Mo. 17796.
LEIDSCH DAGBLAD Maandag 4 Maart
Tweede Blad Anno 1918.
De Kamerverkiezingen,
Nederland en de Oorlog
RECHTZAKEN.
EHGELSCHE BRIEVEN.
DE OORLOG-
X
De cajulidalen dep Liberale Unie".
I>ö candidatenlrjsten, die aan de alge*
meene vergadering dor „Liberale Unie" ter
goedkeuring zullen worden voorgelegd,
zijn door den Centralen Verkiezingsrond der
„L U." als volgt vastgesteld, naar ,,De
Vaderlander' bericht:
a. voor de kieskringen Assen, Leeuwar
den en Groningen:
1. Mr. P. Rink, to 's-Gravenhage. 2. Mr.
B. S meen ge, te Amsterdam. 3. J. Sibinga
Mulder, te Bussura. 4. A. Rauwerda, te
Leeuwarden. 5. Mevrouw F. S. van Balen-
Klaar, te 's-Gravenhage. 6. E. Derks Hzn.,
to Meppel. 7. Mr. A. T. Vos, te Appinge-
'dam. S. II. Eisma, te Bolsward. 9. I. A.
van Roijen, te Hoogezand. 10. A. Engels
man, te Leeuwarden.
b. voor de kieskringen Arnhem. Maas
tricht, Nijmegen en Zwolle:
1. Mr. G. Jannink, te 's-Gravenhage. 2.
J. H. W. Th. Reimeds. te Wageningen.
3. G. W. Stroink. te S teen wjjkerw old. 4.
Mr. J. van Gilse. te Steenwrjk. 5. Mr. S.
Rink. te Tiel. G. Mr. L. F. H. Baron Mi-
chiels van Kessenich, te Roermond. 7. Me
vrouw A. van Riel-dmeenge, te Emmen.
8. I. H. J. Vo?. te Amsterdam. 9. Mr. df.
G. L van Oosten Slingeland, te Arnhem.
10. Mr. H. Smeenge. te Amsterdam.
c. voor do kieskringen 's-He: togenbosch,
Middelburg. Tilburg en Utrecht:
1. Jhr. R. R. L. do Muralt, ie 's-Graven
hage. 2. Mr. E. E. van Raai te. te 's-Gra
venhage. 3. G. L. Breedvelt, te Bergen-op-
Zoom. -1. Mr. dr. A. F. baron von Lijnden,
to Baa ra. 5. Ds. T. H. Siemelink. te Vlis-
singen. G. Ph. van Dixhoorn, te Axel. 7.
Ds. T. Kielstra, te Zeist. 8. M. I. W. J.
Bijleveld. te 's-Gravenhage. 9. Mevrouw F.
S. van Balen-Klaar, te 's-Gravenliage. 10.
J. B. Ament, te 's-Gravenhage.
d. voor de kieskringen Amsterdam. Haar
lem en Ren Helder.
1. P. Otto, to Amsterdam. 2. Dr. H. F.
R. Hubrecht. te Amrterdara. 3. R. Visser
Lzn., te Berkhout. 4. Mevrouw F. S. van
Balen-Klaar, te 's-Gra.eniage. 5. te Kort
hals Altcs, te Zand voort. 6. Prof. mr. J."
A. van Ham L te Amsterdam. 7. I. H. J.
Vos, te Am-te: dam. 8 iTof. dr. B. D. Eerd-
mars, te Leid vil 9, Dr. C. Lely, te 's-Gra
venhage. 10. J W. IJzerman, te 's- 'r. ven-
hage.
f. voor de kieskringen Dordrecht, 's-Gra
venhage, Leiden en Rotterdam:
1. Mr. D. Fock, to 's-Gravenhage. 2. Prof.
mr. J. E. Heeres, te loeiden. 3. Prof. dr.
B. D. Eerdmans, te Leiden. 4. Jhr. mr. h
Th. 0. van Doom, to 's-Gravenhage. 5. P.
J. de Kanter, t? Dordrecht 6. Mevrouw
F. S. van Balen-Klaar, te 's-Gravenhage.
7. J. S. Hollander, te Rotterdam. 8. M. I.
W. J. Bijleveld. te 's-Gra eahage. 9. P. M.
.Koster, te Boskoop. 10. G. C. van .Schou
wen, te Oude-Tonge.
Allo lijsten zullen verbonden worden.
Op deze lijsten komen do namen van de
Kamerleden Eland, Jansen, De Jong, Pa-
tjjn en Roodhuyzen niet vcor.
De vrijz.-democralische candidates
De „Yrijz.-Democraat" -eft de lijsten
van voorloopige canuKaten van d n V.-D.-
Bond voor de a s. Kam rvo k'ezin ,en. Uit
de voorloopige lijsten vr>or de drie groe
pen van kieskringen zullen de leden door
stemming de definitieve ljjëten van tien
moeten bepalen. De voorioopige lijsten wer
den opgemaakt volgens a Ivies vin het hoofd
bestuur.
Het advies geeft voor iedere groep tien
namen van candidaten in voorkeur-volgorde,
welke namen in onde1 Maande lijslj-s, als
eerste tien zijn afgedrukt waaronder dan
de nam.n der overige can <idat?n alfabetisch
gerangschikt volgen.
Fe aftredende Kamerleden zijn in volg
orde van anciënniteit in net advies opge
nomen.
Hier volgen da voorloopige lijkten:
Oostelijke groep (Groningen, Flesland,
Den Helder, Drente en Arnhem'
1. Mr. H. P. Marchant (aftr.), 2. E. M.
Teenstra (aikr.), 3. W. O. A. Koster (aftr..),
4. Mr. P. J. Oud (aftr.), 5. M. E. Lelim ra-
Bosch, 6. U. G. Schilthuis, 7. Mr. dr. P. C.
Andreae, 8. A. Yoorboor.l, 9. F. E. IK
Ebels, 10. G. O. Lunsingh Meyer, en voorts:
W. de Boer, J. M. Cohen, J. Esmeyer. 8.
Gort u\ H. de Greeff, Dr. A. Hrysmin. Mr.
M. Kalina, D. Kloppenburg, B. van Krim
pen, S. Lezer, C. Nobel, N. C. Norlan,
F. J. Perdok, P. J. van Ravesfcoyn, D. van
der Siuys, C. Steens ma, H. F. Til'.ema, Dr.
R. de Waard, -J. S. B. van Wanrooy, CLr.
iWc-gerif, W. Wiederholte A. van Witzeli
turg en C. A. Zelverder.
Westelijke groep (Amsterdam, Den Haag,
Leiden, Rotterdam en Utrecht):
i. fh. M. Ketelaar (afvr.). 2. Mr. J.
Limburg, 3 Dr. Aletta H. Jacobs 1. Mr.
L. N. Roeden burg (aftr.), 5. Jhr. Mr. Dr.
E. A. van Berestsyn (aftr.), 6. Herman Snij
ders, 7. P. Nolting, S. Dr. A. van Kaalte.
9. Mr. S. J. L. van Aalten, 10. E. P.
jWeilenstein, en voorts: E. J. Abrahams, Mr.
J. Adriaansé. Mej. Ir. M. E. Bas. W. v. Die
een. W. H. M. Doorman, Mr. A. van der
pist. A. F. L. Faubel. Mr. S. Franzie B:-
frenstein, D. N. van Gelderen, P. W. J. van
Hassel. J. Kortland, H. W. van Malssen,'
C. Menke, Frans Netscher. J. G. van Niftrik,
Mr. Dr. O. W. van der Pot, Dr. K. H. Rom-
louts, Mr. M. Slingenberg, Klaas de "Wie:;,
Vvk p. Zeilmaker.
Zuidelijke groep (Zeeland, Dcr-lrechfc,
Brabant, Limburg en Nijmegen):
1. Mr. H. P. Marchant (aftr.), 2. G. Nij-
jbels. 3. B. van Krimpen, 4. L. Ackens.
S. de Vries-Van der Heijden. 6. E. Snellen,
f. A. van Nijnatten, 8. -T. B. I(. Klijnen,
tb F. H. van Rummelen. 10. J. Zijlstra, en
Voorts; G. Kater, F. J. Perdok.
Zand en grint.
De Minister van Landbouw heeft bepaald:
I. Het vervoer van zand, grintznnd en grint
uit eeirig doel eener gemeente des Rijks, het
zij in of buiten die gemeente gelegen, js ver
boden.
II. De aflevering van zand. glimzand en
grint is verboden.
Het sub I gestelde verbod .van vervoer is
niet van toepassing: a. voor zoover het ver
voer plaats vindt in hoeveelheden yau niet
meer dan 23 kub. M.; b. indien het vervoer
strekt ten behoeve van werken bchoorendo
tot het Ncderlandsche leger*of de Nederlnnd-
selic marine en geschiedt iu opdracht van
daartoe bevoegde autoriteiten van het leger
af de marine onder kadergeleide; c. indien
het vervoer is gedekt door een in het bui
tenland afgegeven vrachtbrief of cognosse
ment.
Het sub li gestelde verbod van afleve
ring is niet van tbepassing voor zoover do
aflevering plaats vindt in hoeveelheden van
nier meer dan 25 kub. Ml, bestemd voor één
en hetzelfde werk.
Van het sub I en II gestelde verbod kan
op daartoe strekkend schriftelijk verzoek
ontheffing worden verleend door den Minis
ter van Landbouw, Nijverheid en Handel.
Verzoeken, als in liet voorgaande lid be
doeld. worden toegezonden aan de afdeel'ing
Crisiszaken van liet departement van Land
bouw. Nijverheid en Har del.
Arbitrage.
Hol mi nis lor ie van buiienlar.dsche zaken
doelt officieel het nagevolgende mode:
De Dcensche en de Duïtsche regeering
hebben aan de Nederlandschc regeering doen
weien, dat zij tot overeenstemming waren
gekomen over de vraag, op welke plaats het
Decnsciie s.?. ..Ivigtut" door een Duitsehe
duikboot was tot zinken gebracht, ie onder
worpen aan het oordeel van een intei'Datin-
nalc commissie. Deze commUtee, die te Ber
lijn zal bijeenkomen, zal zijn samengesteld
*uit een Deonschen zeeofficier, een Duit-
schen zeeofficier en een zeeofficier van een
neutraal land, welke laatste als voorzitter zal
optreden. De beide rcgecringen verzochten,
dat de Nederlandschc minister van marine
voor laatstbedoelde functie een Nederland-
schen zeeofficier zou aanwijzen.
De minister van marine heeft" aan dit ver
zoek gevolg gegeven en n's zoodanig aange
wezen kapitein ter zee TI. G. Surie.
Onze schenen in Amerika.
Te Rotterdam is bij verschillende rcede-
rijen uit Amerika bericht ontvangen, dat hun
schepen in de vaart gekomen zijn voor Zuid-
Amerika, de West-Indische eilanden enz.
Het betreft hier, naar geseind wordt, de bij
de onderhandelingen met Amerika voorziene
zoogenaamde Hiort trips, die. echter onder om
standigheden wel 90 dr.gcn kuiinen luren.
Eerst na hei uitvoeren dier reizen kan er
sprake zijn, dat de schepen weer naar Neder
land komen. Er zijn eenter nog Hollandsche
schepen genoeg in Amerika, over zonder em
plooi om thans eventueel uitvoering (e gaan
geven aan het tweede deel der overeenkomst
dat voorziet in de voorziening met levens
middelen van ons land.
Handel mot Oostenrijk.
Aan hot bureau der Kamer van Koophan
del en Fabrieken, te Amsterdam, ligt een
schrijven van den consul van Oostenrijk-Hon-
garije hier ter stede, voor belanghebbenden
ter inzage, betreffende faciliteiten ten op
zichte van passen.
Die faciliteiten bestaan hierin, dal burgers
uit neutrale landen, die zich als bezoekers
van de jaarmarkt te Leipzig kunnen legiü-
mccren en in staat zijn te bewijzen, dat zij
voor haDdelsaangelegenheden van Leipzig
naar Oosteurijk-Hongarije wen schep te rei
zen, dadelijk hun passen geviseerd krijgen.
Ook hoopt men, dat voor deze reizigers bij
hun terugkeer het gedwongen opontlio-ud in
Elten kan vervullen. Onderhandelingen dien
aangaande worden reeds tusschcn de,desbe
treffende autoriteiten gevoerd.
De „Mantunga" naar een Xederlaudsch
eiland gebracht.
..Politiken" verneemt uit Kopenhagen, dat
het Dui-tsche kaperschip „Wolf" het Engel-
sclie stoomschip ..Mantunga" naar oen Ne-
dorlandsch eilandje in Oost-Indiü gebracht
heeft, daar de lading van de „Mnntunga"
heeft gelost «n daarna het schip heeft doen
zinken.
Vordering van vee door militairen.
Door een kapitein-paardenarts uit Arnhem
werden op de veemarkt en voorts in stoonj-
booten en spoorwagens te Leeuwarden 25
koeien gevorderd. De burgemeester verzette
zich tegen de-zen maal regel, met hel gevolg,
dat in den namiddag uit J)cq Haag bericht
kwain, dat ue dieren moesten worden terug
gegeven.
KANTONGERECHT TE LEIDEN.
Er kwamen beden. 58 zaken op 'de rol
voor, waaronder 6 kinderzaken.
Jac. O., steenhouwer te Leden, stond
terecht wegens verschillende overtredingen
van do arbeidswet- Beklaagde ontkende
enkele der overtredingen. In do eerste
plaats was het terrein, waarop bet perso
neel werkt, niet te klein. De verbalisant,
do heer J. 1ley, heeft dit nu goed opge
meten.
Een .schaftlokaal is er wel niet, maar het
personeel kan in het kantoor schaften.
Alleen er is ge n waschlokaal. Dë Rijn
stroomt. ueluer de werkplaats. Liever
maakte hij een gelegenheid, maar de mate
rialen daarvoor zijn te duur.
Getuige Hcy ontkende, dat het genoem
de kantoor ingericht is voor schaftlokaal,
't Is eenvoudig een bergplaats. De ópen
ruimte is, volgens getuige, niet voldoende.
Nadat nojr een werkman als getuige was
gehoord, memoreerde de ambtenaar, dat
deze zaak al vier jaar ïoopende is. Beklaag
de schijnt niet genegen verbeteringen aan
to brengen De Ambt. eischto negen geld
boeten van f4, subs. 2 dagen voor elke
boete
G. K. A. H., 20 jaar, geboron te Osna-
bruch, thans zich noemende directeur van
een N. V. te Amsterdam, was opgeroepen
wegens het in voorraad hebben van onge
veer 15,000 K.G. lompen in een pakhuis
aan den Maredijk Beklaagde was niet ver
schenen. In deze zaak werden gehoord de
inspecteur van de bouwpolitie, de heer
Nijk, en do inspecteur van politie, do heer
Eökens, dio mededeelden, dat zij de lompen
daar hebben aangetroffen.
Beklaagde liet de lompen eerst wasschen
on meende, dat het dan geen lompen meer
waren. Volgens een deskundige, do koop
man Kooreman, had verklaard, dat het nog
wel lompen waren. De lompen waren ter
terechtzitting aanwezig.
Dc Ambtenaar eisehte f 10. srubs. 5 dagen.
H. C te Leiden, stond vervolgens
terecht wegens het houden van een toe
spraak van de stoep van het Stadhuis
tegen een volksmenigte, die daar op
straat, aanwezig was ter gelegenheid van
de Raadsvergadering^ op 31 Januari 1.1.
Beklaagde had met luider stem geroepen
,,Ons adres 13 voor kennisgeving aangeno»
men mcnschen, nu weet. ge, wat ons te
doen staat
Hij meende, dat deze mededeeling geen
redevoering was. Bovendien achtte hij de
stoep van een gebouw gcon openbare
straat. Bovendien achtte hij zich daar ver
tegenwoordiger van het LeicSseho volk.
De Ambtenaar oordeelde dit verweer niet
geldig en vroeg f 1 boete, subsi één dag.
Uitspraak over "J-l dagen.
HOOGE RAAD.
Hofvijver.
Voor den Hoogèn Raad werd gepleit in
het tusschen den Staat en de gemeente
's-Gravenhage aanhangig geding over don
Hofvijver.
Voor din Stoat trad als p"e;t?r op mr.
J. H. Tellers. Pleiter gaf c -n overzicht
ven het geding. Pleiter concludeerde;
„De Staat was eigenaar; is er geen akte
van eigendomsoverdracht, dan is de Staat
nog eigenaar."
Na do pauze werd het woord gevoerd
door den advocaat der m 's-Graven
hage jhr. mr. E M. do Brauw. Deze pleiter
komt na een uitvoerig betoog Kt d? con
clusie. dat het logisch is. dat de vijver eigen
dom is van deng-ne. die het beheer heeft.
Den publiekrechtelijken eigendom had de
Staat overgedragen, een privaatrechtelijke
eigendomsverkrij^ing had de Staat moeten
bewijzen, maar. heeft hp niet bewezen.
Uitspraak 29 dezer.
KRIJGSRAAD TE 's-GRAVENHAGE.
A. M., milicien-soldaat, van Katwijk,
bad van zrjn kameraad op de chambré? een
gouden zegelring gestolen.
Eisch: 2 maanden militaire gevangenis
straf.*
O. v. G., milicion-sokhafc, en H. P., mili
cien-soldaat, beidon van N o o r d w ij k. ston
den terecht, ter zake dat zij aldaar m
Januari uit een hut in de duinen een 8-tal
konijnen hadden weggenomen en een verre
kijker.
Eisch: voor den eersten beklaagde 3 we
ken en voor den tweeden G weken mili
taire gevangenisstraf.
HAARLEM SC HE RECHTBANK.
Gestolen draadnagels.
W. O. II. had ts H i 11 e g o m eenige pak
ken draadnagels gekocht van een jongen,
die deze gestolen had. Bricl. ze'.de, niet te
I weten, dat de draadnagels gestolen warm,
maar uit de getuigenisverklaring bleek, dat
hij dat wel had moeten begrijpen. De knaap,
die hem de draadnagel» had v rkoeht,
deelde zelfs me.le, dat hij vooruit gewaar
schuwd had, dat zij van diefstal afkomstig
waren. Toen de beklaagde dit echter
pertinent ontkende, kwam deze gedeidtelijk
op zijn verklaring terug, en herinnerde het
zich niet nis er juist.
I)a subs.-off;ci;-r meende, dat in ie-ler ge
val de heling bewezen was en requirei-rde
zes maanden gevangenisstraf.
Geslolen schaatsen.
Twee Hillegommers. de 19-j.rlgo J. C.
v. L. en de 15-jarige P. v. B., iia Men in
een winkel een paar schaats :n weggenomm.
De jongste had z2 gestolen, en zt (iaarru
aan zjjn makker overhandigd. Ze nauden
afgesproken er beurt om beurt op te
rijden
Eisch voor den oudsten beklaagde een
voorwaardelijke gevaugenisstrat van één
maand raefc een proef lij] van twee jaar:
voor den 15-jarigen jongen f7 boete cf
twee weken tuchtschool.-
(Van onzen LondensGhen 1-riefschrijver.)
(Nadruk verlmden).
Londen, 25 Januari.
Verschillende staatelieden in d;* oorlog
voerende lamUii hebben van tijd tot tijd
in speeches en vraagge-prakken het een en
amkr gezegd over de houding van Neder
land in don owing, soms zooals de im
mer-nijdige Cleuienceau 1) liet eenmaal deed
tegen een Nedcr'an Sseken correspondent te
Parijs in origuv.sügen zi;i, dc meeste'
even we! waard -erend en dié'Makende woor
den, nimmer in ijde'.c compümentc.tie doch
steeds met nadruk en uit overtuiging ge-
uiti mogen wmu-iijk niet in het tumult van
den oorlog verloren gaan; het is goed dat
ze zoo at en toe eens in het openbaar wor
den herhaald.
liet is daarom, dut ik met ingenomen
heid opmerkte dat mijn collega van de
„Nieuwe Kolt. 'JK, dr. P. Geyl, toen hij
gistermiddag in de National Liberal Club
over „Nederland en de 'Oorlog'' sprak, de
woorden van minister Churchiil aanhaalde,
vroeger in een onderhoud met hem opge-
teekend en destijds in zijn blad gepubliceerd,
woorden die blijk gaven van waardering en
van een juist inzicht in de moeilijkheden,
waaraan we, vooral in het begin van den
oorlog, het hoofd hebben moeten bieden om
niet betrokken ^e worden in den strijd en
onze onzijdigheid eerljjk en ongerept te hand
haven. Churchill erkende bij die gelegen
heid volmondig dat Nederland, als het van
zijn neutraliteit afgeweken was en de geal
lieerden eenigerwijze hal begunstigd, stel.ig
door Duitschland zou zrjn aangevallen. Waar
van dan even stellig het gevolg zou zijn
geweest dat een groot deel van ons land
door de Duiteche legers "zou zgn geoccu
peerd. „Dii ware een zelfopoffering, die
niemand rechtens had kunnen vragen aan
of verwachten van Nederland. Niemand heeft
het recht Nederland te verwijten neutraal
te zgn gebleven. Als een souvereine Staat
zag het, dat zijn belang lag in een onzijdige
politiek en het had volkomen het recht daar
naar te handelen."
Wij weten dat allemaal wel, maar het doet
toch goed de erkenning daarvan uit den
mond van een staatsman wiens land in
den oorlog betrokken is te hooien en
hier, waar dr. Geyl sprak voor een gehoor
van Engelschen, was het dubbel op zijn
plaats te worden herhaald. Er blijkt uit, dat
de oorlogsverdwazing, die zoo velen, opge
zweept door chauvinistische bladen, heeft
medegevoerd tot oen campagne tegen de
neutrale kleine staten, welke aan Duitsch
land grenzen, niet door het nadenkend deel
van het volk en stellig niet in regeerings-
kringen is doorgedrongen;
Over dit chauvinisme ol jïngoïsme was
natuurlijk dr. Geyl in zijn lezing slecht te
spreken, maar v ok was hij, die onlangs ons
land bezocht en nu over zijn bevindingen
sprak, geen bewonderaar van het sceptici3-
j*ue, dat vooral in de neutrale lauden in den
oorlog te veel aanhangers heelt verworven,
een scepticisme, dat e- tee leidt schouder
ophalend te verklaren, dat alle oorlogvoe
renden door dezelfde wol zijn geverfd, dat
de eene partij geen haar beter is dan de
ander en dat öf goedpraten of a lerwege af
keuren als den volmaakten vorm van on-
zpdigheid beschouwt
Het is" iu kort bestek niét mogelijk een
uitvoerig verslag te geven van de lezing.
Maar enkele punten moet ik hier vermelden.
Voornamelijk de uiteenzet ing, die de spre
ker gaf van de gevolgen, welke een al te
zwareg. druk van de zjjde dyr geallieerde
landen op ons land onver, lijdelijk hebben
zal. Het K noodzakelijk voor on3 vo'k om
van builen in te voeren. Neder and's graan
oogst kan maar een zevende deel van de t
bevolking v eden, onze b an s ofv orzenn
kan maar in een tierde der behoeft voor
zien, de fabrieken hebben grondstellen van
buiten nocdig om te kunnen werken en
zelfs onze landbouw en onze veeteelt kann.n
niet bloeien z ader kunstmest en veevoeder,
beide invoerproducten.
Wat za! er nu gebeuren, als do geallieer
den den druk te groot maken? Eenvoudig
dat wij, om in het leven te kunnen bljjven.
een onevenredig groot bedrag aau invoer-
artikelen van hun vijanden mo ten betrek
ken. Om dat te kunnen doen, mce.cn wij een
evenredig bedrag naar Duilschland uitvoe
ren. Wordt, zooals nu gebeurt. ~ook daarop
een beperking gemaakt, dan worden w'j o co-
nomisch afhankelijk van de centeate rijken,
een resultaat dat van liet standpunt der ge
allieerden z°er ongewenscht is. We ke ar
tikelen moeten wij in de eerste plaats uit
Duitschland betrekken? S eeokoo', ijrtm-
meriiout, zout, kleurstoffen, geneesmiddelen
en potasch.
Oeconoraische afkénke'ijkheid van een be
paald rijk is daarom zoo ongewenscht, om
dat \ran die toe jpoiifcieke afhankelijkheid de
afstand niet zeer groot is. Bevat het gerucht
waarheid dat Duitschland ons vaa zijn graan
voorraad alstaat, ingeval de kans om die van
overzee te krijgen niet worde gegeven, dan
zal Duitschland daardoor een invloed op ons
land krijgen, die stellig onwenscheljjk zou
zin.
Het drijven der bladen om den uitvoer
onzer overtollige producten naar Duitsch
land te beletter-, waardoor ons het natuur
lijk handelsmiddel zou worden ontnomen, dat
elk land in normale omstandigheden bezit,
geeft aan jiet ryk, dat niet weigert aan
ons te leveren, een zeker overwicht op ons.
Inzake de zand- en grindkwestie en het
daarop gevolgde embargo op den kabel-
dienst merkte de spreker op, dal in Neder
land de publieke opinie ze.r gevoMig is en
de regeering niet gemakkelijk zal kunnen
toegeven tegen de stemming van het
volk in daar een toegeven na dwang
middelen niet anders dan als een vern:clermg
kan worden beschouwd, tenzij n ituurlijk de
regeering en het volk er van kunnen wor
den overtuigd, dal werkelijk een onrecht
jegens een der oorlogvoerende partijen is
geschied.
iniusschen is volgens den spreker de
stemming in Nederland niet pro-Duitsch ge
worden, ook al is zij niet pro-een der andere
oorlogvoerende.partijen, in het bijzonder b.v.
Amerika, dat vroeger als mede-neutraal wel
steeds voor de rechten der onzijdige naties
opkwam.
De ajjgenieene indruk, dien men kroeg
van de discussie, welks op de lezing volgde,
was, dat de spreker er zeer goed in geslaagd
was een indruk te geven van de enorme
moeilijkheden, die wij, bekneld tusschen de
oorlogvoerende landen, hebben te doorstaan
en tevens had weten aau te toonen, dat
onze regeering op waarlijk onpartijdige wijze
tracht de schalen van beide partijen in even
wicht le houden. Kritiek was er weinig eu
de enkele vragen, die werdén gesteld, ge
tuigden noch van wantrouwen, noch van een
minder vriendschappelijke gez'udheid of ge
brek aan inzicht in onze moeilijkheden.
U H r; was toen nog niet premier en
mm geen blad voor den mond, noch om de
Frain-che regeering, tegen welke hij oppo
neerde, noch om de BenUalea te Welibgon.-
De zwerftocht van de „Wolf".
Omtrent 'de vaarl van den hulpkrUfaetf
„Wolf" vernemen wij de volgende bijzondeï-
heden:
Onbemerkt bereikte de „Wolf" op bel
eindo van 1916 den Oceaan en stoomde
naar het zuiden. De eersfco uitwerking vatt
zgn optreden bleek uit de verliezen aan
schepen in het zuidelijk gedeelte van den
Atlantischen Oceaan. 1
Van Zuid-Afrika uit richtte de „Wolf
zich naar den Indischen Oceaan en kruisig j
voor Ceylon, alsmede aan de westkust vatt 1
Voor-Indië. Radiogrammen meldden het zin- 1
ken van groote stoomschepen. Opgem rkt
werd, dat de vijand steeds meer militaire
maatregelen nam. Aan dc vervolging vatt
den hulpkruiser namen voornamelijk Japan-
sche schepen deel.
Omstreeks dien tijd werd de Engelscha
stoomboot „Turitella" buitgemaakt en tob
hulpkruiser onder dea naam „fllis" inge
richt. Dil vaartuig moest de scheepvaart
in de Golf van Aden bemoeilijken, terwijl
de „Wolf" zich naar het 2? id n richtte. Hef
vierde werelddeel weid opgezocht om aa:
de scheepvaart var Au.-traï i i u -Ze and
en Westelijk Amerika op de vaarc door dan
Stillen Oceaan schade toe te brengen. Spoe
dig werden ook liter de sch pen gewaar
schuwd, een teeken van de goede resul
taten. Dicht voor Rabaul, Nieuw-Pomm- ren,
Bismarck, Archipel, ontmoc-tt? do hulp-.;
kruiser een Engelsen regeèring3Stoomschip#
waarop een diensten ul wer i buitgemaakt,
en de voor de geroofde Duitfche Zuidzee-'
koloniën bestemde Australische gouverneur
gevangen genomen werd.
Eer- meegenomen vliegtuig bewees da
„Wolf" goede diensten. Eens, toen midden
in een met palmen begroeide atol de srs-
romp van de „Wolf" werd schoon e te
en het vaartuig dus zeLf ni in staat 3
om te opereeren, 'oer in de o. mi ice1 e
nabijheid van het koraaleiland n Eng 1 :h
stoomschip voorbij. :'cor middri van eea
op het dek geworpen pakje brac'1: het
vliegtuig aan de stoomboot den es: over,
zich onmiddellijk, zonder v. a r.xi. r
gebruik te maken, naar den Duit c en iiuip-
krnlser te begeven. De Enï-; ..e..mart ge
hoorzaamde en werd daarop ;elij;: m -.ien.
grond geboord.
Moeilijk was de aanvulling* v. n 3n
kclcnvooiraad. Elf maanden k.ng moest de
„Wolf" met haar eigen voorraden ronuko-
men. Het slechte weer verhinderde herhaal
delijk het opnemen van kolen uit de opge
bracht© stoombooten.
Het tot zinken brengen der opgebrachte
schepen had over het a]gvm;jen zonder
incidenten plaats. Slechts d.- Japannche
passagiersboot „Hitachimaru" had een kort
uvtill r egeveciit plaats. salvo's bra
ken har.r tegenstand en ri:*hte:-n op het dek
van don Japanner groote "?;wa:r ng aan.
Bij het onbesuisd t:-water-la en d r re d ng-
booten verloren vote mensc en hc; leven.
Hot sloomschip werd een t'jilanal e.ccrte-
schip meegevoerd, terwijl dc lading, ter
waarde van vele ml iomon mar... op den I
hulpkruis.r werd gebraiht. 1
Iets later werd de Spaa: scke sta mboot
„Igot-z Mendi" (4618 br. r. t.) mei een.
volle lading kolen opgeb acht en te: escorte-,
scliip uitgerust. De kajuit iri-h i )g van do
Japansclie stoomboot werd naar de Sjann-
sche overgebracht, waardoor een ve: lijf
plaats werd verkreger; voor 6j possag ers,
waaronder acht dames en vele tenderen.
Ook do gevangen genomen gou.cn jur kreeg
een plaats op het begeleiden le s.iiip.
Zonder belangrijke incidenten be ei tede
beide schepen de Europeesehe ate ren, wo-tr
de Japansche kapitein zelfmoord pleeg r,
zooals uit een nagelaten schrijven blek
uit wanhoop over "het lot van -zijn scL o
011 den dood der bij het opbrengen om
gekomen menschen.
In een zwarén storm verloor de „Wolf" 10
de Noord-Europeesche wa'e.en he: begelei
dende schip uit hot gezicht. Dit z tte de
reis naar Duitschland zelfstandig voort,
maar strandde enkele dagen geleden in een
herigen storm by Skagen, waar een ge
deelte der passagiers, vnl. vrouwen, kan-
deren en neutralen, aan land gezet werden.
Enkele gevangenen hackten bijna een geheel
jaar de „Wolf" op haar reis vergezeld.
Het aantal gevangenen was geleidelijk tot
467 aangegroeid, daaronder Engelschen van
elke huidkleur. Australiërs, Japanners, In
diërs, Spanjaard?.- A me*: aren, No
ren. enz.
Reeds spoedig oatstond e:n z er gespan
nen verliouding "tussciien de Japanners eu
Indiërs eenerzyds en de Engelschen ander
zijds, die ontaardde in handtastelijkheden en
het noodig .maakte hen afzonderlijk te her
bergen. De gezondheidstoestand der beman
ning en der gevangenen was over het alge
meen gunstig. Eerst ;'n hei laatst werd het
gebrek aan wrsche p ovian i gevoelig mérte
baar en traden dé eerst? yer. ïqn elen van
scheurbuik op.
De waaide der door de „Woll" in den'
grond geboorde vijandelijke schepen en lar
diugen loopt in de honderd millteonen mark.
Bovendien werden door haar operaties een
buitengewoon groot aantal vijandelijke oor
logsschepen en wak ings vaar lui gen in actie
gehouden, waar oor de scheepvaart en de
handel van den vijand ook indirect zwaar
benadeeld werden.
Volgens Reuter 3pr?ekt d* -Japansclie
marine-attaché in Engeland tegen, dat een
Japanseh oorlogsschip door de Wolf" in
den grond zou zijn geboord, terwijl de secre
taris der Britse he admiraliteit verklaar t, dai
geen Britsche kruiser door de „Wolf" be
schadigd is. J
Een grenscorrespondeut meldt, dat nog
steeds troepenreserves naar het westelijk
front op groote schaal plaats heeft. Men
heeft, aldus verzekert hrj, dc aanwezigheid
van Turksche en Oostenrijksche afdcelinger
