No. 17731.
LEIDSCH DAGBLAD Vrijdag 14 December Tweede Blad Anno 1917.
DE OORLOG. M
Nederland en de Oorlog,
TWEEDE KAMER.
VR&OEMRÜBRIEK,
T De aviatcur Böhme gesneuveld.
De Alieger-luitenant Erwin Böhme, uit Holx-
minden, een der meest bekende Duitsche avia-
leurs de bevelvoerder van het vlieger-cskader-
Bölcke, is aan het westelijk front gesneuveld,
nadat hij zijn 35sten tegenstander had over
wonnen. Do koizcr van Duitschland had hem
de orde Pour le mérite verleend, welke hem
echter niet meer overhandigd kon worden.
Duitsche meerderheids-socialisten zijn boos.
Do „Vorwarts" protesteert er heftig tegen,
'dat het oppercommando in do Marken de so-
cioal-domocratische vergadering, die Zondag
LI. to Berlijn zou plaats vindon en waartoe de
politie reeds toestemming had verleend, heeft
verboden. Het blad verwijst naar do verklarin-
gon van den rijkskanselier over het recht van
vergaderen en zegt dat de nieuwe kanselier bij
do militaire autoriteiten al even weinig succes
heeft al9 zijn voorgangers. De „Vorwarts"
meent dat Duitschland zich door dit verbod te
genover het buitenland bloot gegoven heeft en
dringt er op aan dat de militairen von een taak
worden ontheven, tot welker behartiging hen
al het noodige ontbreekt.
De soc.-dem. partij had Zondag tevens een
vergadering te Prcnzlau, noordelijk van Berlijn
uitgeschreven, waarin Heilmann over „vrijheid
on vrede*' zou spreken. Deze bijéénkomst werd
evencous zonder opgaaf van redenen door het
oppercommando verboden.
De honger in Duitschland.
Tn een artikel in een Zweedsch blad, dat
juist in Engeland is ontvangen, protesteert de
schrijver togen do misleidende berichten over
don levensmiddelcntocstand in Duitschland,
eooals die steeds in de pio-Duilsche pers le
lezen zijn. De schrijver geeft toe, dat hij een
bewonderaar is van de Duitsche natie, maar
hij moet erkennen, niet to kunnen inzien wat
Duitschland denkt te bereiken door dit bedrog.
Hij zelf moest, zoo verklaart hij, een prach
tige betrekking te Berlijn als electrotecliDisek
ingenieur zeer tegen zijn zin laten varen, om
dat zijn gezondheid ernstig gevaar liep wegens
do onvoldoende voeding. Ziekten wegens on
dervoeding sloopen het gansche rijk, zoo zegt
hij. Do spreekkamers dergeneesheer en te
Berlijn zitten stampvol Hij geeft toe, dat men
nog wel dinors kan krijgen van 2.50 Mark,
maar daarvan is do voedingswaarde zóó gering,
dat men 'n half uur later weer honger heeft. Iu
zijn pension bestond de voornaamste gang van
de Abcndtisch gedurende den geheolen winter
uit rapen of knollen." Hij verliet Duitschland G
maanden geloden, maar verklaart, dat uit do
door hem ontvangen berichten blijkt, dat de
toestand volstrekt niet verbeterd is.
Dc Engelsche scheepsbouw en de
duikfcooloorlog.
De parlementaire secretaris van het minis
terie van scheepsbouw deelde in het Lagerhuis
mede, dat de tonnenmaat dor in November vol
tooide schepen die der verloren gegane vaar
tuigen ten gevolge van vijandelijke aanvallen
«eer dicht nabij komt.
Een groot aantal standaardscbepen naderen
hun voltooiing.
Carson over Kocincnië.
Sir Edward C-arson heeft in het Mansion
House ter gelegenheid van do oprichting
cener Engelsch-Roemeenschd vereeniging,
een rede gehouden, waarin hij o.a. ver-
klaarde
,,Ik geloof niet, dat iemand in het Ver-
ceni-gd Koninkrijk het eind© van den oor
log zou wcnschen, zonder dat de vrijheid
van Roemenië verzekerd zou zijn. De Brit-
sche icgeering is nooit afgeweken van
haar besluit om haar plicht jegens Roe
menie te vervuilen. Roemenië rekende op
de hulp van Rusland, maar dit kon niets
voor het land doen, wegens de binnen-
landsche moeilijkheden, door Duitschland
veroorzaakt.
„Roemenië ging niet vrijwillig in den
oorlog;, het werd daartoe genoodzaakt,
ter a ordediging van zijn bestaan. Roeme-
nië's moedig besluit, om vol te houden tot
'fc einde, legt ons de verplichting op, even
eens voort te gaan tot het einde cn tot
het is hersteld. Vrcdesgepraat is misdadig
en misleidend. Geen enkele natie mag de
zen oorlog beëindigen, als zij alleen haar
eigen zelfzuchtige doeleinden bereikt heeft
Daarvoor strijden wij niet. Wij strijden
voor vrijheid en vrede voor de gansche
wereld. Deze oorlog mag niet eindigen,
zonder dat de rechten der kleine naties,
zoowel als die van het Britscho rijk, ver
zekerd zijn.
„Ik herhaal u", zeide Carson, zich wen
dende tot den Roemeenschen gezant-, „dat
clezo regeering besloten is om vo^rt te
taan, tot voor all dn het gemeenschappe-
ujk doel is bereikt, waarvoor-wij in dezen
oorlog gingen. Op andere voorwaarden zal
de tegenwoordige regecring geen vrede
sluiten. Wij zullen doen wat wij kunnen.
Het is niet gemakkelijk om Roemenië te
helpen. Er gaat nauwelijks een dag voor
bij, dut wij niet overwegen, wat wij kun
nen doen om onzen dapperen bondgenoot
bij te staan en wij zullen cfat tot het einde
blijven doen".
„Gesteund door de geallieerden, kan
Roemenië er zeker van zijn, dat, wat het
ook te lijden moge hebben, het op den duur
vrijheid en vrede zal liebben verworven.
„Amerika en Engeland zijn ieder voor
zichzelf in staat de gegeven beloften na te
komen.
„Door een vredesverdrag met Duitsoh-
ïand of Oostenrijk te onderteekenen, zou
den wij geen stap vooruitkomen in de rich
ting van een werkelijken vrede."
Dc Oostenrijkers en Hongaren In do
1 Ycrccnigdo Staten.
In verband met do oorlogsverklaring aan
Oostenrijk-Hongarije zijn meer dan een
millioen personen toegevoegd aan do lijs-
ipn van vijandelijke buitenlanders. Velen,
dio sedert lang verdacht werden de oor
logsplannen van de regeering te dwars-
boomen, zijn gearresteerd en zullen geïn
terneerd worden, wanneer zij de autori
teiten niet kunnen overtuigen van hun
vredelievende gevoelens.
Alle Oostenrijkers en Hongaren moeten
tot op 100 yard afstand van de dokken
blijven.
Uitlatingen van Amerikanen.
Op het diner van de „Pennsylvania So
ciety", hetwelk gisteren plaats vond, hield
Ju3serand een toespraak, waarin hij o. a.
zeide
„De Franschen zullen het jaar 1917 in
hun hart gegrift houden, toen de Verec-
nigdo Staten aan den oorlog gingen deel
nomen."
De leider der republikeinsohe partij in
den Senaat, Lodge, zeide:
„Er mag geen wapéhsfcilsta-nd, geen pin
gelen met Duitschland zijn. Zijn woord is
waardeloos. Er kan geen hoop op een be
slissing zijn, uitgezonderd door physieke
waarborgen, op het slagveld bevochten".
Theodore Roosevelt verklaarde:
„Oostenrijk-Hongarije en Turkije zijn
geen naties, maar ras-tyrannieën, en noch
democratie, noch beschaving zullen veilig
zijn, zoolang deze staten in hun huidigea
vorm bestaan". De spreker bracht hulde
aan Frankrijks brouw en vaderlandsliefde
en verklaarde, dat Frankrijk „de ziel der
wereld reddo".
De Russische kroonjuweelen vermist.
Naar Parijsohe bladen uit Petrograd
vernemen, is de regeering van Lenin tot
de ontdekking gekomen, dat de Russische
kroonjuweelen, die op een waarde van
500 millioen francs worden geschat, uit het
museum der Hermitage zijn verdAvenen.
Zij zijn Avaarschijn lijk in heb begin van den
oorlog naar heb buitenland in veiligheid
gebracht.
Pelroleumkaart.
De minister van Landbouw maakt bekend,
dat bon No. 5 der Rijkspetroleumdistributio-
kaart geldig zal zijn van lè December tot en
met 31 December voor een hoeveelheid van 2 L.
Oliën en vetten voor de zeep-industrie.
De minister van Landbouw maakt bekend,
dat in het belang van de volksvoeding het ver
bruik van oliën on votten in do zeepindustrie
zooveel doenlijk behoort to Avordon beperkt, en
in verband daarmede do verstrekking van zoo
genaamde Industriezcep slechts in hoogstnood
zakelijke gevallen kan geschiedon en lot ten
hoogste 25 pet. van de in de voorafgaande pe
riode verstrekte hoeveelheid.
Meelgebrek.
Te Dreumel heerscht volslagen meelgebrek.
Enkele bakkers hebben reeds de vorige week
niet kunnen bakken. Een enkele was nog voor
zien, waardoor zijn winkel zoo druk bestormd
werd, dat de politie tusschen beide moest tre
den.
Stroo in beslag genomen.
Bij den veehouder Van der Ploeg te Bak-
keveen (Fr.), is op last van den minister van
Landbouw ruim 120.000 K.G. stroo in beslag
genomen, dat voor f45 de 1000 K.G. ver
kocht werd, d,i. f 10 boven den maximum
prijs. Bovendien is tegen v. d. P. proces
verbaal opgemaakt
Verstrekking van veevoeder.
Het Kamerlid da heer Sibinga Muller heeft
den l.lden November de volgendo vraag inge
zonden:
Aan de landbouwers in Drente en Overijsel
is bekend gemaakt, dat hun geen suikerbieten
als veevoer zullen worden verstrekt, nieta-e-
genstaande hun eerst de gelegenheid was
gegeven die te bestellen. Velen maakten
daarvan gebruik en bestelden daarom weinig
of jgleen koolrapen, mangelwortels of peeën
bij dé maatschappij- „Bieta."
Is de minister bereid, alsnog in dit be
sluit wijziging te brengen en c.q. de gele
genheid te openen, om deze bestellers alsnog
door de verstrekking van koolrapen, mhn-
gelwortels en peeën van het zoo hoog noo
dige te voorzien?
De minister van landbouw, nijverheid en
handel heeft daarop den lOden dezer ge
antwoord:
Toen bleek, dat de suikerbieten, voor Bel
gische rekening gecontracteerd in Neder
land, niet konden worden uitgevoerd, is be
sloten die aan de veevoedering in Nederland
ten goede te doen komen.
De Toewgzingscommissie voor Veevoeder
gaf daarom aan de veevoederbureaux de noo
dige opdrachten.
De totaal aangevraagde' hoeveelheid be
droeg ten slotte, in het tijdvak tot 11 Octo
ber, ruim 3S2.000 ton suikerbieten; beschik
baar kwam ten slotte een hoeveelheid .van
ruim 55.900 ton suikerbieten.
Er kon dus slechts aan een aeer gering
gedeelte der aanvragen worden voldaan; zg1,
voor wie niets beschikbaar bleek, kregen
daarvan volgens door de Toewrjzingscommio-
sie aan de veevoederbureaux op 25 October
gegeven opdracht kort na dien datum bericht.
In onderscheiding met de aflevering van
de suikerbieten is, wat voerbieten betreft,
het mogelijk geweest rekening te houden met
de bijzondere behoeften der zandstreken.
Daarenboven is thans nog een hoeveelheid
van 7 h 12 duizend ton suikerbieten be
schikbaar gekomen, welke zullen worden uit
gekeerd in de eerste plaats aan de landbou
wers op de zandstreken, die wel suikerbieten
besteld, maar niets gekregen hebben; een en
ander geschiedt op aanwijzing van de vee
voederbureaux.
Waar echter een hoeveelheid van circa
316.100 ton aanvragen voor suikerbieten on
uitgevoerd moest bleven en daarvoor ten
hoogste 12.000 ton beschikbaar is, is het
niet mogelyk een ieder op de zandstreken
te helpen.
Tegen den burgerlijken dienstplicht.
Ecu vergadoring dor afd. Rotterdam van den
Ccntralen Bond van Transport on Havenar
beiders heeft gisteren een motie aangenomen,
waarin geprotesteerd wordt legen de plannen
der regeering betreffende de invoering van een
burgerlijken dienstplicht, waarin zij niets an
ders ziet dan een wettelijk gedwongen onder
kruipers-brigade.
De stormtroepen.
Krachlens machtiging van de Koningin heeft
de minister van oorlog bepaald, dal aan de tot
do stormtroepen behooic-nde militairen, .die aan
bepaalde eischen voldoen, een onderscheidings-
tceken kan worden toegekond, bestaande uit
een lis van grijs laken, aan do randen gebiesd,
in de kleur der uitmonstering van de uniform,
en aan de bovenzijde voorzien van een knoop
met springende granaat, een en ander te dra
gen op het ondereinde van elke mouw van
veldjas of korte-jas en de verplicht voorge
schreven overkleeding.
Een Duitsch vaartuig onder Hollandsche vlag.
Do voorzitter van het Londcnsehe Prijzen-
hof verklaarde tot wettigen prijs het stoom
schip „Hainborn", dat. volgons de bewerin
gen van de Kroon, toebehoorde aan en onder
controle stond van den vijand, ofschoon het
onder Hollandscho vlag voer.
De voorzitter zeide, dat, ofschoon de „Ham-
born" in naam toebehoort aan een in Neder
land ingeschreven maatschappij, uitsluitend vij
andelijke onderdanen bij het sohip geïnteres
seerd waren. Inderdaad was het een Duitsch
vaartuig, toebehoorende aan Duitsche
eigenaars. f
Derhalvo beval het Hof, dat het schip tot
goeden prijs zon verklaard worden.
Vergunning om in beroep to gaan is ver
leend.
Het einde van een grens-ineident.
Destijds meldden we, hoe aan Sint-Anna
Ter Muiden een Duitsch officier met een
slinkschen streek een jongen Belg eenige
passen over do grens lokte, waarop de bur
ger, door detectiven er. soldaten vastge
grepen en in de tram voor Brugge gestopt
werd. Later liepen er «allerlei geruchten
over dit geval, o.m. dat de aangehoudene
gefusilleerd zou zijn.
De „Tel." verneemt nu met zekerheid,
dat G. B., zoo heet deze Belg, die langen
tijd te Sluis woonde, in het burgerkamp
van Holzminden gevangen zit.
Ontvluchting van de Belgische kust.
Men meldt d.d 10 December van de grensf
Ondanks vele bezwaren en hindernissen is
het toch weer drio koenen Vlamingen ge
lukt de Belgische kust le ontvluchten, 't Was
heden weer groote opeisching van burgers
te Heist. De laatste sform had den nieuAven
dijk, door de Duitschers tusschen Knokko en
Duinbergcr-Heist gelegd, zeer beschadigd en
driohonderdvijftig man werden door den bezet
ter opgeroepen om aldaar te gaan arbeiden.
Deze drie gevluchte arbeiders weigerden op
nieuw in dienst te treden van den vijand. Lie
ver wilden ze hun leven wagen bij een
ernstige poging tot ontA'luchtcD. Dezen nacht
om l uur a'crtrokkea ze van een punt der kust
in een slechte boot, de cenigo echter, die zo
hadden kunnen bemachtigen. Slechts kort
waren ze in zee, of 't werd zeer bedrijvig te
Brugge. Torpedojagers kruisten en motor-
booten voereu met geraas v orbij. Do sloep
was lek. Een der drie jongemannen moest
vooildurend water uitscheppen; soms stond er
veertig centimeter water in do jol. Om niet
opgemerkt te worden als er marinevaartui
gen dichtbij kwamen, wierpen de koene gas
ten zich languit op den bodem. Vier uren
zwalkten ze aldus tusschen den vijand door.
Toen scheen 't gevaar der oorlogsschepen ge
weken. De vluchtelingen zetten de reis naar
Holland voort. Voorbij* Knokke moeten de
Duitschers nog onraad, gemerkt hebben, want
er werd in de richting der sloop geschot n.
Tegen 7 uur hedenmorgen bereikten de ont
snapten eindelijk het strand van Cadzand. Ne-
derlandsche mariniers troffen hen aan en na
men heb drietal mee naar de wacht. Men
onthaalde hier de geArluchten allerbest en
voorzag hen \ran eten en warm drinken.
(„Tel.")
Bom-aanvallen op Zeeuwsch-Vlaanderen.
Het Kamerlid de heer Muralt heeft den 23cn
November do vergende vragen ingezonden:
lo, Zijn naar aanleiding van do bommen-
aanvallen op plaatsen in Zeeland door den
minister of door den opperbevelhebber van
land- en zeemacht maatregelen getroffen om in
de daarvoor in aanmerking komende gemeen
ten bijzondere kenteekenen te doen aanbrengen,
dio bij dag en nacht kunnen bevorderen, dat de
bestuurders van vliegtuigen zich kunnen ver
gewissen, dat zij zich boven Nederlandsch ge
bied bevinden?
2o. Is do minister bereid voorstellen te doen,
of to overwegen, om de schade, die Nederland-
scho burgers hebben geleden of nog zullen lij
den, door bommenaanvallen van uit vreemde
a'liegtuigen, te vergoeden uit 's Rijks schatkist,
wanneer de betrokken buitenlandsche regee-
ring(en), om welke redenen dan ook, weigeren
die schade te vergoeden?
De minister van Oorlog lieeft daarop den
11 den dezer geantwoord:
lo. Reeds sinds kort na de mobilisatie is op
middelen gezonnen om aan bestuurders van
vliegtuigen, kenbaar te maken, dat zij zich
bovon Nederlandsch gebied bevinden. Als ge
volg daarvan wappert do Neder!andsche vlag
van do torons der kerken in do grensgemeenten.
Terwijl dat kenteeken uiteraard alleen overdag
dienst doet, is een practisch algemeen bruik
baar kenieeken voor den nacht niet gevonden
kunnon worden.
2o. Tot nog toe hebben de betrokken buiten
landsche rcgeeriiigcn niet geweigerd do door
bommenaanvallen van uit vreemde vliegtuigen
hier te lande toegebrachto schade te vergoeden.
Het is dus niet noodig, thans Teeds te beslissen,
hoe gehandeld zed worden, wanneer dat anders
mocht zijn.
Naar hot den minister roods than6 voor
komt, zal het aanbeveling verdienen ieder zoo
danig geval op zich zelf te beoordeelcn, waarbij
hij echter aanteekent, dat voorstellen naar aan
leiding van een van buiten komend onheil niet
in de eerste plaats van zijn departement behoe
ven uit te gaan.
Zitting van gisteren.
Marinebegrooting.
Do heer HUGENHOLTZ vraagt den
Minister nog of deze bereid is nu en dan
d'e leiders van den Bond van Minder Ma
rine-personeel persoonlijk te ontvangen,
in het Militair strafrecht.
Yerder bepleit spreker opneming van het
instituut der voorwaardelijke veroordeeling
De heer VOORT VAN ZIJP brengt- hulde
aan de nagedachtenis van luitenant Do
Jongh, die heb leven Het bij bet redden van
een drenkeling.
Spr. betuigt den Minister zijn dank voor
het uitbreiden van den vliegaanbouw cn
w&ardteert Bpr. de resultaten, verkregen
door die Nedorl. Industrie en bepleit op
dit gebied een permanente samenwerking
tusschen de Departementen Oorlog en
Marine.
Yerder dïringt spreker aan op een vlug
gere aanbouw dier vloot. Vooral voor Indië
is het noodig, dat wij na den oorlog onze
marine uitbreiden.
Spr. wenscht den Minister geluk met het
feit, dat die verhouding tusschen den Minis
ter en den Bond van Minder Marine-perso
neel is verbeterd en verwacht daarvan
voor beide partijen gunstige resultaten.
Ook bepleit spr. reorganisatie van het
Departement. De technische staf van het
Departement van Marine is meer dan 20
jaren ten achter.
De verwerping van het wetsontwerp tot
het stichten van een adspirantenschool te
Dordrecht wettigt de vraag of de Kamer
den thans daarvoor uitgetrokken post kan
accepteeren, alhoewel spr. de toename van
het aantal marine-officieren toejuicht.
Tegen Dordrecht heeft spr. ernstige bezwa
ren.
De heer OUD is voldaan over de tot
stand-koming tusschen den Minister en den
Bond van Minder Marine-personeel. Tegen
de vestiging van de adspirantenschool to
Dordrecht heeft spr. bezwaren evenals
tegen do kostschoolmcthodo. Ten slotte
maakt spr. opmerkingen over de sala-
rieering epeciaal wat betreft de positie van
de onder-officderen.
Persoonlijk feit.
Do heer VAN IDSINGA a-raagt het
woord voor een persoonlijk feit. Verleden
week Donderdag zou de Minister hem ver
weten hebben, dat hij zich op onparlemen
taire wijze had uitgelaten.
De VOORZITTER meent, dat er geen
reden is deze zaak thans ter sprake te bren
gen. Wanneer hij werkelijk zich onparle
mentair had uitgedrukt, dan zou spr. hom
tot de or do hebben geroepen.
De MINISTER VAN BINNENLAND-
SOHE ZAKEN wil zich niet mengen in het
beleid van den Voorzitter, maar de heer
Van Idsinga had het Regeeringsbeloid ver
geleken met een „Opéra bouffe". Het kost
spr. geen moeite om te gelooven, dat do
heer Van Idsinga, die hij reeds jajen lang
om zijn rechtschapenheid bewondering toe
draagt, geen onwelwillendheid tegenover
hem heeft bedoeld.
Do heer VAN IDSINGA verklaart zich
met deze verklaring en die van den Voor
zitter tevreden en zal verder van het woord
afzien.
De VOORZITTER sluit hierna het inci
dent.
Marinebegrooting.
De heer JANSEN spreekt over de moei
lijkheden, welke bij den aanbouw der sche
pen worden ondervonden.
Hierna bespreekt spreker de te stichten
opleidingsschool te Dordrecht en meent- dat
deze school niet voldoende zal zijn om het
gebrek aan officieren aan te vullen. Men
zal eerst moeten beginnen met de officieren
in dienst te houden door hen een betere
lovenspositie t-o verschaffen.
Spreker zal dan ook voor het amende-
ment-Bichon van IJsselmonde stemmen,
om da aangevraagde gelden voor de adspi
rantenschool te Dordrecht niet toe te staan.
Ten slotte vraagt spreker overleg van het
rapport omtrent de oorzaak van het onge
luk op Hr. Ms. „Gelderland".
Do heer SIBINGA MULDER wijst ook
op heb belang, dat de positie der zee-offi
cieren verbeterd wordt om de goede krach
ten in dienst te houden.
Do heer DE JONG, bespreekt ook de ojj-
leidingsschool te Dordrecht.
De heer NTERSTRASZ, bespreekt het
algemeen© Regeeringsbeloid, in verband
met den oorlogstoestand' in de Noordzee en
de moeilijkheden, ontstaan door do ver
sperring voor de scheepvaart. Hij meent,
dat heb de plicht is van de Regeering om
ten koste van andere groote belangen de
scheepvaart zooveel mogelijk intact te hou
den. Het wegnemen van heb lichtschip
Noord-Hinder legt do vaart op Engeland
onoverkomelijke moeilijkheden op. Wij mo
gen ons niet neerleggen bij allerlei maat
regelen, welke dOor heb buitenland worden
gedecreteerd.
De heer KETELAAR heeft ook meb vol-
cüoening vernomen, dab er een band is ge
legd tusschen den Minister en den Bond
van Marine-personeel.
De heer BICHON VAN IJSSELMONDE
bespreekt den aanbouw van onze oorlogs
schepen, maar zou niet gaarne de conclu
sies trekken, welke de heer Hugenholtz
deed©r mag op dit oogonblilc geen stil
stand bij don aanbouw zijn. Toch meent spr.
den Minister er een grief ran te moeten
maken, dat steeds nieuwe gelden voor ver
deren aanbouw worden aangevraagd terwijl
do in aanbouw zijnde schepen niet kunnen
worden afgebouwd. Spr. gelooft niet, dat
alle maatregelen zijn genomen om een vlug
gere aanbouw te bewerkstelligen. Spr. zou
willen, dat de Minster in onderhandelingen
treedt meb Duitschland1, inzake de levering
dier noodige materialen.
Ook bepleit spr. de reorganisatie van het
depa-rt-emenbsuitbreicling van staf en een
college voor de admiraliteit van meer Conti
nu iteit te krijgen in de defensie-aangelegen
heden.
Do MINISTER VAN MARINE, de heer
RAMBONlsET, zegt, dat hot bom zeer spijt,
dat het rapport, inzake het ongeluk met do
„Gelderland" nog ui eb is gepubliceerd en
zet de reden daarvan nader uiteen. Ver
volgons beantwoordt spr. de opmerkingen
betreffende het personeel cn zegt, dat het
verstrekken van voedsel in naturs niet te
verwacliton is, evenmin als geldelijke voe
ding. Spr. kan niet «eggen of hij nog meer
zeemilitie naar Indië zal sturen op ditn
oogenblik echter virR bij daar gv^u |i.au-
leiding toe,
De Minister dankt vogr de lylde, aan
luitenant Do Jorjg gebracht,, ea zegt, dat
do Regecring gioli gaarne hierbij aansluit
en verzocht daurna zijn redo tot. morgen to
mogen uitstellen.
Do heer BRUMEIt vroeg serïof om eenige
vragen to mogen richten aan den ro miseer
van Landbouw betreffende de regeling der
brandstoffenprijzen en de navordering
sedert 1 December geldend.
Vrijdag zal over dit verzoek worden
beslist.
De vergadering wordt hierna geschorst.
AVONDVERGADERING.
Bg de voortzetting der behandeling van de
Waterslaafsbcflrcotfng
vroeg de heer BONQAERTS inlichtingen om
trent waarnemingen bij overstroomingen en
het maken van een statistiek cmtrtat het
scheepvaartverkeer op onze groote stroo-
men. Ook vroeg bij gegevens omtrent de mate
van ontbossching in het stroomgebied, ter
wijl hij waarschuwde voor te vrcezen over
stroomingen.
De MINISTER was het met den heer.
Bongaerts eens, dat meer waarnemingen ge-
wenscht zijn. Eet verzamelen van statistieken
ligt niet op den weg van het waterstaatkundig
beheer. Inzake ontbossching stelt de Minister
oen onderzoek in.
Inzake de noriualiseering van de Nienwo
Merwede waarschuwde de heer Bongacrts er
tegen, dat de zuinigheid niet de wijsheid be-
driege. Bij de normaliseering zjjn ook de be
langen aran de zalmvisscherrj betrokken.
De MINISTER deelde mede, dat voor het
onderwerpelrjke doel een post van f 80 mille
op de begrooting staat Aan de zalmvia-
öcherij zal ook aandacht Avorden geschonken.
De heeren BONQAERTS, NIERSTRASZ'
VAN GROENEXDAAL en NOLENS bespra
ken de Maas-kanalisatie en de MINISTER
verklaarde, dat het rijn streven is die kana
lisatie zoo spoedig mogelijk tot uitvoering te
doen komen, zoodra de Alaas-kanaifsade zal
tot stand zijn gekomen moeten ook de noo
dige maatregelen voor een snelverv.-er zijn
getroffen.
De heer SMEENGE besprak de verbete
ring der sluis bij Gouda voor den waterweg
AmsterdamRotterdam.
De MINISTER zal bevorderen, dat het
Rijk de helft der kosten bijdraagt voor de
uitvoering van een der beide hiervoor ge
maakte plannen. Voorts zegde de MINISTER
den heer Smeenge toe met den Minister van
Landbouw te zullen bespreken Let ma
ken van een gelegenheid te Kansweert voor
de verpleging van zieke of door een oqgevaJ
getroffen schippers. Met betrekking tot de
verbetering van enkele kanalen in Limburg
wees de heer NOLENS nog op het belang
van deze verbetering voor de kolenontgin-
nmg.
De MINISTER' zegt eerstdaags averwe-
ging toe.
De heer SMEENGE dringt aan op verbe
tering van de spoorbrug over de Spoorweg-
haven te Dordrecht
De MINISTER zegt, dat medewerking van
rijk, gemeente en spoorwegmaatschappijen
noodig is.
De heeren SMEENGE en SIEBINGA MUL
DER betoogen de wenscheiijkheid van subsi
die voor een weg van Eoogeveen naar Mep-
peL
De MINISTER zal zien wat hij doen kan
bg een eventueel noodige suepletoiro be-
begrootïng.
De heer KLEEREKOPER klaagt ernstig
over verwaarloozing van de belangen van het
spoorwegpersoneel cn betoogt, dat door de
mobilisatie de regeling een Staatsbelang heeft
gekregen bg de opdrijving der tarieven. Spr.
bepleit voorts de wensche.ijkheid van Staats
exploitatie der spoorwegen en ophef ing der
stakingswetten.
De heer BEUMER betoogt, dat de belan
gen van het personeel niet gediend zijn met
opheffing der stakingswetten en Staatsexploi
tatie, doch dat daartoe andere dingen noo
dig zijn zooals verbetering van loo.aen en
werktijden, permanent scheidsgerecht en wat-
meer Zondagsrust.
Spreker acht de verhooging van de spoor
wegtarieven niet voldoende gemotiveerd.
De heer SIEBINGA MULDER dringt aan
op steun voor den aanleg van een tramlijn
van Emmen naar Sappemeer.
De lieer KOSTER hoopt, dat spoedig het
rapport zal verschijnen van de commissie
voor de arbeidsvoorwaarden van het spoor
wegpersoneel. Hij betoogt de noodzakelijk-
heid van loonsverbetering en van erkenning
der personeelsbomlen door de Maatschap
pijen. Tegen, een permanent scheidsgerecht
heeft spreker bezwaar. Hij dringt voorts aan
op verbetering der dier.st- en rusttijden en
op ineer Zondagsrust, en opj het meet al: en van.
hulpdiensten en den tijd ia militairen dx-i-st
voor het pensioen. Ten slotte -dringt spreker
aan op verbetering der regeling omtrent nit-
keering van loon bij riekte, bestaande b'J
de S.S.
Te 12 cur wordt de vergadering gesloten.
ïfe-rr. Van P... te Lelden. Appelbollen
ta maken is nogal bewerkelijk en men dient,
er tarwebloem vcor te hebben. 200 g-rsm
bloetn, 200 gr. boter en 'V k 1 Liter water.
Neem gedeelte ran de bloem, doorkneed
dezs met w2ter en 1/3 neel van de feotor.
Een rasteiplank en has-kirol met bbsm be
strooien, bet deeg e'p de piink leggen, hot
uitrol'en, terwijl er hier en daar kleine sfcts-
jes boter opgelegd zijn. i' -r.e betvertcing her
halen z-ooiang bloem en boter in liet meei
verwerkt zon- Eet zoer lenig bewerkte deeg
wordt uitgerold en in vierkante stokken ge
sneden. Op elk stak wordt een geseliidt, oir-
geboorde zere appel ge;>ha,:-t. vatraa voor
af de opening h. gevuld met fyse kaaoe.' en
suiker. Het deeg wordt lan om dos appel
gebogen, met bloem cn beter besuekc-o en
vervolgens in eon heewa over gebakken, bob-
dat «to korst b-uin lg geworden.
