Agenda van de week,
UIT OE OiSTREKEN
TWEEDE KAMER.
taeeoterajid van Leiden.
Donderdag:
Stadszaal (kleine zaal): Concert Antonietti
feil Andriesseu. Haifacht
„Patrimonium"Openb. verg afd.
Leiden Bond van Ned. Clir. Houtbew.,
MeubelW, Behangers en Vakgenooten.
Halfoegen.
Koudekerk, Consistoriekamer der
Ned.-Hcrv. Gem.Chr.-Hisfc. Kiesvereeni-
ging. 7 uur.
Vrijdag:
Si "aal (foyer): Balavond S. P. Wie-
linga.
Zaterdag
„Zomer zorg" Gezellige bijeenkomst
j,Kunst na Arbeid". 8 uur.
Zondag:
Stadszaal (foyer): Bal van den h;^r IL L
Plantfeber.
?s-Gravenhage, DierentuinTentoon
stelling pluimvee, konijnen en kanaries, op
18, 19 en 20 Januari. Van 9 tot 5 uur.
van het rijtuig gevonden en aangehouden.
In de woning van dezen man, B. van 't H.,
genaamd en in de Van-Spey?.straat woon
achtig, is de koffer met'de vermiste goe
deren en officieele bescheiden terugge
vonden.
Men meldt uit Rotterdam:
Van do „Scheepvaart- en Steenkolen-Maat
schappij" kwamen de vorige week vijf schepen
zonder convooi te Rotterdam binnengeloopen..
Naar men van de zijde der directie mede
deelt, waren deze schepen uitgevaren uit Ea-
gclsche havens, met het doel zich bij het naar
Nederland varende convooi to voegen.
Toen de kapiteins dit niet zagen hel con
vooi was n.l. in de Engelscho havens terugge
keerd zijn ze op eigen gelegenheid doorgeva
ren: het beste, wat ze in de gegeven omstandig
heden doen konden.
De bemanningen dezer schepen protesteeren
tegen dit varen op eigen gelegenheid. Zij stel
len den eisch, dat altijd in convooi zal worden
gevaren, zeer bijzondere omstandigheden uitge
zonderd. En in dit laatste geval niet dan na
overleg mot do équipage. Op de vijf schepen is
nu door het volk geweigerd te monsteren. De*
directie van de „S. en S. M." heeft daarop
aan de vijmaal twaalf man équipage ontslag
gegeven. De zeemansvereeniging „Volharding"
heeft voor het scheepsvolk de zaak in handen.
In verband met den diefstal van
50.000 mark aan de Ned. Handelmaatschappij
te Rotterdam is een juffrouw, behoorende tot
het personeel, gearresteerd. Bewezen is, dat
dezo verdachte zich heeft schuldig gemaakt aan
diefstal van één gulden En daardoor viel voor
de 50.000 mark de verdenking op haai-. Doch
bewijzen zijn daarvoor nog niet gevonden, zoo
dat verwacht wordt, dat zij spoedig op vrije
voeten zal worden gesteld. Intusschen duurt
hot onderzoek onder het personeel voort.
Hoe gemoedelijk men de levens-
ndddelencrisis op het platteland opneemt en be
handelt, kan blijken uit wat men schrijft van de
Z.-H. eilanden aan de „Roti":
Het bekend maliën of aanplakken der distri
butie-regelingen in bedoelde gemeente liet veel
*e weaschen over. De burgemeester, die geen
actief man blijkt te zijn, ontvangt hulp in de
x^r.-oon van den predikant. Immers, toen de
koffie- en thee-kaarten ten gemeentehuize wa
xen gearriveerd, kon men van den kansel hoo-
gren, waar en wanneer ze lo bekomen waren.
Een paar weken geleden, toen de brands tof f en-
nood in diezelfde gemeente hoog was, kwam
Dien met een vroolijk gezicht uit de kerk, want:
a.s. "Woensdag kon men den bon voor brand
stollen inwisselen. Toen dan velen bezig waren
de kolen met vreugde huiswaarts te brengen,
zag men een moeder van. een talrijk gezin zi:h
met een zwaar beladen kruiwagen kings de:i
weg bewegen. Dominee, die per fiets dienzelf
den weg ging, met haar lot bewogen, bood baar
aan, baar vracht voort te kruien, mils de
vrouw de fiets met zich zou voeren. Aldus ge
beurde. Moeder de vrouw blij, zoo te worden ge
holpen.
Men meldt uit Amster-
ctain: Gistel-morgen te zes uren werd de
hulp van de Amsterdamsche brandweer
ingeroepen door den burgemeester van Slo
ten, omdat op den Adm.-De-ïtuyterweg bij
den Haarl.weg een zware brand was uitge
broken. Een paar stoomspuiten gingen den
sneeuwstorm in, op weg naar de plaats des
fenheils. Inmiddels had het vuur sterk om
zich heen gegrepen en had het zich ook
medegedeeld aan het belendend perceel.
De brandspuiten schoten in den sneeuw
storm weinig op en één bleef ten slotte in
de sneeuw steken. De tweede bereikte den
brand en kon weldra in werking worden
gesteld. Eén huis was inmiddels reeds ge
heel uitgebrand. Het vuur kreeg echter
geen uitbreiding meer. Om 9 uren waren
bcido huizen uitgebrand.
Bij de i r m a Van D., die
in de Indische buurt te Amsterdam een
schoenwinkel gevestigd heeft, kwam het
in den laat-sten tijd bij herhaling voor, dat
een man cn een vrouw schoenen uit haar
winkel ontvreemden. Ten einde de hand
tc leggen op de daders, liet de heer Van
D. een zijner familieleden, een rijksveld
wachter uit 'de provincie, overkomen- En
inderdaad gelukte het hem j.L Zaterdag
de dieven aan de politie over te leveren.
Zaterdag vervoegden zich namelijk „de
heer en mevrouw J." met hun kind bij den
sch oenen winkelier en terwijl zij juist drie
paar schoenen wilden ontvreemden, be
trapte de veldwachter hen op heeterdaad.
J. met zijn vrouw werden naar het poli
tiebureau overgebracht. Uit het verhoor
bleek, dat J. verscheidene voorwerpen
uit verschillende magazijnen had ont
vreemd, waarop Dinsdag door de recher
che een huiszoeking in zijn woning in de
'Jan v. d. Heydestraat werd gedaan. Daar
werden een groot aantal voorwerpen, w.o.
een bontstel van circa f 160, oa, afkom
stig uit „Bijenkorf" en „Bazar", in beslag
genomen, waaruit ten overvloede J.'e
edhuld ten aanzien van de veel voorkomen
de winkeldiefstallen blijkt.
J. en zijn echtgenoot© zijn ter beschik
king n c!e justitie gesteld.
Dezen nacht is oen brandstoffcn-
pakliuis van do firma Gebr. Kruijff met een
fcoJangrjjko hoeveelheid brandstoffen aan de
Viiv-iimarkt tc Helder door brand geheel ver
nield. Do belendende woonhuizen van de fir
manten beliepen belangrijke schade.
Men meldt uit M a a a -
tricht d.d. 16 dezer:
De Maas is onrustbarend gewassen. Van--
af hedenmorgen bedraagt de was 67 cM.
De stand was om 4 uur 3,26 Meter. De
uiterwaarden on een gedeelte van het
Stadspark staan blank Op de laaggele
gen plaatsen stroomt het water over de
buurtwegen- De was houdt aan.
Nog steeds is niet hot volle licht
gevallen op den moord met bcrooving op Oude
jaarsavond te Hulst, maar toch steeds komen
er nieuwe gegevens aan het licht cn de des
tijds aangehouden F. T., uit Honlonissè, vei toeft
r.og in het huis van bewaring te Middelburg,
daar de rechtbank rechtsingang tegen bom ver
leend heeft.
In het ziekenhuis te Deventer is
een 15-jaiïg jongmensc-h, zekere P., aan nek
kramp overleden.
AFBEKF. NING
COIiKüSrOSO F, Si TEN.
roipespoadeaieu <3ie
on« bnn Ijerirlitca-no.'» nos niet
dedöE foeïiecncïs, Trordeu versoeht
deze rrianoj; zoo epoedii; mojjelijk
to eenden.
ALKEMADE.
De bevolking alhier vermeerderde in
1917 door geb. me; 204, vest. 222, totaal
426 personen; vermindering door overlijden
met 61, vertrek 328, totaal 389, verschil 37;
nlzoo bedroeg de bevolking op 1 Jan. 1918
5524 inwoners.
ALPHEN.
Ds. N. G. Veldhoen, heeft voor het
beroep naar de Ned.-Herv. Gem. te Delft
bedankt.
EAZEES W OUDE.
Ocgewensebiè gasten hebban bij den
veehouder J. van Tilburg in den nacht de
ijzer-en staven van de kelderramen verbroken
en al wat van bun gading was, zooals boter,
vet, vloescb, medegenomen. Ook bij denbeer
A. Qualm had men blijkbaar met dezelfde
plannen een bezoek willen brengen, maar dit
werd verijdeld.
EATWI.JK-AAN-ZEE.
Wegens bet ruwe weer der laatste
dagen ken ds trawlvloot niet naar de vis-
scberij uitzeilen.
De verschillende reederijan alhier heb
ben onderling een molestverzckeringmaat-
scbappij opgericht, ten behoeve van de vaar
tuigen, welke de trawlvisscherg uitoefenen.
Het aantal telefcongeleidingen, welke
door de sneeuw gebroken'of op andere wijze
onklaar werden gemaakt, bedraagt 45.
LEIDSCHENDAM.
Van den landbouwer C., albier, i»
diens rijwiel, waarop zich een bagagedrager
bevond, met twee nieuwe buitenbanden, in
een onbewaakt oogenblïk gestolen.
NOORDWIJK.
Hoek Voorstraat en Douzastraat is de
monsterzaal geopend van hei Electro-tech-
nisoh en werktuigkundig installatie-bureau
Botzen en Co. Met veel smaak worden elec-
trische lampen en apparaten te midden van
een rijken bloemenschat tentoongesteld.
Noordwijk is hierdoor een inrichting rij
ker geworden, waar aan hooge eischen op
het gebied van electrische verlichting kun
nen worden voldaan.
NOORWIJKERHOUT.
Bij den tuinder H., verdacht van hout
diefetal, vond de politie alhier, geen hout,
doch, op zolder, evenals bij overige familie
leden, een belangrijke hoeveelheid tarwe.
AJles werd door den burgemeester in beslag
genomen.
IV ASSENAAR.
Door den sneeuwstorm is een grooto
telefoonpaal omgewaaid in de Kerkstraat en
neergekomen op bet ijzeren hek van mej.
wed. L. van der Velde. Voorla zijn door de
zwaarte der sneeuw een groot aantal draden
afgeknapt, zoodat de gebeele intercommunale
telefonische gemeenschap met deze gemeente
was verstoord.
Door braak hebben dieven zich in-den
nacht toegang verschaft tot den kelder van
den landbouwer Th. J. v. d. Kiey, aan den
Rijksstraatweg, Ontvreemd werden êen ton
boter, eenige stukken boter en een halve
kaas. De politie stelde een onderzoek in.
Tot onderwijzeres aan de Chr. School
in bet Dorp is benoemd, mej. Schaper, thans
tijdelijk onderwijzeres te Leiden.
Zitting van gisteren.
WATERWEG DORDRECHT NAAR ZEE
De heer DE MURALT bespreekt de mo-
tie-Bongaerts, waarover de stemming zeer
onzuiver zal zijn. Spreker zou het beter
achten, dat de heer Bongaorts zijn- moti$
zou intrekken, al was het maar tijdelijk,
totdat over het amendemenb-Yzerman
was beslist.
Do heer DE GEER ontraadt ook de aan
neming der motie-Bongaerte.
De heer BONGAERTS verdedigt nader
zijn motie.
Ook de heer VAN DER MOLEN beetrijdt
den heer De Geer.
De heer J. TER LAAN (Rotterdam I)
bestrijdt den heer Yzerman. Ook al wordt
dit ontwerp aangenomen, dan krijgen we
nog niet een waterweg met een diepgang
zooals do gemeente Dordrecht die wenscht-
Met groot genoegen wil spr. medewerken
om Dordrecht een waterweg naar zee te
verschaffen, maar dit mag niet gebeuren
ten koste van andere groote belangen.
Dat dit niet gebeurt, staat nog niet
vast en daarom is het gewenschfc, dat de
zaak nog wat uitgesteld wordt en zal
daarom stemmen voor de motie-Bongaerts.
Ten slotte diende spr. een motie in, waar
in hij de Wehschelijkheid uitsprak van ont
eigening der oeverfeerrcinen van den wa
terweg vap Dordrecht naar zee, ter diepte
van 1 kilometer.
De VOORZITTER stelde voor, de>ze mo
tie te behandelen op een nader te bepalen
dag.
De heer TER LAAN heeft hiertegen
bezwaar.
Dc heer BEUMER meent,vdat wanneer
de motie thans behandeld werd, de behan
deling van dit ontwerp moest geschorst
worden.
De heer NOLENS acht de motie van ee.n
te zeer ingrijpend belang, om thans reeds
te behandelen.
De MINISTER VAN WATERSTAAT,
de heer LELY, is ook tegen onmiddellijke
behandeling der motie en wijst voorts op
de onteigenmgsvoorbereidingen.
Na eenige replieken wordt besloten de
motie op een na-der te bepalen d?»tum te
behandelen, na-dat de Voorzitter toezeg
ging heeft gedaan, de behandeling er van
zooveel mogelijk te bespoedigen.
De MINISTER bespreekt de motie-
Bongaerts, met welks eerste deel hij het
eens is. Wat het tweede gedeelte be
treft, de bijdrage de*> kosten, handhaaft
hij liet in deze door de regeering gevolgde
systeem- Ook indien Rotterdam zijn bij
drage weigert, is men vrij het ontwerp
uit te voeren. Dat" de heer Bongr.erts zijn
motie handhaafde, heeft hem teleurge
steld, want juist van hem had hij geen te
genstand verwacht.
Do heer PATIJN stelde namens de
Commissie van Rapporteurs voor, de
stemming over de motie-Bongaerts te doen
houden na de stemming over hot amende
ment-IJzerman.
Do heer BONGAERTS heeft hiertegen
bezwaar, omdat het amendement-IJzer
man niet alle bezwaren wegneemt.
Na repliek wordt het voorstel van de
Commissie' van Rapporteurs aangenomen
met 33 tegen 30 stemmen.
De algemoene bssehouwingen worden
hierna gesloten.
Aan do orde is hierna het amendement-
IJzerman.
De heer IJZERMAN verdedigt het-.
De heer BONGAERTS betoogt, dat door
dit amendement, do verlegging van de
Noordgeul aan de Itegeéring wordt gede
legeerd, hetgeen niet zonder bezwaar is.
De heer VAN DER MOLEN zegt, dat
het ontwerp geen bijdragen van belang
hebbenden vraagt, zoodat het amendement
zonder b&ieekenis is.
De MINISTER acht het amendement
niet noodig, maar zal er zich niet tegen
verzetten, omdat het zeer billijk is, daar
zoovel Rotterdam als Dordrecht er be
lang bij hebben.
Het 'amendement wordt hierna aange
nomen met 42 tegen 22 stemmen.
De motie-Bongaerte wordt hierna ver
worpen met 41 tegen 22 stemmen, waarna
het ontwerp zonder hoofdelijke stemming
wordt aangenomen.
STAATSBEGROOTING 1918.
HOOFDSTUK V-
BINNENLANDSCHE ZAKEN.
Voortgezet worden de beraadslagingen
over Hoofdstuk V.
De heer KNOBEL bespreekt het rooken
door kinderen en bepleit daarvoor wette
lijke verbodsbepalingen zooals ook in het
buitenland reeds bestaan.
De heer GERHAitD vestigt de aandacht
jop het steeds toenemend gebruik van ster
kedrank door kinderen en wenscht een
algemeen verbod, om personen tot 18 jaar
niet toe te laten tot inrichtingen waar
sterkedrank wordt verkocht, behoudens
dispensatie voor bepaalde inrichtingen.
De heer SCHEURER maakt eenige op
merkingen over de reorganisatie van het
Roode Kruis en achtte het verkeerd, dat
het Roode Kruis ging in de richting, waar-
het. particulier initiatief altijd arbeidde.
Het Roode Kruis heef voldoende werk
om zich voor te bereiden voor haar oor-
logstaak.
Hierna bespreekt epr. de tuberculose
bestrijding en meent, dat er weinig is ge
daan voor militairen, die» in dienst tuber
culeus waren geworden. Dezo menscnen
werden eenvoudg afgekeurd en die maat
schappij maar ingezonden, zonder dat iets
voor hen werd gedaan.
De heer BEUMER betwijfelt of wette
lijke maatregelen tegen het rooken door
kinderen wel noodig zijn. Hij wil de be
strijding van het- kwaad, waar noodig, over
laten aan die ouders.
De heer J ANN INK. sluit zich aan bij het
tweede gedeelte van het betoog van den
heer Scheurer.
MINISTER CORT VAN DER LINDEN,
wenscht voorloopig de beteugeling van het
drankgebruik door jeugdige personen
overlaten aan de gemeentelijke autoritei
ten inmiddels zal hij nagaan of er ook iote
kan worden gedaan door den algemeenen
wetgever. Van verbodsbepalingen inzake
het rooken door kinderen verwacht Z.Exc.
niet veel. Met de gegeven wenken omtrenb
de taak van het Roode Kruis zal spreker
rekening houden, evenals met de opmer
kingen betreffende de tuberculoseboetrij-
dmg.
Te 5 uur 40 worden de beraadslagingen
verdaagd tot Vrijdag of Dinsdag half één
Financieelc gelijkstelling openbaar en bijzonder
lager onderwijs.
Bij do Tweede Kamer is ingekomen een
voorstel van den heer De Savornin Lobman
o.s. tot wijziging van do Wet op het Lager
Onderwijs.
Aan de memorie van toelichting is het
volgcndo ontleend:
Nu do nieuwe Grondwet is afgekondigd,
staat vast, dat do openbare en bijzondere
scholen, deze laatste voor zoover zij thans
uit do Rijkskas worden gesubsidieerd,
voortaan uit do openbare kas, gelijken
finauoieelen steun moeten ontvangen.
Het spreekt vanzelf, dat slechte door alge-
heelo herziening der Wet op het Lager
Oncierwijs aan het nieuwe Grondwettelijk
voorschrift uitvoering kan worden gegeven
en dat onverwijld tot-stanei-komen daarvan
feitelijk onmogelijk is.
M&arniet onmogelijk is het, de bij het
nieuwo Grondwefcèartfkol vastgestelde fi-
nansieelo gelijkheid reeds terstond in to
voeren t. a. van de onderwijzerstraktemen-
ton.
Het zou in hoogo mate onbillijk zijn, noo-
deloos do bijzondere onderwijzers, waarvan
in dit voorstel van wet geen sprake is, nog
langer financieel achter to laten staan bij
do openb. cn hun aldus do wedden te ont
houden, die Rijks- en gemeentewet-gevers
gezamenlijk geoordeeld hebben een billijke
vergoeding te zijn voo-r den door do onder
wijzers verachten arbeid. Daar reecb nu
wettelijk vaststaat, dat bei do groepen van
onderwijzers een volkomen gelijke en ge
lijkwaardige taak to vervullen hebben, en
ter verlichting daarvan aan dezelfde
eischen moeten voldtoen, volgt daaruit van
zelf, dat ook de geldelijke belooning voor
bei do groepen than3 reeds dezelfde kan zijn
en ook behoort te zijn.
Natuurlijk kan op een definitieve rege
ling niet thans reeds worden aangestuurd.
Wordt het ontwerp der Staatscommissie
gevolgd, dan zullen de gemeentebesturen
van het bezoldigen van onderwijzers geheel
worden ontlast, en wordt het Rijk met de
vaststelling en iiitkeering daarvan belast.
Maar wat verhindert den wetgever, zij liet
alleen voor de bijzondere onderwijzers, ter
stond zich met datgene te belasten, wat,
,-naar het Grondwettelijke voorschrift reeds
thans ten laste der gemeente zou komen,
indien art. 3 wet L. O., niet ondersteuning
aan bijzondere schoten verbood, behalve in
do gevallen cn zonder voorwaarden in die
wet genoemd.
Het ontwerp stelt niet voor den gemeen
ten op tc leggen de wedden, die zij thans
aan haar onderwijzers uitkecren, ook uit
te keeren aan do bijzondere. Dio maatregel
zou haar financiën geheel in de war sturen
en bij tedere wetgeving waarschijnlijk weer
vervallen.
Doelmatiger schijnt het, zeggen de voor
stellers, dat het Rijk terstond d'e bezolrb
ging der bijzond/are onderwijzers op rich
neemt, wat liet later toch zal moeten deen.
Waar een gemeente geoordeeld heeft-, dfe.t
in haar midden do onderwijzers een hoog^r
salaris moeten genieten dan het Rijlc als
minimum uitkeert en waar geen der daar
voor aangewezen^ koogore machten het j
door dio gemeente vastgestelde bedrag
overmatig heeft geoordeeld, daar kan de
Rijkswetgever zich bij dat bedrag neerleg-
gen.
Diensvolgens wordt voorgesteld, dat in
elke gemeente de besturen der bijzondere
scholen uit 's Rijks kas, beha-lve do nu
reeds toegestane bedragen, een bijdrage
voor Iran onderwijzers zullen ontvangen, j
gelijkstaande mee de wedden, die, na af-
trek van de Rijksbijdrage hun zou moeten
worden uitgekeerd, indien zij in dio ge
meente aan een openbare school waren
aangesteld- De regelen, in de gemeente
verordening voor do salarieering der open-
bs.ro onderwijzers vastgesteld, zullen dus
ook gelden voor do vaststelling der Rijks
bijdrage aan de daar werkzame bijzondere
onderwijzers.
Mocht echter na 1 Januari 1918 een ge
meente de wedden voor haar onderwijzers
verhoogen, dan behoort zij die verhooging
oolc too te kennen en uit te keeren aan do
besturen der bijzondere scholen ten be-
hoevo van hun onderwijzers. Zoodanige be
paling is niet slechts noodig ter voorkoming
van minder gewensehte speculatie, maar
is ook in ovoreenstemming met die bedoe
ling der Grondwet.
Hedenmiddag vergaderde de Raad.
Voorzitter: de burgemeester, jhr. mr. dr.
N. C«. de GrjseLaar.
Aanwezig 24 leden; afwezig do keeren Aal-
berse, Hoogeboom, Fischer, A. Mulder, Roem,
Sasse en Fabius.
De notulen der vorige vergadering wor
den goedgekeurd.
lo. Bcëediging en installatie van het nieuw
benoemd raadslid Dr. L. Knappert.
Nadat dr. Knappert de vereischte eeden
heeft afgelegd, wenscht de VOORZITTER
het nieuwbenoemde lid geluk en vertrouwt
er op, dat dr. Knappert naar zijn krachten
en vermogen de belangen der gemeente in
den Raad zal behartigen.
Hierop houdt de Voorzitter de volgende
NIEUWJAARSREDE.
Mijne Heeren,
Het ia niet een opgewekte Nieuwjaars
groet, die ik vandaag kan brengencïe toe
komst) voor velen, reeds verleden jaar don
ker, ia liedten niet lichter, en wanneer de
gruwelijke oorlog, die sedert ongeveer drie
en half jaar Europa, teistert, niet een spoe
dig eincto neemt, zullen de lasten, door vele
ingezetenen, to torschen, zoowel econo
misch als financieel voortdurend worden
verzwaard.
Door den gemeenteraad en door het col
lege van B. en W. zijn in den loop van het
jaar 1917 vele en gewichtige besluiten ge
nomen, die tot dool hadden d!e minder
gegoeden en ocGocsnèseh te
steunendie besluiten en de
ingevolge de besluiten genomen, zijn U na
tuurlijk alle bekend, het lijkt me onnoodüg
dio hier nog eens op to sommen.
Van de voortdurende zorg van de ge
meentel ijk e autoriteit op dit gebied geven
ook wederom blijk de beide voordrachten,
dio onder do nummers 18 on 19 van do
agenda van boden voorkomen.
Ook de uitvoering van de distributie-wet,
aan B. en W. opgedragen, oisehte velo
zorgen en werkzaamheden gesteund door
volijverige en bekwame ambtenaren meent
het gemeentebestuur echter op dit punt
verricht to hebben, wat redelijker wijze
geëischfc kon worden.
Do grooto moeilijkheid van d:c taak
blijft echter do lastige positie van het ge
meentebestuur tussehon aan do ééne
zijde het Rijk cn zijn talrijke o< ganen,
waarvan het bestuur dor gemeente op het
punt van de levensmiddelen-voorziening
j grcotendeels afhangt, en aan de andere
zijde een gedeelte van de bevolking, van
allerlei rang of stand, dat maar n:et wil
begrijpen, dat dc oorlogstoestand over
i bijna geheel de wereld lasten oplegt, on
j no oden veroorzaakt, die wel kunnen ge
temperd worden, doch niet geheel kunnen
I worden opgeheven
Ook wc-rden onaangenaamheden, gemis
aan gemakken en ontzegging van genot
I vaak opgeblazen tot ondragelijk© lasten.
En toch moet men er zich op voorberei
den, dat zelfs al kwam de ^rede spoedig
of vrij spoedig, de thans bestaande toe
stand, maar zoo iket op eens zal kunnen
worden becinchad.
De dwaiigtoedand. als ik dion zoo mag noe
men, zal niet plotseling plaats maken voor toe
standen on verhoudingen, zooals die vóór het
uitbreken van den oorlog bestonden.
Eén ding is echter zeker, n.l. dat gebleken Is,
dat het regelen van het geineolo maierieele da-
geüjksch leven door de autoriteit ^an staat of
gemeente, niet naar den sin van hot overgrooto
deel der bevolking is. Gebleken is ook, dat uit
den aard der zaak staat en gemeente de reu
zentaak thans op hen gelegd, niet dn. betrek
kelijk gebrekkig kunnen vervullen en geen
wonder.
Het ingewikkeld raderwerk van de voed
selvoorziening van gansch oen volk, een
raderwerk dat duizenden en duizenuoo
(h j-kundige en geschoolde- krachten eisobt,
kan zóó ïnpcr niet vervangen worden door
een centraal rad met betrekkelijk weinig
gircote hulpraderen in dc gemeenten
Op den duur wordt één, uit den aard
der zaak, vrij autoritair ingrijpen ioor
ambtenaren en commissies met groote be
voegdheden in het leven van oen vrijwel
ondor voogdij gosteM volle door een zeer
groote meerikrheid niet gewenscht.
In de huidige om standi gheden is echter
e^n dergelijk ingrijpen in de vrijheid der
burgers door Staat en gemeente, rnijnB in
ziens goed en nuttig; ja, ik acht zulks zelfs
onvermijdelijk, om grootero sehaarschte en
fir.rev te "ooi-komen cn ook ter voorkoming
an .rrovc onbillijkheden.
Wanneer wij den toestand der gemeente-
financiën in o ogen schouw nemen, mijno
V ren, zoo is die ook wederom thans nic-t
rooskleurig; liet complex drr gemeente
bedrijven zal over- 1917 zeker eerder con
niet onaanzienlijk doficit opleveren, dan
dat het onze gemeenschappelijke schat-'
kist met eenig batig saldo komt stijven.
De gemeentelijke inkomsten-belasting
meer en meer op het 'voetspoor der Rijks-
inkomstenbelasting vrij scherp geheveD,
wordt thans berekend naar een vermenig-
vuldigingscijfer van 7 p.occnt. Dit cijfer
kan werkelijk niet hooger worden opge
voerd en toch zullen ook wederom in
1918 zeer grooto uitgareu gedaan moeten
worden ten. behoeve van do distributie, de
volksvoeding en andere economische ivt-
gaven, tot steun van de ruil. gegoeden.
jïïierbij zullen dan nog komen de groote
sommen, die zullen uitgegeven moeten
worden voor de verhooging dor salarissen
en locmep voor een eventueelcn duurt©-
toeslag.
Komt heb Rijk niet te hulp met den af
stand van een gedeelte van de oorloge-
winst-belasting, zoo zal overgegaan moe
ten worden tot een leening op korten ter
mijn, een geldelijke operatie, die ge-duren-
de eenige jaren zal blijven drukken op den
financieeleji toestand van de gemeente ©n
derhalve maatregelen tot- verhooging van
den bloei, ja zelfs noodige verbeteringen
zal kunnen tegenhouden.
Moge een in te voeren bejere regeling
van de verhouding van do Rijks- tob de
gemeente-financiën, maar vooral een spoe
dige wede, die ons flinke inkomsten uit
de bedrijven kan wedergeven, het finan^
eieele overwicht wederom herstellen.
Toch kan ik ook eenige lichtpunten om
trent het jaar, dab achter ons ligt, aan-
stippen.
De gezondheids toestond was in hc-1 alge-
meen goed; slechts 19 sterftegcva-llcn aan
besmettelijke ziekten kwamen voor, waar
onder 8 aan de zoo zeer gevreesde meuin-,
gitis cerebrospinalis epidemica.
De kindersterfte, zoowel die van kinderen
beneden het jaar, als die beneden 12 jaar,
is geringer, dan voor den oorlog; 106 en
176in 1917, tegenover 117 en 206 io 1913.
De totale sterfte bedroeg 768 personen
tegenoyer 676 in 1913; een ongunstige con
clusie uit deze beide getallen te trekken
gaat echter niet aan, omdat b.v. het sterfte
cijfer in 1911 734 bedroeg en de gemeente in,
jaren met ongeveer 1700 inwoners is voor
uitgegaan.
Ook nijverheid en handel ging hot in iiöt,
afgeloopen jaar in 't algemeen niet slecht,
terwijl de werkloosheid gering was te nc-s-
nien.
Aan de verschillende inrichtingen op lot
gebied der nijverheid is vrij algemeen gere
geld werk geweest; aan enkele was keft
zelfs druk', terwijl b.v. op liet gebied vaa
de sajet-industrie, niettegenstaande de bui
tengewoon hooge prijzen, op! verro lv. rot
aan de vraag was te voldoen.
Gebrek aan invoer van allerlei grcnëataft*.
fen uit het buitenland waar.nd©-: w©»%
katoen en steenkolen een
innamen en het nies oï nE<£ "feWNSoewf*-
