De onderhandelingen mei de
Geassocieerden.
BUITENLAND
VRAGENRUBRiEK.
De raii;er vau Buitenlandsche Zake'.!
hec-ft, ten geleide van zijn nota over de
©economische ouicrbalrfe i:ge^ liet volgen
de schrijver. tct de voorzitters der beide
Kamers van de Sta ten-Generaal gericht:
„Ik heb de eer UHW.G. hierbij te doen
toekomen een nota nopens den stand der
onderhandelingen betreffende een oeco-
manische regeling met de Geassocieerde
Regeeringen, d.w.z. de Geadieerdeu en de
Vereenigde Staten.
Ik teeken hierbij aan, dat mij sedert het
opstellen der nota het bericht gewerd,
dat de Geassocieerde Regeeringen wen-
schen terug te komen op haar toezegging,
dat genoegen genomen zou worden met de
van Nederiandsche zyde geselde voor
waarde, dat voor geassocieerde rekening
varende Nederiandsche schepen niet in
do z.g. gevaarlijke zone zonden worden
gebruikt."
Aan de nota nopens den stand der onder
handelingen over een schikking met de „Ge
associeerde Regeeringen7' is het volgende
ontleend
Door de deelneming van de Vereenigde
Staten aan den oorlog was voor de voorzie
ning van Nederland van overzee een nieuwe
toestand geschapen. Tot dusver toch had de
toevoer uit neutrale landen plaats en moesten-
schikkingen getroffen worden met bellige-
renten, die zich uit dien hoofde het reent
toekenden, die fcceveren te belemmeren. Dé
Vereenigde Staten hadden evenwel krachlens
een onbetwist aar soeverein recht te beslis
sen, of zij al dan niet uitvoervergunningen
zouden verleenen, hetzij voor grondstoffen of
fabrikaten, hetzij voor de steenkool, noodig
voorliet bunkeren van schepen. Voor zoover
het derhalve uog mogelijk was goederen
te bekomen iu neutraal gebleven landen of
onze ko:oniën, bestond cractisck de onmo
gelijkheid deze hierheen te vervoeren, t nzrj
er zekerheid bestond, dat onderweg de noo-
uige bunkerkool, hetzij in geallieerde, hetzij
in Amerikaansche havens, zou worden ver
strekt, Waar tot zoover de onderhandelingen,
gevoerd met de geallieerden en de Verenig
de Staten, afzonderlijk geen resultaat had
den bpgeleverd, werd gebruik gemaakt van
de omstandigheid, dat enke.e Amerikaansche
autoritei en op oeconomisch gebied zich n ar
Europa begaven om met de geallieerden over
leg te plegen, ten einde te trachten^ met
de geallieerden en de Vereenigde Staten té
zamen (de z.g. „Geassocieerde Regeerin-
gen"), tot een regeling te komen.
De besprekingen die daartoe aan het ein
de van 1917 voornamelijk te Londen werden
geveerd, met vertegenwoordigers d.r Ame
rikaansche, Britsche, Fransche en Ita.iaan-
cche regeeringen, hadden in de eerste plaats
ten doei het standpunt dier regeeringen ter
zake van de voorziening van Nederland te
ieeren keunen. Omgekeerd kregen de Ne
der and c. e vertegenw: orduers de ge'egen-
heid den elgenaardigen teestand van Neaer-
land in het licht te stellen en duidelijk te
maken in hoever de aigemeene beginselen,
die de verschillende regeerrngen ten aanzien
van de voorziening van neutralen hadden
kenbaar gemaakt, al dan niet op Nederland
konden worden toegepast.
Het doe. der besprekingen was voorshands
niets om tot eeu definitieve regeling te ko
men.
Het resultaat der besprekingen is ge
weest, dat de Nederiandsche ged 1 ge.rd n
in s ar.t werden gesteld aan hun regeering
ten basis voor te leggen waarop de gcub.,.,-
regeerJigen bereid zouden zijn een
schikking aan te gaan. De voornaamste pun
ten, die geregeld moesten worden, waren de
volgende:
1. De toevoeren van Nederland.
2. De uitroeren van Ned-er.cnd.
3. Het Neder.andsche scheepvaartverkeer.
Arl. 1. Nederland zou de noodigo faciliteiten
verkrijgen voor den invoer van de artikelen,
aangegeven in de lijst als bijlage bij de nota
gevoegd. Een besliste garantie, dat al deze
goederen ook daadwerkelijk beschikbaar zou-
^'den zijn, kon weliswaar niet worden gegeven,
doch de verklaring werd afgelegd, dat oprecht
daarnaar gestreefd zou worden. Deze toevoe
ren zouden worden verschaft zonder ecnigerlcd
andere voorwaarde, dan dat zij voor gebruik
•in Nederland zouden zijn bestemd, voor zoover
niet.op de bijlage.uitdrukkelijk eenige'speciale
voorwaarde staat aangegeven.
Ecne speciale plaats nemen het veevoeder on
de kunstmest in. Oorspronkelijk waren de ge
associeerde gedelegeerden niet bereid 'om vee
voeder en kunstmest aan Nederland te ver
strekken, omdat deze artikelen do voortbren
ging zouden vermeerderen van artikelen, die
Nederland naar do Centraio mogendheden uit
voert Zij verklaarden zich evenwel bereid,
hun regeeringen te adviseeren zulks wèl te
doen. mits do uitvoer van artikelen, die er door
beïnvloed werden, of werd gestopt of werd be
perkt. Die artikelen waren voor het veevoeder:
boter, kaas, vee en veeproducten, paarden,
pluimvee en eieren, varkens en varkenspro
ducten en voor de kunstmest: aardappelen,
suiker en zaden.
Alle rantsoenen, zijn beneden de normale be
hoeften en beperkt door de heersehende we-
Teldschaarscktc, doch worden voldoende ge
acht om in het ''allernoodzakelijkste te voor
zien. Voor enkele in wellicht nog verhooging
te verkrijgen.
Ad. 2. Behoudens het hierboven opgemerkte
jouden de geassocieerde regeoringen zich niet
verzetten tegen handhaving der bestaande
schikkingen nopens den uitvoer onzer land
bouwproducten. J
Ad. 3. Nederland zou tot zijn Beschikking
kunnen houden voldoendo scheepsruiinte, om
de aanvoeren, in de bijlagen dezer nota ge
noemd, te vervoeren. Daartoe zouden Neder
iandsche schepen in alle havens der geasso
cieerde regeering bunkerkool ontvangen en
met den meesten spoed worden uitgeklaard.
Voor zoover de aanvoeren uil Ncderlandsch-
Indiö geschieden moeten, zouden onze schepen
lom de Kaap de Goede Hoog koiuien varen en
jn Zuid-Afrikaanscho havens kunnen bun-
h-wen.
Nanet de tonnage voor den toevoer voor Ne
derland sou acheepsrulmto beschikbaar gehou-
worden voor don uitvoer uit Nederlands ch
in dio naar andere" landen dan Nederland. De
overblijvende lonn.i - O zou ter beschikking ge
steld worden van do geassocieerde regr.vin-
gcu voor gebruik Lwitoii bei zg. gevaarlijk ge
bied.
De berekeningen op grond van het boven-
sla.inde geien aan. dat Nederland voor zijn
toevoeren inclusief die uit Indie, zal noodig
hebben pl.ni. 450.000 ton plus ongeveer 100.000
ton voor de Eiyopeesclio vaart (Engeland,
Frankrijk, Scandinavië, Spanje en Portugal).
Voor den uitvoer uit Indië-nanr andere landen
dan Nederland meende men van do zijde der
gonssocieerdo regceiïugen, dat nic-t 350.000 ton
zou kunnen worden volstaan. Na aftrek van
deze tonnage van de geheelo transatlantische
Nederiandsche tonnage zouden ongeveer een
half milli^en ton voor de geassocieerden over
blijven.
Gelijk hierboven werd uiteengezet stond het
aan de Nederiandsche regeering voorstellen óp
bovenstaande basis te aanvaarden. Zij achtte
het niet geraden, daartoe over te gaan zonder
overleg met Duilsehland te hebben gepleegd,
eensdeels omdat do opgelegde beperking-n van
euzen uitvoer bij toevoer vau leevoeder en
kunstmest een economische regeling met onze
Oosterburen ter verkrijging van onmisbare
goederen^ als steenkool ea., onmogelijk zou
den kunnen maken, anderdeels omdat Duitsch-
land door bet sluiten van de vrije vaargeul in
de Noordzee do uitvoering eeuer overeenkomst
als hierboven gedacht onmogelijk zou kunnen
maken. Moeilijkheden van Duitsehe zijde op
geworpen bij het uitvaren van #de „Nieuw-Am-
sterdam" op. haar laatste reis, hadden de re-
geeiing in baar meening versterkt.
De DuiUche regeering, wier standpunt ter
zake van het afstaan van neutrale tonnage
wordt weergegeven door het ook in de Neder
iandsche pers gepubliceerde artikel der ,,Nörd-
dculsche Allgemeino Zeilung", doelde mede,
dat zij er niet toe kon medewerken de tonnage
welke zich in overzeesche landen bevond te
vergroolen, om dat* zij daarmede in de kaart ha
ler vijanden zou spelen. Zij moest er derhalve
bezwaar tegen maken dat de nog in Nederland
verblijvende tonnago Nederiandsche havens
verliet.
Dit standpunt maakte het aan de Nederiand
sche regeering onmogelijk voorstellen aan de
geassocieerdo regeeriu'gen te doen
Naast deze hoofdpunten zouden nog bijko
mende regelingen moeten getroffen worden
voor:
A. De Visscherij. Engeland verklaarde zich
slechts dan bereid een regeling op dit punt te
treffen indien de uiWoer onzer vischproducten
(zeevisch, zoetwatervlsch, schaaldieren) werd
beperkt tot 5000 ton per kwartaal, t.w. 3000
ton naar de Centrale Mogendheden en 2000
ton naar do „Commission for rel^f*Hn Bel
gium" en indien geen bezwaren werden go-
maakt tegen het uitvaren van een beperkt aan
tal treilers die de visscherij zouden gaan uit
oefenen van uit Fleetwood, een haven aan de
Westkust van Engeland.
B. Credielen. Van de zijde der geassocieer
de regeeringen werd do totstandkoming van
een bevredigende regeling te dien aanzien voor
behouden.
C. Eene bevredigende regeling ten aan
zien van den uitvoer van producteD uit on
ze koloniën.
Het kwam der regeering voor, dat zij zich
onder de thans bestaande omstandigheden
bij eene- regeling op bovengenoemde basis
zou kunnen neerleggen, vooral met het oog
op den noodtoestand ten aanzien van onze
voorziening van levensmiddelen en grond
stoffen. Mitsdien werd een commissie be
noemd om voorstellen op de genoemde ba
sis uit te werken.
In afwachting van het tot stand komen
©ener regeling op bovengenoemde basis ver
klaarde do regeering zich bereid aan de ei
genaars der schepen, die in Amerika vast
lagen, vergunning te verleenen hun sche
pen te vercharteren voor een reis buiten liet
z.g. gevaarlijk gebied. Gebruik voor Neder
land kon van deze schepen toch niet worden
gemaakt, omdat de geassocieerde re gee ringen
pertinent weigeren er, in afwachting van
liet tot stand komen ecner defiilitbeve schik
king, toe mede te werken voorraden aan
Nederland te verstrekken, hetzij door hot
beschikbaar stvllen van goederen, hetzij door
het verschaffen van bunkerkolen.
Ook worden moeilijkheden met de beman
ningen gevreesd, terwijl het ten slotte ge
raden- werd geacht te voorkomen da't een
voorwendsel werd gevonden om deze sehe-
jxïn zonder medewerking der eigenaars in
de vaart te brengen.
De maximifm-duur der -reizen zou 90 da
gen beloopen niet dien verstande, dat voor
een aantel schepen de reisiuur zoodanig
werd beperkt, dat voldoende tonnage voor
Nederland beschikbaar zou zijn op het oo-
gcnblik'dat de definitieve regeling tot stand
kwam. Een zestal schepen,, die geladen in
Amerikaansche havens liggen, zijn van deze
regeling uitgezonderd. Twee er van, de „Sa-
marinda", beladen met rijst, en de „Zeelan-
dia" met een gemengde lading.
Onderhandelingen met de Duiitsche regee
ring gevoerd geven goeden grond te ver
wachten, dat zij bereid zal worden bevonden
haar standpunt in zooverre te wijzigen, dat
zij zich niet zal verzetten tegen het uitvaren
van 'een in Nederland liggend schip, indien
dit wordt geruild tegen een aan de everzijde
der zee liggend schip. Wanneer men in-
tusschcn in aanmerking neemt, dat hier te
lande aan schepen, geschikt voor de 'trans
atlantische vaart, uitgezonderd eenige niet
in aanmerking komende groote passagier
schepen eener schecpsrüimte van 2Ö8.476 aan
tonnen laadvermogen 'ligt, welke bij de ver
deeling overeenkomstig de basis ongetwij
feld voor Nederiandsche toevoeren zullen
moeten worden aangewezen, dan is het dui
delijk, dat* zelfs bij deze gewijzigde houding
slechts een© regeling zou kunnen tot stand
komen, die allerminst bevredigend zou kun
nen worden genoemd. Door het rullingsyg-
;eom toch zal de tonnage voor Ncderiand
vooral voor de toevoeren uit Indiö uitermate
beperkt worden.
Duitsckland verklaarde principieel be
zwaar te moeten maken tegen eene beper
king van uitvoer, welke klaarblijkelijk te
gen- dat land was gericht en op do basis van
eene zoodanige opgelegde beperking geen
onderhandelingen over eene nieuwe econcP
misohe regeling te willen voeren. De regee
ring heeft daarin aankiding gevonden te
kennen te geven, dat zij teu deze geen voor
stellen zou doen, die een gedwongen beper-
h-'ng zond r uitvoeren ihhielden.
D: vortng in do totstandkoming eener
regeling gaf do regeering aanleiding een
poging te doen, de geassocieerde rcgeeringen
cr toe te brengen Nederland voor het tot
.and komen con er definitieve regeling
100.000 ton tarwe te verstrekken.
De Arno rik aan sclie regeering heeft zelve
met moeilijkheden te kampen ten aanzien
van de graanproduct*!©* en van binnonland-
sche distributie en vervoer naar de havens;
daar komt bij, dat Zij naast de eigen lands-
behceften in do eerste plaats heeft rekening
te houden met. d© behoeften der geallieer
den. Toch heeft zij, in overeenstemming met
laatsbedoelden, zich bereid verklaard aan
den woflsch der Nederiandsche regeering te
voldoen mits onzerzijds werd gehandeld, alsof
de definitieve schikking reeds bestond.
Di,t zou hierop neerkomen, dat de tonnage
voor de geassocieerde^ volgens de voormelde
basis beschikbaar te .stellen reeds nu tot hun-
beschikking werd geleld.
De rog- -ring onderzoekt than9 of het mo
gelijk is maatregelen te nemen om tot een
zoodanige transactie over tc gaan, en hoopt
zeer spoedig tot een beslissing te komen.
Smakelijke bokking en panharing
zonder clie.
De tijd van de lioht-gercokfc? ZuiJerzee-
haring (bakbokking) en van de ~vereche
Zuide. zee.aring (panharing) i aangb.o.:en,
dit jaar vroeger zelfc dan gcwooaljk 't ge
val is. En de vangst blijkt bijzonder over
vloedig te zijn.
Waar wij in deze visch niet alleen een
bekend smakelijk gerecht moeten begroe
ten, maar ze ook zeker mogen beschouwen
als een eiwit- en vet-rijk' voeding, mi Idel,
valt het in dezen tijd van voedsekckaarschte
zeker toe te juichen, dat van Regeetings-
wege een maximumprijsvcor be'de soor
ten zal worden vastge tdl, laag genoeg om
de vischjes binnen ieders bereik te brengen.
„Alles' goed en wel", hoor ik mompelen,
,,maar hoe bakken we bokking en panhar/ng,
als we niet in staat zijn er ook de olie
bij te koopen'.'"
't Zou zeker heek-jammer zijn, als we om
deze zeer geldige reden afstand moesten
doen van een goed en niet te duur voedings
middel.
Maar er is eeu uitweg: we maken de visch
gaar op een andere wijze, die, «wat smake
lijkheid betreft, niets U tvenschm overlaat,
en die in gemakkelijkheid en zuinigheid het
nog van het bakken wint.
Wij maken de visch gaai" zonder Olie.
Wij beginnen met z? op de gewone wijze
te behandelen; wij snjjden er den kop af,
maken een insnijding langs de buiienzijde
en nemen er de ingewanden uit.
Hebben we met bokking te doen, dan
spouwen of splijten wij dis met den duim
open langs de gehee'.e graat- Wij nemen er
echter de graat niet uit: het werk gaat
daardoor vlugger, en later kan ieder op zijn
bord gemikkeijjker en zuiniger uit de gare
visch de graat verwijderen.
Vervolgens wordt mst een schooaen doek
de visch tink uitgewreven; afwasschèn zou
voor de bokking verkeerd zjjn, omdat de
eigenaardige rooksmaak daa.bij grootea-
deels verloren zou gaan. De open zijde
wordt ingewreven met peper en zout, en
twee-aan-twee worden dan de vise jes op
elkaar gelegd met den vel-kant naar buiten,
zoodat zout en peper er gedurende m.nstens
15 minuten goed in kunnen trekken.
Tegen het einde van genosmde 15 minu
ten wordt in de koekenpan een bodempje
water aan de kook gebracht, één vinger
hoog ongeveer; de vischjes worden er in ge
legd,'met den open kant naar beneden, en
blijven er" in tot ze gaar zijn, n.l. ongeveer 2
minuten aan eiken kant. De koakc-npan
wordt gedurende de bereiding liefst met
een deksel gesloten, om zoo min mogelijk
warmte verloren to laten gaan.
Hom en kuit, ook even te voren met
peper en zout bestrooid, worden geheel op
dezelfde wgze gaar gemaakt
De* haring wordt vóór het schoonmaken
eerst van de schubben ontdaan, door er met
een mes overheen te schrappen, in do rich-'
ting van staart* haar kop. De visch wordt
dan schoongemaakt als de bokking: men
kan hierbij echter den doek uitsparen, want
eenvoudig uitvvasschen jnet water doet hier
geen kwaad, omdat de haring geen rook
smaak te verliezen heeft. De gespouwen
vischjes worden weer met peper en zout be
strooid, twee'aaih-twee op elkaar gedrukt
en na verloop van 15 minuten in de koe
kenpan met wat water gaar gemaakt. In
dit geval rekent men echter den kooktijd
iets langer dan bjj de bokking, n.l. 3 minu
ten aan eiken kant.
Een eenigszins andere bereidingswijze ls
misschien nóg eenvoudiger; men spouwt de
vischjes na het sohoomnken niet open, maar
laat ze in hun oorspronkelijken vorm en
maakt alleen langs de zijden op gelijke
afstanden eenige dwarse inkervingen (zoo*
als men dat bijv. bij schelvisch gewend is).
De visch wordt dan van binnen en van bui
ten ingewreven met wat peper gn zout en
op deze wrjze een kwartier weggezet. Ze
'wordt (daarna weer op dezelfde manier in
de koekenpan gaar gemaakt, ongeveer 3
minuten aan eiken kant.
Bekjjkt men het kooknat, dat in de koe.
kenpan is achtergebleven, dan z:et men
daarin da oogjes vet drjjven, die uit de
visch zjjn weggesmolten, 't Zou daarom
jammer zijn, dit vocht weg te doen, te meer,
omdat het ook een gedeelte van de peper
en het zout bevat, die voor de visch ge
bruikt werden.
Proeft men het vocht, dan zal men het
meesti wel te zout en te peperig vinden:
zóó zouden wij het dua niet goed kunnen
gebruiken, maar wij maken er een saus
van door er nog een flink scheutje water
bjj te doen, dit even aan de kook te bren
gen en het dan eenvoudig te binden met
wat aangemengl meel (bloem, aardappelmeel,
eago of iets dergelijks). In de sauskom kun
nen wjj er dan nog een klontje boter of
vet doorroeren, en ook wel waf mosterd
of wat Irzrjn.
Bestemmen wjj de vlsoh voor bij de boter
ham, dan geven wij ze koud en zonder
saus; is echter de bedoeling er een middag-,
maalgerecht van te maken, dan gebruiken
wij ze warm en laten de saus dienst doen bij
de gekookte aardappelen, die we er bjj
eten. In plaats van gekookte aardappelen
met een saus kan men bij bokking of haring
ook heel goed gestoofde aardappelen (aard-
appelpurée) geven of ook wel een stamppot
van roode kool of van bieten.
't Komt mij voor, <fat ao nier beschreven
wijze, om panharing en bokking te bereiden,
allo aanbeveling verdient, ook al mag zij
minder bekend zjjn. Wel is waar mist men
hierbjj het knappend gebakken korstje,
waar wjj echter te kiezen hebben tusschen
een onbex-eikbaar dunr gerecht en een ge
recht, dat daaraan niet geheel nabjj komt,
maar dat toch zéér smakrljjk en daarenboven
goedkoop is, zijn wij, dunkt mij, verstandig
genoeg om in dezen tjjd zeker het laatste
te kiezen.
Wie een pro.-E neemt, komt vast niet be
drogen uit!
MARÏINE WITTOP KON.NG.
Dc cersfe luchischip-reederij in Noorwegen.
Een vijftigtal bekende Noren hadden op
1 Maart te Christian:a een vergadering,
waarop besloten werd tot de oprichting
van een maatschappij voor hichtvaarb-
reederij, met liet doel geregelde lucht
vaart-verbindingen tot stand te brengen,
deels in het binnenland van Noorwegen,
deels ook met het buitenland. In andere
landen zijn dergelijke maatschappijen
reeds opgericht en Noorwegen acht het een
eerezaak daarbij niet achter te blijven, te
meer, daar het een eervolle traditie ter zee
heeft en dus ook op het gebied der lucht
vaart zijn reputatie hoog wil ho-uden.
Geen ander land dan Noorwegen heeft
zulke ontzaglijke afstanden in verhouding
tot de bevolking; de verbindingswegen in
groote en rijke streken zijn nog zeer ach
terlijk, wat zijn oorzaak vindt in berg
ketens, sneeuw, ijs en uitgestrekte bos-
sell en. In afzionbaren tijd is hierin geen
verbetering to brengen door het aanleggen
van wegen, en daarom zijn het land- en
watervliegtuig de aangewezen verbindings
middelen tusschen die ver uit elkander lig
gende Noorscho steden en dorpen.
De techniek der luchtscheepvaart is zoo
zeer gevorderd, dat weer en wind geen
noemenswaardige rol daarbij spelen.
Kapitein Gytli Dehli, de directeur voor
de luchteehipfabriek voor de marine, con
sulent der maatschappij, heeft alle plannen
reeds uitgewerkt.
De routes rullen loop en van uit. Christiar
nialo. langs de kust naar Christiansand,
Sta vanger. Bergen, Trondhjem, Hammer-
feld tot Kirkenes, d'o noordoostelijkstö stad
in Noo^egen; 2o. ook over land uit
Christiani,a over ijs en sneeuwbergen naar
Trondhjem en Bergen; in aansluiting op
do binn-enlandscho routes loopt ook een
route ovór Gotlienborg naar Kopenhagen.
Voor kust-routes wil do maatschappij
groote vli'egerschepcn gebruiken en voor
landroutcs worden watervliegtuigen met
ski in gebruik genomen.
De tijd van het traject is, voorzichtig-
he'dshalve, ruim gesteld. Als voorbeeld
daarvan moge dienen, dat de reis over de
Noordzee naar Kopenhagen zal duren 6
uur, hoewel de bekejidta Noorscho vlieger,
Trygno Gran in 1911 denzelfden tocht in
4 uur en 10 minuten maakte met een kleine
eencièkker met een motor van 60 P.K.
Naar dezelfde maatstaf duört de reis
van Christiania langs do kust naar Sta-
vanger 4Vi uur, Stavanger-Bergen l.\ uur,
Bergen-Trondhjem 4 uur. Van Christiania
over land naar Bergen zal de reis 2% irar
duren.
Van Trondhjem naar Kirkenes zal noodig
zijn 11 uur. Indien men 's nachts kan door
reizen in de lichte zomernacht-en, kan een
reis van Christiania naar Kirkenes afge
legd worden tusscken 's ochtends 7 uur en
's nachts 12 u. dus in 17 u. tijd en cHt is een
afstand in recht© lijn als van Christiania
naar Zuid-Italië.
Uit de groote energie, waarmede deze
ondernoming op touw gezet wordt, blijkt
de aigemeene wil om het plan ten uitvoer
te brengen.
Onveiligheid te Berlijn.
Volgens een~ schrijven van den directeur
eener brand waarborgmaatschappij aan het
„Berl. Tagebiati/', neemt de onveiligheid te
Berlijn met den dag toe. Dagelijks komen
inbraken, beroovingen en aanrandingen voor.
Hij deelt o.a. meue, dat een hem bekende
verzekeringsmaatschappij tegen inbraak in
net jaar 1915 een beirag van 78.000 mark
te vergoeden had, in 1916 van 2%'.000 mark,
terwijl znj in 1917 niet minder dan l.O-lo.OOO
mark aan schadeloosstellingen wegens in
braken moest betalen. Bedenkt men nu, dat
te Berlijn. 50 verzekeringsmaatschappijen
tegen inbraak bestaan en dat een gr^ot deel
der bewoners niet eens verzekerd zijn, can
kan men eenigszins nagaan welken omvang
het kwaad heeft aangenomen.
Als redenen voor de toegenomen onveilig
heid wordt opgegeven, dat te B.nijn ten ge
volge van de i oo log vest me r age te v aan
den politiedienst onttrokken z,jn dan in an
dere niet-Pruisische groote steden en dat de
verlichting zooveel te wenschen over.aat.
„Een sterke verlichting der straten", zoo
schrijft een andere inzender, ^,zou reeds
eenige verbetering brengen. Het boevenpak
zou dan weten, dat kt gezien kon worden
en de burgers, die 's nachts over do straat
moeten, zouden dan geruster hun weg kun
nen vervolgen. Ook* zouden militaire pa-
troubles, vooral jn de buitenwijken van Ber
lijn, veel nut kunnen doen,"
Te Nordenham in Oostfriesland, heeft
in het circus Altfcoff een ernstig ongeluk
plaats gehad. Bij den „doodenval" stortten
de drie gezusters Blumenfeld, door het in
het ongereede niken van het trapesium, naar
beneden. Twee der meisjes waren dadelijk
dood; de jongste kwam er pudt gebroken
arm at
In antwoord op eeninterpellatie van
«Ie alge vaardigdon Erzberger en Trimborm
heeft de rijkskanselier verklaard, dat geen
legerorder kan worden uitgevaardigd waarbij
den officieren het tweegevecht verboden
wordt, zoolang niet op andere w^jze vol
doende waarborgen geschapen worden voor
de bescherming der eer.
G. K., te Leiden. Voorzitter van dk
Commissie ter verstrekking van goedkoop
schoenwerk is de heer J. ^Zitman, Hoog©
Rijndijk 54.
J. L.s te Leiden. Delftsch 3 Slaolie kan
heel goed gebruikt worden voor bakken en
braden. Indertijd zijn door fabriceer entte
firma bak- en braadproeven.in „De Graan-
beurs" gehouden met haar olie en de
menschen, die deze bijwoonden, hebbe?
toen wht lekker gesmuld. Slaolie is echter
ook duur, -*
Abonnc, te Leiden. In deze gemeente
be3t.aat er, voor zoover wij woton, geen af»
deeling van een Ckristelijken of modernen
Bond van Arbeiders in het Bollenkweekers-
bedrijf. Te Sassenheim, Lisse, Hillegom,
enz. zullen er wel afdeelingon van deze
organisaties zijn.
C. S., te Leiden. Wanneer iemand in
dienstbetrekking aan hetgeen aan zijn mees
ter toebehoort schade veroorzaakt, dan ia
hij in het algemeen tot het geven van
schadevergoeding verplicht. Maar dit
brengt niet de verplichting mee voor 't ge-
brokene altijd een nieuw voorwerp in de
plaats to goven. Als regel wordt schade
vergoeding geeischt, als er opzet in het
spel is.
G. B., te Leiden. U kunt u met uw
bezwaren wenden tot de oommissie van
voorlichting in zake vergoeding wegens
kostwinnerschap te 's-Gravenhage (adres).
F. W. Sell., te Leiden. Neen, deze*
wordt gerekend te behooren tot de lichting
1917, voor wat betreft vertrek met onbe
paald verlof.
K., te Leiden. Traktement krijgt gij
nog do eerste vier dagen van uw verlof,
"doch vergoeding houdt bij verlof langer
dan vier dagen op van af den eersten
dag. Men heeft u dus overeenkomstig d©
voorschriften behandeld.
K. L., te Lelden. De landsto:mjaar-
klasse 1915 gaat vermosdelijk d t jaar nog
met klein verlof; de datum is echter niet
hekend. Yoorloopig b'ijvcn de onderiffi.i reu
ook van den landstorm langer dan
do minderen, doch men is bazig maatregelen
te nemen, opdat eerstgenoemden langzamer
hand t9 gelijk met de soldaten hunner lich
ting vertrekken.
De wet tot herkeuring van afgekeurdea
zal nog dit, jaar worden aangënom n.
J. Schr., te Leiden. De wet verbiedt
liet door mld lel van een sneeuwbal iets aan
den mau te brengen of g?lden te verzamelen
niet, mits er geen bedriegerij worde ge
pleegd. Waar u ons echter te ge'jjk het
oordeel vraagt over bot pyst om. moe Ion
wij ver11 ren, dat wij er a'Jermi-st mee
dwepen. Er is lieol wat tegea in t3 brengen.
N., te Leiden. Ons vertrouwen in obli
gaties, die door huisco'porteirs op maan-
delijksche afbetal'ngen worden aan eboion
van weinig bekende k .ntoren, ij nle. /.root
Wjj zouden er nooit van kor.p.n. Of uw
obligatie waa de heeft en dat er reden voor
is met de beteringen der termynec door te
gaan, kunnen wij zoo niet zeggqp. Wjj# raden
u echter ernstig aan u met het stuk e^ns
aan een effectenkantoor te vervoegen. Laar
zal men het u direct kunnen zeggen
P. W., te Leiden. Wij vree-. dal
u nu te laat komt De termijrv&n aangifte
I is herhaaldelijk ook in ons b ad gepubDe.rd.
U kunt het echter nog eens probeexen. Voor
zitter der Commissie is de heer J. Zitman*
Hooge-Rijndijk, alhier.
A. L. F., te Leiden. Als u prys stelt
op het behoud van uw poes, moet u een
dierenarts raadplegen.
Ernest v. d. B. Voor bemiddeling
tusschen familieleden en in het bu't:n'ana
vertoevende militairen, stelt zich bescl ik-
baar mej. D. A. vau Eek, Villa, Porno a",
te Oégstgeest.
Ab*>nné. In het tijdvak 1<1 Mei k mt
'lichting 1918 op. U komt tegeljjk daar
mede op.
Abonné, tc I*. De dienstbodle, dio met
1 Mei vertrekt, heeft geen recht op de
nieuwjaarsfooi.
K., te B. De huurder mag bij ontrui
ming van het gehuurde goed afbreken en
tot zioli nemen al hetgeen hij daaraan op
zijn kosten heeft doen maken, mits dit af-
brekon en wegnemen kan geschieden zon
der het goed te beschadigen.
J. A. v. N., te V. Bij de boedelschei
ding, dio bij echtscheiding of overlijden
plaats heeft, kan met deze geschenken
rekening worden gehouden. Kleederoa,
kleinoodiën kunnen tegen taxatie worder
overgenomen.
II. de G., te Bodegraven. In Leiden
bc<?taat een uit tekende gelegenheid, om tot
electricien opge}ei<l te worden door de ge
combineerde lessen op de Ambachtsschool,
„Mathesis" en den opleidingscursus van
prof. Kamerlingh Onnes. Raadpleeg maar
eens den directeur van de Ambachtsschool,
den heer A. J. van Achterberg, Haagweg
bjj het Noordeinde.
Mil. T. S., te Bodegraven. U kunt
u voor, beide examens opgeven en als n
voldoende böwijzan van bekwaamheid aflegt,
worden beidé akten aan u uitgereikt
J. C., te Hillegom. ^Lichting 1917
3de reg. huzaren komt tusschen 8 en 12
April en 3 en 7 Juni, elk een gedeelte, op.
Mej. JV. d. B., te Katwijk. Om eea
pan met olie over uw rok te laten vallen*
is dit vocht tegenwoordig veel te aclmrsch!
en te duur. Enfin, oen ongeluk ligt in eeiS
klein hoekje! Het geval ligt er nu toe en
gij moet den rok nu maar eens goed uit*
wasschen met •en lauw sop»je van lanMalv
seep ge*BÜ KTC l
