WIJiOIEL CIEVALIM
VEBK0OPSNS
Hypotheek
Fa. L. VALK, Leiden.
J. J. P01LM1KM, HOfBSTRAAT 3-4.
„De Stad Maastricht".
Belgische Bontbewerking,
Wed. P. J. WEYERMANS,
ZAALBERG.
ALEN
PERSOVERZICHT.
Kunst, Letteren enz.
ENOELSCHE BREVEN.
*Veor de Vrouw.
J. P. VERGOUWEN.
SASSEN HEI M.
3ECHSTE9N VLEUGELS.
KERSTBOOMVERSIERINGEN tegen billijksten prijs.
Haarlemmerstraat 130 LEIDEN.
J; VAN DER STOK.
Een partij Salamanders,
N.V. „SAN IT AS",
a/h. Noordeinde.
BgriflzScliool
Ju fmarktS
NAftSNlESTRAAT 68
Het Zuiderzee-vraagstuk.
^Vederom werden eenige gedeelten van het
Zuidei zeekustgebied door overstroomingen
geteisterd en opnieuw is deze ramp weder
een dringend argument te meer tot eindeljjke
afdoening van het Zuiderzee-vraagstuk ge
worden. Of het echter heipon zal? vraagt
„DE FAKKEL''.
„Ook de veel erger ramp van Januari
1916 heeft niet kunnen bijdragen tot meer
deren spoed in de oplossing van dit voor ons
geheele land zoo belangrijke vraagstuk.
Sinds 1894 (verslag der Staatscommissie
inzake afsluiting en droogmaking der Zui
derzeel is het steeds geweest: treuzelen,
uitstellen en vooral overwegen. Eerst zeven
jaar later (7 volle jaren van overwegen)
komt eindelijk in 1901 het eerste ontwerp
van wet tot afsluiting en droogmaking van
de Zuiderzee. Hoe .het er mede gegaan is
en ook met volgende ontwerp 2n, weet ieder
een: do Zuiderzee is nog niet afgesloten
en nog steeds zitten wij opgescheept met
dit hoogst gevaarlijke vischvjjvert'e, dat bij
flinke voortvarendheid ons jaarlijks een op
brengst van SO a 100 miüiósn gu'den, zoo
niet meer, had kunnen geven. Om niet te
spreken van het feit, dat wjj thans zco goed
als onafhankelijk waren geweest wat onze
voedselvoorziening betreft. We waren thans
niet zoo gerantsoeneerd en behoefden een
zeer groot deel van ons vee niet noodge
dwongen af te slachten wegens voedsel
gebrek.
En ten slotte zouden de bewoners der
Zuiderzeegebieden niet meer bij eiken storm
zich angstig moeten afvragen: Zal de dijk
het wel houden?
De droogmaking der Zuiderzee is opnieuw
als wetsontwerp ingediend bjj de Kamers.
Zal de tjjd voor dit zoo hoogst belangrijke
ontwerp er zijn? Of zal het weer naar de
archieven van Waterstaat verhuizen, om na
jaren weder eens uit het stof opgerakeld te
worden?
Na haar aftroden zal deze Regeering met
trots kunnen wijzen op de door haar tot
stand gebrachte, alhoewel niet door ieder
gewaardeerde Grondwetsherziening. Laat zrj
daar naast als nog schooner monument kun
nen wijzen op de afkondiging der wet tot
afsluiting en droogmaking der Zuiderzee.
Mcmimentum a ere perennius."
Kalenders.
„Vitello-kalender", van v. d. Borgh'e
Limited, te Rotterdam.
„Sann-kalendcr", van de N. V. Sann-
plantenboter Mij., to Amsterdam; beide
gratis beschikbaar bij winkeliers, waar men
cBe merken der bovengenoemde firma's
koopt.
Kalender van de Stoomvervorij en Chem.
TVasscherij „De Regenboog", firma Janssen
en Bievens.
RECLAMES h 40 CENT PER REGEL.
A LA CORSETIERE RAMONDT.
LEIDEN. Breestraat 34. Tel. Int. .1425.
Co r seis naar maat. Ook
volgens medisch advies.
GG70 '4
FAILLISSEMENTEN.
J. Beugcling, caféhouder te Assen.
(Van onzen Londenschcn briefschrijver).
(Nadruk verboden).
L-ondenrlS November. 1)
Geen politiek vandaag. De Parijsche toe
spraak van den premier heeft hier de par
lementaire atmosfeer danig ia beroering ge
bracht en vóór de politieke hemel door een
„verklaring" van onweerswo'ken is gezuiverd,
heeft het geen nut een brief met suggesties
en voorspellingen te vullen. Vóór deze brief
het redactie-bureau bereikt, zal de crisis
wel voorbij zrjn en dan ware mijn brief van
alle belang ontbloot.
Ei- is nochtans stof genoeg, zjj het van
gansch anderen en vreedzamer aard. In Pali
Mall, het centrum van de groote Louden-
sche^ clubs en (lus in het brandpunt 'van
politieke intrige, waar crisissen worden ge
stookt en Gezworen, ligt tevens de French
Gallery, een scküderijenzaai, waarin men 'te-
m^t zijn tijd kan verdroomen, onbewust van
het rumoer daarbuiten, in zalig vergeten van
den, afschuwelijken oorlog.
In de French Gallery is werk verza
meld van een dichter-sehilder, den onlangs
overleden meester Matthijs Maris. Voor ons,
landgenooten van dezen gevoelige» ziener,
heeft de tentoonstelling een bijzonder be
lang, want het werk, dat we hier vinden,
is voor het overgrootste deel afkomstig uit
Engelsche particuliere verzameliugen en
nimmer te voren geëxposeerd. Enkele. -
één enkele zeker, mogelijk andere zijn
te koop: het landschap met de vier molens,
een niet groot maar uiterst snbtiel werk,
den grootsten der groote .Hollanders waar
dig, naai' ik hoor voor vierduizend pond,
een halve ton alzoo, en stellig zal er een
rijke liefhebber gevonden worden, die don
prijs (welken wjj hoog vinden) voor het bezit
zal willen geven. Een werk als dat in al zijn
wonderbare rust en eenvoud, is waard in
een nationaal museum geplaatst te worden,
maar zoolang de groote particuliere kapi
talen van Amerika nog in staat zijn elk ern
stig bod van de in hun uitgaven beperk
te museumdirecteuren te boven te gaan,
"is n> weinig kans op verwezenlijking van
dien wensch. Dit meesterwerk zal wel den „ha
ring-vijver" oversteken en in een particulier**
verzameling verdwijnen.
En om dezelfde reden is het te belr Miren
dat het andere schoone werk van Thijs Maris
een jong, bedeesd meisje, dat te koken
staat bij een fornuis, geen blijvende plaats
verworven heeft in een Nederlandsche open
bare verzameling. Deze zijn de werken, van
uit Maris' verwantschap met onze groote
zeventiende eeuwers, den Delftsclien er-
meer en anderen, het duidelijkste spreekt en
ze hebben daarom bij hun kunstwaarde nog
een gansch bijzondere beteekenip voor de
gesclielenir der Hol an s:1e S hid rs beo',
daar zij schakels vormen in de keten die het
verleden met het heden bindt. Thijs Maris
heeft mede aan die keten gesmeed en die na
hem komen zullen, meer of minder al naar
hun aard en karakter,, helpen die kelen te
verlengen.
„In het verleden ligt het heden,
„In het nu wat komen zal,"
en zoo ergens, dan wordt deze dichterlijke
profetie in de kunst geopenbaard.
Dat ik deze beide werken het eerste noem,
wil allerminst zeggen, dat ik andere Li 'ie
tentoonstelling minder tel. In de tegenwoor
digheid van het geniale zwjjgt de critiek. is
zelfs meerder of minder waardeering uit d.-n
booze, en dat Thijs Maris een geniaal i i aste
naar was, behoeft in den legenwoordigcn tijd
geen betoog meer.
Laat men zijn oog langs de wanden gaan,
dan kan men zich in een andere wereld ver
plaatst wanen. Zijn landschappen zijn als
droomtafereelen, afin pe so en droomfiguren
öf in een extase, óf verzonken in zoete
herinnering. Zie voor de landschappen niet
slechts de schemerige, mistige bc-sch-studies,
waarin de zilverige berkestammen in hun
myslorieuse lijnenkrooke'ing steeds duide'ij-
ker aan ons oog ontsluierd worden, hoe lan
ger wij er naar staren (is niet de natuur even
zoo vol geheimenis, als de avondnavel over
de aarde gespreid ligt?), zie óók de heide>-
tafereelen, waarin eekhorens spe'.ep of ver
dwaalde geitjes dolen, het al gedaan met een
gevoeligheid voor het schoone en lieflijke der
natuur in haar eenzaamheid.
Matthijs Maris is de dichterlijkste onzer
nationale kunstenaars. Ook al is zijn werk,
zooals ik hiervoor reeds opmerkte, van Hol-
landschen bodem, we zien dat het Duitsche
romantisme, de Vlaamsche kleurenrijkdom en
do innigheid der Fransche Barbizon-schoal
hem niet onberoerd hebben gelaten. Te graot
kunstenaar om in zijn werk anderen na te
volgen, te origineel om zelfs tot een school
of richting te behooren, vindt men toch dat
hij liet grootste van wat hij om zich zag,
wist te waarde eren en grootscher, meer ori
gineel en gevoeliger kon weergeven. Al wat
hij wilde, kon h\j doen, maar zijn neiging
was meer naar het dichterlijke en beminne
lijke dan naar het groote en machtige, en op
zijn wrjze heeft hij het hoogste bereikt, wat
te bereiken was.
Dat alles te kunnen genieten en met eigen
oogen te coustateeren, gaf ons de directie
der French Gallery, die meer uit piëteit voor
den overledene dan uit winstbejag deze ver
zameling bijeenbracht. Bijna alles is uit par
ticuliere verzamelingen en niet te koop,
„zaken" zijn er niet te maken, de entrée-prijs
is baast nominaal en de onkosten vooral
de verzekeringspremie in dezen tijd van bom-
bedreiging zeer hoog. Wél valt dus een
firma waarvan een der directeuren Thys
Maris persoonlijk kende te loven, die ons
dit zc-er bijzonder genot verschaft. Maar ook
al waardeeren wij ten volle den belangeloozen
ijver en de kunstliefde der heeren Wallis van
de French Gallery, een aanmerking moet
uit de pen. Aan een der wanden zijn tentoon
gesteld de laatste werken uit Maris' atelier,
groot© doeken met onduidelijke voorstellin
gen, onvoltooid, of liever: eindeloos over
geschilderd en van een matheid en kunste
loosheid, waar men van schrikt. Het is het
armelijke werk van een schilder, wiens oogen
hem sinds jaren begaven en wiens ziel nog
steeds naar uitdrukking zocht in vorm en
kleur. Dit werk, dat Thijs Maris bij zijn leven
nimmer vertoonde, dat hij verborg, waarvoor
h\j de deur van zijn werkkamer voor iedereen
gesloten hield, dit werk had thans niet men
gen worden prijsgegeven aan een duiziad-
oogig publiek. En het is daarom met een ge-,
voel van droefheid, dat wij huiswaarts kea-
ren, niet om Matthijs Maris' dood (want ia
niet zgn werk onsterfelijk?), maar omdat wij
in de tentoonstellingszaal do tragedie van
Maris' laatste levensjaren aan ons ontdekt
hebben gezien, hot verval van zijn kunst, dif
eenmaal tot de nobelste van onze school en
van onzen tijd mocht worden gerekend.
Ik mag dezen brief niet eindigen zonder
nog melding te hebben gemaakt van een
andere gebeurtenis in ©-.re Hollandsche ko
lonie te Londen: den bazaar der vereeniging
„Werkverschaffing", die dit jaar ten liöiz-e
van mevrouw BirdFo~errjn in de Addison
Road, Holland Park, heeft plaats gehad.
Men kont liet c1""©) der vereeniging: zfjj
wil gedurende de wintermaanden aan behoef
tige Hollandsche vrouwen gelegenheid ver
schaffen door flink betaald werk een-bijver
dienste to maken, die vao-al in den tegen*
woordigen trjd inter.: welkom zal zjjn. Aal-
moezen worden niet gereven, wél gs'egenhoid
fot arbeid en liet gedurende het afgeloopen
jaar verzamelde werk wordt op een bazaar te
gen billijke prijzen aan de meergegoede led on
der Nederlandsche kolonie verkocht.
De Zaterdag gehouden verkooping was we
derom een groot succes. Onze gezant jhr.
de Marees van Swinderen opende kaar mot
een geestige toespraak, waarop door de pra-
sidente der vereeniging, mevrouw Baart del
la Faille, echtgenoot© van onzen predikant
in een keurig-verzorgde rede werd geant
woord, waarbij zij aan den heer en mevrouw
De Marees als gedachtenis het schoonste
stuk, door de werksters dit jaar gemaakt,
aanbood: een verzameling verzen van Elisa
beth Browning, met de hand op perkament
geschreven en gebonden in een keurigen per
kamenten band. Daarna ving het koopen aan..
Men verdrong zich om de krameD, die naast
schoone ook en vooral nuttige en
bruikbare voorwerpen aanboden. En toen in
de late uren van den middag de drukte
allengs afnam en do kas werd opgemaakt,
bleek, lot groote voldoening d; r organisa*.
trices, dat wederom h« ..record" van het
vorig jaar met een beduidend bedrag wat
overschreden.
1) Ontvangen II D.ji-ber iT.
Erdal weder overal
verkrijgbaar.
14178
Ten overstaan van Notaris
J. H. SCHUURMAN te Rijs
wijk (Z.H.) zal op Zaterdag
S Januari 1818, des namid
dags te 1 unr, op do Boerderij
„Nieuw Vinkenstein" aan den
Kleiweg No. 2 te Rijswijk
(Z.H.) in bet openbaar worden
verkocht
plm. 35.60© KG.
PRhfvlA K0EH00I,
geperst in pakken elk van
ongeveer 50 E.G. De verkoop
zal geschieden bij opbod en
afslag in partijen van 1000
K.G. met keus van 5000 K.G.
en ten slotte Id massa. Ge
wicht gegarandeerd. Het hooi
moet vóór den 20 Januari
1918, door den kooper zijn
weggehaald.
Eeiaürg cor.tant of op
1 Mei 1©i8, in het laatste
geval met behoorlijke borg
stelling en tegciv bijbetaling
v an een rente berekend tegen
8 pCi. per jaar sedert den
dag van verkoop tot dien der
betaling. Nadere inlichtingen
ten kantore van genoemden
notaris, Heerenstraat No. 8,
te Rijswijk en op gemelde
Boerderij, alwaar ook het
hooi te bezichtigen is. 14172
Alle Inlichtingen en Raad
gevingen verschaft U (onder
strenge gelieimh.) het Che
misch Laboratorium „Ex-
eetsror55, Amstcrd. 725
op HUIZEN en LAND
vanaf 4'. pGt
Vee! geld beschikbaar.
HKERBNGR4CHX 53.
14053
KUNSTTANDEN
op gemakkelijks betaling.
Een bekend Tandarts levert
aan solide personen, tegen,
bill, prijzen, op maandel. af
betaling, prima Knnsttnu.
den eis Gebitten, enz.
Operatiën pijnloos.
Br. onder IS 3339 Adv.-
Bnr. D. Y. AT,TA Den Ilaag.
13710
Notaris G. TEN BRÜGGEN-
CATE te ^"assenheim, zal
op baandag 24 Dee. 1917,
des morgens 10 uor op de
Buiten plaats, Rusthoff"
aldaar, publiek om contant
j geld verkoopen
I 1 Itsjtnigjo (Panier), Tui
gen, Tuintafel, Tuin
banken, Tninstoelen,
.Broeibakken niet ramen,
Luiken, Biet- en^Stroo-
matten, Kroiwagens,
Kruiplanken, diverse
Tuingereedschappen,
Ladders, enz.
Voorts: 3 Rektafels met
schragen, Wïnkeltoon-
bank, Winkelbak en
10 B.L. Win tergt eren.
Te bezichtigen 's morgens
voor de verkooping. I391S
Hofleverancier.
Breestraat 109.
14221
Waarschuwing.I OG'no°' v- M.U. L.O,
WIE DE pijnen
WIL VERDRIJVEN, j!
ij MOET MET PAIH-EKPELLER,1
WRIJVEN
Dit goede oude Huismiddel
tegen Kheumatiek, Jicht,
Verkoudheid, enz., mag in
geen enkel Huisgezin ont
breken. In flessebeu a 11.50,
90 et. en 60 et.
Bjj alle Apothekers en Dro
gisten. F. AD. RICHTER Co,
Botterdam, te Leiden bjj DE
WAAL, MareBKOERSE,
Haari.str. 70 en CHRIijTl AAN-
SE, Hoogevvoerd 3. 3422
ZOO SPOEDIG MOGELIJK
TE KOOP:
rijk Tloqnet Nalon-A meu
blement. 4 Stoelen, 2 Cra-
pauds, Canapé, Salontalel,
Slijlspiegel, 2 Schilderden,
Pendulestel, zeldzaam mooi
Buffet, alles te zamen tït>.
9laapkanicr AmeiabSe-
■nent 160. Te zien van
119 u., ook Zondag tot 5 u.
Oranjeptein 38. Den Haan.
GROOTE SORTEERING IN: 13997
Voor kooper. rail Kerstboom-Artikelen
stellen wij KAAltSJKS beschikbaar zoolang de
voorraad strekt. BELEEFD AANBEVELEND.
MAGAZIJN
Asia in de plaats van Linolenniwas
per fïescli 0.45
Bonillo;i',rok{e9 in do plaats van Maggi
por O). 9t(^ «£»«*0
Barstvuicrsnakers por 100 J.25
Bennenappels in do plpats van Vnnr-
makers per IOO0ff 1.50
14049
No. 3, 4 en 5. 3748a
Ronde en vierkante Calorifères van
118.50. Gegoten en geëmailleerde For-
nulzen. Lange Zakketefs. Geëmailleerde
Vuur- en Gascomicron.
Haarlemmerstraat 23 eii
Jaavossensteeg 51.
Goede en bekende genees
middelen worden nagemaakt,
Koopt uitsluitend Uw genees
middelen b\j Mij. 8ANITAS en
laat U niet. misleiden door
winkeliers, die zeggen, dat zij
de geneesmiddelen van SA-
NITAS betrekken.
Snuifas Teorcapsnïes.
Het werkzaamste genees
middel voor Borst en Longen.
P.ij langdurig hoesten zeer aan
te bevelen. Prijs 65 Cents.
Bolando.
Drank van Dr. ROLAND Legen
vallende ziekte. 17.50. Men
lette op den naam ROLANDO.
Sanitas Standnnrdpillen
Laxc er en dbloedzuiverend,
genezen kwaadriekenden
adem. f 0.75.
Pinkpillen Fl. 1.50.
Dr. RICHTER Kngpijn en
SUeronpaHen FI.1.50.
Pilnlos ESongroises,
i ter verkrijging eener fraaie
buste. Prijs 1 3.
i Sanitas SSiergiafcpüleE,
I tegen onzuiver bloed (steen
puisten). f 1.25.
lüennia Pastilles,
tegen hoesten, geven direct
verlichting, hebben dewerk-
zame heBtanddeelcn van den
Denneboom. f 0.75.
E>o Walvi^cli,
eenigst middel tegen jeuk,
huiduitslag, puisten, ring
worm-infectie na het scheren.
11.50. Proclileschje 10.65.
Zendt postw. met 20 Cts. meer.
Poritaria Pastilles,
tegen hoesten. 0.75.
Forma Tabletten
Fransfiss,
desinteclcerend voor mond
en keel. fl.
Aspermo Tabletten,
geneest hooidpfjn', influenza
(Gather). Bevat 52 tabletten
in elke doos. 11.20.
Let op den naam Aspermo;
wordt door de Nederl. wet
beschermd.
Kawasan,
tegen aandoening der blaas.
Het beste middel,
f 1.20 en 12.40.
(Koninklijk goedgekeurd)
SteenscIiuur.Visihmarkt 25
LEIDEN.
Amsterdam. Utreebtsehestr. 2.
Haarlem, Kruisweg 45.
Den Haag, Prinsestraat 80.
Bottei'dam, Coolsingel 13 b.
Dordrecht, Voorstraat 227.
Groningen, Zuiderdicp 48.
Arnhem, Kunstraat 16.
Nijmegen, Groote Markt 38.
Utrecht, Voorstraat 106.
en in alle voorname plaatsen
van Nederland. 5300
(Aadrvk verboden!».
Des verlangd kunnen na
de Kerstvaeantie, in enkele
Klassen, met name in deists,
6de, 7do, 8ste en 9de,
nog eenige leerlingen go-
plaats worden. Hervatting
der lessen op Maandag
7 Januari. 14111
J. B. MEUNEN, H.d.S.
Plaatsing gezocht,
voor een net 20-jarig
MEISJE, reeds 2 jaar ge
diend hebbende, liefst in Chr.
gezin. Brieven Bureau van dit
Blad onder No. 14090.
T© koop J4167
13000 SIGAiiK TT t. N
in doosjes van 10 stuks met
mondstuk, verkoop 8 cent per
doosje, in een koop voor g 70.
JAC. BOHIJHK&A,
De N.Y. „BIETA" maakt
bekend, dat thans de mogelijk
heid bestaat om kleine par
tijtjes 14193
VeekaoHen,
Bevroren
Voederbieten,
of Suikerbieten
tegen gereduceerde prijzen
aan veehouders te verstrekken
Gegadigden kunnen zich
wenden tot de „BIETA" onder
opgave van de veehouders
benevens het aantal stuks cn
de soort vee waarvoor het
artikel aangevraagd wordt.
Aanvragers van suikerbieten
welke eb lijds niets ontvingen
hebben de voorkeur.
Formuliei'en worden ten
kantore verstrekt.
MODERNE
leert U vlug en
op aangename
wijze in de reeds
sedert meer dan
30 jaren bekende
Eenigst Instituut voor
Taai-Onderwijs.
Prospectus franco.
Inlichtingen gratis.
Vertalings Bureau.
flSEEBseracassfflESKsnK -
18667
in DA$§ES-$JÖDEART5KEL£r4.
Breestraat 108a, tramhalte Stadhuis, Telefoon 1036
Post-Chèqoe* ©n Giro-rekeoiiig. 5io. £993.
LESDEEU.
Repareeren en veranderen van allo soorten BONT.
Aanbevelend. Hoogachtend,
Belgische Bontbewerking
3704a P5ANNIESTRAAT 68.
®¥EAMD.
Nieuwe Rijn 82.
Telesbeen 162.
14184
