LEIDSCE m DAGBLAD.
GEMENGD NIEUWS
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
iVau 1^-5 regels f 1.05. Iedere regel meer
9,-20, Kleine advertentiën van 30 woor-
'dbn 50 Gents contant; elk tiental woorden
ai ear J 27* Cent.— Incasso volgens postrectit,
Soor OTonluecle. opzending ?an brieven 10 cent
porto te betnlea. Bowijsnummer 5 Cents.
Bureau Koordeindsplein. Telefoonnummers voor Administratie 175, Redactie 1507.
PRIJS DEZER COURANT.
iVoor Leiden p. 3 mnd. 1.85 p. week f 0,14
Buit6n Lo:den waar agcüien ge
vestigd zijn per week u BS -ri, 0.14
Franco per post m 2.25
Dinsdag 27 Augustus 1918.
Officieels Kennisgevingen.
GELDIG VERKLAARDE BONS. f
De Burgemeester eter gemeente Lelden'
brengt ter algemeene kennis dat vanaf he
den tot en mot Vrijdag 30 Aug. fs geldig
verklaard
BON No. 44 VOOR 1 K.G. AARDAP
PELEN.
BON No. 45 VOOR l K.G. AARDAP
PELEN.
KJMnc 7 ót. por K.G. Groote 9 ct. (per
K.G.
N. C. DE GIJSELA AR, Burgemeester,
Leiden, 27 Aug.
GELDIGE VLEESCH- EN V1SCHKAARTEN.
Do Directeur van lief Openbaar Slachthuis
brengt ter konnis van belanghebbenden, dat mor
gen ^Woensdag) voor goedkoop vlcosch geldig
is Serie TT. No. 450750.
Bij aanvoer van regceringsvisch zal morgen
(Woensdag) geldig zijn Serie G. H. en I..1000
terwijl Serie G. on H. na xnovgen niet meer gel
dig is.
Leiden, 28 Augustus 1918.
STADSNIEUWS.
In de dezer dagen gehouden 'vergade- -
ring van do Kaon or van Koophandel en Fa
brieken werd behandeld een verzoek van
Burgemeester en Wethoudersom advies
over een event'ueele vervroeging der win
kelsluiting. De Kamer besloot--eenstemmig
•Ae antwoorden, dat zij in een vervroeging
tot 8 uur geen.bezwaar zag. Ver wacht werd
dab het publiek zich c'aa^ian oven gemak
kelijk zou aanpassen als aan do bestaande
regeling, terwijl d'o maatregel, ddo voor het
personeel zeker gewensehb moet heeten,
voor de winkeliers zelf niet nadleelig werd
geacht. Ook omtrent een vervroeging vaD
het sluitingsuur op Zaterdagavond tot 11
uur we'rcl besloten gunstig acüvies uit to
bfengen.
Opnieuw kwamen die klachten ter sprake
over de plaatselijke telefocuibodiening. Bij
een onderhoud dat de Voorzitter met een
inspecteur der maatschappij had gehad,
was gebleken, dat cïeze alleszins bereid is
klachten te onderzoeken, mits deze vol
doende gepreciseerd zijn. Do regeling is
deze, 'dat klachten in de cerate instantie
gericht kunnen wordiéu tot de chof-Jielepho-
niste (leleplioon 18pOO) en, zoo zij een onre
gelmatigheid in do bediening betreffen,
ook per brief tot de Diroctio to Amster
dam. Daartoe is hot -echter noocïïg dbt de
klacht omvat
lo. een duidelijke omschrijving van de on
regelmatigheid
_2o. opgave van dag cii uur, waarop de zo
heeft plaats gehad
3o. hét telephoomiummor van het per
ceel, waaruit men gesproken heeft;
4o. het telephoonnummer en den naam
van den geabonneerde, met wien men heeft
gewenscht te 6prekon or met wien men ge
sproken heeft;
5ö. biet kö&toor -van bestemming bij in
terlocal©. of internationale gesprekken,
,i De directeur van den Postdhéqu© cn gi
rodienst riep do mesta werking van de. Ka-
lner in om uitbreiding van het aantal re
keninghouders, dat .thans plm. 11.000 be
draagt, te verkrijgen; nu door wijziging
raai het-'Girobesluit het tarief en de waar
borgsom, belangrijk rijn verlaagd. De Ka
mer is van ooricfeel, dab dit o.a.' zal kuainen
geschieden door aan gegronde klachten
over de werking van den dienst voldoende
aandacht te wijden. Zij zal, indien ook na
'de bedeelde wijziging klachten zijn blijven
bestaan, gaarne z'.ch ér, made belasben deze
ter kennis te brengen Van den. Directeur van
idezen dknst'ak. i
iVbert-s werd nog Beskoten Opnieuw bij "de
Directie der H. I-I. S. M. te klagen over
do geheel onvoldoende bediening van de
loketten aan het g'pcorwegstaiion.
Heden was het juist 25' jaar geleden
dab -J. C. E. Metselaar in dienst kwam bij
dén 'heer, A. Mulder, instrumentmaker,
PrinscssokacJo 4. Onafgebroken diende hij
deze iiraia op één "wijze" boven alle lof
Vcrfiieven, zoodat het voor do haul lag dat
deze dag .niet onopgemerkt zou voorbij
gaan. Daarvoorhaddon 'trouwens ook
reeds de buren gezorgd. Uit bijna alle wo
ningen van cte Prinsossekade wapperde de
driekleur' en als do voorbijganger vroeg
wat er aan de haiict was, dan verbelde do
ingewijde: wool u niet dat Metselaar ju
bileert Een bewijs dat dczWook buiten
de zaak populariteit geniet.
's Voormiddags lialftwaalf werd de jubi
laris namens ziju patroon per rijtuig van
zijn woning gehaald on M. stond, vreemd
te kijken,' toon hij den winkel in een bloe--
menlhof zagriiersdhapenIn de huiskamér
gekomen, waar de familie bijéén was en
ook als genoodigdbn zijn familieleden zich
bevonden,- word hij door de oudste dochter
des huizes ontvangen en nam plaats onder
een schab van bloemen.
Hierop werd hij toegesproken door den
-patroon, eten heer Mu'lder, die er op wees,
hoe M. 25 jaar geleden als jonge leerling
-bij. hun lcwam en de zaak aan die Nieuwe
Mare als hob ware met hom heeft opge
bouwd. Hij ging voor 20 jaar mee over
naar de tegenwoordige zaak in ids Pnar-
donsteeg, thans PrinsessekaicÜe cn wist
door zijn p lidhbsb a br achting en ge bron w-
heid zoo duet vertrouwen to winnen dat hij
niet als ondergeschikte maar als huisge
noot wend beschouwd. In de laatste jaren
als winbolohef optredend heeft hij door ziju
welwillendheid en -bescheidenheid bet hart
der klanten weten te winnon die. bij voor
keur <ik>or hem wenscheti geholpen-te wor
den. i
Met den wenschj dat heb den heer M.
mag gegeven "zijn, nog langejaron deze
betrekking te vervullen, overhandigde hij.
hem ail's blijk van waarde ering een enve
lop po met inhoud.
De -heer M. bedankte aangedaan voor
deze bijzondere hulde en dleed daarbij uit
kom en hoe het hartelijk thuis dlat hij Kier
vond, hot levensleed, dat hein, niét ge
spaard werd, dra-gelijk heeft gemaakt.
Hij dankbo ook mevr. Mulder en de
kinderen., mot wie liij als kind' des .huizes
i? r.pgogfoa'.b
Ook do buien kwamen doe- jubilaris. ge-
lukwfitisciiéfi en borlen hem LI ijk ca van
waavdeëring aan.
De zaak vras vandaag gesloten cn v'nr
den heer M wg) hebniet a'loia cc na ?ije-
maar ook een 'feestdag.
Op <te aanbevoling vcor leeraar in
eohoi-, plant- on d&erkupdb te-Hengelo zijn
geplaatst dfr. W. Middelberg te Terneuzen
en mcj. E. C. Berghoge alhier.
Met ingang van 1 September is op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend aan dir. H.
P. A. Smit, arts te Loid'en, als assistent bij
do afdsêling verloskunde in liet Ziekenhuis'
.aan do" Rijksuniversiteit té Lekten. Vopr
het tijdvak van 1 September tot en,met 31
December -1913 als zoodanig benoemd C.
Mout, aldaar, en voor: liet 'tijdvak van 1
September tob en niet 3i December 1918 be
last met liet geven van een cursus van
kraanwrouwverplegiiig aan verpleegsters
aan cte Rijksuniversiteit te Leiden A. A. M.
Groot, assistent, aldaar. e
Nederland en tie Oorlog,
UIT ONS LAND.
Houders van ruwe tabak.
To Amsterdam werd Zaterdlag jl. weder
een vergadering gehouden van houders van
ruwe tabak onder voorzitterschap van mr.
L. van Gigèh Jr. De vergadering waa druk
bezocht. Do nieuwe circulaires van liet
Rijksbureau vóór Tabak worden besproken
cn vonden algemeen ernstige afkeuring.
Besloten word, dat men zich wonden zou tot
heb bestuur van do Vereoniging voor den
Tabakshandel, teneinde chn spoedvergade
ring tb beleggen. In afwachting daarvan
zou men geein door heb Bureau gevraagde
verklaringen teekenon en op Vrijdag 30
Augustus weder bijeenkomen. Met alge
meene stemmen werd een motie aangeno
men, waarin de 'vergadering, in aanmer
king nemende
cïitb. hot Rijksbureau voor Tabak circulai
res verzonden heeft, waarbij gevoegd^ waren
formulieren ter onderbeekening en terug
zending aan het Bureau, waarin' o.m. dé,
houders van tabak zich reeds than3 verplich
ten jueb allerlei maatregelen van het
Bureau genoegen te. nomen en verschillende
andero verplichtingen op zicli nemen
dat door het Rijksbureau maatregelen ge
nomen zijn, waarbij do houders van tabak
eenderde gedeelte van hun voorraad moe
ten afstaan tegen prijzen die nog niet be
kend zijn', evenmin als de maatstaf, waar
naar zij berekend zullen worden
dab -voorts voor het rost eer end tweederde
gedeelte do verplichting opgelegd is, eten
voorraad) vóór 1 October verkocht' te heb
ben tegen prijzen niet hoogor dun 30 pCt.
boven inkoop
dat belanghebbenden tegen d'eze maat
regelen geprotesteerd hebben, doch het
Rijksbureau zelfs niet bereici was in eenig
óverleg te tredbn
dat bovendien het- Rijksbureau voor Ta
bak gedreigd heeft met inbezitneming als
ëeh soort strafmaatregel, als do houders
van tabak zich niet onvoorwaardelijk en
blindelings aan deze maatregelen onder
werpen
verklaart dat de genoanen maatregelen
indiruisclien tegen db. klaarblijkelijke bedoe
ling van cte Disbributiewet en mitsdien met
Idem protesteert tegen de door het Rijles-
bureau voorgestelde en genomen maatrege
len en "geuit-o bedreigingen.
Stop gezet:
"Wegens gebrék aan grondstoffen is de
liunenfabriek der firma Bessouw en Co. te
Geldrop stopgezet.
Strooperij van granan en peulvruchten.
Dé Minister, van Landbouw .heeft aan zijn
ambtgenoot van justitie meegedeeld, dab
zijn aandacht wordt gevestigd op de groote
kans, dat te velde 3taando granen en peul
vrucht ep door anderen dan do eigenaars
zullen - worden weggenomen, alvorens tot
oogsten- Icon worden overgegaan. De alge
meene schaarschto van levensmiddelen en
cle liooge prijs, die thans voor granen en
peulvruchten buiben de distributie wordt
betaald,, werken deze strooporij ten zeerste
in de hand.
Eerstgenoemde minister heeft daarom ver
zocht te willen overwegen, maatregelen te
gen deze stroop er ij te treffen en door extra
toezicht gedurende den oogsttijd' tot voor
koming daarvan mede te werken.
Naar aanleiding van het vorenstaande
heeft do minister van binncnlandscho zaken,
door tusschcnkomsb van de commissarissen
der Koningin, den burgemeesters doen
verzoeken te bevorderen, dat ook de ge
meente politie tor bescherming van den te
velde staanden oogst de noodigo waakzaam
heid zal betrachten.
Aardappelen.
De burgemeester van Delft heeft den Mi
nister van Landbouw geadviseerd, gèèn ge
legenheid te geven tob het doen opslaan van
winteraardappelen dóór de burgerij.
De Irawlervloot en'de visehvocrzicning.
Een groep readers van stoomtrawlers te'
LJmuicton," heeft aan. den Minister van
Landbouw een luibvoerijg) adres gericht,
waarin de .opheffing van hot -uitvaarver-
Jbod voor stoomtrawlers bepleit wordt,
zulks radde-met het oog op de vischvoor-
zieningin heb kamende ongunstige jaar
getijde.
Een pseuda-rccntroleur.
Per schuit werden van Bodegraven naar
Amsterdaim vorvoerdi'500 kazen', die aldaar
cüoor iemand, die zioh voor een controleur
uitgaf, dm (beslag genomen worden en de
kazeai liet wegvoeren. Bij nader onderzoek
bleek de controleur een oplichter te zijn.
Bont.
Naar wij vernomen heeft 'do N.O.T. met
deï-mporlcuTS van hemt een bevredigend© re
geling jgetroffen- teiUgevolge waarvan de N..
O.T. thans weder consenten verleend voor
don. aanvoer van- bont en do tot dusver door
de N.O.T. aangehouden zendingen van pelte
rijen, zijn vrijgegeven.
De voedsel voorziening der mijnwerkers..
Nü dio^yerstrokking van do cxtra-voedsel-
.ranteooncn aan die mijnwerkers regelmatig
en in vollen omvaiig: geschiedt, hooft dé Ne-
derlandsdlie Mijnwerkersbond het besluit om
vandaag con proteststaking te houden, huiten
werking gesteld.
De Algemeene Bond van .Christelijke Mijn
werkers, gisteren té Heerlen in vergadering
bijeen, 'betoonde zich zeèr voldaan over do
verkregen aanyultiugsraritsoeuon oh sprak
zich absoluut tegen het proclamecren van
een staking onder de gegeven omstandighe
den. uit.
Fortuinlijk© melkalijters.
Het distributie-bureau te Hillegpm lioeït
nagegaan, dat de melloslijters aldaar eenvge
middelde winst van f 80 tot f 180 per week
Do voedselvoorziening.
B. on W. van Leeuwarden hebben bij den
minister van Landbouw aangedrongen op-be
spoediging van de rundvieesch-d-istributio en
wel tegen zoodanigo prijzen, dat het .vleésph
ook voor de miadiergegoedeii bereikbaar is.
N.O.T.
Op 1 September wordt te Enschedé als on-
derafdeoling van afdeeling 14 van de N.O.T.
een bureau gevestigd van Tocwijzingsconi-
missie van grondstoffen voor de Katoenin
dustrie. -
Hot convool.
Blijkens bfi het -departement van Marine
ontvangen telegram, is het convooi, onder be
vel van kapitein ter-zee A. C. do Jonchccre,-
den 25 sten dezer Kaap de Goede Hoop ge
passeerd. Alles wel.
Lading van dooi; Engeland gereguiroordo
schepen.
Gisteren kwam te 'Amsterdam het stoom
schip „Markelo" van de stoomvaartmaat
schappij Noordzee 'binnen, inhoudende: van
het s.s. Thalia: Wijn en brandy; van het sa
R'nea: -lood'; van 'de Danae: amandelen, kurk
en ku'rkhoüt; van .do Tellus: oranjeschillen
en van de Lombok: koffie.
Alle appelen naar de jainfabriekon.
iVan heden af worden alle appelen op de
veilingen in ons land bestemd voor de jam-
fébricage.
Zij zullen verdeeld worden- onder de leden
van de Ned, iV.éreeniging van fruitwerikers.
Bessensap.
De Minister van Landbouw heeft verboden
het vervoer en do aflevering van bessensap met
een exlractgeh. van minder dan 7pet. en vast
gesteld voor bessensap met 'n oxtractgelialto van
7l/2 pet. of meer een maxim, kleinhaoidciprijs per
1/1 flesch van 55 ets. on p. 1/2 fle§ch van 30 ets.
- Als staangeld voor de flesschen door den ver-
kooper mag ton hoogste in rekening worden ge
bracht een bedrag van 18 cis., welk bedrag bij
franco teruggave moet worden gerestitueerd.
Do prijzen mogen onder geen voorwaarde
worden verhoogd noch voor 'verpakking, noch
voor thuisbezorgen, nooh voor vracht, noch voor
ocnige andere-door den verkooper to verrich
ten werkzaamheid, kunnende intussohon levering
in verpakking en thuisbezorging slechts worden
verlangd voor zoovor die gebruikelijk was.
Het is niet geoorloofd, aan den verkoop eenlge
bijzondere voorwaarde te verbinden, met name
.niet die van het bijkoopen van eendg ander ar
tikel.
Gedroogde aardappelen.
Do minister van Landbouw heeft liet vervoer
van gedroogde aardappelen en van alle produc
ten, door het-drogen of op anderejwijze verduur
zamen van aardappelen verkregen, verboden.
Dit .verbod is niet van toepassing £j> bet
vervoer van gedroogde aardappelen of producten
daarvan, gedekt door een voryoerbewijs, aan te
vragen bij het bureau Landbouw van de af-
'deeliug -Crisiszaken van bot departement van
Landbouw.
Verbodsfcepalingén.
Do Minister van Landbouw lieéft verboden:
het vervoer van cichoroi-wortolen; het vervoer
van graansti'oo naar on de aflevering van dit
slroo aan stroocarfonfabrieken; het vervoer van
karwijzaad; het vervoer en de aflevering van
melasse; het vervoer en de aflevering van voc-
doriniddelen voor dieren in anderen dan in on-
gemengden toestand en onder andero namen
dan de werkelijke (natuurlijke);
het vermalen tot moei van slroo, kaf of uit-
scJToonsel van granen, peulvruchten, en han-
délsgewassen, heide, riet, cacao-, boekweit- én
gronduotendoppen, eikélscliillen,vlassclioven,
rijsldoppen, en koffiodoppen;
alsmede do aflevering ok het verroer van
cacao-, grondnoten-, rijst- on koffiecloppen beue
vens eikelschillen.
.Voor deze verbodsbepalingen' zijn vcrscbillert-
de uitzonderingen vastgesteld, welke men nader
in do „Staalscrt." vermeld vindt.
De geinterneerden fe Zeist.
De Belgische geïnterneerden te Zeist verhui
zen volgende week in vier. groepen naar Har
derwijk. -
Maandag 2 September vertrekt de eerste af
deeling. De bureaux blijven vöorloopig te Zeist
tot afwikkeling der zaken, benevens 180 uian
voor onderböud-van bet kampement.
De geïnterneerden van bet kamp te Zeist, bob
ben zich thans ook met een bezwaarschrift lot
ónze regeering gewend,waarin o.a. goze.gd
wordt dat dezelfde bezwaren die- bij de gein
terneerden te Harderwijk rezen ten aanzien van
eon overbrenging haar Zoigt,. eveneens bestaan
bij de geinterneerden te Zeist, die er ziek moei
lijk mede kunnen voreenigen: dat zij thans wor
den aangewezen om in hot kamp te Harderwijk
bun intrek te- nemen. Zooals bekend wil de re-
gecriug beide kampen vereeiiïgon, waarbij zij
ochler gelijk men ziet, op groote moeilijkheden
stuit, omdat allo gèintevuporden willen blijven
waar zij qogenblikkelijk zijn.'
Een beschonken Duitsche vliegenier geland.
Betreffende do landing van eca
Duitsohon vlieger, Richter, to C'adzand op
Woensdag jl. méldfe cle „Bresk. Ct." Na
da daling liet hij zijn. machinegeweer go-
ducht werken, zoodat zelfs een paar bur
gers, welko zich nabij de duinen bevonden,
hun heil moesten zoekon aan den kant
eoner aloot, daar d'e kogels om hen heen vlo*
gon. Do onvoorzichtige, die bleek aan Ba-
clius geofferd to hebben, werd evenwel
spoedig overmand.
Da vernietigde: vissclaersvaariuigen.
Omtrent cïo door een Duitsche duikboot
tot zinken ge-brachto visschoravaartuigen,
waarover wij bereids gisteren het een en
ander mededeelden, wordt nog heb volgon-
do gemold
De te IJmuiclen aangebrachte opvaren
den van vernietigde loggera "hebben meege
deeld, dat het een toeval is goweeat, cfat
niet nog meer schepen als slachtoffers zijn
gevallen van do vernielwoedo van. den duik-
bootcommandant.
- Men had zeer lang werk,over de K.W. 169
tot zinken t-o brengen. Van deze gelogen- -
heid maakten eon aantal loggera gebruik,
het vi8chtuig te kappen, allo zeilen bij to
zetten on te ontkomen. Toen eindelijk do
K.W. 169 gezonken was en andere schepen
aan de beurt kwamen, verschenen do Sin-
doro en de Zeeland. "Vermoedelijk heeft de
duibbootcommandant gedocht, dat heb oor
logsschepen waren, althans hij staakte het
vernielingswerk on verdween in de diepte.
Aan do bemanningen, die in de booten
ronddreven en wier sohepen gezonken wa
ren,* word op hun vraag, op welken loggen
zij zich mochten begeven, door eten duik-
bootcommandant geantwoord, dat zulks
nutteloos was on zij gorust in de booten
konden blijven, want dat hij.alle schepen
zou vernietigen.
Aan enkele bemanningen had hij tijd ge*
geven, in do booten te gaan en lijfgoed me a
te hemenandere loggers warén zonde®
waarschuwing feésshoten, en de opvarenden
daarvan hadden geen gelegenheid, iéts to
BINNENLAND,
Prinses Juliana is gisteravond pel!
trein van 7.45, -die met 25 minuten vertra
ging binnenkwam, te Apeldoorn aangeko
men.
Do directeur der artillerie-inrichtin
gen- heeft Zaterdag voor hot eerst uitgege
ven een courantje voor, haar personeel
;,Do Munitie werker". Dit blaadje zal op
ongezette tijden verschijnen en grat-ia voor.
het personeel beschikbaar worden gesteld
Er zullen in worden opgenomen de vol
ledige notulen der vergaderingen van do
directie meb de vertrouwensmannen de®
werklieden. In die blaadjes zullen overi
gens behandeld worden zaken die van be
lang worden gacht voor het bedrijf.
Do gewone audiëntie van den niiui&i
ter van Koloniën zal op Vrijdag 30 Augus
tus niet plaats hebben,
Hot spoorweg O-rig o v a'
bij do Vork. Door een commissie, (be
staande uit den ingenieur der tractie, Na-
óh'enius, den ingenieur van het seinwezeoï
De Vos van Nedferveen Cappel, dan in
specteur vaiu den weg Kamper, en eten in
specteur vim hét vervoer Heg, allen van' -
do H. IJ. S. Mi, "is. esm .ambtelijk onder-
zoék ingos-tol-d naar de oorzaken van het
in den nacht .van 3 op 4 Augustus gebeur-
cte ongeluk tie York, waarbij, naar men:
zich' Kal' herinneren,' do 'jgoodeï(^ntrcflneTi, i
No. 5393 en 5254-op elkaar zijn' golooponj
waarvan, behalve aanzienlijke materioede'
.sdli-atïe, tte dood van een; drietal beambten'
heb. gevolg was, terwijl een 6-tal beambten
werd or wond. -
Na een nauwkeurig onderzoek, waarbij
tar plaatso proefnemingen worden geno-
men, komt da commissie van onderzoeik j
t-ot de slotsom, dat het ongeval alleen te t
wijten kan zijri aan: lo. te laat rammen;
2o. te hard rijden, en 3o. onvoldoende rem-
bocJlio^ing. -
Al deze punten zijn naftwkourig onder-'
zooht en op grond van dat onderzoek ach- i
ton zij dan machinist vorantwoordolijk
voor het gebeurde, daar hij telaat het se.ia' J
FEUILLETON,
TTCSHO BEA3S.
Roman uit het- laatst der löde eeuw, naar het
Deenseh, van VJLHELIW OSTERGAARD.
19)
Waar schuilt db waarheid? Do eenige en
de eeuwige 1 Zal clÉo geopenbaard worden
aan ctengenc, dfo dsn Steen eter-Wijzen
vindt en die 'daarmee, niet alleen db onedele
in edele metalen zal weten te veranderen,
en alle raadselen der natuur zal kunnen op
lassen, maai- die dhardlxiv ook in staat zal
zijn, db menschen beter èn geluldciger te
maken
Of is cïe Steen dor Wijzen slechts een
schijnbeeld), een hersenschim, waarmee
onze voorvaderen z.ichzelven én hun nako
melingen bedrogen bobben? En ben ik
daar nu ook in verward en gevangen go-
raakt .....?-
Ik herinner me nog, dat ik eens, als jon
gen, in gezelschap van Pratensis de woning
bezocht van clbn doodgraver aan hot Noor-
dierkerldiof. En, toen ik het óneens werd
met dien weorzinwekkondbn man, riep hij
mij too: ,,'b Is mogelijk, dbt jezelf nog eens
je ziel komt verkoop en aan den dhivel..."
En heeft hij het missoliien good gezien?....
Is de alchemie eeu duivelswerk, zooals in
liet algemeen beweerd woirdfc, én verkoopt
men zijn ziel eh zaligheid^ als men opgeeft,
de liefde, clio toch zoo vol vertrouwen ge
schonken wordt?
Zoo had Tycho Bralie aan één stuk door
geschreven, .- zonder ophouden. Maar nu
wierp hij toch ziju pen. op tafel en
stond op
„Wat een onzin allemaal," mompelde hij.
,,Ik heb te lang boven db licete dampen
van don smeltkroes gestaan. In het vuur
met dbt dKvaza gerijmefl"
Hij scheurde het beschreven perkament'
in stukken en wierp de snippers -op het nog
smeulendb vuur in dbn haard'. Toen sloeg
hij zijn- mantel oni, zettezijn muts op en
trad naar buiten.
Zoodra hij do deur, open had, bleef, liij
staan op d'e sfceenem trap, 'die/naar den hof
voerdbHet öiep-blauwe hemelgewelf was
van een helderheid, zoóals hij dit nog nijoit
had waargenomen. Zijn blik zocht db be
kende sterrenbeelden, die met bijzonderen
glans schitterden. Aan den oestelijken ho
rizon prijkten Aldëbaran, en hoogor in het
luchtruim schonen de Pleiadenin liet
noordi-oosten stond: Gapeïla en in hot noor
den de Groote Beer.
Hot waren al® oude vriendbn, dSe hij
weerzag, na een lange scheiding. Al die lich
tende hemelbollen had hij waargenomen
met zijn onvolkomen instrumenten. Nach
ten en dagon had hij doorgebracht met be
rekeningen en aanteekeningen en, zoo lang
hij zioh aan die kunst wijdde, had1 hij niets
gevoeld van d'e onrust en dbn twijfel, die
hem nu niet loslietenhet was, of db star
ren ziju ziol iets van haar eigen schoonheid
en harmonie' meedeelden.
Hierbij Was niet dat Vage, dlat nevelach
tige, van do qudie alchiniistischo liandbchrif-
ten. Integendeel, 'alles even helder, ©ven
licht
Hot was nu heolsmaal stil om hem heen.
Sleohts nu en dlan streek oen zwakke wind
vlaag door de ontblader d'o ljndeboomen ou
schudde do sneeuw neer als fijn, wit poedér.
Hij keok op naar den hemel, en ouder
gewoonte zocht hij de Noordster als uit
gangspunt; maar opeens werd zijn blik
sterk iiaar het zonitli getrokken Wat
was dat? Welk een stralend licht van cén
heldere ster? Venus kon toch onrno-
gelijk in het Zuiden staan? Zijn hart begon
■te kloppen en hij voelde hot bloed ih db
aderen bruisen Wat beduidde dit? Op
dat punt aan den hemel vlak boven zijn
hoofd moest Cassiopeia staan Ja. pre
cies. daar!
Hij telde d'e vijf hoofdbterren van de
groep en 'er wa3 geen twijfel meer moge
lijk het beeld had con nieuwen vorm aan
genomen, er stond een groote, stralende
ster, clie liij' nooit te- voren daar gezien
hadZij overtrof zelfs Venus en Syrius
in glans; zij zag er in het geheel niet uit
als een komeet, was niet in.nevel gehuld en
had ze clhar allen samengeroepen,
vast o sterren on haar licht wa9 helder
en wit.
Een nieuwe eterZooals er ook een ont
dekt was. ten tijde van Hyparchus, in de
tweede eeuw vóór Christus.
Een hevige ontroering maakte zich van
hom meester. Hij had een gewaarwording,
of zijn borstkas zich uitzette of hij mee®
ruimte 'kreeg naar lioliaam en geestof zijn
gedachten tot grootero klaarheid kwamen.
Met één sprong vloog hij de sfceenen trap
af en stak heb voorploin over naar het
hoofdgebouw, waar nog lielifc scheen uit do
vensters van het vertrek, dab als huiskamer,
dienst deed. Hij wekte zijn oom, cïio in
slaap gevallen was, na het genot van den
beker kruiöewijn, dien aio oude heer altijd
gebruikte, eer hij zich ter ruste begaf..
En oven later waren Steen BiTle, Sophia
Brahe on vorscheidenen van het dienstper
soneel op het voorplein bijeen. Tychö Brahe
had zo daar alleen samengeroepen.
Hij wees naar de nieuwe stralende ster irt
het beeld van Cassiopeia, die hoog aan den
hemelprijkte, en hij ondervroeg eerst zijn
oom, toen zijn geleerde zuster en ten slofcto
het dienstpersoneel, of zij de nieuwe stor
ook lcondbn zien. Zij antwoordden allen be
vestigend.
(Wordt vervolgif.)
