LEIDSCH DAGBLAD Vrijdag 25 October.
Tweede BSad
Anno' 1918.
Gemeenteraad van Leiden.
TOEEDE KAMER.
DE 00RL0S
fx?o. T71994»
(Vervolg der, zitling van gisteren).
|®i X
De beer PEBA zoti wenschen ïe weten
wali B. en W. willen doen, als liun praead!-
yies inzake toeslag op de pensioenen van
gemeente-ambtenaren verworpen wordt. Zul
len z)i dan een regeling overwegen (de
VOORZITTER knikt bevestigend). Dan beeft'
dc motie-Fokker geen zin en kan ingetrok
ken worden.
De VOORZITTER Verdedigt het praeadvies
en bestrijdt de Verschillende sprekers. Al
lereerst de opVatting van den heeri Wilmer,
dat niet de reëele waarde Van het geld moet
worden gerekend. De consequentie daarr
van zou zijn, dat men bij daling van den
prijs der levensbehoeften de pensioenen ook
.weder zou moeten Verlagen.
In de Tweede Kamer vilde inen er eerst
ook niet aan. Later ging men er wel toe r>Ver.
.Of het gebeurde, omdat de Verkiezingen in
zicht -waren, kan h(j niet zeggen; vast staat,
wat trouwens sommige sprekers hebben er
kend. een rechtsgrond bestaat er niet voor.
■Er moge van een moreelen band tusschen de
gemeente en de gepensionneerde sprake zijn,
doch dit zou or hoogstens toe kunnen leiden
aan in nood Verkeerenden een bijdrage te
verleenen.
Voor de Rijksambtenaren met pensioen
bestond er nog meer reden Voor dan voor
door do gemeente gepsnsionneerden, waar
van de loonen en traktementen in de laatste
jaren telkens zijn verhoogd en het pensioen
naar de laatstgenoten wedde wordt uitbe-
toald, terwijl Voor het Rijk de pensioen
grondslag is het gemiddelde ,Van hot in de
laatste vijf jaren genoten salaris.
Men lette maar eens op de vele supplo-
iicpensioenen, in den laatsten tijd hier uit
gekeerd. Nu is het wel heel mooi, royaal
te doen, doch B. en W. achten zich niet
verantwoord geld te geven aan menschen,
die het minder noodig hebben dan anderen,
die er aan moeten bijdragen en dikwijls bui-
ton do gemeente wonen.
Wat do heer Zwiers zeide over het over
hoord gooien van tal van principes, heeft
met deze kwestie niets genreen; dit geldt
vooral van levensbeschouwingen.
De lieer EERDMANS acht het gespro
kene van den Voorzitter zeer overtuigend'.
Als B. on W. bereid waren een crediat aan
to vragen, om in de moeilijkste gevallen te
helpen, dan zou hij liet praeadvies wal kunnen
helpen aannemen.
Wethouder mr. dr. VAN DER POT, die
zich als do kleinste minderheid van B. en
iW. doet kenner., meent ook, dat de ge
meente een móreele Verplichting tegenover
haar gepensiormrerda ambt naren heef j die
een toeslag wettigt. Hjj wil echter den weg
Van den heer Eerdmans niet op. Do toeslag
moet in een regeling worden vastgelegd.
Nadat de heeren VAN DER EEST, WIL
MER en EERDMANS hebben gerepliceerd,
de heer FOKKER de motie heeft ingetrok
ken en de VOORZITTER nog een slotwoord
heeft gesproken, waarin hij het denkbeeld
Van prof. Eerdmans ondersteund, wordt tot
stemming over het afwijzend praeadvies over
gegaan, met het gevolg, dat de stemman
staken, 1? tegen 12.
Vóór de heeren Jaeger, Briët, Reimerin-
ger, Bots, Van der Lip, Knappert, Berdl-
mans, J. P. Mulder, Boot, Huurman, Oostdam
en Van Romburgh.
Tegen de heeren Sasse, Fokker, Van Tol,
Sqtema, A. Mulder, De Lange, Pora, Zwiers,
Hoogenboom, Van der Eist, Van der Pot
en Wilmei.
De VOORZITTER dec-lt. mede, dat nu in
een volgende zitting nog eens over liet
Voorstel zal worden gestemd.
lOo. Praeadvies op het verzoek van de
afd1. Leiden van den Alg. Ned. Bond van
Avbeiders(sters) in het Bakkers-, Chocolade-
en Suikerbewerkingsbedrijf e. u., in zake
het maken van een gemeentelijke regeling
betreffende de afschaffing van bakkersnacht-
Ctt Zoüdaigsarbeid. (250)
De hoer VAN DER ELST bestrijdt hot
standpunt van do meerderheid van B. en
iW.als zou een plaatselijke regeling in
strijd zijn niet de wet.. Een uitspraak van
de rechtbank te Utrecht steunt zijn mee
ning. De regeling wordt door gezellen en
patroons gewcnscht. Alleen do continu
bedrijven zullen het drie-ploegen-stelsel
moeten toepassen, doch hij acht dit geen
overwegend bezwaar.
De heer EERDMANS bepleit uitvoerig
de afschaffing van don nachtarbeid en be-
oogt, dat de moerdorheid van B. on W.
zwak staat, als zij meent, dat een plaat
selijke regeling niot wottelijk geoorloofd
is. Een Rijksregeling ziet hij nog niet ko
men. Ten slotte somt hij do hygiënische
voordooien op. Hij wil oen mot:e indieneu.
(Geroep niet noodig).
De heer KNAPPERT was in 1S97 reeds
een warm voorstander van afschaffing en
bracht in Assen mede een vrijwillige rege
ling tot stand. Doch uit Groningen werd
.versch brood aangevoerd en na diic da-
ge-u was de regeling weer illusoir. Hij
vreest ook nu dit bozwaar
De 'heer BR.IET weerlegt het staatsrecht
terlijk bezwaar der meerderheid.
Do lieer JAEGER vindt de afschaffing
van nachtarbeid een mooi ding, rkioh vreest
overwegende bezwaren. Het kolengebruik
zal er door toenemen. (Ontkenningen uit
dn vergadering).
Do heeren FOKKER en BR.IET verlaten
de vergadering.
Nadat ook nog de heeren A. MULDER,
PERA en SIJTSMA het praeadvies heb
ben bestreden, treedt do wethouder mr
VAN DER LIP, in een uitvoerige verde-
diging van het standpunt der meerderheid
van B. en W.
Ook do mees-derheid voelt de bezwaren
aan bakkersnachtarbeid verbonden, wel,
maar dat brengt nog niet mee het vast
stellen van een dwingend verbod. Dit be
hoort men alleen te doen tegen zedelijk
kwaad.
De hoofdoorzaak is, dat hot hier een
zaak geldt, dio door het Rijk moet. worden
geregeld. Hij houdt tegenover do heeren
Van der Eist en Briët de juridische Bezwa
ren voL Een Rijksregeling is vooral noo
dig, opdat locale omstandigheden hier
geen rol kunnen spelen, zooals de heer
Knappert reeds vreest.
Bn het staat te bezien of daartegen piaaii-
regelen kunnen worden" genomen.
Voorstanders erkennen, dat het vaststellen
van gemeentelijke regelingen dte propaganda
voor een Rijksregeling zal verlammen. Nu
een voorstander als mr. Aalbeirse Minister
van Arbeid1 is geworden, zal, naar hjj ge
looft, een algemeene regeling wel spoedig
tot stand komen.
Bij stemming werd het praeadvies ver
worpen met 18 tegen 4 stemmen, yódr
stemden de heeren Jaeger, Reimeringer, Van
der Lip en Hoogenboom. (Applaus op
de publieke tribune, die geheel
bezet was.)
Bij de rondvraag merkte de heer EERDe
MANS op, dat hij met instemming kennis
had genomen van het sluiten der scholen,
met het oog op de heerschende Spaansche
griep. Hjj zou nu wenschen, dat de bur
gemeester, zoo noodig, ook gebruik maakte
van de bevoegdheid, henTheden toegekend
bizake het sluiten van bioscopen en
dergelijke.
Do Voorzitter zegt, dat hierbij de economische
belangen der ondernemers in het gedrang ko
men. Hij za! dan ook van deze bevoegdheid al
leen gebruik maken, wanneer zijn medische
adyiseurs de noodzakelijkheid er van kunnen
aantoonen voor de volksgezondheid.
Hierna doet de VOORZITTER nog eenige
mededeelingen inzake de distributiemaat-
regelen.
Hij heeft op 10 Sept reeds bij den Mi
nister aangedrongen op verlaging van den
prijs der kleiaardappelea van S'/e tot 6Va
cent. De Minister antwoordde daartoe niet
te kunnen overgaan.
Nogmaals heeft hrj het verzoek herhaald,
doch op het oogenblik nog geen antwoord
ontvangen.
Ook met betrekking tot een billijke dis
tributie van soda over alle gemeentenaren
heeft hjj zich tweemaal .tot den Minister,
gewend. In antwoord op een verzoek der
Ohr. Vakcentrale deelt hij voorts mede,
dat rnorgea de eerste bon voor peulvruchten
zal worden verkrijgbaar gesteld. Dit zijn
echter mog peulvruchten van den vorfgen
oogst. De gemeentelijke boonen komen eerst
later.
Goedkoop vleesoh, zooal3 het door het
Rev. Soc. Comité is govraag-d1, kan door
de gemeente niet worden geleverd. D i t
zou de gemeente per jaar vier
ton ko s ten.
Wel zal van Regeeringswege eerstdaags
goedkoop schapenvleesch worden gedistri
bueerd. Tevens hoopt hij, dat er, als met de
bevriezing van vleesoh wordt aangevangen,
er nog wel goedkoop vle-esck zal loskomen.
Eigenaardig echter, dak nadat vleesch'
op bons verkrijgbaar ge3teli we'rd, er bijna
geen aftrek meer is van dé goedkoops
vlecschdeelen van 25 h 40 ets. aan het
Slachthuis.
Na deze mededeelingen wordt de verga
dering gesloten.
Ye«rg ad o ring ran gisteren
liegelmg van werkzaamheden.
De VOORZITTER stelt voor, om Woens
dag a. s. om één uur to beginnen net de
openbare behandeling van de wetsontwer
pen, welke na het atdee-lingsonclerzoek aan
do orde zouden zijn, m. n. het wetsont
werp betreffendo de ,,N. U. M." en heb
roorstel-Troelsbra betreffende instelling
van een commissie voor buitenlandsche za
ken en de interpellatie-Wijnkoop over de
voormalige Russische krijgsgevangenen.
Aldus wordt besloten.
Iuterpellatie-leveciSTJiiMeh^nTOorziening.
Voortgegaan word't mei; do replieken be
treffende de interpellatie-Schaper aangaan
de de opvattingen der regeer, teil aanzien
van do levensmiddelenv-oorzieu. en de mo
tie-Schaper betreffende de productie-orga
nisatie en verdeeling der levensmiddelen en
onontbeerlijke gebruiksartikelen, de motie
Kruyt betreffende de levensmiddelenvoor
ziening en de motie-Schaper betreffende
vërdeeling van militaire vooz raden.
De heer SANNE'S spreekb bij verhinde
ring van den heer Schaper, die weder on
gesteld is.
Moge de motie thans als overbodig be
schouwd worden, van de interpellatie, kan
dat niet. gezegd worden.
Spr. betuigt inspanning met het- teelt-
plan der Regeering en dringt aan op krach
tige bevordering van Heb verzamelen van
afval.
Verschillende punten uit het debat na
gaande, (betoogt spr., dat een paohtcom-
missie noodig 13 in gelijken zin als de
h.u urcommissies
Uitvoerig bepleit spr. verdere verlaging
der prijzen van de voornaamste levensmid
delen.
Wat de motie-Kruyt betreft-, daarover
behoeft men eerst nadere toelichting, al
vorens tot een oordeel te kunnen komen.
Spr. wees daarbij op de tegenstrijdigheden
in de toelichtingen van de rovol.-soc. le
den. Do heer Kruyt Heeft ton slofte doen
uitkomen, dat. heb uitvoerverbod niefTmeer
zou moeten zijn dan een tijdelijke contro
lemaatregel. Van een absoluut uitvoer
verbod, aldus liet cle heer Kruyt in de
Handelingen opnemen, overgenomen uit
zijn artikel in Opwaarts", as nooit) an
ders gosproken dan als tijdelijke maatre
gel, om te zien wat er 13 en wat er komen
moet.
Spr. bestrijdt verschillende eischen, in
de motie-Kruyt gesteld. VerdubboKng van
het broodrantsoen zou ten gevolge heb
ben, dat in Maart het graan op zou zijn.
De heer WIJNKOOP (S. D. P.) komt op
tegen een uitlating van den heer^Duys over
een deel van het Ncderlandsche vo'k'.
De VOORrZITTER verzoekt geen critiek
op zijn leiding.
De heer WIJNKOOP zegt, dab de heer
Duys een deel der Amsterdamsche arbèi-
ders voor rapaille heeft uitgemaakt.
De VOORZITTER verzoekt, dit onder
werp nu te laten rusten.
De heer WIJNKOOP zet dan Uiteen,
waarop zijn systeem gebaseerd is. Het
staat volkomen tegenover den grondslag,
door de Regeering en de bezittende klasse
van den aanvang van den oorlog af inge
nomen: de winstmakerij.
De uitvoer moot niet als grondslag
der 1evensmiddolenpolitiek genomen wor
den. Zijn strijd gaat tegen hot kapitalis
me in en daardoor probeert men de macht
aan de arbeiders to verkrijgen.
Do Regeering had moeten beginnen met
den uitvoer volkomen te verbieden, daarop
haar levensmid/Jele-npoTitiek grondvesten
de. Maar men heeft precies het tegendeel
gedaan; er is een uitvoerpolitiek gedreven
die vooral op Duitschland was georiën
teerd. Noodig Js ook inventariseering en
inbeslagneming en prijsverlaging der arti
kelen, opdat heb volk er bij kan; anders
weet men niet of er al dan niet genoeg is.
Spr. erkent, dat het Êntente-imperialis-
me even gevaar1 ijk is en zal worden als
dat der öentralen. Maar zoolang er impe
rialistische machten zijn, zal men daarme
de contracten moeten afsluiten. Hij meent,
dat men de voorwaarden van Amerika
voor het stoenkoolaanbod moet aannemei^.
Spr. zegt,'dab er onder deze Regeering
niets veranderd is. Hij verwijt ook haar
een eenzijdige uitvoerpolitiek, waardoor
het gevaar ontstaat, dat wij in den oorlog
betrokken worden. Spreker prefereert een
burgeroorlog boven een strijd met een der
oorlogspartijen.
Vervolgens zegt spr., dat het Parlement
weer zijn onmacht en - zijn onwil getoond
heeft. Met aanvaarding der moke-Sohaper
bereikt men niets.
De heer TEENSTRA (V.-D.) verklaart
van het woord af te zien.
De heer VAN DE LAAR (Clir.-Soc. Par
tij) dient een motie in, om uit te spreken,
dat maatregelen in het belang der levens
middelenvoorziening nimmer op finan-
cieele bezwaren mogen afstuiten, protes
teert tegen de prijsverhoogingen en ver
langt behalve de prijsverlaging voor wit
tebrood en groenten, reeds door den Mi
nister toegezegd, den prijs van kleiaard-
appelen terug te brengen op 6V2 cent, die
van suiker tob het vroegere peil en den
prijs van melk niet te. verhoogen.
[Ingekomen zijn dc geloofsbrieven van
het Tweede-Kameriid, den heer J. A. Bak
ker, benoemd in de vacature, ontstaan
door het bedanken van den heer dr. J.
Th. de Visser.
De heer MARCHANT brengt namens de
hiervoor benoemde commissie rapport uit,
adviseerend tot diens toelating.
Aldus wordt besloten].
De heer KOLTHEIC (S.-P.) repliceert
en komt op tegen eenige uitlatingen, door
«Ion heer Duys tegen hem gericht.
Do heer SMEENK (A.-R.) acht de mo
tie-Schaper overbodig, die van den heer
Kruyt en de motie-Schaper over de mili
taire voorraden zijn onaannemelijk.
De heer DE WIJKERSLOOTH DE
WEERDESTEIJN (R.-K.) motiveerb zijn
stem tegen alle moties.
De heer TREUB (Econ. Bond) verklaart
tegen 'iele iïigediende moties te 'zullen
stemmen. Na de verklaring der Regeering
is de motie-Schaper overbodig. Daarom is
aanneming er van ongewenschb. Onwille
keurig kan men er een bewijs van wan
trouwen in zien.
De heer MARCHANT (V.-D.) zal voor
de motie-Schaper stemmen. Hij acht. het
gewenscht, dat de meerderheid der Regee
ring een prikkel geeft om in de gewenscKte
richting te gaan.
Ook zal spr. voor de motie-Van der Laan
stemmen.
Tegen de motie-Kruyt heeft spr. geen
overwegend bezwaar, indien daarin niet
stond de zinsnede over cle verdubbeling
van het broodrantsoen.
Tegen de motie-Schaper, betreffende de
militaire voorraden, heeft spreker bezwaar
Do redactie er van is ook fe onduidelijk
en te vaag. ï)e militaire voorraden in de
stelling Amsterdam zijn te beschouwen
als een uiterste reservenaar spr. ver
langt echter ook voor heb geval de nood
van het geheele volk stijgt.
De MINISTER VAN r 1NDBOUW,
NJVERHEID EN HANDEL de heer VAN
IJSSELSTEIJN, deelt nog mede, dat in
.haar wetsontwerp i. z. de teeltregeling de
overtreder niet alleen strafrechterlijk zal
worden achterhaald.
De wenschen, omtrent verlaging der prij
zen van levensmiddelen, kunnen onder de
oogen gezien worden bij de nieuwe cre-
dietwefc.
De MINISTER VAN BINNENLAND-
SCHE ZAKEN, do hoor RUYS DE BEE-
RENBROUCK, bestrijdt de motie-Schaper
i. z. de militaire voorraden. De voorraad
in de stelling Amsterdam is voldoende om
een militaire en burgerbevolking van drie
millioen gedurende 3 maanden te voorzien
van het tegenwoordige rantsoen. Nage
gaan wordt, of er dan nog een overschot
isin dat geval zal dit voor de distributie
beschikbaar worden gesteld.
Een algemeene maatregel van bestuur
voor de uitvoering der crisisrechtspraak
komt één dezer dagen in het Staats
blad".
De Regeering zoekt reeds naar personen
voor 'de enquêtecommissie i z. heb crisis-
beleid.
De motie-Van 'de Laar is .voor de Re
geering onaannemelijk.
Hierna wordt tot stemming overgegaan.
De motie-Kruyt i. z, do le
vensmiddelenvoorziening wordt met 80 te
gen 2 stemmen verworpen.
De motie - Schaper i. z. de
levensmiddelenvoorziening .wordt met 55
tegen 28 stemmen .verworpen.
Vóór stemden de Sociaal-Democraten,
de Vrijzinnig-Democraten, de Unie-Libera
len en de heer Van de Laar.
De motie-Van de Laar,
((betreffende prijsverlagingen) fwordt met
58 tegen 25 stemmen verworpen.
De motie-Schaper (betref
fende de militaire voorraden) wordt met 03
tegen 19 stemmen verworpen.
De vergadering wordt verdaagd bot
Woensdagmiddag één uur.
Sis?
De Duiische Rijksdag.
BERLI.IN, 2i Oct. (W. B.). Do algemeene
beraadslaging over den politieken toestand
wordt in verband met de' eerste lezing van
dta ontwerpen over de grondwetsherziening
enz. voortgezet.
Solf, staatssecretaris van buitenlandsche
zakende spreker van het centrum heeft
gisteren enzo treepen tegen cle beschuldiging
verdedigd, dJa/6 zij op terugtocht door Vlaan
deren en Noord-Frankrijk onwettige en on-
mensohelijko daden hebben begaan. Ik ben
hem daarvoor erkentelijk en tevens is heb
mij een voorrecht, het Hoogo Huis met een
document bekend te maken, dat 's prekers
meoning staaft. In overleg niet het gene-
raal-gouveraomenb te Brussel zijn de Spaan-
fiohe gezant markies do Villa Lobar als ver
tegen woorcüger van dien Franschen, de Ne-
derlandsche zaakgelastigde (minister-presi
dent) van Vollenhoven als vertegenwoordi
ger van den Engelsolien en do Belg van
Bree als vertegenwoordiger van den Belgi
schen voedlngeddensb, 18 October naar Door
nik, Valenciennes en Denain vertrokken.
Deze heeren hebben erkend, dat de Deut
sche militaire overheid alles heeft gedaan
wat in ha-ar macht is om zoowol het lot der
vluchtelingen als dat der bewoners van ge
bombardeerde steden te lenigen. De bladen
hebben al een dergelijke uiteenzetting van
deze opvattingen openbaar gemaakt. In bij
zonderheden wordt daarin aangeteekend,
dat de Duitsohe overheid zich moeite heeft
gegeven cle bevolking voor plundering te
vrijwaren, voor de voeding door het laten
van voldoende voorraden te zorgen en de
kunstschatten te redden. Alleen de mannen
van dienstplichtigen leeftijd werden wegge
voerd, maar ook hierbij werden uitzonde
ringen toegestaan en wel voor geneesheeren
geestelijken, brandweermannen, agenten van
politie en dezulken, die bij den voedings-
diensb betrokken zijn.
Mijne heoren, gisteren hebben verschil
lende afgevaardigden gevraagd, of.de regee
ring de stelregels van president Wilson eer
lijk wil uitvoeren. Do regeering wil vol
strekt niets weten van eenigen twijfel aan
deze bedoeling. Nu ze zich in haar antwoor
den aan president Wilson op dien bodem
zijn-er boodschappen heeft gesteld, is zo vast
besloten, sidh daaraan te houden.
Wat E 1 z a s-L oth a ringen enPo-
1 o n betreft volgt uit hot gezegde onmid
dellijk, dat wij het, aangezien deze land
streken in de 14 punten uitdrukkelijk staan
vernield, met de regeling van de
beide kwesties door devre-
<1 e 8 o n cl e r h a n d e 1 a a r a eens zijn.
In heb algemeen zullen wij, nu Wilson's pro
gram als grondslag voor het heele vredes
werk hebben aangenomen, heb naar alle
kanten en in alle punten te goeder trouw
in den ge&sb van onverdeelde rechtvaardig
heid in toepassing brengen.
Als de afgevaardigde Haaso echter be
weert, dat- men wat cle streek van Noord-
Sleoswijk betreft, uit een vredesverdrag
van Praag een stellig recht op een volks-
3 t o m m in g zou kunnen putten, moet de
regeering deze reohtsopvatting als een
dwaling kenschetsen, omdat de vrede
van Praag krachtens het geldende volken
recht slechts tusschen do verdragsluitende
partijen aanspraken schiep en deze aan
spraken wat artikel 5 betreft. doc#r de over
eenkomst van 1878 vervallen zijn.
De Beonsolie regeering heeft heb in 1907
bij verdrag erkend'. (Tegenspraak bij de on-
afh. aooialiston).
De afgevaardigde Rioklin heeft over den
in Elzas-Lobharingon voorbereiden nieuwen
koers een kras oordeel geveld'. De regee
ring zal zich er daardoor niet. van laten af
houden, den go.ed en juist gebleken weg te
blijven bewandblen. Hef Elzasser en Lotha-
ringscke volk moet daarmee heb recht krij
gen, de zaken des lands overeenkomstig
zijn wil te regelen. Dit optreden beant
woordt aan het streven, waaruit de meer
derheid der tegenwoordige regeering is
voortgekomen. Op de toekomst wordt daar
mee allerminst voor uitgeloop en.
De spreker dier Polen heeft het bestaan,
met punt 13 van Wilson's program ingrij
pende oisohen voor den toekomstigen Pool-
schen staat te motiveer en. Daartegenover
verklaar ikde Duifcsche regeering heeft
het program van den president der Y. S.
vrijmoedig aanvaard. Het motiveert een
vrede vah recht en verzoening en wil geen
nieuwe tegenstellingen, noch oorlogen te
voorschijn r-oepen. Als de Poolsoho spreker
laat doorschemeren, dat hij b.v. op Danzig,
ontwijfelbaar een Duitsohe ©tad met twee tob
drie procent Polen^ voor Polen aanspraak
maakt, stolt liij zich vierkant tegenover
de grondstellingen van den president zelf,
die slechts gebieclsn met ontwijfelbaar Pool-
sche bevolking met het onafhankelijke Po
len vereenigd wil zien (zeer juist). Nergens
staat, dat onbetwist Duitsohe bevolkingen
aan Polen moeten worden gehecht: Zoo'n
uitlog van de zinsnede, omtrent den vrijen,
veiligen -en betrouwbaren toegang tot de
zee ligt niet in den zin van heb volkenrecht-,
maar in dien van territoriale verovering
van een vreemd) land. Dat is in strijd met
het door president Wilson verkondigde reoht
der zelfbeschikking. De Poolssohö -eischen
moeten ook wan Poolsohen kant met clgn
stelregel in overeenstemming worden ge
bracht, volgens wolleen geen nieuwe twist
appels mogen rijpen, die den vrede van
Europa en daarmee van die heelo wereld
weldra opnieuw zouden veratoron. Ik kan
den Poolsciien spreker niet. verhelen, dab
hfefc rechtsgevoel van-het X>uibsche volk door.
dien gedwongen uitleg van cle nieuwo vol
kenrechts-beginselen zeer ernstig wordt ge*
kwetst. Gewelddadig yijn do aanspraken'
op landstreken, die door geschiedenis, etR
nographio en oeconomische omstandigheden'
met het Duitsohe rijk als een noodzakelijk*
held voor het leven zijn verbonden.
De Duitsohe regeering zal zich hierbij met'
de meeste kracht tegen elke onderdrukking
van de Polen zoo goed als van de Duitschera
en elke oplossing verzetten, dio den samen
hang der beide nabuurvolken onmogelijk
zou maken alsmede tot nieuwen haat lei
den. Als de Poolsehe spreker uit de oorlogs
jaren aanspraken op flchcdeloo^poolling puf/
en bepaalde maatregelen der Pruisische re
geering fel beknibbeld heeft, behoef ik eri
hem maar aan te herinneren wat Duitsch
land voor de bevrijding van Polen heeft ge
daan. Daardoor is do bodem gelegd, waarop(
Polen'© vrijheid moet worden opgetrokken.-
(Geroep van de Poolsehe groep.) De Pool
sehe groep heeft mij bemoeilijkt, om tot een
verzoeningsgezind eind te komen, dat ik
nog wilde brengen. Het democratische
Duitschland, waarvan clle historische positie
tegenover de P-oolscho kwestie ook den Po-
leij bekend is, koestert -den ernstigon wonsoh'
met de Polen in vreedzame birurverh0ucling
te leven. Dit ligt stellig ook in hef belang
d8r Polen, wier cuxtwikkeling op alle ge
bied goede betrekkingen met het Westen1
noodzakelijk, maakt. Dit fc evenwel slechts
mogelijk, ah beide partijen eerlijk daarnaar
streven (levendige bijval.)
Minister van Oorlog Von Soheuchmijne
heeren, sincla de keizer mij tot Minister van
Oorlog Ineeft benoemd, spreek ik vandaag
voor heb eerst als zoodanig voor het hoogo
Huis in diep ernstige; maar niet wanhopige!
dag*en en dlat het geen wariioopsdagen wor
den, daarvoor hebben wij, ons leger en-onze
volkshuishouding te zorgen. Het leger1 is
niet verslagen, het moederland is niet
ineengezonken. Overal zijn de krachten bij
de hand, geschikt om tot een voorspoedigen
tegenstand in ©baat te stellen. Deze krachten
aan clen abrijcl op heb front dienstbaar t-o
maken is mijn voornaamste taak. Helpt u
me daarbij, laat het ook uw voornaamste
taak zijn en bejegent u mij en het bestuur
onder mij aneb het inzonderheid) op het
oogenblik onontbeerlijke vertrouwen. Waar
ook worde gekritiseerd, geschiede het met
mate, zootals de achting voor do verrichtin
gen onzer kommandb's binnen cle grens het
gebiedend verdient. Trekt u tegen mij van
leer, wanneer voorvallen of vermeende voor
vallen u daartoe nopen, dan zal ik u gelijk
voorheen als leider van het oorlogsbureau
to woord ©baan. Maar valt geen mannen
aan, dde zo naar dien vorm als verbitterend
moeten ondervinden. De liior geoefende kri
lielc behoort toch ten dloel te hebben, hot
oncl'eelig begrijpen tusschen do inziohten der
volkvertegenwoordigers en die cler overheid
to verdiepen en elkander te doen naderen.
Ik weet eohtcr niet, of men dienovereen
komstig handlt, wanneer de leider van een
groobe en invloedrijke partij gelijk gisteren
het geval was, plaatsvervangende bevel
voerende generaals met amokmakers ver
gelijkt.
Wederom is beweerd, dat in 1916 cle muni
tie-aanmaak is verminderd. Dit ia niet zoo.
De saak is als volgtin den herfst van 1914
werd het „Graugussgesohoss" als hulp-in-
noocl ingevoerd. Dit inoesb ophouden, toen.
de aanmaak Yan stalen projeotiolen don
npp-digen omvang had beroikt. Dit was in
1916 heb geval. Toen mooSb derhalve dk> af
levering van hulp-pro-jectielen verminderd
worden, daar heb nutteloos wa-ro geweest,
naast de deugdelijke van gegoten ©baal min
der goede van die genoemde stof. aan te'
maken.
Voor het aantal projectielen geeft cle
voorraad kruit den doorslag, dio kon wor
den aangemaakt. De vermindering in den
aanmaak van ,,grauguss''-projectielen heb
ben blijkbaar in de betrokken industriege
bieden den indruk van een al gemeen en ach
teruitgang gemaakt. Dit is evenwel bezijden
do waarheid. Bovenden is in de bestellingen
van de munitie voor de veld- en de zware
artillerie een wisseling ingetreden.
Do heele munitie-aanmaak is in gostagen
opgang goweest. De aanvoer naar hot front
blijft op dezelfde hoogte on beantwoordt
ondank het overvloedige verbruik en de
verliezen aan munitie aan de eischen dor
oorlogvoering op cle ruimste schaal.
Staatssecretaris Scheuoh vervolgt: aan
de tank moet de oisch wordon gesteld dab
zij in elk gebied kunnen rijden cn ook do
moeilijke hindernissen kunnen -overwinnen.
Wij bezaten oeecls vóór den oorlog gepant
serde wagens, doch zij voldeden niet aan
dezo eischen. Dc Aoerikaansohe uitvinding
cler rupsen-kettingen" zonder einde bracht
dc oplossing. In 1916 verschenen de eerste
tank op hot Engclscho front aan cle Sommo^
Onmiddellijk daarop namen cle voorberei
dende werkzaamheden voor heb vervaardi
gen van tank bij ons een aanvang. In Mei
1917 waren er 175 gereed. De vervaardiging
op groot 0 soli aal was bij ons niot mogelijk,
daar d>e industrie, cibor. Hindenburg's pro
gram volkomen in beslag werd genomen.
Wij waren or in T:t opzicht minder goed
aan toe, daar Amerika de industrie der ge
heele wereld tor beschikking et-aat. De af
gevaardigde Strcsemann heeft onzen tecli-
nisohen dienst gebrekkig genoemd'. Ik her
inner daartegenover aan het zware, verdra
gend gc-sohut, dat bij hot. begin van den
oorlog een aanzienlijke rol heeffc gespeeld.
Voorts wijs ik op het zware v'akvtrurge-
sohut, wolkg groote ©lingerkracht- tot voor
kort nog de wereld in verbazing heeft go-
bracht. Dc vervaardiging van machinego- -
weren en handwapenen is voortdurend be
vorderd.
Mijne Heoren, ik kom tot het slot mijner1
rode. Ik zou liet verzoek om vertrouwen
willen aanvullen met een verzoek om steun.
De rijkkaii8elier heeft gezegd, dvit wij hot
leger middelen en moed moeten geven. Daar
moeten wij allen toe meehelpen. Daartoei
kunt. gij hier to lande bijdragen (bijval).
e
BERLIJN, 21 Oct.. Do motie van vertrou
wen in den rijkskanselier is met 193 tegen'
52 stommen on 23 blanoo's aangenomen.
