No. 17981.
LEIDSCH
DAGBLAD Donderdag 10
BINNENLAND,
TWEEDE KAMER.
VR^GEMBBSEK.
FEÜÜLET0N,
.TI'GMCI 1EAHË.
Gratificatiën voor bijzondere onderwijzers.
i Do Gemeenteraad van Ylaaraingen be
sloot onlangs op do begroodog dier gemeente
*'J: oen uitgaafpost te brengen van f15,000,
wegens „kosten,verbonden aan het toe-
kennen eener gratificatie aan het personeel,
Rerbonden aan het bijzonder onderwijs."
God. Staten van Zuid-Hollar.i onthielden
laan dit besluit bun goedkeuring uit over-
.veging, dat het toekennen eener gratifiear
Itie, als in het besluit van don Gemeente-
jraad bedoeld, moet worden gé reilt in strijd
ie zijn vinet art. 3, lid 3, der wet op bet
.Lager Onderwijs.
Hiertegen bij de Kroon in beroep ge-
komen, voert het Gemeentebestuur c.a. aan,
;dat bij het verleeucn .van gratificatiën geen
sprake Is van het geven van een onmid
dellijke ondersteuning oan de. bijzondere
scholen; dat evenmin van eau middellijke
ondersteuning kan word.n gewaagd, omdat
;uik het Raadsbesluit voldoende blijkt, dat
•het alleen en uitsluitend de onderwijzers
zijn, wien deze gratifioa'iën ten ge-ede zul
len komen, als een beloouing voor de door
hen aan de gemeens "hap bewezen diensten;
dat bovendien, o-m te voorkomen, dat do
gratificatie eventueel in mindering zou wor-
don gebracht van het genoten salaris, de
.voorwaarde, dat het totaal vfjn hun jaar
wedde, duurtebijslag, kindertoeslag of gra
tificatie, vanwege het schoolbestuur uit te
betalen over het jaar 1918, niet minder mag
bedragen dan de oom over 1917 uitbetaald
.of toegezegd. Verder worde gewezen op het
•gToote algemeens belang, dat door de leer
krachten van'liet bijzonder onderwijs wordt
[gediend, gezien hel fei dat ruim vierhon
derd duizend kind ©ven van dat onderwijs ge
bruik maken; een aantal leerlingen, waar
voor ruim dertien 'duizend onderwijzers noo-
dig zijn.
Deze zaak werd naar aanleiding; van het
bp de Koningin ingestelde beroep, behan
deld voor den Raad van State, afdeeling
voor de geschillen var b v.cuur.
"Staatsraad mr. Do -Vries bracht er rap
port, over uit
Het bleek, dat God. .Staten tot onge-
grond-verklaring van ;.efc beroep' hebben ge
adviseerd onder verwijzing naar heb Kon.
besluit van 30 Mel J91S (Staatsblad No.
302), en dat B. en W. Van Vlaaïdingen
daarna nog4 een memorie aan "d Afdeeling
.voornoemd van den Raad van "Vut© l ebben
j toegezonden tot toelichting van het beroep.
Departesnsntsambtcnaar-proefkonijnfje.
Ia verband} mof- de volgende uitlating van
<d:n oudkMinister mr. A. van Gijn, cl ie, ge
lijk men weet, een jaar of twintig ambte-
-r, naar aan het Departement van Financiën is
geweest-, zijn wij aldus de Prov. Gron.
-T Oct." in staat hot volgende te relatcoren
De oud-Minister zeidis:
„Wat. do rechtspoaiitde der ambtenaren,
betreft-, is spr. van oordeel, dat dio positio
allerminst vorsterlriug behoeft. Zoolang een
ambtenaar niet dronken op hei- Departe
ment- komt cn den Minister een pak slaag
geeft, gaat hij or niet uit-."
Naar wij vernemen, is dit niet maar een
-iebwat krasse bewering van e»n oucbchof,
j.y 'dooh berust deze medadeöling op do vol-
i gendc- feiten
Toen O cUpartemcntsambtenaren ëenige
j- jaren gel n. bewezen hadden, dat niet al-
i leen d - Minister, maar ook de Twec-dio Ka
mer het was in een kw-stie over den
a'rijen Zaterdagmiddag niets over hen te
zeggen had Ion en het bestuur dier Yereoni-
ging tot het verkrijgen van een rechtspo
sitie voci.' do Departementsambtenaren deze
overwinning met een bescheiden feestje
.vierde, wierp een dor leden da kwestie op
„Hoe ver gaat- oozq machtspositie Wat
kunnen wij doen en laten zonder t-e worellen
lastig govallen 1"
Hot was eer. netelig vraagstuk. Er zijn
ambtenaren, df:o niets of nagenoeg niets
dbc-n. Ev zijn ambbonaron, of al titans semi-
ambtenaren, die eiken dig ni/rt rneer dan
'één ft andera.hlf uur zoek brengen in dienst
van dan .Staat, die altijd vcyl te laat- komen,
dlio et eed? ziek of onderweg zijn, tSie zéér
beperkte vermogens hebben, clo die miork-
vaa-rc'ligatö -strukjeri vJ.tliaien men wist c8ulsi
kt eens clepart.cuiantsambtenft.ara macht-
positio ver gaat. Dooh lioe ver? Wat moet
men doen om er uit gegooid te worden
Het was een netelig vraagstuk. Na heel
veel vergaderingen, besloot men het proef
ondervindelijk op te lossen door een amb
tenaar-proefkonijn aan te stellen. Men had
eerst voorgesteld botje bij botje te leggen
en zoo een ambtenaar to waarborgen togen
brood verlies bij ontslag. Doch ten slotte be
sloot men al grinnikend deze risioo
liever te doen dragon door den staat. Men
zöoht dus iemand op, aan wien niet-veel ver
loren was, beloofde hem een aanstelling
aan een Departement op eigen risico (en
dat van den Staat) en do nieuwe beambte
kwam in dienst.
Onmiddellijk vervulde hij met grooten
ijver de taak, die hem was opgedragen. Hij
kwam te laat én ging te vroeg, wat al ras
zulke afmetingen liad aangenomen, dht men
hem een gooien morgen uit de goot moest
op vissollen en hem aan het verstand moest'
brengen, dat het geen zuivere proef was
als hij niot of nagenoeg niet aan het Do-
partement kwam
Ofschoon dit onnoodig was, kwam hij dus
wel eenigen tijd aan het Departement en
bracht daar zijn tijd door met allereerst dat
gene te doen, wat een behoorlijk ambtenaar
altijd in „den koning zijn tijd doet". Ver
volgens las hij do courant en daarna zocht
hij het een of ander, totdat het zijn tijd was
weg te gaan.
Toen deze werkzaamheid niot leidde tot
hot vinden van grenzen aan zijn machts
positie, ging hij zicli positief misdragen. Zoo
kwam hij b.v. altijd half gekleed op het De
partement. Dat word te érg. Er volgde
een berisping. Dooh de ambtenaar stelde,
datT hij van zijn karig salaris zich niet be
hoorlijk kon klcodbn in dozen tijd; En het
bleef zoo.
Herhaaldelijk kwam hij dronken op zijn
bureau.' Dat ging goecl totdat hij eens dron
ken tegen den Minister was aangevallen.
Deze verzoolit een onderzoek. Opnieuw werd
hij ernstig onderhouden. Doch hij beriep
zich op zijn karig salaris, op ondervoeding,
enz. Weer had hot feit geen gevolgen.
Toen besloot men dan eindelijk, dat hij
dronken zou zijn en den Minister een pak
slaag zou geven.
De eerste maal mislukte hot, want de Mi
nister viel in cis Tweodte Kamer voor
dat or maatregelen waren genomen. Do
tweede maal gelukte hot beter. De man
kreeg bovendien eon ministerieclon opstop
per en de Minister een nieuweling en een
haantje de voorste besloot dat cYit nu
toch te erg was. Er zou onderzocht en nage
gaan wordbn, verklaarde do Minbjter en de-
man zou er uit dit laatste verklaarde
de Minister niet, dan nacBat hij zorgvuldig
had laten nagaan, dat de man geen relaties
in dB Kam<r had en niet lid tfns van een
socialistische organisatie.
Do man is er uit gegaan.
Eii dat lie of b Minister Van Gijn gehoord
en die heeft daaruit da conclusie getrokken,
dat dus „in dronkenschap den Minister ran
selen" do grens is van de maahtsbevoegd-
hoid van con departementsambtenaar.
Wij zijn eohter in staat mod? to deelen,
dat mr. A. van Gijn rich hierin vergist. In-
d?reload is de man cr uit gegaan. Doch dat
is geschied,- omdat do voorzitter van cte
bovenbedbeld3 vereoniging van Deparbe-
montsn.Tnbtc.naron mot vaeantio ging, juist
toen hij ontdekt had. dat men dien man toch
nog had kunnen rodJ3?.n. Doch d'an moest
•er een briefje geschreven worden aan de
vrouw van een Kamerlid, die verre familio
was van dsn man. Dait briefje moest na
tuurlijk op hot Departement, ,,in eten ko
ning zijn tijd" geschreven worden. Dus ging
do president eoret uit do stad. En toen hij
later terug kwam, toen hoorde hij, cfiot ton
gevolge van een vergassing de man er al uit
was. En hem er weer inhalen scheen-den
voorzitter to veel socsah. En dus bleef het
briefje ongeschreven cn dfe man er 'uit!
Do. oonclusio van ouckminister Van Gijn
is dus voorbarig en veel te optimistisch.
FAILLISSEMENTEN.
Do uaaml. vonn.Hobol Zeeland, te Vlis-
eingen.
O', van dbr Hart, brievenbesteller, Rot
terdam.
A. F. Dönzolman, koopman, Rotterdam.
Verhooging der posltarïeven.
Bij do Tweedo Iva-mor is thans het wets
ontwerp ingekomöii tot verhooging dlsr post-
tarioven.
Voorgesteld wordt art. 3 van de Posbwet
aldus to lezen
„Het port der brieven bedraagt, bij voor
uitbetaling, voor elke briefkaart 5 cents;
voor olken anderen briefvan een gewicht
van niet meer dan 20 gram 7| centboven
20 tot cn mot 100 gram 10 ets. boven 100
tot eft met 900 gram 15 ets. boven 200 tot
en mot 1000 gram 20 ets.cn voorts voor
elk meerder géwicht van 1000 gram of ge
deelte van 1000 gram 5 cents daarboven be
houdens, dat- het port van een brief van niet
meer dan 20 gram, te bestellen binnen den
kring van hot post- of lrulppostkantoor,
waar die ter post is bezorgd, bij vooruitbe
taling 5 cents bedraagt."
Artikel 5 wordt als volgt voorgesteld
„Het port dor gedrukte stukken bedraagt,
bij vooruitbetaling, voor ccn gewicht tot cn
met 500 gram U oent per 50 gram of ge
deelte van 50 gram boven 500 gram tot cn
met 1000 gram 20 cents, -en voorts voor elk
meerder gericht, van 1000 gram of gecLelto
van 1000 garm 5 cents daarboven.
De heffing van het bovenvermelde port
kan, in de gevallen en op de voorwaarden
door On3 te bepalen, mede bij abonnement
geschieden."
In plaats van het- 3de en 4de lid van ar
tikel 6 wordt voorgesteld tc lezen
„Het bovenvermelde port i.s van toepas
sing, indien de heffing op d'e dboc Ons to
bepalen voorwaarden geschiedt bij abonne
ment.
Geschiedt dc frankeering niet bij abonne
ment, alsdan bedraagt hot port der nieuws
bladen en bijvoegsels, bij vooruitbetaling,
l oent per 50 gram of gedeelte van 50 gram.
Do frankeering van nieuwsbladen kan ook
geschieden naar het tarief in het vorige ar
tikel vermeld."
Artikel 7 der wet wordt gelezen als volgt
„Hot port der monsters bedraagt, bij
vooruitbetaling, 2.1 cent per 50 gram of ge
deelte van 50 gram."
In art. 8 worden o a. de volgende veran
deringen voorgesteld
„De berekening van het in de artikelen
3, 5 on 6 voorlaagste lid, en 7'genoemde port
geschiedt naar het gezamenlijk gericht van
elke verzending onder een afzonderlijk
adres, cle omslagen en alles wat vorder
dient tot beveiliging van dien inhoud daar
onder begrepen.
Bijeenvoeging van do in de drie voor
gaande artikelen bedoelde stukken onder
één omslag is geoorloofd Het port lean als
dan worden berekend naar het tarief, ver-
mold in artikel 5, indien de zenc5ing ge
drukte stukken bevat, respeotievelijk ver
meld in artikel 7 indien zij monsters inhoudt.
Ongofrankeerdo stukken worden belast
met tweemaal het port bij voor.uatbet-aling
verschuldigdontoereikend gefrankeerde
stukken wórden belast inet een port ten be
drage van tweemaal het ontbrekend© be
drag. Het ingevolge dit lid te heffen port
bedraagt ten mdnst-e 2?; oent voor elko ver
zending onder een afzonderlijk adres.
Van do verder voorgestelde wijzigingen
vermelden wij een nieuw artikel 13his, lui
dende
D&, invordering van gelden op aangotee-
kende stukken is toogolaten tot ten hoogste
een bedrag als door Ons zal worden be
paald.
Voor elk afzonderlijk in to vorderen be
drag is, bij vooruitbetaling, verschuldigd
ee'n door Ons vast te stellen recht, dat niet
mag te boven gaan 5 cent voor elk bedrag
van f 12.50 of gedeelte van f 12.50.
De' in het vorig lid bedoelde stukken wor
den niet uitgereikt dan tegen betaling van
het bedrag, waarmede zij zrja belast, tenzij
de afzender daarvan gelieele of gedeeltelijke
ontheffing verleent. Het recht, bedoeld in
het vorig lid. wordt in geen geval terug
gegeven.
Het ingevorderde bedrag wordt ter be
schikking van den afzender gesteld op de
wijze, als door Ons te bepalen."
Voorts wordt voorgesteld het e lid
vah artikel 4 van de Pcstpakketwet te lezen
als Volgt:
„Invordering van gelden op pakketten Is
toegelaten tot ten hoogste een bedrag als
door Ons zal worden bepaald én tegen beta
ling van een door Ons vast te stellen recht,
hetwelk niet meer mag bedragen dan 10
cent per pakket. Voor*elk afzonderlijk in te
vorderen bedrag is bovendien verschuldigd
een door Ons vast .te stellen recht, dat niet
mag ts boven gaan 5 cent voor elk bedrag
van f 12.50 ©f gedeelte van f 12.50."
In de Memorie van Toelichting deelt de
Minister vau -Waterstaat mede, dat do hoo-
gere opbrengst, als gevolg van de voorstel
len, wordt g'eramd op f7,500.000 'sjaars.
Gelet op het bedrag, waarop het tekort in
1919 is berekend, meent de Minister, dat met.
een lagere betaling voor dc te bewijzen dien
sten niet zal kunnen worden volstaan.
In verband- met de verhooging van het bin-
ïienlandsoh port, zullen enkele internationale
tarieven, welke door de Kroon worden gere
geld, tevens aan een herziening moeten wor
den onderworpen, en wel in dier voege, da$
laatstbedoelde tarieven in geen geval minder
zullen bedragen, dan die, wélke golden voor
het binnenlandseh verkeer.
Daarentegen zal kunnen worden overge
gaan lot vereenvoudiging van de in het
internationaal verkeer geldende tarieven, in
dier voege, dat de uitzonderingstarieven,
geldende voor het verkeer met de landen,
welke niet tot de Algemeene Postvereeniging
zijn toegetreden, zuilen kunnen vervallen.
Het port in laatstbedoeld verkeer zal ge
lijk kunnen zrfn a&ridat. geldende voor cfe
verzending bmnen' het gebied der Algemeene
Postvereeniging.
Ten slotte is het o.m. de bedoeling een
Inadere regeling te bevorderen van het recht,
wegens het ten postkantor.1 afhalen van
stukken (z.g. busrecht). Een herziening van
bedoeld recht is mede uoodig gewerden
door de groote uitbreiding, welke deze dienst
in de laatste jaren heeft ondergaan.
Opgave van Personen, die rich te
Leiden hebben gevestigd.
IL J. Hoekstra, student. [Vreewijk-traat
16a- Mej. W. Simonis, dienstbode, Hooi
gracht 96. W. A. v. der Broek, Hoogl.
Kerkgr. 32. Mej. ,W. O. Vi-nk, dienst
bode. Ileerengracht 10. P. Goedeljee,
boekhouder, Haarlemmerstr. 184a. B.
H. v. dL Heuvel, telegrafist. La-r.gebrng 52.
Mej. J. Ganten, dienstbode, Aalmarkt 27.
J. Klomp, student, Vliet 5a. P. G.
G. J. Lubbers, student, Bladhouderslaan 30.
R. J. M. Verspnck, ^Oude-Singel 62.
J. J. Mekel, pianostemmer, Baar!.straat 237a'.
B. J. Suermocrdt en gezin, 0.-I. ambte
naar, Hooge-Rijndflk 32. Mevr. Wed. S. C.
Nuhout v. d'. Veen-Nederburgh, Stadhou-
derslaan 29. J. A. M. Plasman, student,
Nieuwe-Rija 25. F. T. M. Twaalfkoven,
Noordeimde 41a. J. A. Ochtroan. zonder
beroep, Nieuwe-Rija 25. O. C. Krieger
en gezin, officier v. adin., Zoeterw.-Singel
16. Mej. C. v. d. Me uien, dienstbode,
Zoeterw. Singel 16. H. Konings, dienst
bode, Zoeter'w-Singel 46 c. M, Beele-
nes. Lammermarkt 17.
F. Latzowski, zonder beroep, Rem-
brandtsftraafc 2. H Scliilp cn gezin,
leeraar aan de Kweekschool. Hoefstaoafc 3.
H. Jansen, onderwijzer, Maresingel 68
A. Meijer, koopman, Clarasteeg 21.
R. Meijcrs.. cand. Ind. amb Aloëlaan 23b.
L. M. F. Trcl, koekbakker Hooigracht-
8. A. Hardijk cn gezin, metselaar,
Oranjegracht 17a. II. Hofstra, winkel
bediende, Hanse.nstraat la. G. F. B.
Vernet. Oude Vest 33 Mevrouw wed.
J. B. Rake v. d. Berg en gezin, Koord
eind© 4'. R. .T. Prins, Ocgstgcesterlaan
23 T E, C- Keuchenius, Yrecwijkstraat
24. IJ. J. Friedericij. student. Zoct-er.-
woudsche Singel 15. Mej, L. Smalt, Ou
de Singel 16Ca. P. J M. A. Wdndliauser
Haarlemmerstraat- 226. P. .J. Mattaar,
Hooigracht 53. B. J. v. d Berg, cand.
Ind. ambt. Haarlemmerstraat 267a. L.
Hoppezak, banketbakker, Breestraat 13.
C. J .T. Hens, student, 17. Beestenm.
2 J. H. Storm en gezin, stoker b. d.
Marine, Schutterstraat 13n Hcj. H.
Poppers, Stadhouderslaan 35.
G. H. do Bmjjn. dienstbode. Langogracl.t
43. F. W. Voclcing. jwiukelbediende. Vliet
28. J. Winkler, Hoogewoerd 129a. W.
J. v. d. Mansilijk, Garonmarkü 4. Mej.
J. O. Gaastra. Rapenburg 30. Mei. J.
Steenbergen, H. de Grootstr. 2. J. J. de
Mol en gezin, koopman, Heerenstraat 128.
G. Marqucoie, picollo, Bcrkend.ialstraatje
5. Mej. 0. Koppers, Laage-Mare 70a.
V. H. Neirmckx, student, Volmolengracht 2.
A. A. Leeuwenberg, koopman, Ketelboe-
tersteeg 10,. J. Braakmaza, student, N.-
Bym 88. Mej. M. Ie Coultre, zonder be
roep, Witte-Singel 89. II. Scbi'.p en ge
zin, leeraar a. d. Kweekschool, Iloefstraafc
3. L. van Lange, tuinder, Bloemmarkb
24. J. H. Faber, nachtwaker, Rijadijk-
straat 36. H. M. Reeser, Hoogewoer.l 1.
Abspoel, Uitmstegracht la. Mej.
M. de Boc-r, religieuse, St-Jozefsgesticht.
Mej. J. J. F. Nrjhof. fa brie lm rbs ids ter, St-
Jozelfsgestieht.
S v< d. WerffHoutman, zonder beroep
Hooge Rijndijk 80.-S. Oudshoorn, 4de
Binnenvectgracht 13. A. Rijnsburgcr,
landbouwer, Schelpcnkade 4 B. J.
Knik. Vrcewijkstraat 16a. D. Walta en
gezin, timmerman, Keet Kooitcrrein.
H J. \aa Kolk, sigarenmaker, Wittelaan
27 Mrj W. A. Jorgensen, verpleegster,
Hopital Wallon A.- G. van Engelen,
zónder beroep. Rijn en Schiekade 54.
J. Moot en, bloemist, N, Beestenmarkt 3.
P". P. 'Mank, itheol. istudent-, Hooge
woerd '22. J. R, Carp, student, Pa-pén-
graéht 26. Mej. weduwe A. G van
PinxtarenLerou, Galgewater 5a. G.
H. Greveastuk en gezin, typograaf. Tromp
straat 15 Mevrouw ÏT. A. V. Krant-z
Kassheü, Oude Singel 86. Mej. M. van
Loef, Vischmarkt 14. Mej. B. van Ko
peren, planter, Korte Mare -18a. Mej,
M. C. Bos, Witte Rozenstraat 02. Mej.
C. C. Ivnoops, dienstbode, Oude Vest 215.
A. Sollevcld, theol. student. Nieuwe
Rijn 25. W Riks en gezin. smid. Haar
lemmerstraat- 172. C'. C-.J. de Ridder,
Zoeterwoudsche Singel 15.
Mej. H. M. Samen, d-iensfcbode, Ou de-
Singel 20. P. van Zijl, bankwerker, Aloë
laan 59. H. J. W. Woeling cn gezin, klerk
Oud-e-Singel 10. Mej. A. Rcmmerswaal,
dienstbode, Lammermarkt 1. O. A. v.. cl
Meen Haa-rlemmerrtr. 117a. Mej. C. M.
Asperslag, liefdezustrr, Turfmarkt 5a. --
Mej. G M. J. B. cl? Hosson, Kinderjuf
frouw, Noocdkin&rpl. Sa. A Kok, Reizi
ger, Heerengraohb 102. H. A. van Dijk en
gezin, Architect, Mare 74. Mej. J. Schot,
verpleegster, Hocwcwoord 53, W. Verver,
Handelsreiziger, Heijnsiusst-r. 14. Mej.
L. v. Scha-ik, Grbenhovensbr. 2. Mej. C.
W. Dekker. Oronjéstraat S. M. Corne-
lisseft, gepensionneerct Rijks-ambtenaar. Ra
penburg 121. STII J. WaardenbuTg,
Oegstgeesterlaan 11. Mej. T. W. J. v.
Marle, Groenhovenstr7. S. Hollander,
Witte-Singel G. R. P. v. d. Veld. Heeren-
greacht 80a. Mej. M. E. Gcrliugs, Varken
markt 5a. L. Eliou, Rapenburg 53.
Mej. P. E. Heederik, Aalmarkt. 11. W.
C. ten Kafco, Haven 24a.
F. J. S., t? Leiacn. Wijn van witte
druiven te maken is omslachtig en gelukt
iniet altijd. Jam kunt .u er wel van bereiden.
U doet het precies zooals u jam maakt
van aalbessen. Als de druiven goed rijp zijn,
behoeft er ni^t zooveel suiker ia.
Mevrouw B., te L.. Het komt oSis
voor. dat men \*an wortelen wel jam' kau
maken. De bereiding is gelijk aan (die, welko
van ra barbers telen gemaakt wordt. Of zij in
het gebruik sil voldoen, durven wij niet
zeggen. Wij vreezen, dat de frissche smaak
zal ontbreken. Mocht een ouzer lezers een
goed recept weten, dan willen wij dit wel
eens meedeelen.
G. J. L., te Leiden. U moogt deze aard
appelen langs dtn korfcsten weg vervoeren,
inaar uw huis,, mits u kunt aantoonen, dat het
werkelijk uw laad is en uw aardappelen zijn.
Ga echter vooraf eens inlichtingen inwin-
Qien bij den secretaris der Cultuurcommissie
""alhier, den heer Van .Warneten, Witte-Singel.
J. J. V., te Leiden. Art. 7 der Huur-
coramissiewet luidt: ,,Na liet versirijken van
zes maanden, nadat omtrent den huurprijs
van een woning bij eindbeslissing is be
schikt, kan een nadere huurprijs omtrent die
woning worden vastgesteld."
Mevrouw 8eh. en J. .W. II., te Lei Jen.
Een gewone gasvlam met staande kous zal
in ongeveer 5 uur een kubieken Meter gas
verbranden. Er wordt gerekend op 209 L.
gas per uur.
Roman uit bet laatst c!or lCco eeuw, naa.r het
Dcensch, van VcLHt!L?d OSTERGAARO.
55)
Ir dor 2 a c3a~ wye u ons een trouwe
vrienO,' ~oi Vrouwe Ivirstiuo cn reikte
hom de' hanJ. „Ais iete mijn man nog ge
noegen kan doen, clan is 't- ongetwijfeld dit
weerzien V'
„Maar waar blijft do jonker toch? Hij
heeft immers geaogi, dat- hij bij den Keiaer
is? Maar c3e dag zal al gauw om zijn
En meerrier Gamperlin stond cngoduldig
'op c.a sclSoof cor. raam open, dat op den
tuin uriirrrarn.
Hot golo, vorwolkto loof bedekte den
grond t'iasoh.an c?o vruehtboomen, en een
vochtig?, nevelaehfcig© lucht stroomde bin
nen. Ma?.r toch kon.mon cea pad ondcr-
B'riohler, cl at- dwars over .een van ds> plan.te
6ior.on üep, en dio.a weg zei Vrouwe
'Kirotiuo volgde Tycho Bc:\he, als hij
b'uite kwam.
;X 'De rletti :in, die bij clcn keizerlij'ken
burcht beker zie, 77as aan alle zijden om-
ringel door Iwuge muren cn daarbinuen
"lisp pea ovciclei-.to gang, die in vcrbiaoiiu.g
slond met den vleugel, waar keizer Ruclolf
'II zijn vertrekken voor dagclijkscli ge-
bruik had. Het gobcurde wel, dat Zijn
l Keiaenjke Majesteit dit gebied in geen
(weken, ja zelfs in geen maanden, verliet,
'Lu zijn wandelingen bepaalden zich dan
de overdekte gajig, dio zóó goed afge-
v eloten was. dat liij er gerust op kon zijn,
boe geen nieuwsgierige of vijandig© blikv
ken hem bespiecSJon en dat er geen bru
taio aanval op zijn leven kon gericht wor
den. Want Zijn Gena-do koesterde steeds
"vrees, dat luj aan allerlei verraad bloot
stond. En bij tijden kon die gedachte zóó
zeer macht over hem krijgen, dat hij
hardnekhr- weigerde de leclen van zijn
Raad t? zieü ook afgezanten van vreem
de hoven moesten dan vele dagen op
Audiëntie wachten en fnt-usschen stapel
den zie'i de akten en documenten in
'3 Keizers studeervertrek op, omdat hij
zich meb kon overwinnen, er zijn naam
onder te zetten. Ook waren er heel an-
clero dingen, waarvan hij vervuld was:
de alchemie en astrologie, en zijn kunst
kamer, die een groote verzameling kost
bare zeldzaamheden bevatte, zooals die
vender nergens in 'Europa gevonden
werden.
Keizer Rudolf was negicn en veertig
jaar, maar hij zag er voel ouder uit. Dc
«ziekelijke uitdrukking op zijn fijn, ovaal
gelaat was in den loop der jaren nog dui
delijker aan het licht getreden; en blijk
baar zonder aanleiding, kon er een on
rustige, chvalencÜo blik in zijn oogen ko
men. Het gebeurd© dikwijls, dat de Kei
zer een hcelen tijd in gepeins verzonken
was, terwijl hij in 'fc minst geen notitie
nam van hetgeen er om hem heen voor
viel.
Zijn Keizerlijke Majesteit had juist met
grooto heftigheid zijn secretaris, den Ge
heimraad Johan Barviltins, afgesoïiéopt,
omdat die zich toch vermeten had zijn
keizerlijken lieer lastig te vallen met in
gewikkelde rcgccringszaken. Zelfs had
's Keizers ongeduld zóó zeer de overhand
gekregen, dat. hij zijn secretaris con hce
len stapel documenten achterna gegooid
had.
Nu stond Zijn Keizerlijke Genade aan
het venster on trommelde mot alle macht
op de ruston, toen een page, in sierlijk
met goud-doorweven kleedij, na beschei
den, doch herhaald tikken, eindelijk bin
nentrad, en aankondigde
„De heer Tyolio Brak© laat zeggen, dat
hij ter audiëntie ontboden werd en dat hij
wacht- op de bevelen van Uw Majesteit."
De Keizer keorde zich ijlings om en
zijn gelaat klaarde op terwijl hij sprak:
„Jonker Tycho zal ons welkom zijn!"
Do page verdween buigende cn onraid-
delijk cSaarna trad Brahe binnen
Er had een opvallend© verandering in
zijn uiterlijk plaats gegrepenzijn ge
stalte leek minder breed cn minder veer
krachtig; de uitdrukking op zijn gelaat
was barschcr. de rimpels in zijn voor
hoofd waren dieper geworden.
De Kc-izer trad een paar schreden naar
voren en reikte hem de hand.
„Hoo gaat het, Tjcho? En hoe is do
verstandhouding tusschen u en uw assis
tent, doctor Keppler? Zou nu het stelsel
van Copernicus of uw wereldsysteem door
onzo nakomelingen verkozen worden?
Komt u goed voort aan uw inaan-thcoric
er. aan het uitwerken van uw planeet-
tafel, die u ter gedachtenis aan,mij dó
„Rudoirinsche fjafcls" zult noemen, om
welke reden we u en doctor Keppler
niet dankbaar genoeg kunnen zijn?"
Dc Keizer vroeg onophoudelijk door, en
ook zelfs zonder antwoord af te wachten,
6^0 hij voort:
„Wij lezen herhaaldelijk en dikwijls tot
laat in den nacht in uw heerlijk geschrift:
„As'tronomiae instaunatae mechanica",
dat u ons boodt bij uw komst in Praag.
Maar hot lijkt ons toch, dat u zich niet
•geheel rroesb afwenden van de eigenlijke
geheime wetenschappende zwarte kunst
en de methoden om geesten te bezweren
zeiven zijn vrij daar ijverig mee bezig."
De wonderlijk-flikkerende glans deed
zicli weer den in 's Keizers oogen cn hij
stapte ccnige ikceron auisteloos het. ver
trek op r.n neer.
„Neem plaats, Tvcho Brahe," ging hij
weer even daarna ó>x>r. „Wij willen eens
vertrouwelijk met u spreken." De Kei
zer zette zich dn een broeden armstoel cn
gaf zijn gast een wenk, om zieh in zijn on-
midcblbjko nabijheid neer to vlijen. „Wij
wenscheen uw mcening eens te hooren, in
een zaak, cTi© ons zeer ter liart© gaat
Zijn Genade zweeg even cn begon toen op
halt-fluisterenden toon: „Zeg ons eens, in
volle, waarheid, beste Brahe: ken je ook
een kraohtdidig middel om je de boom
geesten van het lijf te houden?"
Zijn Genado had zich voorover gebogen
en mompeld1© -die laatste woorden héél zacht
terwijl hij geweldig overspannen leek.
Tycho Brahe sohudde hot hoofd
,Dio duive-lsohe geesten zijn voornamelijk
een schepping ran onzo cdgen slechte of
ziekelijke gedachten. Daarom geloof ik. dat
Uw Majesteit het zelf in de hand heeft om
zo to verjagen".
Do Keizer keek vlilohtig op.
„En hoe zullen we dat aanleggen?"
„Door do sterren aan den hemel gado te
slaan, en het rijko leven hier op aarde.
Suspiciende despiciodoor op te zien, zie
ik neer. Dospicicndo db suspiciodoor neer
tc zien, zio_i!c op Overal in de natuur, bo
ven mijn hoofd en aan mijn voeton, zi© ik
GocB openbaring ©n daarin vind ik lvet mid
del, dat d© boozc* geerten op cl© vlucht
j aagt'
Do Keizer staarde peinzend voor zicli uit
,,'t Kan zijn. dab u gelijk heeft we
hebben ervaren, dat, als we ons ongestoord
aan onze overekuiringen en andore liefheb
berijen kunnen wijden, clan komt er die
zelfde gelukzalige vreugd© over' ons, als
wanneor wo 0113 verdiepen in d© gesprek
ken met. de geleerde mannen, waarmee wo
ons zoo gaarne omringen Maar men
kan on3-niet met. vrecb laten! Men vervolgt
ons mot re-gceringvzaken, met 's Rijks finan
ciën ja, men heeft zelfs do onkie-chheid
cm al over een evenbueolen opvolger to
spreken Maar we zullen ons die plaag
geesten van heb lijf weten to houden!"
Bij de gedachte aan dé zo worUrwaardig-
bed'-n vertrok cb Keizer het gelaat, in cl©
heftigste razernij hij sprong op en ging
driftig het vertrek op en nr.©.- stappen, zoo
dat het nog een heel en tijd duurde, eer hij
wcor wat tot kalmte was gekomen. Maar
toen hij nu heb woord nam, klonk zijn stem
gedempt, en veel doffer dan .anders
„Heeft, u eenig verlangen, Jonker Tycho,
dan verzoeken wij u hier vrij voor uit te
komen? Wo hebben volstrekt niet vergeten,
onze béiofte, om .u een loon te schenken,
zoo, dit 11 zich in Bohemen op uw gemak
zoiLclt voelen. Maar u moet enkel wat geduld
hebben, tob we gelegenheid krijgen, ons
met dio zaak te bemoeien Het doet ons
inbusschen genoegen, dab u tob rust- schijnt
te zijn gekomen in den huize Curtius en wo
zijn van plan, u gauw weer eens te bezoe
ken en uw vele merkwaardige instrumenten
in oogcnschouw to nemen".
(Wordt vervolgd).- .1
