a 70,000 stuks goed de beschikking
zou krijgen-. Aanvankelijk hadden de fabri
kanten veel bezwaar voor de regeering te
moeten werken, doob een andere weg waa
er niet. De regeering word eigenares van
do goederen en liet confectionneeren met
uitschakeling van abnormale winsten. De
lompen kwamen dus onder regeering&ver-
band en met medewerking van Tilburg en
Eindhoven, werd bereikt, dat uitsluitend
▼Oor rijksklcedingvó or&iening dkie so_or-_
ten stof werden ingeleverd. De goedkoopste
soort ia bestemd voor het cïïstributie-confeo-
tiegood, do tweede kwaliteit wordt dloo-r cïe
Rijkskleedingvoorziening verdeeld over cïöe
zaken in Nederland, welke altijd confectie
gemaakt hebben en onder control© van de
Rijkskleeddngvoorziening worden verkocht-
De derde soort is de prima kwaliteit, ten
minstewat men tegenwoordig als zoodanig
beschouwt, voor maatstaf. Wijl het stof f en-
vraagstuk geheel in handen der R.K. V. be
rust, zijn ook cïe petten daar onder ge
bracht.
Wat de wollenen katoenen goederen be
treft was het vraagstuk moeilijker, wijl men
daarvoor geen grondstoffen kan aanmaken.
Doch men is er in geslaagd de hand te leg
gen op groote partijen ruwe katoen, di©
in de veemen liggen opgeslagen en in het
bezit waren van buitenlandbche eigenaren.
Tegelijk met den aankoop eischt men een
verklaring van het desbetreffende gezant
schap, dat de koop is goedgekeurd en naar
genoegen werd afgehandeld.
De fabrieken van den neer Hertzberger
te Rotterdam met zijn geschoold personeel
van pl.nl. 700 personen, zijn nu overgegaan
aan de regeering. Tevens werden in een der
17 panden en wel aan den Goudbohen Sin
gel 70, de bureelen ondergebracht voor de
uitvoerige administratie. De regeering heeft
daardoor het voordeel direct een economisch
ingericht bedrijf tot haar dispositie te krij
gen.
Een der voordkelen van het ingrijpen d'er
regeering is, dat aan het willekeurig opdrij
ven der op O. W. beluste tailleurs een einde
is gemaakt. Hooger dan de prijzen voor cos-
tuums thans zijn, kunnen zij niet meer wor
den.
Wanneer wij onze oogen naar het buiten
land richten, waar 1000 mark voor een cos-
tipum een spotprijs is, dan moeten wij er
kennen in een bevoorrechte positie te ver
keer en.
Om dit te bereiken moest natuurlijk di
rect een aanvang gemaakt worden met paaJ
en perk te stellen aan cJen kettingkandel
en andere uitwassen van de grondstoffen:
<5e lompen. Nooit zou men ie-ta goedkoops
tot stand) kunnen brengen zoolang voor lom
pen cte wild© prijzen betaald moesten wor
den. Een poging om 500.000 kilo lompen
tegen vastgestelde prijzen te koop en. on
dan 500.000 kilo lompen vrij te geven, mis
lukte door een onjuiste opgave van het
Rijkskantoor van Lompen. In iedfer geval
heeft men er dit meo bereikt, dat goede
partijen lompen, cïie achtergelioudien waren,
er uit kwamen. En die goede lompen bad
men noodig, ten einde ze t© mengen in da
minder© kwaliteiten.
Zoaals men weet is bepaald, dat zij die
cïistributieklceren betrekken een oud pak
moeten inleveren. Dat is bepaald om clen
kettinghandel in rijkski eer en tegen te gaan
èn om weer in heb bezit te komen van een
zeker deel lompen. Na rijp beraad werd be
sloten 25 percent der aanvragers na onder
zoek van dezo bepaling vrij te stellen.
De heer Hertzberger is van meening, dat
do eerste twee jaar na liet sluiten van don
vrede geen verbetering in do kleedimgvoor-
zie-ning is te wachten, zoodat, hoewel hij
geenvoorstander is van Rijkabemoeiïng,
voorloopig do distributie gehandhaafd moet
blijven. Intuöschen verwacht men geen da
ling dor prijzen voor de klceron. De arbeids
loon cn zijn ook in do oorlogvoerend© lan
den met 50 pet. gestegen. Do grondstoffen
worden duurcDr, terwijl groote prijsstijgin
gen werden waargenomen voor alles wat do
textiel aankleeft.
De distributie van kleeren zal in het voor
jaar aanvangen. Alles is zoo berekend, dat
do R. IC. "V. zichzolve dekt en het Rijk in
dezo dus geen kosten lieeft. De R. IC. V. le
vert aan do gemeente en clozo kan do prijs
zoo berekenen, dab cte verkoop in de win
kels 20 pet. hooger is.
Reeds hangen in pe pakkamers van de
Rijksfabrick aan den Goudschen Singel te
Rotterdam onafzienbare rijen eenheidsjas
sen te wachten op do kooplustigen. Daten
wij direct verklaren, dat zij in verschil
lende kleuren to koop zijn en het eenhoidis
kar akte r niot direct op den voorgrond
treedt. Dit ter geruststelling van acfepi-
rant-éénheidsj as-dragers
Heukenoten.
To Arnhem is het inzamelen van beuke-
noten met kracht ter liand genomen en op
mooie diagen heeft men do schooljeugd on
der leicïïng van onderwijzers en onderwijze
rossen naar buiten kunnen zien trekken,
gewapend met zeef en bezems, om de beuke-
noten bijeen te garen. Thans loopt de beu-
kenotencampagno langzamerhand op ten
eind, al wordt ook nu nog steeds ingezameld.
Het tot dusver bereikte resultaat ia schitte
rend alleen uit de bosschcn onder Arnhem
on Oosterbeek zijn 60,000 K.G. bijeenge
bracht, welke hoeveelheid nu opgeslagen
ligt in heb pakhuis der Ned. Hei de-Maat
schappij aan de Nieuwe Kade te Arnhem.
Ver wacht wordt, dat dat cijfer nog tot
70,000 K.G. zal aangroeien.
Behouden van eigoiï broodheren of brood
kaart.
Men schrijft uit Twente aan heb ,,Alg.
H'bld."
Zooals ook reeds van elders is berioht:
meer dan 90 procent der boeren wenscht
hier geen eigen broodgraan te behouden.
De broodkaart is veel voorcteeliger, heet heb
nu. En dan volstreekb geen wittebrood, om
dat hier geen tarwe wordt verbouwd. Uit
een pond rogge, waarvoor het Rijk 13 oent
betaalt, bakt <3e bakker 6 ons brood, terwijl
op de broodkaart 5 ons circa 7 oent kost.
Dat verschil is den Twentschon boer te
machtig. Daarenboven, aldus redeneert hij
vorder, wie waarborgt hem, dat hij in de
vel© machinale bakkerijen brood van /.elf-
geteelde roggo terug ontvangt? Alsof deze
toestanden ook niet reedl3 vóór den oorlog
bestondenEn de kwestie van hot derven
van wittebrood? Is men reeds nu in Twente
onder do landbouwers vergeten, dat rogge,
dus zwart brood, in normaio jaren liet dage-
lijksch brood van iedoron landman was?
Neen, heel de opzet van 't behouden van
eigen broodkoren is, in deze streken althans
con kwestie van den geldzak geweest. Had
do regeering reedb veel eerder kunnen be
sluiten tot het verb oogen van den koren-
prijs, als n-u betaald wordt, geen boer zou
alles op haren en Snaren hebben gezet voor
het behouden van eigen broodgraan. En
zoo gaat het ook met de gedwongen afle
vering van rundvee en varkens. Ontvangb
do leverancier de boer maar vee] geld
voor zijn afgeleverd rund of varken, dan
vindt hij het hem opgelegd© dwangjuk niet
drukkend. In het tegenovergestelde geval
spreekt hij onmiddellijk van een verkrach
ting van hot natuurrecht dor landbouwers,
van een schandelijke dwingelandij liefst.
Een Rembrand! cn een Aar! de Gelder.
Dei Directeur der „Lakenhal", wiens
voortvarendheid en doorzettingskracht vol
doende bekend zijn, heeft weten gedaan
te krijgen, dat de eigenaar van een Rem
brandt en een Aart de Gelder twee
stukken, die hij 'onlangs bij de firma ïSred.
Muller bocht deze schilderijen gedu
rende eenige weken aan „De Lakenhal''
afstond1. Wij moeten beiden daarvoor dank
baar zrjn.
„De Pauwen" van Rembranrlt heeft men
in 1898 op de Rembrandt-ten toonstelling te
Amsterdam kunnen zien. Het stuk was toen
nog eigendom van den heer Gartwright,
te Banbury. Tjjdens den oorlog werd het
gekocht door Fred. Muller. In de „N. Rott.
Courant" van, ik meen 1 of 2 Juli l.L,
kan men een artikel over dit schilderij
vinden, geschreven door den Directeur van
Boymsns, den heer F. .Schmidt-Degener. Ik
denk er niet over, een beschouwing te
geven over het stuk. In zrjn prachtig samen
vattend artikel „Bij de Rembrandt-tentoon-
Btelling" Kroniek", IV, No. 200, 1898)
schreef een zeer bevoegde, pen fijnvoelend
kunstenaar over Rembrandt: „Weinig en on
beduidend is alles, wat we over dezen
Grooto kunnen zeggen, we moeten maar
ziein en begrijpen, en in onze harten be
waren een eerbiedige vereering yoor dezen
Measch, dien we liefhebben." Mijn be
doeling is eenvoudig: laat men toch de ge
legenheid om dit zeer bijzondere schilderij
en ook dat prachtige portret ran Aart de
Gelder te zien, niet verzuimen.
In deze dagen van ontzetting en angst
én droefheid meet rnen zich, meer dan ooit,
geen oogenhlik laten ontgaan, dat zuiver
geluk lean geven.
I>r. N. 7. BEVERSEN.
Geen zuigelingen meerl
Met groote verbazing las ik hedenavond
de door de gemeente vastgestelde melk-
rarnsoeneering.
Daaruit blijkt mg, dat de Heeren niet
schijnen te weten, dat er ook nog zuige
lingen bestaan. In de verordening komt
dit woord z'dfs niet eens voor.
M. i. is de voeding van zuigelingen wel
degelijk een belang voor den Staat Geen
moeder is in de gelegenheid haar kind (ik
heb öeri land van zes maanden) met een
rantsoen van i/s Liter per dag in het leven
to houden. Plu weten wij wel, dat de melk-
raPtsoeneering is ingesteld om tie vet-
voorziening voor ons volk op peil te houden,
maar waarom gaat dan nu onze melk in
den vorm van boter weer de grens over?
Alle uitvoer kan wel niet worden stop
gezet, doch het belang van ons volk, n.I.'
de voeding van zuigelingen, gaat vóór.
Ik vertrouw, dat niemand daarin blind
zal zijn en dat daar dus zéér spoedig ver
andering in komt öf moeten wij eerst weer
wachten fot de een of andere üuurte-
'Commissie deze zaak ter hand neemt?
E e o M o e d e r.
Leiden, 31 Oct. 1918.
POLITIE.
Gevonden voorwerpen.
Zilverbon von f 1; rood kmdermuteje;
étui met schrijfbehoeften van .Van Hoeken;
bruin glacé heerenhandschoeu; vulpenhou
der merk „Waterman"; paretpluieknop; ring
met sleutels; kmderbril; broche met vrou
wenportret; bankbiljet van 110; honden
zweep; sleutels; portemoanaie met inhoud1;
kan machineolie; zilveren broche; dames-
parapluie; groene mantelceintuur; zilveren
rokspeld'; zak met 2 oude jassen, enz.; oud
heerenrijwiel; bord met 't opschrift „Pen
sion"; een paar lichtbruine dameshandschoa-
ïien; zilveren kinderarmband; R.-K, medaille"
aau rood lint; 2 zakjes met een bruin
poeder; groene reticule met iuhoud; nikkelen
sigarenaansteker; eenig geld in een stuk
papier; rood-bruine kinderpantoffel; zak
mes; 10 rittenkaart der tram; gevuld vat;
lorgnet in étui; zwart liandtaschjo niet in
houd,
Govonden in de Eleetrisclie Traui;L
Damesparapluie; handschoenen; kiiider-
pistool; portemonnaio met inhoud; jEluweelen
lia'ndtascbje; kinderjasje.
Gevonden in het postkantoor.
Kaart der Egksdistributie voor vetten.
Terug te bekomen en inlichtingen te ver
krijgen eiken werkdag, behalve Donderdags
en Vrijdags, van "één tot drie uur, n.m. ten
politiebureele alhier.
Lijst van onbestelbare brieven en briefkaarten,
waarvan de afzenders onbekend zijn.
BINNENLANDSCHE BRIEVEN.
E, Bakker, Beekbergen. Mej. Biosot, Lei
den. Burgharel, Rotterdam. V. Gibbels, Ara-
sterdam. W. Hofman, 'Den Haag. Mej.
Hutting, Njjmegen. Mej. E. "Kol, Huis ter
Heide. Komera, Rotterdam Langendonck,
S. Lapidaire. Rotterdam. Lederg, Nijmegen.
Mej. B. Lageman, Leiden. A. Maat, Zeist
Mej. M. y. d. Mey.de, Rotterdam. Mej. D-
Mulder, Ariihem. Mevr. Norier, Den Haag.
Secretarie, Oegstgeest. Mej. M. Severens,
Rijswijk, Heer en mevr. Aminermans, zonder
pi. V, best. J. v. Toorenbergen, Voorschoten.
Mej. T. Vreeswijk, Den Haag. Madelle M.
A. Waalwijk v. Doorn. Den Haag. P. v.
Weizen, zonder pi. v. best. Postrestante X.
X Den Haag, C. v. d. Laar, Haarlem.
F. Zwart, Haarlem.
BINNENLANDSCHE BRIEFKAARTEN.
Mej. M. v. d. Bilt, Rotterdam. Mej. J. v.
d. Brandt, Rotterdam. Bnr. „Leidsche Dag
blad", Leiden. Mevr. C. Droog Pel, Rotter
dam. J. L. V. Gint, Den Haag. Mej. Huy-
nen, Wassenaar. G. "de Jong, Den Haag.
Mevr. G. Kroes, Rotterdam. Mej. T. Lancel,
Den IJaag. Mevr. Maas, Leiden. D. Oranje,
Leiden. Reitsma, Den Haag. Schaapi, Delft
,T. Straathof, Deventer. H. Voorhoeve, Lei
den. Mej. Westerman. Amsterdam. C. Zijde
veld, Vorden. Negen stuks zonder adres.
BUITENLANDSCHE BRIEFKAARTEN.
F. Vekemans, Westfalen.
NOTA. Aanbevolen wordt om Ivst adres .van den
afzender op de brieven en briefkaarten te
vermelden, opdat dezo bij onbcslclbaarheld
kunnen worden teruggegeven
Voorts Is het gewenseht, alle per post
te verzenden stukken steeds van een vol
ledig adres straatnaam en huisnummer
to voorzien.
Uït de Sovjetrepubliek,
De „Nederlander" ontvangt van parti
culiere zijde een brief uit St.-Pefcersburg,
gedagteekeiid 21 »Sept.waaraan we het
volgende ontleenen
„De volmaaktste anarchie heerscht hier
overal en in alles Alle vroegere theorieën
moeten met wortel cn tak worclen uitge
roeid en alle middelton zijn hiervoor goed.
Het eerste en voornaamste doel is het
machteloos maken van de bezittende klas
se, de bourgeoisie. Het blijft echter niet
bij ontwapening: de laatste maanden lijkt
het boel wpafc meer op uitroeien, op vernie
tigen van de heele Russische intelligentie.
Bij honderden worden ze doodgeschoten,
veelal zonder eenig proces. Na den aan
slag op lief leven van Lenin, heeft het
,,roode-terreur"-régimo wel zijn hoogte
punt bereikt. Honderden voorname bur
gers zijn in iedere stad als gijzelaars ge
vangen genomen, ora bij de eerste poging
tot opstand allen te worden omgebraëht.
Voor 't vermoorden van clen commissaris
van (binnenlandsche zaken, Oeritski (op
15 Augustus) zijn in Kroonstad 512 Russi
sche officieren doodgeschoten, cn dit voor
beeld is in heel Rusland gevolgd, zoodat
dit één© leven er eenige duizenden heeft
gekost. Na dien aanslag hebben we een
paar ontzettend zenuwachtige dagen be
leefd. Iedereen was bang voor massamoor
den, waartoe het gelukkig nog niet is ge
komen. Men kon zich echter niet veilig1
des avonds op straat vertoonen, ieder
oogenblik liep men de kans om gearres
teerd te worden".
Na* het verwaarloosd voorkomen van St.
Petersburg en do heersckende duurte te
hebban geschetst, gaat de schrijver voort:
„Gelukkig zijn we allen voor de cholera
gespaard gebleven. Het is een wonder, hoe
gauw men de epidemie baas is geworden.
Iedereen had gedacht, dab het iets vreese-
liiks zou worden. Het heeft feitelijk maar
één maand gespannen en zakte toen snel.
Eenigo weken lang was het echter bar!
Allo hospitalen on ziek?nin richtingen wa
ren vol, stampvol. Dagelijks stierven on
geveer oen honderd tot honderd vijf big man
Van do ziekenhuizen werden de lijken ge
woon in withouten kisten op eenvoudig©^
sle&peT,wagens, naar de kerkhoven ver
voerd, zoo'n tien of twaalf kisten op één
wagen gestapeld. De bourgeoisie werd ge-
moibliscerd om graven voor de lijken te
delven. Wij als buitenlanders waren geluk
kig daarvan vrijgesteld. Zooeven hoor ik,
dab er veer een nieuw decreet is uitge
vaardigd, dab ook alle vrouwen van 18 tob
60 jaar, 3e en 4e categorie, w.e-rkplichtig
stelt. Ze zullen worden gebruikt om aard
appelen te rooien, die na 1 October overal
door den Staat worden ingepikt".
„We hadden in den zomer natuurlijk
weer in Finland willen wónen, maar tot nu
toe is nog steeds de grens gesloten. In
Finland is nu echter weer volmaakte orde
Gelukkige mensehen daarHoe moeten
wij toch verlost word:n van die ontzetten-
do plaa.g
Er is geen binnenlandsche macht sterk
genoeg om do bolsjewiki te verjagen. Ieder
oogenblik £ijn er opstanden uitgebroken,
maar er zat nooit groote organisatie in,
en met weinig moeite werden ze onder
drukt. Iedere poging kostte natuurlijk het
leven van eenige honderden, of soms dui
zenden van de best© „bourgeois Wat is
de burgeroorlog toch een ontzettend wreed
een afschuwelijk iets. Het lijkt wel of de
menscholijke gevoelens verdwijnen. On
noemelijke wreedheden zijn van weerskan
ten bedrev en, in Finland door de bour
geoisie, en hier omgekeerd.
„De opstand van de Tsjeoho-Slowaken
loopt ook weer mis, dank zij de Duïtsche
hulpeen twintigduizend Duitsclie instruc
teurs zijn hier gekomen om hot nieuwe
rood© leger te drillen, cn sindsdien is het
wapensucces aan hun kant. De Franschen
en Engetschen in heb Noorden en do Ja-
paianers in het Oosten, scliijnen ook niet
veel uit te voeren, men hoort er ten min
ste haast niets over. Nu is hot waar, dat
de heele bourgeoisio-pers vernietigd is, en
we slechts drie ellendige bolsjewikan-cou-
ranten hebben, waar absoluut niets in
staat. Van het begin tob het eind is hot:
Weg met de kapitalisten," dood "aan de
bourgeoisie..."
Uit Rïjsel.
Hot is Maandag weer een glorieuze dag
geweest voor de rijke en sohoono stad Rijs
sol. Wat er gebeurd is, kan ik u in onkel©
woorden zoggen, maar om u de geestdrift
van de bevolking en de glorie van het mi
litaire schouwspel (te beschrijven, (waar
van ik getuigen ben geweest, zou ik or
meer noodig hebben.
t)e Engeïsche troepen, die de stad be
vrijd hebben, zijn plechtig cloor Rijsol ge
marcheerd en generaal Bird wood, d© be
velhebber van het vijfde leger, heeft het»
vaandel aan dien burgemeester der stad
aangeboden. Toen ik gistermiddag naar.
Rijsel tufte, was het een naargeestige,
grijze najaarsdag, die ntet veel goeds voor
vandaag beloofde en het was dan ook
voor mij vanochtend een groote verrassing
de kwistig versierde stad licht en joyeus
onder een blauwe lucht zonder wolkje të
zien liggen.
Op de Grande Place, waar de plechtig
heid plaats moest hebben, en waar 'heti
prachtige pa1 eis van den Spaanschen ko
ning Karei V het oog boeit, waren stella
ges, versierd met de driekleur, opgericht'
voor de hoogo burgerlijke autoriteiten.-
Aan de andere zijde van het. plein hadden
do Engielsche stafofficieren hun plaatsen,
en de twee overblijvende zijden van het
groote plein waren vol Rijselaars, die ook
in dichte drommen langs'den weg van de
lange kolonne van de zegevierende En
geïsche troepen door de ruim gebouwde
stad stonden.
Tegen' tienen verwachtten duizenden dë
komst van de troepen. De burgemeester
van' Rijsel, de prefect en tal van ambte
naren "hadden hun plaats ingenomen cn
luid gejuich van de menigte begroette do
vliegtuig1?11» die op dat oogenblik tegen
de blauwe lucht boven de Grande Place
verschenen. Ploteeling kwam er drukke
beweging in de menigte, die Het plein aan
den hoek van le Rue Nationale vulde. En
daar kwamen de bevrijders van Rijsel
Voorafgegaan door ©cn kleine af deeling
infanterie en beredon manschappen, kwam
generaal Birdwood, gevolgd door zijn staf.
Toen hij verscheen, juicht© de menigte
hem in de grootste vervoering toe.
De generaal, "die op een prachtig paard
rijdt, heeft een p.rooten bloemruiker in
de hand, en stijgt, als hij voor den bur
gemeester met diens 'burgerlijken staf is
Jaangekcsraen, van heti paaëd. Hij houdt
een toespraak, waarvan ik, helaas, alleen
de laatste woorden„Vive la France!"
versta en biedt het vaandel van het leger
aan den burgemeester aan. Deze dankt op
zijn beurb met een red© en presenteert
den mooien standaard voor liet leger. Do
muziek speelt de Fransche en Engeïsche
volksliederen,, de menigte juicht cn tegen
de zonnig© lucht snorren onverschrokken
vliegers boven de bevrijde stad Rijsel.
Dan begint de plechtige doortocht van
de troepen van alle wapens, do kranige
bloem van Engeland's jongelingsschap.
Hoe goed zien zij er allemaal uitZeer
velen hunner hebben een bloem in den loop
van hot geweer gestoken. Twee uur duurt
het defile, cn de bevolking wordt niet moe-
do, te juichen voor deze soldaten: „Les
libórateurs de la vill'e de Lille
Erzberger ©ver do Grondwetsherziening.
In de „Norddoutsche" schrijft staats
secretaris Erzberger een artikel, waarin h$
o.a. zegt:
Hét Duitsche volk btzit nu het grootste»
deel der bestuursmacht in het rijk.
Zonder de toestemming yan zrjn verte
genwoordigers in den Rijksdag, kan op poli
tiek gebied- niets van belang meer gebeuren.
Het kan niet meer voorkomen, dat aan dan
Rijksdag, die door het gelijke en geheime
en directe kiesrecht is samengesteld, een
rijkskanselier wordt gepresenteerd, van wien
de Volksvertegenwoordiging niet west welke
politiek hrj wil voeren, of aan wien zij ge
bonden is, ook wanneer hy haar vertrouwen
niet langer bezit. Tot dusverre was de
Rijkskanselier de vertrouwensman van de
kroon. Thans is hij de vertrouwensman van
het volk, en zal slechts zoolang pan de spits
van het ryk staan als hij het vertrouwen
van het volk rechtvaardigt. Zooals in alle
andere parlementair geregeerde landen, kan
hts ook de Duitsche volksvertegenwoordiging
het aftreden van den rijkskanselier eoi van
elk ander lid der regeereing afdwingen. De
verantwoordelijkheid van den rijkskanselier;
beperkte zich tot dusver a-lleen tot verorde
ningen en besluiten des keizers. Thans
heeft de rijkskanselier de verantwoordelijk-
heid to dragen voor alle handelingen cn
uitingen des keizers, die pTitieke beteeken is
hebben, of zij van civielen dun wel van mili
tairen aard zrjn.
Tot dusverre was het Duitsche leger een
instelling, waarvoor niemand de volle ver
antwoordelijkheid tegenover 'het volk droeg.
Men kenschetste de positie vaa net leger
vaak als die van een staat in een staat.
Door het contrasigne van den rijkskanselier
of van den aan den Rijksdag verantwoorde
lijken minister van oorlog van den bonds
staat bij der'benoeming, bevordering, over
plaatsing of het ontslag van officieren en
ambtenaren van leger en vloot, wordt de
Duitsche weermacht te water en te land!
binnen het kader van den Duitschen volks-
staat als aan de volksvertegenwoordiging
verantwoordelijk lid ingevoegd.
De autonome positie van het leger, die
zich ook in een afzonderlijke politiek kon
uiten, zal niet meer mogelijk zijn. Het Jeger
is thans een instrument in dienst van de
regeeringspolitiek. De doorkruising van do
regeeringspolitiek, gelijk wij deze gedurende,
de-n oorlog meermalen ondervonden, zondeó
dat 't constitutioneel mogelijk was om daar
tegen op te komen, zal niet meer beslaan.
Do opneming van het legpr Jjinnen het kader,
van den volksstaat zal ook van invloed zijn
op de door den tot dusver heerschenden toe
stand aangekweekten bijzonderen geest in
het leger. In de .toekomst zullen ..civiel'*
en „militair" geen sociaal oT politiek ge
scheiden begrippen meer zijn. 'Wij zijn
allen burgers en dienaren van den volks
staat. i
Ook een oorlogsverklaring is nietmeer)
mogelijk zonder de toestemming van den.'
Rijksdag. In het vervolg kan geen oorlog
meer gevoerd worden zonder da uitdrukke
lijke toestemming van het volk. Hetzelfde
goldt voor bet sluiten yan vredesverdragen.
De nieuwe Duitsche volksstaat biedt alle
waarborgen, dat in hem de politieke wil van
