LEIDSCH m DAGBLAD.
Bureau Noordeinilspleln. Telefoonnummers voor Administratie 175, Redactie 1507.
nlTVESVKN'iTENt
Van S-*4 tejpaJs f L05. Iedere regel meer
3 WW. --»■ Alelne advortentiën san 80 woor-
Oc«\ta sfantant; elk tiental woorden
vav* IVf* '3ön^—.ïncaaao volgens postrechl,
iVoor j^ahnaft» opzouóïxg ran b'rioven 10 cent
^TtrfoJe Hulaim, Bewijsnummer 5 Genie.
Maandag 16 September 1918.
tiff;'] 1 Hummer 17960-
Dit nummer bestaat uit TWEE Bladen.
EERSTE BLAD.
Officieele Kennisgevingen.
A GELDIGE VI3CHKAARTEN.
Do Directeur van het Distributiebedrijf voor
fTleesch en Visch brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat morgön (Dinsdag) geldig is Se
rie C en D No. 1—1000 en Serie E. No. 1—500,
terwijl de Series C en D na morgen (Dinsdag)
niet meer geldig zijn. i s t_i
Leiden, 16 Sopt. 1918. M ill ;Tj'i
j MAXIMUMPRIJS INDUSTRIEZEEP.
De Burgemeester 'der gemeente Leiden
brengt ter algemeene kennis, dat de Minis
ter van Landbouw, Nijverheid- en Handel,
Gezien artikel derde lid, der Distributie-
wet 1914;
Heeft goedgevonden;
onder, intrekking van het bij zijn beschik
king van 10 Juli 1918, no. 39500, Afdeoüng
Crisiszaken, Bureau Volksvoeding, terzake
bepaalde, vaat te stellen
een—maximumprijs voor zachte zeep, be
stemd voor andere dan huishoudelijke doel
einden ndustriezeep) van f 72.per tou
van 120 K.G.
N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester.
Leiden, 16 September 1918.
STADSNIEUWS.
Overdracht van het Rectoraat.
Hedenmiddag had in het groot auditorium
der Academie, dat voor deze gelegenheid
geheel met belangstellenden: curatoren, hoog-
lceraren, studenten en burgers, gevuld was,
de overdracht van het rectoraat plaats door
den rector-magniflcus prof. dr. G. Hal FF,
Aan zijn ambtsopvolger prof. dr. P. G. T.
van "der Hoeven.
De aftredende rector-magïiificus hield
daarbij een rede, waarin hij een overzicht
/gaf van de lotgevallen der Universiteit ove*
het afgeloopen jaar, bestaande in een sar
menvatting, welke deelen der wetenschap in
die vijf onderscheidien faculteiten op colleges
»n in 'de gezamenlijke colleges zjjn behan
deld; met welke problemen men zich in de
ziekenhuizen en laboratoria heeft beziggehou
den; wat rondgangen en uiteenzettingen in de
musea hebben opgeleverd, terwijl hip ook het
geestelijk leven der studenten aan zijn aan
dacht onderwierp.
Bij het overzicht van het onderwas treft,
.Volgens spr., ons allereerst welk een aan
trekkingskracht Go nieuwgestiohte leerstoel
Voor het Japansch oefent. De lessen van
proL De Visser werden reeds gevolgd door
.25 beginners en 5 meer gevorderden. Dat
mag een teeken des Lijds heeten! Oudere. Ne
derlanders, die tusschen 1870 en 1880 eenï-
gen trjd in Japan hebben doorgebracht, weten
te vertellen, hoe levendig de herinnering aan
Nederland toen nog in dat eilandenrijk was;
/vieste herinneringen aan kostelijke gelegen
heden om onzen Vroegereu invloed1 in Japan
te handhaven; kansen, welke een verslapte
A ingezonken volksgeest zich liet ontgaan,
rtte dagen zijn gelukkig yoorbjj', ons volk
vseft zich sindsdien weer opgericht en Ver
mand; ook wij „viodi carnus haeredi tatum
.patrum noslrorum".
Heeft men Van deze plaats zoo menigmaal
klachten en verwijten gehoord over misken
ning van de rechtmatige eischen der weten
schap; ditmaal past ons een woord van op
rechte erkentelijkheid jegens de Regeering
y'oor de stichting van 'dozjn leerstoel, die in
steeds hoogere mate ten goede mag komen
aan de rol van ons volk in het wereldver
keer, aldus spr.
De belangstelling 'der Japanners voor No-
öerlsnd moge in den loop der jaren zijn af
genomen, hun belangstelling voor Ned-Iniie
laat niets te wenschen over. Die belangstel
ling vergemakkelijkt spr. den overgang tot
pnze koloniën en de plaats, die zij in ons
[universitair onderwijs bes'aat.
Prof. Knappert gaf ook dit jaar aan 'de
Indolcgen een niet Verplicht college over
de geschie te.uis van het Christendom; mr. dr.
R. D. Helle wijn, een kweekeling van de
Amsterdamsche en de I-iridsche Universiteit
beide, gaf wekelijks een practicum oVer In
disch Staatsrecht voor juristen en Indolc
gen. „Prof. Van Vollenhoven acht deze proei
geslaagd en is Van plan in den cursus 1918
1919 iets dergelijks te beproeven voor het
adat-recht. Spr. wenscht hém, wiens ver
diensten Voor de beoefening van dat recht
onlangs door de Thorbecke-stichting gehul
digd werden, het' beste bij deze Verdere plan
nen.
Schetste spr. orrzo Universiteit èèn oogett-
blik in haaf betrekking tot het buitenland',
hij richtte nu liet oog op haar betrekkingen
tot haar omgeving en tot ons volk. Zoo
maakte hij melding van prof. Hartman fa
populaire avondcolleges over Latijnsohe
literatuur; van een viertal lezingen over
Buddhiötisohe - kunst in Voor-Indië en op
Java door prof. Bolland's colleges over
wijsbegeerte in verscheidene steden van ona
land on voor een talrijk publiek, welke col-
logeg reedB 16 jaar lang gegeven zijn.
Spr. ducht geen tegenspraak als hij be
weert, dat Bolland, mede door zijn werk
zaamheid buiten de Universiteit hier te
lande een algemeene belangstelling in wijs
begeerte heeft gewekt als niemand vóór
hem.
Met de wetenschappelijke buitenwereld
in ruimen zin hield de Universiteit voeling,
teen zij op haar collegebanken plaats in
ruimde voor een 70-tal geïnterneerde Duit-
sche militairen. Gastvrijheid en hulpvaar
digheid jegens vreemdelingen, van welken
landaard en welk geloof ook, behooren tot
de beste tradibiën van ons volk. Spr. mocht
verzekeren, dat de Senaat dezer Universi
teit, hoe verdeeld overigens zijn sympa
thieën in dezen mogen geacht worden, het
eenparig als zijn plicht heeft beschouwd,
deze gasten van ons volk behulpzaam te
zijn."
Van het onderwijs overgaand tot de we
tenschappelijke instellingen, moest spr. tot
zijn leedwezen medecteelen, dat dé bouw van
het Academisch Ziekenhuis aanmerkelijk
wordt vertraagd door gebrek arlri beton on
andbro materialen.
"Voorts herinnerde spr. aan de opening
van het nieuwe Museum voor de Ned. afdee-
ling en die der Romeinsche-G-ermaansohe
archeologie van 's Rijks Museum van Oud-
beden. Do buitenbouw der vernieuwde Bi
bliotheek is-gereed; er is alle kans, dat men
het. geheole gebouw voor het eind van den
a.s. winter in gebruik zal kunnen nemen.
Do Bibliotheek ontving een geschenk uit de
boekerij van wijlen prof. Drucker, dat zoo
wol aan het Juridisch Laboratorium als aan
haar zelvó een aanzienlijke aanwinst bracht.
Met erkentelijkheid herdacht spr. ook een
legaat van wijlen mr. Th. G. A. Slingeland,
bestaande in een groot aantal boeken over
kosmografie, beschavingsgeschiedenis en
aardrijkskunde.
In de samenstelling van curatoren kwam
geen verandering. Van den Senaat kan niet
hetzelfde gezegd worden. De dood ontnam
liem prof. E. F. van de Sande Bakhuyzen.
Een tweede verlies was, dat prof. Heeres
zijn ontslag nam. Het verheugt spr., dat do
stembus Eerdhians aan de Universiteit te
rug gaf. Een derde verlies werd geledien
dbor de benoeming van prof. Boeko tot
hoogleeraar te Utrecht. Prof. Thierry, "die
werd aangezocht den leerstoel voor alge
meene godadfionstgesohiedenis te Groningen
in te nemen, bleef Leiden trouw.
Twee bijzondere hoogleerareneen ge
mis, dat men in Leiden nog niét kende
traden in den hooglceraarskringdie heer
Casimir, vanwege de vereeniging „Hot Ne-
derlandsch Lyceum" aangesteld!, en mr. dr.
Van Gijn, door het „Leicfcch Universiteits-
fonds aangewezen.
Het Universiteatsfondb breidde zich uit
tot een Universiteitsraad, samengesteld uit
een veertigtal oudi-kweckelingen dezer Hoo-
geschool, geschikt voeling te houden, met
het gansehe volk. Dank zij Van Vollon-
kovons propaganda, ondor het patronaat
van Z.Exe. den Gouverneur-Gonoraal van
Ned.-Incïië, nam het aantal leden aldaar
aanzienlijk toe. H. M. de Koningin trad als
Boschorruivi'oaw op.
Het aantal studenten is sedert het vorig
j aar toegenomen, zoowel dlat der eerste
maal ingeschrevenen, 359, als 't totaal aan
tal (1212). Het aantal promoties (80) klom
even boven dat van. het vorig jaar (78).
Ten slotte behandelde spr. nog een drie
tal punten, ontleend aan het leven der
Universiteit, aan bet verleden, dlat ook he
den is, en dat hij in de toekomst gaarne
veranderd zag,en waaruit de macht der
sleur spreekt.
In de eerste plaats besprak hij de taak
van den rector-magnificus miet haar lusten
on lasten en liij wees er daarbij op, dat er
veel administratief werk aan verbonden is,
waardoor ander en nuttiger werk moet
achter staan. Waarom ook aan de Rijks
universiteiten geen ambtenaar van admi
nistratie aangesteld, zooals wij" er een zien
aan do Universiteit van Amsterdam, aan
de Technische Hoogeschool en de Ned. Han
delsschool?
In de tweede plaats kwam spr. tot een
cigensohap der studentende liefde tot do
vrijheid, een dor mooiste en eerbiedwaardig
ste menschelijke neigingen. En waar zou
men er eer voor opkomen dan aan deze Uni
versiteit door haar doorluchtigen stichter
bestemd „tot een vast sbeunsel en onder
houdt der vrijheyt" 1 Maar er is een vrij
heidsliefde, die neigt tot bandeloosheid, dia
waant, dat vrijheid onvorconigbaar is met
tucht. Het ligt in den aard van hot Neder-
landsche volk zich te verzetten tegen eiken
nieuwen stap op den weg, die leidlb tot
meerdere tuoht en gehoorzaamheid aan do
wet tot vrijheid van hooger orde.
Spr. heeft bij het verzot van studenten
tegen een leerstoel in de paedagogick zich-
de -vraag gesteld! of hij ook daartegen be
hoorde in to grijpen. Hij heeft gemeend liet
niet te moeten doen en het heeft gelukkig
niet zcro'n vaart geloopen. Het is gebleven
bij een protest-vergadering, waar een
,,pro"-man en een ,,contra"-man langs
elkander heen hebben gesproken.
Wie onbeveroordeeld geluisterd hebben
naar Casimirts intree-rede, weten nu welk
een rijkdom van belangwekkende vraag
stukken do paedagogiek^ aan de orde stelt.
Als ter vergoeding voor dit werzet tegen
de opvoedkunde wijst spr. op de belangstel
ling in do studentenwereld in de opvoeding
der nieuwelingen, welke heah het derde
voorbeeld oplevert voor de macht van tra
ditie en slfeur. Hij is het eens met dat deel
onder do studenten, hetwelk meent, dat in
het instituut van het groenloopen dringen
de hervormingen noodig zijn en heeft een te
goeden dunk van de meerderheid der Leid-
sche studenten, om aan to nomen, dat zij,
nu al wat deze grootsohe en "drukkende tij
den ons hebben geleerd on met het oog op
een nieuwe orde van dingen, die ons wacht,
de oude wegen zullen blijven volgen. Het
zal er toe bijdragen., de studentenmaat
schappij in haar geheel op hooger peil te
brengenmedo daardoor zou deze Univer
siteit dichter naderen tot hetgeen Prins
Willem van Oranje heeft gewild, dat zij
zijn zou„een vast blockhuya en de bewaer-
niaso der guntscherlandlen."
Aan het einde zijner taak gekocmen, ein
digde spr.„Ik heb mijn poos ter roer ge
staan mijn opvolger staat gereedWaar-
do Van der Hoeven, door H. M. dö Ko
ningin, aangewezen om op uw beurt d£t
schip van wetenschap te sturen, grijp de
roerpen en licht uw ankerhoud oog in 't
zeil goede reis!"
De rede word door de talrijke aanwezi
gen luide toegejuicht."
Gistermorgen had in de Pieterskerk
alhier de bevestiging plaats van den nieu
wen predikant bij de Ned.-HerV. Gem'., den
opvolger van ds. |W. Briët/, n.l. Ids. Wi
Tli. BoisseVain, van tWilhehninadorpj her
waarts gekomen. i
De bevestiging in het plechts' matig be
zette bedehuis had plants door dr. J. O. S.
Locher, èn als op één na jongst predikant
bij deze Gemeente ën als bloedverwant van
den nieuwen leeraar. De bevestigd sprak
naar aanleiding van Jesaja 12 vers 3: „En
gijlieden Zult water pcheppen met Vreugde
uit de fonteinen des heils"; ex op wijzende
in hoofdzaak, dat er is een fontein des heilö
en dat wij er uit mogen putten met Vreugde.
In Zijn toespraak meer in 't bijzonder tot den
nieuwen leeraar bracht Zijheerw. naar voren
het voorbeeld, de roeping, de taak en de
Verantwoordelijkheid- van den drager van het
predikambt.
In deze godsdienstoefening werden ge
zongen: Psalm 19 Vers 5; Psalm' 84 vers 3;
Gezang 3 Vers '4; Psalm' 87 verzen' 4 en 5 en
Psalm 105 Vers! 1. j
Des avonds deed in hetzelfde kerkgeboiUwf
hetwelk toen dicht beZet was en welke sa
menkomst ojok werd bijgewoond door den bur
gemeester en den wethouder mr. Van der
Lip, ds. Boisöevain zijn intrede met een pre-'
dikatie naar aanleiding van Hebr. 1 verzen
1 en 2: „God, voortijds veelmaal en op veler
lei wijze tot de vaderen gesprokén hebbende
door de profeten, heeft in deze laatste dagen
tot ons gesproken door den Zoon, .Welken Hij
gesteld heeft tot een erfgenaam van alles,
door Welken Hij pok' de wereld gemaakt
heeft.''
Na de predikatie richtte cis, Bois'sevain
zich meer ih 't bijzonder tot 'zijn bevestiger, 1
zijn ambtgenooten, van wie inzonderheid tot
den emeritus-predikant W. Briët en-tot dr.
J. Schokking, die weldra don kring der pre
dikanten alhier gaat ver'.aten wegens aan
vaarding van het lidmaatschap der Tweede
Kamer; tot de colleges van ouderlingen en
diakenen, dot godsdienstonderwijzers, kies
college, de gemeente-commissie, den burge
meester, professoren en studenten, organis
ten, voorlezers en verdere kerkelijke ambts
dragers. i
'Aan hét einde van de godsdienstoefening
deelde de nieuwe leeraar nog mede, dat lnj
ook gebruik zou maken van de Nieuwe Ge
zangen en gaarne zou zien, dat het laatste
zingen in eiken dienst, door hem geleid,
staande zal geschieden.
In de avondsamenkomst werden geZon-
gen Psalm 89 vers 3; Psalm' 119 verzen
9 en 65; de Lofzang van Zacharias verzen
4 en 5 en Gezang 46, verzen 48, 49 en
51. Ten slotte zong (je schare den nieuwen
predikant toe Psalm 134 vers. 3.
In Den Haag is voor de hoofdakte
geslaagd de heer W. F. de Bree, alhier.
1De heer J. Boyön, tc Bodegraven is ge
kozen tot 1ste secretaris van de centrale
U.L. Kiesvoreeniging Leiden cn wel in de
plaats van den heer A. I. Witmans Mz.,al
hier, die wogens drukke bezigheden voor
genoemde functie had bedankt.
Bij beschikking van den Minister van
Binnenlahdsche Zaken zijn. voor het tijd
vak van 16 September tot en met 31 De
cember 1918 benoemd tot assistent voor
de natuurkunde aan de Rijksuniversiteit
alhier de H.H. F. M. Penning en dr. A.
D. Fokker, beiden alhier; is lo met In
gang van 1 October a. s. op bun verzoek
eervol ontslag verleend aan de heeren F.
S. P. van Bucliem, J. M. A. Vos' en J. P.
M. Vogelaar, als prosector bij de ana
tomie aan deze universiteit, en zijn 2o.
voor het tijdvak van 1 October tot en met
31 December 1918 als zoodanig benoemd
H. C. Jelgersma, en J. H. Zalmann alhier
en dr. P. A. Dietz, te 's-Gravenliage.
In de buitengewone algemeene ver
gadering van de Handelsreizigersvereeni-
ging „Eendracht", gevestigd te Rotterdam
die haar 25-jarig bestaan herdenkt-, is in
het hoofdbestuur benoemd de heer H. M.
v. d. Worm, alhier.
Bij Kon. besluit is toegelaten als ver
eeniging, ter verbetering der volkshuïs-
vesting werkzaam, de bouwvereeniging
„Rustig Wonen", alhier.
Bij de Vereeniging voor. Vrouwelijke
Studenten alhier hebben zich dit jaar 6-1
nieuwe léden laten inschrijven.
De /„Hollaiidia-bioscoop" ihdcfl succes
mei en pleizier van haar Nordisk-film-confracl.
Haar vele bezoekers stellen deze films zeer op
prijs en volgen de vertoon ing cr vail met groote
aandacht. Dit bleek ons bij óns bezoek j.l. Za
terdagavond, toén o.m. gegeven werden „Luc-
ciola" en „Polenbloed". Aan explicatie geen
gebrek: de heeren Van der Helm, vader en zoon
zorgen er om beurten voor. Het publiek ge
droeg zich in dezo volksbioscoop voorbeeldig. De
beide politiedienaars, die er een poos samen
staando verloofden! behoefden niet als orde
bewaarders op te treden.
Hedenmorgen kreeg op de Middelste-
gracht eem 21/)arig persoon een toeval. Hij
werd in „Pniël" binnengedragen. Toen hij
bot bewustzijn was gekomen, is hij per po-
litie-brancard naar zijn woning vervoerd.
In dc Stedelijke Werkinrichting zijn
in de week van 8 tot en met 14 Septem
ber opgenomen 158 volwassenen on 2S kin
deren, te samen 186 personen,
De Zondagavond.
Hot seizoen der wintervermakelijkheden op
Zondagavond is hier dit jaar reeds -vroeg inge
treden. Deze vallen zélfs nog samen met zomer-
concortein. Verleden week Zondag was er al
heel wat te doen en gisteren was het weer even-,
zoo. Schouwburg zie hel afzonderlijk ver
slag Stadszaal, „Zomerzorg" en natuurlijk
de bioscopen lokten bezoek. Deze laatste wa
ren weer uitverkocht. Bovendien gaf op „Den
Burcht" het Vierdo nog een welkome uitvoe
ring, welke het met het weer, dat 's morgens
zoo in-trourig was, ongedacht Buitengewoon
trof.
Hot ligt niet in ons voornemen elke week in
ons Maandagnummer getrouw mededeelingén
op to nemen omtrent allo Zondagavonduitspan-
PRIJS DEZER COURANT,
Voor Leiden p, 3 mnd. f 1.85 p. week f 014
Buiten Eo'den waar agenten' gén
vestig'd zijn per week aa n 014
Franco per post M _EC ir* ra's™ 2.25
ningen, maar ditmaal willen wij er iets van
zeggen, omdat in de Stadszaal een Leidscho
Vereeniging optrad en in „Zomerzorg" een gej i
zeischap, dat van plan is er nog meermalen;
voor hot voetlicht to komen. I
In de geheel bezette Stadszaal tóch, waarvan
het podium reeds deed zien, dat er Ter Hall's
Revue op komst was, deed de eerste Leidsche 1
Aceordcon-Vereeniging „Onderling Kunstgenot5
zleh hooren. Op de achterzijde van het pro-i
gramma stonden dc werkendo leden, groot en I
klein, met het vaandel, in actio afgebeeld. Zoo-"
wel de nummers, door het gelicelo corps ten
gchoore gebracht, als do duo's en soli mochten i
zich aller bijval verwerven. Tevens trad er do
bekende humorist Maupie Staal op, die er met j
zijn liedjes een vroolijke stemming in bracht,
alsmede de soubrette Mimi Maas, die or in
slaagde de afwisseling, welke zij tusschen het
harmonica-spel gaf, aangenaam te doen zijn. i
In „Zomerzorg", ook vol, waren het de ,,'Airi-i
sterdamscho Kluchtspelers", onder leiding .van
Piet Vink, die het amusementbrachten. Er
was gezorgd voor goede muziek en de heer Van
Wel gaf nog een extra-nummer op zijn viool,
Voorts pakte de Hollandsche soubrette, dié
wij loerden kennen'-als mej. Julio Very, to 1
weten mot haar voordrachten, het publiek, cvem»
als onze landgenoot Maxim, transformatie-hu-
morist. Een goochelaar, Mélanchi, toonde zijn' i
groolo knaphandigheid. By een dramatische
voordracht van Ces. Vink toonden enkelen uit 1
do velen zich diep geroerd door hardop té
huilen. Het duo Wery, ook van nalionalen bo->
dom, werd heel amusant gevondem Het pro-
gramma vermeldde tot slot een blijspel in één
bedrijf: „Do Trekpleister", gespeeld door Ces,
en Piet Vink. i
Het gezelschap wist cr een opgewekte stem-'
ming in te brengen en to houden, heel den langen'
avond, waarmedo Eet beoogde doel alzoo werd
bereikt. - ,>.J
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
N.V. Het Hollandsch Tooneel.
„Dc Diet". Tooncelspcl In 3 bcdrtlvcn,
van IIcnrl Bernstein.
Eon jonge vrouw, Marie Louise Voisin, 'ge^
huwd met een man van beperkte geldmiddelen,
wordt gekweld door den foltorenden angst, dat
zij or op den duur niet in zal slagen do liefde
te. behouden van haren, echtgenoot, die dagelijks
met zooveel vrouwen verkeert, die zich de weel-
do van een chic toilet kunnen veroorlooven. Om
haar man maar to blijven behagen koopt zij
eveneens kostbare toiletten en hoeden, zij steekt
zich in schulden, geraakt in moeilijkheden, on
ten einde raad, besteelt zij ten slotte, als zij 'de
leans daartoe schoon ziet, haar beste vriendin,
die financieel aanmerkelijk beter gesitueerd is.
Do diefstal wordt ontdekt, cn een detective,
wiens hulp is ingeroepen, spTeekt de veerden-'
king uit, dat de stiefzoon der bestolene 'de
daad gepleegd heeft. Deze, een temperament
volle jongen van zeventien, is dol verliefd op
Marie Louise, en als deze hem. smeekt de schuld
van den diefstal op zich te hemen, doet hij 'dit
grootmoedig. f
Ziellier inkorte trekken het gegeven van
Bernstein's tooneclspel in dfie bedrijven, waar-
van liet Hollandsch Tooneel gisteravond een
vlotte vortooning te zien gaf, die door een goéd
'bezette schouwburg hartelijk ontvangen' werd.
De intrigue is knap uitgewerkt, het stuk is rijk
aan pakkende loonoolen, en de schrijver ver
staat bij uitnemendheid de kunst het publiek in
spanning te houden. Een stuk met goede spcel-
kwalitëiten dus, maareen oppervlakkig
stuk. Bernstein verdiept zich niet in psycholo
gische beschouwingen', hij stelt hot probleem
kort en scherp, en laat verder aan het pubEeK
over conclusies te trekken. Hij bebandolt 'do
stof zelfs met een gemakkelijke losheid, 'die
nauw verwant is aan vluchtigheid. Ook om 'de
waarschijnlijkheid bekommert hij zich niet lo
zeer. Niettemin: het was gisteren een zeer loo-
nendo avond.
Zoo zagen wij voor do eorsto maal sedert lan
gen tijd mevr. Julia Cuipers (Marie Louise)
weer in een .rol, haar talent waardig, ofschoon
een wat jeugdiger actrice ons deze figuur al
licht meer aannemelijk had kunnen maken.
Ook Louis de Vries als do echtgenoot gaf knap
spel te zien. Vooral in het tweede bedrijf, waarin
zijn vrouw hem haar misdrijf belijdt, was hij
uitstekend op d-reeE. Hun samenspel was hier
- uitnemend, cn er zat een climax in do spanning
welke het puhliek tot het einde toe in haren
greep gevat hield.
Mevr: Lena Kley als- de bestolen vriendin,
Erfmann als haar echtgenoot en vader van 'den
vurigen jonkman, alsmede Hubert als do de
tective vertolkten hun rollen mot veel toewijding
Last, but net least do verliofdo jongeling zelf,
dio ondanks zijn zeventien jaar er twee vrien
dinnetjes te Parijs op na houdt, en bovendien
tusschen de bedrijven door op het landgoed
FEUILLETON,
TY0S9 BEA1H.
Roman uit het laatst der 16de eeuw, naar het
Deensch, van VILHELM OSTERGAARD.
35)
Pratensis scheen zijn kwaal te vergeten,
althans hij vloog op en van harte wenschto
hij rijn vriend geluk.
„Als alles nu goed gaat," zei Tyoho Bra-
he, „dan denk ik, dat de eerste steen van
mijn nieuw huis golegd wordb in don oan-
Btaand-ui zomor, of in het vroege najaar en
die handeling wil ik vieren met een plech
tigheid, waarbij jij ook niet ontbreken
mag, Pratonsis. Ik heb gedacht het huis
„Uraninborg" te noemen, want Ürania, de
'Muzo dor astronomie, zal het gewijd zijn."
„Yergunt God mij het loven nog zoo lang,
dan zal ik niet wegblijven," antwoordde
PratensLs. „Maar ben ik heengegaan,, dan
zal ik ia den geest toch bij je zijn en zeker
Bobeid ik gomakkolijker van het leven bier
beneden, als het mij verleend werd; ook
.Ifcaar een straaltje te zien van hét licht, dat
eons je naam omgoven zal.'-
Tyoho Brahe bleef het grootste deel van
den dag bij zijn zieken vriend en eerst tegen
dien avond dacht hij aan de terugreis. Pra
tonsis was blijkbaar opgeleefd door het be
zoek en hij had langen tijd gepraat van de
vele plannen, die Tyclio Brahe tot uitvoe
ring wilde brengen. Eerst togen dat het af-
eohoid naderde, zat hij weer stil en ineenge
doken in zijn stoel. Niet mcor dan een klein
streepje van de ondergaande zon viel langs
zijn slapen en verwonderlijk soherp afge-
teekend was zijn schedel, of de groote ver
andering van leven tot dood alreeds begon
nen was.
Tycho Brahe stond vóór hem en hield de
handen van doz ieko in de zijne.
„Mijn laatste woord tot je zal wezen tot
weerziens! Do hoop moot men niet opgeven
zoolang men nog het kleinste vonkje leven
overheeft. Wij waren vrienden van onze i
jeugd af en wij rijn het gebleven, do vele
jaron door, die sindsdien al verliepen.
Daarom hoop ik van liarte weldra weer
eens te hooren, dat hot vooruit gaat met je,
opdat ik mij volkomen kan verheugen in
den voorspoed, dien ik ondervond. Tot
weerziens dus, PratensisMét dezo enkelo
woorden wenscli ik je vaarwel!"
„Tot weerziens, hier of daarboven. Ty-
cho Brahe! Leef wèl, tot wij olkaar weer
ontmoeten."
Tycho Brahe stond alreeds bij do deur
toen Pratensis hem terugriep
„Er is iets, dat ik je nog zeggen wilde;
als het soms de laatste keer mocht zijn,
dat wij met elkander spraken."
Do woorden kwamen er dralende 'uit, met
een soort onrust, zoodat Tycho Brahe den
zieke vragende aankeek.
„Er is er één, waar ik dikwijls aan denk
en als het uux komt, dat ik moet heengaan,
zal mij dat oogenblik verbitterd worden
door het bewustzijn, dat ik haar weg kruis
te, zonder haar liefde te beantwoorden. Als
met knagend berouw is mijn gemoed nog
steeds vervuld van kloino Edele."
Hij zweeg ©n streek met' de handen langs
het koortsachtig voorhoofd.
„Ik heb er zoo'n voorgevoel van, dat ge-
brok en gevaren haar eens bodinedgen zul
len. Mocht dit het geval wezen, dam verzoek
ik jou, beste vriend, of je haar helpen en
beschermen wilt on afwonden het booze, dat
haar boven het hoofd hangtAls je
dat wilt bedoven, dan neem je een 'groot-en
angst van mij af."
„•Dio belofte doe ik u gaarne," antwoord
de Tycho Brahe. „Ik zal haar vriend en bo-
Gohermer zijn, zooals jij dat zoudfc wezen.
Maar plaag je niet, Pratensis, met- die
dwaze invallen. Waarom zou je niet weer
op krachten kunnen komen V'
„Ik dank'je voor die belofte en voor alle
vriendschap, die je mij schenkt. Yaarwel
nu
Zij wisselden nog een handdruk en Tycho
Braho vecriiot do kamer van zijn vriend met
het duistere voorgevoel, diat hij Pratensis
voor de laatste maal gezien had.
Oude Iiuva zelf leidde het paarcl tot
voor de huisdeur en Tycho Brahe reed lang
zaam door de bochtige straten der stad, de
Noorderpoort uit. Hij zou het grootste deel
van den nacht doorreizen, om den volgen
den dag den Koning in Frederiksbejg aan
to troffen.
HOOFDSTUK XII.
TUim"' „Uranieborg." f|
Hoog verhief zich het slot met zijn torens
en koepels boven de steile duinheuvels van
het eiland en heerlijk prijkte het in de volle
zon van den zomerdag, zoowel als in den zil
veren maneschijn op heldere nachten. Jaar
en dag alreeds waren de boerenhoeven op
bet eiland Hveen geen leengoed geweest en
de velden en weidon, het kreupelhout en
laag geboomte strekten zich uit over het
heelo eiland, tusschen de enkele overblijfse
len van de vier burchtenSondorborg en
Hammer, Norcüborg en CalrshoJ.
Mot verwondering hadden do boeren het
nieuwe slot zien verrijzen midden op het
eiland. Vol bedachtzaamlieid werden de
steenen bij olkaar gevoegd, tot er een go-
bouw stond, niet zwaar en somber, zoodat
alle licht en lucht er buiten gesloten waren,
maar schoon en bevallig van vorm, mot
lichte kleuren, als een model van de bouw
kunst, zooals vreemde meestors die toen ter
tijde uit de Zuidelijke landen hadden inge
voerd.
Tusschen de wallen, waarmee hot slot om
geven was, lag een appelboomgaard en
daarnaast een bloementuin, waarin allerlei
zeldzame gewassen groeiden. Ieder park
vormde een wiskunstige figuur, afwisselend
cirkelrond en stervormig, regelmatige pa
den or tusschen, en dezelfde symmetrie viel
waar te nomen in heel de bouworde. Het
kasteel was gegrondvest op een verhoogd
rondeel en het aanzienlijk hoofdgebouw
vormde een yiorkant, waarvan cte uithoeken
precies naar de vier windstreken wozon.
Boven de vele vooruitstekende dakver ster*
