No. 17732.
LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 15 December
Derde Blad
Anno 1917.
m persoverzicht, m
TWEEDE KAMER.
BUITENLAND.
EERSTE
i Dó Russische catastrophe.
Onder dezen titel bevatte de „NIEUWE
FINANCIER EN KAPITALIST" een artikel,
aanvangende met het volgend uitknipsel uit
teen hoofdartikel in dat blad d.d. 6 Januari
1905:
„Ons land houdt op dit moment van de
Russische Staatsschuld groot een.goede
10,000,000,000, zegge tien duizend millioen
guldens minstens één duizend millioen.
En het zal straks meer houden. Reuzen-
schfuld vóór den oorlog; reusachtige oorlogs-
'eeningen, waar het einde nog niet van is
t« voorzien; Vredesleeningen voor terugzen
ding der troepen, leeningen voor nieuwe be
wapening en nieuwe schepen; leeningen voor
hervatting van den gestaakten spoorwegaan
leg Een flauw besef rijst boven de in-
tellectueele kim van onze beleggers, dat er
in Rusland „gestolen" wordt, dat het droit
Ie I'homme er voor nog minder telt dan
bloed (Van een Jood of van een student, dat
het overal in Rusland gist en kookt, dat de
bureaucratie er feitelijk leeft van het geld,
dat de buitenlander maar altoos door leent....
N'importe! Holland zal Russen blijven
eten, zal meer Russen blijven koopen en
liever Russen blijven houden dan zijn eigen
Staatsfondsen; en geen macht in Holland zal
?r iets aan kunnen doen„Rusland heeft
Steeds betaald" en „aan Russen is steeds
verdiend!"
„Maar op een rnooien dag zal de bureau
cratie het Staatsbankroet brengen; of koning
Demos, na zichzelf te Moskou plechtig te
hebben gekroond en gezalfd, zal, met de
zelfde - eeltige hand, die zijn eigen magna
charta teekent, een streep halen door de tien
of twintig milliarden buitenjandsclie schuld,
die in hoofdzaak werd aangegaan om drie
geslachten corrupte bureaucratie van levens
onderhoud te voorzien, 't Zal een erge dag
voor Holland zijn als Rusland „in gebreke"
komt. Maar tot aan dien dag zal Holland Rus
sen „elen", en de „pessimisten" én „dom
ooren" uitlachen, die het hoofd schudden over
dio krankzinnige geldschieterij
De heer V(an) O(ss) begint dan zijn arti
kel met te zeggen, dat het nieuws, dat „Rus
land zijn leêningen annuleert" en „de be
taling der rente" op zijn Staatsschuld staakt"
ook al werd het tegengesproken —-ons
nationale kapitaal met den zwaarsten slag,
dien het ooit werd toegebracht, bedreigt.
Ook al komt er voorloopig niets van den
stap, waartoe Lenin, Trolzki en de hunnen
heeten te hebban besloten, het staat, dunkt
den heer v, O., vast, dat eerlang iets zal
moeien gebeuren, dat zoowel in vorm ais be-
teekenis weinig verschilt van den beweerden
maatregel der maximalisten. Wat er ook ge-
beure, naar zijn oordeel moet in elk geval
een aanzienlijk percentage worden afgeschre
ven op dat deel van ons nationaal vermogen,
dat in Rusland werd belegd.
Do Russische schuld bedroeg vóór den
oorlog iets minder dan 9 milliard roebels
en haar dienst vereischte rond 400 miliioen
roebels pér jaar. Hoeveel er sedert den o>r-
log is bijgekomen, is hier geheel onbekend.
De bedragen, waaróp alle oorl jgs'.eeningen
ie zamen worden geraamd, varieeren, voor
ïooverre den heer v. O. bekend, tusschen
35 en 45 milliard roebels. Uit den dienst der
oorlogsschuld vloeit alleen een jaarlijksohe
financieele last' van 2 a 21/. milliard.
Sedert jaar en dag heeft de heer v. O.
betoogd, dat de vastheid der rots vermoe
delijk werd overschat; maar tegen vooroor
deel en de handigste financieele propaganda,
"Jie ooit werd gevoerd, streed de sclir. vrij
wel vergeefs.
De heer v. O. vervolgt dan: Naar mijn
pordeel zou ook zonder oorlog het Russische
1 taats krediet vroeg of laat hebben gewan
keld; de oorlog heeft de crisis slechts ver
haast en haar verscherpt tot catastrophe.
Ik zou er een lief ding om willen geven,
indien ik ongeljjk had gekregen; de nationale
ramp, dio ons nu treft, neemt hier elk ge
noegen weg, dat anders uit juiste diagnose
voortspruit.
De daling beteekent een vermindering van
het inkomen van tien duizenden, on van
>ns nationaal vermogen een aderlating met
Ongeveer een twintigsteVoor sommigen,
lie rustig van hun inkomen leefden, spelt
tij algeheele ruïne. Zij beteekent verminder
de koopkracht van ons volk als geheel, die
Weldra- door alle neringdoenden zal worden
gevoeld. Zij beteekent lager opgaven voor
xl© vermogensbelasting, met correspondeere-nd
zwaardere belasting van het restant; en zij
beteekent lagere opgave voor de inkomstan-
lasting, insgelèks met zwaardere belasting
van het resteerend inkomen.
Rusland zal, naar schr.'s oordeel, niet kun
nen betalen, ook niet na uitstel. In de eer
ste plaats is reeds nu al wel zeker, dat het
zijn rijkste provinciën, zjjn provinciën met
de grootste volkskracht. Polen en de Balti-
scbe landen, zal verliezen. In de tweede
plaats staat vast. dat het financieel abso
luut uitgeput, uitgesleten en op is. Tn de
derde plaats zal het vermoedelijk geheel uit
eenvallen. In do vierde plaats zullen de
groote landen, die het. vroeger zoo vlot van
geld voorzagen Frankrijk, Engeland,
Duitsckland na den oorlog zelf reuzen-
schulden hebben, zelf al hun middelen be-
hoeven voor eigen reconstructie. Zij zullen
niet alleen niet langer geldschietende vol
keren bljjven, maar vermoedelijk niet eens
crediteur-volken. En al konden zij, dan
zullen zjj Rusland na dó opgedane ervaring
vermoedelijk geen geld meer willen leenen,
binnen afzienbaren tijd.
Het vooruitzicht is volgens den heer
V. 0. öf annuleering, óf, na een tijdperk
van in-gebreke-blijving, schikking met ge
deeltelijke schrapping der schuld, recht
streeks of door verwatering van den roe
bel. Zwaar blijvend verlies op Russische
fondsen ljjkt sehr. absoluut onvermijdelijk.
Misschien totaal verlies, zooals bjj „Ge-
confedereerden"; op zijn minst een accoordje
zooals bij Portugal in 1902.
Vervolgens g3at de heer v. O. de kwestie
na', wat er gedaan moet worden om het ver
lies zoo klein mogelijk te maken. En dan
blijft nog één vraag ovor, een secundaire of
euiiergeechiktó, maar toch ook nog Gea
vraag van groot nationaal belang: hoe kun
nen wij ons dit verlies ten nutte maken?
De minister van Financiën moet ingrijpen
en een klein, maar krachtig comité van
eerste-rang3-menschen vormen, waarin hoog
stens één gedelegeerde van het Beurshestuur
zitting mag hebben. En dit comité moet zich
niet bindend aansluiten bij Fransche, Duit-
sche of Engelsche houders; het moot te zijner
tijd alleen optreden, egoïstisch, voor het
Hollandsch belang. Na den oorlog zal het
onze, één der weinige landen zijn, die nog
geld kuDnen uitlesnen. (Wij moeten zegt
de heer v. D. verder dio omstandigheid
gebruiken, om, als het kan, met Rusland tot
een afzonderlijke schikking te geraken, waar
bij wij het desnoods aan wat mouw- geld
helpen, maar alleen op voorwaarde, dat het
zjjn oude schuld a3n ons erkent, en dan
voor het totaal tastbare waarborgen geeft.
Bijvoorbeeld zekere voorrechten op de
olievelden van Bakoe, of op de kolenvelden
van den Donetz, of op da staatsspoorwegen.
Wij moeten jegen3 Rusland, als het gaat,
een nafionaal-financieele Realpolitiek gaaa
drijven.
Afschaffing van het ambulan-
Bij het ontwerp betreffende verlenging der
opsporingsvergunningen als bedoeld bij art.
7 der Indische Mijnwet dringt de heer PO
LAK aan op een uitgebreid onderzoek naar
diamant in de alluviale vlakten van Borneo,
waarop minister PLEYTE toezegt-, dat met
.het onderzoek op bescheiden wijze zal worden
voortgegaan. (Voor een uitgpbreid onderzoek
ontbreken de ambtenaren.
Ten aanzien van het ontwerp tot regeling
van het hooger landbouw- en hooger dierge
neeskundig onderwijs betoogt de heer WES-
TERDLJK, dat het hooger landbouwonderwgs
te Wageningen geïsoleerd zal staan.
Spr. dringt voorts aan op de instelling
van een leerstoel in de landbouweconomie aan
de Groningsche Universiteit.
Da heer VAN DER DOES DE WILLEBOIS
kan zich met het ontwerp en met de vestiging
der hoogeschool te Wageningen vereenigen.
De heer DOIES. acht vestiging eener land-
bouwfacnlteit aan de Universiteit te Gronin
gen naast de landbouwhoogeschoo! te Wage
ningen gewenscht.
MINISTER POSTHUMA zal alles doen wat
mogelijk is om van Wageningen te maken wat
er van te maken valt. Er is in ons land geen
- - plaats voor twee inrichtingen van hooger
tisme. Naar aanleiding van de afschaf- landbouwonderwijs. Evenwel wil de Minister
fing van het ambnlantismo aan enkele scholen
to Amsterdam, schrijft het „AMSTERDAM-
SCHE SCHOOLBLAD":
Intussehen kunnen B. en W. ook eens gaan
overwegen, of het, nu het hoofd aan een
klasse gebonden is, niet wenschetijk zou zijn,
dat verschillende vereenvoudig'ngon werden
aangebracht in de administratie, en stoor
nissen uit den weg werden geruimd. Even
goed als de klasse-onderwjjzer toch, heeft
het hoofd der school er aanspraak op, dat
hij zijn werk, zijn klassewerk, rustig en on
gestoord verrichten kan. Daar lijkt het in de
tegenwoordige omstandigheden in Amsterdam
nog lang niet op. Als onder schoolty 1 iemand
van Publieke -Werken komt, of van de Water
leiding, of van de Politie, of vanja,
.van wat niet al, moet het hoofd zijn werk
overgeven aan den kweekeling, en de klasse
zal er op den duur de gevolgen niet van
onlloopen.
Verder mag ook nog als punt van over
weging worden genomen, dat het toezicht
van buiten de school verscherpt worde, waar
op wjj steeds, in onze artikelen over de af-
sclmffing van het ambulanüsme, hrf>K--
gedrongen. Ojh&u*. --- -'- coUtroK noaoiot
on daar die controle door dc hoefden onder
het oude Stelsel niet op de goede manier
werd uitgeoefend, zooals velen meenen, moet
zij niet over boord gegooid worden, maar
vervangen door een andere, waaronder even
eens het klassewerk van liet hoofd valt. Wij
zullen gecontroleerd worden, omdat Wij we
ten, dat we onzen plicht doen en eveniueele
plichtverzaking niet straffeloos mag plaats
hebben.
Wij vragen dus: vereenvoudiging van den
administratieven rompslomp, vc-rwijderipg
van alle stoornis onder de schooluren in
voering van een betere controle.
Hot onderwijs in de nut
tige handwerken. Hot „ROT-
TERDAMSOH SCHOOLBLAD" schrijft
ovor dit onderwijs. Dit vak is bij de ouderó
uiterst populair, omdat het zoo direct aan
sluit bij do practijk van het leven. Toch
het, wolbeschouwd, vakonderwijs, zoo goed
als kook- on huishoudondcrwijs, en staat
eenigszins naast het - overige onderwijs.
Maar nu het er eenmaal is en ook wel blij
ven zal, stolt hot. blad do volgende cisehen
Het handworkondorwijs buiten do gewone
schooluren dit onderwijs opgedragen aan
vakonderwijzoressendio vakonderwijzcres-
sen goed bezoldigd, zoodat ze een middel
van bestaan in haar beroep kunnen vinden
het toezicht opgedragen aan een dames
commissie die bevoegd is tot oordeelen, -—
dit is do weg, die voert tot uitkomsten in
evenredigheid met het belang van het vak
voor do tookomstigo vrouw en moeder en
van de kosten er aan besteed. Dit kan niet
overal toegegevenMaar waar het wel
kan, daar moet het zoo. Daar mag het. niet
voorkomen, dat do gewone onderwijzeres
raet dit onderwijs wordt belast. Dat op het
platteland het zwakko geslacht een vak
méér te onderwijzen krijgt en dit vaak
buiten do gewone schooluren, 't is ver
keerd, maar nood breekt wet. Als do extra-
uren dan ten minste maar behoorlijk bezol
digd wordonIn steden kan het anders.
Yoar eon onvoldoende regeling gelden daar
geen excuses.
gaarne partij trekken van hetgeen de Ver-
eeniging voor Hooger Landbouwonderwijs te
Groningen doet
Bij de behandeling der ontwerpen betref
fende de spoorwegen met beperkte snelheid
dringt de heer BERGSMA aan op het opne
men van veiligheidsvoorschriften in de con
cessievoorwaarden; waarop MINISTER LELY
toezegt met de gemaakte opmerking reke
ning te zullen houden.
Bij het ontwerp betreffende het bouwen
van een brug voor gewoon verkeer over den
Gelderschen IJsel nabrj het Katerveer, brengt
de heer DE VOS VAN STEENWIJK hulde
aan den Minister van Landbouw voor de in
diening van het ontwlrp.
Do heeren BERGSMA en FRANSSEN slui
ten zich bij de gebrachte hulde aan. Eerst
genoemde dringt daarbij aan op spoed met
de uitvoering der plannen; terwijl de heer
FRANSSEN het betreurt, dat het Departe
ment van Waterstaat niet viugger de zaak
behandeld heelt, daar dan de inschri1"----
voor werken voor den -l«v>.^u<ren z jn ge
sirrikeaimufi aanbod.
MINISTER LELY botreurt, eveneens, dat
bet werk niet onmiddellijk zal kunnen aan-
vangen. Onteigening kost evenwel veel tju.
Niettemin zal met den meestee spoed worsen
voortgewerkt. Een spoediger bahandenng van
I het ontwerp was niet mogelijk.
I Ten slotte worden nog zonder stemm.n0
I aangenomen de wetsontwerpen tot verlenging
I van den diensttijd bij den landstorm en .ot
het langer i n-dienst-l;ouden van dienstpao.i-
tigen bil de landweer en van ïnge gfden bifde
militie, waarna de Kamer tot nadere bgcoa-
roeping* uiteen gaat.
ten van een vliegkamp voor de zeemacht,
geschiedde volgens de Onteigeningswet. De
kosten zijn geput uit het buitengewoon cre-
diet. Spreker is eerst daartoe overgegaan,
omdat op woesten grond in die buurt geen
geschikt torrein te vinden was. Spreker
heeft in deze overleg gepleegd met zijn
ambtgenoot van Landbouw.
Verder bepleit spreker een zelfstandigen
luchtvaar dienst voor de marine.
Wat de ontwapening na den oorlog be
treft spreker noemt dit een geloofskwestie,
bij voor zich gelooft, dat hot een illusie zal
blijven.
Uitbreiding van don Marinestaf acht
spreker niet noodig.
De heer BOMANS heeft op zichzelf geen
bezwaar tegen uitbreiding van het vlieg-
wezen. maar meent, dat doze tak van dienst
moet ressorteeren onder oorlog.
De lieer HUGENHOLTZ komt op tegen
het oprichten van een vliegdienst-, welke in
de toekomst millioenen zal kosten en waar
door vooruitgeloop en wordt op do ont-
wapeningsictee na den oorlog.
De heer YAN DER. VOORT VAN ZIJP
blijft aandringen op de uitbreiding van den
marinestaf. Ook het stichten van een groote
Marinewerf acht spreker even noodzakelijk
als liet oprichten van een hoogovenbodrijf.
De heer MENDELS is niet _bcvre&igd
door het antwoord van den Minister inzake
het wegnemen van het lichtschip Noord-
Hinder". Vooral bij ongelukken heeft. d£t
schip dikwijls groote diensten bewezen. Spr.
zou gaarne zien, dat de Kamer werd inge
licht omtrent dit introkken. Dat dit alleen
zou zijn geschied op verzo.ek van de Scheep
vaartmaatschappijen, gelooft spreker niet.
Kan de Minister in .openbare zitting niet
meer inlichtingen geven, dan moet hij dit
doen in gesloten zittingmaar de Kamer
heeft het recht te weten, wat de oorzaak
is van dezen belangrijken maatregel.
Do MINISTER zegt-, dat het schip is
teruggetrokken- om twee redenen, en wel
omdat de Scheep vaartmaatschappijen er j
meer last dan gemak van hadden en een ma- 1
terieele oorzaak, n.l. het gcbr^koótTgebrek,
en kettingen. Aagj.flgjjf
en kettingen, dan zal het
lichtschip weder geplaatst worden.
Do heer VAN HAMEL meent, dat gebrek
aan materiaal het laatste motief mag zijn
om een zoo belangrijk lichtschip in te trek
ken. Spreker zou gaarne weten, welke do
om, mocht zij nog wèl vóór het reces be
handeld worden de besprekingen van het
geen op den orisitijd en de distributie, enz.
betrekking heeft, thane niet te voeren, doch
ze uit te stellen tot do behandeling van do
bekende suppletoire Landbouwbegrotingen
waarbij millioenen voor do verstrekking van
levensmiddelen worden aangevraagd.
De ramp tc Halifax.
De kapitein van het munifcieschip, dat
door de aanvaring met het'Belgische relief-
sckip in de lucht is gevlogen, heeft een ver
klaring-afgelegd over hetgeen voor de ont
ploffing is gebeunl
Wij hadden 5000 ton lading aan boord,
meest ontplofbare stoffen, zeido hij. In 't
voorruim was pikrinezuur, in het volgende
tiinitrotoluol en in het derde ruim even
eens. Op liet WDordek waren 20 vaten ben
zol gestuwd, vlak boven het pikrinezuur
met het stalen dek ertusschon. Heé was eer
heldere ochtend, liet water was kalm en
wij voeren met- halve kracht naar het Bed-
I ford-bekken. Er waren geen schepen in on-
I ze koers, tot wij de ,,Imo", die uit liet bek-
j ken kwam en koers zette naar Dartmouth,
in het gezicht kregen. Het schip was meer
dan twee mijl van ons verwijderd en wij
seinden, dat wij stuurboord zouden pas-
seeren om in het bekken voor anker to
gaan. De „Imo" gaf seinen, dat zij denzelf
den koers zou houden als wij. Wij begrepen
dat niet, doch bleven doorvaren in de ver
wachting, dat zij wel zou afhouden cn aan
den kant v an Halifax van de haven zou
blijven. Tot onze verbazing bleef de „Inx>"
op ons aanhouden. Wij zagen, dat er ge
vaar voor eer. aanvaring dreigde en seinden
de machines stop te zetten. Terzelfder tijd
hielden wij eenigszins na-ar bak'aor"'^
zoodat de tweo schepen ",-*oT'j1jn ,V.IJ
den everuvihii~Jtvrtr phkboorcl 0211 tc irach-
o.:: on8
,,ïmo" to passceren voor zij
kon aanvaren. Maar juist op dat" oogen-
™rWordt en Blik liet de „Imo" Kaar machine terugslaan
en daar zij ongeladen was, draaide zi]
cenigszins. soodat zij mat de boe>g naar ons
stuurboord kwam te liggen. De aanvaring
was toen onvermijdelijk en om dc gevol
gen zoo gering mogelijk te maken, hielden
wij zoo, dat wij werden getroffen dan het
j c i voorschiü, waar het pikrinezuur lag, óm-
motieven waren der S^eeP;.aa.^^ ?e dat dit "niet zooveel gevaar voor ontplof
pijen, om het verzoek tot inoxetvK..u0 e
Zitting van gisteren.
Marinebeorooiina.
Do heer RAMBONNET, MINISTER
VAN MARINE, behandelde verder den
aanbouw dor verschillende schepen en wees
op do velo moeilijkheden, welke ontstaan
door het niet-a-ankomen cler materialen cn
bespreekt den stand van de in aanbouw
ziindo onderzecbootco.
Do MINISTER geeft toe, clat tr bij het
opmaken van ontwerpen van do mijnen-
loggers langen tijd noodig is geweest. Dit
was, omdat de directeur van scheepsbouw
over to weinig hulp beschikte. Maar tinna
is hierin voorzien.
Bij den aanbouw dor ondorzeebooien zijn
onderzeeboot-commandanten aanwezig, oio
pije:
doen.
Do MINISTER zegt. dat hij door gebrek
aan materiaal verplicht, was een der licht
schepen in te trokken en uit het gedane
verzoek bleek, dat de „Noord-Hinder" het
beat gem at kon worden.
Het „Anker" kan spreker in zijn tcgon-
woordigen vorm nog niet aan boord toe
laten, do door bem gestelde voorwaarden
moeten eerst door het hoofdbestuur van den
Bond worden geaccepteerd.
Do algemeen© beschouwingen worden
hierna gesloten
Bij ds Tide onderafdeeling (materiaal)
vraagt do heer VAN DER YOORT VAN
ZIJP opneming van ambtenaren bij do
Rijkswerven in de pensioenregeling.
Do hoer OUD ondersteunt d'it verzoek.
Do heer HF.LSDINGEN is door het ru
moer in do Kamer niet verstaanbaar. De
heer BOMANS evenmin
Do MINISTER zal de verschillende ver-
zoeken gaarne in overwoging nom-en.
Bij art 23 verdedigt do heel- BICHON
VAN IJSSELMONDE een amendement- op
dezon past te schrappen een bedrag van
f 50,003 Spreker bedoelde met dit amen- i
dement niet toe t? staan het bedrag voor j
do nieuwe adspirantenschool te Dordrecht.
De MINISTER bestrijdt het amendement
en meent, clat de school voor do opleiding
noodzakelijk is. Sinds 1915 bestaat-er een
noodmaatregel met allerlei hulpmiddelen,
steeds in contact zijn met het Departement. hetwelk echter geheel onvoldoende is. Het
Hierna bespreekt, hij de personeelkwostie gaat om gebouw voor huisvesting.
I Zitting van gisteren.
•Achtereenvolgens worden aangenomen <le
Hoofdstukken I, VII A en XII der Staats-
begrooting, de Wet op de Middelen, de be
grootingen van de Weduwen- en Weezenfond-
sen voor burgerlijke ambtenaren, vo)r ge
meente-ambtenaren, voor militairen der land
en zeemacht, suppl. begr. betreffende do
Hoofdstukken VII B en IV der Staatsbegro
ting voor 1917t (Je wetsontwerpen tot wij
ziging van wetten in verband met de in-
werking-treding van bet nieuwe Wetboek van
Strafrecht voor Ned.-Indië, tot verleuging
der opsporingsvergunningen, als bedoeld bij
art. 7 der Indische Mijnwet, tot bekrachtiging
eener overeenkomst met de Ned. Handel-
Maatschappij, tot regeling van het hooger
landbouw- en hooger diergeneeskundig on
derwijs, tot vaststelling van bepalingen tot
bescherming van mollen en kikvorschen; tot
wijziging van de wet, houdende nadere rege
ling van den dienst en het gebruik van
spoorwegen, waarop uitsluitend met- beperkte
snelheid wordt vervoerd, tot vaststelling van
voorschriften omtrent aanleg cn instandhou
ding van spoorwegen, waarop uitsluitend met
beperkte snelheid wordt vervoerd, op wegen
niet onder beheer van het Rijk en tot liet
bouwen van een brug voor gewoon verkeer
over den Gelderschen IJsel bij het Kater-
veer, benevens een suppletoire Landbouwbe-
grooting voor 1917 (Uitkeeringen aan per
sonen, die niet tijdig ouderdomsrente heb-
I>oü aangevraagd.)
en acht de oprichting van een adspiranten-
school voor de opleiding dor zeevaart-offi
cieren noodzakelijk. Dordrecht acht bpr.
voor do stichting dor school do meest ge
schikte plaats.
Dat liet verloop der officieren te wijton
zou zijn aan de scheiding van hun gez-n,
kan spr. niet toegeven. Elke zeeofiicier
weet vooruit, clat zijn beroep clit noodzake
lijk maakt! Het gezin medencmen naar
Indië heeft groote bezwaren, omdat de man
toch verschillende maanden afwezig moet
zijn.
Een speciale regeling voor officieren aclit
spr. t-cn opzichte van do minderen minder
gewenscht. Het bestuur van den Bond i an
minder marinepersoneel heeft spr. in
audiëntie ontvangen en hij heeft hen toen
gewezen op enkele uitingen van Heb
Anker", waaruit spr. hun trachtte duidelijk
te maken, waarom hij ,,Het Anker" niet
aan boord kon toelaten. De afgevaardigden
gaven den Minister toe, dat deze uitingen
van militair standpunt. ontoeJaatbaaar wa
ren, en zij zouden trachten het blad zoo te
redigeer en, d'at het geen afbreuk meer deed
aan do militaire tucht. Spreker heeft toeu
geen toezegging tot toe-lating willen doen,
maar hen beloofd deze zaa-k met de Staten-
gencraal te overleggen. Bij klachten kan
men zich richten tot het hoofdbestuur a an
den Bond, che dan een onderzoek kan aan
vragen bij den Vlootvoogd^ en deze zal zich
dan in verbinding stellen met den comman
dant. Maar in hot belang van do krijgstucht
is het gewenscht, dat een gegeven bevel
onmiddellijk wordt, uitgevoerd. Het hoofd
bestuur moet loyale toezegging doen, dat
het geen geheime circulaire zal publiceeron,
geen geschriften, welke op den index staan,
to verspreiden en aan boord niet als organi-
satio optreden. Indien deze drie cischen
worden ingewilligd, zal do administratie
van ,,Heb Anker" aan boord worden toe-
gelat-en.
Wat do rechtspositie betreft, deelt de Mi
nister mccle, dat bij hot tuchrecht reeds een
voorwaardelijke veroordeeling bestaat.
De onteigening van do 80 H.A. grasland
to Koegraa bij Den Heldor, voor het inrich- schijnt in élk geval
maar liet gAldt hier alleen een eenvoudige
school om ud opleiding voor adelborst,
daar tijdelijk onder to brengen. Door aan
neming van dezen post, praejudicecrt men
absoluut nie-t voor de toekomst.
Verder verdedigde spreker de vestiging
der school te Dordrecht cn zegt, dat het
amendement van principieel belang is voor
zijn beleid, zoodat hij het onmogelijk kan
aan vaagden
De heer BIOHON meent, dat do Minister
zijn amendement wel wat hoog opneemt-.
Er wordt met zijn amendement niets beslist
voor do toekomst.
Dc heer VAN DER VOORT VAN ZIJP
heeft. met. verbazing gehoord, dat de Minis
ter in deze de portefeuille-kwestie stelt.
Hij kon niet inzien, dat do zaak zoo ern
stig is.
De Minister zegt, dat dit amendement ten
zeerste sijn beleid raakt en dat hij, wanneer het
amendement wordt aangenomen de verantwoor
delijkheid niet langer kan dragen.
De heer NOLENS zegt, dat bij voor-
nomens was tegen het amendement,te stem
men maar hij komt op tegen een. dergelijk
dreigen met de portefeuille. Thans was
daarvoor z.i. goen reden.
De MINISTER licht zijn standpunt nac\er
toe.
Do heer LIMBURG zegt, dat. bij cn zijn
vrienden tegen hot amendement- zullen
stemmen, alleen omdat do Minister do
portefeuille-kwestie stelde, zij doen dit ech
ter onder protest.
Hierna wordt over het amendement ge
stemd cn stemden 13 vóór en 22 tegen. Daar
het vereischte aantal dus niet oanweizg
was, werd de vergadering^ verdaagd tot
Dinsdag a.s 's middags halfeen.
Het Corr.-Bureau meldt:
In de kringen van de leden der Tweede
Kamer wordt verwacht, dat dio Kamer, na
het Kerstreces, weder Wsen 15 Januari e.k.
zou bijeengeroepen women.
Of do Landbouwbegrooting nog vóór het
uiteengaan der Kamer in behandeling zal
komen, valt nog niet to zeggenmaar het
do bedoeling to zijn,
fing gaf als het trinitrotuhi-ol
Dc ,,ïmo" trof ons dan ook in het voor
schip; daar een deel \an het. dek, waar do
vaten benzol lagen, vernield werd, vloei
de do benzol in het pikrinezuur en stak
dat in brand. Een ckkke rook steeg"dadc-
lijk uit het ruim op.-Wij zagen toen geen
kans racer, een ontploffing te voorkomen
daarom zetten we inderhaast do booten
uit, verlieten het schip en roeiden op de
kust van Dartmouth aan. In de booten
waren 49 man en de. loods. Ons schip liep,
t»>en wij wegrociden, nog langzaam door
naar de kust van Halifax, in de richting
van de aclïtste havendam. Heb pikrinezuur
brandde door, maar ontplofte niet.
Middelerwijl stoomde de ,,Imo" achter
uit in de richting van hst strand van
Dartmouth.
Toen wij aan land kwamen, snelden we
het bosch in en 20 minuien later kwam
een ontploffing, die ons allen tegen den
g?ond sloeg. Stukken van boomen en an
dere dingen troffen, ons, maar alleen de
kanonnier werd zoo zwaar gekwetst, dat
hij bezweek.
Er is weer een andere opgaaf omtrent het
getal slachtoffers. In een officieel bericht
uit Halifax wordt gesproken van 1226 doo-
ck>n, waarvan 701 zijn herkend. 400 personen
worden nog vermist.
In het Lagerhuis deelde Bonar Law
mode, dat het- kabinet een telegram van
deelneming naar Halifax had gezonden,
tegelijk mc-t- een gift van een millioen pond
sterling voor het. stcun-comitc.
De .ituunoaa ran hot stoomschip ,,Imo"-
is in hechtenis ge-nomen, onder verdenking
eon Duitsch spion te zijn. Zijn houding was
zonderling in het hospitaal, waar de dok
toren, onder do behandeling, tob dó con-
l clusf.c kwamen dab hij een ziekte veinsde.
Hij werd gearresteerd, teen hij trachtte het
hospitaal te verlaten.
Het vrouwenkiesrecht in Zwitserland.
In dc zitting van den kantonnalen raad van
Bazel (stad) werd een voorstel van de socialis
ten, strékkende tot invoering van het vrouwen
kiesrecht met 52 tegen -18 stemmen aangenomen
De ex-tsaar vermoord?
Naar Havas uit Londen aan Fransche bla
den seint, maakt de „Times" gewag van een
gerucht, afkomstig uit het Russische gezant
schap tc Washington, dat Nicolaas II, dc vroe
gere tsaar, door zijn bewakers is gedood.
Een inwoner van. Edinburg heeft ecu be
drag van ongeveer 3.000.000 gelegateerd, be
stemd voor kankeronderzoek en kankerbestrij
ding. Voorloopig is het legaat nog met vrucht
gebruik belast. De beschikkingen van den lega
taris zijn zoodanig, dat het geld zoowel voor
onderzoekingen als voor hospitaal werk mag
worden gebezigd.
Ilavas heeft uit Zürich gehoord, dat in
het station Duren bij Keulen twee treinen
op elkaar zijn geloopen, waarbij IS men-
schen werden gedood en 60 gewond.
Daubugny, voorzitter der voorloopige
commissie voor dei> burger vliegdienst m
Frankrijk, heeft een vertegenwoordiger van
het „Pelit Journal" meegedeeld, dat het plan
voor een lucht-postverbïnding tus:chen Frank
rijk cn Ingeland op een oor na gevild is.
De stakingen in de munitiefabrieken in
het departement -van de Loire, waaromtrent
de soc.-dem. afgevaardigde Brizon de regee
ring dezer dagen in de Fransche Kamer heelt
geïnterpelleerd, zijn geëindigd, doordat het
stakingscomité en de regeering tot een ver-
lyk z\jn gekomen.
