No. 17959.
LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 14 September.
Tweede Bfad
Anne 1918.
Brieven van een Leidenaar.
jPV1' I DGXXXXIÏI/J ,r) s
1 Uit do korto modo'deelingén, weflk© Don-
üer-dla'g in dit blad over de dóór B,- en
aangeboden -gemeen tebegroo ting -voor bet
dienstjaar 1919 zijn gedaan, is al vast dit
gdblekon, dat er van do belastïnjgbetalende
bungerij bet volgend jaar nog weer zwaarder
offers zullen worden gevraagd. Het voor den
boofd-omslag noodig (geacht' bedrag, bleef
yoor 1918 nog een halve tan beneden bet mil-
lioen; wnt voor 1919 wordt gevraagd, over
schrijdt liet millioen alweer met bijna een
ton. 'j
Nu' bob ik de beigroOtlnig eena nagedaan en
ik bob naarstig gezocht, of ik ook posten kon
vindeni, die zonder al te groot bezwaar zen
den kunnen vervallen of zelfs maar vermin
derd, doch ik kwam tot de slotsom, dat er
met den besten wil niet bezuinigd kan wor
den.
Straks zal 'de Gemeenteraad do begroeting ïn
do afdecliDgen onderzoeken en daarna baar in
in bol openbaar vaststellen on ik durf wd
voorspellen, dat het eindcijfer ear grooter dan
kleiner uit deze behandeling te voorschijn zal
komen.
Ik kan .mij dan ook levendig voorstellen, 'dat
B. en W., met de wetenschap voor oogen, dal
'do uitgaven nog eer zullen toe- dan afnemen,
ernstig hebben gezocht—naar nieuwe bronnen
van inkomsten. Ook dat is niet gemakkelijk, om
het op zijn zachtst uit, te drukken. Nieuwe ge
meentelijke bedrijven invoeren, daarvan kan in
dozen tijd niets komen, 't Is nn el moeilijk bij
'de bestaande bedrijven al te grooto verliezen uit
to sluiten, meu zal buiten noodzaak thans er
wel niet toe komen om nieuwe bedrijven van ge
meentewege te exploiteeren.
Een .gemeentelijke bruineboonenteeït en
Varkonsmesterij wordt allerminst begon
nen, om er een voorde elig saldo mae in de
gemeentekas te krijgen. Als het gemeente
bestuur rond ziet naar versterking der geld
middelen, dan moet liet-tot nieuwe belastin
gen zijn toevlucht nemen.
Hetgemeentelijk belastinggebied is ech
ter zeer beperkt. De enkele objecten wer
den haast niet name in de Gemeentewet ge
noemd. Do weinige, voor oi
nog bruikbare, zijn eon straatbelasting
een belasting op_de openbare vermakelijk
heden.
Met beiden hebben B. en W. het al eens
geprobeerd.
Een eens door R en W. aanhangig 'ge
maakte ontwerf-verordening _op de heffing
eener straatbelas ting, werd indertnd dóór
'den Baad afgewezen. Bp de behandeling der
begrooting Voor het viorig jaar, is door enkel»
leden het denkbeeld nog eens weer naar varen
gebracht en of grond van Üe enorme staging
der prijzen van de gebouwde eigendommen
Verdedigd.
B. en ,W. verklaarden toen kottweg, Bat
zij Van de invoering van een straatbelas ting
geen heil verwachten en dat daartoestrek
kende Voorstellen voorloopig niet van hen
te Verwachten waren. Anders was hun oordeel
oVer de invoering eener belasting op Üe pu
blieke Vermakelijkheden. Een concept-ver
ordening was reeds in bewerking en zoodra
het' concept bij hun .College in behandeling
kwam, zouden Zg d'e indiening oVerwegen.
iWrf .wetsn nu met welk gevolg. De ont
werp;-Ver ordening heeft' ree'dS den Raad be
reikt i ii i -j—i—I
Dit is dan de der do maal, 'dat een zoodanig
ontwerp in den Raad komt. De vorige koeren
in 1905 cn in 1911 zijn de voorstellen na
heel wat stribbolingon, afgewimpeld en voor
zoovar ik don Raad ken, geloof ik, dal er ook
'.ditmaal wel weer oppositie tegen zal opkomen.
Nu is een belasting op do openbare vermakelijk
heden zooals elke indirecte belasting, allerminst
een belasting naar draagkracht, .doch onder
'dezo soort heffingen is zij nog wel het meest
aanbevelenswaardig omdat zij is een vrijwillige.
lAls ik niet naar do komedio of de bioscoop ga,
behoof ik ook niet in deze belasting bij te dra
gen. Tot op zekere hoogte draagt men er vrij-
.W'il'9 too bij..Men hoeft haar dan ook wel on-
'dor de weelde-belastingen gerangschikt. Van do
i zijde der ondernemers, die haar woordvoerders
meestal onder do middenstanders vinden, werd
'er indertijd ook dit bezwaar tegen aangevoerd,
1 'dat deze mensclicn reeds op zware lasten zitten
j on dat zij er opnieuw door zullen worden ge-
i troffen.
In het algemeen geloof ik, dat dit angu-
ment niet al to zwaarwichtig moet worden
opgenomen. Zoo als in de toelichting van het
Vborstel 'door B. en .W". wordt opgemerkt, zul-
'len die ondernemers de belasting afwetitelen
i op de bezoekers. Het is or dan ook om te
I 'doein1 dezo te treffen. En hiermede houdt dan
"opflc een ander bezwaar, dat bij vorig© geHc-
genheden nog al woog, verband: Leiden, dat
op-het gebied van vermakelijkheden al reeds
den „doodsche" stad wordt genoemd, zal er
nog saaier door worden.
Ik geloof, dat ook dit bezwaar nieï opgaat.
De ervaring zal ook hier, zoóals eldeirs, waar
doze bcflastrmg reeds lang werkt, Jeerea,
'dat op den duur de 10 pCt. vedhooging tp
1 'de toegangsprijzen zoo good als nieanand zal
weerhouden van de door hen begeerde u£i-
spanningen gebruik te maken.
-En nu vermoedelijk hog minder dan vroe-
ger. Zeer terecht merken R en Wi op, dat
do inrichtingen, welke de wet onder den
term „openbare vermakelijkheden" samen-
vat, veel drukker zijn. bezocht daïi voorheen.
Waaraan do groote en klein'e iwinstmakerg
zeker niet vreemd1 ia. Laten wij nog niét
vergeten, dat verleden Zondag de Schouw
burg en de drie liier bestaande bioscopen,
benevens de Stadszaal, waren uitverkocht.
En zie nu de -agenda yan de week maar
.weer eens Ml
Een voordeel lijkt mij ook, dat olnder
'dé', bezoekers der Lsidsche inrichtingen piltgd
.Velen rijn uit andere gemeenten, die op deze
iVvSqzq ook nog wat in de lasten dezer ge
meente bijdragen. Een ander voordeel is,
data— wat in normale tijden geen zeldzaam-
heid is paardenspellen, hypodromes en
dergelijke, die hier in een dag of wat een
groot bedrag aan entrée's wegsleepsn, en
dén eigen inrichtingen schade aandoen, ge
dwongen worden hun cijns aan den gemeen
telijken fiscus te leveren.
Zéker, er zijn bezwaren tegen deze be
lasting, doch dit geldt voor elke belasting,
doch' zekér 'niet Eet meest Voor de hu voor-
Ik geloof dan ook, dat ditmaal de oppo
sitie dé invoering niet meer zal kunnen
tegenhouden. Dé opbrengst zal niet zoo heel
groot zjjn, doch waar deze in 1905 op onge
veer f6000 weird! geraamd, zal dit bedrag
in dezeh tijd, nu de mensohen veel meer
uitgaan, vermoedelijk wel "tot f 10.000 stij
gen. En dat ia toch nog wel de moeite
waard. Het vertegenwoordigt bij eeh hef
fingspercentage van S pCt. een belastbaar
inkoniein van f125,000. I
PERSOVERZICHT.
Gedeeltelijke demobilisa
tie. In een driestar „Voorbarig"- zegt
„DE MAASBODE"
Volgens berichten in sommige bladen zal
de ndeuwe Regeering een gedeeltelijke de
mobilisatie in het vooruitzicht stellen, in
dien zin, dlat geleidelijk, met het oog op
's lands financdeelen toestand, het aantal
der onder dte wapenen zijnde dienstplichti
gen, dat thans grootor is dan ooit, vermin
derd' zal worden. Nauwelijks was dab ver
meld^ of men was er op uit, om een moge
lijke wisseling in dé opperste legerleiding
in verband te brengen.
Het was de „NIEUWE HAAGSCHE
COURANT", die schreef, dlat, zoo zij wel
was ingelicht, dergelijke plannen niet de
instemming hebben van den opperbevelheb
ber, zoo-dUt het niet onmogelijk is, dh-t
daaruit op eenigerlei wijze consequenties
voortvloeien, welke van invloed! kunnen zijn
op eon oventueele ontslagaanvrage.
Na dit eerste bericht zinspeelt „DE
NIEUWE COURANT" er in haar artikel
over het nieuwe kabinet weer op. Na ge
zegd te hebben, dat dé Ministers beft in
zake do mobilisatie schijnen te zijn eens ge
worden, voor wat betreft do vermindering
van hot aanbal dier onder de wapenen zijn
de dienstplichtigen, voegt het er veélbetee-
kenend aan toe dat- dit een oplossing is, die
den opperbevelhebber niet zal aanstaan.
Wij achten het- niet alleen vborfearig een
eventueelo ontslagaanvrage van tJesa opper
bevelhebber liiormedo in verband te bren
gen, maar zouden zelfs nu reeds willen vast
stellen, flat, zoo dit mocht geschieden deze
daad met do plannen omtrent demobilisatie
van do Rogeoring niets te maken heeft. De
benoeming een paar maanden geleden van
don generaal-majoor J. Burger, comman
dant van de Ilde Divisie, tot sous-chef van
dien generaion staf, hield, volgens algemeen
uitgesproken meoningen in hoogere mili
taire kringen, toen reeds verband met het
voornemen van den opperbevelhebber om
togen 1 November ontslag aan t,o vragen
waarbij de obef van dm staf als zijn opvol
ger genoemd werd.
Ongeveer twee maanden geleden maak
ten wij hiervan dan ook molding, zonder
dat dit bericht ooit positief is tegengespro
ken. Wel verscheen er in de bladen een be
richt van liet Correspondentie-bureau, dat
er bij navraag aan het Departement van
Oorlog geantwoord was, dab men daar niets
van het voornemen wist, maar ontkend
werd het niet, evenmin als het bevestigd
werd, wat begrijpelijk is.
Dergelijke zinspelingen op de -gevolgen
van eventueel© daden van dé Regeering
hobbett dan ook geen aiiclier doel, dan om nu
reeds stemming daartegen te maken, waar
voor wij mot kroolib. willen waarschuwen,
daar er Van eonig verband bus3chen demobi
lisatie en een mogelijke 'persoonsverwisse-,
'ling bij do opperste legerleiding thans iu
geen goval sprake is.
Het m o e i1gke burgemeesters
ambt. „DE VOORUITGANG" schrijft:
De burgemeesters, Zoowel de stedélgké als
die ten platteulande, gaan te 'de laatste jaren
nogal eens over ds tong' van üe s'graaklie-
vende gemeente. Niet altijd zonder reden. Als
men zoo hoort en ziet, hoe liier en daar
distributie geregeld is, hoe in aangren
zende gemeenten lang niet met dezelfde maat
wordt gemeten, hóe Jiier streng de hand
wordt gehouden aan alle ministerieels voor
schriften, terwijl elders de grootst mogelfjke
vrijheid wordt gelaten, ja, dan moet men
wel 'tot de gevolgtrekking komen, dat de
klachten over het burgomeesterlijk' beheer
niet altijd ongegrond zijn.
Maar men rij billijk en rechtvaardig in
rijn oordeel. Geen enkel oogenblik' mag m'eu
luit het oog vérliezen, dat' de positie van 'den
burg<Jmeester~nooit zoo moeilijk is: geweest;
als juist tegenwoordig. Hij is d'e Vertegen
woordiger der Kroon, de dienaar van het al-
gemeene landsbelang, jnaar hg is ook flé
.verzorger, .de.vader van rijn gemeente. En
die beide qualiteiten komen thans zoo' vaak
in botsing met elkaar. Een bevel van hooger
hand beoogt ra'uurlijV dier welzijn, maar fist
is niet zelden in strgd met de wenschen Van
het onderdeel, dat wg gemeente uoemén. Om
een voorbeeld te noemen: als tie Minister
heeft bevolen, dat alle aardappelen moeten
worden gedistribueerd en bijgevolg de win-
toropslag Verboden is, dan lijdt het geen twij
fel, of de Minister heeft daarmee de beste
bedoelingen; maar even zeker is het. dat
die -ministerieele maatregel geweldig tegen
den zin is van den dorpeling, die altijd ge
woon was, zich in den herfst van den moedi
gen wintervoorraad te voorrien. Is het won
der, dat liet hoofd der gemeente in die om
standigheden met groeten .tegenzin de mini
sterieele voorschriften volgt? Ensoms,
half onbewust, de oogen sluit? Nu keuren
Wij dit niet goed: in dezen tijd van algemea-
ne zedelijke inzinking is lvet dringend nood
zakelijk, dab de mannen Van het gezag het
Voorbeeld geven van eerbiediging der wet en
geen Voedsel geven aan "dén waan, 'dat thans
ieder maar voor zichzelf moet toezien. Maar
verklaarbaar is het, dat soms een burgemees
ter, door medegevoel bewogen, een klagende
menigte uitricht geeft op milder rantsoenee
ring, ook al is lig voor zichzelf overtuigd,
dat daarop niet de geringste kans bestaat.
Moeilijk- is ook de positie Van don burge
meester met liet oog op de gemeentekas. Van"
meer .dan één rijde wordt' onophoudelijk aan
gedrongen op ruimer steun aan de onbemid-
delden; men roept om werkverschaffing,
om gr.o.ofer toeslag op de brandstoffen, om
tegemoetkoming in de'woninghuur, om ver
hooging van loonen .en salarissen, allemaal
dingen, die met de gewone distributiekosten
voor. de gemeentekas zeer bezwarend zijn,
Vaak al te bezwarend. Niet zonder reden is
het bedrag van den hoofdelijlceu oius'.ag in de
laatste vier jaren aanmerkelijk verhoogd;
or zijn plattelandsgemeenten, waar dat bedrag
drie- h viermaal 'zoo groot i3 als vóór d'en
oorlog. Zoolang hst den boerenstand1 goed
gaat, kan die hoofdelijke omslag gemakkelijk'
door de ingezetenen betaald worden. .Als
straks de omstandigheden weer por maal
zijn en de hooge inkomsten van thans ook tot
de normale zgn teruggekeerd, dan is de
hoofdelijke omslag moeilijk pp lager bedrag
vast té stellen, zoodat een kleiner kapitaal
een groote som moet opbrengen cn bijgevolg
de gemeentelasten buitensporig hoog zullen
worden. De schuld wordt dan geweten aan
het gemeentebestuur en inzonderheid aan
den burgemeester, het hoofd der gem'eente.
Het spreekt dus 'wel Vanzelf, dat zoo iets
den burgervader piet ongevoelig laat. Ge
roepen cm de belangen der gemeente te be
vorderen en, als het kan, haar tot steeds
grooteren bloei te brengen, moet bij offers
vragen, die hem niet gegeven kunnen wor
den en in geen geval, wanneer ds ger
meentekas in steeds berooider toestand komt.
Dat in zulke omstandigheden de burgemees
ter schriel wordt en er tegen opziet om bui
tengewone sommen te besteden tot leniging
van den algemeenen nood, is zeer natuurlijk:
het zou onnatuurlijk1 zgn, als hg niet tevens
dacht aan den. nood der gemeentekas. .Want
burgemeester te rijn van een arme ge
meente, is voorwaar geen begeerlijk iets,
maar 't wordt met recht afschrikwekkend, als
er geen kans is oin die gemeente uit haar
armoede op te beffen.
Tweeërlei vloeken. Ds. Vin
cent Loosjes schrijft in het Septembernum
mer van het ÏLAANDBL AD VAN DE
VEREENIG-DE DOOPSGEZINDE GE
MEENTE" te Amsterdam óver „Een lee-
lïjk uanwcndsol", o.ra. aldus:
Een polderjongen vloekt vaakgij
(jongedames) vloekt niet, roept Gods oor
deel niet over den monsch, dien cïe Aller
hoogste moge verdoemen. Gij zegt enkel,
ten minste velen uwer, ieder oogenblik:
„GodI" en „O, God!" Beseft ge wel, dat
uw tegenbeeld, om die onvriendelijke uit
drukking eens te gebruiken, eigenlijk hoo
ger staat, redelijker handelt dan gij 1 Wan
neer hij vloekt, is zijn ganscko wezen van
hartstocht en woede in beroering. Zoon des
volks, zonder tuoht opgevoed en daardoor
geen zelfbedwang kennend, behoeft hij
slechts wat sterken drank om zijn min of
meer gegronde grieven vaak ia „de
vrouw in het spel", welke aan het volks
leven rijn romantiek geeft te zien ver-
keerqn in furiën, die hem opjagen -tot ra
zernij. Dan dan vloekt liij vreeseliik,
en gij, ge houdt de vingers in uw oortjes.
Alleoh, dat vloeken valt in het kader, is
niet zoo volstrekt ongegrond, natuurlijk op
zijn laag standpunt, als uw zouteloos i n
allo kalmte, om den haverklap her
haald „God!"- „God, wat een gekke boed'!"-
„God, tiaar springt een knoopje van mijn
handschoen." Hoe smaken u do eigen woor
den, nu gij ze gedrukt riet?
Snoepwinkels. Dé heef O. M.
Soeters schrijft in SCHOOL EN LEVEN"
ijver „Moreele inzinking''.
Dé schrijver is vali oordeel, dat meer. fciog
dan -vata een rookverbod lveil' js te wachten
van' sluiting der snoepwinkels en zegt: „Wat
die kroeg is voor den volwassen
main, is dte snoepwinkel voor litet
kind". Als een der oorzaken voor snoepen,
üoemt de schrijver, dat do .werkman, 'die
niet" .meer werkloos is, piéér Verdient dan
Vóór den oorlog, dat liet geld minder waairde
heeft en dat er daardoor weinig drukte over
wordt gémaakt in de huisgezinnen, als er
een paai- centen ontbreken. voorts is de Voe
ding, die in elk gezin t9 wenschen overlaat,
aanleiding, dat de kinderen gaan snoepen.
Ook blijft dé moreele inzinking bg volwas
senen den kinderen niet verborgen. En al
spoedig wordt de suggestieve leer jn Sé
praktijk toegepast. Zoo gaan. dé Jdnderen
met meer vrijm'oediglieid liegen efa bedriegen.
Tegenover duizenden diefstallen,, die-begaan
worden, staan slechts honderden, waarvan
die dader bekend wordt, ,eu tientallen, die
op hormate wijze worden gestraft. Honge
rende moreele zwakkelingen, die onder gun
stige omstandigheden op het rechte pad zou
den zijp gebleven, vallen nu het slechte
voorbeeld ten offer én geven op hun beurt
verlokkende suggesties. Zoo breidt het kwaad
rich uit en grijpt te al ruimer kring om
rich heen.
„Er is een angstwekkende achteruitgang
in moreel gehalte van "de jèugd en jaren
zullen moeten verloopen eer de slechte in
vloed, die de oorlog heeft geoefend, is ge
neutraliseerd", zegt de heer See tets. Dé
schrijver deed goed, de aandacht eens op
de snoepwinkels te vestigen; te meer, daar
het ons uit dé mededeeling yan een rechter
lijk ambtenaar bekend is, dat er snoep
winkels zijn, die er ernstig van verdacht
worden, gestolen voorwerpen van kinderen
te koopen, waardoor zg diefstal in de hand
BINNENLAND.
Onderwijzersexamens 1918.
Uit het „Bijvoegsel tot d© Ned. Staats
courant" van 9 September blijlet, dat in
1918 het examen voor onderwijzer- werd
afgelegd door 1271 condidaten, waarvan
or 907 slaagden, dat is ruim 71 pCt. cn
voor onderwijzeres door 1830 candidaten,
waarvan 1310 de akte verwierven, dat is
ruim 66 pOt.
Het totaal aantal nieuwe onderwijs
krachten was in 19182217. Er blijkt bij
voorafgaande jaren achteruitgang in aan
tal. In 1917 slaagden er 2516; in 1916:
2627; m 1915 2567; ïn 1914: 2-153.
Vrij algemeen is do klacht dor verschil
lende commissies over het onvoldoende
lezen mot goeden toon en beschaafde uit
spraak, over het niet goed begrijpen van
het gelezene en over het gebrek aan alge-
meene ontwikkeling, dat bleek bij liet
lezen. Over onvoldoende geschiedkundige
kennis klaagt de commissie te 's-Graven-
hage; dit geldt in het bijzonder de vrou
welijke candidatenbij enkelen stond het
peil der kennis lager dan dat van gewone
leerlingen der lagere school. De geschie
denis der 19do eeuw was vooral door de
vrouwelijke candidaten verwaarloosd. Over
het niet gébruiken van een historischon
atlas bij de studie, klagen de meeste com
missies.
De. commissie te Breda zegt in haar ver
slag, dat het schriftelijk werk voor opvoe
ding en onderwijs voor ongeveer de helft
niet voldeed aan zeer bescheiden eischen.
Do oorzaak hiervan zoekt de Commissie
in het schermen met (holle frases en het
niet begrijpen van de beginselen der alge-
meene methodiek.
De commissie te Arnhem zegt, dat veel
candidaten blijk gaven bij het technisch
lezen, dat in den laatsten tijd meer ge
streefd wordt naar het natuurlijke cn be
schaafde voordragen en ze laat daar
vreemd genoeg op volgen: onnauwkeurig
heid, slechte articulatie, onnatuurlijke in
tonatie waren vaak voorkomende gebre
ken'.
Nieuwe bepalingen betreffende de zeemilitie.
Verschenen is bót 'aanvullingsblad op 'de
„Bepalingen betreffende zeemilitie, militie,
landweer cn (landstorm" der Verordeningen
van de Koninklijke Marine, waarin nieuwe
.voorschriften wordon gegeven betreffende de
vooruitzichten en soldijen van dienstplichtigen
bij de zeemacht.
De nieuwe regeling, bij Kon. besluit van. den
22sten Augustus 1918 vastgesteld, berust op
dezelfde overweging als door de staatscom
missie vöor de herziening der bezoldiging van
land- en zeemacht in haar rapport op bladz.
86 aangegeven, nl dat het stelsel van ver
goeding voor kostwinnerschap krachtens do
Militie- en Landstormwet: voldoende geacht
kan wordon voor normaio tijden, doch dat
voor langdurig verblijf onder de wapenen,
krachtens art. 185 dor Grondwet, een herzie
ning van de regeling der bezoldigingen voor do
militie- cn iandstormplichtigen noodig is.
Bij deze' regeling wordt het allen dienst
plichtigen mogelijk gemaakt een hoogere klasse
of rang te bereiken bij het voldoen aan be
paalde eischen en worden de qualiteiten van
torpedomaker, vliegtuigmalcer on schrijver in
gevoerd.
Deze cisóhen zijn over het algemeen lager
gesteld - dan voor de vrijwillig dienendon,
waarmede in overeenstemming en ook op
grond van andere overwegingen do meeste
soldijen dan ook blijven bonoden die, voor fle
overeenkomstige rangen en fataliteiten dezer
laatsten vastgesteld, en varieeron tusschen
drie vijfden en vier vijfden van deze.
De bedoelde regeling wordt, op een enkele
uitzondering na, geacht te zijn in werking ge
treden op 1 April 1918, d. i. denzelfden datum,
waarop de 'nieuwe soldijrcgeling voor het
overige personeel ingaat. Zij wordt echter
slechts toegepast ten aanzien'van hen, die op
of na 22 Augustus 1918 in werkclijken
dienst waren of zijn gekomen.
Hulp voor de Officieron van Justitie.
Het is zoo schrijft men- van de Oost
grens aan de „N. Crfc." voor db officie
ren van justitie in de grenszóno niet doen
lijk de talrijke processen-verbaal die iede-
ren dag inkoimen, behoorlijk )te verwer
ken. Behalve de vele strafzaken, die, in
veiïband met do demobilisatie onder de
grensbevolking steeds toenemen, krijgen
zij iederen dag tal van processen-verbaal
wegens -uitvoerfraude en overtredingen
van de distributie-voorsdhrifben te ver-
Zij kunnen zicli zonder behoorlijke hulp
niet meer door 'liet werk, dat zioh opsta
pelt, heenslaan, "en overwerken zich. Daar
bij wordt hun taak zeer verzwaard door
het groote plaatsgebrek aan gevangenis-
ruimte. Het is te voorzien, dat dezen win
ter. hot aantal misdrijven en smokkelza-
ken zeer zal toenemen. Daarom is het in
verband met een behoorlijke rechtsbedoe
ling van het hoogste belang, dat de offi
cieren van justitie tijdelijk de beschikking
krijgen over één of meer geroutineerde
bezoldigde mr.'3 in de rechten, om hen bij
te staan in dezo buitengewone omstandig
heden. Die tijdelijke krachten kunnen la
ter bij het Openbaar Ministerie overgaan,
als zij geschikt blijken. Bij de direote be
lastingen heeft men toch ook tijdelijke
adjunct-inspecteurs. Zooals het nu is, k-an
het niet langer. Het is een ambtenaar van
het Openbaar Ministerie, die zoo met werk
overladen is, toch niet mogelijk, alle voor
komende zaken behoorlijk te onderzooken
en de dagvaardingen met zorg te stellen.
Het is nooit in het algemeen belang,
als door fouten in dagvaardingen, waarvan
de advocaten natuurlijk een dankbaar ge
bruik maken, misdrijven 1 ongestraft blij-
Aan ds. R. Meeuwehber'g, Je Rotterdam,
is met ingaing van 1 October a.s. op ver
zoek eervol ontslag verleend Als director
van het Zendingshuis „Sckooneberg" der
Néd'erl. Zendingsvereenigteg.
1Het secretariaat van hot- Prov. Zuirl-
Höllandsoh comité voor -uitzending van Ne-
derlnndsahe kinderen- naar buiten bericht,dat
het aantal plaatsen in Zuid-Holland; waar
kin-deren opgenomen kunnen worden, thins
vcor deze provincie het eerste 100-tal bereikt
en overtroffen heeft. „De eerste hoepel Is
daarmee om de ton"'.
Verder deelt het secretariaat méde, dit
in tal van plaatsen nieuwe plaatselijke co-
mité's en- correspondenl-sohappcn in voorbe
reiding zijn.
Door wgleiv den heer T. E. Scholten
zgn aain Groningsche instellingen dé volgen
de legaten vermaakt:
De Centrale Vereeniging tot bevordering
van den bloei van Groningen f20,000; Ver
eeniging „Het Stadspark" te Groningen
f 20,000; Koningin-Wilhelnnna-mcnument-
fohds f 10,000; Vereeniging tot bevordering
van hét voorbereidend vakonderwijs
f10,000; Centraalburean voor werkverschaf
fing f10,000; Gezcftdhcidvncaiitie-kéionies
f3000; Commissie voor gratisbrood en kof-
fieuitreiking te den winter f3000; Fondff
tot ondersteuning van jongelieden f2000;
Tehuis voor schoolgaande kinderen f2000;
Vacantie-kinderfeesten f2000; Vereeniging
„Kinderopvoeding" f2000; Voreeniging
.Volksonderwijs afd. Gscningen f2000; Open
bare Leeszaal en Boekerij f 1000; Volks
universiteit £1000; Ondenvijzersoürsussen
voorbereidend vakonderwijs en handenarbeid
f1000; Fonds tegen den woeker i'1000;
Vereeniging Lichamelijke Opvoeding voor
de Schooljeugd f1000; Vereeniging Volks
weerbaarheid' afd. Groningen 11000; Ver
eeniging voor Volksvermaken f 1000; Ver
eeniging voor Vreemdelingenverkeer: f1000;
Politiefondseri te Groningen f 1000; Neder-
landsehe Vereeniging tegen vallende ziekten
te Amsterdam flOÓO. Abes vrij .van reoh-
ton en kosten; 3© uitbetaling zal binnen drio
maanden plaats hebben.
Bij de verkiezing var. gemachtigden'
voor het kiescollege nor Ncd.-Herv, Gem.
te Leeuwarden zullen ook dit jaar de evan
gelisten on mocJornen to zanien gaan. Do
orthodoxe kiesvereenigiog stelt voor alle
vacatures eigen candidaten.
„Hc-t Vad." schrijft:
Ds. Van Veen, te Tzummarum, waaron
der Firdgum behoort, meende aanspraken
te kunnen maken op de goederen, kerke
lijk aan Firdgum verbonden. Het dorp
Firdgum is geen kerk rijk, doch wel een
toren, gelijk meer in Friesland voorkomt.
Er is ook een kerkvoogdij, welke do goe
deren ^beheert, en o. a. indertijd uit de
kerkebeurs aanzienlijke subsidie gegeven
heeft tot het bouwen van de openbare la-
gore school aldaar. Maar hu vermoedt da.
Van Veen, dat liet goed van den Firdgu-
mer toren den pastor loei toekomt, cn zijn
vermoedens rijn zoo sterk, dat hij een pro
ces aandurft, waarin hij, naar wij verne
men, wordt bijgestaan door mr. Apeldoorn
Dezelfde advocaat won tegen do karlcvoog-
den van Boetsterzwaag liet. proces over
hot beheer der pastoralia. Hot spreekt
vanzelf, dat in verscheiden plaatsen, waar
de beheerskwestie niet zuiver is gesteld,
de gemoederen in beweging komen.
GEMENGD NIEUWS.
De Raad van Beheer der Vorconl-
ging lórt het houden van Jaarbeurzen in Ne
derland deelt ons mede, dot voor do derdo No-
déTlandsche Jaarbeurs thans 950 monsterka
mers zijn verhuurd, waardoor reeda op dit
oogenblik het totaal aantal voor de tweede
Jaarbeurs te Utrecht vorhuurde monsterkamers
is bereikt. Met zekerheid mag dus wordnu aan
genomen, dat de derde Nedorlar.Hsrho Jaar
beurs in omvang aanmerkelijk grooter zat wor
den dan haar voorgangstor.
Verschillende industrieën, die-, öo vorige ja
ren niet vertegenwoordigd wareö, o.a. dg sui
kerindustrie, hebben thans voor detiiK-ming
ingeschreven.
Dr. Bolle, te Middelburg, heeft een
onderzoek ingesteld naar het al of niet vooiw
komen van ondervoeding bij do sehoolkindc
ren aldaar. Onder de kinderen van een school,
waarvan de leerlingen niet naar „Iundorvoe-
dingV gaan, waren van 117 jongens 6 slecht
gevoed, cn van een school, waarvan de kinde
ren wel bij „KindorvoBding" eten, van 99 jon
gens slechts één. De Mlddelhurgsche cijfers zijn
slechter dan de 'Amsterdamsche van 1916, en
dit geeft dr. Bolle aanleiding te adviseeren,
het onderzoek' in Januari nog eens to herhalen.
Thans meent hij echter nog niet van onder
voeding te kunnen spreken.
Mobil is a'tie-b oter Mevr. Koba
M. J. CatoniusVan dar Moijden, van wier
hand meermalen crisis-kook- en huishoud
boekjes zijn verschonen, biedt een recept aan
voor mobilisatieboter, alléén voor do bo
terham, hopende er vele huismoeders mede to
verplichten in dozen tijd.
Hel recept luidt als volgt:
Eén lepel boter (geen melange), een (beo-
lepel zout, een - kopje vol lauw water (bijna
koud).
De boter roert men met het zout aan ön"
voegt er een theelepel water bij: dit klopt mem
langzaam en vooridurend met een vork, er tel
kens een lepeltje water bijvoegend, tot het
kopje water opgebruikt is. Mon klopt het
voortdurend evenals men oiwit tot schuim
klopt, tot het een dikke, witte massa ia go-
worden.
Meii verkrijgt hiervan pl.m. een boter-
•vlootje vol. Deze boter is niet om te bakkem,
braden of stoven, alléén voor de boterham.
Gevolgen van een druk-
fout. Dezer dagon werd in een drukke
rij tegelijk met een krant een kookhoek
gezet-, lezen we „Onder do Stroop", dn
hot ,Hbld." Door een onhandigheid van
den zotter geraakte bij hot opmaken der
krant "een stuk - zetsel van hot kookboek
tussciken do kolommen van het dagblad.
Hot was een gedeelte van een der recep
ten dat in 'n artikel over de heidenonbe-
keering aan don Congo verzeild raakte.
D.oor dezo noodlottige omstandigheid luid
de het artikel als volgt:
„De Missionarissen declen mede, dat 'f
zendingswerk ongetwijfeld vooruitgaat.
Gedurende de laatst drie jaren heeft de
Zending 5n heb binnenland van Afrika vas
ten vcet gezent en zijn er verschillende
zendelingen naa-r de grootste negersbaten
aan den Aequator gezonden. Zij leggen er
zich vooral op toe om jonge negerkinde
ren to doopen. Do gemakkelijkste en beste
.manier om ze week en malsch te maken
is, ze langdurig te kloppen, 'totdat het
vl-eesch murw en zacht is, dan met bouil
lon en wat peper in een verglaasde pan
leggen en langzaam te laten sneorken,
totdat ze geschikt zijn om in kleino stuk
jes gesneden te worden. Dan circa twee a
drie uur laten koken en met Gods 'hulp
zullen er weldra belangstellende Christen
mensohen groeien, die op hun beurt weder
anderen zullen heipon leiden en ontwik
kelen."
