PERSOVERZICHT.
Kunst, Letteren enz.
BUITENLED,
INDISCHE BRIEVEN.
VARIA.
\Y oningnood. „HET NIEUWS
VAN DEN DAG" acht het een verrassing,
dat reeds 'n wetsontwerp gereed is, waar
bij de mogelijkheid zal worden gegeven,
onredelijk© huurprijzen ongedaan te ma
ken, ook indien deze geschieden boven do
grenzen, in do Huurcommissiewet gehoor!
Wij begroeten, natuurlijk, deze toezeg
ging met vreugde, maar kunnen onze ver
bazing niet verbergen over do houding van
minister Ort ten deze. Het spreekt tooh
van zelf, dat de voorbereiding en voltooi
ing van zulk een ontwerp, als waarvan nu
verluidt, uiteraard den noodigen tijd moet
genomen hebben en het mag dus waar
schijnlijk geacht worden, dat de Minister
van Justitie zijn onmisbare verdere mede
werking tot verbetering van den woning
nood weigerde, op hetzelfde ©ogenblik, dat
zij bezig wa-s aan de voorbereiding van een
ontwerp, dat die verbetering beoogde.
Het woningzoekende publiek, dat ang
stig en reikhalzend uitziet naar een spoe
dige oplossing, van het steeds acuter wor
dende probleem, weet op dio manier niet,
waaraan het zich te houden heeft en maakt
zich wellicht, onnoodig ernstige zorgen
voor de toekomst. Dat het zich zou kun
nen troosten met 'sMinisters opmerking:
,,Er zullen steeds menschen zonder onder
dak blijven", is wel optimistisch. Een ge
ruststellend .woord als nu gesproken is,
had al eerder van den Minister verwacht
mogen worden.
De vraag is nu maar, welk uitzicht hot
gereed liggende ontwerp voor ons opent.
De Minister herhaalt, dat de noodige ge
gevens nog ontbreken om de werking der
Huurcommissiewet te beoordeelen. Wil
dat zeggen, dat, zoodra voldoende gege
vens ter kennis van het Departement van
Justitie zijn gekomen, het ontwerp onver
wijld ingediend zal worden cn de vurig go-
wenschte verbetering er zal zijn vóórdat
men het vermoedt 1
Het is intusschc.n bevreemdend, dat de
talrijke misbruiken en ontduikingen, dio
notoire feilen genoemd kunnen worden,
alleen aan het Departement van Justitie
onbekend schijnen te zijn. De Huurcommis-
sies alleen reeds zouden interessant en om
vangrijk materiaal aan den Minister kun
nen verschaffen. Het initiatief daartoe
ligt natuurlijk niet op haar weg. Haar
functies zijn rechtsprekend, niet contro
leerend Zij vormen geen inlichtingendienst
Maar lag het niet op den weg van den
Minister van Justitie, om, waar de ge
meentebesturen in dezen niet optreden, dio
meoedeelingen uit te lokken 1 Dit schijnt
niet te zijn gedaanhij beroept zich nog
op de geringheid der gegevens, die hem
dan wel hoofdzakelijk door de aan hem ge
richte klachten van individueel© huurders
zullen zijn verschaft.
Hoe dat zij, deze jongste belofte van
den Minister opent een beter verschiet
voor talloozen, die met dakloosheid worden
bedreigd.
Maar de nood dringt!
De afschaffing der col
laties. Het „WEEKBLAD VOOR
DE VRIJZ.-HERVORMDEN" maakt met
ingenomenheid melding van wat bij de be
grooting voor Justitie, zoowel in de stuk
ken, als ter gelegenheid van hot monde
ling debat, over de afschaffing der colla
ties in de Ned.'-Hcrv. Kerk is opgemerkt.
Het blad komt tot de vraag, of afschaf
fing door middel van de wetgeving mis
schien niet noodig zal zijn, omdat er,
vóórdat de Minister een wetsontwerp in
dient, reeds op andere wijze een einde
aan zal zijn gekomen, omdat de verkla
ring van den Minister in de Memorie van
Antwoord, dat hij de zaak in studie zou
nemen, dr. J. Schokking aanleiding heeft
gegeven, in „DE GEREFORMEERDE
KERK" een artikel te schrijven, waarvan
de hoofdzaak is. dat hij met grootea nar
lruk tot allen, die bezitters zijn van collar
tierechten, de ernstige vraag wil doen_ uit
gaan Is het niet mogelijk, den Minister
vóór te zijn en de Regeering door ©en
daad te toonen, dat haar bemoeienis in
deze niet noodig is
Dr. Schokking meent, dat zij, die aan
de uitoefening van het collatiereeht vast
houden als aan een oud, overgeërfd bezit,
daardoor de eer. van hun geslacht niet ver-
hoogen, doch verzwakken. Omdat collatie
rechten niet meer van onzen tijd zijn, tas
ten zij, naar zijn oordeel, het karakter aan
van de gemeente en van den predikant.
En hij verklaart, dat voor die overweging
elke andere behoort te wijken, ook deze,
dat afstand doen van het recht misschien
ten gevolge zou hebben, dat hier of daar
voortaan in plaats van een orthodox pre
dikant, een modern zou worden beroepen.
Want, daargelaten dat ook het omgekeer
de kan plaats hebben, gevoelt bij niets
voor een dergelijke gekunstelde bevorde
ring van eenige richting.
Wie als orthodoxe het belijdende stand
punt inneemt, moet juist, naar hij meent,
de eerste zijn, om aan de gemeente het
recht toe te kennen, zelf haar dienaren re
beroepen.
Dit dringende verzoek, gericht tot alle
collatoren, maar in het bijzonder tot or
thodoxe, om vrijwillig van hup recht af
stand te doen, is ons in hooge mate sym
pathiek. Wij durven echter tot ons leedwe
zen niet vertrouwen, dat het veel zal ba
ten. En meer dan van dit verzoek ver
wachten wij van de plannen van den mi
ni ster van Justit-e.
Zijn enkele collatoren hem voor, des to
beter. De kwestie der schadeloosstelling
wordt, er ook'iets gemakkelijker door.
Maar dat allen hem vóór zullen zijn, en
dat dus door een algemcenen en vrijwilli-
gen afstand afschaffing krachtens een wet
overbodig zal worden, neen, dat achten wij
zeer onwaarschijnlijk.
De heer G. W. Melchers stelt voor, den
Minister het noodige materiaal te ver
schaffen, waan'it hem zal blijken, dat het
collatiere^ht niet alleen theoretisch is t-e
veroordeelen, maar ook praktisch aanlei
ding geeft tot, allerlei misstanden.
Al «chijnt net ons niet noodig, dat. alle
gevallen worden bijeenverzameld, het
komt oois wel wen schel ijk voor, dat de
sterkst sprekende worden opgeteekend en
onder de aandacht van don Minister ge
bracht.
Men kan dan alvast beginnen met het
berucht geworden geval van den ortho
doxen predikant van Uithudzermeedeo,
die het collatiereeht heeft gekocht van
twee vrijzinnige gemeenten en zit te wach
ten op de gelegenheid, om aan die ge
meenten orthodoxe predikanten op te
dringen".
Verzekering van kerke-
lijke gebouwen. In 't „WEEK
BLAD DER NED.-HERV. KERK" ves
tigt de algemeene synodale commissie de
aandacht van kerke raden e*n kerkvoogdij
en op de steeds hooger wordende bouwkos
ten en de groot© stijging der bouwmateria-
len, die het noodzakelijk maken de in vroe
ger jaren gesloten verzekeringen tegen
brandschade van kerkgebouwen, pasto
rieën en gebouwde eigendommen, alsmede
die der roerende goederen, te herzien.
Immers, indien bij onverhoopte brand
schade mocht blijken, dat de panden ver
bonedon de tegenwoordige waarde 2ijn
verzekerd, bestaat de vrees, dat de betroK-
ken brandwaarfcorgtmaatsohappijen bij de
verrekening der brandschade met dit feit
rekening houden en veel minder uitbeta
len, dan de schade bedraagt.
Het verdient aanbeveling, dat de fonda
menten en wat zich beneden den began en
gTond bevindt van de verzekering tegen
brandschade worden uitgesloten, aange
zien deze in den regel van brandschade
niet hebben te lijden en een bron van
moeilijkheden' kunnen opleveren bij de
schaderegeling. Evenzeer is het geraden
bij het aangaan eener verzekering de ver
plichting tot herbouw niet te aanvaarden.
Inzonderheid in dezen tijd zal aan verze
kering bij Beurspolie, mits door een ver
trouwd en bekend makelaar gesloten, de
voorkeur zijn te geven.
Ook meent de algemeene synodale com
missie, dat het voor sommige streken van
ons vaderland niet ongewenscht zou zijn
een molestverzekering te sluiten.
„De Sphinx".
Do zesde maandolijksche van „De
Sphinx" (Rapenburg) is weder geopend en
wo durven gerust zeggen, dat er bij Vble
leden gToote vooruitgang in hun werk valt
waar te-nemen. Wijnand van Dam'a stil
leven-studies getuigen van ernstige, door
dringende studio van stofuitdrukking. Het
zelfde is v/aar te nemen bij mej. Chr. van
Dam, tolio met haar bloom-stilleven
„Dahlia's" blijken geeft van beheerschte
kleur en gedegen vormdeta.illeering. Zeer
veel werd hierin bereikt.
Kees van Urk laat naa&t zijn landschap
en stilleven, waarin stroven ia" naar licht-
uitdrukking, een sepóateekening zien van
een straatscène, „Dans bij een orgel", waar
bij zoowel lichtval, als actie van juiste
waarneming getuigen.
Kamorlingh Onnes Jr., hoewel niet altijd
voldoende door vorm uitmuntend, maakt
alles goed door zijn kleur-cffecten. L Soliel -
tema en A. J. Droolers outikke!cn zich
beide naar het decoratieve. D. Roggeveen
is met ik> 35 glceelrijk van kleur Arend
van Urk in no-. 25 fijn van stemming.
Wij vinden ook nog twee nieuwe leden
ónder de inzendersOarl van Niekerk en
Rethel Kuyt. Van 'N. komt uit met vier
potloodtekeningen die allen getuigen van
een juist aanvoelen der natuur, zijn duinen
vooral zijn van een breede rythmisohe
plastiek. Kuyt Iaat studies uit Zwitserland
zien van een frissche, kleurige kijk. Noemen
wij ten slotte nog pentcekeningen van
TVvgoveen en Kees van Urk, paarden-
stv.diea van Kees Heinsius en effectvolle
V»! - omenstudies van J. C Keel er en J.
Ma nee au.
Over het geheel een interessante tentoon-
st- V v. <he veel bezoek en de volste belang-
stè1r g vercSent.
G. M. Wagemaug
Oudere schouwburgbezoekers zullen zich
den tooneelspeler G. M. Wagemans herin
neren, een levendige kleine figuur, in de
one rekte on de vaudeville gewaardeerd.
Hij behaalde zijn cc-rsto lauweren bij Henri
Morriën in den- Tivoli-Schouwburg in de
Nes Later heeft hij bij de Van Liers ge
speeld.
Thans wordt zijn overlijden gemeld, te
's-Gravenhage, op 73-jarigcn leeftijd.
(„Hbld.")
„Micheline" verboden.
Naar men mededeelt, is de opvoering
van „Micheline" te Nijmegen door den
burgemeester verboden.
Nionwe theaters.
Zoodra daartoe, in verband met de uit
de tijdsomstejidigibeden voortvloeiende
moeilijkheden in het verkrijgen van mate
rialen, de mogelijkheid bestaat, zal de
heer A. Tusohinski, eigenaar van eenige
bioscopen te Rotterdam, naar de „N. R.
Crt." verneemt-, aan den Coolsingel e>en
groot variété-theater laten bouwen, dat
ongeveer 1400 zitplaatsen zal bevatten.
Deze nieuwe inrichting, waarvan de
bouw alleen een half millioen zal koeten,
zal verrijzen op eon terrein achter de „Ci
nema Royal" de tegenwoordige bioscoop
zal dan als vestibule en voor de toegangen
worden gebruikt.
Het geheel, waarvan de gereed zijnde
plannen ontworpen zijn door den architect
H. de Jong, te Amsterdam, zal modern
en weelderig worden ingericht. Aan den
Coolsingel komt een hooge moderne gevel.
Dezelfde heer A. Tuschinski hoeft te Am
sterdam een groot huizencomplex aange
kocht, waar hij een groot bioscoop- en
variété-bhea'ter zal laten bouwen. De plan
nen daarvoor zijn ook ontworpen door den
architect H. de Jong; de kosten zijn be-
groot op f 1,200 000.
Hoog water In Dnitscbland.
Hamburg en het kustgebied van de Elbe
zijn door hoog water geteisterd, dat
bij een westelijk tot noord-westelijken
wind met een kracht van 9, een waterstand"
van 18 voet. één duim bracht, terwijl het
normale peil bij Hamburg 8 voet bedraagt.
Het tramverkeer aan de kaden moest, ge
staakt worden. De brandweer had het vol-
handig, om ondergeloop en ruimten leeg te
pompen.
Vrouwenkiesrecht In den staaf New-Yorq.
Do Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht
ontving telegrafisch bericht, dat aan de
vrouwen in den staat New-York den 6den
November met groote meerderheid het
stemrecht is verleend.
Te Alsdorf, in Difitschland, uur
van Kerkrad©, is in een mijn een benzine
motor gesprongen, ten gevolge waarvan 9
mijnwerkers door' gasverstikldng zijn ge
dood. "Voor het leven van een 40 a. 50-tal
mijnwerkers wordt gevreesd, aangezien zij
zich nog in de mijn bevinden en zijn afge
sneden.
Uit Dortmund wordt gemeld, dat de van
Berlijn komende D-trein j^eloopen is op een
transporttrein met* Itoüaansche gevangenen.
De passagiers van den D-trein bleven onge
kwetst. Vair de Italiaansche gevangeeen zijn
7 gedood en 30 gewond, gedeeltelijk zeer
zwaar.
In Recklinghausen is een stoomtram
ontspoord3 personen werden gedood, 38
gowond, van wie 13 zwaar. Alle slacht
offers zijn munitie-arbeidsters.
Bij het ontploffen eener fabriek van
ontplofbare stoffen bij Keulen, werd het
gebouw gedeeltelijk vernield.
Bij een mijnbrand in de mijn „Anna"
bij Aken, zijn 58 mijnwerkers omgekomen.
Een honderdtal is ernstig gewond.
De stadsschouwburg te Crefeld is
grootendoels door brand vernield. De
scha4® wordt op een half millioen mark
geschat.
Eén paar brutale diefstallen zijn te
Keulen gepleegd. Op een ochtend om vijf
uur hield voor een tabaksfabriek een rijtruig
stil, een paar heeren stapten uit, braken
do deur open, laadden drie balen van de
fijnste tabak, ter waarde van 45,000 mark,
die ze met vakkennis uitzochten, in en ver
dwenen mdt hun buit.
In een bank beroofde een vrouw, onder
bedreiging met een revolver, een vrouwe
lijke klerk van 5200 mark.
In de Duitsche nationale bibliotheek
te Gotka, de grootste verzameling van wer
ken over Duihschland, is brand uitgebroken.
1 De bibliotheek is volkomen vernield en de
schade is voor een groot deel niet te her
stellen.
De wegens moord op den Saks Lachen
booeh wachter Romanus ter dood veroor
deelde dlrio zigeuners, de gebroeders Wil
lem, Ernst en Herman Eborder zijn te
Hanau terechtgesteld. Men zal zich herin
neren, dat twee hunner verleden jaar in
ons land gearresteerd en aan de Duitsche
justitie uitgeleverd werden.
De havenwerken ln Indië.
De begrooting voor Nederlandsch-Indië
voor 1918 vraagt een som voor de verschil
lende havens in Indië.
Werkelijk is dit niet overbodig, want de
haventoestanden aldaar voldoen niet meer
aan de meest bescheiden eisoben, welke men
stellen mag aan esn land, dat zulk een
groote toeKonist he.it. V/ij hebben altijd
de hand op den zak gehouden, wanneer
het go'.d hierin verbetering te brengen. Er
is wel iets gedaan, maar dit staat in geen
verhouding tot hetgeen gedaan had moeten
zijn. Indien iinijls gezorgd ware m.t voor
uitziend.n blik voor g.e.e ha.ent e tanden,
do oeconomi3efce ontwikkeling van ln i_- zou
zeker al vee! verder gevorderd zijn. Het is
waar, wij staan niet meer op het stand-
j punt, dat wjj kunnen spreken van de inzin
king van Java bijv., zooals een vijftiental
jaren geleden. Het is gebleken, dat een
dergelijke inzinking niet be.tuat; dat er in
tegendeel sprake is van steeds boeiender
leven; maar daarmes mogen wij niet t.vre<ten
ziijn tegenover de rol, die Indië gaat spelen
in de wereld en waarvan wij ons geen te
klein denkbeeld mosten vormen.
Wjj hebben het t.genwcordig druk over
de opheffing van üe bevolking in de kolo
niën en we zoeken naar des besten wev,
om die opheffing te bovordtrm. Dat is
is juist, maar dan mogen we niet voorbij
zien, dat goede handeisgelegenhcden, dus
ook goede haventoestanaen, daarmee een
ernstig woord mee te spreken hebben.
Hiervoor zijn twee gewichtige rede
nen, n.L:
De rjjkdom van den Indisohen bodem en
de geschiktheid van de bevolking, om er
van te trekken wat er yan te trekken is.
De ligging van onzen archipel tnsschen
verschillende landen van beteekenis, landen,
die voor het wereldverkeer van de grootste
bcteekenis gaan worden.
Zouden wij deze zaken uit het oog ver
liezen, er niet op rekenen, wij zouden Indië
doemon, om, 6f te blijven in een geheel
minderwaardigen toestand, öf we zanden aan
andere mogendheden het volste r.c t moeten
toekennen, zioh met de zaak te bemoeien.
Want men begrjjpe wel, dat Engeland,
Australië, Japan, China en Am-rlka liet
grootste belang krijgen bij een z'ch ontwik
kelend Indië, dat de brug vormt tusschen
de verschillende landen en wereld ieelen.
De verbetering van de haventoestanden
is voor Nederland in de tropen een dure
plicht, waaraan het zich in geen enkel op
zicht en onder geen voorwaarde mag ont
trekken.
Gaan wij nu even vluchtig na, hoe de
baventoestanden zijn.
Wij beginnen bij Java, tot heden het ber-
fangrijkste eiland, hoewel de tijd nadert,
dat dit niet meer met zooveel nadruk kan
gezegd worden, daar Sumatra het op zij
gaat streven. En wie kan zeggen of de tjjd
niet nabjj is, waarin het rijke Sumatra het
overvleugelen zal?
Java heeft een kunsthaven, de eenige
in Indië. Het is de haven van Tandjong-
Priok, door een korte spoorlijn verbonden
niet Batavia. Toen deze haven werd aange
legd, mochten wjj met voldoening op dit
werk neerzien.
Het was een goed stuk werk en voldeed
aan de behoeften van de sohenpvaart> toen
nog werkelijk zeer besche'den in v.rhouding
tot hetgeen thans gezien wordt. Wij zullen
'er onzen voorgangers geen verwjjt van
maken, dat zij niet een meer vooruitzlenden
blik hebben gehad, maar wel moeten wjj
het onszelf tot een verwijt maken, wan
neer wjj thans niet genoeg in de toekomst
vermogen te zien. Wjj weten het nu, welke
ontzaglijke afmetingen handel en scheep
vaart aannemen, en wij vermoeden terecht,
dat wjj nog niet aan het einds van den
vooruitgang zijn. En dan is het niet ver
antwoord, om deze haven te laten in den
toestand, waarin zjj verkeert. De haven 13
te klein en heeft te weinig diepgang. Het
mag niet voorkomen, dat de Am rikaansohe
stoomer „Caledonian", welke van tjji tot
tjjd deze haven aandoet, buiten moet lig
gen yachten, omdfct hij niet kan binnen
varen. Dat is een slechte toestond, ook vor.r
onze eigen vaartuigen, dis, naarmate de
sluizen bjj IJmuiderf verbreed worden en
het Suez-kanaal grooter capaciteit krijgt
ook grooter afmetingen zullen krjj on en
vooral grooter diepgang. De haven i3 goed
verlicht en ook vrij goed bebakend, maar
dat is niet voldoende voor een haven, die
als eerste aanlegplaats gelden moet op den
weg van Singapore naar Australië en van
waar uit eeu handelsweg loopt naar Amtf.ka,
China en Japan, allo landen, die eeu snellen
opbloei van hun wereldhandel zien.
Semarangl Treurig, zooals het met deze
plaafs gesteld is. De handelsstad van Mld ten-
Java, de afscheepplaats van de suiker, de
tabak en van vele andere produoten, heeft
geen haven. Br is slechts een open reede
en deze is in een groot deal van het jaar
soms onbruikbaar. Als daar do blauws vlag
waait van den vuurtoren, is er g:en sprake
van lossen en laden en gebeurt het dik
wijls, dat de schepen maar doorvaren. Er
is een snelvaart-verbinding tusschen Sre-
raliaja en Singapore over Semarang en Ba
tavia, maar het is meer dan eons gebeurd,
dat de booten, die deze verbinding onder
houden, de snelvarende „Melchior Traub"
de „Rumphius", onverrichterzake aan de
reede van Semarang moeten voorbij ijaan.
Dat dit voor don handel tusschen Midden-
Java en de Straits niet zonder nadeel is,
behoeft geen betoog.
Soerabaja!
Deze stad bezit een natuurlijke veilige
haven achter het eiland Ifadoera.
Het geheel doet eoni.oszins denken aan
do reede van Spithead. Er zjjn nu stei :er3
in aanbouw, zoodat de schepsn aan d kaden
kunnen laden en lossen. Er is ecu ter een
groot bezwaar, dat met de jaren meer ge
voeld wordt. Ce toegangen tot deze haven
zijn voor groote schepen vrjjwel out egan-
kelijk. Door den Trechter kunnen z fs onze
betrekkelijk klc-ine schepen van Nederland
en do Lloyd niet meer varen, terwijl ook
de Straat van Madosra aaa hot dichtslibben
is. Reed3 in 1891 zagen wjj, hoe de schroef
van het kustvaartuig, waarmee wij een reis
naar do Molukken maakten, ds modder
opwerkte. Dat dit geen gosde havent estaa-
den zijn en dat de gewichtige handelsstal
Soerabaja betere efcehen mag stollen, zal
ieder voelen, die maar eenigszins weet, wat
daar omgaat.
Buiten Java hebben wij de kleine, maar
uitstekende haven van Sabang met haar
installaties voor het kolen'adun. Deze voldoet
aan do gestelde eiuchen, evenals de Enma-
haven. Van deze laatste zou men alleen
mogen zeggen, dat de ingang beter moet
bewaakt worden. Het mag niet vo.rkomen,
wat in 1901 is geschied, dat de haven
meester des morgens bij liet opstoai be
merkte, dat er in den nacht eenvoudig een
Amerikaansch oorlogsschip was bin en e o- -
pen en nu al aan de kade gemeerd lag.
Belawan heeft g en haven e.i toch hee't
Deli er groote behoefte aan. De hande1
ontwikkelt zich dermate, dat het niet laag r
aangaat om een halfuur van de kust te
laten Iaden en lossen.
In do haven van Makassar, ook in belang
toenemende, kan men soms niet bitiuen-
varen, maar most gewacht worden op een
gur.stigen waterstand. Voor de haven toch
ligt een groote zandbank, dis veel geva r
oplevert.
ln de Molukken vindt men uitat kende
havens, die ten allen tijde bereikbaar zijn.
Wjj noemen slechts die van Amboina en
Eanda, doch or i3 nagenoeg geen verlich
ting en geen bebakening. Daardcor i3 met
name bet binnenloopen van de B'ai van
Panda, tusschen den Goenong-Api en den
Panenberg, bjj nacht onmogeljjk.
Bjj het uitbreiden van de culturen op
Sumatra en Borneo zjjn er nog d vewlc'i-
tige uitvoerplaatsen Patembeng, Pontianak
en Bandjermasin, die ook zich zullen komen
aanmelden om betere haventoeutenden. De
banken, die daar voor de rivi-ren liggen,
moeten ten deele worden opg r-imd of al-
i thans er moet een vaargeul gemaakt worden.
Dat alles zal millioeuen korten, maar dat
geld zal zijn rente ruimschoots opbrengen
Daardoor mogen wjj ons niet laten weer
houden om te doen, wat gedaan moot
worden.
I Het is met voldoening, dat wji een som
voor havenwerken op de begroot'ng zagen
geplaatst, al willen wji niet ontk nnen, dat
tegenover al wat noodig is, een onnoozole
acht millioen ons verre van toereikend ljjkt.
Men kan er zeker van zjjn. dat In-lis,
wanneer het zichzelf regeert, met heel and-ré
bedragen voor dit dool voor den dag zal
komen.
1 W.
I èssan. Deo 1917
Do «Jonker© sneemvJneïitoo,
Over die donkere sneeuwluchten kobben
de dichters al menigen boom opgezet. In
derdaad zgn ze Opvallend. Zij ge vod aan Itoö
sneeuwweer zijn eigenaardig karakter, «yn
geheimzinnig halflicht en zyn droeve som
berheid. Toch is een sneeuw!» - niets don
kerder dan een regen- of hageïluoht, ja, een
zomerache oo wee rel och t is hefcl wat com
pacter, en zou ook heel wat zwarter mogen
heeten.
Bij onze donkere sneeuwluchten hebbed
we met niete anders te doen dan met een
z.g. contrast-versohynseï. De witte sneeuw,
die op do landen ligt, die de boomen en
de daken bedekt, ja, die zeife zoo vermetel
is, zich tegen don wandelaar op te stapelen,
steekt af tegen den achtergrond, en geeft
dien achtergrond het dreigende zwarte ka
rakter. Niet alleen de lucht ziet er zoo
onheilspellend uit, maar molens en kerk
torens, voor zoover die sneeuwwit zjjn, lijken
eveneens veot donkerder dan anders. Bij do
lucht valt de tegensteF.ing met de absoluut
witte sneeuw echter te gemakkelijker op,
omdat haar uitgestrektheid het grootst is.
Het is dan ook niet toevallig, dat de echte
sneeuwlucht ai tjjd pas verschijnt, als do
eerste vlokken gevallen zijn. Ze'fa werkelijk
dunne luohton, waar de zon af ón toe eecs
doorheen gluurt, blijven er nog dreigend
uitzien, a!s er een dikke sm>enwdeken gelegd
is. Begint het to dooien, dan blijft buiton,
waar de sneeuwlaag niet mot modder ver-^
mengd is, de sneeuwlucht voortduren, ai valt
er ook motregen uit.
De sneeuwlaag zelf maakt het echter veel
lichter. Wanneer da volle maan op
sneeuwlandschap schynt, is het zoo licht,
dat men gemakkelijk kan lezen, zolfe oan
compacten druk, en zelfe de donkero lachten,
zonder maan en sterren, zijn wat minder
duister. Ook het thans zoo spaarzame k»?nst-
licht wordt op de sneeuw gereflecteerd, en
„krijgt hierdoor veel m:er effect.
Verbinding tusocken Engeland en Frankrijk.
Do Franscho ingenieur Sobillot heeft een
nieuw plan ontworpen om Frankrijk en
Engeland to verbinden. Niot door een brug
of tunnel, maar heol eenvoudig door een
dam van 130 voet breedte tusschen beide
landen te» loggen. D© op deze wijze verkre
gen landengte zal bestaan uit rotsblokken,
afkomstig van do klippen van Cal^-rdos
en Cotont-in, Bij voldoonde aa*bcidskrachten
kan het work in 4 A 5 jaar goreed zijn. Ia
do eerste plaats is aari de strategische voor-
doelen bij clït ontwerp gedacht.
In togonstclling met een brug of tunnel
kan do dam voor allerlei oorlogswerktuigen
onaantastbaar zijn.
Natuurlijk oiecht de scheep vaart ook haar
rechten. Daarom zullen in don dam twee
bruggen gebouwd worden, zoo hoog, dat
ieder schip er door zal kunnon. Het soreekt
vanzelf, dat deze bruggen gemakkelijker
verdedigd kunnen worden dan oen tunnel
of jien brug van 60 bogen.
Om den dam tegen aanvallen van onder
zeeërs te bovoilirren, zal hij van een groot
aantal vuurtorens en een olectrischo ver
lichting voorzien worden.
Sebillot schat do koeten op 32 millioen
pond.
Niopo.
Ook do Indiaan heeft zijn verfoeilijk ge
notmiddel. Hij snuift or niopo of pari ca,
een meel, dat heroic) wordt uit do zaad
korrels dor .Acacia- Niobe, en dat men
daarna in water laat. rotten j vormengd met
gebrande kalk ©n maniokmee) wordt do
massa na^odroogd, n bamboes bow aard om
dan door een paar dunne vogelbeentjes,
waarvan men de einden in d© neusgaten
steekt, opgesnoven t© worden.
Bij do bewoners aan de bóven Orinoco,
-aan de Rio Bran.-o en in Britèoh Guyana is
dit als genceR»n? rViel bekend. Hot meeste g©-
bru'.k maken do Indianen ten rnld-rn van do
An-ia^o-ne or van.
Niopo heeft ceu hevige nitvv r deelt
Hartwich mee in ,.Dio mensoh'.ichen Go-
nusziritteB' Jaarlijks rieron de Murus,
een Inddanenotam tusschen Madeira en
•Sums, acht da een fcoc^t, ter core van de
meerderjarigheid, der jonce mannen. Na
een drinkpartij blazen do feestvierders
rikaar parica in, on wel met zulk 6en
kracht, dat sommigen dood nn hun plcuvft
torwiil alle tof- om? v«! 'ic^n riido-
TT- - -n vervallen.
Vermeerdering of vormvan vogels.
Te^wnl uit com* "ce plaatsen van Europa
berichten karnen dat. bet anr' vo^e^s er
steeds minder op wordt, ver' 'l^n andere
rd.aat-'» weer van cm sterke toename, zoo
stérk zelfs, dat er rririen op ban rs^et wor
den. In Engeland"TF^ft een tii1'" e«n ware
maps"^annla.aa1 r-ebr,or©°M, ma r d°nk zij
het flink optreden dor boeren. ;a eon "root
deel der plan^^asten verdclrd Eivon-
aardiv ós het groots n-antal zangvogels, dat
zich in de omstr^k-m van h°°ft
renest-cld. o a. vele l'istersoorten. Men v»**-
(Tof, door don oorlog velo zangvogels
Italië verlaten en zmh <wor de andere lan
den versnreid hebben Morkwaardig is bot
voorkomen van do kwartel in do warme
geweien. In het laa-vland Briiona-'eh is
sedert do 1 natste zes jaar geen kwartel go-
zien. terwül er nu wel 12 paren gebroed
hebben Ook uit ander o streken als
BiscVriswerda in Saksen wordt eenzelfde
vorsriiiinrel vermeld. Juist de plaatsen,
waar het felst gestreden wordt, waren
voorheen de woonplaatsen dor kwartels,
vandaar die uittocht.
Een nieuwe wijn.
Onlanga ia er een maatschappij o<pgericht,
cMe zich ten doel stelt uit allerlei gewassen
wijn te bereiden. Het best geschikt werd do
rhabarbarplant gevonden. Uit d© dtikk©
bladstelen bereidde men een vocht, waar»-
van do smaak werkelijk aao heol sterkon
Cóto d'or deed denkon. De wijn was ver
bazend koppig, ondervonden do proevers.
Waar^chiinlijk zal hij binnenkort, in den
handel gebracht worden. Een bezwaar is tinto
-»%«-t> V- «•p"» WLP+ kfv -T—f—
