De Wereldkrijg.
Mo. S77Ö2.
LËIDSCH DAGBLAD Zaterdag 1CT November.
Tweede Blad. Anno 1917.
Persoverzicht.
W$? ag'eiarttii vlek
FEUILLETON.
FANNY's TWEEDE HUWELIJK
De onderwijaerssalarie-
e n; De „HAAGSCHE COURANT''
ge-gt in een driestar
Het door Minister Cort ingediende wets
ontwerp tot verhooging vam een aantal on
derwijze rswedden zal in onderwijskringen
teleurstelling hebben gewekt. En dadr niet
alléén
Zeker is het te waar dee ren, dat de Re
geering wil te geraoet komen aar. den
nood der slechtst bezoldigde onderwijzers,
de hoof-en inbegrepen, nl. zij, die op'het
wettelijk minimum of slechts even daar
boven staan; en erkend moet worden, dat
aan de slechts' bedeelden in deze categorie
door de Regeering zelfs méér opslag wordt
toegekend dan het geval was in het door
beide Kamers aangenomen, maar door de
Kroon niet bekrachtigde wetsomtwerp-
Marohant. Maar terwijl laatstgenoemd ont
werp aan al 1 e onderwijzers f 100 méér
wilde geven, sluit heb Regeeringsontwerp
een zeer groot deel van de onderwijzers,
waarschijnlijk wel het grootste deel, ge
heel van de verhooging uit.
Nu hebben stellig de minimum-lijders"
in de onderwijswereld heb meest behoefte
aan verbetering van hun inderdaad treu
rige positie. Maar ook de hooger bezoldig
den maken met goed recht aanspraak op
verbetering. De maatschappelijke ,,stan-
ding" van den onderwijzer, vooral in de
steden, is tegenwoordig niet meer wat zij
in vroeger jaren was, maar aanmerkelijk
hooger. En dit. is 'n verblijdend verschijn
sel, met 't oog op het peil van onderwijB
en opvoeding, omdat men mag aannemen,
dat daarmee een stijging van het intellec
tueel© on beschavingspeil van den onder
wijzersstand zal gepaard gaan. Maar het
zal welhaast geen tegenspraak vinden, dab
de bezoldiging met die stijging van de
standing" géén gelijken tred heeft ge
houden en dat in het algemeen de onder-
wijzerswedden ouvoldoendo mogen heeten.
Dubbel onvoldoende, nu de oorlog het
leven ook'in ons land zoo belangrijk duur
der heeft gemaakt, een verschijnsel,
dab waarlijk niet met den oorlog zal ver
dwijnen
Het is waar, dat meb fs Rijks geldmid
delen in dezen tijd zuinig moet worden
omgesprongen en dat de Regeering de jaar-
lijksche kosten van haar ontwerp schat
op 1V2 millioen, tegen. 3 millioen voor het
ontwerp-Marchant. Doch als men de bil
lijkheid van een algemeonc verhooging der
onderwijzerswedden erkent, mag men niet
ter wille van een besparing van V/2 milli
oen (vergelijk dit bedrag eens met de vele
millioenen, die voor andere doeleinden
noodig zijn en ook worden toegekend)
dio billijke verhooging laten rusten. Dat
ia een verkeerd stelsel van bezuiniging,
tcu koste van een bepaalde categorie van
personen.
Daarbij komt nog dit. Waar men over
het algemeen erkent, dat de onderwijzers-
wedden thans te laag zijn, zal de onver
mijdelijke verhooging, indien het Rijk de zo
weigert, in menige gemeente ten laste ko
men van do gemeentekas, althans wat de
openbare school betreft. En dót, terwijl
de financiecle nood der gemeenten dezen
juist aanspraak doet maken op meer steun
van Rijkswege.
Zoo zulk 11 dan de gemeenten, die hun
onderwijzers geven wat hun toekomt, de
dupe worden, cn zal, daar dc regeling
niet algemeen is, de ongelijkheid tusschen
de wedden in verschillende gemeenten en
óók de ongelijkheid tusschen openbare en
bijzondere onderwijzers worden vergroot.
Alles bijeen genomen, hebben wij niet
don indruk, dat het Regeeringsontwerp de
voorkeur verdient boven 'fc ontwerp-Mar
chant. Integendeel!
Sluit de gelederen. In het
Novomber-mimmcr van hot Ohr. maand
schrift „STEMMEN DES TIJDS" komt
o. m. een artikel voor van oud-minister
Oolijn, ónder het opschrift: „Sluit, de ge
lederen". Wij onlleenen or het volgende
Wil de Regeering heb geheel© volk "ach
ter zich hebben bij de vervulling van haar
zware taak, dan dient zij volkomen partij
loos te zijn en behoort heb huidige Kabi
net geen andere begeerte te hebben dan
een waarlijk nationaal Kabinet te zijn. Het
is nu te laat om te twisten over do vraag
of het geen overweging verdiend had het
Kabinet te reformeeren in dien zin, dab
vertegenwoordigers van alle partijen er
zitting in hadden genomen. Ook zonder
dab is trouwens een onpartijdige regeoring
niet ondenkbaar en de erkenning van het
feit, dat 't huidige Kabinet er naar streeft
om zoo weinig mogelijk partijgeschil op te
wekken, valt niet zwaar.
Hoe meer de nood klimt, des te meer
echter zal de stipte naleving van dien
eisch plicht zijn.
Maar ook de politieke partijen, heel heb
N-'derlandsohe Volk, hebben een gelijken
plicht te vervullen. In de eerste oorlogs
dagen vond Troelstra heb juiste woord,
toen hij zeide, dat deze dc nationale ge
schillen moest overlie ersch en. Dat. was
toen op zijn pas, maar nu vooral niet
miader. Toen eischte ons politiek volks
bestaan eendracht, nu komt. daarnevens
de eisch van sociaal-economisch te blijven
bestaan. En zoo ooit, dan is juist nu een
dracht noodig, gepaard aan offervaardig
heid.
Veel is door de Regeoring reeds gedaan.
Zij moge nl eens hebben misgetast in de
keuze der middelen, wie durft., alles over
ziende.'ve^khyen, dat hij het beter gedaan
zou hebben? De cribiek behoeft daarom
niet te zwijgen, maar zij is alleen op haar
plaats, indien zij iets anders beoogt, dan
bloote negatie.
Nog veel minder zal echter gedaan moe
ten worden en nog veel meer offers zullen
van de gegoeden onder ons worden ge
vraagd. Als we nu nog vechten moesten
over den „tienden penning", niemand zou
er over denken. We zijn allang aan veel
meer gewoon en we moeten ons vertrouwd
maken met. het denkb->old, dat. er nog wel
meer noodig is.
Dezer dagen hoorde ik van een vermo
gend man een wijs woord- In de oorlog
voerende landen laat men zich uit gemeen
schapszin dood en, zouden wij dan niet
elkander uit gemeenschapszin in het leven
houden? En is op zulk een vraag eigenlijk
nog wel een antwoord noodig?
Het tegenwoordig geslacht behoort den
last dezer burgerlijke crisisuitgaven te
dragen. Burgerlijke, in tegenstelling tot
de uitgaven voor onze weermacht. Deze
hebben gestrekt tot handhaving van ons
onafhankelijk volksbestaan en van
die onafhankelijkheid profiteert ook het
nageslacht. Daarom mag de last daarvan i
ook op dat nageslacht drukken cn behoeft
men geen-rins beangsjt te zijn voor leenin
gen op langen termijn, die deze uitgaven
moeten dekken.'
Maar wat in dezen tijd wordt uitgege
ven om. yns volk zoo goed en zoo kwaad
als het gaat in het leven te houden, dat-
moet zooveel dat maar eenigsziiv. mogelijk
is, door onszelf betaald worden.
Op dit punt en bij menige andere zaak
zal van velen zelfverloochening gevraagd
worden. Menig stokpaardje moet afge
dankt en zal na vele jaren weer te voor
schijn gehnald kunnen worden
Mag van de Regeering verwacht, dat zij
al het mogelijke doen zal om partijkrakeel
te voorkomen, aan de politieke partijen,
aan heel het volk mag de eisch gesteld,
dat het., zich van den ernst destij da be
wust, in gesloten geledoren achter de Re
geering schare.
In eensgezindheid kunnen we hardnek
kig zijn in het verduren van moeiten cn
zorgen. Eendrachtig in het gelid staard,
kunnen we vastberaden en onverzettelijk
vasthouden aan. opkomen voor ons recht.
Dat pleiten op wat recht is, moge, bij het
zien van voortdurende schending, soms al
eens fcwiitel doen rijzen aan de doelmatig
heid toch blijvo men hameren. Misschien
moet ten slotte de methode gewijzigd wor
den, maar dit één© mag nooit ontbreken,
dab de stem der Regeering de stem zij van
heel het. Ncderlandsche Volk.
Tweespalt vermijdend, door eendracht
bezield, k-raien we met Gods hulp ook
-door deze moeilijke periole van den oor-
log heen. Misschien lukt het niet zonder
dat een deel onzer volkskracht- wordt in-
geboet, maar ook dan nog zal er et-of zijn
j om te danken voor genoten zegen.
Het dure leven. In een drie
star zegt. ..HET CENTRUM":
De vraag, hoe heb na den oorlog met de
duurte zal gaan, wordt in de toelichting
op de ontwerpen ter beschikbaarstelling
van levensmiddelen vrij pessimistisch be
antwoord.
Aangenomen mag wel worden, leest
men daa r dat de noodzakelijke kosten
van het levensonderhoud in de eerste jaren
na den vrede stellig een 20 a 30 pCt. boven
die -van vóór don oorlog zullen zijn.
Zoo zal dus, naa r onze onderstelling, de
opdrijving van onzen levensstandaard nog
lang en sterk nawerken.
En zoo zal derhalve liet stelsel van toe
slagen en bijslagen voorkfbpig niet kun
nen worden gemist.
Voor de normale ontwikkeling van ons
maatschappelijk leven is het zeker te be
treuren, maar de nood stelt hier gebieden
de eischen.
Velen, die vroeger geacht werden oen
behoorlijk inkomen te genieten, staan
tegenwoordig voor een onvermijdelijk te
kort en lijden zonder extra-hulp gebrek.
Dat thans reeds wordt voorgesteld om
aan gcsalaricerden tot f 3500 toe duurte-
bijalag te verleencn, is teekenend voor de
kosten van heb hedenclaagsche leven.
Een goed salaris van voor den oor
log," is nu een onvoldoend salaris
"geworden, on wie zal zeggen, in hoe tal
rijke gezinnen de stille armoede nijpt*
Want het is niet.-enkei de miserie, die
zich naar buiten en op straat vertoont-,
welke als een zware last op ons volk
drukt.
Waarbij dan ten overvloede komt-, dat
de belastingen abnormale en nooib ge
kende verhoudingen hebben aangenomen
cn juist liet knellendst zich doen gevoelci.
aan de mcnschen met r aste, doch beperkte
inkomens, die dan-nog dikwijls de dupe
worden van de ontduiking dergenen, die
licl zooveel beter kunnen betalen.
Voor een onevenredig groot deel zijn 't
weer de licdem niet smalle of smal gewor
den beurzen, die in den vorm van sterk
verhoogde belastingen de kosten moeten
onbrengen van erfsi^-maafcvegelènwaar
van zij dikwerf zelf in hef geheel niet
kunnen p recite eren.
Een nieuwe Gag op Zee.
De incuev.Heer van het „Hbïd" ie Lausan
ne schrijft: Mot deze vlag bedoel ik niet de
Zwit3*rsche die binnen, "niet al* te langen
lijd "orvacht kan worden, doch de aloude
blauv-gclc kiemen der Oekraïena, die reeds
nu p zee te zien rijn. Op liet oógenhlik.
waarop de kruiser .Svjetlana". die. behoort
tot het Oostzee eskader, g: Oekraïenisecrd
werf volgen? een decreet dor voorloopige re-
geerii g te Pel rograd. en derhalve de zoo zeer
op de Zweodsche gelijkende Hauw-gele vlag
hees-h. deed dit eveneens het gelieele Zwarte
Zee-.rkader. De voorloopige Russische regee
ring heeft thans op verzoek der Oekraïcnscbe
R iad toegestaan, .dat dit zoo blijven zal.
Duitscfilands troepenmacht.
Het. Havas-agentschap is naar aanleiding
van de gewichtige gebeurtenissen op het
front gaan uitrekenen, hoeveel mannen
Daiteehland nog als legermacht beschik -
baar heeft.
Duitschland, aldus 't telegram, beschikte
bij het begin van den oorlog over ongeveer
10 millioen bruikbare mannen. Wanneer
dit. totale aantal wordt verminderd met
het aantal mannen, die werden afgedankt,
dio uitstel vorkregen of in het buitenland
vertoefden, kan het effectief, waarover
Duitschland bij de mobilisatie van Augustus
1914-beschikte, op 6% millioen man worden
geschat. In October 1917 word het effectief
met zes nieuwe lichtingen (1914 tot 1919)
vermeerderd, d. w. z. 2V-» millioen man, die
aan d/e millioen, welke in 1914 beschik
baar waren, moeten worden toegevoegd,
alhoewel er rekening moet worden gehou
den mot het aantal buiten gevecht, gestelde
strijders.
Volgens de laagst gestelde schatting be
dragen de Duitsche verliezen vier millioen
man, terwijl zich ongeveer een millioen in
het binnenland bevindt, nl. de gewonden en
de in het depót verblijvende soldaten.
Havas stelt vervolgens de vraag of deze
beschikbare krachten voor Duitschland vol
doende zullen zijn voor het nieuwe oorlogs
jaar. De Duitechers verloren, gemiddeld
1,200,00") man per jaar. Dit cijfer zal op
zijn minst in 1918 worden bereikt. Wanneer
de Duitaciic-ra den strijd willen voortzetten,
moeten zij over eon reservo van 2 millioen
man beschikken. Dit cijfer is niet overdre
ven, wanneer men bedenkt dat do steun
van het. Amerikaansche leger op het weste
lijk front- de slijtage van het Duitsche leger
zal doen toenemen. Havas vindt daarom
den toestand voor den vijand ernstig en
acht het waarschijnlijk, dot deze thans zijn
laatste troef uitspeelt.
I ntcriiatioitale studie-ctnf eren tie.
Men schrijft uit Zurich aan de ,.N. K
Crt."
In Bern vergaderde het Zwitserschc co
mité, dat belast is met de voorbereiding
van het a.s. internationale studie-congres
voor een internationale rechtsorde. Uit het
verslag, dat werd uitgebracht, blijkt, dat
hét getal der aanmeldingen nog steeds toe
neemt. Ook zijn onder de ingeschrevenen
velen, wier plaats in het publicko leven en
wier naam in wetenschappelijke kringen
een waarborg zijn voor het slagen van dit
congres. Intusschcn blijft, de moeilijkste
vraag onbeantwoord n.l. of do Entente-
regceringcn passen voot dit congres zullen
afgeven. Men heeft, iu Bern goede hoop.
Het ontworpen program stelt de alge-
rnecne verwelkoming der deelnemers op den
12den November vast. Tot aan den loden
November wordt er in afzonderlijke cora-
mdssies vergaderd; den 17den November
begjinnen de alajemeene zittingen in het
bondspalew.
In Fransch-Zwiteersche bladen gaat het
gerucht, dat- de Entente geen passen ver
strekken zal men wil tusschen Stockholm
en Bern geen onderscheid pmken. Het doel
moge wezenlijk verschillend zijn, de actie
sa niet minder vreemd aan de groote poli
tieke vraagstukken van den dag. Ook hier
behoort dua elk initiatief aan de regeerin
gen zelf te blijven, en niet- aan deze of gene
groep. hoe eervol de bedoelingen ook
mogen zijn
Of het congres ook zonder de medewer
king der deelnemers uit de- Entente-landen
zal samenkomen, daarvan verluidt nog
niemendal.
De lastige deserteurs in Zwitserland.
T)p medewerker van het ..Hblcl." fe Lausanne
meldtGelijk zich begrijpen laaf, hebben enk
wij van Duitsche, Fransche. Oo.stc-nrijkseb.v
ItaliaausclVe deserteurs don noodigon, of liever
gezegd 011 noodigon, last, daar tot dit genus over I
het algomoeö niet de beste elementen der na-
tien böhooren. Genève vooral is een stad der j
misdaad geworden in afschrikwekkende mate.
En andere steden volgen de Geneefsche ropu- I
fatie maar al te dicht na. Thans vernoemt de
Bernsche „Bund" bet orgaan der rcgccrings-
partij. en dies gewoonlijk goed iugelicht, dat
de Bondsraad op bet punt stanf. der federatie
en den cantoris toe te laten de deserteurs te
gebruiken bij ontginningen. Men begint zoetjes
aan, dat breekt de lijn niet. In de eerste plants
zullen de vrijwillig zich aanbiedenden gebruikt
worden. Ran zal men de wcrkloozen nemen.
Maar ten .slotte wordt heel de bent gedwongen.
Zij maakt het dan ook we' wat erg bont'
Feest en iwist bij de Duiischers.
't.Wa-s Zondag feest bij dc Duiischers te
Knnkkc-ann-Zee on te Heist. Zno zaten de offi
ciereu te drioken in bet Hotel de Bru.velles te
Knokko, 0:11 de overwinning in Italië te vieren.
Ook aan dc burgerij werd het nieuws bekend
gemaakt met de snocvoiulo mcdodeelmg, dal de
troop on van bet Oosten nu wel spoedig de over
winning in het Wékten zouden bevechten Maar
veel soldnten tonnen dat optimisme niet en z.ion
in den ..Sieg" alleen een verlenging van den
oorlog.
Eu aan de grens bedelen Dui'schcrs om
voedsel. Het feest was dan ook hoofdzal olijk
1 voor de officieren. Men bad ook juist overal
I den Iaatston wijn gerequlreenl.
Dc moraal m Vlaanderen is trouwens zoo
hoog niot. Te Ruiselode bij Tbielt hooft een he-
i vig gevecht plaats gehad tusschen ïruiecii on
j Beieren, waarbij gewonden en doodeo vielcui.
Men hoeft de troepen gescheiden en vei plaatst.
„Les Nou velles" van Maastricht verneemt
ook bijzonderheden over een opstand ouder
Duitschers in het kamp vp.n Beverloc.
Toon op den avond van 10 October bekend
I werd gemaakt, dal men op 11 October naar liet
front zou vertrekken, ontstond hevig verzet.
Officieren, die de orde wildon herstellen, wcr-
don bedreigd, en vier of \ijf gewond. Den vol
genden morgen heeft men de belhamels in een
beestenwagen naar een onbekende bestemming
gezonden. Twintig Duitschers desc-ileerden
De D-itscho kolot, iën.
De Morning Post" haalt et:; aiiiicel
uit de „Kólnisebc Zfcg." aan, dat een plei
dooi rs voor een sterker Duitsch koloniaal
j leger. Dit is een voldoende reden, zegt de
1 „Morning Post tegen de teruggave an
j dc koloniën aou Duitecfaland. Er zijn ech-
I ter nog andere redenen het Engelscha
l' bloed, dat voor hun verovering vergoten
is, is verspild als zij aan Duitschland
torugkcercn. De Duitschers zullen dan do
inboorlingen 7nirhandelen, die nooit meer
van hen. te lijden moeten hebben.
W B., te Leiden. Het is verstandig
van u, dat u meer geloof hecht aan ona
antwoord dan aan het advies Aan don
Directeur der Levens', erzekering.srnnat-
schappij. Dc oudo Zegelwet kende zoo min
•als de nieuwe vrijstelling van zegel voor
polissen. Laat de door iP geraadpleegde
directeur maar eens zijn licht opstel.cn op
ecu kantoor van registratie.
Een abonnó. te Leiden. 11 'lei 1918
zal de eerste maal een verkiezing plaats
hebben met algemeen kiesrecht en naar het
stelsel A'an evenredige vertegenwoordiging
en wel voor de leden van <le Tweede Kamer.
De Raadsverkiezingen hebben volgens dit
nieuue systeem eerst plaats in 1919. De
Raadsleden blijven tot zoolang zitten en lie
den dan allen tegelijk af. Wanneer er by
overlijden of door bedanken vacatures ont
staan, heeft de vervulling daarvan nog plaats
volgens het beslaande kiess'eiseJ.
De verkiezing in de vacature van den
lieer Kartevelt, heeft dus nog op de gewone
wijze, volgens de oude Kieswet, plaats.
Vau het stelsel van evenredige vertegen
woordiging kunnen wij hier geen uiteenzet
ting geven. Er zijn daarvo.r hmd'gc
verkrijgbaar.
A. de B.. te L. Waarom wij thans
veen- en zaudaardappelen moeten eten. ter
wijl Zeeland en Friesland haast vol zit met
de heerlijkste kleiaardappelen, zal v.el hier
aan liggen, dat men eerst de mins*; duurzame
aardappelen in consumptie wil brengen. Dot
is een voorzichtige tactiek. Laten wij hopen,
dat het niet gaat zooals der vorigen winter,
toen de in uitzicht gestelde kkvaardappelea
nooit zijn gekomen. Wij ge'.ooven, cat daar
voor alle kans is. want de maatregelen van
de Regeering zijn nu zorgvuldiger genomen.
De medewerking van de landbouwers is ech
ter niet bijzonder groot. i; hoorden nog
dezer -dagen, dat brjv. in Friesland van de
beste aardappelen clandestien aan het vee
wordt gevoederd.
Joh. X., to Leiden. 0£ 0: nog i.L ;n
een belasting op de openbare verm k dijk-
heden zal komen in deze gemeente, kunnen
vrij niet zeggen. Er is van uit den botera
van den Gemeenteraad we! op aangedrongtii,
maar het- College van B. en W. in ziji gek el
sch(jat or niet veel voor te voelen. Het
dat zy niet veel Z3l opbrengen en dat eï
nog veel met perceptiekosten zal weggaan.
Wij gelooven echter, dat hc-t met de op
brengst nog zal meeval.ea, gezien hel druk
bezoek aan vele plaatsen, waar vermake
lijkheden worden gegeven.
41,)
.Maar je moet dikwijls aan me schrijven,
en ik zal antwoorden. Je moet alles aan rao
vertellen. Wil je dat?"
„Ach, wat geMt. schrijven?"
„Altijd iets. Luister eens, Koert. Laat
het, zijn, dat. ik een vergissing beging ma-ar
wil je. dat ik daarom mijn werk niet zal
doen, dat ik te doen heb in do wereld? Ik
zal je één ding zeggen, en clai- moet je wel
oprhouden. Gbluk en liefde en voorspoed
meer van dien aard is alles op zichzelf
/an veel waarde, maar wat het- eigenlijke
leven is voor een man, dat is zijn werk. En
mijn overtuiging is, dat ieder iels te doen
heeft, wat geen ander doen kan. Wil je, dat
!lc ter wille van jou in mijn graf zal gaan,
zonder mijn werk te hebben volbracht?"
Arnold sprak met hem, alsof hij ouder
was dan hij was, en dat werkte op zijn
jer zucht.
,.Neen, zei hij. „dat niet."
Weer een stilte alleen de golven sloegen
ccgen het. strand.
Koert had geen enkele maal zijn hoofd
van zijn armen opgelicht, cn dat deed hij
uok nu niet, tv>en hij uitbarstte
„Neem mij mee naai- Indië."
„Dat kan ik niet, dat mag ik niet. ik heb
er geen recht toe. Je moet op school gaan
?n student, worden."
„Er zijn in Indië ook wel scholen. Daar
zijn toch £)ngclschc jongens ook, zeg?"
.Ta, maar jij moet geen Engelsche jongen j
worden, je moet* een Zweed blijven Als je
volwassen bent, zullen we zien, wat jij te
doen hebt. Dan ben ik misschien- terug en
kan je helpen."
Hij had weer zijn hand uitgestoken en
Koert, had die gepakt en hield haar angstig
en stevig vast, zóó stevig, dat hij zelf dacht,
dat het pijn moest doen, en hij wilde bijna,
dat het pijn zou doen Maar Arnold zei
niets en trok ziju hand niet terug, cn Koert
liet. los en drukte zijn vochtige oogexi
cr op.
„Zog me één ding."
„Ja?"
„Zou je ook op reis zijn gegaan als
Ettj' geleefd had
Arnold scheen oven na te denken toen
antwoordde hij: „Ik hoop ja. Ik zou je
beiden achtergelaten hebben hij je groot
moeder."
Koert lichtte plotseling zijn hoofd op.
„Nu, en mama dan?" vroeg hij langzaam.
Arnold had zijn aandacht bij een punt
aan den horizon. „En maraa dan? Wat wil
dat zeggen?"
Koert kwam half overeind. „Gaat zij
misschien mee?" vroeg hij, en in zijn oogen
flikkerde een onbedwingbare jaloezie. Hij
had niet weinig van zijn moedei's gepas
sioneerde natuur.
Arnold fixeerde voortdurend den horizon.
,.Ja dat zullen we nu zien," zei hij.
Zoo was het dus gezegd. De waarheid kon
niet langer verborgen gehouden worden.
Toon Koert zijn moeder goeden nacht zeide,
keek hem aan en riep
„Wat is dat-, Koert? Je hobt gehuild."
„Neen." zoi Koert, maar teen zij weer
vroeg: „Heb je niet- gehuild?" nam Arnold
bedaard, maar wel wat bleek het antwoord
over: „Ik zal het je later wel vertellen,
Fannv."
Koert zei den anderen goeden nacht- en
ging naar boven. Arnold begon een leven
dig gesprek om meer vragen te voorkomen,
en pas toen zij uiteengingen, kon hij met
Fanny praten.
„Wat meende jc daar straks. Arnold?"
begon Fanny. „Waarom had Ivoert ge
huild?"
Hij zweeg een oogenblik. „Kom, Fanny,"
zei hij toen, „zet je> hoed op en laten we
naar het strand gaan. Er is iets, dat ik
jc lang heb willen zeggen."
„Hè, j* doet me schrikken, Arnold."
„Doe ik dat? Ja, dat is niet to voor
komen. Trek ook je mantel aan, het is
koel."
Hij trok haar 'arm in den zijne, en zij
gingen den strandweg op.
„Nu, wat is het? Zeg het dan. Kwel me
niet langer, Arnold."
„Ik ga op reis."
„Ga je op reis? N*u alweer?"
„Niot dadelijk, maar toch spoedig en
voor heel lang."
„Arnold. Artold!" Zij schudde bijna zijn
arm. „Wat bedoel je? Waar ga je heen?"
Altijd dezelfde onverstoorbare ernst, het
zelfde staren in de verte.
„Ik zul een psar jaron in Indië moeten
doorbrengen."
„Arnold!" Haar stem klonk scherp van
angst, „spreek jo in ernst? Houd me niet
voor den gek."
„Zeker spreek ik in ernst, in vollen ernst.
Je begrijpt wel, dat het om mijn werk is."
„O, ik haat je-werk, ik haat het! Het
heeft altijd scheiding tusschen ons gebracht.
Arnold, hoe kan je dat?-Eerst Ett-y cn
dan jijHoe kan je het, o, je kan me dat
niet aandoen."
„Lieve Fanny, schrei nu niet."
Ze zaten in 't zand aan den voot van den
I heuvel. Het was Juli-manoschijn' en dc wol-
I ken gleden laogza«am over de maan heen
het onzekere schijnsel, dat met de lichte
I schemering van den zomernacht om den
voorrang streed, kwa-m en verdween
opnieuw.
„Waarom zou het-scheiding tusschen 003
brengen, Fanny? Ga mee."
Zij richtte het hoofd op en staarde hem
door haar tranen heen aan.
„Mee? Mee naar Indië?"
„Ja."
„Ben je dwaas, Arnold?"
„Neen, volstrekt niet dwaas. Het gold is
er, cn ja moeder zorgt voor Koert. Beter
misschieu dan je het zelf zou kunnen,
lieveling."
„Ik ik naar JncSië?" Zij lachte van
agitatie. „Hoe kan je dat denken, Arnold?"
Na eomg zwijgen zei hij, kalm, zacht en
zonder verwijt
„Ben je mijn vrouw of ben je liet niot?"
„Je vrouw? Wat beteekent. dat?"
„Dat waar ik ben, daar zal jij zijn."
Zij sprong op en stond voor hem, hijgend
naar adem. ..Dat. dat klinkt, haast als
een stem uit het graf! -- En mijn werk
thuis ;n Stockholm? Mijn tijdschrift?"
„Gooi dien rommel over boord"
Arnold, hoe durf je?"
„Het wordt tijd. Het heeft ons Ett-y al
gekost. Pas op. dat niet nog erger ge
beurt."
„Arnold, begrijp je boe jc me krenkt?
Begrijp je, dat je spreekt over 'alles,
waar ik voor leef?"
„Leef voor mi; cn voor mijn v.crk."
Zijn stem beefdv *n was te gelijk zoo diep
en zoo duidelijk, en zoo vreeselijk A'ast. Ook
hij was opgestaan. Zij «vg rijn profiel tegen J
hot uitspanselliet was of iedere^ trek in
zijn gezicht scherper werd en harder.
Zij liep verontwaardigd een paar s*up
per, voort, maar keerde weer terug
„Nu. dat ie niet weinig verlangd, dat
moet ik zeggen."''
„Neen. weinig is het nierrr.ror net
moet ook niet weinig zijn. Tosschea man en
vrouw geldt alle* <>f niets. Een vrouw moet
hot loven van den man meclcvc 1 of hem
uit Jvn weg gaan Dat. laatste ckot J eule
von Steinop haar lieh ik niets aan te
merken!"'
Fanny k-.Q bijna niet sproken, geen v. or
den vinden.
„F.n ik zou maar klaar moeten stearv 0..1
mijn levenswerk neer te gooien op oen
eersten wenk, en jij-buiten allen tw..,fe! het
recht hebben, dat werk te laten geldon cn
or by te blijven, alleen maar, qöiö&t jij
man bent en ik vrouw. Kan jc-genicc andere
reden noemen?"
„Er is geen andere rcrlcn voor r- M"?
„Arnold, sprei je met me? "Wil je me
boos maken?"
„Neon."
„Nu. dan begriip ik jc niet."
„Niot De reden es, dat mzc plirin bui
ten in cle wereld ligt cn die van jelui in
huis.
„N en. maar dat gaat Kina te ver
„Ja. ja, ja. ik weet li cllemar.l -.vel,
spaar luc Wyoming! Ik L.v.u'.u co nice van,
dat jelui ons vork kur.t doen. Ma?r wi«
doet flat van jelui V'
„Heb onze?" vroeg Far.ov vertegen.
„Ja, dat van p ui, dat jelui ongutea»
laat on dat toch niet ongedaan ka»
blijven."
4Wordt vervolgdX
