fjo. 17938.
LEIDSCH DAGBLAD Woensdag 21 Augustus.
Tweede Blad
Anno 1913.
pak me m©e.
-X
I- Hel eerabvolgeiide nummer bevat o.a.*.
I Kijkjes m de Rechtzaal door Hugo A. Van
VooVplaab: Wiesnsehe Mode. t
i jVerder: Groote brajid van de géoenben-
'(LfOgerij te Leiden. Aan 'de sport gewijd1,
met 4- foto's. Gl&diolltósen-bent'wMistellingi
|te ScheVeningen. Opening van de Nieuwe
•cf litteraire Sociëteit van Den Haag te
gclieVeningen- De vrijwillige landstorm!
hield te Olden zaal een groots oefening.
jCongres van Friesche vereenigingien t9 Leeuj-
(v,,arden." 'Nieuw Barakkenkamp te "Leeu
warden. Broodrelletjes te Utrecht.
'Belgisch interneeringsdorp te ScheVeningen.
Oprichting Van een hond van R.-K. W)a
gcnmakers-patroons te 's-Hertogenbosch. i
Onder de Oorlogsfoto's trekken de aan
dacht: Bezoek Van een neutrale mi
litaire missie aan dé constructie-werk-,
i&ljvate iu Duiischland. iVon Hindenburg
lunet zijn staf-officieren. Heb inladen van
[bommen in een vliegtuig. iVpn Hinden
burg en LudendorSi te BrusseL Kiekje
Tau uit een vliegmachine. De Koning
I jriui Italië aan het front. Hngelsche soj-
i toten gaan met verlof. De Engelschen
jaten hun paarden drinken, dicht bij het
front in Frankrijk.
Een pagina Garicaturen door Tpn van Tast.
Onze brandstoffencommissie diligent
Naaï aanleiding vain tot ons gekomen
.Vragen en 'Verzoeken, zijn wij ter bevoegdier
plaatse gaan informeexein '©n kunnen nu
'■meedeel-en, 'dat dezer dagen zal worden
overgegaan tot de beschikbaarstelling vafr
1 H.L. anthraciefc op bon 1 en van 2 H.I1
[cokes op bon 2 van de münimumirahtsoen.-
kaart. Tevens ligt het in het voornemen
pen kleine hoeveelheid! lafrge turf in min
dering op de rantsoenen beschikbaar te'
stellen op, bon 3 Her turfkaart.
Dat men niet eer tot déze beschikbaar
stelling overging en daarin dus een af
wijkende houding aannam van die jn andere
plaafeeu, vindt 'hierin zjjn oorzaak: Meerdere
plaatsen stellen een aantal esnhed'en bér
schikbaar, terwijl zij nog niet kunnen be
schikken over zooveel voorraad!, dab alle
aanvragen daaruit bediend kunnen .worden.
Degenen nu, die over Voldoende middelen
beschikken, om de beschikbaar gestelde
bons dadelijk in brandstoffen om .te zetten,
srjn daardoor niet alleen' zeker .van de soort,
'die thans beschikbaar lean worden gesteld,
doch ook van den prjfs, waarvoor zij thaios
koopen. Het gevolg hiervan is, (fat niet alle
aanvragen kunnen worden uitgevoerd en 'dat
'derhalve een deel der bestellingietn .onuitge
voerd blijft liggen. En nu j's de kaïns niet
dat de aanvragen, 'die
bjjv. .op anthraciet zjjn binnengekomen en
friet 'dadelijk konden worden uitgevoerd,
straks zullen moeten uitgevoerd worden jn
een minderwaardige braindstoffeoisooft en
tegen 'andere prijzen 'dan thans geldend©
tijn. Dit zou zulke onbillijke Verhoudingen
scheppen, diat ffien hier en p. i. terecht aan
dteae wijze van distribueeren niet mee kon
1 doen.
Thans is er Voor alle inwoners ,va!n het
district Leiden een voorraad gereserveerd,
Voldoende om daaruit alle aanvragen te bun
nen bedienen. Alle .consumenten krijgen 'der
halve thans dëzelfde so orb tegen donaelfden
prijs. Deze •voorraad blijfb voor hen gereser
veerd, ook al vragen zij niet dadelijk; de
beschikbaar gestelde brandstof aan.
In do bergplaats van'den handelaar ligt
deze hoeveelheid voor hen opgeslagen, zoo-
dat de handelaar in staat is en blijft op de
/geldig verklaarde bona die beschikbaar ge-
stelde hoeveelheid en soort af te leveren.
Wij meenen dlat deze wijze van doen
zeer moet worden gewaardeerd, om dat al-
j leen op deze wijze een rechtvaardige dSstri-
butia wordt verkregen en er alleen op deze
manier goede kans is, dat alles een regel
matig verloop heeft.
Thans regent het te Haarlem, Rotterdam
enz. reeds ingezonden 6tukken, dié juist wij
zen o>p dezelfde dingen, welke wij boven
noemden, en blijkt het, dat vooral do min
dere man met die in deze plaatsen gevolgde
regeling niet is gebaat, doch dbarvan do
dupe wordt.
Naar wij meenen te weten, wordt ook
dloor de ïtijkskolendfstributio do regeling
in geno-emdte plaatsen ten sterkste afge
keurd.
Wat da veonbonken betrefb, waarover
men ons ook meermalen om inlichtingen
vroeg, zij opgemerkt., dat deze turfeoort
wordt gedistribueerd in mindtering op het
rantsoen. Hoewel de véenbonnken behooren
tot die mindere brandstoffenzijn zij zeer
goedl voor huisbrand te gebruiken. Een een
heid is 400 K.G. en kost per 100 K.G. f 3
diirect uit schip. Op dezen prijs wcwdlt, voor
zoover die veonbomken worden gedistribu
eerd, op het zomer- of minimum rantsoen,
de gewone Rijkstoeslag van f 1.50 per een
heid gegeven, zoodab de prijs dier thans ,go-
diisbribueerdo bonken bodraagb f 2.62^ per
100 K.G. Zij branden heel goed en hebben
een flink waarmtovermogen.
Het ligt in do bedoeling van het Branct-
eboffenbureau om binnenkort een hoeveel
heid turf beschikbaar te stellen boven het
rantsoen, z.g.n. vrije turf. Daarbij zal het
een andere wijze van distributie volgen dan
men zich oorspronkelijk had voorgesteld.
De<ze vrije turf ia n.l. duurder dan de
turf, die binnen heb rantsoen valt, en daar
om reeds, nog afgezien van het feit, dlat ve
len zelfs in ctezen tijd weigeren turf te sto
ken, zou heb mogelijk zijn, dht, wanneer
men deze turf dn zekoro hoeveelheid op een.
bon beschikbaar stelde, een deel der inwo-
nere den geldig verklaarde bon niet ging
verturvèn. Gevolg zou zijn, dab een déél on
gebruikt dn dé pakhuizen citer handelaren
bleef liggen,terwijl anderen daarmee ge
diend zouden kunnen zijn, en ook, diat wij
oen groot-handel" in niet gebruikte bons
zouden krijgen.
Daarom hoopb do directeur corlang te
publiceeren, dab hij de beschikking heeft
oyer- een hoeveelheid vrije turf en clat bin
nen zekeren termijn aanvragen tob een
maximum hoeveelheid aan heb Bureau kun
nen wordén ingediend. Overeenkomstig de
ingek. aanvragen zal dan indezo. vrije turf
pondspondsgewijze aan die aanvragers
worden toegeweaen.
Eindelijk kunnen wij nog mededeel en, dat
de Brandbboffenc-ammissio een contract
heeft afgesloten meb die heeren Boot on Do
Graaf inzake d!o brikettëering van fijnko
len en bruinkolen.
Waar wij dezen winter - vooral door ge-
ringon toevoer uit heb buitenland zullen
aangewezen zijn op heb gebruik van min
derwaardige brandstoffen, is overwogen
hoe men bet beste van d'eze minderwaardige
grondstoffen een bruikbaar sbookmateriaal
zou kunnen maken voor die inwoners van
dit District. Na grondig onderzoek en met
medewerking der Rijkakolenclistiibutie
werd besloten tot briketteering van fijnko
len en bruinkool over be gaan. Drie groote
machines zullen edndio October bezig zijn
briketten te maken. De machines hebben
een capaciteit van 9Q. ton per dbg, zoodab
elke maand' een eenheid briketten voor ge
heel heb Di riet kan worden aangemaakt.
Wij meenen, dat de Brancfetoffenoommis-.
sie op deze wijze werkzaam is geweest in
heb belang der brandstoffen-voorziening
voor don aanstaanden winter niet alleen,
dooh ook voor de naaste toekomst. Niet
alleen zal op deze wijze voor een belangrijk
cDeol worden te gemoeb gekomen in de be
hoefte aan bruikbaren huisbrand" voor
"groep A, dbch zullen daarmede ook do
groepen B, O en D zijn gebaat, terwijl de
kleln-indusbrlo voer een deel mot dlezo bri
ketten kan worden
PERSOVERZICHT.
Een en ander meenden wij ter kon nis bé
moeten brongen van het publiek, dat na
tuurlijk met belangstelling afwacht hoe
dezen winter in don huisbrand zal worden
voorzien. En waar er uit blijkt, dat de
Brancïstoffencommissi© geen micïd'el onbe
proefd laat om een zoodanige regeling te
treffen, welke alleszins gunstige resultaten
zal hebben, dhar- brengen wij haar hiervoor
gaarne hulde.
Er is door ons vroeger wel eens op haar
handelingen noodige ovitiek geoefend.
Daarom is heb ons thans dubbel aangenaam
haar ditmaal lof te kunnciu brengen.
D'e Commissie kan piet meer dan werken
meb (te middelen, haar verstrekt; dooh do
wijze, waarop zij düt jaar werkt, lijkt ons
zeer rationeel en in het belang van de bur
gerij toe.
Onverantwoordelijk.
„DE MAASBODE" schrijft:
Het is nu ongoveor acht clagen geleden,
dab. de eersbo ploeg van de militielichting
1919 onder de wapenon is gekomen. Te
voren was er in vorschillendle bibden ge
wezen op heb groote gevaar, dat er voor
de duizenden jonge mannen bestond, door
hen te brengen in do bosmotto kazernes en
barakken, waar do Spaansche griep zoo
onrustbarend heerschbe. Tal van personen
drongen er in ingezonden stukken op aan,
dat de opkomst dezer lichting gedurende
eenige weken zou worden uitgesteld.
Een maatregel, die ook het vorige jaar
bij de landsbormliclibingen genomen was,
boon de gezondheidstoestand in heb leger
te wensehen overliet. De opperbevelhebber
vond ditmaal hiertoe geen termen. De ge
neeskundige dienst van heb leger had bo
vendien verklaard, dab de besmebting in de
lucht zat, op grond waarvan ook heb ver
zoek van de vereenigjing voor de volksge
zondheid, om tijdelijk de verleven stop te
zetten, mlot bopaling dit verlof later be mo
gen inhalen, werd afgewezen.
Alleen werd er gelast, zóoals ook bleek
uit een bericht in ons blad, dat, in verband
mot do buitengewone sterkte van do lich
ting 1919, enkele honderden miliciens der
reeds gedeeltelijk geoefende lichting 1918
in kampen zouden worden ondergebracht,
om in de dicht bevolkte depots eenige ruim-
to te maken. Do verantwoordelijkheid, die
het legerbestuur ton gevolge van het door
zetten der eenmaal gelaste opkomst van
deze lichting op zioh genomen had, was
zeer groet.
Alhoewel in de vele legerafdeelingen de
epidemie reeds tob het verleden behoorde,
blijkt heb nu, volgens" de berichten, dat ge
heel overeenkomstig de voorspellingen van
hen, die aandrongen op uitstel, de riekte
weder in hevige mate is uitgebroken onder
de nieuw-opgekoro/onen. Eenige duizenden
zijn door dé Spaansche griep aangetast en
de eersbei 'oefening ondervindt daarvan zoo
veel nadeel, dat zo evengoed eenige weken
later had kunnen aanvangen.
Dit is echter nieb het ergste. De gebrek
kige verpleging, die in de kazernes en ba
rakken plaats heeft, maakt heb gevaar voor
complicaties, als longontsteking en. derge
lijke, zeer groot, vooral, omdat do patiën
ten vaak genoodzaakt zijn zich voor hun
natuurlijke behoeften naar buiten of door
tochtige gangen te begeven. Het is te hopen;
dat de ziekte onder deze jonge mannen
geen slachtoffers eischtniettemin aarzelen
wij niet op grond van de thans weder uit
gebroken epidemie, de doorgezette opkomst
onverantwoordelijk te noemen, vooral, om
dat na vier jaar mobilisatie, mlet voort
durende vermeerdering van de getalsterkte
van het leger, deze lichting gerust eenige
weken wachten kon.
Bij den legerdag in liet Noorden van het' -
land, waar heb vorig jaar de Minister van
Oorlog zijn beducht geworden speech hield
over de oorlogsbegrooting van 60 millioen,
sprak dit jaar heb legerbestuur. Daar werd
verklaard, dat heb noodig was, dat het
leger gedragen werd door de belangstelling
en de sympathie van het volk. Wij zijn
echter overtuigd, dat zulks door maatrege
len als de hier besprokene, met hetgeen er
van heb gevolg is geweest, niet bereikt
wordb, maar eer het tegendeel.
4;! -":'i U/I 0 «s H?ü
Grisïëwotgoving. - Do redactie van
het „WEEKBLAD VAN HET RECHT" schrijft
over een artikel van Do Niem in do „DEUT
SCHE JURISTENZEITUNG" o.m. het vol
gende:
„Do toestanden zijii in DnitsclilanÜ als bij
ons, misschien alleen' nog wat scherper en
moeilijker, doch do vorsokijnselcn, do govolgon
yan do getroffen maatregelen zijn dezelfde.
Met groota scherpte hekelt do schrijver Het
steeds opnieuw uitvaardigen van allerlei ver
bodsbepalingen, dikwijls gepaard met zeer
zware strafbepalingen; verbodsbepalingen, dis
alles tot in kleino bijzonderheden regelen en
zoo herhaaldelijk gewijzigd worden, dat ook 'do
rechtsgeleerde er hot oog niot op kan houdo.n
Treffend en ook voor ons land volkomen van
toepassing zjjn zijn opmerkingen'over de wer
king van het stelsel dor maximum-prijzen: „Tot
nog too he'eft elke poging tot prijsbepaling,,
waarop niot onmiddellijk' in-beslag-neming Is
gevolgd, do waren van de vrije markt verdre
ven en de door vraag en aanbod zich bepalende
prijs lieoft zich door middel van den sluik
handel gehandhaafd." Was het anders bij ons,
bijv. dit jaar met den prijs dei eieren? „Menigo
wetgever ten onzent schijnt te golooven, dat men
slechts behoeft te regelen, to gebieden en te ver
bieden, met do noodigo strafbedreigingen na
tuurlijk, en klaar is Kees en alle3 is in de vol-
maaksto orde." Werkto ook niet onze wetgevor
in deze naïvo stemming? Een uitgevaardigd'
gobod kon niot worden gehandhaafd, fluks een
nieuw verbod er overheen, en do zaak schoen
gezond. IJdele waan en ongelukkig zelfbedrog,
niets anders on niets meor. „De strijd tussche®
wet en ooriögshuishouding eenerzijds en de !e-_
vensbehoefto anderzijds heeft reeds één offer
goeisoht, dat zwaar, laten wij hopen niet reeds
doodelijk gewond op de kampplaats ligt: de
achting voor de wet; deze wordt stap voor stap
ton gronde gericht, naannaio dé overtreding
van do wet steeds meer tot regel wordt." Is het
anders in ocas land? Wij kunnen slechts ont
kennend antwoorden. Wat Do Niem schrijft,
Ï3 woord voor woord .ook op onze toestanden
toepasselijk, wordt hot althans dagelijks meer.
En tooh holt men voort op den ingeslagen weg,
onberekenbare schade toebrengend voor nu on
voor de toekomst.
Men klaagt over de toopemende misdadig
heid. Do wetgever steke do hand in oigen boe
zem en vrage, hoeveel schuld hij zelf aan den
"toestand heeft, zooals die geworden is. Zou het
niet tijd worden naar de vermindering van mis
dadigheid twstreven door vermindering van het
aantal strafbaar gestelde feiten? Alle noodmaat
regelen tasten do oorzaak niet aan, dio de wet
gever ton deels" zelf geschapen heeft. Hij heeft
het schérpe wapen van het strafrecht {Jfrhan-
toerd en niet gedacht aan.-de diepo wonden, die
hij daarmee aan de maatschappij zou -toe
brengen.'!
Nederland en de Oorlog,
To Delft is gisteren bij oen filiaalhouder
van de firma Ycikado ongeveer 500 K.G,
chocolade teQ. cacao in beslag genomen. Do
geheel© partij was door ©en Duitschor ge
kocht en zou gisteravond per automobiel
worden vervoerd,
Hot drogen vten aardappelen.
De sago- en dextrinefabriëk Motive te
Zuidlbrodk der firma Scholten wordt veran
derd in eten aaTdappeldrogerijt Naar fret
,jN. V. d. D." vernoemt, wordt aan do aard-
appeldrogerijen in ons land zeven millioen
H.L. aardappelen toegewezen om daaruit
00.000 ton btoodmoel te fabrieeeren. Met to-
'geeringsstoun worden ©enige millioehen
guldens besteed Voor bét bouwen van aardap-
peldrogterijén,
Lederschaarschte.
Heb lectergobrek neemt toe, zegt ,,Dö
Lederindustrie'Nu zou produeti©vermeer
dering kunnen ploate hebben door fret meer
benutten van eikenschors (de schorsoogst is
echter zeer, tegengevallen), heb gebruik van
andere looimaterialen (chroomzouten) en
uitbreiding van de extracb-fabricage. Wat
dit laatste betreft, de ©sbractfabriek der
firma Wichersen te Steenwijk zal belangrijk
vergroot worden, zoo dat misschien de var
ohë-fabrikanten hun bedrijf op bescheiden
wijze kunnen hervatten.
In alle geval zal d!eze leerproductie en
vooral die vlugge fabricage want die vol
gens die thans geheel ouderwetsche methode
dkiurt onmensohelijk langer weer wat
.vermeerderen.
Met ingang van 23 Juli is de levering van
distributioleer stopgezet. Hieruit behoeft
meü niet de gevolgtrekking te maken, dab
er geen disfcributieleer meer is. 't Ib meer
een voorzorgsmaatregel en met het natte
en koude seizoen zal do distributie wel weer
beginnen.
Maar wij meenen, dat het verbod inzake
aflevering van distributieleer als voorbode
te moeten beschouwen ó.ls maatregelen
voor heb andere leer. Dat het er met den
zoolleervoorraad niet zoo rooskleurig voor
staat is af te leidien uit het feit, dfat er doop
het R. B. L. tal van consenten voor zool
leer, vooral vache-leer, ingehouden worden.
De leerhandlel kan op deze wijze zijn za
ken wel sluitengeen distributieleer mc
en geen z.g. „vrij" zoolleer meer, behafi
misschien wat afval, halsbanen en der
lijke. Hij moeb nu den naam op zijn box dj
maar laten veranderen in „hout- ©n rub
berhandelaar". Want dlaar gaat bet au in
derdaad naar toe.
Do woldisiributie.
Naar de „Tel.- van bevoegde zijete ver
neemt bestaat het voornemen bij dén Minis
ter van Landbouw tot opheffing van do
wolcommissie, ondierafdeeling van heb Kom.
Nat. Steuncomité, over te gaan. De wol-
düstributie zal alsdan ploata vintten door (te
rijkskleedfingvoorziening, directeur dé heer
Herman Herzborgor.
De overeenkomst tussclien de Veil Staten
en Ned.-Indië. -''li
Reuter seint uit Londen, dat volgens be
richt van do „Associated Press" uit Was
hington, 40 Nederlandsche schépen, van on
geveer 100.000 ton inhoud, zullen worden
vrijgegeven voor hét vervoer van suiker, tin
©n kinine naar de Ver. Staten, krachtens d«
gesloten overeenkomst.
In wei-ingelichte kringen te 's-Gravtenha*
ge heeft men, naar hét „Hbld." meldt, het
bericht betreffende het afsluiten ©ener ver-
Sohépings- en leeningsovereenlkomst tusschen:
de Ver. Staten en Ned. Indië, .met eeuigej
reserve ontvangen. Mén ziet zich, door ge-
frrek aan inlichtingen, omtrent den toestand
in de koloniën en nopens de bijzonderheden
'der overeenkomst, genoopt, ©en oordeel over;
de vooruitzichten, die zij opent, op te sohóf-i 1
ten. Vooralsnog meent men, dat de mededeel
Hingen betreffende 'de 'regeling, nóch volle
dig, nöoh volkomen juist kunnen zijn/
Pakketpest.
Do Minister van Landbouw heeft Ln een'
desbetreffend schrijven den burgemeester»
opgedragen aan de directeuren van postkan
toren, resp. aan de brievengaarders in hun!
'gemeenten regelmatig en telkenmale zoo
spoedig mogelijk, mededeelimg te dotett van'
de afkondiging .van vervoerverboden, om
dat thans verzending per pakkétpost nog
vaak ongehinderd kan geschieden door on
bekendheid der postambtenaren mét' de ver
voerverboden.
Voorts vestigt de minister bij herhaling de:
aandacht er op, dat een beschikking in wer
king treedt, wanneer zij ia afgekondigd in'
de „Staatscourant'' en niet wanneer zij in
afschrift aan de burgemeesters wordt toege
zonden. Deze afschriften worden slechts gen
zonden om de raadpleging der besohikkin-
Een Bqnd vlan OrnlwpensOjnoeJ?
T© 's-G-raveuhage worden, naar „De Tel/3
meldt, pogingen aangewend om te kometöl
tot de oprichting van- ©en bond! Van erislsperw
soneel.
Een sympathieke oproep.
De Nedlerlandscbe Boerenbond, a£d.
Haarlemmermeer, publiceert dé volgend»
aankondiging
„Het bestuur dringt er bij de landbou
wers met dlrang op aan zich absoluut te ont
houden van eiken woekerend/en smokkel
handel, Beleefd verzoekt heb, uwe mede
werking om een regelmatig© on goedé dis
tributie van onze?eerste levensbehoeften
te bevorderen en te helpen logenstraffen
een meening als zou de boerenstand nieti
anders bestaan dan uit op winstbejag be
luste egoïsten.
Eén voor allen en allen voor één, geldis
vooral in onzen benarden tijd tegenover elk
medéburger in ons dierbaar vaderland,.
Help ons, onverbeterlijke smokkelaars, dis
ook den goeden naam van den eervolle®
landbouwer in discrediet brengen, aan ds
kaak te stellen, door ons zooveel in uw ver
mogen ia op dé hoogte te brengen en ts
houden van hun onwaardig gedoe, om hun
het loon hunner waardig te be?
Oleïne.
De Minister van Landbouw heeft bepaald
dat het verbod ran verwerking van soap- J
stock, vetzuren en afvalvetten van margar*
rinefa-briekon niet van toepassing zal zij»
op hoeveelheden oleïne van 10 K.G. en
FEUILLETON, H/S
TlfGHO B3.A1E.
homaa uit het laatst der 16de oëuw, naar liet
Deensch', van VILHELM OSTERGAARD.
14)
'Beste Tyoho Brahe, dit kan je golooven,
I tfot ieder van mijn woorden waarheid is,
i ik je zeg, dat ik nooit eenig verdrag sloot in
'haam des duivels, of tién Booze had tot mijn
helper of bondgenoot; want een dergelijke
[beschouwing houd ik over het geheel voor
/dtvaoa bijgeloof, ofschoon er tooh Velen van
hnzo geleerden zijn, (fio meonen, dab er
*aarlyk zulke duivela-bondgenooben be-
'ttn-ao.
Het verdrag, dat ik sloot met Steffen
Braver, kwam in ioder goval bot stand, zon-
.jter den duivel er bij aan te roepen, of te
'bezwerenen ik gaf hem sleohts een achuld-
bekentenis voor de honderd Joachim-daal-
■l*9rs, dlïo ik van hem leende, intrest op in
trest daarbij verplichtte ik er mij nog toe,
twee jaar na inij.n thuiskomst, meester
[Stoffen te dienen met do kunst, die ik bij
vreemde alchimisten leeren zou.
(Difc alles beii ik nagekomen, hoe zwaar
®eb mij ook viel, en ik zal je nu vertollen,
het mij verder gegaan is, waarbij ik
'£eb eeDS aaa waars,J^uw"infï gedocht
- Tn iede? geval ben ik daar wol achter ge-
««iccnriea dat meestor Steffen tóoh nieb dé
ö®ga beoefenaar der webonscliap was,
'k ^era maal' hij bleek ook
bedrieger, die goedgeloovigon misloidda
j ^alaolte mengsels, dia hij uitgaf voor
zuiver goud, dab hij meb zijn groote alchi-
niiatisoho kennis had weten samen te stel
len.
Daar ik geen deel wilde nemen in zijn be
driegerij, vatte hij een heftigen wrok tegen
mij - op, en niemand anders dan hij heeft
mij aangeklaagd bij de godgeleerden aan de
Universiteit; om mij als loctor to weren,
waar ik toch anders zooals ik wèl durf
zeggen heel goed do geschiktheid voor
bezat.
Ja, zoozeer heeft hij tegen mij gestookt,
dab, als dé lectoron naar hun harb to "werk
waren gegaan, zij mij ha (Mén verbrand, als
den ergsben kebter of heksenmeester
En nu, beste vriencB, zal je je wel afvra
gen, wat eigenlijk mijn bedoeling kan we
zen, om jo met zoo'n brief vol Jobstijdingen
lastig te vallen? En nu zal ik je ronduit en
kortweg antwoorden, dat, als iemand mij
helpen kan, dan ben jij het! De Rijka-hof-
meester, die heer Eerier Oxe, is immers
nauw aan. je verwant en was je ook altijd
zeer goed gezind. De heer Peeler, dao nu
weer in hoogo gunsb staat bij zijn Ko
ninklijk© Majesteit, is zelf een geleerd en
verlicht man; en volijverig beschermt' hij da
wetenschap en haar beoefenaars. Als je nu
aan hém zetudb willen-schrijven, en hij zou
mijn zaak eens behartigen, dan kon de
storm nog afgewond worden, waar slecht
heid en onwetendheid mij mee bodareigen,
on kan hot nog wezen, dat ik toch lector in
d© medicijnen word. De alchimisbischa
kunst kon ik dan beoefönon met alle hulp
middelen en zeker, zulleii hét niet do 'tluivel
en zijn trawanten zijn, dio ik dienen wil,
maar slechts dé groot© kunst en weten
schap, waar ik mij aan wijddé met al mijn
geestkracht en Waar ik iedere gedachte van
mijn ziel aan ton offer gebracht heb, zelfs
hot schoon© liefdésgeluk, zooals inij dit eens
heeft toegelachen uit een paar onschuldige
meisjesoogen. Maar daar wil ik je niet mee
lastig vallen, dat zou sleohts oudé wonden
open rijten, waarvoor toch geen kruid ge
wassen is. Ieder moot den weg volgen, dien
heb lot hem aangeeft, èn, heeft men een
grootsch doel op het oog, dan moet men
allereerst de ingevingen van het hart be
dwingen, om zich dfoor—niets té laten aflei
den.
Beste vriend, nog één ding is er, dat ik J
zeggen wil, eer ik den langen brief sluit:;
J© moet enkel aan den heer Peder Ox©
schrijven, als je meent, dat je dit kunt doen
z.ondér dat je j ézel ven daarmee in miskre
diet brengt, door bijvoorbeeld een afvallige
te helpen, waar ik immers voor doorga?
Daar wil ik je nog eens nadrukelijk op wij
zen .Maar anders houd ik mil nu ten zeerst©
aanbevolen, dat je mij op die manier dé
hand zoudt" reiken en bij voorbaat dank ik
je er voor; maar liever ljjdl ik zelf dan
maar schande én onrecht, dan diat ik jon
in eenig opzicht zou kunnen benadeclen, dat
je het voor mij opgenomen hebt
Ik wensch' je gezondheid en geluk to© in
al wat j© onderneemt en blijf je zeer toegij»
negen vriend. Datum kopenhagen, 26 Juni.
Jaar onzea Heeren, 1572.
Johannes a. Prate .genaamd Pratensis.
De rechtschapen en Welgeboren heer
Tycho Brahe Ottensen tob Knudktrup
vriendschappelijk toegedacht en eigenhan
dig géschreven*1'-
Toen Tych'o Brah'e het schrijven toni einde
had gelezen, haalde hij pep en "perkament
tevoorschijn, dm 'toflder üitstol een briefte
verzenden
Oxe, waarin hij de zaak van zijn vriend be-
pleitto.Hij legdJa nauwkeurig verslag af van
Pratensis' kennis en kundSgheid, prees hem
als een licht dér wetenschap, een recht
schapen Christen, en liet zich in scherpe
bewoordingen uit over de lage wijze, waar
op de vijanden kwaad hadden gesproken
van Pratensis.
Vervolgens schreef Tycho Brahe den Ko
ning zelf over de zaak en eindelijk deelde
hij Johannes Pratensis mee, de pogingen,
die liij te zijnon behoeve in het werk had ge
steld. Deze brieven werdén onverwijld met
een vertrouwd bediende naar Kopenhagen
gezonden.
Het heidere daglicht' scheen reeds in het
laboratorium, teen Tycho Brahe klaar was
met zijn briefwisseling^ Meester Leovitius
was al lang opgestaan van dé rustbank en
zat nu in hetzelfde handSchrifb te lezen,
Waarin" hij verdiept waa bij zijn aankomst
op jjHeerenwade". Zijn oogen schitterden
zóó levendig, of die paar uren slaap vol-
doendé verkwikking voor hem geweest wa
ren. En, teen hij zag, dat Tycho Brahe ge
reed Wüa, wees hij op het handschrift, en
sprak vurig:'
■„Dit geschrift zullen wij tob uitgangs
punt nemen voor hét werk,- dat wij nu be
ginnen. Heb Is geschreven dloor. ©en van de
Qvtdstoalchimisten:Synesiua, in den aan
vang van de vijfde eeuw na Cln-istus, en be
vat groote en tot nog toe verborgen waar
hedenSteek vuur aan in don haard^
Tycho Brahe, en breng naderbij, wat je aan
^metalen en tincturen hebt 1 We zullen niet
frusten, eer w® den weg hebben gevonden,
dj© naar da bron van alle wijsheid voert.'-
---."-V'-i-j
HOOFDSTUK VI.
Do Pastorie. De Zwarle K'unsf.
Huize Knucfetrup lag slechta een poa»
mijlen van „Heerenwade", en weer nauwe
lijks een kwartmijl van het slot verwijderd,
lag de pastorie van heb kerspel. Van buiten
leek die wel een boerenhofstede, maar het
woonhuis was oudl en vervallen en had al
lang vernieuwing behoefd.
De praest, de heer Claes, had dit al eens
schertsend gezogd tot den eigenaar, die op
de pastorie placht te komen, telkens als hij
van „Heerenwade" naar Knudstrup ging;!
„Uw vader, do rechtschapen en hooggeban
ren heer Tycho Brahe, die nu zalig is ia
God, heeft op het oude goed Knudstrup het
schoone slot laten optrekken, dat- zich nu
zoo statig op dien dam in het meer verheft
mot zijn beid© torens en zijn eteenen gevel.f
Zou het nu ook niet een veel aangenamer
gezicht zijn, als u de pastorie een nieuw,
uiterlijk gaf, nu u er toch zoo dikwijls lang©
komt?'-'
En Tycho Brahe luid met een glimlach be
loofd, dat do lieer Claes timmerhout, kalk
on steonen zou krijgen, om een niouw woon
huis to laten bouwen, en hij had or dén ook
met zijn broer, Steen Brahe, over gespro
ken en dien verzocht den rentmeester te la/-
ten zorgen voor dio materialen, die dien
praest toegezegd waren. Maar noch Steen
Brahe, noch dé rentmecsber, hadden zich
verder om dfie zaak bekommerd!; maar zoo
dikwijls de gelegenheid zich dlaartoo voor
deed, zcru de heer Olaes niet vergeten, dén
eigenaar van heb 3lot nog eens te herinne
ren aan zijn belofte,
- (Wordt vervolgd,)
