^EERSTE kabïer,
RECHTZAKEN.
Kunst, Letteren enz
INGEZONDEN.
BUITENLAND
DE OORLOG.
Vergadering van gisteren.
STAATSBEGROTING VOOR 1919
Hoofdstuk V (Biunenlaudsrihe Zaken).
De heer GEERT&EMA betuigt, dat een
•„vl"'jarige ervaring heeft geleerd, dat het
hoogore landbouwkundige onderwijs aan de
Groningsche Universiteit een belangrijke
plaats inneemt. Het aantal toehoorders be
droog in het vorig jaar 77een getal, dat in
derdaad niet gering is te achten. Minister
Cort van der Linden heeft zelf ook betuigd
dat het wenschedijk is, een onderzoek in
te stellen naar de wenschelijkheid van een
afzonderlijke faculteit van landbouw. Naar
6pr. 's oordeel, zal dat niet veel geld kosten.
Uitvoerig weidt spr uit over de betcekenis
van de afzonderlijke universitaire studie,
die een afzonderlijke plaats naast de studie
aan de Wageningsche school zal innemen.
De heer BAVINC'K wijst op de uitbrei
ding van de H. B. S. in de rechtsclie krin
gen. Dit- bewijst, dat ook in het middelbaar
onderwijs het neutrale onderwijs niet in
don smaak valt van een deel van het volk.
Hij hoopt, dat de Minister dit onderwijs
za! steunen. Spr. herinnert aan de bespre
kingen in cc Tweede Kamer, waaruit blijkt,
dat deze Minister dat wil doen.
Vervolgens dringt hij aan op reorganisa-
batie van het gymnasiaal onderwijs, het
geen ook de Minister noodig aclit, vooral
na do wet-Limburg.
Ten slotte over het Departement van
Onderwijs. Spr. is verheugd, dat de Minis
ter de noodzakelijkheid daarvan inziet. Een
studiraad, "gelijk dc heer Lohman dien
heelt gewen sent, beveelt hij ook aan. Deze
Raad moet- het karakter van een commissie
van advies hebben.
Do heer BERGS MA pleit voor een betere
bezoldiging van de burgemeesters. Het
ambt- van burgemeester is vooral tegen
woordig, een zeer ondankbaar ambt. Voorts
betoogt hij, dat een betere regeling \an de
gemeente-politie noodig is. In verband daar
'mede wijst hij op de hoogst onvoldoende
inrichting van vele ar est anten-lokalen.
Voor de volkshuisvesting dient meer ge
zorgd te worden. Spr. wijst op het „samen
hokken'' van vele gezinnen, hetgeen uit
moreel en hygiënisch oogpunt ongewenscht
is. Een krachtiger optreden van den Cen-
tralen Gezondheidsraad wenscht hij. Deze
Raad die-at centrale leiding te geven. Hij
wijst op het gebrek aan toezicht op de fa
brieken van levensmiddelen. Het kwam te
laat en was onvoldoende. Spr. klaagt over
de onvoldoende verslagen in zake den Ge
zondheidsdienst.
Ten slotte verdedigt jlIJ de Boscli-scholen.
De heer POLAK komt er tegen op, dat
door de uitbreiding van het kiesrecht de
Gemeenteraden zóózeer van karakter zijn
veranderd, dat veel macht en vele werk
zaamheden van den Gemeenteraad naar ?t
college v-,n B. en Yv. moeten worden ver
legd. Zonder wijziging van art. 144 dei-
Grondwet, is zoodanige overdracht niet mo
gelijk. Te-gen enkele verandcribgen heeft
spr. géén ben waar, maar de democratische
grondslagen vara de Gemeentewet mogen
niet. worden aangetast
Vervolgens bespreekt hij de tuberculose
bestrijding, die hij door den Staat krachtig
wénscSt geweerd te zien. Hij wijst er op,
dat er der te lande nog geen kosteloos
sann-tonum bestaat. Vooral d'e bestrijding
van tuberculose bij de kinderen dient
krachtig bevorderd te worden.
Over dc afdeeling „Kunst" maakt spr.
enkele opmerkingen.
De Sri at moet voorgaan, waar het geldt
het tot uiting brengen van de kunst-opvat
tingen, die in een bepaald tijdvak aan den
dag komen. Helaas zijn onze rijksbouw
meesters veesteend in den renaissancestijl.
Op het Binnenhof is dat al weer gebleken.
Spr. hoopt, lat men het gebouw van de
Tweede Aamer nu eens niet zal trachten
aan te p&ssen aan het bestaande gebouw.
Men ga nu eens niet naar de Rijksbouw
meesters, maar wei naar erkend deskundi
ge bouwmeesters, die men vrij laat. Een
prijsvraag he-ri't mar spr.'s oordeel haar
grooto nadeden.
Subsidieering van orkesten heeft spr.'s
sympathie; hij wcnscht niet alles toegestopt
te zien aan de orkesten in de groote sleden,
■die al van de gemeentebesturen wel steun
kunnen krijgen.
De heer VAN KOL dringt aan op het
wekken van meer belangstelling voor onze
koloniën. Vervolgens behandelt hij enkele
punten van de volkshygiënebestrijding
van de geslachtsziekte, die thans zoo'n groo
ten omvang aannemeninrichting van
krankzinnigcn-colonies acht hij noodig.
Voor betere zorg voor de krankzinnigen
pleit spr. evenals verleden jaar.
De geheime ziekten nemen zeer toe en de
Staat zal zorg moeten dragen, dat zij niet
on zo volksgezondheid ondermijnen. Preven
tief en representief dient de Staat op te tre
den; vooral preventie! door gratis-advie
zen en grooter behandeling.
Ten slotte verdedigt hij de opheffing van
het artsenmonopolie en hij brengt hulde
aan den Minister, die in dit opzicht. een
ruim standpunt lieeft ingenomen bij de sa
menstelling van de commissies.
Hij schetst hoe tal van gevallen van ge
nezingen door zg. onbevoegden zijn voor
gekomen.
De heer DE VOS VAN STEENWIJK
v.cnseht een enkele verbetering te geven
van zijn rede van verleden week, waarin
hij den Minister beschuldigde van geweken
te rijn voor dei aandrang van de Tweede
Kamer ten aanzien van de oprichting der
H. B.-scholen. Hij trok die beschuldiging
in, omdat de Minister reeds vooraf had ge
zegd, dat hij wcnschto te overwegen wat
fceirr te doen stond.
Spr. vraagt evencueele voorstellen tot op
richting van H. B.-scholen geheel afzonder
lijk in te dienen, opdat de Kamer ze zelf-
•t-sadag kan beoordeelon.
De MINISTER VAN BINNENLAND-
JÖCHE ZAKEN, antwoordt. Het- zou prao-
matuur zijn, thans te beslissen over de land
bou w-faculteiten, nu de Wagen ingsche
school nog moet beginnen. De kwestie van
een landbouw-doctoraat dient vooraf ern
stig onderzocht te worden.
Uitbreiding van de H. B.-scholen acht de
Minister ook gewenscht, evenals reorgani
satie van de gymnasia.
Dat de salarissen van de burgemeesters
algemeen onvoldoende zijn, ontkent de
Minister. De grootte van het salaris houdt
verband met de bekwaamheid van de bur
gemeesters. Juist is het, dat met- meer sala
ris meer geschikte krachten zijn te k'ijgen.
Spr. hoopt, dat het wetsontwerp, in zake
de bestrijding van den woningnood spoedig
zal zijn afgedaan. Maatregelen worden
overwogen, orr den aanvoer van materiaal
te verbeteren.
Tegen de verwijten over het gemis van
medewerking bij het Departement in zake
den Gezondheidsraad, komt de Minister op.
De leiding behoort, uit te gaan van den Mi
nister en niet van den Raad. Hij geeft toe,
dat de wetgeving van den gezondheids
dienst herziening behoeft.
Spr. wijst er op, dat de tuberculose-be-,
strijding steeds meer geld krijgt en de Mi
nister 'geeft toe, dat er steeds meer gedaan
moet worden. Intusschen zoeken de artsen
nog steeds naar de beste methode van be
strijding. Spr. overw eegt nog altijd de voor
bereiding van een tuberculose-wet.
Wat de „kunst" betreft, wijst spr. er op,
dat de bebouwing van het Binnenhof is
„restauratie"; de bouw van het Tweede-
Kamergebouw ga-at spr. niet aan, maar wel
den Minister van Waterstaat.
De bestrijding van de geheime ziekten is
uiterst moeilijk, juist omdat zij geheim zijn.
De doktoren hebben nimmer het vraagstuk
opgelost, hoe het mogelijk is, ze te achter
halen, En daarop stuit do geheele bestrij
ding.
Den heer De vos van Steen wijk kan hij
niet toezeggen, dat aan zijn verzoek zal
worden voldaan.
De heer BERGSMA repliceert.
De heer POLAK zegt nog, dat iedere
stijl wordt opgebouwd, al zoekende door
de architecten. Dat zoeken dient gesteund.
De begrooting wordt goedgekeurd.
DUURTE VAN LEVENSMIDDELEN
Goedgekeurd wordt het wetsontwerp tot
wijziging en verhooging van Hoofdstuk V
der Staatsbagrooting voor 1918. (Tegemoet
koming wegons duurte van levensmiddelen).
De vergadering wordt verdaagd tot Dins
dag elf uren.
HAAGSCHE RECHTBANK.
Poging tot doodslag-
Gisteren heeft terecht gestaan B. D. S.,
te Monster, beklaagd van poging
tot doodslag, gepleegd op den hoofdagent
v. Steenis, aldaar, terwijl subsidair zware
nv.riiandeling is ten laste gelegd.
Op 28 Februari was bekl. door den agent
in verhoor genomen voor een zaak wegens
oplichting. Toen hij nu, nadat verschillende
getuigen verklaringen hadden afgelegd, ver
nam, dat. men hem in arrest zou houden,
trok S. plotseling zijn mes en bracht den
politieman drie steken toe. Twee stuitten
af, de derde bracht v. Steenis een wond aan
dan linkerarm toe.
Beklaagde, beweert, zich niets meer te
herinneren.
De hoofdagent v. Steenis verklaarde, dat
bekl. vóór bij toestak, zeide: „Dat nooit,
(doelend op "t arrest) dan steek ik je lie
ver het hart af".
Getuigen bevestigden de verklaring van
den hoofdagent.
De officie^ ^an justitie meende een ge
strenge straf te moeten vragen eischte
schuldigverklaring aan poging tot doodslag
en veroordeeling tot een gevangenisstraf
van 2 jaren.
De verdediger, mr. Franzie Berensteln,
verzocht ontslag van beklaagde uit do voor-
loopige hechtenis. Der echtbank vond daar
toe geen termen.
Diefstal.
Den 54-jarigcn metselaar H. V. de H., te
Leiden, is ten laste gelegd, dat hij
op 22 Februari eenige roosters, toebekoo-
rend aan do gemeente Leiden, heeft ont
vreemd en verkocht aan D. "S.
Beklaagde ontkent. Hij heeft de roosters
niet gestolen, maar kan den dader aanwij
zen', die ze gestolen heeft.
De getuigen D. K. en J. N. herkennen be
klaagde pertinent als dengene, die hun de
roosters v erköcht heeft.
De officier acht het ten laste gelegde
wettig en overtuigend bewezen en vraagt
een veroordeelign tot zes maanden gevan
genisstraf. Beklaagde doet hierna een om
standig verhaal, waarin hij een zekeren G.
als den dader aanwijst.
Distributieovertreding.
De 54-jarige slager A. O., te Z w a m-
m e r tl a in, heeft op 24 Februari een half
pond A e esc li verkocht'boven den maximum-
pi
3 v getuige D. B. verklaart, dat het z.g.
grof vleesch was.
De officier vraagt vrijspraak.
R. van "t R., 34 jaar, slager te A I-
p h e n, heeft op 27 Februari eveneens
vl'ecsch boven den maximumprijs verkocht.
De officier vraagt hier een geldboete van
f 25 subs. 25 dagen hechtenis.
Verduislerlng.
H. R. den H.^ 3-1 jaar, kleermaker, af
komstig uit L e^i d e n, heeft ten nadeele
van zijn patroon v. B., in December 1917
f 40 en in Januari 1918 f 100 verduisterd.
Beklaagde bekende. Hij had het geld noo
dig. Later heeft hij echter alles terugbe
taald, ten bewijze waarvan hij de kwitan
ties kan toonen.
De officier wilde in aanmerking nemen,
dat beklaagde alles heeft terugbetaald en
eischte een maand' voorwaardelijke gevan
genisstraf met een proeftijd van 2 jaar,
Diefstallen.
A. F., grondwerker, en A. L., koopman,
beiden te Leiden, 6tonden terecht ter
zake van het stelen van een handwagen.
Eisoh6 weken gevangenisstraf.
L. ^v. d. V. en P. J. v. H. hebben op 3
Ma-art te Leiden eenige stukken zink
gestolen. Eiscli3 mnd. gevangenisstraf.
De koopman J. S. te Hazerswo u-
d e, heeft bp 5 Maart van den wagen van
De B., een pak sajet en een paar zakdoe
ken weggenomen. Eiscli2 maanden ge
vangenisstraf.
Reisgids Zwitserland.
In do verwachting op een spoedSgon
vrede, en den dan weer herlevenden reis-
en treklust, heeft de vereeniging „Pro
Sempione" te Lausanne, Zwitserland, een
HollanduHie reisgic'b uitgegeven, getiteld:
De-Siraplon en zijn toegangswegen" Dit
keurig uitgevoerde boekje, dat reeds in zes
andere talen verscheen, geeft in 27 hoofd
stukken een beknopte beschrijving van bijna
geheel Zwitserland en heeft als doel de
grooto voordeden aan te toonen, die de
Simplon biedt in het internationaal ver
keer tusschen N^ord*- en Zuid-Europa. Het
met. een tachtigtal foto'9 geïllustreerde
werkje, is togen toezending van 15 cents
voor porto, gratis aan het bovengenoemd
adres verkrijgbaar.
Dc nalatenschap van Matthijs Maris.
Naar aanleiding van een bericht, dat- do
nalatenschap van wijlen Matthijs Maris zou
verkocht zijn voor f 850,000, na te zijn ge
schat op f650,000 en dat- dit bedrag zoo
hoog was geworden, door de studiën en
schetsen van wijlen zijn broeder Jacob en
eenie-e kunstwerken van de meesters der
Barbizon-school, verzocht onze consul-gene-
raai te Londen, de heer H. S. J. Maas do
,,N. Ct het volgende te willen mededee-
len
In die nalatenschap kwamen niet- voor
studiën en schetsen van Jacob Maris en
evenmin kunstwerken van meesters der
Barbizon-school. Zij omvatte alleen eenige
weinige meubelen en eenige bijna en eenrge
niet afgewerkte schilderijen. Do tofilo
waarde werd niet geschat c»p f «"0.000. Een
twintigste van dat bedrag zou drihtcr bii de
waarheid zijn. En de werken zijn in den
toestand, waarin zij zich berinden, groo+en-
tfeels zoo goed als onverkoopbaar en dan
ook tot dusver niet verkocht.
Een nieuw volksvoedsel.
Mijnheer de Redacteur!
Het ia een ondankbare gewoonte van do
rnenschen om alles, wat welig tiert en geen
zorg behoeft, onkruidte noemen, en geen
verdere aandacht vaa,rd te acafcen. Zoo is
ook de brandnetel veracht, ja gehaat te
noemen. Maar zie, deze gesmade plant
lijkt, behalve stekende, ook uitstekende
eigenschappen te bezitten,- die in een tijd
van voec'iselsckaarschte, niet onopgemerkt
mogen blijven. Do jonge brandnetel n.l. is,
toebereid als spinazie, een smakelijke
groente. Het plukken levert geen bezwaren
op, als men er aan denkt, de bladeren aan
den onderkant aan te grijpen. De dunne
steeltjes kunnen bost meegegeten worden.
De dikkere stolen verdienen minder aanbe
veling. Ik heb hoden de proef genomen, cke
alleszins tot mijn genoegen is uitgevallen.
Mijnheer de Redacteur, ik hoop hartelijk,
dat deze regelen zeer velen zullen opwek
ken om zich ook aan een proefneming te
wagen en dat de brandnetel voortaan een
geërde plaats onder do groenten zal mogen
innemen.
EEN HUISVROUW.
Meer productie.
Mijnheer do Redacteur l
Gelieve aan het onderstaand een plaatsje
in Uw blad te verleen-en.
In het „Verkort verslag van de rede van
den burgemeester over de levensmiddelen-
voorziening, doet Z.Ed.Achtbare ëen ern
stig beroep op allen, die ovet grond te be
schikken hebben, dezen zoo productief mo
gelijk te maken.
Ze-u liet in verband daarmede, niet aan te
bevelen zijn, ook het Schuttersveld van
Singel tot Maredijk productief tc maken
In hoeverre de grond geschikt is of wel ge
schikt moet- worden gemaakt-, laat ik gaarne
aan deskundigen overarbeidskrachten zijn
er genoeg; er zullen wel genoeg militairen
in het garnizoen zijn, die liever spitten en
poten clan exerceeren.
Misschien is er wel meer gemeentegrond,
welke voor dit doel geschikt is, bijv. het
Raamland! en heb terrein aan den Zoetcr-
woudsche-Sdngel.
Uw A b o n n SI.
Geachte Redactie.
Met 'de jneeste belangstelling hebben wij
kennis genomen van de re Je van den burge
meester over den levensmiddelennood en het
deed ons genoegen, dat het hoofd onzer ge
meente een open oog bleek te hebben voor
wat voor de noodlijdende arbeidersbevolking
kon worden gedaan.
Het lijkt ons evenwel niet ondienstig, dal
de waardevolle aansporing tot de ingezetenen,
om ieder stukje grond te benutten, om de
teelt van aardappelen en peulvruchten,
eveneëns tot de gemeente behoorde te wor
den gericht.
De lieer Fokker heeft reeds gewezen op
de taluds aan de singels; wij vóllen ook
even wijzen op het Van-der-Werff-park en
het Plantsoen, dat door de gemeente ten be
hoeve der Centrale Keuken kan worden
bebouwd.
Daarbij meenen wij, dat de gemeente nog
wel met wat goeden wil terreinen aan het
Raamland en den Rjjnsburgerweg voor teel
grond zou kunnen laten in orde maken en
aan ingezetenen verhuren. Gemeen tegelden,
als werkverschaffing voor dit doel besteed,
en voor het beschikbaar stellen van zaai
goed aan de huurders, zullen naar_ onze
bescheiden meening, jnet het oog op den
voedselnood in den a.s. winter zeer goed
te verdedigen zijn, terwijl de niet te ver
huren gronden door de gemeente eveneens
zouden kunnen worden beplant. Wy meenen,
dat wel een weg zou zyn te vinden, om
de opbrengst daarvan voor de Centrale Keu
ken te gebruiken, waardoor dan niet alle
levensmiddelenbons behoefden te worden in
geleverd en een deel overblijft om in het
tekort aan avondbrood te voorz:on.
Wij meenen, dat niet alleen de ingezetenen
individueel, doch de gemeente zelf krachtig
de hand aan den ploeg behoort te slaan.
Dankend voor de plaat:ing,
B.
Leiden, 15 April 1918.
Oorlogsmeters voor de IJzerjongens.
Het is nu reeds drio-en een half jaar, clafc
de Vlaamsche jongens aan clen IJzer staan,
beroofd van alle 4familiebetrekkingen. Het
étappen gebied, dat do beido Vla-anderen
omvat, is afgesloten voor allo verkeer.
Velen onzer Vlaamsche* strijderst hebben
sedert dien verwoeden Ijzerslag van 1914
niets meer van hun familie gehoord en
lijden vreeselijk door die afzondering en
pijnlijke onzekerheid. Het „We r k der
Vlaamsche Oorlogsmcters",
in 1916 gerticht, bracht voor velen heul en
troost, doch nu de oorlog voortduurt en de
kansen op een spoedigen vrede geringer
schiinen, nu komen weer honderden en hon
derden vragen hun een oorlogsmeter to be
zorgen Ruim 7000 onzer strijders briefwis
sel en thans met een meter, krijgen uit Hol
land een opgewekt woordjo en zeer dikwijls
ook nieuws van ouders, vrouw en kinderen.
Het is voor de dames een heerlijk werk, dat
groote voldoening schenkt eu toch zooveel
geluk en blijdschap op het front brengt.
Wie zou er in clozo droeve tijden niet eens
een brïefie willen schrijven en daardoor
iemand redden van een moreel© inzinking?
Dat is alles, wat er van de medewerkende
dames gevergd wordt: een briefje. "Willen
zij iets meer doen, een boek of een pakje
sturen, liet spreekt vanzelf, dat zulks
uiterst welkom is, maar toch, niet één d-er
jongens vraart om een pakjo, allen echter
smeeken om eön woordjo, een troostend, op
beurend woordjo
Tk kreeg d°zo week een duizendtal aan
vragen en ik ben zoo vrij nogmaals een be
roep to doen op de bereidwilligheid en
offerva^ red "hei d der Vlaamsche en Hol-
lanrlkcho dames. Ik hoop, dat weer volen
zich zullen opeeven, waarna ik hun een aan
vraag van het front, benevens de noodigo
inlichtingen, zal sturen.
Mevrouw Em. HLTLLEBROECK,
Hotel Wittebrug"Den Haag.
Het Pruisische kiesrecht.
Het blijkt nu, dat in do kiesrechtcom-
miesie van liet Pruisische Huis van Afge
vaardigden bij de tweede lezing niet het
regeeringskiosrechtvoorstel met slechts en
kele geringe wijzigingen is aangenomen
maar dat integendeel het gelijke kiesrecht
met 19 togen 16 stemmen werd vervangen
door een meervoudig kiesrecht. De wet is,
naar „Vorwarts" uiteenzet, slechter ge
worden, en het is dringend tc hopen, dat de
Landdag bij do behandeling in plenum, de
oorspronkelijke lezing zal herstellen. An
ders zal de regeering gebruik moeten maken
van haar grondwettige rechten. Want om
den schijn to redden, mag zij de kiesrecht
hervorming niet van haar waarde berooven.
Merkwaardig was in de commissie de hou-
cVng der nationaal-liberalen. Drie leden
stemden vóór, drie tegen het gelijke kies
recht. Zoo heeft dus de natonaal-liberale
partij zich zélf vernietigd.
Indien in plenum do helft, der nationaal-
liberalen "naar do ,,Kreuz-Ztg." aan
neemt voor liet gelijke kiesrecht stemt,
zouden va-n dc 54 vr ij-conservatie ven 40
tegen het gelijke kiesrecht moeten stem
men, om het ten val to brengen.
"Wordt echter het meervoudig kiesrecht
aangenomen, dan zal de regeering, om haar
woord gestand tc doen, tot ontbinding der
Pruisische Kamer en het uitschrijven van.
nieuwe verkiezingen moeten overgaan.
Ernest Solvay.
Men meldt aan de „N. R. Ct.":
Het gemeent'bes uur van Schaarbeek zal
op 16 dezer den SOsten verjaardag vieren
van den heer Ernest Solvay.
Br) deze gelegenheid zal een marmeren
plaat gehecht worden in den gevel van het
huis, waarin Solvay, uiLvinder van het ver
vaardigen van soda voor de nijverheid door
middel van ammoniak, zijn eerste proefne
mingen nam, toen hij onderbestuurder was
van de gasmaatschappij te St. .Toost-ten-
No ode. Deze uitvinding, die hij zelf indu
strieel exploiteerde, heeft hem millioenen
bezorgd. Doch Solvay beperkte zyn werk
zaamheid niet tot die van grootnijveraar.
Steeds hebben de maatschappelyko vraag
stukken zijn aandacht in beslag genomen.
Aan de hoogeschool te Brussel schonk hij
belangrijke sommen. Hij sticht'.e wetenschap-
pel^ke inrichtingen en laboratoria. Ilij is
de oprichter van het bekende Instituut Sol
vay. Van den socioloog en menschenvriend
Solvay ging het denkbeeld uit van het Na
tionaal Hulp- en Voedingscomité in België
dat, geholpen voor de buitenlandsche be
trekkingen door de Commission for Relief,
de Belgische bevolking letterlijk in leven
houdt gedurende deze moeilijke dagen.
De Duitsche bladen deel en mede, dat
de Pommersche ijzergieterij en machinefa
briek in Stralsund tot den grond is afge
brand. Bovendien werden nog" een aantal
huizen in de omgeving in de asch gelegd.
Bij1 het instorten der muren werden -een
aantal werklieden levensgevaarlijk gewond.
De schade bedraagt verscheiden millioenen.
De Moezel is bij Trier door de aan
houdende regens der laatste dagen binnen
24 ,uren ruim 2 meter gewassen en stijgt
nog voortdurend. De oevers zijn overstroomd.
Kardinaal Mcrcier legen de opvordering der
kerkklokken.
Kardinaal Mercier heeft aan do Belgisch®
geestelijkheid en aan do Katholieken een rond
schrijven gezonden, waarin geprotesteerd wordt
tegen de opvordering van de klokken dor Belgi-
gischo kerken door do Dnitschers. De kardi
naal verbiedt aan de geloovigen welke hulp ook
aan de Duitschers tc bieden, in het volbrengen
yan hun taak.
Heeft Ertzberger afgedaan?
Naar de „Tagl Rundschau" verneemt, is er
tusschen den rijkskanselier on een gedeolte zij
ner partijgenooten van het centrum twist ont
staan, Hij moet o.a. volkomen hebben gebroken
met Ertzberger, die niet meer door hom wordt
ontvangen.
Ertzberger wordt beschuldigd, dat hij reeds
in 1917, door middel van een Hollandschen
journalist, een vredesaanbod heeft gedaan aan
den vijand. Michaëlis stond ook reeds op zeer
gespannen voet met Etrzberger, doch Von Ilert-
ling heeft eindelijk den moed gevonden om ab
soluut met hom to breken.
Genoemd blad deelt nog mede dat op een
vergadering van het Centrum, die met Paschen
to Keulen werd gehouden, do vredesresolutie
van den Rijksdag word verworpen. Von Kert-
ling had gedreigd met aftreden als dat niet ge
beurde.
Hongeronlusten Ic Petrograd.
Naar „Le Petit Journal uit Petrograd ver
neemt, hebben aldaarhongeropstootjes plaats
gehad. Het volk slaat tegen de verantwoorde
lijke regeering op en daar allen honger lijden,
zal het de regcering moeilijk vallen, verdedigers
te vinden, zelfs niet onder de Roodo Garde, die
er al niet beter aan toe is dan de rest der be
volking. Te Petrograd en Tsarskoje Selo beeft
de bevolking geen brood en geen aardappelen
meer. In een vergaderiug werd de soviet aange
klaagd en do Roodo Garde weigerde dc ïnani-
festeerende menigte uiteen te drijven. Dc staat
van beleg is afgekondigd, vergaderingen zijn
verboden, maar de troepen weigeren op het volk
to schieten.
Wat het Bolsjewiklschc Rusland gekost heeft.
Uit Petrograd wordt gemeld, dat uit het cp
het commissariaat voor Handel en Nijverheid
voorgelezen rapport, blijkt, dat Rusland als ge
volg van het verdrag van Brest-Litosvk hel vol
gende verloren heeft: 7S0.000 vierkante kilome
ters grondgebied, 56 millioen inwoners of 32
pCt. van de ganscho bevolking, 21.530 kilometer
spoorweg, of een derde van het geheele Russi
sche spoorwegnet, 73 procent van de totale
ijzerproductio 89 procent van de steenkool-
productie, 268 suikerraffinaderijen, 918 tabaks
fabrieken, 1685 alcohol stokerijen, 244 fabrieken
van chemische producten, 615 papierfabrieken,
1073 mechanisch gedreven werkplaatsen van
allerlei aard.
De Duitschers in Marokko.
De „Times-correspondent is in staat bijzon
derheden mede te deelen over de aanbiedin
gen, door de Duitsehers in Marokko ge- uun,
aan Raisoeli en anderen.
Mo. Na de afkondiging der Duilsche overwin
ning over Frankrijk, zou de revolutie uitbreken
ender do stammen, die onder Fransch protec
toraat staan. Zij zouden daartoe geholpen
worden met Duitscli geld en gesteund door
groote aldeelingen in de Spaansche zóne, wier
soldij zou worden gewaarborgd door de Duit
schers.
Do revolutie zou den moord en de uitroeiiug
van de onderdanen van^alle geallieerde landen
in Marokko omvatten, en gevolgd worden door
do onafhankelijkheidsverklaring van Marokko
on do benoeming van een Duitschgezinden
sultan.
2e. Dc macht van een zegevierend Duilsch-
land zou van dien aard zijn, dat Spanje, dat
reeds in moeilijkheden verkeert door bet mis
lukken van do pacificatie in zijq Marokkaan-
scho zone, genoodzaakt zou zijn eerst het be
stuur en daarna zijn souvereinc rechten aan
Duitschland af te staan, tegen betaling in
geld.
3e. Raisoeli zou tot sultan of onafhankelijk
onderkoning worden benoemd, met bijna onbe
perkte macht over de provincies van Noord-
Marokko van af de grens van Algerie tot aan
do bergen ten noorden van Fez en Taza.
*4o. Het overige Marokko, van Fez tot de
zuidelijke grenzen, zou bestuurd worden door
een sultan, door Duitschland verkozen.
5e. De streek van Quinto, die minerale rijk
dommen zou bezitten, zou geheel in handen zijn
van het syndicaat der gebroeders Mannesruami
en eenigo andere Duitsche mijnbouwmaat-
schappijen.
Ge. Raisoeli en do sultan zouden elk een
groot aandeel in de winst van de Duitsche
inijnböuwondernemingen genieten.
7e. Het burgerlijk bestuur van Marco en het
leger, zouden onder Duitsche leiders komen,
benoemd door don keizer.
Raisoeli oordeelde als volgt over deze voor
stellen tegenovor onkelo intieme vrienden:
„Het eenige middel, om zeker te zijn van een
Duitsclio overwinning is de betcekenis der
tegonstanders, dat zij verloren hebben."
Er zijn bewijzen, dat de Duitschers hun sa
menzwering lot uitbarsting wilden doen ko
men, terzelfder tijd als het Duitsche offensief
in Frankrijk. Het versterkte kamp van Rai
soeli, dat tot dusver voor Europeanen geslo
ten was, werd door vijf Duitschers bezocht tij
dens het begin van den slag in Frankrijk.
Daarna bezochten deze het kamp van den op
standeling Abdoel Malek.. Raisoeli zelf koos
(Li t oogenhlik, om de bergen lo verlaten en
zich bij den strijdmacht in het dal van (1c Ud
Tatocan te voegoji.
Ooggetuigen zeggen, dat hij reisde als een
vorst, en onderweg door de stammen werd be
groet, ook door die van den sultan.
Het Duitsche consulaat te. Larache maakte
op den derden dag van den slag bekend, dat de
Duitschers Calais haddon genomen en Parijs
naderden. Do strijdmacht van Abdoel Malek
werd bij Taza versterkt door huurtroepen uit
Riff cn namen nieuwe stellingen in oru de
Franscho verbindingslijnen met Algerie af lo
snijden. Allés wat noodig was, was een Duit
sche overwinning, en do stammen wachten nog
steeds daarop. De Duitschers geven geweldig
veel geld uit, maar behalen weinig resultaten.-
Zij Tekenden niet op de onderlinge twisten der
stammen en begrepen evenmin, het cynischö
regime van Raisoeli.
