No. 17887.
LE1DSCH DAGBLAD Zaterdag 22 Juni. Tweede Blad Anno 1918.
PERSOVERZICHT.
FEUILLETON.
De Clouden Sleutel.
DE OORLOG
Ben stuk Di stribu tie-ge schie-
e n i s. Wie de couranten aldus de
^PROV. GELDERSCHE EN NIJMEEGSCHB
COURANT" in de crisisjaren trouw ge
volgd heeft., die heeft, behalve de officieele
beken d making van de duizend en zooveel
regelingen, van de honderd en zooveel heele
en halve en kwart-autoriteiten, telkens weer
gelezen van cxisisgescbillen, van stopzet
tingen van industrieën, van boe te-oplegging,
van verboden en geboden. Een beeld, een
tastbaar beeld van den omvang dc-r moei
lijkheden, die'hier en daar zrjin gevoeld en
die. in staat zouden geweest z\jn om de
betrokkenen balsturig of waanzinnig .te ma
ken, geven die berichten niet. Het zijn, of
liever zij maken op den lezer den indruk
van nieuwsberichten, waarbij hij ten hoogste
nu en dan het hoofd schudt en het „erg"
vindt.
En wie de „STAATSCOURANT'' .volgt en
bovendien nog leest, wat de talrijke bureaux;
hebben goedgevonden bekend te makeu be
treffende de voorziening van .grondstoffen
en levensbehoeften, dis weet, wat er in de
maclitsvolkomenheid van dén Minister van
Landbouw en zijn helpers en onderhooirigen
is beslist; maar hg weet nog niets van
den ondergrond van al die nieuwe en "tel
kens wisselende beslissingen. Hij weet zelfs
geen sikkepitje van al de moeiten en teleur
stellingen, die het deel zijn geweest van
personen, voor wie de maatregel geldt, en
hij heeft gen flauw begrip van de wissel
valligheden. waaraan zij zijn blootgesteld,
en van de wijze, waarop door plotseling
opgekomen machthebbenden met hun be
langen' en mét die van de samenleving
wordt omgesprongen. Men zou inzage moe
ten- kunnen nemen van de lijvige verzame
lingen van verzonden en ontvangen mis-
'sives, brieven, telegrammen en beschikkin
gen; men zou moeten weten van de- her
haalde vergeefsche reizen en bezoeken aan
hen, die door een goedgunstig toeval de
«-macht in handen hebben; men zou ook moe
ten kennen de geringschattende behandeling,
waaraan, de betrokken personen, handelaars
en industrieelen, zijn blootgesteld geweest.
!)e heer F. A. de Jongh; Directeur van
de Nederlandsche Electrische Vlarindustria
te Nijmegen, heeft bij al de teleurstellin
gen en kleinzielige tegen werking, die hij
heeft ondervonden, eindelijk in zooverre het
geduld verloren, dat hij in. een lijvige bro
chure, van ongeveer 100 .bladzijden, een
wel is waai* nog lang niet volledig 'relaas
heeft gegeven van de - ontzettend omvang
rijke briefwisseling, die hij voor zijn onder
neming heeft gevoerd en het publiek in
de gelegenheid heeft gesteld, om eens, meer
dan oppervlakkig, kennis te nemen van do
bijna onbegrijpelijke wijze, waarop zijn in
dustrie en hij zal wej niet de eenige
zijn behandeld is geworden.
„De Industrie in Oorlogstijd, een bij
drage tot "de kennis van de wijze, waarop
- een land niet moet geregeerd worden",
luidt de titel van het Werk, dat voor ons
ligt en waarvan aan de leden der "V olksver
tegenwoordiging, aan tal van bladen en aan
vermoedelijk "belangstellenden een exem
pli};, is toegezonden.
De ruimte ontbreekt en de stof is te
machtig, om er een beknopt overzicht van
te géven. De lezer zal er echter uit kunnen
ontwaren, wat er met wilskracht en energie
kan tot stand worden gebracht; maar ook
welke middelen er bestaan, om. zoo moge
lijk, de energie te dooden en de beste be
doelingen te verijdelen. Het boekhad tot
titel kunnen hebben: „Een Lijdensgeschie
denis". Onbekwaamheid van machthebben
den; onwil van nieuwbakken potentaatjes;
tegenwerking van tot machtspositie verhe
ven concurrenten; vcrantwoordelijkheidsaf-
sohuiving van wie 'geen verantwoordelijk
heid kunnen dragen; onwellevendheid van0
besturen, bij wie men wellevendheid zou
mogen verwachten, en behandeling, die op
nietige plagerij gaat gelijken, onnaspeur
bare oorzaken en onvindbare veroorzakers,
het boek loopt .er van.- over.
Maar niet alleen deze industrieel, ook
het algemeen belang lijdt onder de be
krompenheid, die hier wordt .tentoongesteld.
Hij pacht te' goeder .trouw land, om
de grondstof voor zijn bedrijf, vlas, te ver
bouwen; maar hij wordt gedwongen de
Naav "het Engelsch
door L. G. MOBELEY.
33)
„Menschen, Horn way genaamd jonge
menschen,- vreemd) hier in de plaats. Zij ko
men ergens uit het noordien van daan en zij
kenden niemand, toen zij hier kwamen. Het
huis heeft na den dood van den ouden heer
Mering een heelen tijd leeg gestaan''tóen
hebben er menschen in gewoond, Stórland
heetten zodie zijn weggegaan. En toon een
oude man, Meadona genaamd die is ge
storven en nu vronen' er jonge menschen
in het huis, en kleine kinderen, net zooals
vroeger, toen de jonge Merrjng© in den
tuin speelden."
Do jong': er rings Harding herinner
de zich plotseling: een vrouw met een bleek
gezicht, jtervendeeen vrouw in wier
oogen niets dan droefheid te lezen- was.
„Was dab een van die jonge Herrings ge
weest, die in clen tuin gespeeld hadden?"
„Heb waren meisje©, allemaal meisjes,
mooie, flinke meisjes, zoo mooi als je maar
wonaehen kon." Men hoorde aan Jonacbhs
stom, dat hij zich nu alleg goed herinnerde.
„Twee er van stierven, toen ze nog niet
eens volwassen waren. Die liggen daar," --
weer bewoog hij heb hoofd in de richting
van een ver reu hoek van het kerkhof
„maar twee zijn blijven leven en zijn vrou
wen geworden - Antonia, en dat was de
bloem^oitrden tuin en
„Antonia?" HaTding sloeg met zijn stok
poohtooutracton te annuleer eo op het oogen- I
"Wik, dat eer van clen grond geen ander,
algemeen-nuttig gebruik kan worden ge- i
maakt Hrji neemf aan, heel Nijmegen van
goede brandstof te voorzien, .toen de voor-
raad te kleia bleek; maar als hij groote
hoeveelheden beschikbaar heeft wordt hem
de aflevering verboden. Hij heeft veevoe
der van uitstekende kwaliteit en de aanvra
gen om toezending van hen, die er de
proef mee hebben genomen," komen in zoo
groot aantal binnen, dat zelfs de op groote
productie berekende machines niet vol
doende zullen kunnen produceeren; maar de
aflevering wordt alweer verboden, terwijl
de Minister zelf fabrieken in stand houdt,
waar aardappelschillen worden verwerkt
En als eindelijk het verlof tot aflevering
komt, dan komt als .om dö juistheid van de
eigen waardeering van het product te be
wijzen, tevens een aanvrage, vanhet
Ministerie van Oorlog.
Een paar woorden uit heb Hoofdstuk
„Moraal": „Wij verwachten voor onszelf wei
nig daadwerkelijk resultaat van deze uit
gave; maar, zooals wij! altijd gehoopt had
den, om naast ons eigen belang ook het
algemeen belang van ons ja deze jaren
diep beproefd vaderland te mogen dienen,
zoo hebban wij ook met deze uitgave deze
bedoeling, dat ook zjjt wellicht eenig nut
voor 'het algemeen belang zal kunnen op
leveren. Mocht dit het geval zijn, dan zullen
w\j gaarne verdragen, hetgeen wij naar aan
leiding van deze publicatie verwachten, n.I.
vele en felle critiek, en wat voor ons mis
schien noodlottig zal zijn, de tegenwerking
openlijk, maar vooral bedekt, van al die
lichamen en personen, die wij, niet om hun
zelf onaangenaam te zijn, maar ter wille
van heb algemeen belang niet meenden te
mogen of te kunnen sparen."
Er is in deze crisisjaren veel gepraat en
getoosb en gepreekt 'over samenhoorighcid
eü gemeenschapszin; over den noodzakelij
ken voorrang van liet algemeen boven heb
particulier belang. Als wij deze brochure
lezen, dan vragen wij1 ons af, hoe het moge
lijk is, dat zóó duidelijk vaak het particulier
belang bovendrijft ook bij mensohen, wij
zeggen niet „mannen7 -aan wie héb alge
meen belang is toevertrouwd.
Als voormannen op andere onderdeelen
van hét ruime gebied onzer nijverheid den
moed konden vinden, om het voorbeeld van
dezen gróot-industriëel te volgen, en hun
ervaringen meedeelden, dan zouden zij daar
door zeer het algemeen belang dienen, want
ook zij zouden kunnen' aantoonen, hoe een
land niet geregeerd moet worclen, en jjfj zoü-
dede helpen bakens op te richten voor ko
mende machthebbers.
Teekeades Tijds. „De Ver-
eenigiiig van Nedeflandsohe Gemeenten zoo
duidt eou aan de Pers gezonden bericht
brengt onder do aandacht van haar leden, dat
met, de prijsstijging der levensmiddelen het, on
juist wegen door leveranciers, voorat door
straatventers, hamd over hand toeneemt on het
ton kosto van den koopor knoeien met gewicht
o.a. zeer bevorderd wordt door het gebruik van
unsters on z.g.n. familieschalen
Ten einde dit kwaad zooveel doenlijk legen
te gaan, geeft zij den bij haar aangesloten ge
meenten in overweging, om, evenals in de ge
meente Amersfoort, eon verordening uit te
vaardigen, waarbij het verboden is bij het ver-
koopen of afleveren van waren, het gewioht van
deze waren te'bepalen met een unster of met
een familiesohaaL"
Men heeft ook hier. weer te doeD met eeii
'droevig teeken van dezen rampzaligen tijd
aldus „HET CENTRUM" en do even brutale
als gewetenlooze wijze, waarop getracht wordt
het publiek uit te buiten en abnormale winsten
te behalen.
Hot geschiedt in allo kringen, helaas door
hoog on laag, in "t groot en in 't klein.
Overal doet schaamteloos een wilde zucht
zich kenpen om zijn slag te slaaiw en zich
ten koste van anderer nood te bevoordeelen.
Werd onlangs niet in eeap socialistisch blad
te Amsterdam geklaagd over de buitensporige
winsten, door verkoopers van levensmiddeleu
in 't klein in de volkswijken-gemaakt?
Hoe voelt men hier weer, dat het maat
schappelijk leven, wil hot gezond zijn, toch in
de allereerste plaats moet steunen op goede
beginselen en een moreelen grondslag!
De gelicele sociale kwestie is terug te brengen
tot dezen éónen éisch: ieder het zijne.
naar 'n brandnetel. ,,Dio is getrouwd, ge
loof ik?"
J(Zij ia hier vandaan gegaan, toon hot
jongste zusje nog maar een kind was. En
Antonia zelf ach, ach, ik kan niet zeg
gen, dat zdj nog gekomen was tot wat zij
noemen,do jaren die© ondersoheidsEr zijn
niet veel meisjes hier in de.buurt, die niet
ver bonedon Antonia stonden. Zij was er
een, waar een man naar zou watertanden."
Een oogenblik grinnikte do oude man even,
maar hij was spoedig \wéer ernstig. ,,Hot_
was dat uiterlijk, dat haar ondergang was,
kon je zeggen," voegde hij er bij, „als zij
ton minste ten onder, gegaan is want nie
mand heeft er ooit heb reohte van gewe
ten." Jonadab schudde het hoofd en zucht
je. „Er was geen levende ziel mijlen in het
rond, die kwaad van Antonia Herring ge-
looven zou, maar zij is nooit teruggekomen
in het huis van haar vadier nadat zij weg
geloop en was met dien schilder."
„Is zij weggeloop en?"
„Ja, zij is weggeloop enHaar, bedenk
wel, het was nog maar een meisje, niet
meer dan een jong meisje, pas achttien, en
do man zag er knap uit en was aardig in
zijn spreken. Alle vrouwen hielden van
hom. Zij noemden hein mijnheer den schil
der. Hij woonde in de herberg en hij zat
uren op de hei én op den weg of in het
bosch altoos maar te schilderen. Dat lijkt
mij<s een vreeand, een onmanlijk werk voor
een mant Maar hij deed het. Mr. Donald
son noemden ze hem. Mr. John Donaldson
en hij maakte het hof aan Miss Antonia
zij was mooi genoeg om bij een koning in
den smaak te vallen. En zij— nu, ze zeggen
dat zij nooit oogen had voor iemand anders
nadat, zij hem eenmaal gezien hadeens op
een zomermorgen vóórdat de aon op was.
Maar hoe zal aan dien eisch' worden vol
daan, wanneer de hoogere beweegredenen ont
breken, welke do verhouding tusscbon de men
schen regelen? Wanneer een ieder alleen aan
zichzelf denkt en zijn eigen voordeel? Wanneer
niet gevraagd wordt, wat eerlijk is, recht
vaardig en billijk, maar enkel, hoe mon het
best en het snelst zijn beurs kan vullen?
De harteloosheid van hot materialisme houit
in deze dagen wel zeer sterk ën ze<*r brutaal
tot uiting.
Maar méér dan anders zal men nu ook
tasten.de waarheid van het woord, dat het so
ciale vraagstuk bovenal een zedelijk, een gods
dienstig vraagstuk is.
Er is geen enkele stand, wolko het monopo
lie heeft van deugd en.- onbaatzuchtigheid.
In allo standen woedt het eigenbelang, is
men er in grooter of kleiner getal op uit,
zonder meer te nemen wat men krijgen kan.
De wot moot dan telkens tusscbon beide ko
men, om de noodigo grenzen te stellen.
Maar do wet vermag op verre na niet alles.
En hoe o n o n t b e e r 1 ij k zij is tor. verdedi
ging van zwakken en kleinen, ter handhaving
van rechtmatige belangen en tor wering van
misbruiken, ohze tijd levert duidelijker 'dan
ooit het bewijs, dat daar nog iets anders
en hoogers noodig is om het maatschappe
lijk leven in evenwicht te houden en aan ieder
hot zijne te waarborgen: do toepassing der
Christelijke leer, dc naleving der Tien Geboden.
Voedaelv er spilling. -De
„HAAGSORE COURANT" driestart
Voedselvergpilling in dezen tijd van
steeds nijpender schaarschte? Het klinkt
niet zeer waarschijnlijk, en toch heeft die
Verspilling plaats.
Van betrouwbare zijde vernam on wij,
dat. in sommige kringen thans een ware
hartstocht voor thee-drinken beerscht,
nu er weer thee is gedistribueerd. Het ge
volg daarvan is, dat, er plotseling veel min
der molk wordt gedronken dan vóór de
laatste" theedistributie. Verschil!enclla melk-
elijters, meer in het bijzonder in de volks
buurten; blijven daardoor met groote hoe
veelheden melis zittenzij durven deze
niet terugzenden naar de fabrieken, -uit
vrees, dat hun bij de invoering van een
melki'antsoen, tegen den winter, een onvol
doende hoeveelheid zal worden toegewe
zen dn verband met hun than© gereduceer-
den omzet. En ziehier nu het ongehoorde
die melk, voor zoover zij niet terecht komt
waar zij niet noodig is, bederft!.
Ddt is iets ongehoordsNu meer dan
ooit
Het standpunt van do~ melkslijters is be
grijpelijk; niet dat. van degenen, die
thans aan heb- theedrinken zijn geslagen
alsof, er hooit een eind aan za.l konten aan
den voorraad. Niets toch ia rniwjér waar
dan ditIn elk geval zullen we zes weken
moeten toekomen met de thans verstrekte
portie. En daarna? 't Zal zéér de vraag
zijn of wij daarna in afzienbaren tijd nog
wel thee zullen krijgen, .want we zijn in ons
landje door den voorraad vrijwel heen en
do kansen op spoedige aanvulling zijn al
bijster klein.
Dat royale omspringen met cfe thee is
daai ook zoo onverstandig mogelijk. Wie
wijs Is beschouwt de thee als een lekkernij,
e^en sohaarsch als kostelijk, waarvan men
niet mondjesmaat geniet, om zóólang mo
gelijk heb genot te rekken. Men k a n dat
doen juist omdat er nu voldoende melk
is te verkrijgen. Dien kostelijker*voedza-
men drank te laten- boderven, ia schan
delijk I
Relletjes.
Men schrijft uit Zurich* d.d. 15 Juni aan
het „ïïbld.":
Zürich heeft gisteravond weer eens zjjn
relletje gehad; maar Rezen keer duurde het
tot diep in den nacht, en de baldadigheden
waren werkelijk ook brutaler dan bij vroe
gere stand jeg.
Na een openbare vergadering op een der
pleinen in de buurt wan de drukbegane Bahn-
hofsteüssé trok een 'troep van eenige hon
derden naar Zürich's voornaamste hoofd
straat, joeg het wandelende avond-publiek
voor zich uit, viel ieder lastig ,die het waag
de te blijven staan vooral als het dames
waren en zette met dichte menschen-
sloop zij het huis uit" en ging met hom naar
Londen. En daar zeggen zij, dat ze ge
trouwd zijn."
„Maar waarom was het zoo'n geheimzin
nige geschiedenis?" vroeg Harding. „Waar
om is die Mr. Donaldson niet op een fat
soenlijke, publieko manier getrouwd!?"
„Ja, cïat hadden wij allemaal wel graag
willen weten."
Jonadab schudde héb hoofd weder en rijn
oogen werden ernstiger.
„Als alles in orde was, zooaLs "het wezen
moest, waarom ging hij dlan niet eerst naar
het huis van mijnheer Donaldson en trouw
den zij netj es in de kerk, waar Antonia en
al de kinderen gedoopt waren] Waarom
maakte hij afspraakjes met haai* op de hei
of in het boeoh in plaats van haar te ont-
moeben dn den tuin van haa-r vader, zooala
een jong meisje betaamt? Er was iets, dat
men vreemd kan noemen in dat heele huwe
lijk; iets, dat wij nooit konden begrijpen.
Maar óón ding is zeker en gewis, en ik kan
er u mijn woord op geven en een eed op
dben, on dht is dit: Miss Antonia was zoo
onschuldig als oen pas geboren kind zij
dacht niet aan kwaad. Zij hadl haar hoo^d
opgevuld mot verhalen en wat zij noemen
romans en zij had den grond lief, waar de
man zijn voeten op zette, en wat hij haar
vertelde, scheen waar en goed'in haaf
oogen. Dat is hot oogpunt, waaruit ik hot
beschouw. Maar als rij gezondigd heeft, zff
heeft hot buiten haar weten en zander het
te willen gedaan. Daar aou Ük voor iedere
rechtbank op willen zweren."
„Ên is M5és Antonia nooit teruggeko
men V'
„Neen, nooit. Mlr. Merring was een hard
vochtig man hij had geoogd, dat zij noodt
meer een voet in taais mocht zetten, en dat
barricades het tramverkeer voor dien avo.:d
stop.
Van een tram-bal icon af hitabe een jonge
belhamel dé"menigte op, om het niet langere
bij woorden te laten, maar eindelijk tot
daden over te gaan. En werkelijk schoof
de massa --lêngzaam van het eene voorname
boulevard-café naar het andere, en probeer
de de neergelaten ijzeren schermen te for-
ceeren, en naar binnen te dringen. Daarbij
kwam het natuurlijk tot kloppartijen, waarbg
de groote ruiten hier eii daar in scherven
vielen. Intusschen bezetten kleine detache
menten politie de andere café's, en ruUen
de militairen op, om erger te voorkomen.
Een paar charges met de bajonetten maaktea
de baan vrij-
Toen kwam het'tot een soort van wapen
stilstand, Waarbij de belhamels op luiden
toon het aftrekken der militairen eisch ten.
Hiervan kon natuurlijk geen sprake zijn, en
dus bleef het joelen en sarren aanhouden,
totdat een plotselinge Jhasregen het rumoe
rige volk naar huis joeg. Het was toen
twee uur.
Het ernstige aan hét geval ie niet het
schandaal van gisteravond, doch de stille
drijfveer en. _Er heerscht ernstige ontevre
denheid onder het volk. Voor enkele dage'n
ftl liepen honderden vrouwen voor het Raad
huis te hoop en tiraniseerden de Raadsleden
bij het uitgaan der vergadering. Aan een
revolutionnaire werkstaking op 1 Mei is
Zürich amper ontkomen. Men vïscht nog da
gelijks naar een partij bommen, die vlak voor
de ontdekking der bergplaats werden- weg
geworpen. En intusschen beraamt een an
archistische' groep ahveer nieuwe b toogingen
voor de eerstkomende 'dagen. Het ziet er naar
uit, alsof zekere elementen een anarchisti-
achen aanslag voorbereideu.
De Regeering is dientengevolge in een
moeilijk parket. Regeerings-geweld lokt uit
lot vólks-geweld. En toch mag een demon
stratie als die van gisteravond zien niét her
halen.
Ecu' overeenkomst tusSchen Zweden "en de
Geallieerden.
Uit Londen wordt gemeld: Eenige maan
den geleden werden hier onderhandelingen
gevoerd tusschen vertegenwoordigers van de
geallieerde regeeringen, onder wie de Ver.
Staten, en de vertegenwoordigers van cfe
Zweedkche regeering. De onderhandelingen
zijn nu geëindigd en er is een overeenkomst
tusschen de geallieerden en Zweden tot stand
gekomen, welke is geteekend en dóór de
Zweedsche regeering geratificeerd. In deze
overeenkomst is voor de geallieerden een
voorziening .getroffen, om^Jè diensten der
Zweedsche scheepvaart te waarborgen tot
een hoeveelheid van 400.000 tou. In de over
eenkomst is eveneens bepaald, dat aan de
"geallieerden credieten zullen worden ver
leend, terwijl zij den uitvoer -van Zweedscb
ijzererts regelt tusschen de oorlogvoerende
groepen. De invoer van Zweedsche pulp in
Engeland ia onder zekere voorwaarden even
eens geregeld.
De geallieerden van hua kant zullen den
invoer vergemakkelijken naar Zweden van
nader aangegeven hoeveelheden levensmid
delen, welke "voor den Zweedschen iumiel en
nijverheid zij a vereischt. Een en ander zal
aan controle onderhevig zijn en garantie, zal
v/orden gegeven tegen den wederuitvoer van
de geïmporteerde artikelen of van de daar
van afkomstige producten of artikelen van
dergelijke soort.
De Zweedsche regeering was* tijdens den
duur der onderhandelingen vertegenwoordigd
door den Zweedschen-gezant te Londen, Wal
lenberg en den heer Carlosen.
Een brief van Caillaux,
De Fransche Kamer-canuaisste, die oorspron
kelijk de vraag moest onderzoeken of Caillaux
vervolgd moost worden, heeft kennis genomen
van eon brief van den gedetineerden ex-pre
mier, waarin deze tracht aan te toonon, dat de
tegön hem ingebrachte beschuldigingen onge
grond zijn, zoowel wat betreft zijn correspon
dentie met Cavallini als zijn betrekkingen met
Bolo en Almereïjda. Hij vervolgt dan:
,„Men heeft telegrammen van een Duitseh
agent te Argentinië, na liun tekst vervalsoht to
Rebben, gepubliceerd. Het is thans uit die
telegrammen zeiven gebleken, dat or maar.óén
cling als een paal boven water staat: do wenscli
der Duitschers om mij in handen te krijgen.
Er is trouwens niemand komen opdagen om
gebeurde ook niet. En toen is ver een van
zijn dochters gestorven, en zdjn vrouw is ge
storven, en hij scheen den moed te verlie
zen en ie zelf ook gestorven, en <Je twee an
dere dochters gingen daarna ook weg en
die plaat© werd verkocht en niemand hier
o>p hot dorp heeft ooit meer iets van hen
gehoord, behalve cife Vicarhij hoorde, tien
jaar daarna, hot mag negen geweest zijn,
ik kan het maj niet precies meer herinne
ren. Dominee lioordb vertellen, dat bliss
Marion getrouwd is. Maar wij hebben haar
nooit weergezien, niet eederb zij een klein
meisje was met loshangend haar."
„De pastorie is zeker dat huis aan den
anderen kant van cfe kerk-?" vroeg Har
ding, wijzende naar een grijs huis tussolien
do beamen.
„Dat is cfe pastorie; en dominee zal u
hetzelfde vertollen, wat Ik u verteld heb.
Ik geloof niet, dat hij er meer van weet dan
ik." Harding wachtte nog een oogenblik om
de gekwetste gevoeligheid van don ouden
man tot bedaren to brengen en hem een
geldstuk in cfe hand' te drukkentoen ging
hij eten weg op naar hot huis, waar op een
wit hek „Pastorie" te lozen stond. Maar
zijn oncferhooid met Mr. Thompson, den
grijzen "ppedikant, bracht hem niet veel ver
der dan het verhaal van Jonadab hem ge
bracht hack De oude doodgraver had met
meer clan de waarheid geaegd, toen hij be
weerde, dat da predikant met meer van de
Marring© en bun geschiedenis afwist dan
hij zelf.
„Neen, ik wou, dat ik u helpen kon,""zei
Mr. Thompson, toen de twee mannen in de
prettige studeerkamer zaten met boeken
kasten langs de wanden, en toen HarcKng
het doel van rijn komst had verklaard
„een feit-ia heb, dat «iemand, zelfs niet Mr.
mijn optreden in Zuid-Amerika te brandmerken.
Integendeel, hoógeplaatste personen hebben
zich vol lof uitgelaten over de wijze waarop ik
mijn zending daar vervulde.
I'an is er geen onkcle behoorlijke getuigen
verklaring, die mijn zoogenaamde bezoekocC
aan bet Vaticaan en mijn pogingen- in de rich-*
ting van oen afzonderlijken vrede' kuml steu
nen. De machinatie is duidelijk gebleken. On
der meer staat het nu vast, dat het paleis
Famóse de campagne van de „Times" op touw
heeft gezet. Eon onderschepte brief toont aan,
dat men nog dieper is afgedaald en zelfs ge
tuigenissen tegen mij heeft trachten ineen te
zotten. Maar men beweert nu niet meer, dat
ik onzo bondgenootschappen wilde losmaken.
Ik zou in 1917 een half-pessimislische, half-'
pacifistische taal hebben gevoerd in particu
liere gesprekken Maar mijn woorden zijn
reeds orkend als te zijn bezield door vurige
vaderlandsliefde.
Er blyft dus letterlijk niets over. Do instruc
tie zwpegt en werkt om de misdaad te vinden,
die er niet is. Zij ontdekt sleolits meeningsge-
schillen, en omdat dit niet voldoende is, zoekt
men wit allo macht naar documenten, om mij
daarmede dood te slaan.
Mijn vijf maanden gevangenisstraf geven mij
hel recht, aan do Kamer te verzoeken, uit te
maken hoe do zaken nu staan.. Ik ersch niets
dan waarheid en licht, m^ar dan ook volko
men".
Waarop do commissie den wensch tot uiting
bracht, do zaak-Gailkrux ten „spoedigste be
recht to zien.
Confectie-scheepsbouw.
In Engeland heeft men een nieuwe methode
bedacht, om den scheepsbouw asneller te doen
geschieden. Tot nog toe werd ieder sohip ge
heel en al op de werf gebouwd, thans wordt het
in de-fabriek geconstrueerd. Het schip wordt
volgons een bepaald schema uit een groot aan
tal onderdeden te zaraen gevoegd. Ieder ooicler-
dcol wordt in massa's in speciale fabrieken
vervaardigd. Do onderdeelen worden naar de
werf gebracht en daar in elkaar gezet De
grootte on het gewicht van deze ^confectie
schépen worden vooruit bepaald en alles zoo
veel mogelijk gelijk gefabriceerd. Het schip ie
dus hiermede een massa-artikel geworden.
Ontsnapte Franschen.
Is de slaapziekte uilgebroken onder de Duit-
scho bewakers dor concentratiekampen? vraagt
een modewerker van het „Hhld." te Lausanne.
"Hot is-„casueel", zooveel ontsnapte Franschen
tegenwoordig dag aan dag via Genève hun
„patrio" weten te bereiken. Nu, do Fransche-
regeering vindt het ook casueel zoozeer
zei Cs, dat zij te Annecy, in Sa Wye, een bureau
hc-eft geopend, waar heefen „ontsnapte" lands
verdedigers zich eerst moeten presenteeren e.u
zich moeten onderwerpen aan een grondig on
derzoek alvorens het officieele ijkmerk der echt
heid te kunnen ontvangen, dat hun de vrije be
weging verleenên zal,
Niet do-oorlog zelf is liet eigenlijke cultuur-
YcrStorende element, niet de" oorlog zelf met al
zijn ruwheid on wreedheid, zijn haat en ver
bittering, doch de ziekte van leugen en bedrog,
die uit "don haar der sluwheid onder' ons is uit
gebroken.
Een Engokcliman. dio een halve eeuw in het
Naaste Oosten heeft gewoond, zeide onlangs tot
mij: „Bij ons thuis gaat een man voor eerlijk'
door totdat hij zioh een bedrieger heeft getoond.
Maar in het Oosten geldt hij een bedrieger, tot
dat hij zich eerlijk heeft betoond. Lausanne be
gint mij op bedenkelijke wijze aan het Oosten
to herinneren.". De man had gelijk. Menige
Zwitserscho stad, vóór den oorlog zoo aardig,
wordt schier onbewoonbaar, daar zij onder ze-
koren, invloed geworden is tol een nest van" lis-?
telingen en sluwelingen.
Een vaandel voor het Poolscho leger.
De. stad Pargs heelt hulde gebracht aan
het Poolsche-^leger, door aan het eerste
regiment dezer strijdmacht een vaandel aan
te bieden. Het is een wit schild,-dat het
inschrift draagt: Jagers te voet van. het
PooLscke leger.
De plechtigheid had plaats den d&g nadat
het nieuwe regiment den yuurdoop had
ondergaan. Er werden vlammende redevoe
ringen gehouden, waarin de Fransch-Pool-
sclie vriendschap verheerlijkt werd. Gene
raal Axchinard, het hoofd der Poolsche mi
litaire missie in Frankrijk, deelde mede. dat
het Poolsche legioen juist een vijandelijken
aanval had afgeslagen en dat zjjn vliegers
een vijandelijk vliegtuig hadden neerge
schoten.
Herring zolf, veel van dat geval van Anto
nia afwist. Haar vader kwam zeer spoedig,
nadat hij haar brief ontvangen had, bij mij
en verbelde, dat zij weggeloopen waa met
een zekeren heer Donaldson en met hein
getrouwd was. Herring was woedend als
een volslagen krankzinnige. Het kostte mij
de grootste moeite hem wat to kalmeeren.
En niets, wat ik ook zei, geen enkele over
reding, die ik gebruikte, kon hem er toe
brongen haar vergiffenis to sohenken of
haar ooit meer in zijn huis toe te laten.
Noch haar moeder, noch ik, noch iemand
anders kon hem maar eemszine zachter
stemmen."
»,En de man cfie Mr. Do-nalofcon l Wist
niemand iets van hem af? Wie hij was,
waar hij thuis hoorde? Heeft Mr. Merring
geen stappen gedaan om to woten to komen
of zijn dochter wettig getrouwd wae? Om
iot© omtrent den man te ontdekken, dio
haar weggevoerd had?"
^„Anbonia's vader was een man van een
eigenaardig gemoed en temperament," ant
woordde do prodiikant nadenkend „en zoo
koppig al© een muilezel. Wanneer hij een
maal iet© in rijn hoofd liadl, kon niet© en"
niemand hem daarvan terugbrengen. Zijn
vrouw was bang voor hem en ook zijn kin
deren. En ik schreef Antonia's tragisch,©
fout voornamelijk toe aan het feit, dat rij
haar vader niets durfde laten weten van'
Mr. Donaldson'© bestaan, veel minder van'
haar vriendschap voor hem. Mr. Merring
was een streng man. Hij hield niet van
jonge menschen hij na.m het kwalijk, als
had hij de fiolen van zijn toom uitgegoten
rij bij ham aan huis kwamen meer Sart eens
over Antonia. omdat een eerzuchtig jonge
ling haar onschuldige attenties bewees op
een garden-party 1 Hij bracht zijn kindoren
