Nö/17926.
LËfDSCH DAGBLAD Woensdag 7 Augustus.
Tweede Blad Anno 19181
Pak me rra@©.
fx
Het verschijnend nummer bevat o.a. ala
vdorplaatEen kerkelijk feest in Polen.
VerderEen wetenschappelijke demon
stratie van kunstmatige verlossing van die
ren te Utrecht. Aan die sport gewijd,
met 5 foto's. Crisdszaken, met 4 foto's.
Het roggemaaien in Ovprijsol. Het
nieuwe hcofd-, post- en telegraafkantoor te
Semarang (Ned. O.-I.), met 4 foto's.
Onder do Oorlogsfoto's trekken do aan
dacht: De grooto slag in Frankrijk, met 3
foto's. De Duifechcrs in den ICaukasus,
met G foio's. Een Amerikaanseh troepen-
transportschip. Zoeklichten, gemaskeerd
tegen vliegeraanvallen. Engolseh kanon
onder netten verborgen. Zwaar spoor-
weggeschut dloór bonten beschildering aan
hot oog van^de vliegers onttrokken.
Luchtschip lood; beschilderd met een land»-
schap ter misleiding van vliegers. Hap.
Luit. Georg.
Een pagina Caricaturen door Ton van
Tnat.
PERSOVERZICHT.
Do aardappelen. i_,.DE NE
DERLANDER" schrijft:
Het Bureau voor Mcdedcelingen inzake
do Voedselvoorziening heeft een poging go-
dian om ons ic-ts te verklaren van de aard-
appelpolitiek der Regcering.
Het is,, helaas, bij een poging gebleven.
Wij althans hebben na lezing en herlezing
er niet veel anders uit begrepen dan dat
wo clo leans loopen, roods nu, van
plaatselijke tekorten aan aardappelen.
Voor. een reed] aangokondigdle verminde
ring van het rantsoen worden wb getroost
met do verzekering, dat de vervroegde
Eigenheimers, cho wo krijgen zullen, zoo
veel voodzamer zijn dan de andere, do
vroege soorten van de gewone nieuwe aard
appelen, die wo nagenoeg niet
gekregen hebben.
Ons wordb verzekerd, dat do uitvoer
daarvan zeer goring is geweest-, maar als
wo nagaan, dat niettemin in verschillende
plaatsen een tekort aan aardappelon tot
moeilijkheden heeft geleid, terwijl zo in an
dere plaatsen bijvoorbeeld in Wassenaar,
vlak bij Den Haag vrij van rantsoonee-
rlng waren (ook al zoo'n zonderling ver
schijnsel dan vragen we tochwaar zijn
ze gebleven
Zijn er misschien volo gevallen voorge
komen van dien aard als liet TSelsche, waar
om een formaliteit een groote partij poters,
dio dus voor den oogst van het komende
jaar broodnoodig zijn, liggen te bedorven1?
Maar is er dan niemand, die ingrijpt bij
zulko misstanden? Minister Posfchuma zit in
Ruurlo, en we vernemen, dat de belang
rijkste Stukken hem nagezondlen worden.
Wij misgunnen dezo veelgeplaagde Excel-
Iörvlïo zijn „SommorfrisKhc" 'niet. Wij we
ten ook, dat hij ach als demissonair be
schouwt. Maar hij is nog Minister, en daar
om: had die vacantia zoo'n haast? Is Zijn
Excellentie er zeker van, dat zijn dagolijk-
sche leiding niet meer noodig is, en cfat het
Departement het zonder hem wel af kan?
Wat er thans mot do aardappelen ge-
ocluedt-, doeb ons twijfelen.
Veranderingen. Onder c&t op
schrift noemt de „MIDDELBURGSC'HE
OOURANT" een reeks in ons samenzijn
gaandeweg ontstane veranderingen op,
waarvan er hier eenigo volgen
Na vier jaren van oorlog: zijn wo veel
stelliger er van overtuigd, dat het nog heel
lang ka-n duren, dan toen we vier jaar ge
leden disput-eerden of do oorlog zes weken
of zes maanden zou aanhouden;
zijn ook wij, neutralen, allen minder om
vangrijk van taille geworden, en leven we
<pch tamelijk gewoon voort in een voe-
dhigscshaarschte, waarvan de voorspelling
ons vier jaar geleden ala een veroordeeling
w>b snelle uithongering zou hebben geklon
ken
botalen we belasting' tot een gezamenlijk
bedrag, waarvan de meest inhalige 5Lnister
van Financiën vroeger de mogelijkheid niet
«rkend zou hebben;
TYOHO BB-AHB.
Roman uit het laatst der IGdo eeuw, naar het
Deansch',* van VILHELM ,OSTERGAARD.
i)
Een beklemmende angst had zich meester
gemaakt van allen, zonder ondersoheid
Zoowel van den wolvarenden burgerman,
do anders zelfbewust bot zwaard» aan zijn
<Sj(5o droeg als van do arme vrouw, die
haar bedelzak en kruik weggeworpen had
en zelf hulpeloos terncerlag. Geen kreet
werd meer vernomenslechts een' onder
drukt zuchten en steunon.
Maar nu week de duisternis langzamer
hand
Een steeds breedero rand van do leven
wekkende zon word zichbaar en de mystie
ke 'blauwgrijze schemering, die zulkp vreem
de, scherpe schauduwon wierp, maakte nu
weer plaats voor een warmer, helderder
licht. Dè.spitso huisgevels traden in duide-
lijko omtrekken aan den dag, evenals de
olanke torenspitsen. Een zucht van bevrij
ding klonk van aller lippende kniclonden
stonden opnion sloeg nog wel een lcruisjo,
maar minder beschroomd clan to'voren, en
do studenton hieven een luid geschreeuw
san, om zich schadeloos te stollen voor.
den schrik, dien zij noodeloos uitgestaan
hadden
Laten we naar den slagermvinkel
gaan!" riep ccn lange slungel met groote
sporen aan en een degen op zij cn wiens
pet, jas on broek straalden in allo kleuren
van den regenboog, ondanks do verorde-.
mnSi dio -den leerlingen van de Hooge-
school gebood, zich te vertoornen „in pas-
aendb, donkere klccrcn, van een eorbaar
■uit
zijn we nog veel onverschilliger voor het
oorlogsleed van andoren geworden dan
vroeger, zoo dab de meest-geëmötioneerdo
opmerking na de ontvangst van een slag-
vol d-berioht ia; ik Wou, dat de een of (ie
ander nu maar wat opschoot, dan kwam er
misschion een eind aan
zijn we, van fiere burgers, prat op onze
individueel o vrijheid en onze eerlijkheid,
veranderd in gedweeë bonnetjes-houders,
dïe in bot óponbaar gehoorzaam alles op
volgen wat do overheid hun ter .beperking
van hun dagolijksche consumptie voor
schrijft, en die in het verborgen ook nog
wel eens probeer en iets meer te krijgen dan
zo mogen hebben;
hebben wij, die ons, het Nederlandsche
volk, steeds beschouwden als de meest ver
stokte, anti-bureaucratirche menschen ter
wereld, ons er aan gewénd een leger van
ambtenaren om ons heen te zien opgroeien,
waarvan sommigen ons misschien verbaasd
(bon vragen hoo ter wereld zij voor dat
baantjo geschikt geacht werden; maar dio
wo toch dulden met een onderworpenheid,
welko geen zweem meer heeft van dat vroc-
gpro gebrek aan discipline.;
is de moraliteit van ons volk, dab vroeger
hoogstens over bandeloosheid der jeugd
-klaagde,,nu zoo sterk gedaald, cïat de reeds
vergroot© gevangenissen oj^fepropt zitten,
terwijl ©r nog evenveel gevangenissen bij
gebc-uwd motsten wc-rden, wilde" men *er
allen in bergen, dio er in behooren
zijn we van een onderdeel van het wereld
verkeer, Èet onbeperkten in- en uitvoer,
gemaakt tot Robinson Crusoe's, die moeten
zien rond te komen met wat ze in hun eigen
landje bunr.cn voortbrengen, zoodht eb
landbouw van een exportbedrijf werd om
gezet in een zelfvoedend bedrijf, althans
voor zoover dat in korteif tijd mogelijk was.
O vervisites Onder dit opschrift
bevat „HET VADERLAND" het volgende
van de hand van „.Janus"
Er zijn in mijn leven sommige oógenblik-
ken, waarin do bange vraag mij besluipt,
of niet onze geheele maatschappij uit lou
ter krankzinnigen bestaat en of Heinrich
Heine dus niet heel dicht bij de waarheid
is, toen hij schreef: „1st si© ©in Tollhaus
ocler Krankenhaus V'
Die naargeestige vraag komt gekegeld in
mij op, als het weer Zondagmiddag is en
ik, met mijn vrouw- naast en een hoogen
hoed boven op mij, in zwarte :ja3 en gla
cé-handschoenen mijn. woning verlaat en
dan op straat cn ia de trams andere zwuy
gejaste en hooggehoede heeren met of zon
der dame ontmoet, die allen met hetzelfde
bezig zijn, wat mijn vrouw en ik ook wil
len doen, nl. Visites-maken.
Is er behalve vergaderen, nog wel één
werk in de wereld, zóó krankzinnig als dit?
Wij klagen over ons druk leven. Wij vin-
don het ellendig, (fat een menseh tegon-
woordig haast geen tijd heeft om tot zich
zelf, te kojnen. De vrouwen beweren het
zoo ongezellig te vinden, dat zij hun man
bijkans den gaaschen dag niet zien (of zij
het gezelliger zouden vinden hem bijna den
ganse hen dag wel te zien, is een andere
kwestie)vaders betreuren het, dat zij hun
eigen kinderen niet kennen, omdat zij al
leen maar bij de maaltijden, en clan nog
lang niet geregeld, met hen te zamen zijn.
En-dan komt de Zondag, de rustdag; de
dag, gewijd ook'aan het huiselijk leven; do
dag, waarop onze- geest zioh eens met an
dere dingen bezig kan houden de dag,
waarop onze voorouders eerst samen naar
de kerk én dan naar hun theetuintje
gingen of langs de singels wandelden, om
's avonds bij een glaasje slemp- of anijs
melk een gezelschapspelletje te doen, ge
lijk we heb in de „Camera Obscura" be
schreven zien.
Dan komt de Zondag en het- is mooi
weer, zoodkit wij niets beters zouden kun
nen doen dan met zijn allen de duinen of
hot West land in te gaan of een fietstocht
te maken. Of het is regenachtig weer en
onze kinderen hunkeren er naar om eens
gezellig met vader en moeder een ouder-
wetsch spelletje te spelenBoeresnschroom
bijv., waarbij zij reeds bij voorbaat den
eersten burgerplicht (volgens de Fransche
schoolboekjes) kunnèn loeren n.l.payer
scs impots, of Klok-en-Hamer, waaiidoor
zij ingewijd worden in de kunst van voor-
deelig koopen en verkoopdu.
„Laten wo er de ramen kort en klein
slaandie hebben ze toch al vastgespijkerd,
nadat de scholm bectorvon vlccsch-verkoclit
had!" riep do lange' slungel. „Dan gaan
we er naderhand eens den vreugdebeker op
drinken
„Ja, een pretje moeten wo er van hebben
rvu wo er vandaag zoo gezegend afgekomen
zijn," schreeuwde een ander.
En die hcelo bende studenten trok joelend
clb markt over naar die Vleeschhouwere-
straat, terwijl burgers en bedelaars ieder
hun weegs gingen. Van de Vischmarkt ver
spreidde d'e menigte zich in de straatjes en
steegjes, waar ieder zijn huisje of winkeltje
had. Velen waren net gestoord in don
hoofdmaaltijd en dus verlangden hun
hbngórigo magen en dorstige kelen wel
naar een stukje- gebraden vleesch of spek,
en vooral naar een paar flinke kannen bier,
want (te doorgestane angst had honger cn
dorst geprikkeld.
De burgers, die zich in een kring om den
geweermaker geschaard hadden, vormden
do laatst© groep, die nog op dc markt was
blijven staan, in do hoop een uitvoerige
verklaring te krijgen van het natuur
wonder.
„Ziet gij, hurgers," sprak Meester Lau-
ridb, „of nu dezo zonsverduistering, die wo
pas voor onze oogen waarnamen, een waar
schuwing was voor oorlog of voor pest;
voor 's Kcnings dood, of een ander groot
ongeluk, dat kunnen slechts do hooggoleer-
(1:n met zekerheid uitmaken. Maar alleen
(To astronomische en astrologische weten
schap kan dergelijke teekenen voldoende
vcrklaron. Om deze reden mogen dit schoo
ns kunsten genoemd worden
De oude geweermaker knikte zijn vrien
den een vaarwel foe en stapte ate markt
Maat w'at 'doen w/i? Dan laten wij onze
kinderen alleen uit wiegen of dwingen hen
óm thuis te blijven en elkander te vervelen
of met elkaar ruzie te maken, want w© moe
ten er op uit,- visites afleggen. Immers, er
heeft zich een paar -verloofd of twee ver
loofden zijn ondertrouwd en hebben ons
kennis gegeven van die plannen met een
paar kaartjes, waarop gedrukt st-ond
Geen receptie.
En ondanks, of ometat dit er uitdrukke
lijk bij stond, gaar. wij op den middag van
den eersten Zondag, die na die communi
catie volgt, dat jonge paar, dat geen re
ceptie houdt, gelükwensohen. En dat 'jon ge
paer staat te midden van een zee van bloe
men do gasten af te wachten en receptie
te houden, die het uitdrukkelijk gezegd
heeft niet te zullen en willen houden. En
diezelfde menschen schimpen op "Beth-
rnann Heilweg, omdat hij minachtend go-
spraken hóefi-n ->v»r „een vodje name»*1'-
INGEZOGEN.
Een dringend fccrosp op het plalleland.
Mogen ondergeteekenden een dringend
beroep doen op den bakenden weldadigheid
zin' van het platteland? Eet .betreft hier
een liefdewerk. en £cn Neö er-
la'ndsch liefdewerk bij uitnemendheid. Het
betreft de gezondheid onzer kinderen, clt
toekomst van ons vaderland.
Begin Juni werd on3 Comité opgericht
met het doel, op de Zuid-Holktndscke dor
pen door middel der veresnigingen van „Het
Groene Kruis", andere corporaties en auto
riteiten,.- gezinnen op te sporen, die zich
bereid yc-rklaren, hij voorkeur kosteloos,
voor den tijd vaai 4 a 8 weken een arm
stadsland o"p te nemen. Aan een duizendtal
adressen werd dit verzoek gericl t. En welk
was het resultaat? Dat slechts Tl kinderen
in een 8-tal plaatsen van Zuid-Holland kun
nen worden opgenomen.
En dht in Zuid-Holland met zijn
welgestelde plattelandsbevolking. En d h t,
terwijl in het arme Drente in .dienzelf
den tijd niet miuder dan 700 gezinnen zich
bereid verklaarden een kind op to nemon.
En koevele duizenden buiteri.aiadsohe kin-
j-deren werden hier opgenomen?
Zouden wij dan meer gevoelen voor de
ellende van vreemd.a dm voor de kinderen
van het eigen volk, die ongemerkt en on
gehoord groote voor een deel onher
stelbare schade dreigen te Jijden aan
hun gezondheid? Toch niet! De ware liefde
begint thuis. Zeker! Ook veel war© liefde
heeft zich geopenbaard' tegenover ^de
vreemden, uit België, uit D'uitscblond.
Men heeft vooral ook de hoop geves
tigd op de medewerking van onze land
bouwers. die wel is waar-.óók onder den
druk de© tgds leven, maar vergelijkender
wijs in het algemeen, wat de voedselvoor
ziening betreft, er beter aan .to© zjjn dan
de stedelingen en die dorpelingen, die bijna
geheel op de distributie zijn aangewezen.
Bij den boer licht, lucht en ruimte in
overvloei, slaapplauus(en) gemakkelijk op te
stellen, en een (of een paar) kindertjes
meer aan de-keukentafel a's muschies
onder de hoenders och, voor wie overi
gens de zaak sympathiek is, is dat wel
over Je komen.
Het gaat "hier niet om z i e k e kindoren,
maar om het weerstandsvermogen bij de
kinderen, die, naar deskundig oordeel, ern
stig gevaar zou kunnen loopen in hun om
geving blijvend, te verzwakken, en daarom
voi^r ©nkelé weken, a1 naar omstandigheden,
bet buitenleven noolig hebben.
Helpt allen een handje mede aan dit
edele en schoone werk! Richt in Uw dorp
een Comité of Correspondentschap op, dat
zich bereid verklaart plaatsen voor kinderen
in d© gezinnen op te zoeken. Zendt deze
opgave ten spoedigste a n onzen Se
cretaris A. Hellenaers, p. a. Bureau
„Studio", Rotterdam.
Moge dan voor Zuid-Holland, dat tot
heden in dit werk achteraan komt, de spreuk
bewaarheid worden: „De laatsten zullen de
eersten zijn". Geen 70, maar 70 X 10
en meer kinderen zullen in Zuid-Holland
over, waarover dlc zon nu ongehinderd haar
stralen uitgoot.
Er waren eenige uren verloopen en na de
op3chu<Mmg, die dit zoldizame natuur ver
schijnsel verwekte, was do stad weer eenigs-
rins tob rust gekomen. Er was geen bijzen
der druk verkeer meer in de etraten en de
beidb jongelui, die van Weeberpoort van do
stad; dbor de Westerstraat, ovor het Raad
huisplein liepen, konden zich on'gostoord in
hun samenspraak verdiepen, wat vooral
van do cene zijde heel vurig toeging, terwijl
do andere part.ij kalm en bedaard praatte.
Aan lmn uiterlijk waren zij to kennen als
studenten van (te stads-hoogesclioolzij
droegen de voorgeschreven korte broek, tot
aan de knieën, een nauwsluitend wambuis
en daarover een zwarten ^mantel, die maar
ovon tot over hot wambuis reikteop hot
hoofd droegen zij een vrij hooge muts.
Maar toch waa or dit verschil in hun uit
rusting, dat de jongste van hen boiden een
fraoi-ingelegd, addollijk zwaard opzij droeg
cn dat zijn klceren van fijne, buitenland-
sclio stof waren, terwijl brook en mantel
van 7,ijn kameraad maar heel grof leken.
Hij scheen niet veol meer dan eon jaar of
vijftienmaar er sprak zóó veel zelfbewust
heid uit zijn houding en er lag een uitdruk
king van zoo groote wilskracht op zijn re
gelmatig gelaat, dat het wel iets bijzonders
was voor zoo'n heel jong menseh. De kame
raad was lang cn slank gebouwd en het
meest opvallend' waren bij hem do groote,
zielvoilo -oogon, die op eenmaal vlammen
konden eeliieten, als liij in vuur raakte over
zijn onderwerp.
„Johannes Pratonsis," sprak de rijkst-
geklecdo van hot tweetal, „waar -wij van
daag getuigen van mochten zyn, heeft mij
geplaatst kunnen wórden. Moge "dit' spoedig
een feit zph.
Het Provinciaal Comité:
Dr. J. Ph. ELIAS, Rotterdam,
voorzitter.
H. LE COULTRE, Bodegraven,
ranningmeester.
Mevr. L. VAN PANHUYSVAN
DER KEK DE CLEROQ, Noord-
wijk, bestuurslid.
Mr. F. J. D. J. EGTER VAN WIS-
SENKERKE, Brielle, bestuurslid!
A. B. DE ZEEUW, Rotterdam, be
stuurslid.
A. HELLENA ER Ssecretaris, p. a.
Bureau „Studio', Jacoburstraafc,
Rotterdam.
De positie «an Nederland ten
opzichte der oorlogvoerenden.'*5
x—
Aan de -Tuni-aflevering der „Fortnightly
Review" ontleent de „N. Crfc." een artikel
van B. Abraham, die zich ten taak gesteld
heeft.een der mede-werkers vr.n dat tijd
schrift, zekeren T., eens geducht op zijn
nummer te zetten.
Óns?, landgenoot want als zoodanig
doet hij zich kennen schrijfi:
„In Augustus 1915 N.B. scoorde 1' de
Nederlandsche natie aan om zander uitstel
aan den oorlog deel te nemer., aangezien liet
anders te laat zou zijn. In Januari 1917
zeventien maanden iaier dus schreef
jJmj een nieuw artikel in dezen „Review" om
te zeggen dat de laatste kans voor Neder
land gekomen was, dat het zich met de ge
allieerden moest verbinden zonder een mo
ment le wachten ofschoon het zeer ver
standig had gedaan,-voegde hij er aan toe»
om zich tot nu buiten den strijd te houden.
Nederland toonde zich onafhankelijk genoeg
om Y.'s belangeloozenraad niet op te vol
gen,-doch ziet. na verloop van wéér zeven
maanden, deed Y. opnieuw een beroep op
Nederland, dit prijzend wrjl hal zich tot nu
buiten den oorlog ir.d gehouden, maar voor
den derden keer dit land de gebieden-,
de noodzakelijkheid onder het oog brengend
om zielmnmiddellijk in den strijd te werpen
en herhalend dat anders not juiste ©ogenblik
voorbij zou zijn.
Indien Y. dit ons veroorlooft,! willen wij
bescheiden glimlachen. Het is geheel on-
nöodig-hem ter verantwoording te roepen
voor zijn vroegere argumenten en redelooze
insinuaties betreffende een „hofpartij", een
coterie ia het hoogere commando van het
Hollandsche leger en de aanwezigheid in
Neaerlar.d van een Duitsclien prins-gemaal;
we voelen ons evenmin geneigd te wijzen
op menige flagrante tegenspraak ia zijn
laatste geschrijf, We gelooyen dat wij hem
veilig verwijzen kunnen naar ons artikel
„Nederland en de Oorlog" in den 3,Fort
nightly Review" van Maart 1917 en willen
ons nu eenvoudig bepalen tot het kort weer
leggen van de nieuwe „beschuldigingen",
welke hij tegen ons land inbrengt
lo. Het is niet waar te zeggen, "dat Ne-
Iand. heeft toegegeven in de Limburgrc-he
Spoorweg-quiert.e. Het* is m;er nauwkeurig
vast te stellen dat Duitschiand heeft toege
geven. Dit laatste rijk had aan Nederland
toestemming gewaagd om langs de Limburg-
.sche spoorbaan militaire voorraden te -ver
voeren, maar Nederland weigerde vastbera
den toe te geven en Duitschland drong ein-
delêk niet verder aan.
2o. Wij verheugen ons in staat te zijn Y.
'dadelijk „gerust te kunnen stellen betref
fende het reeente Schelde'-ïncident.
Y. schijnt niet te weten en wij maken
hem er geen verwijt van, want men kan
niet van hem vergen cTat hij alles weet
d?t de Schelde nooit gesloten is .geweest
voor het handelsverkeer. 'Zij is gesloten voor
vreemd krijgsvolk-, oorlogsbuit en oorlogs
materiaal. Als een Engelsch koopvaardij
schip de Schelde naar Antwer^jn zou willen
opvaren zouden de Nederla-drche autoritei
ten daar zeker .geen bezwaar tegen maken.
Dus is er niets bijzonders in de reis mafc. een
handelsdoel van de „Magdilena Fischer" van
Antwerpen naar Zeebrugge en terug door
een veilige vaargeul in het Nederlandsche
mijnenveld. De Schelde is nooit voor d'e
scheepvaart gesloten geweest. De order van
26 April waar Y. op wijst, en die van 7 Mei
reeds was ingetrokken, bepaalde alleen 'dat
het «aan schepen niet geoorloofd was op
heel wat t-o denken gegeven. Ik houd wis-
en sterrenkunde voor de heerlijkste weten
schappen, en bezat- men maar de geschikt©
instrumenten om die kunsten te beoefenen,
dan zou men waarlijk nog weer nieuwe
wonderen ontdokken!"
„Kon jo maar vrij do wereldl intrekken!
Wat zou jo dan een boel zien en leeren!"
zei het jonge menseh, dat wij zooeven mot
den naam van Pratensia hoorden aanspre
ken. „Maar ik ben gelxmden door mijn ar
moede, en jij jbeste Tychot dc«or je oom,
den hoogegeboren heor Jörgen Brahe, -die
per se een staatsman van je maken wil en
allerminst een wis- en sterrenkundige!"
„Maar staatkunde, daar voél ik niets
voor!" anbwoorddi© Tycho Brahe heel be
slist. „Ik heb joa-r en dag opgeteekend wat
ik voor morlrwaaxdïge natuurverschijnselen
heb waargenomen. Maar het ontbreekt mij
nog aan de nooclige geschriften om mij goed
te kunnen inwerken in mijn geliefde ster-
rènkunde. AVcet je, Pratonsis, dat boete
drukker Hans Vingaard, in do Klooster
straat, den prachtigen foliant, van Ptole-
moeï moet bezitten, die jaren geleden te
Bazel gedrukt word? En Meester Hans
moet wol genegen zijn hom te verkoppen
voor tweo Joachimdaalders."
Bezit jo dan zooveel geld?" vroeg Pra-
tensis op moedeloozen toon.
„Neen nog niet. Maar als vader daar
ginds van uit Knudstrup, mij weer wat
stuurt, dan ga ik allereerst ctat boek koo
pen."
„Ik ben tc arm, dan dat twee Joachsm-
daaJders" mij gelukkig kondon maken," zei
Johannes Pratonsis. „Maar ik hob een*in
val die mij misschien holpcn lean, om mijn
inmgsten wensch vervuld te krijgen.'*
wÉen inval?" vroeg Tycho
de plssö te_ bljjven. Visschen bgv. waa
verbaden, maar de order beteobenda niet dat
alle transitoverkcer- wa3 gehaakt
3e. Zeker, de Nederlandsche handel waa
betrekkelijk onaangetast gebleven in het be
gin van den oorlog, maar de invloed' van
een (toen neutrale) groote mogendheid waa
verantwoordelijk voor den slaat van aakc-n.
Terloops zij opgemerkt, dat Y. tegen de
N. 0. T. een beschuldiging aanvoert, dfa
hij met bewijzen had moeten steven. In elk
geval, verzekerde Lord Robert Cecil niet
zoo laag geleden in het Lagerhuis dat de
Trust haar. verplichtingen getrouw was na
gekomen, en tei:zij Y. ons duidelijk en over
tuigend bewijst dit Lord,Robert Cecil's ver
klaring onjuist is. zijn wij geneigd die voor
waar aan te nemen.
Nederiandscha kapitalisten, niet het volk)
hebben groote winsten gemaakt in 1916
wij zijn bereid dit toe te stemmen. Maar
in zijn-financieel overzicht van hst jaar 1917
heeft de „Times" wiens onpartijdige"
gevoelens tegenover Nederland Y. wol niet
m twijfel zal trekken, cknr zijn wij- Zeker
van opgemeld:t dat de winsten in 1916
gemaakt, in 191 geheel verloren gingen.
4e. Hei opvorderen van hun schepen grief
de d? Nederlanders diep. Het was een di
recte slag-voor hun na'.ionalen trots, niet
zoozeer om het opvorderen zelf, als om do
omstandigheden waaronder het gebeurde. Y.
weet mei, dat de Nederlandsche schepen
in Amerikaènsehe havens opgevorderd, daar
meer dan zes maanden gelegen hadden. Zij
waren niet bang zo© te kiezen wegens liet
Duïtschfi duikho tengc-vrar, maar. de Ame-
rikaa.isc.ee autoriteiten standen hun niet toe
te vertrekken. Z-ij waren naar Amerika ge
zonden om graan te laden dat de Nederland
sche regeering had gekpeht. Het is een
drogreden c»m to zeggen, dat zjj stil lagen,
zij werden eenvoudig tegon huu wil in Ame
rika .gehouden.
5q. .Nederland, weigert toegang-van ge
wapende koopvaardijschepen, daar het uiet
anders kon handetee, zonder het gehec-lo ge
bouw van rijn onzijdigo positie te onder
mijnen. Zijn enzijdigheidsverklaring van 4
Augustas 1914 stelde vast, dat geen gewa
pende schepen Nederlandsche havens voor
lauger dan 24 uren zouden mogen binneu-
loopefl. Nu licht de heer Gerard, in zijn:
„Vier jaren in Duitschland" Amerika-'s on
zijdig standpunt a's volgt toe: JFHet scheen
de Duitschers nooit -in te vallen, dat wij do
Haagsche Conventie geen geweld konden
aandoen, teneinde de regelen van het spel te
veranderen, omdat een portrj na het begin
van de vijandelijkheden vondl dat de regel
in haar nadeel werkte." Dezelfde woordeu
zijn op Nederland van toepassing; mol
meer .niet minder. Dit wat Y's' verschillende
beschuldigingen aangaat. Wij laten- aan den:
lezer het oordeel of zij gewèttigd zijn ol
niet. M2ar wij kunnen niet verhelen dat wij
pijnlijk getroffen en zelfs verbaasd zijn door
den dreigenden toon van Y's laatste uiting.
Hij heeft een draad van aanhoudende waar
schuwing door zijn woorden geweven. „Ne
derland", zegt hij, „gö moet u. dadelijk bij
ons voegen, want als gij onzijdig blijft, zul
len wij middelen vinden om u te dwingeU'
partij te kiezen." Y. achjjnt geheel te ver
geten, wanneer liij zich beklaagt over En
geland'© toegevendheid en inschikkelijkheid
tegenover Nederland en wanneer l;y een:
strengere politiek tegenover dat land eischfc,
dot bij dan pleit voor de toepassing van
den Pruisisch.cn geest van afdwingen. .Eu
strijden de geallieerden juist niet tegen dien
geest?
Terwijl Nederland's toestand ieder uur
wanhopiger wordt, terwjji zijn voedselvoor
raden snél uitgeput raken, terwijl zijn. fa
brieken de een na de ander, sluiten wegena
gebrek aan grondstoffen, terwijl zjjn vrou
wen en kinderen schreeuwen om brood en da
Koningin smeeketi hen van den hongerdood tg
redden, schijnt Y, hoewel hij1 toestemt, daf
de meerderheid der Nederlanders pro-geal
lieerd is, ergenoegen in ta vmden Ken te
hoonen door hen denkbeeldige gebreken toe
te dichten.
Laat hij 'ons beleedïgen, dreigen, uitbun
dig aanklagen, maar in God's naam, wfj
smeeken hem zijn herhaalde anonymö raad<
gevingen te sparen. Wê hebben die werke.
ljjk niet noodig en zijn volkomen bereid onfl
lot zelf .te bepalen .onder onze eigen ver
antwoordelijkheid en geheel bewust van de
gevolgen.
De ander knikte bevestigend.
„Hier kan ik niet vooruitkomen. Zooals
jij in het geheim db astronomie beoefent,
zoo besteed ik al mijn tijd aan een andore
groote, merkwaardige kunst, di© wol in
nauw verband! etaat met de werenschap dor
medicijnen, maar die toch weer een bijzon-
deren aanleg vereischt."
„Daar heb jo mij vroeger nooit over ge-
sprokeu, vriendlief," antwoordde Tyoho
Brahe, wel wat geraakt.
„Maar vandaag zal jk het dan toch eens
doen. Ik ben erg opgewonden en nu einde
lijk wil ik mijn hart wel eens uitstorten..»»
Ik heb alïorloi alchimistische prooyon
genomen cn ik mag me dus al onder de in
gewijden rokonen. Maar toch kunnen wij
hier niet genoeg vooruitgaan in dezon tak
van wetenschap, omdat Het ons ontbreekt
aan beroemd© alchimisten, die ons dbor
hun voorbeeld inliohten. Nu onlangs licb ik
al een hoogst-cigenaardig menseh looron
kennenhij beoofont de goudmakerij on, of
schoon hij maar Yftn zeer lage afkotcsb is,
weet hij toch meor dan de meesten. Ik denk,
dat ik met hem maar ccn overeenkomst, aan
ga, dan kan ik ten minste vooruitkomen in
de wereld. Willen w© hem vanavond samoD
opzoeken, nog éér men de Noorderotads-
poort sruit?"
„Waarom niet?" antwoordde Tycho
Brahe. „Alchemie en astronomie zijn im
mers zusterkunstenHet kan dus heel best
zijn, dat ik zelf ook lust krijg in het goud
maken, als ik liet. zoo van nabij zie. Waar
zullen wij elkaar «tan ontmoet-en?"
(Wordt vervolgd.)
