LEIDSCH ^DAGBLAD;
Donderdag 27 Juni 1918,
Bureau HoerdelndspMn, Telefoonnummers voor Administratie 175, Redactie 1507.
Offïcïeele Kennisgeving
STADSNIEUWS,
Nederland en de Oorlog,
amss obs abyebtentien#
Jfws 1—8 regels 1 1.05. ledore regel a«t
4 0.20. Kleine adrertentiën ren 30 woor.
'den 50 Cents contant; elk tiental woorden
mcor 121/' Cent.—Inoaseo volgens postrechti
yoor.otonlueele opzending van brievon 10 cent
porie te betalen. Bewijsnummer 6 Cents,
Nummer 17891.
PRIJS ÖEZEB COURANT,
Voer leiden p, 3 mnd, 11.Ü5 p. weeï f OU
Bulten le'den .waar agenten ge»
*eat!g3 zjjc per week mum» O.lï
franco per poat n 225
Bit nummer bestaat uit TWEE Biaden.
EERSTE BLAD.
BRANDSTOFFEflCOMMlSSÏE LEIDEN.
Aap belanghebbenden wordt bekend ge-
maakt, dat mot ingang van heden wordt
fokfeg verklaard bon No; 3 A. van do
raiKlsioffenkaart voor bet zomerra.ïit-soeii
en. dat do op do kaart gènpomdo handelaar
gemachtigd ig op diezen bon af to leveren:
I H.L, geklopte cokes» 6233
De Dir. v. h. Brandstoffenburfcau.
KRAMER.
Leiden 27 Juni 1913.
Be Vi'ijz.-Den». wrer aan het woord.
Gisteravond had de aid. Leiden van den
yrijH-Dem. Bond weder een vergadering in
d« gi'oote Stadszaal belegd, waar als sprekers
optraden twee candidate;! van lijst 10 (die der
iVrijr.-Bemooraten), de lteeren mr, -J. Lim
burg en Th. M. Ketelaar. De zaal was ook
nu weer geheel gevuld raet belangstellenden.
Na een kort openingswoord door den
voorzitter, deu lieer 1. M*. Vos, hield de
heer Limburg een rede, waarin uiteen
zette, wat Vrijzinnig-Denlocraten inde
Tweede Kamer-gedaan liebben. Vooral schet
ste! bipj zeer in het kort de beteekenis vata
de Viarzinnig-democr.itie, De vrijz.-dem. afta
iriiziiinig. Zó wille.'.» de vrijzinnige gedachte
"■oöghouden eu handhaven. Dit hebben ajj
gemeen met andere vrjjz. partijen en wan-
'lec-r onze Vrijheden ooit zouden worden aan»
gerand, dan" zullen z.ij. met deze zusterpar
tijen daarvoor opkomen en slrjjdeH.
Op het oogeublik is er niet veel, dat oiü
foor de' volksvrijhedeii behoeft bevreesd te
doen zjin.
Maar wij zijn ook democnfit. zeide spr.
En juist ons democraat-zrjn leidt er toe, dat
'wij in de politiek: thans, gescheiden van
luidere vrijzinnige partijen, onzen weg gaan.
Een der eerste eischen Van democratie
"i, <15t alle- burgers, mannen en vrouwen,
.ünucji medewerken aan Jiet bestuur van
skid en land. Voor dit democratisch begin
sel zijn do vnjz.-dem. in 1901 uitgetreden'
uit de „L. K." en om dit beginsel ia de
Wetgeving te zien neergelegd, heelt de partij
in 1913 de' concentratie mee aangegaan. Nu
in dit opzicht do wcnacliou der party zijn
bevredigd, ontbrak alle aanleiding de con
centratie voort te zetten. Ten opzichte van
het vrouwenkiesrecht z(jn de wenschen der
vrij'a-dem. nog slechts ten halve bevredigd eö
ïoèr.ls zij in het verleden voor de rechten
der vrouw hebben gepleit, zoo zullen a(J
het ook ia de toekomst doem totdat aan 'do
vrouw ten dezen volkomen recht is gedaan.
Ben tweede voorname eiscli der democratie
is, dat het zwaartepunt der Regeering ligt in
het Parlement. Dit beginsel Is ia de laatste
Vierjarige periode mede door den oorlogs»
toestand op zware proef gesteld, eu apr.
„toonde uit de laatste vierjarige parlemen
taire periode aan, boa de vrijz.-demooraten
en met name Iran leider, Marchant, op de
bres hebben gestaan voor de rechten der
Kamer.
Uitvoerig zette spr. nog uiteen hoe, naar
rijn opvatting, voor het heden en voor de
toekomst de.belangén van ons land en volk
Veilig zijn bij de vrijzinnig-democraten.
Komende tot de nieuwe partijen, die met
hei oog op het alg. kiesrecht zijn ontstaan,
meende hij die, welke alleen groepsbelangen
wensclien te bevorderen, te mogen voorbij»
gaan-. Wel behandelde lip den Ëcon. Boni
•Volgens hem is de hoofdgedachte dier par
tij', om de oplossing der maatschappelijke
vraagstukken te laten voorafgaan aan de
politiek, onhoudbaar. Het verwondert hem,
dat een man, doorkneed in do politiek, zocalz
mr. Treub, dit kan verkondigen. Geen enkel
maatschappelijk vraagstuk gpr. gafrlaar-
v'an tal van voorbeelden is te behandelen
zonder- de politiek.
Gezien do groote veranderlijkheid van Jen
gtseateiijksn' vdffor, Van Ofeii E. B., gefoolt
spr., dat del heer Treub zich in dit gezel
schap ran groot-kapitalisten en hun vol
gelingen niet op zijn plaats zal gevoelen.'
Ne deze warm toegejuichte rede verkreeg
dö bec-r Ketelaar het woord, om te spreken
over de nieuwe scheidingslijn in de politieke
partijen- Vóór 1916 Jiep de politieke schei
dingslijn tusscheir wat men noemt de recht-'
sche en de Imkerpartijen, Het was de anti
these, die ons politiek leven beheerschte,
zeer ten nadeele van een vruchtbaar parle
mentair leven.
Met de invoering yan algemeen kiesrecht
is ook de pacificatie tot stand gekomen en
bij een loyale uitvoering van-art. 192 der
Grondwet, waartoe spr.'s partij zonder eenig
Voorbehoud zal medewerken, zal de schoof
sto'ijd uit het Parlement kunnen verdwijnen.
Dan zullen by verschillende maatschap
pelijke vraagstukken de conservatieven van
rechte en links elkaar vinden., zooals ook de
democraten van deze, vroeger door de anti
these gescheiden", partijen zullen samenwer
ken, en men zal de nieuwe scheidingslijn
ten slorté- trekken -zooals spr. zich 'deze
denkt,
Hij ging de' evolutie, die zich" in de laatste
twintig jaar i'n de' partijen van links heelt vol
trokken, na, om M vast te doen uitkomen,
dat een vruchtbaar samenwerken tosschen
Viha-democrat-n en vrije-libeialen niet mo
gelijk -meer iV Daarvoor ïoopVi hun be
ginselen te ver uiteen. En do Unie-liberalen
0Ukt ninA'
maar als men hun daden nagaat, 'dan zijn deze
niet altijd daarmede in overeenstemming.
Dit komt, omdat öonservatieven en demos
oraten hierbij óén zijn. Met tal van stemmin
gen in de Tweede ICamer toonde spr. san,
hoe deze partij telkens bij principieele be
slissingen uiteenvalt.
Bestendiging van d® concentratie is, dus
ongeweuecht, mede oiudat daardoor ook de
verzwakte coalitie weder bijeen zou worden
gebracht, eu' uien weer zou komen ia het
troebele vaarwater van den schoolsfeijd.
Bij' deze verkiezing trekken 'de rechteehe
partijen ook gescheiden op. ff at deze ver
kiezingen tot uitkomst zullen hebben, weten
wij niet; maar er zal al veel gewonnen zyn,
wanneer 'ue schoolstrijd uit het Parlement
is verdwenen.
Democraten van links eu van rechts Zul
len elkaar de hand reiken en te zamen
hei conservatisme van alle gading bestrij
den. .Van deze 'nieuwe scheidingslijn ver
wacht spr. heil voor ons land en voor ons
volk.
De vurige improvisatie van dezen Spr,
werd .met applaus begroet.
Aan liet debat werd deelgenomen door de
bóeren Van Kolk, (S. D. P.), Akkerman (Rev.
Soc.) en-Lambregtse, neutraal, doch op liet
punt staande om,zich brj den E. B. aan te
sluiten.
Vooral de eerste twee debatteerden zeer
uitvoerig. Zij werden ten genoegen der ver-
vergadering' door de sprekers beantwoord,
waarna de vergadering te middernacht werd
gesloten.
(1 i.sMoale vergadering.
Gisteren zijn de classics-Ie vergaderingsn
der Ned.-Herv. Kerk gehouden, waar o. m.
da door de Synode aangenomen reglements
wijzigingen zijn behandeld.
iWat da vergadering alhier b'etrelt, diene
liet volgende:
Naar aanleiding yan da notulen maakt mr.
Schokking de opmerking, dat wij in zake
de financieele gestie óuzar Kerk den rieh-
tingsstrijd hebben te houden buiten de voor
ziening in de noodea van "predikanten, we
duwen. en weezen, o.a. ten aanzien van het
fonds „Aanpakken". Vooral de noodea der
weduwen en weezen zijn zóó groot, dat
velen van. hen leven zooala er niet velen
leven in een oiideliedenkuis. Het'is vooral
daarom, dat de fondsen als van noodlijdende
kerken, en personen moeten worden ge
steund, die althans in den aiierergsten nood
voorzien. Dat gr nog' gemeenten zjju, dia
er .niet aan bijdragen, schreit ten hemel.
Consideratie!» reglementswijzigingen:
I. Wijziging en toevoeging aan art. 3*
AJg. Reglement. (Stemrecht wordt uitge
oefend overeenkomstig da bepalingen van
het Regl. op de benoemingen enz.) Ifot
alg. stemmen aangenomen.
II. Vrouwenkiesrecht. (Ben wijziging in
art 3* Alg. Regl., dia bedoelt aan v,-r.„
wt-iyae jMfiiiUöu net sremrecüt te geven,
maar baar benoeming tot onderling cï dia
ken en haar toelating tot .de Evangeliebe
diening te verhinderen).
Mr. dr. Eeliokking heeft geen principieel®
bezwaren, maar in de tegenwoordige omstan
digheden, waar er zooveel verwarring is m.
zooveel ppgeesteljjke factoren in dezen stand
van one kerkeljjk leven medewerken, kam
liH niet op onmiddellijke invoering zijn,
votfr deze toestanden verbeterd ayn.
Ds. Van Druien, uit Rijnsburg, Vrees#
voor moeilijkheden in de huisgezinnen. Van
de zjjde der vrouwen .wordt ook geen be
wijs gegeven, dat zjj op dat stemrecht zoo
veel prjjs stellen.
Dr. Looher heeft wel principieel bezwaar;
aotief en passief kiesrecht kan hij niet
scheiden.
Di', Riemens herinnert aan hbt adreï van
godsdiemstonderwjjzeressen en wij kennen
allen belangstellende vrouwen, die wel prys
stellen op het stemrecht.
Verworpen met 4 stemmen "vöóc en 33
stemmen tegen.
III. Uitsluiting der bedeelden van het
stemrecht.
iv. Toevoeging aan art. 3* Alg. R-egd.
(Mogelijk^ maken, dat stemgerechtigde lid
maten bQ verandering van grensscheiding
in de gemeente, waaraan zjj worden toe
gevoegd, aanstonds het stemreoht kunuen
uitoefenen).
V. Regeling inzake de secundivan de
leden der ciassieale besturen.
Met alg. stemmen aangenomen.
.VI. Nieuw Reglement op de benoeming
van ouderlingen en diakeneu "en de be
roeping van predikanten.
Als amendement wordt er door ds. D.
van Druten, van Rijnsbnrg, op gewezen,
dat in firt- 3 al 5 worde opgenomen een
regeling, die vertraging voorkomt ten ge
volge van beslissingen van de hoogere be
sturen, bijv. een commissie, die beslist zou-
der hooger beroep.
Ds. Van Leeuwen, van Lisse, stelt voor op
te nemen een art., waarin aan predikanten
in een nieuwe gemeente komende, aan
stonds stemrecht .wordt gegeven. 0n wil in
art. 9 handhaven het oude voorschrift: de
leiding der verg. berust bij den voorzitter
van den kerkeraad, zoodat aan het recht
van een consulent of predikajfit niet wordt
te kort gedaan.
Met bovenstaande amendementen is .VI
aangenomen met 34 stemmen voor.
VII. Aanvulling Regl. op de Vacaturen
(Minimum-ptedikantentraktement).
Amendement sub al. c. invoegen: een
behoorlijk traktement enz. en de wijziging
„minstens f2000". Aangenomen.
Met verzoek aan de Synode om een onder
zoek in te stellen hoe de predikantistrakte-
menten op een behoorlijk peil zijn te brengen.
VIII. Wijziging Reglement Hulppredikors-
Sckap'. (Tewerkstelling jn andere gemeenten
van werkkrachten, die in eigen gemeente
niet genoeg arbeid hebben).
Amendement: art. 2 invoegen: die min
stens een jaar gediend liebben' in hun eerste
gemeente.
JK._Iisgj6ment do kerkeljjkc archieven. J_
'Art. 9 van den inhoud van' Het archief
wordt een volledige inventaris opgemaakt
van het geheele archief, gewaarmerkt .door
hoi class, bestuur en waarvan een duplo
berust bij bet class, bestuur.
Toevoegingregl. vae.: geen acte van ont
slag wordt veriaend dan nadat het class,
bestuur zich overtuigd heeft, dat het arohief,
de lidmatenboeken en dgl. m orde zijn.
Het geheel werd tiangen'omen.
Het voorstel-Werkmansbond tot weder
instelling van sociale cursussen aan de
Universiteit werd overgenomen met verplich
ting tot deelneming.
Gisteravond werd in het Nutsg'ebonw
alhier,, onder voorzitterschap van jhr, M.
B. ff. des Tombe, de eerste vergadering ge-
boudon van de afd. Leiden,- e. O. van de
Ned. Voreeniging tot Bescherming van
Dieren, to 's-Ctravenhagc,
Deze nfdeeling ia dezer dagen opgericht
door eën dertigtal belangstellendenme
vrouw De Gijseiaar—Yiruiy had zich be
reid verklaard Besohermvrcmwo van de
jomgo afdealing te worden. In zijn openings
woord bracht c!o voorzitter dank aan
mevrouw De Gijselaar voor haar bereidwil
ligheid. om de nieuwe Vereeniging te steu
nen naar hij verwacht zullen vele Leid-
aeba Ingezetenen dit goodo voorbeeld vol
gen hij hoopt, flat deze vergadering het
begin zal zijn van een langdurig, krachtig
en vruchbaar samenwerken in het belang
van de zwakke en, belaas, nog te vaak ver
waarloosde eu miskende dieren.
-Tq liet reglement, oüat werd besproken,
zal worden neergelegd de bedoeling, om
meer kennis te verspreiden omtrent cfe
wijze, waarop de dieren behandeld moeten
wordenmenigeen is onbedoeld wreed, om
dat hij do belangen van het dior niet kent.
Tevens zal men zich de taak stellen, om
door invlood op do jeugd do stemming van
den mensoh tegenover het dier in de toe
komst te verzachten en (Daarvoor zal men de
htdp inroepen van allo opvoeders, zooala
geestelijken, onderwijzers, cursusleiders,
enz, En ten slotte zal men ln do vaak treu
rige werkelijkheid het dool trachten te be
uaderen door cUore-nmishandeling zooveel
mogelijk te'beletten, eventueel te bestraf
fen.
Bij de bestuursverkiezing werd wensche*
lijk geacht, om voorloopig niet rneer dan
vijf leden te benoemen, om het bestuur dan
later zoo noodig geleidelijk uit te breiden.
Gekozen werden do diames mevrouw p. H.
Jonker—Lapère en mevrouw .1. O. van
Poelgeest—Brand en do heeren jhr. M. B.
W. de3 Tombe, dr. S. Soos en H. var. Poel-
geast.
Wïe de Vereeniging wil steunen, kan zich
als lid aanmelden bij mevrouw J. Ct van
Poelgeest—Brand „Ouderzorg", leider
dorp
Heden is alhier bevorderd tot. doctor
ia de taal- en letterkunde van den Oost-
tndisoken Archipel c5o heer Prasanna- Ku
mar Acharya, een Brahmaan, afkomstig uit
Britech-Indië. Hij is de eerste buitenlander
'wien vergund is, zonder de voorafgaande
oramons te hebben afgelegd, aan een Ne-
derlandsohe universiteit te promoveren.
De heer Aoharya is geboren te Say Kot,
nabij Calcutta, in Bengalen, en behoort tob
da hoogste der vier Kasten, waarin de
maatschappij dor Hindoes is verdeeld'. Hij
ontving, aldus de „N. Pi, Ct.", zijn oplei
ding te G'aloutta, waar hij versohillonde
graden verkreeg, het laatste dien van Mas
ter of Arts in 1913. Eenigen tijd werd hij
verbonden aan do Eishikul Ooilege Hard-
war. In 1914 werd hij door bét Briteoli-Indi-
sohe Gouvernement als „State- Research
Soholar" naar Europa gezonden, ten einde
zijn studiën voort te zetten. Van 1914 tot
1917 studeerde hij te Londen, voornamelijk
oud-Indische archeologie, op wolk gebied
ook zijn dissertatie ligt. In het najaar van
1917 kwam hij te Leiden en voltooide al
daar zijn proefschrift onder leiding van
prof. Vogel, die, gelijk men weet, vele ja
ren verbonden is geweest aan den Oudheid
kundigen Dienst van Britsch-Indië.
Do heer Aoharya schreef, zijn dissertatie
in hot Engelsch, in welke taal ook de ver
dediging en de promotie zelve plaats had
den.
Bij Kon. besluit is een jaarlijksrh pen
sioen van f 1280 verleend aan mevr. de wed.
dr. J. O. P. Smits, in leven leeraar aan het
gymnasium alhier
Vanwege het „Leger des Heils" zal
alhier Zondag 30 Juni en Maandag 1 Juli
n.a, een bloemenfeest met een daaraan ver
bonden tentoonstelling worden gehouden
vaa versohillonde artikelen, meb het dool
de Leidsohe afdeelïng te steunen.
UTet conYooi naar Ned.-Indiii.
Kaar clö ,,JSF. It. Ob." verneeirub, lie eft
reecfe eenige dagen gelecïen heb Kamerlid
Van Hamel de volgende schriftelijke virar
gen tob den Minister van Buitenlandsehe
Zaken en van Marine gericht
Wab ri dio reden, dat d'e uitvaart van het
convooi naar j^ed.-IncKê, na eerst bepaald
te rijn op 19 of 20 Juni, te elf eter ure is af
gelast gewoixlen
Hoe ia 'de zaak van het convooi van Re-
geeringawege voorbereid geworden, in het
bijzonder orn bel eau merende omstandighe-
den, als rich nu blijkbaar liebben voorge
daan, te voorkomen 1
Mag worden aangenomen, dab de rede
nen, waardoor het uitzenden van heb con-
vcroi en de daaraan verbonden hoogo kosten
werden govoohtyaardigd, ook thans nog
blijven gelden, in het bijzonder, wanneer
deze rechtvaardiging hierin ligb, dab door
het convooi een rechtstreeksehe gouverne-
mentfverbmding met de kolonie onafhan
kelijk tegenover het buitenland tot stand
tg krengen zou rijn 2
De correspondent' van het .,Hbld'' te Rot
terdam verneemt-, dat na lossing van aniline
uit de „Noordam"- het eonvooi stellig varcD
zal,
De „Frisia".
Bljjkens een'aloor/de directie van den Ivon-
Holl. TLloyd ontvangen telegram, passeerde
de Frisia''- Woensdagmiddag te- 12.20 uur
het liehtsehip „DoggeraUmnk Zuid"'., Allies
w,as wèl aan "boord:
"Het Ned. Corr. meldt:'
Wij vernemen Mat de „Frisia", die Dinsdag1,
uit Uitluiden naar Noord-Amerika vertrok,
na Woensdagnamiddag circa 1 uur op last
van hooger hand te-zijn teruggeroepen, naar
IJmuideh, dienzelfden middag te 5 uur
draadloos weer toestemming kreeg de. reis
voort te zetten.
Van andere zijde word? nog gemeld, dat'
de „Frisia" toestemming kreeg naar Bergen
te gaan en daar op nader orders moet' wach
ten.
De „Nreuw-Amsterilam".'
Hier te lande is "bericht ontvangen1, dat
het .stoomschip ^Nicuw-Amsterdam" zich op
de thuisreis van Amerika naar Botterdam
bevindt. Dit schip zou ook grondstoffen voor
hroodhereldïng meebrengen.
De directie van de Holland-Amerijka-lijn*,
dqolt echter aan de ,,N. B. öt.'' mede. dat
het bericht, dat' de ,N ie uw-A raste ru am" van-
New-York op de thuisreig vertrokken zou
zijn, onjuist is. Ofschoon het schip reórl3 14
dagen in de haven ligt vac nog slechts-een
vierde van de lading'langszij geleverd. Er
/bestaat dus nog geen uitzicht, dat het schip
eerstdaags zal Icimnen vertrekken.
Knoeierij.
Bif het Haarlem sclie' districtkolen bureau
zijn twee controleurs ontslagen; van wie het
gebleken is, dat rij bif het overladen van
gietcokes aan de gasfabriek te Heemstede
hebben geknoeid met brands tof fenhandela ars.
Daarb\j' is .40 ton- 'gietcokes verdwenen. De
helft van deze hoeveelheid js reeds opgei-
spoord.
Mr. TfocjVJra over den icieruatiolialen
toestand.
Mr. P, J. Troelstra trad gisteravond tb
Amsterdam op in cfo Beurs voor cïen Dia
manthandel, welke stampvol was.
Met langdurig applaus werd hij door cle
aanwezigen begroet. Mr. Troclstra begon
met zijn leedwezen uit te spreken' over het
hém weigeren van een pas om het congres
der. Brit,sche arbeiderspartij to kunnen bij
wonen. Smokkelwaar zou hij niet naar
Engeland liebben gebracht, tenzij een eer
lijk, vredelievend socialistiscliJicht in Enge
land als contra-bande wqrcït beschouwd.
(A p pl.au 9.)
Spreker stelde aan heb bestuur voor, dat
van. cïoze bijeenkomst ce-rt telegram zou
wordfon gesr&uurcf naar het congres der Brit-
scho - arbeiders om daarin tot uiting te
brengen, dat ook hier de socialistische ar
beiders streven naar den vrede; (T d o*
j u i o h i n g.)
Komende tot do uiteenzetting van zijn
standpunt tégenover het oorlogsvraagstuk,
verkondigde spr. als zijn mec-ning, dat het
geen zin meer heeft te zoeken naar hén, die
het eerst de lont in de kruitmijn hebben ge
stoken, doch wel naar do oorzaken, c'io het
ontstaan van cfto mijn ioi gevolg hadden.
Hij heeft ook geenszins behoord tot heu
die bij een der oorlogvoiorend-e partijen den
strijd voor het socialisme zagen j hij ver
klaarde zich noch voorstander van het
DuitscJié, nóch van het Entente-imp eria-
lisme. En als een. dier groote groepen, belli
gerent en cle finale overwinning zou. beha
len, zou dit volgens hom, niets andera rijn
dan een zege van het militarisme. (A p-
p 1 a u s.)
Niet door de overwinning van een dor
strijdende partijen zal, naar zijn, oordeel de
duurzame vrede komen, doch door het over
leg tussc-hen de volkoren. Daarom heeft de
arbeidende klasse er alle belang bij; dats
geen der beicïo groepen de overwinning be
haalt, opdat de overtuiging veld wint dat
door militarisme on imperialisme geen
duurzame vrede mogelijk ïs.
Spreker heeft geen voorkeur voor' de En
tente; doch evenmin voor den Duitachen
geest zooals keizer Wilhelm dien nog on
langs heeft verklaard. Hij zou niet gaarne
wenschen, dat ons Nederlandsohe volk door
dien geest werd bevangen en het zal do
taak zijn der socialistische arbeidersbewe
ging den strijd te blijven vooren tegen heb
imperiaJiatisoho groot-kapitallsme.
Spreker herinnerde aan het gebeurde tij
dens hot ministerschap van dr. Kuyper, die
destijds een reis maakte naar Rome, Wee-
nen, Berlijn en Brussel, 't Was tijd'ens don
Russisch-Japanschen oorlog en hot vermoe
den is dan ook in 1904 uitgesproken, dat de
reis van dr. Kuyper ten doel had een nau
were aaneensluiting met België te verkrij
gen om clan gezamenlijk te leunen op den
toenmaligen Drie-Bond. In i905 viel Kuy-
por en de libéralen moesben niet veel van
doze pro-Duitsche politiek hebben. Maar in
dien tijd kwam het vraagstuk cler kustver
dediging naar voren en bleef het de vraag
of de Buitsche keizer al of niet per brief
op het bouwen van het fort t-o Vlissingen
had aangedrongen. In dien tijd heeft de
soo.-dem. Kamerfractie met die der Belgi
sche Kamer vergaderd, in welke bijeen
komst spreker zich sterk tegen het kustver-
dechgingsplan heeft verzet. Bib in verband
met de bewering alg zou hij pro-Duitsoh
zijn.
Wijdende' op heb gebeurde in 1905, meent
hy te moeten aanduiden het sluiten van de
Entente^cordiale tusscken Frankrijk eti
Engeland door koning Eduord als het be
gin van de volkerengroepeering, dis» tot den
oorlog heeft geleid. In datzelfde jaar ig
hier te) lande van Duitsch'e zjjde gepropa
geerd voor een tolverbond met Duitsch-
land. In de „National Review" heelt spreke*
tegen zulk een verbond krachtig stelling
£onomen. Omstreeks dienfcyd was het ook
dat de bekende Belgische journalist Eugèu^
Baiö hier .te lande een 'kruistocht begon
voor nauwere aaneensluiting tussohen Ne«(
derland en België. Ook d&ï'r kwam spreker'
tegen op.
♦Spreker komt op, een open brief, tob
hem door prof. Niermerjer gericht. Hij kam a
daarop niet als antwoord aan dien profes
sor. Umdali hij den man, die, als voorzitter?
van den Bond van jneirfcrale landen, een
beroep heefö gedaan op de ruvo kracht den
Engelsc-he zeelieden om iemand, die met
oprechts vredelievende b doelingen het Kü-
naal wilde oversteken, die reis onmogelijk
Ie maken, niet -vyenscht te bean two or d^a.
(Aoplaus),
Over zijn onderhoud met minister Zin
mermann ia Aug. 1914 en heb daarover
gepubliceerde iu „Heb Volk" heeft prof.
Kernkamp rich ,vroolijk gemaakt. Zooala
die professor heb voorstelde, was héb nieb,
en spr. wyst er met nadruk op te hebben
gewezen op het gevaar, dat ons land van
een Dhitsehe Overwinning te duchten had
en volkomen duidelijk is geworden door de
uitdrukking van den heer Zimmermann, dat
Nederland politiek' onafhankelijk kon blijven,
doch ecamomische pans!uiting bij Duitsch-
land-in de toekomst noodzakelijk zou blijken.
Iu verband daarmee lieefb spr. indertijd
gezegd: ons hart klopt aan de monden'
van den Byu.
Iu ons land is spreker door zekere pers
fel beschimpt, zonder dat hem dit den in
geslagen weg heeft doen verlaten; Maar dit
is zeker, -een pers die, .betvald o£ niet, in dit
neutrale land slechts tie Entente of de andere
buitenïandschë partij dient, kon in een neu
tralen Staat.niet worden geduld. (A p p 1 a u's)
Ter handhaving dier neutraliteit is het
ook; dab tie soc.-dem. Kamerfractie heefÜ
gestemd voor de mobilisatie-credieten.
Yan de; Begeering eischen we, zegt mr.
Trosistra, onverzwakte handhaving onzer
neutraliteit. Daarnaar was ook sprekers hou-
ding gericht eu 't ware te wenschen dat alle
lagen des volks zich wisten vrij te houde'h
van (Ie politieke bijmengselen die onze neu
traliteit bedreigen.
Wij zitten iu een moeilijke positie; spreker
kan ons land eT nieb uithelpen, alhoewel heb
zijnerzijds aan een eerlijk pogen niet heefV
ontbroken/ getuige Stockholm. 'Daarom juich-*
te hij van harte toe (kit de Engelsche ar
beiders^ een tweede pogtng wilden wagen-
Toen Hij -doof hen in dat tweede vredessfcre-
ven zou worden betrokken maakte een schan
delijke pers hem dit onmogelijk, zulks in hei
belang van het militarisme. Wie den wereld
vrede wil,- het militarisme en heb imperialis
me verfoeit, we te .thans in wiens handen heb"
Joè des lands veilig is. (T o e j u ic h i n g).
N.v eenig. debat van den heer Spanjer,
door mr. "Troelstra beantwoord, ging de
vergadering onder 'liet zingen van de r,Juj
ternationale" uil-een;
De Nieuwe ZMysrhöns.
De „Staatscourant" bevat eert bes cirri
van do nieuw? zilverbon9 yoor twee en
halve guldon.
Aon de woorden ."Wettig Bótaalraiddel",
„Koninkrijk dei' Nederlanden,,. Zilver bon",
„Groot Twee-én eon halve Gulden,,. ..Wordt ter
betaling aangenomen door do Nedorlandscho
Banken aan.' alle BijkskantorenInwissoL
baar - in zilver na aankondiging" worden iul
iiclil-blauw, do overige- voorméldo vroordeBi
worden in zwart gedrukt.
In het midden wordt in geel 2,50 gedrukt,
Bovendien bevindt zich in liet midden oeg
licht-blauw vignet.
Dit alles is gedrukt op een grijzen onder--
grond, waarin een werkjo in wit is uitgespaard
on waaromlie^a zich een rand in blauwe kleur,
vermengd met geel, bevindt. In dozen rand
zijn, versieringen aa.ngehracht; de linkerzijde
bevat voorts in oen cirkel ia groote cijfers 2,50,
terwijl in den reclrterboven- en onderhoek
eveneens 2,50 ia kleinere cijfers voorkomt.
Do achtöizijdo vertoont ia het midden het
Nederlandsche wapen 'ia lichtbruin met de
woorden: „Hot namaken of vorvalschen va-4
zilverboiis, met het oogmerk om dio ala cch|
en onvervalscht uit to geven ef te doen uitge<
ven, wordt gestraft met gevangenisstraf van
ten hoogste negen jaren", omringd door de
woorden „Koninklijk der Nederlanden" en
„Wettig Betaalmiddel" en aan beide zijden'
geflankeerd door het getal 2 50 in verticalat
richting.
Do cijferS" 2.50 komen ook voor in alle hoe-i
ken. Do aoMeczijdo is gedrukt^in lioht-blauW
met brulu eoi bevat, behalve den met versie-t
ringen aangevulden rand. een middenstuk,
oveneens niet versieringen aangevuldd.
De bons worden gedrukt op papier van tetS
naastenbij 12,0 bij 7,3 centimeters, waarlu
roode en blauwo vezels .zijn verwerkt.
Da uUvoer van vroege aardappelen.
Yan de meest bevoegde zijde meldt' me'ci
aan het Oorr. Bureau;
In de blad-en hoeft het- berióhï. gestaan,
dat' uit beaprokingon, t-o Londen -gehouden,
zou volgen, dat Nederland ten aanzien vaa
den uitvoer van vroege aardappelen niet go<
heel vrij zou zijn.
Dit is niet' juist. Wel is als voorwaarde
voor de levering van kunstmest van overzee!
verlangd, dad de uitvoer van die aardappel
len beperkt zou worden. Evenwel is deze!
voorwaarde niet aangenomen. Voorraden
kunstmest op weg naar Nederland zijn dan
ook door de Geassocieerde reg-oevi-ngon niet
doorgelaten. Ook naar de zijd6 der Centra-"
len l3 over den uilvoér van vroege aardappe
len geen toezegging gedaan.
Dg toestand is dus, dat' men ten opzichte
van den uitvoer van vroege aardappelen;
uitsluitendmot Ncderlandscho belangen Ie
rade kan gaan en door geen overeenkomst
is gebonden.
Uitvoer uit Amerika naar Nederland.
Naar men verneemt heeft de Amerikaan-»
solio (gezant aan cue Uitvoerende Commissie
vaa 'do ,;N.O.Ï.^ bericht, dat d'e „War Tra-
do Board", met goedkeuring van het Staats-
departement heef», besloten definitieve bs>-
