LEIDSCH mDAGBLAD.
Maandag 26 November 1917.
EERSTE BLAD.
Officieels Kennisgevingen.
Nederland en de Oorlog
wr** olim, Jkovrafwrrai*
1—5 regel» f 1.05. Iedere regel mee*
f 0.20. Kleine advertentiën van 30 woor
den 50 Cents contant; elk tiental woorden
moer 12'/» Cent.—Incasso volgens postrecUt,
Bewijsnummer 5 Cents.
Bureau Noordeindsplein. Telefoonnummers voor Administratie 175, Redactie 1507.
PRIJS DEZER COURANT,
tfceiden p. 3 mnd. 1.60; p. week 0AI
Buiten Londen waar agenten ge
vestigd zijn per week u ez u p 0.12
Franco per post m m a m p 2,-*
Nummer 17715.
Dit nummer bestaat uit Twee Bladen.
Met liet oog'op het groote
aantal te verwachten adverten
ties in ons nummer van a.».
Zaterdag, wordt een ieder aangeraden, liefst
Vrijdag, maar in e!k geval Zaterdagmorgen
vóór 10 uur v.m., de te plaatsen advertenties
aan te bieden, daar voor dezen Zaterdag geen
zekerheid gegeven kan worden, dat de tüsschen
10 en 11 uur v.m. aangeboden advertenties nog
geplaatst kunnen worden.
VERGADERING
van den
GEMEENTERAAD VAN LEIDEN,
op Donderd g 29 November 1917,
des namiddags te twee uur.
Te behandelen onderwerpen:
lo. Benoeming van een ambtenaar
yun den Burgerlijken Stand. (281)
2o. Benoeming van vijf leden der
Plaatselijke Schoolcommissie. (274)
Go. Benoeming van een leeraai in lo
oude talen aan heb Gymnasium. -(284)
4o. Praeadvies -op heb vorzoek van 3.
de Braak om oerv-ol ontslag als onder
wijzer aan de Jongensschool 2de klasse.
(375)
5o. Voorstel Lot onderskandscho op
dracht van de levering van boeken, kaar
ten, platen, e. d. ten dienste van do open
bare lagere scholen cn de Kweekschool
voor Onderwijzers en Onderwijzeressen.
(262)
Ou. Voorstel tob wijziging der bogroo-
tin-g, dienst 1917, in verband meb de ver-
hoóging van heb geraamde tekort op de
exploitatie van het tijdelijk Levensmidd-e-
leribedrijf. (280)
7Voorstel tób beschikbaar J^ellÊng
van gelden om de Plaatselijke School
commissie in staat to stellen, haar secre
taris een vastir jaarlijkeoho vergoeding
brie te kennén. (279)
vo. Voorstel tot intrekking- van het
Raadsbesluit van 12 Juli 1917, tob aan
koop van do-perceelcn teelland c.a., ach
ter Pomona.'1 kad. bekend gemeente
Ocgslgeest-, Sectio E, Nos. 2198 en 2225 en
tol beschikbaarstelling van de -voor dien
aankoop benoouigde- geldcü. (276)
fin. Praeadvies op 't verzoek der ver-
•ecuiging .Vakschool voor M'éisjés voor
Leiden'en Omstreken." om toekenning'
van een subsidie voor haar vakschool.
(277)
11iPrner op het verzoek van de
i',;i -vorefng, afdceling Leiden van
de R.-K. Internalioijfalp- Verccniging tob
Bescherming van Meisjes, om verhooging
van do subsidie,, ten behoeve van haai'
vakschool viii' meisjes uit den werlc-
ma.nsJóand. (278)
IIie Vo.orste 1 tot nadtnc vaststelling
van den prijs van het gas. (283)
..8RANDSTOFFENCOM MISSIE LEIDEN
Be aandacht van allen, die brandstoffen
uit» de afdeeling KLEIN-INDUSTRIE onto
gen. wordt er op gevestigd, dat deze week
de aanvragen moeten geschieden voor het
vierwekelrjksch tijdvak von 10 December
19175 .Januari 1918.
Formulieren hiervoor zijn te bekomen aan
a>ns" Bureau en bij d<? sub-commissies in do
buitengemeenten.
Na I December ingekomen aanvragen
worden ter zijde gelegd.
Po Directeur van liet. Brandatoifenbureau,
KRAMER.
LEIDEN. 26 NOVEMBER.
Als woórloopigo afrekening van de
jonunissie voor den bazaar, in de Stads
gehoorzaal gehouden, bij gelegenheid van
de opening dor nieuwe Zendingsschool te
Öegöfcgeest, heeft het bestuur van de Ned.
Zendingaschoolvereehiging -rzitter
prof dr. iï. M van Nes out gen te
som van vijfduizend gulden,
Onder voorzitterschap van mr. dr. (J.
W. van der Pol Bz., voorzitter van de Vrga.-
Vereeniging „Vooruitgang'', alhier,
gisteren in het Nutsgeboivw.een druk
.o vergadering gehouden van afgevaav-
n van Kiesverenigingen en correépoc-
dc ntsuhappeu van den Yrijz.-Dem. Bond in
den Kamer-kieskring Leiden, personeele le
den en geestverwanten. De KAnierleden, da
heeren Ketelaar en mr. Rodenburg, woon
den de vergadering bjj, terwijl het hoofdbe
stuur Vertegenwoordigd werd dcor mevrouw
iVan ItallieVan Embden en den heer Eke-
ring.
Tul een kiesfederatie werd besloten. Het
bestuur zal gevormd .worden dooi* alge vaar
digden van afdeelingen, uit iedere afdeeling
één.
Het doel is propaganda in woord on ge
schrift. Overwogen wordt de benoeming van
een vasten propagandist.
Met een programma, waarvan de m-
■Kuid al dadelijk veel goeds beloofde, tra
den gisteren in heb Leidsche Volkshuis op:
de chimes H. Beekhuis (piano), S. Botterna
(viool) en M. Vermaes (alt).
Hoe schoon was reeds de inzet met heb
„Erbarme dich" uit de Ma-fctlieus-Passiom
Zang, viool en piano wormden hier een
ontroerend geheel.
La tér, in de sonate van Handel, hadden
pianiste en violiste opnieuw gelegenheid
te toonen, hoezeer zij waren vertrouwd
aan elkaar. Mejuffrouw Bottema liet haar
viool klagen en straks weer juichen met
'n streek, waaruit heel de ziel sprak, ter
wijl mejuffrouw Beekhuis aan de piano
tonen ontlokte, zóó parelend van 'klank,
dat het niemand verwonderde, dat heel de
zaal in aderalooze stilte luisterde. In „The
ma met variaties" gereikte c^e pianiste
haar hoogtepunt; weJk een gevoelvolle
aanslag
Voegen wij hier nog bij, dat- de zange
nes aver een zuiver cn klankvol geluid
beschikt en de Hollandse he tekst de liede
ren dubbel deed genieten, dan lijkt het
bijna overbodig te vermelden,, dat het be
gaafd drietal door het warm gestemd pu
bliek met een hartelijk applaus werd ge
dankt.
De to on c.el vereeniging „L'Union fait
la -Force" gaf gisteravond 'm bal- en voor
drachten avond in 'Zomerzorg", onder lei
ding van den lieer H. J, van Leeuwen -Jr.
Bij de opening sprak de voorzitter de hoop
uit, dat alle aanwezigen een prettige:i
avond iwochten hebben. De jonge humo
risten Sampion en Van der Steen gaven
blijk, de kunst van voordragen wel to ver
staan. Ook de amateurs hebben zicli goed
van hun taak gokweten. De heeren Dee
en Van Well zorgden voor een goed sfcukio
muziek. De zaal was vol.
Te Amsterdam slaagde voor het
•examen stenografie-,,Graote" 130 letter
grepen per minuut afgenomen door het
Genootschap voor Sten. „Groote', de heer
J. P. Slooa, alhier.
Zaterdagavond te ongeveer halftwaalf
kreeg do 21-jarige L. J., in het Plantsoen
een toeval. De jonge' man werd in bewuste-
Ioozen toestand bg een der bewoners bin
nengedragen. Na eenigen tgd daar te heb-
b'eQ vertoefd, kwam hg bg, en werd door
een politieagent naar zijn woning geleid.
De storm van Zaterdag op Zondag
keefö blgkbaar in deze gemeente weinig
schade aangericht. Hier en daar woei een
dakpan af of werd een talc van eau boom
gerukt. Doch daarbij schijnt het te zijn ge
bleven. Alleen werden de ontvangdraden der
draadlooze telegrafie tusschea de Pet ruskerk
en de Lodcwijkskerk verbroken. Zij hingen
nu over de (laken der huizen. Gevaar lever
den desa loshangende draden echter niet op.
Vandaag werd de installatie weer hersteld.
In de Stedelijke Werk-lnrichting zgn
opgenomen in de week van 18 tot 24 Nor.
210 Volwassen- personen en 63 kinderen, to
taal 273.
Indisch Sludeuteneongres.
Op het voortgezet Student, ncongres kseft
Zaterdag de heer Van Mook, praeses der
Indologenvereeniging te Leiden, liet woord
gevoerd met uiteen te zetten wat hij bedoel
de met het verschil tusschea de inwendige
organisatie van hooger orde, tegenover het
lager georganiseerd rechtswezen: een ver
schil in wezen, niet in graad.
Wat Indië betreft, kan men wel zeggen,
dat de aanleiding tot zgn gezagsvestiging
was economische aanraking. De O.-I. Com
pagnie had tot doel handel, doch handels-
bloed eischt zekerheid en continuïteit der
h eet schend e voorwaarden. In Europa vond zg
die. maar in den Archipel niet. En nu greep
zij naar het zwaard. Door haar eigen poli
tiek vcortgedrongen, ging zg den. weg der
annexatie op en n'jyn zelf het bestuur in
handen. Wanneer een dergelgke gezagsvesti
ging een weldaad genoemd mag worden, dan
moet te bewgzen zijn, dat zrj in zichzelf voor
de onderworpen volkeren de kiemen van
vooruitgang in zich draagt. En spr. trachtte
aan te toonen, dat dit inderdaad het geval is*
geweest-. De voordeelen zgn niet te ontkennen.
Men zegt, dat aan de schaduwzgde staat
hei feit der onderwerping van een vreemde.
Daarin ligt eeu grond van waarheid, doch
ni'on dient in het oog te houden, dat niet een
natie onderworpen werd, maar 'een despotisch
vorst met zgn machtige vazallen.
Op deze inleiding volgde weder een geani
meerde gedachten w isseling.
Na afloop hield de jubileeren.de Vereeni
ging een druk bezochte receptie in de ont
vangkamer der Staclszaal, gevolgd door een.
thé-dansante.
Een gemeenschappelijke maaitijd niet een
bal besloot- de feestelijkheden.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
„Het Intieme Toon eel"
Gisteravond zgn de beide Bouwmeester'a
Frits pn Adolf, hier weer geweest met hun
„Intieme Tooneel". Ditmaal niet een nieuw
programma. De belangstelling id voor dit
gezelschapje niet bgster groot; te oordeelen
tenminste naar het bezoek van gïeterem
Het programma bood afwisseling voldoen*
de, maar was toch minder boeien<f door den
vorigen keer. .Wel heel goede actie, m&Sfc
het werk zelf voldeed minder.
Na den proloog kwam een ééu-aoter vaa
Richard Oswald, „Manolescu7, waarin I#
Kluun verdienstelgk een kokette getrouwde
vrouw speelt, Alex. Frank' niot onaardig is
als de verleider en Fred. Vogèding een char-'
mante dief, dte reeds in de woning- w
voornoemde dame is, als ze met haar bewon
deraar thuiskomt en daaruit voordeel wéét te
trekken.
Er was nog zoo'n één-a eter met een ëer-
stc-klas dief-er in, „De Kus." Adolf Bouw
meester was ditmaal de dief en lirj heeft
deze hiet veel kleur gegeven. Een heerlgk'
type., die hier het beste van den geheelen
avond gaf. Alex. Frank was ditmaal'politie
commissaris. 't Moet een charmeur zijn, maar
dat was Frank nu juist niet. Jo Kluun wad
een jonge weduwe, een juweeltje. Dit is
wel liet genre, waarin deze actrice zich het
meest thuis gè-voelt. Een voordracht, die ze
faf als Walenerech boerinnetje verkleed, in
ialect, was te dilettanterig. Die deel 't heel
wat minder.
In „De Kus" gaf P. Fuchs verder een
kostelijk charge van een politieagent.
Hetty Beck heeft weder de van vorige
voorstellingen bekend „Vlucht van Pierrot-',
door Dirk Verbeek, voorgedragen.
Een bekende één-acter was die van Conan
Dcyte, „Zg," al zagen we die niet eerder
van dit gezelschap, uitnemend apel van Fritia
Bouwmeester en van Hellv Beek. De eerste
als de in-het-nauw-gebrachle echtgenoot de
tv. cede als z'n jaloevsche boosaardige vrouwtje
dat 'hem zijn vroegere liefdeshistories doet
biechten.
Ook „Doedenrit", van J. B. Schuil was
geen onbekende. Daar kreeg Pine Beider ge
legenheid om haar mooi, dramatisch talent
te toonen .Zeer gevoelig heeft ze de vrouw
van den ritmeester, die verliefd is geraakt
op een ander officier, gespeeld. Minder
krachtig, maar toch niet zonder verdienste
waren Frits Bouwmeester en Vogèding, re
spectievelijk als de eerste luitenant der ca
valerie en den ritmeester.
Do zand- en griutkwestie.
In antwoord op de vraag door hei Kamer
lid don heer Van Hamel den 23sien Ootober
1.1 gesteld, verktoai'-de do Minister zich gaarne
bereid, de met de Dultsche cn Briische re-
geerlng gevoerde briefwisseling over den.
doorvoer van zand en grint van Duitsland
naar België en van metalen in omgekeerde
riehting, aan de Kamer over ie leggen, nadat
overeenkomstig internationaal gebruik, de
toestemming der betrokken rcgecringen. ieder
voor haar deel, daartoe vorkregen zal zijn,
alsmede de beide rapporten., door do Ncder-
landsclie genie-olficieren zoodra mogelijk aan
de Kamer te doen toekomen. Nactemaal tot
op 20 November geenerle.i overlegging heeft
pl.Tftfs gehad, vroeg de heer Van Hamel op
Iaaisgenoemden datum:
Heeft Z. Exc. reeds zekerheid verkregen,
omtrent de houding door de betrokken re
geeringen, ieder voor liaar deel, ten aanzien
van den wonscli der Neder la ndscbe regee-
ring aangenomen, en wanneer is. de ovcrle-g-
glng vau de briefwisseling en van de rappor
ten der genie-officieren te wachten?
Op Nov. antwoordde de Minister v?a
Biütonlandaelie Zaken:
Do toegezegde overlegging- van besèhcjden
heeft vertraging ondervonden, behsdèéla door
het uitblijven der gevraagde toestemming tot
publicatie wat een tweetal stukken betreft,
anderdeels doordien enkele inmiddels ont
vangen stukken beantwoording vereischton
en de tekst der antwoorden bezwaarlijk kan
worden bekend gemaakt een zekerheid is ver
kregen, dat zij hun bestemming hebben be
reikt. De Minister vertrouwt in de-u loop der
volgende'weck de bedoelde bescheiden bc kun
nen overleggen.
Koleugebrek en schooltijden.
In verband met de brandstoffanachaarschte
te Voorhout zijn de lesuren op de O. L. School
gewijzigd. Er wordt onderwijs gegeven op
Maandag, Dinsdag, Woensdag, Donderdag en
Vrijdag. Eiken dag van 's morgens half ne
gen tot 11 uur en *3 middags van 1 tot 3 uur.
De Zaterdag is voortaan vrij.
Het uiivaarvepbod der stoomtrawler».
De laatste stoomtrawler, welk-, zióh op de
vlsschevij bevond, is te IJmuidon terugge
keerd. De verschillende dezer vaartuigen, dia
nog met hout als brandstof in de vaart kon
den worden gehouden, moeten nu door het
békende uitvaarverbod voorloopig binnen blij
ven.
Yredesbeweging iu Nederlaud.
In het Hötel „de Wittebriig", ia Den Haag,
heeft oen bijeenkomst plaats gohad. uitgaan
de van deen Nclerlandsehen Anti-Oorlograal
en do Vereeniging Vrede door Recht, om
daardoor tc komen tot een Gemeenschappelij
ke Dinnenlandsche Vrodospropaganda.
Als spreker trad op mr. S, v. Houten, mei
het onderwerp „Hoe is eon duurzame vrede
te verkrijgen?"
De voorzitter der afdeeling 's-Gravenhage
van cte Vereeniging Vrecle door Recht, mr. v»
d, Flier, woes er op, dat zoowel de Ned, Anti-
Ooulograad als Vrede door Recht van heden
af schouder anu schouder zullen staan ora
oen krachtige vredespropaganda 'te voeren.
Wascliindustrieelen.
Te Utrecht ia een druk bezochte bijee-n-
komsl van waechinduatrieeleu gehouden,
ten doel hebbende de bespreking van dg
plannen dor regeering in zake de concen
tratie van het bedrijf. ZR werd bijgewoond
o. door den heer Zaalberg, als verte*
genwoordiger yan d«i directeur-generoal
van den arbeid, door voorzitter* van ver
schillende brandstoffencooffiifsefM »n doof
enkele rijksconsulenten.
De heer J. Ka-meïbtek: Ha-ariem, ver-
tegenwoordigend^ da lYoroeni^ng van
wAAdhlnduBtnecfea voor Baarton «a Om*
irtrekaa, M—Una Ydö den NoderL Hanse-
bood, op aaiütfcadng ran welko vereentr
gin® ideas vergadering waa Megd, betoog
de, dat bel RlRnfiDoienbnrean aanatuarl op
-der klein-indu3fcrieelon. Voor de k'achfc
der concenfcratie-commissio, dat de klein-
•industrio veel kolen vermorst, ontbrccka
het bewijs. Concentratie zal geen bespa
ring brengen, daar de machines bediend
zullen, worden dooi* vreemd personeel.
Concentratie is met een standaardprijs
onuitvoerbaar. Men wil concentratie op
de grootst mogelijke schaal. In Loosdui
nen b.v. zullen or van de 17 wasseherijen
sleohtö 3 overblijven. Spreker meende, dat
men oérst proeven had kunnen nemen met
bezuiniging. Krachtig wekte spreker de
aanwezigen ten slotte op tot medewerking
om dit gevaar voor den middenstand af ie
weren.
Bij de nu volgende uitvoerige gedach-
tcnwisselmg werd o.m. betoogd, dat door
de concentratie geen besparing van brand
stof verkregen zal worden, terwijl de
werkloosheid zal toenemen. De heeren
Visser en Hagenaar, uit Amsterdam, hou
ders van sbrijkinrichtingen, zeiden sterk
tegen concentratie te zijn, en dat a-lle 800
strjjkinricuitingen in de hoofdstad, waar al
een soort vrijwillige concentratie bestaat,
dit standpunt deelen,
De vergadering verklaarde zich ten slot
te eenstemmig tegen ooncentratie.
Besloten werd tot de instelling van oen
commissie van actie. Do heer J. Kamer
beek werd voorts als voorzitter aangewe
zen. Aan bijdragen voor de te voeren- ac
tie werd staande de vergadering f 830 in
gezameld.
Grondstoffen roer do papierfabricage.
Te Volsea is hei Nederlandsclie stoomschip
„Eendracht" aangekomen met oeri vüllo la
ding houlslof uit Gothenburg voor de papier
fabriek aldaar.
Nog Vwo© Noderlandjcli© stoomschepen wor
den uit Zweden mot een dergelijke lading te
Vclsen binnen enkele -dagen verwachi.
Zelf beveiliging tegeu hot mijiigevanr.
■Te Hellovoetsluis bij woelige zee buiten
gaats een officieele proefneming gehouden
met het stooinloodsvaartuig No. 11, waarop
het pi'oefioested tot zclfhovoiliging legen mij
nen volgens hei. systeem Vink-Benthem ia
aangebracht. Deze proefneming is naar
wen§ch geslaagd. Behoudens een breuk in een
onderdoe! der constructie, hetgeen toegeschre
ven moot worden aan het gebruik van min
der goed materiaal en dus van ondergeschikt
belang moet worden geacht, werd door ueze
pr ef bewezen dat zelfs bij woelige zee het
toestel behoorlijk t© bohandelen, voldoende
sterk en'zeewaardig is.
Smokkelaar doodgeschoten.
Bij de Kctelonberg, in de buurt van Venlo,
werd door de militaire kommiezen een zekere
S. doodgeschoten. De man was omstreeks 25
jaren oud en gehuwd. Hoogstwaarschijnlijk
is a g een ander aangeschoten. Men vermoedt
ra-et een groot? bende smokkelaars, té doen
te hebben.
Arbeider» naar Diiitsckiaad.
In don laats ten tijd zijn uit verschillende
Gelderache grensplaatsen tal van personen
naar Duitschla-nd vertrokken, om daar in de
munitiefabrieken te werken. De arbeiders
vertrekken dea Maandags en komen des Za
terdags terug, terwijl zij ecne kleine hoeveel
heid levensmiddelen op vergunning medene-
men.
Onze quarantaine.
Van da vier qua ra utain (-Stations aan de Ne-
derhundscli-Duiteoho grenzen, nJ. to Sittard,
Venlo,. Enschede en Bid ara is dat to Sittard
wel het grootst. Hot biedt plaati» voor 300 per
sonen, terwijl de andere op ongeveer do helft
van. dat aantal berekend zijn. In 't begin kreeg
ieder station do vreemdelingen, dio in do buurt
ervan waren aangehouden en werden dus Duit-
schors on geallieerden bij èljcander-in obser
vatie gohoudon, doch al spoedig werden op
verzoek van de Frons oho ambassade de vijande
lijke naties gescheiden, daar het vooral voor de
Fransehen eon pijniging waa met Duitschera
onder één dak te moeten zijn. Men zegt dat
op- een neutraal gebied de vijandschap niet
moor bestaat, maar wij hebben ondervonden,
dat do gevoelens van do,Franschen, Belgen en.
Engelsohou verro van viiondsohappelijk zija
voor do notie; dio hun zooveel lood berokkend
heeft.
Do quarnntoine stations zijn gebouwd ora
ons land to beschermen tegen een groot cn en
sluipenden vijand, nJ. de besmettelijke ziek
ten. Daarom warden alle personen, die op
onregelmatige wijfie de grens overschrijden,
aangehouden cn naar de stations doorgezon
den. Voor deze transporten is eon aparte wa
gen aan do tram gehaakt, waarin geen parti
culieren. mogen plaats nemen en die na iedere
reis ontsmet wordt.
BehaWo da vier ha rakken bestaat bol qua
rantaine-station te Sittard uit een bad- eu ont
smettingsgebouw, vrouwenbarakken, hospitaal
en administratiegebouw, waarin zich de kanto-
xen bevindon van den directeur on de adjunct-
directrice, d» keuken en het magazijn.
Vorder ia ar een gebouw, waarin zich de
elöctrische wateriusfaJIatio en verschillende
boi«gplaatsou bevinden. Voorts een gebouw, waar
de wacht, bestaande uit 22 soldaten en twee
sergeants, gehuisvest is en een gebouwtje met
spreekkamer voor do consuls, eon photo-kamer
en ten 6lotte twee provoosten, waarvan ge
lukkig weinig gebruik wordt gemaakt. De
wasob- on naalafdceling zijn ook bij het bau-
Jiafe aangebouwd.
.Wanneer dé vluchtelingen aankomen worden
M ontvangen La do z.g. vuile afdeeling, waar
ÏM ttun geld afgeven ter bewaring en waarna
£9 oen voor eon in 't kamertje van den dokter
worden onderzocht.
Dp meesten zijn gezond, alleen wat onder-
Voed, doch ze zijn zeer vuil, vooral do Russen,
'daar ze soms wekenlang onderweg zijn en
steodp te voot' moeten gaan. Ook schijnt het
onthrizingssyeteem in Duitschland toch nog
mlftl te bö3t to zijn, want de Russen hebben.
Op Oêti enkele uitzondering na, allemaal gezel
schap, dooh daar weten we hier in Holland be
ter raad meo.
Na het onderzoek worden allen gebaad en
wnoliton dan in de schoone afdcolLng op hun
kleeron, die zo, nadat ze gedesinfecteerd zijd,
in den oven, weder aantrekken.
Daarna gaan ze naar hun barak, waar zo
blijven lot don dag van vertrek. Ze worden;
dan onder militair geleide naar de verschillende
consulaten gebracht, die verder zorg dragen
voor do bestemming hunner landgenooten.
Na het vertrek van zoo'n transport worden
do bedden en dekens gedesinfecteerd, de zaal
wondt duchtig met creolin geschrobd cn d»
nieuwe gasten kunnen den volgenden dag weer
komen. Iedero gast hooft aijn eigen, etensbak.}»,
lepel,~kopjo en wasohkom. Ze houden dat altcv»
zelf schoon, daar zo natuurlijk in alios als be
smet beschouwd moeten worden en er dus niet»
in do keuken mag kornon ;wat door ben ge
bruikt ia.
In iedere zaal is dag en nacht een burger
bewaker, dio dienstileeren heeft, waarin hij do
quarantaine niet mag verlaten.
Men heeft burgerbewakers aangesteld, omdat
de krijgsgevangenon al lang genoeg soldaten
ora zich heen hebben gehad. Voor de builon-
bewaking zorgen do sergeants met de militai
ren. Voor do vrouwonbarakken zijn bewaakster».
Da Limburgsche Mijnen.
Het verslag, van het Staatstoezicht op da
mijnen over 1916 geeft o.a. de volgende cijfers:
Do opbrengst van do mijnen was als volgt:
Dominitil-e mijn 389.166 ton (tegen 393.032 ton
in 1915), Willem en Sophie 230.000 (209.500),
Oranje Nassau 1331.882 (245.580), Oranje Nas
sau II 317.037 (278.166), Laura en Veröeniging
418.100 (852.400), Staatsmijn. Wilhelmin*
474.883 (184.009), Staatsmijn Emma 488.302
(607 .063), Staatsmijn Hendrik 6767 (503). tie
totale opbrengst in 1ÖJ6 wa,s 2.656.087 ton te
gen 2.332.747 ton iu 1915.
Gemiddeld waren 12.466 personen in dien.it
der unjnen workzaara, tegen 10 271 in 1915-
Daarvan werkten 0226 (tegen 7622 in 1915) ou-
dergroftds en 3240 (tegen 2649 in 1915) boven
gronds. De uitbetaaldo loonen, inclusief dufir-
t&0>?alag en gratificatiën bedroegen voor on der-
dergrcmdsche arbeiders gemiddeld f 979,11 per
man (tegen f 846.S81/® iu 1915), \oor de boven-
groudsche arbeiders gemiddeld f 677.16'/- (to
gen f 591.25 iu 1915).
Op 31 December waren cr onder het pcisii-
neel 1226 Duitschere, 1648 Belgeu, 332 Oos
ten rij kera en 115 andere \Teeindelingen.
De verkoopwaaudo der uitcedolven kolen be
droog f 30.639.508 (tegen f 21.152.338 in 1915).
Van de totale productie werd ongeveer 5.5 pel.
aangewend voor eigen gebruik. Verkocht wer
den 2.501.034 ton (legen 2-268.213 in 1915) You
dezo hoeveellvekl werd door één mijn een gering
gedeelte geleverd naar liet buitenland (in ver
band niet oen contract dat de Dominiale mijn
heeft met -een steenbakkerij even over de Duit-
echo grens). Teh aanzien van do verwachtingen
bcticffcikle hét Nederlands che mijnwezen ge oft
het verslag uiting aan de verwachting, dal
wannoor de Peel, waar rich evenals in dc Bel-
gïsclie Kemptui uitgestrekte nog maagdelgko
ateoiikoienlagen heviiu^on zij 't ook op aan-
zienliikö diepte, geëxploiteerd zal worden, en
alle nu Aeods bestaaudo mijnen in volle ex
ploitatie "zullen zijn, Nederland zich. grooton-
dcels zelf van kolon zal kunnen voorzien. To
gemakkelijker zal dit gaan, omdat, als de Maas
bevaarbaar zal zijn, het kolenvorvoer van het
Peölgebiecl uit kaa geschieden per schip, waar
door dit gedeelte van het land een groot Yöor-
deel heeft boven Zuid-Limburg.
Gecondenseerde melk on melkpoeder.
Nu door den minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel maxunumprijzen voor
gecondenseerde molk en melkpoeder zijn
vastgesteld, do door de Regeering gemaakte
voorraad voor het publiek verkrijgbaar
wordt gesteld en het dus te verwachten is,
dat vole huismoeders deze producten ate
een welkome tegemoetkoming in de rnelk-
schaarschte zullen gaan gebruiken, geeft het
Bureau van Mededeelingèn i.z. de Voedsel
voorziening enkelo aanwijzingen voor heb
gebruik van deze artikelen.
Melkpoeder is bijzonder geschikt
voor de bereiding van allerlei gerechten,
waarvoor anders volle melk o! tapte-melk
wordt gebruikt, als rijstebrij, griesmeel,
maizena, chocoladepudding, vanillëvla,
flénsjes, pannekoeken, havermoutpap, enz.
Ook laat 'het zich uitstekend aanwenden
voor heb koken van chocolade-, anijs-,,
slemp melk enz., voor liet gebruik in koffio
en thee is het echter niet zoo geschikt.
Bij de ber ei (Mug van grie-smeel, haver
mout e.d. kan de grondstof eerst met water
worden gekookt, waarna later het melk
poeder* er droog doorheen kan worden ge
mengd Deze bereidingswijze verdient
bovendien alle aanbeveling omdat alle meel
soorten eerder gaar zijn in water dan in
melk, waardoor nog wat brandstof kan
worden bespaard.
Gecondenseerde taptemelk met suiker
wordt- in blikjes van 370 gram afgeleverd.
Do melk wordt door suikertoovoeging eu
uitdampen van water tot dab product be
reid. Deze melk krijgt na 1 iï 3 maanden
een iets donkerder kleur en wordt tevens
wat dikker. Zij is echter cfan ook nog goed-
voor rnenscheiijk© voeding te benutten.
Voor keukengebruik en gebak moet dezo
ruelk met .3 of 4 deelen water worden ver
dund. Door do groote hoeveelheid suiker te
de smaak ovcrheerSchend zoet.
Voor koffie, thee en cacao kan dezo melk
zonder verdunning onmiddellijk uit de bus
woreïen gebruikt-, door een theelepeltje per
kop too te voegen. Ton gevolge van hot
ontbreken van het vet is gecondenseerde
taptemelk niet geschikt voor kindervoe
ding.
Heb ifl in heb algemeen aan te bevelen,
melkproducten op een koolo droge plaats to
bewaren, b(j gecondenseerde melk is het
noodig de busjes om cfo 1 of 2 weken te
koeren. Blijkt bij opening de geconden
seerde melk zuur te zijn of vertoont zich
hierbij gasontwikkeling of rotting, dan m
het product ongeschikt voor menschel ijk ge
bruik.
