Wo. 17973.
LE9DSCH DAGBLAD Dinsdag 1 October.
Tweede Biad
Anno 1913.
RECHTZAKEN
KUNST E^S LETTEREN,
SPORT
BUITENLAND.
VBAGENRUBBIEK.
WETENSCHAPPEN.
'fs. kantongerecht te leiden.
Hei eerst kwam Se zaak voor tegen Maar-
Jjeta ft., groer.teniibxikanb, Je Rgnsburg, we-
wis ovei-trsuicg van Arbeidswet. lïeni
wan teo laste gelegd! dat hij m zffa werk-
ptants to Valkenburg eea 24rtal snijboonen-
ïooIm^b. waaraan meisjes werkten, niet vol-
ïïoeaide heeft beschut gehad, waardoor ge-
{yaar wh verwonding pntetond. Be Klaagde
jontkeJitfs Let .ten lasto gelegde.
G. He\j, c?t).trcdeur yam den arbeid, te
te-Graveaihage, als getuige geboord, .demon
streerde een miniatuur molentje yan dit soort,
iwsaniiü bleek, dat do vcreischto bocchutlin-
gcai ontbraken.
Toen getuige eau inspectie maakte, ont
braken de besohutüngspiaatje3 ook, terwijl
èenige meisjes reeds yenvendingen hadden
opgedaan.
Beklaagde zeido, dat do mosjes zelf ue
beschutitegoteaatje J hebben afgenomen, zon-
lever ds-t hijliet -.vist.
Agnietje OüWeïrsIoot, arbeidster, verklaar-
Jje, dat zij. doordat zij een boon wilde 'indu
wen, door het nies verwond^ werd.
De verdediger, mr. I»e Jong, te Leiden,
Vioeg de2» getuige, of zij ro'i niet had
gezegd, dat zij de beaoharmingsptkwfcjes or
liever op wilde hebben.
Getuige ontkende dit.
Dirk van Dyk, bedrijifschef, verklaarde,
Öat Boter mans, die het toezicht had over
idle machines, de plaatjes or had afgenomen.
Deze Botermaas, als geteigo décharge
geboord, erkende dat. De r.'.eisjes hadden
net gevraagd eti ,er voortdurend op aan ge
drongen.
Do Ambtenaar merkte op, 'dat de ver
wondingen niet bepaald mot deze vervol
ging in verband1 sfean. Ook al^ was dit niet
gebeurd, dan zou 2*r nog staaf moeten vol
gen. Beklaagde bad voor de beschutting moe
ten zorgen, ook al woont hij elders. En
daar hij reeds een jaar geleden de aan
schrijving heeft ontvangen, eischte het O.
M. een geldboete van f 100, subs. 20 dagen.
Mr. Do Jong was van oordeel, dat voor
ifézo overtreding de patroon niet aanspra
kelijk mag gesteld worden, daar er tegen
den zin van hem is gehandeld.
De Ambtenaar bleef bij zijn eisoli pres-
ÜeercfL
Hierna had dezelfde beklaagde ach: te
Verantwoorden voer het ,te lang laten wer
den van eenige vrouwen en meisjes.
Hierin werd weder het eerst gehoofd de
controleur, de heer Jfeij, dio de overtreding
had geconstateerd. Beklaagde Jiad gezegd,
dat er v^el boonen aamveag waren, die an
ders zouden ssjjn bedorven,
Nadat ook nog ieenige meisjes waren ge-
boord1 liet mr. De Jong als gc-tuïge h dé-
/■fcharge op-tredon de mec.»>erknecht van
Klaveren, dio verklaarde, dat do boonen
in don kvitsten jbijd door de Regcering wor
den gezonden in zoodanigen staat, dat zij
fOamriildeAlftk moeten worden bewerkt.
Beklaagde bevestigde deze verklaringen.
Do Ambtenaar geloofde wel, dat het druk
was, maar dit ontsloeg den fabrilamfc niet
[van do verplichting oni de wet op te volgen.
Hij oischte daarom 210 geldboeten van
5:1, eubs. dén dag voor elke boete.
De raadsman, mr. jDe Jong, zag hierin
leen geval van botsing tusschen twee sociale
wetten. De Regiering stelde beklaagde v-oor
leen conflict wan pliohtea, waarin hij Aan
delen moest, zoodat er hier ran overmacht
kan worden gesproken, waarom hij vrijspraak
Vroeg, subsidiair een zeer lichte straf; te
meer, omdat beklaagde nooit eer is gever
baliseerd.
J. C. J., te' Ttocfcerwoude, was gedagvaard
wegens het clandestien slachten Van eon
kalf.
Do Ambtenaar eischte f25 boete, eubs.
10 dagen hechtenis.
I. M. L., Rijk:boteribzameiaar, te Leiden,
jptomd terecht ter zake, dat hij op of om
streeks 23 Mei aan de directie van do
.biscuitfabriek „Patria" te .Sloten (N.-H.)
rieen partij boter heeft geleverd, dio te weinig
«fetgchalto bevatte.
Als getuige werd gehoord de directeur
van het Rijkskantoor ,voor Vetten in Den
Haag, die verklaarde, dat hij niet lean Le-
grijpen, waarom beklaagde is geverbaliseerd.
Beklaagde metngö geen boter, doch verzendt
de boter stechta, zooals deze hem wordt
.toegozondën.
De Ambt. liad den insp-y teur van politie,
dos heer Eskens, ,een onderzoek in loco
doen instellen, welke ambtenaar tot dezelfde
conclusie is gekomen als door getuige Edel
man is verklaard Daar hoeft het M.
do overtuiging gekregen, dat beklaagde vrij
uit gaat. waarom Li;, vrijspraak vroeg.
D. D. Jr., hoofd eenor groentenzouterij
te Katwqk. stond voor dezelfde feiten terecht
pis z5jn confrater to Rijnsburg.
Beklaagde ver'^}a?;rde, dat het geheel
buiten zijn wil is geschied. 'Een der meisjes
lei-kendo ook, dat zi; tegen don wil van be
klaagde 1 rnnde] de.
Dit ontsloeg beklaagde met van zijn vér-
lahtwoordelijkkeidmeende ac Ambtenaar, die
Voor do eerste ovortr.iiag (te lang laten
Iwerken) 15 geldboeten yan f5, subs. 5
Blagen voor elke boete, vroeg en 60, subs.
10 dagen, voor het niet beschermd hebben
kier snjjboonmolens.
R. A, van der S,, te Valkenburg, had-
lraapzaad geteeld zolder daarvoor tijdig ver
gunning van Rijksweg3 te Ribben gevraagd.
Nadat de controleur ]\1. van Tol was ge
hoord, oischte de Am'-';, f 10 of 5 dagen.
Tegen O. B. cz> II. ,VA, te vSsssenheim,
Mie Voor eenzelfde Jeit terecht stonden,
loischte öO Ambt. ook f10 of 5 dagen.
A fUitepraak over 14 dagton. i j
A>o kantonrechter alhier hcoffc veroor
deeld
Wegeer, loopoii op verboden grond: P.
(11L en G. 11., hob f 3 of 3 dagen; G. H. K.
.'fcob 3 of 1 maand tuohtschooiA. v. M.,
i \J. H., O A. K. en S. G., allen be 's-Gra-
venhago, ieder tob f 3 of 3 dagenA. A.
J. v. d T. en O. d. R., beidon te Haar
lem, ieder tot 2 maad 3 of 2 maal 3
dagou; P. P. en J. K., te Lisse,P. D.,
H. D., F. B. en G. W., allen te Noordwij-
korhoüt; J. van der N. Jzn., P. van der
Z, Azn., en J. F., te Noordwijk aan Zee;
L. V. V"., te Noordwijk Binnen; J. van O.
te VGravenkage, P. M., O. van der K.,
N. H., W. van der B. Azn., allen te
Noordwijke-rhout; A. A. J. van der T. en
J. H. van der V., te Haarlem; P. P. Nzn.,
te Lisse; J. v. d. W-, te Hillegorn, en J.
B., zwervende, allen tot f 3 of 3 d.J. van
O. te s-Gravenhage tot 3 maal 3 gulden
of 3 maal 3 dagen; N. D. Azn., te Noord-
wijkerhouu, tot 2 maal f 3 of 2 maal 3
dagenH K.te Heemstede, tot 3 maal
f 10 of 3 maal 10.dagen; P. W. te Hillegom,
tot maal f 3 of <1 maal 3 dagen.
Wegen3 burengerucht H. v. d. R., tot
f 3 of 3 dagen.
"Wegers strooperijJ. E., tot f 5 of 5 da
gen; P. R., te R.ijnsburg, tot f 3 of 3 da
gen; J. B., te Noordwijk, tot 2 maal f 10
of 2 maal 10 dagen; L. B. S., te Noord-
wijk, tot f 5 of 5 dagen.
Wegens straatschenderijT. J. tot
f 3 of 3 dagen.
Wegens ovei-treding Webb. V. Strafrecht:
G. B. van K., te Voorschoten, tot 2 maal
f 2 of 2 maal 2 dagen; P. P. V., te War
mond, tot f 5 of 5 dagen; P. IC., te Zand-
voorfc, tot f 5 of 5-dagen.
Wegens schoolverzuim: G. J.s wed. v.
W. P. H.F. S., tot f 3 of 3 da-gen; M.
v. 'd. M tot f 2 of 2 dagenA. v. d. H.,
to Katwijk aan Zee, "tot f 2 of 2 da-gen;
J. D. en G. M., te Noordwijkerhout, ieder
tot f 3 óf 3 dagen.
Wegens overtreding der Spoorwegwet:
'A\ P. en L. v._D-, te Noordwijk aan Zee,
ieder tot f 3 of 3 dagenP. A. K. te Haar
lem, tot 3 of 3 dagen; B. J. V. v. Z., te
Hillegom, tot f 3 of 3 da-gen.
Wegens overtreding der ArbeidswetA.
O.tot f F. of 5 dagenW. O. tot 3 maal
f 3 of 3 maal 1 dagv
Wegens overtreding der Steenhouwers-
wet: J. O. tot 2 maal f 5 of 2 mnal 5 dagen
Wegens overtreding der Woningwet:
M. v. d. B., te Noordwijkerhout, tot 2
of 2 dagen.
Wegens delven naar konijnen: 'J. v. 'O.,
L'. G., P. A. T., N. E. van V., allen te
's-GravenhageC. G. te Katwijk aan Zee,
tot f 20 of 20 dagen.
Wegens op den openbaren weg ceu wa-
^pen bij zich hcb'benJ. K., te Noordwij-
kerhout tot f 20 of 20 dagen.
Wegens overtreding der Jachtwet: P. J.
M. v. d. B. Wzn. tot f 3 of i m. t.sch.";
P. M. P.zn. 'te Noordwiikerhout en X F.
te Noordwijk, ieder tot f 10 of 10 dageu
X d. G., L. H., A. v. d. B. Ozn., T, v. d.
B. Jzn., allen to Noordwijkerhout, ieder
tot 25 of 25 dagen A. A. J. v. d. T.,
te Haarlem, tot 2 maal f 5 of 2 maal 5
dagen; P W., te Hillegom, tot f 5 of 5
dagen; L. H., te Noordwijk aan Zee, tot
2 maal f 5 of 2 maal 5 dagen P. P. J.
Nzn., te Lisse, A. IC. te Zandvoort, tot
f 10 of 10 dagen; X H. te Zandvoort, tot
f 10 of 10 dagen; P. K., to Zandvoort,
tot f 5 of 5 dagen.
Wegens overtreding 'dor Visscherijwet
A. v. d. E„, te Rijnsburg, tot f 3 of 3 da
gen A. v. d. M. te Katwijk aan don Rijn,
tot f 3 cf 3 dagen.
Wegens overtreding der Vogelwet: J,
B.. zwerft, tot f 5 of 5 dagen,
'Wegens een rijwiel berijden zonder bel
N. v. R.> te Hazerswoude, tot f 3 of 3 d.
Wegens overtreding van do Keur van
Rijnland: J. H., te Rijnsburg, 'tot terug
gave aan de oudersJ. d. Moo ij, te Rijns-
burg, tet f 1 of 1 m. t.sch. C- v. D., te
Katwijk aan Zee, tot f 3 of 3 dagen.
Wegens overtreding der Politieverorde
ning voor do gemeente LeidenO. A. d, J.
v. R. tc 's-Gravenhage, tot f 5 of 5 dagen;
G. S. tot, f 3 of 3 dagen0. W. N. tot
f 2 of 2 'dagenA. D. vr. v. K. R., tot
E 5 of 5 dagen; K.d B., to Haarlem, tot
f 1 of dag; J. S. tot f 0.50 of 1 m. t.scli.
G. T. Bot f 2 of 2 dagenW. H., J. O., J.
ten H.; ieder tot f 1 of 1 dag.
Waar geen woonplaats vermeld, "zijn 'de
veroordeelden te Leiden woonachtig.
HAAGSCHË RECHTBANK.
Deze rechtbank veroordeolde
J. S., wegens diefstal van een sekippers-
zeil, te leiderdorp, tot 8 maan
den gevangenisstraf.
G. B., D. H. H. en H. H wegens dief
stal van rijwielen te Oc'gstgeest,
tot resp. 1 jaar, 0 maanden en 1 jaar ca
3 maanden gevangenisstraf.
R. V., te Leiden, wegens heling van
deze rijwielen tot 3 maanden gevangenis-
str.af.
Tor zake van distribuliewet-overtrcdin-
gen worden voroordeeld
G. D. te L o i d e n, 'tob f 10 boete
of 2 dagen hechtenis.
H. v. H., te BI ei s wijk, tob f 1
boete of 1 dag hechtenis.
J. van D-, to S fc o m p w ijk, tot
f 1 boete of 1 dag hechtenis.
A. R.., ke Wassenaar, tot f 25
boete c f 25 dagen hechtenis.
A. v. d. P., te L o i d e n, tot f 3 boete
of 1 dag hechtenis.
W. B. tc 8 to m p w ij k, werd v r ij-
gesproken. v
Diefstal ic Warmond.
B. P., 23 jaar, bootwerker, te Amster
dam, stond terecht wegens diefstal van rij
wielen, rijwielbanden en biljartballen, in
den nacht van 8 op 9 Juli to Warmond,
Bekl. btkonde. Hij was door een twee
tal andero personen medegenomen van Am
sterdam naar Warmond en dezen hadden
hem vorleicL
Volgens 'zijn verklaring hadden dozo
pea-sonen steeds de fietsen gestolen, ter
wijl hij op den uitkijk was blijven staan.
Do veldwachter te Lissie had dien nacht
ook drio personen met oen rijwiel gezien.
Toen hij hen naderde, sloegen zij op de
vluoht.
Do officier van Justitie achtte het ten
laste gelegde 'bewezen. Spr. achtte de ver
klaringen van den bekl. omtrent de twee
onbekenden absoluut ongeloofwaardig en
wees er op, dat deze bekl. een gestrenge
straf verdient; te meer, waar in den laat-
Gten tijd verschillende personen uit de
gtroote steden, hot platteland lafloopen,
met het oogmerk te rooven en te stelen.
Spr. vorderde tegen bekl. dan ook twee
jaar gevangenisstraf.
Mr. Witteveen, de raadsman van bekl.,
achtte hier alleen medeplichtigheid- aan
wezig en deze was niet ten laste gelegd.
Spr. meende daarom vrijspraak te moeten
vragen.
Nog wees pl. op het gunstig verleden
van bekl.waarom hij subs, een voor
waardelijke veroordeeling of een lichtere
straf vroeg.
Diefstal van grid.
J. A. v. cl P., huisvrouw van L., te
O e g s t g e e s t, was op 1 Augustus Se
woning van den bloemist Van S., te Oegst-
goe&t, binnengegaan en had daar uit ver
schillende laden en doosjes bedragen aan
geld weggehaald, tot een waarde van f 900.
Eischeen voorwaardelijke gevangenis
straf van 5 maanden.
Huisvredebreuk.
W. J. R., los-werkman te Leid e n, en
J. v. d. L., waren op 26 Juli binnengedron
gen in een gesloten pakhuis van Gebr. v.
Wijk aan dte Groenesteeg te Leiden,
door een plank voor het raam weg te trek
ken.
Eisohwegens huisvredebreuk 4 maanden
gevangeni sst.r af.
Diefstal van een "dekkleed.
G. M. v. d. P., bloemistknecht te S a s-
s e n h o i m, was beschuldigd, dat liij op 24
Juli to Sassenhokn een dekkleed! heeft weg
genomen.
Eisch: een voorwaardelijke gevangenis
straf van 3 maanden.
HAARLEMSCHE RECHTBANK.
Deze rechtbank veroordeelde:
Overtredingen Distributiewei
P. E., arbeider te Haarlemmermeer,
tot f 50 of 5 dagen.
H. H. F., landbouwer te Haarlemmer-
moer tot f 300 of 30 dagen.
H. B. S., zonder beroep to A1 lc e m a 'd e "tot
f 100 of 10 dagen.
Louis Davids niet by het Ned. Tooneel.
De directie dér R. V. „Het Ned. Tooneel"
tori.de heer Louis Davids verzoeken mede
te deelen, dat het bericht, dat de heer
Davids in „Naar het U lijkt" zou „gasteeren",
onjuist is, niettegenstaande .over de moge
lijkheid was gesproken.
Jan Buderman.
Jah Ru der man viert 7 -October a.s. in
het gezelschap Reiser en Hesse zijn gcuden
tocmeeljubileuni met „Bleeke Bef'. De voor
stelling heeft plaats in het park „Tivoli" te
Apeldooro.
Een leuk idee.
(Bernard) G(anlor) maakt in zijn weekblad
„Holland Express" met vreugde gewag van de
instelling van een Ministerie van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen. Met vreugde niet
alleen', maar ook met dankbaarheid, omdat
„H.M. de Koningin de wensch van „Holland
Express" heoft willen verhoeren. Want in dit
weekblad is hot oersl de wensch uitgesproken,
dat kunst meor algemeene regecringszaak zou
worden en wij hebbon niet opgehouden door
woord en zelfs door daad dit nieuwe ministerie
to pleiten, er de noodzakelijkheid van in het
licht to stellen".
Np. zich zei ven aldus niet op den achtergrond
to hebben geplaatst, gaat de heer Ganler voort,
om, in overeenstemming met zijn Christelijke
begin solen, le pleiton voor zedelijke verheffing
van de kunst, speciaal van het tooneel. Wij
knippen dit alleraardigsto frissche denkbeeld:
„Bij het tooneel in Nederland moeten meer
^eerbare en fatsoenlijk© vrouwen als actrice komen
meor eerbare, en zedelijke mannen als leiders.
Een van do eerste maatregelen van het nieuwe
ministerio zal moeten zijn, -de benoeming van
eenige priesters en predikanten in den Raad
van Beheer van de K.V. „Hot Nederlandsen
Tooneel". a
Als het tooneel dan nog niet op een hoog peil
komt to staan, zoo zegt het „Hbld,", dan weten
wij hot niet. En do beer Canter waarschijnlijk
Nieuwe uitgaven.
„Het reizen per vliegtuig in do toekomst",
'door M L. J. Hofstee, le luit. vliegenier. Prijs
'45 cent. Uitg. Kemink en Zn., Utrecht.
„Romantiek in hot kinderleven", door Frits
van Raalte. Uiig. Van Holkema en Warendorf,
'Amsterdam.
„Menschen van hun tijd", door Herman Sa-
lomonson. Uitg van Holkema en Warendorf,
„Vuurmond 1233" door Paul Lintier (ge
sneuveld in Lotharingen, Maart 191C, op 22-ja-
rigen loeftijd), vertaald door Jetsko S. S.
Faber. Uitg. W. ten Havo, Amsterdam.
Meulenhof-Editie: „John Gabriel Borkman",
door Hendrik Ibsen, prijs 85 ct., vertaald door
J. Glant van der Myll-Pdopors.
„Quo Vadis", door II. Sionkiewicz, vertaald
'door H. Pvtterson, 2 doelen. Prijs per deel f 1.15
Uitg. J. M. Meulonlioff, Damrak, Amsterdam.
Togen D. T. V„ heeft' ze het to^ een gelij'tc
Spel igebraolit^ zelsfs na verlenging bleef het
tgelijk, zoodat Vitesse alls bezoekende cdub
voor een jaar de houdster van de zilveren
vaas werd.
UITSLAGEN* I k
lste klasso N. K. B. X
Den Haag: A L. O.Fluks 112,. I V
•Den Haag: Vitesse, H.Velox 1X
Dordrecht: E. D. N.0. S. 0. R. 16*
Amsterdam: D. O. S. 0.D. E, V. 27^
Buiten do competitie om do zilveren
D. T. V.-Yaas.
Amsterdam: D. ,T. V.Vitesse' L'. 22,
\m
1*1 :i
KORFBAL.
OVERZICHT.
ïs Fluks weer op weg naar het kampioen
schap? Het heeft er allen schijn van. Ver-
loden weck werd Velox niet 111 verplet
terd, gisteren A, L. O. met 12-l.-
Nadat Wassenaar voor Fluks de leiding lia-'
genomen, maakte A. L. 0. gelijk. Dit bleef
echler het oenige doelpunt. Rust 6—1. Ein
de 12—1.
Vitesse heeft onze verwachting bewaarheid
De arbeidsmarkt in Zweden.
In het oeccinemisoh gedeelte van de te
Berlijn verschijnende, officieuss Nachrich-
ten der- AuslandJpresse, leosb men hot vol
gende ontleend aan „Svensk Handel-
stidningen" t
Tot nu toe is gedurendlo den oorlog wer
keloosheid in grooten omvang vermeden.
Er is echter tevijfel geopperd aan het voort
duren van dezen toestond bij de besprekin
gen in den laatsten tijcS gehouden over het
handelsvercirag. Ten gevolge van cl© bepe«»
kingen van den uitvoer naar Duitschland,
worden inkrimping van cle bedrijven en
werkeloosheid in zeer grooten omvang
waarschijnlijk geacht.
Volgens ambtelijke berichten was de toe
stand van de arbeidsmarkt in 1918 niet- zoo
gunstig als in de beide jaren te voren. De
cijfers vertonnen het betrekkelijk ongun
stigste beeld van 1915. Het sterkst bedreigd
wordt door het ha-ndelsverdTag de mijn
industrie. Ree-% te voren moesten in Norr-
landbche mijnen inkrimpingen van het be
drijf plaats vinden ten gevolge van da
moeilijkheden met de verscheping. Daarbij
komen nu de verdere beperkingen ten ge
volge van het verdrag.
Infcusschen kon een gedleelto van de arbei
ders dde tot nu toe werkeloos waren, werk
vinden in de overige mijnen.
Al is in do ijzertndustrie de toestand niet
zoo bevredigend als hij wel eens "geweest is,
de fabrieken werken toch nog met volle
kracht, en hebben thans nog eer last van ge
brek aan arbeidskrachten dan van werke
loosheid. Deze is in die industrie, welke
40.000 arbeiders onderhoudt, niet in den
omvang te verwachten, waarvoor men
vroeger heeft gevreesd.
In de machine-industrie is de toestand on
gelijkmatig. De scheepswerven hebben,
niettegenstaande gebrek aan materiaal,
nog behoefte aan werkkrachten. In andero
bedrijven zijn de vooruitzichten afhankelijk
van de politieke ontwikkeling. Dit geldt
voornamelijk voop de landbouwmachines,
die op bestellingen uit Rusland wachten.
De groote machinefabrieken, vooral die
o>p electrisch gebied, worden sinds langen
tijd bedreigd door gebrek aan materiaal.
Het handelsverdrag belooft echter in dezen
toestand verbetering to brengen.
De houtzagerijen werken ongeveer als in
vredestijd. Tegen den herfst verwacht men
echter inkrimping van het bedrijf. In de
cellulose industrie heerschb gebrek aan
werkkrachten, in die sulphaat-indust-rie is do
productie beperkt. Het zwaarst wordt doc-r
't handelsverdrag de papierindustrie getrof
fen. Het grootste gedeelte van de fa
brieken zal het bedrijf geheel of ge
deeltelijk moeten step zotten, en in deze in
dustrie linden niet minder dan 25.000 man
werk. Komt deze beperking tegelijkertijd
met die in de houtzagerijen, waar 4-2.000
menschen werk vindon, dan zal d© toestand
in Norrland zeer moeilijk wordten.
In do textielindustrie vindt op het oogen-
blik slechts 70 pOfc. van do 20.000 arbeiders
werk. Ook hierin zal de handelsovereen
komst verbetering brengen, door den aan-
voor van materiaal.
Als algemeen resultaat kan men zeggen,
dat de conjuc-tuur iets minder gunstig zal
zijn, dan die van 1917. Het handelsverdrag
zal cDeze ontwikkeling bespoedigen> en do
crisis acuut maken.
De Russische hou Ivoorraden.
Do „Germania" van 26 September geeft een
ca ander omtrent do exploitatie van het vroe
gere woud van den tsaar, bet oerwoud van
Bialowies,' door de Duitsckers. Het woud hoeft
een grootte van 1.300.000 H.A., zoodat zijn
oppervlakte gelijk is aan een tiende van de ge-
hedlc met bosch begroeide oppervlakte in
Duitschland. Onder Duitsche leiding arbeiden
op "bot oogenblik aan de ontginning van dat
gebied 6000 burgers, 3000 krijgsgevangenen en
2000 Duitsche soldaten en dezen hebben banden
vol werk. Alleen aan oude bout voorraden ligt er
in bet woud nog voor veertig jaren. De Duit
sckers hebben 200 K.M aan veldapoorwegen
aangelegd. Verder hebben zij slooten gegraven,
waarlangs bet bout in den korten lijd, dat er
genoeg water is. in vlotten wordt afgevoerd.
Do stammen kunnen dan 8000 K M. ver, let
Bromberg, te water worden vervoerd
Een getrouw lozer to Leiden. Wij raden
u uw klacht in zake bet verzwakte en nog af
gebeulde paard te deponeeren aan bet bestuur
der afd. Leiden van de Ned. Vereen, tot be
scherming van Dieren, adres den beer M. D. W.
des Tombe, Rapenburg 50.
J., te Leiden. 't Is niet alleen aan do Bo
termarkt omtrek Moslcrdwtoogje, dat men last
heeft van de duisternis. Er wordt ook elders
geklaagd. Geeft het gemeentebestuur aan den
een toe, dan moet het ook een ander ter wille
zijn en dan zouden weldra alle lantaarns bran
den. Richt uw klacht eens aan de Directie der
Gasfabriek, af deeling straatverlichting. Zij
wordt dan stellig onderzocht.
'A bon no te Leidon. Rabarber is bij matig
gebruik en behoorlijk toebereid, niet nadeelig
voor do gezondheid. Ook niet in do maanden
na September. Maar u zult er dan niet voel
meer vinden.
i Nog een nieuwe ziekte.
In een der zoo juist gearriveerde nummers.
Van de „Presse Médical" (11 Juli) geeft
.Vialle een bescliryving van een merkwaar
dige ziekte, welke tot dusverre op het vas
teland van Europa nog nimmer was waarge
nomen en door hem wordt beschreven als-
haemorrhagische bronchitis. De verschijn
selen doen denken aan de gewone longtering;
er worden bloederig gekleurde fluimen opp
gegeven, waarin evenwel bij microscopisch
onderzoek geen enkele t.b.c.-bacil maar een
ontelbaar aantal spirechaet?n worden gevon
den (de spirocbaeta bronckialls). Bij nader!
onderzoek bleek, dat deze ziekte van overzee
door do Indische troepen was geïmporteerd
en Castellani, een bekend geleerde reeds één
15-tal jaren geleden in Indië deze ziekte
(welke ook ïn de Engelsche koloniën in Afri
ka en in Noord-Amerika was waargenomen)
voor bet eerst bad beschreven'als „sjiorebose
broucho-pulmonaire''. Ook in Engeland, Zwit
serland en Servië zijn reeds enkele spora
dische gevallen geconstateerd, m-;ar nog ner
gens in zulke groote getale als in Frankrijk
sinds in den aanvang van dit jaar veel Chï-
neezen en Indo-Chineezen, Senogaleezen 6n
Maljacheezen er aan bleken te lijden. Hoewel
de verschijnselen dezer evenais de Spaansche
griep quasi-nieuwe ziekte van vrij onbete
kenend en aard zijn, (keelpijn, hoestin, bloe
derig sputum in groote hoeveelheden) en tot
dusverre alle patiënten in ongeveer een
maand tijds genezen doet de groote en zeer.
snelle uitbreiding, welke de ziekte in de
geallieerde legers maakt, vreezau, dat we er
hier in Holland ook wel binnen niet al te
langen tijd mee kennis maken zullen, te meer
waar de ziekte een buitengewoonbesmette
lijk karakter Vertoont, zoodat strenge iso
latie zeer gewenscht zou zijn," iets wat even
wel door liet groot aantal dergenen, die ge
ïnfecteerd zijn zonder dat zi nog ziektever
schijnselen vertoonen (spirochaeten&ragers),
zeer weinig resultaat oplevert.
-Armenzorg.
Een belangrijk boek is ter perse gelegd,
om binnen zeer kort te verschijnen onder den
titel: „Gids voor Armenzorg en Maatsehap-
pelijken Steun in Nederland". Velen, die zien
op -of Tond dit terrein bewogen hebben en
Dog bewegen, zullen zich ongetwijfeld een
dergelijk boekwerk herinneren, een twintig-
jaar geleden verschenen onder den titel:
„Gids der Ne'derlandsche "Weldadigheid".
De door ons bedoelde nieuwe uitgave, de
titel zegt het reeds, is in zekéren zin to be
schouwen ale de verbeterde, d.i. de aange
vulde en op de hoogte van de eischen des
tijds gebrachte, uitgave van dit thans ver
ouderde werk.
Uit den nieuwen titel blijkt, dat dit bren
gen in overeenstemming met de eischen de3
tijds he-.ft bestaan in een aanzienlijke uit-
breiding, immers met al wat wij naast ar
menzorg tegenwoordig verstaan onder
,/m a'abseh. appel ijken «steun''. Dit terrein 13
langzamerhand zeer uitgebreid geworden en
nog vo-ortdurend breidt het zich opnieuw uit.
Een volledig overzicht er over hvoft wel nie
mand meer, daar met de uitbreiding van liet
geheel der bemoeiingen, naar vanzelf spreekt,
een special moering en een concentratie van
de aandacht moet gepaard gaan. Yandaa1*
dat eea beschrijving van de werkzaamhe
den, overzichtelijk ca systematisch, "een op
somming daarbij van al wat den belangstel
lenden zoekende kan intcressoeren, zeker
welkom moet wezen aan allen? die öf daar
zelf praktisch werkzaam zijn, óf tên einde
in de een of andere aangelegenheid de beste
voorziening te treffen, zoekende zijn naar
adressen en verdere aanwijzingen, voor oen
beslissing noodig.
On&crnenüagswijLst-tendeiizoii.
In hét jongste nummer van In- en Uit
voer" wijdt onze stadgenoot Ir. Sanders een
beschouwing aan de onderncraingswinst-ten-
donzen. Ilij wijst er op, dat de eigenlijke
handelswinst vermoedelijk na den oorlog
kleiner zal worden door de bedrijfsconccntra
tio in de groot-industrie, tengevolge waarvaa
grondstoffen en halffabrikaten aan veel klei
ner p rijssch om mei i n gen onderhevig zullen
v/oiden, onafhankelijk van ingrijpen van re-
geeriiigswoge. Dit zal speciaal voor alleen
staande fabrieken gelden, die in hun prijspo
litiek gedwongen zijn, zich naar de buiten-
landiDchc concurrentie te richten. Tot nu too
verkeeren de meeste fabrieken hier te lande
ia dit geval. Ook hc.t kwaliteitsverschil der.
producten zal vermoedelijk minder worden*
Men denke aan de uitwisseling van fabrieks
geheimen bij de chemische trust in Duitsch
land, 'fc normaliseer en van machine-onderdoe-
len etc. Wat do fabricagowinst betreft, hier
op .werken moer verschillende factoren, zoo
als loon. afschrijving op machines, gereed
schappen eu werkplaatsen, kracht en licht*
Ook in dezo opzichten is overal een egalisee-
rcude lendenz waar te nemen, len gevolge
van colectievo contracten, normalisatie,- o.a*
in de metaalnijverheid, coöperatieven aan
koop van machines en gereedschappen, waar
door do afschrijving golij-k kan worden, al
behoeft dit niet het geval te zijn. Bij woning
bouw komt het streven tot normalisatie reeds
sterk tot uiting. Na korter of langer tijd zal
zich, dit verschijnsel ook wel bij den fabrieks-
bouw voordoen. De electrificatie, waaraan op
het oogenblik zoo hard gewerkt wordt, zal
eveneens egailseeread werken, terwijl ten
slotte dé scherpe internationale concurrent)©
groote handtIs wins ten zal bemoeilijken. Er
blijft echter nog een andere factor over, n.t.
de organisatie van het bedrijf. De fabrieks-
organisatie zal dan ook in den oerstkomen-
den tijd liet brandpunt van onderzoek en toe
passing moeien worden, daar zij 'm vele ge
vallen de bost a a hsmo gelijkheid, van vele on
dernemingen zal bepalen. Het wetenschap
pelijk bedrijfslxheer, waarin de fabrieksorga-
nisatie zulk een belangrijke rol speelt is nog
in zijn kinderschoenen. Scherpe concurrentie
zal hierin echter binnen korten lijd verande
ring brengen. Ondernemingen, welke hierin
vuoraanstaan, zuilen er de vruchten vaa
plukken.
