LEIDSCH iÈk DAGBLAD.
Merlantf en de Oorlog.
Maandag 5 November 1917.
Officieels Kennisgevingen.
FEUILLETON.
FANNY'S TWEEDE HUWELIJK
PRIJS DER ADVERTENTIESi
ran 1—l regola f LOB. Iedere regel moer
020. «w Kleine advertentiën Tan 80 woor-
Ben B0 Cente contant; elk, tiental woorden
«neer 12'/» Cent.—Incasso volgens postrccht.
Bewijsnummer B Cents.
Bureau Noordelndspleln. Telefoonnummers voor Administratie 175, Redactie 1507.
PRIJS DEZER COURANT.
Voor Leiden p. 3 mncL 1.60; p. week 0J2
Buiten Leiden en waar agenten ge
vestigd zijn per week M M 0.12
Franco per post jr»- M M 2,—*
F Nummer 17697.
ONGEKEURD VLEESCH.
C Be Burgemeester vjan Leiden;
"Gelet op liet schreven van 'cl© Gezond-
lieidscommissie van den 12den October j.L;
Overwegende, dat Tn de onmiddellijke om
geving dezer gemeente bij voortduring on
gekeurd vleescli ten verkoop wordt aan
geboden;
In aanmerking nemende, dat gekeurd
ylee&ch uit een hygiënisch oogpunt verre
Èe voorkeur verdient boven ongekeurd
üdeesch;
Geeft den ingezetenen dringend in over
weging, uitsluitend gebruik te maken van
ivleesch, dat van 'gemeentewege is onder-
Bocht en goedgekeurd.
N. CL BE GIJSELAAR, Burgemeester.
Leiden, 5 November 1917.
GASVERBRUIK.
1 Burgemeester en Wethouders van Leiden
Jjrengen ter algemeen© kennis, dat krachtens
artikel 17 bis van de Verordening betref-
jende de levering van gas, het gasrantsoen
ivoor industrieel© doeleinden, ge
noemd sub 4o Van hun besluit van 29
October 1917 tot vaststelling van voor
schriften betreffende de beperking van hot
gebruik van- gas, vanaf heden tot nader
order door hen is verhoogd van 50 pOt.
van het verbruik in de maand November
1916 tot 75 pCt. van dit verbruik.
N. O. BE GIJSELAAR, Burgemeest?r.
V VAN STRIJEN, Secretaris.
Leiden, 5 November 1917.
LEIDEN, 5 NOVEMBER.
Mej. M. B J van Dijkf alhier, is
benoemd tot onderwijzeres aan de R.-K.
jongensschool te Noorchvijk, met ingang
van 1 Jan. a.s.
In de Stedelijke Werk-inrichting zijn
Van 28 October tot 3 November opgenomen
B15 volwassen personen en 69 kinderen,
'totaal 284 personen.
Voor het apothekers-assistent-cxamen zijn
bier alle vier opgeroepen candidaten geslaagd,
n.l. de dames M. A. van Eek on A. M. A An
derson, te Rotterdam; A. J. Mendel, te 's-Gra-
venhage, en de heer J. H Goldstein, te Sclicve-
toingen.
Woensdag a.s. zal het veertig jaren
geleden zijn, dat de heer W. P. -Mulié tot
•tandarts bevorderd word. In dat geheel©
tijdsverloop werd do praktijk «niet door
hom onderbroken en nog thans voortdu
rend tot veler voldoening door hem uit
geoefend.
Voor het notarieel Staatsexamen zijn
'te 's-Gravenhage- geslaagd voor het derde,
schriftelijke gedeelte de heer A. C. E. M.
de Groot, alhier, en mej. A. M. van Wa-
yeren, alhier,
Bo penningmeester van Vacantio-kólo-
pies meldt ons, dat voor het zieke jongetje
te Nunspeet nog inkwam: bij den heer Van
"Wamelen f 10 van N. N. en uit de spaarpot
van Laura en Wouter f 2, terwijl mej. H.
hem f 2.50 en N. N. f 1 aan huis bezorgde.
Hij schrijft: ,,Nu zijn wij er en zeggen den
vriendelijken gevers en geefsters, bekend of
onbekend, nog eens hartelijk dank, natuur
lijk met een extra-groet en vriendelijk be
dankje aan Laura en Wouter, die ons zóó
verrast hebben. En voorts blijven wij de
belangen van onze Leidsche Yereeniging
gaarne aan grooten en kleinen aanbevelen.
1918 zal wel veel van ons vergen. Wie vroeg
helpt, helpt dubbel
Gisteren werd door de politie alhier
een persoon, uit Rotterdam afkomstig, aan
gehouden. die, zooals het verhoor uitwees,
zich schuldig had gemaakt aan diefstal met
braak aldaar. Het gestolene, tot een bedrag
van f 80, werd gedeeltelijk nog op hem
bevonden. Hij is ter beschikking der justitie
gesteld.
Hedenmorgen hebben de geabonnecr-
'den aan het telefoonnet te Leiden van do
'Algemeene Telefoon-Maatschappij, voor
heen Ribbink, Van Bork en Co.. de schrif
telijke mededeeling ontvangen, dat mot in
gang van 1 Januari 1918 het net. overgeno
men wordt door het. Rijk.
Gisteravond werden drie jongelui ge
snapt toen zy uit een schuit, liggende in den
Oude-Ryn, materiaal stalen.
't Was een waker van den Onderlingen
Nachtveiligheidsdienst, die hen betrapte.
Nationale Reeiteerwcdstrydeu.
,,Nut en Vermaak" heeft wel succes met
de door haar uitgeschreven wedstrijden.
Op al de drie avonden was de groote zaal
van „Zomerzofg" geheel met belangstel
lenden gevuld. Daartoe heeft natuurlijk
in de eerst© plaats het rijke programma
medegewerkt, doch ook de goede naam
der Veroeniging en de uitnemende voor
bereiding zullen, daartoe hebben bijgedra
gen. En dat er zoo vele uitnemende krach
ten hebben medegedongen, hangt ook
weer samen met de móóie prijzen, die
voor de bekroningen waren uitgeloofd.
Gisteravond werden de gewone wedstrij
den beëindigd. Op Zondag 18 November
zal er nog een kampioen-wedstrijd tus-
schen de drie eerste-prijs-winners in elke
afdeeling plaats hebben die dan ieder met
een niouw nummer zullen uitkomen. Bic
avond belooft dus voor de liefhebbers iets
extra's.
Dramatisch Reciteoren.
Voor eerste prijzen komen in aanmer
king de heeren W. A. H. de Heer, van
de Kon. Letterk. Vereen. ,,Nieuwland",
te 's-Gravenhage; H. O. Tieben Jr., van
do Vereen. „Oefening door Vriendschap"
te Rotterdam en H. Kesnig, van de Haag-
sche Tooneelclub „Eendracht." Verder
werden in deze afdeeling nog prijzen toe
gekend aan F. v. d. Burger, van de On-
der-Off. Vereen. „Door Vriendschap Ver-
eenigd," te Leiden, en mej. Lena van der
Luiden, van de Vereen. .Willen van Zuy-
len," te Rotterdam.
Komisch Reciteeren.
Voor eerste prijzen kwamen in aanmer
king de heeren L. Th. Roelaars, van de
Kon. Letterk. „Vereeniging „Nieuwlaud",
's-Gravenhagemevr. A. A. Remmerswaai
van de Tooncelvereeniging „Amicit-ia",
Den Haag en J. F. A Jungbacker, van de
Tooneelvereeniging „Varia," te IJmuiden
Verder werden in deze afdeeling nog prij
zen toegekend aan den heer A. Prins, van
„Door Eendracht Sterk," te 's-Graven
hage, en mej. G, Ris, van „Onderling",
te Amsterdam.
Komische Voordrachten.
Voor eerste prijzen komen in aanmer
king de heeren G. A. Klaare, yan „Door
Endracht Sterker", te Rotterdam; Abr.
Snij doodt-, van „Bijstand zij ons Doel", te
Delft, en F. C. Spierenburg, van „Door
Vriendschap Verbonden," te Rotterdam.
Verder werden nog prijzen toegekend aan
do heeren J. W. Jansen, van „Gijsbrecht
van Amstel", te Leiden, e-n L. de Bruin,
van de Vereenigde Sohiedamsche Too-
necldillettanten, to Schiedam.
Komische Duetten.
Voor eerste prijzen komen in aanmerking:
mej. W. Clausen en de heer W. Goetzee
van „Kunst en Harmonie" te ^Rotterdam;
mej. H. B. M. Snijdoodt-Jansen en de heer
Ant. Snijdoodt van „Bijstand zrj ons Doel",
te Delft, en mej. A. den Hertog en de lieer
N. den Hertog van „Oefening en KunsT",
te Rotterdam.
Verder werden in deze afdeeling nog prij
zen toegekend aan mej. M. Jansen en den
heer Wilh. H. Dempenfeldt van „Kunst na
den Arbeid", te 's-Gravenhage, en mej. M.
C. v. d. Vlis-Breysech en den heer N. van
v. d. Vlis van "de Polit'.cagent^u-Tooneelclub
te Rotterdam.
Zooals boven is medegedeeld, zullen 'de
drie eerstgenoemde uit elke afdeeling op
Zondagavond 18 November om de eerste,
tweede en derde prijzen kampen.
Bijzondere prijzen werden nog toegekend
in de eerste afdeeling voor intonatie, enz.,
aan den heer W. A. H. de Heer, Den Haag;
in de tweede afdeeling aan den lieer L Th.
Boelaars, Den Haag; in de derde afdeeling,
waarbij vooral gelet is op stem en grime,
aan den heer J. W. Jansen, te Leiden, en
in de vierde afdeeling.' speciaal voor den
zang en de kleeding, aan mej. M. Jansen,
te 's-Gravenhage. en den heer Van der Vlis,
te Rotterdam.
De jury ward gevormd door de heeren
mr. J. Klein, mr. H. W. C. J. de Jong
en P. Fuchter, die geen gemakkelijke taak
hadden.
Het was zeker voor deze heeren een
groote voldoening, dat hu»i uitspraak blijk
baar de instemming had van de talrijke aan
wezigen, die natuurlek ook een oordeel
hadden gevormd.
Mr. De 'Jong deelde t$n slotte de uit
spraak mee, "waarbij hij gelegenheid vond
waardeering uit te spreken over de wijze,
waarop de verschillende mededingers ifloh
van hun taak hebben gekweten.
LEIDSCHE SCHOUWBURG.
„De Violiers".
Al had Willem Schürniann niets anders
geschreven dan „De Violiers", dan reeds
zou hij zich in 't hart van duizenden lite
ratuur- en tooneolminner3 een monument heb
ben gesticht, hechter dan dat iu Rotter
dam, waarvoor de stadgenooten van den te
vroeg ontslapen kunstenaar n:et de noodige
eerbied wisten te toonen.
Royaards gezelschap heeft eenige jaren
geleden een triomftocht met deze comedio'
gemaakt en het vorig jaar is dit stuk met
een bjjna geheel andere bezetting opnieuw
op het repertoir gebracht In Leiden is „De
Violiers" een lievelingsstuk. Dat is toen on
middellijk na de wed er-opvoering gebleken,
dat was ook gisteravond weer duidelijk. Een
zaal die boven en beneden vol was en waarin
voor baignoire en loge een grooter bezoek
was dan Zondags het geval pleegt te zyn.
De bezetting was bijna gelijk aan die van
liet vorig jaar. Laroche speelde weer Mark
Violier, met een even warm gevoel voor
kind als toen. Anna Sablairolles trof weer
door de uitnemende creatie van Rosalie.
Voor Maurits van Keulen spoelde niet Van
Fraag, zooals het programma vermeldde. Als
we ons niet vergissen was 't Sternlieim, die
ook een vijftal jaren geleden hier in deze
rol optrad. Van Praag is ons liever. Veel
meer de enthousiaste jood als hem iets is
gelukt. En veel meer doet hij zijn leed mee
voelen als hij weet dat Esther voor hem
verlorenis. Deze vertolker is in beide geval
len te koel.
Annie Nagtegaal snoeide hier voor 't eerst
da winkeljuffrouw. Zooals dat jaren geleden
Betsy Ranucci Beckmann deed, hebben we
die joodsche deern niet meer gezien.
Royaards hoeft de beid? winkeljuf!rouwen
vereenigd. Daar is hier niets tegen. Maar het
programma heeft vastgehouden aan den naam
van de voornaamste n.l. juffrouw Suzanne.
En Esther vraagt in het eerst? bedrijf aain
Kitty dat is de vrouw van de 3ndere
of ze staat te luisteren. Een kleinigheid,
maar om even aan to denken.
Marie Verstraete, Johan Gohau een
beetje te enthusiast soms wel Meyer en
Eveline van Baem, Louis Saalbor-n en Oscar
Tourniaire gaven hun bekende goed-getrof-
fen creaties
Eon grooten vooruitgang was bij Henriëlte
Demmink als Esther op te mérken, de rol
oorspronkelijk door Marie Holtrop gespeeld.
Henriëtte Demmink heeft thans menigmaal
spel van hoog gehaltegegeven. Esther doet
ze meer leven dan vroeger en tooneeltjes als
het onderhoud met Van Es, in het derde be
drijf, waar ze trof door schitterend in
gehouden zenuwachtigheid, door diep door
voeld snel, zouden we telkens weer willen
zien. Als de geheele rol op dat peil komt
is 't- een prachtwerk.
„De Violiers' had ook' gisteren een groot
succes.
Aan het eind -nog een vraag. Het publiek
fiwam gisteren hinderlijk Iaat. Zou 't niet
mogelijk zijn, om tijdens het spel de deuren
te sluiten. Een zaak voor de schouwburg-
commissarissen of de tooneel-directies om
eens te overwegen.
DIT ONZE STAD.
Plaatselijk Rcv. Soc. Comité.
Alhier is opgericht een Plaatselijk Revo-
l.utionnair Socialistisch Comité tegen den
oorlog en zijn gevolgen.
Aangesloten zijn de afd. Leiden van de S.
D. P., de afd. I/eiden van den Bond van
Chr.-Socialisten, die van don R. S. Vrou
wenbond en het P. A. S.
Gasrantsoen.
Na de verruiming van het gasrantsoen
voor licht en huishoudelijke doeleinden en
voor kookdoeleinden is tha/ns ook het rant
soen voor industrieele doeleinden (koken,
smelten, strijken, enz.) vergroot'en gebracht
op 75 pCt yan het verbruik in Novem
ber 1916.
UIT ONS LAND.
DuurtetoesJag rijksambtenaren.
Ingediend zijn wetsontwerpen tot wijzi
ging en verhooging van de verschillende
hoofdstukken der Staatsbegrooting voor
1918, voor do noodige sommen tot uit
betaling van den duurtebijslag.
Met de indiening van deze wetsontwerpen
wordt uitvoering gegeven aan het bij de
opening van de zitting der Staten-Generaal
op 18 September j.l. kenbaar gemaakt
voornemen, om, in afwachting van het rap
port der Staatscommissie, in zake de saïa-
rieering van de Rijksambtenaren, een
nieuwe regeling van de duurtcbijslagen
aanhangig te maken.
De bepaling om de ongehuwden van het
genot van den hoofdbijslag uit te sluiten,
die bij hun ouders inwoonden, en niet als
medekostwinner van het betrokken gezin
konden worden aangemerkt, heeft tot onge-
lijko toepassing aanleiding gegeven. Het
verdient daarom aanbeveling het onder
scheid niet te handhaven en alleen onge
huwden voor zoover zij overigens in aan-
merkrJng komen, een hoofdbijslag toe te
kennen.
In de tweede plaats is vervallen de classi
ficatie van den loongrens voor den bijslag
naar gelang van de geiöeenton, waar do
betrokkenen wonen.
Thans wordt voorgesteld een -uniforme
loongrens van f 2 5 0 0 voor de
gehuwden en daarmede gelijkgestelden en
van f 1500 voor de overigen.
Hierbij dient in aanmerking genomen te
worden, dat deze grenzen uitsluitend golden
voor personen, die geen kinderen beneden
zekeren leeftijd te hunnen laste hebben.
Voor den kinderbijslag wordt belangrijk
verder gegaan.
Voor gehuwden en daarmede gelijkgestel
den bedroeg do hoofdbijslag voor 1917 12
pet- van hot jaarloon met een maximum van
f 120 en een minimum van f 80. Voor 1918
wordt voorgesteld onderscheidenlijk 15 pet.,
f 200 en 120. De kinderbijslag, ten hate
van hen, die een hoofdbijslag ontvangen, is
voor elk kind beneden 16 jaar van f 15 ge
bracht op 25 voor de eerste vier kinderen
en wordt voor de overige kinderen op f 15
gehandhaafd.
Zij, wier inkomsten, als bovenbedoeld,
f 2500 of meer, doch minder dan f 3500 be
dragen. zullen aanspraak hebben op een
verhoogden kindertoeslag (zonder hoofd
bijslag) en met voor elk kind beneden 19
jaar te hunnen laste, zal deze bijslag bedra
gen f 100 voor elk kind, f 125 voor twee
kinderen, f 175 voor drie en voorts 25
voor elk verder kind. Echter zal het totaal
bedrag der bedoelde inkomsten en voor den
verhoogden kinderbijslag f 3500 niet mogen
overschrijden.
Bij een spoedige behandeling dezer aan
gelegenheid zal het niet onmogelijk zijn,
den eersten termijn van den bijslag reeds in
do tweede helft van Februari 1918 betaal
baar te stellen. Een globale schatting leidt
tot uitkomst, dat met de regeling een uit
gave van omstreeks f 13V£ a 14 millioen zal
gemoeid zijn. Van 1917 werden de kosten op
ongeveer f 7,000,000 geraamd.
Geen duurtebijslag ontvangen gehuwden
weduwnaars (weduwen) en gescheiden echt-
genooten, die één of meer kinderen beneden
16 jaar te hunnen laste hebben, ongehuwde
kostwinners en weduwnaars (weduwen) en
gescheiden echt-gen., die op overeenkom
stige wijze loven als gehuwden, indien deze
allen meer dan f 4000 totaalinkomen heb
ben. Voorts onvangen geen duurtebijslag de
overige personen, indien zij meer totaal-
inkomen hebben dan f 2000.
Verlof voor hel Sl.-Nicolaas-, Kerst- en
Nieuwjaarsfeest.
In verband mof het gestelde in de 2e alinea
van punt 8o. van de gewijzigde L. O 1916,
B 131, wordt het volgende bepaald
Toii behoevo van bijzondere verloven aan
hoofden en leiders van zoomede aan nood
zakelijke werkkrachten in zaken of neringen
kan voor zoover zij aannemelijk maken, dat
zij tengevolge van het St.-Nicclaas-, Kerst- of
Nieuwjaarsfeest meer dan gewone drukte in
zaken hebben door compagnies- (eskadrons-,
batterij-, fort-, detachemcnts-,) commandanten,
behalve ovor de beschikbare ruimte in de 17
pCt. ook worden beschikt over de aanwezige
ruimte in do 3 pCt., genoemd in do 2e alinea
van punt 9a van de gewijzigde L. 0. 1916 B 131,
on wel gedurende de volgende tijdvakken
voor het St.-Nicolaasfeest van 22 November
tot en met 6 December a.s.
voor het Kerstfeest van 22 tot en met 27 De
cember a_s., en
voor liet Nieuwjaarsfeest van 29 December
a.s. tot en met 1 Januari 19! S.
In aanmerking voor verlof kunnen gebracht
worden
Koek-, banket-, brood- en suikerbakkers,
chocoladebewerkers, speelgoed-, boek-, galan-
torie-, wild-, visch-, delicateseen- en sigaren
handelaren, goud- en zilversmeden, zoomede
andere winkeliers of neringdoenden, die in de
bedoelde omstandigheden verkeeren.
De hier bedoelde verloven in de aangegeven
tijdperken hebben den voorrang boven de door
genoemde commandanten toegekende of alsnog
toe te kennen land- en tuinbouwvcrlovén.
Uitvoer van lijm verboden.
Bij Kon. besluit is de uitvoer van lijm
van elke soort verboden.
Normaal-margarine.
De minister van Landbouw heeft be
paald, dat het met ingang van 2 Novem
ber verboden zal zijn normaal-margarine
anders dan verpakt- in perkamentpapier,
voorzien yan twpe sluitzegels, af te levè-
Verlof voor examens.
Door den minister van Oorlog is be
paald, dat bijzonder verlof moet worden
verleend aan hen, die wonschen af te leg
gen 't examen voor de akte van bekwaam
heid tofc het geven van toger onderwijs in
de beginselen der handelskennis.
Distributie van carbid.
Naar men mededeelt uit 's-Gra
venhage, heeft wegens groot mee-
ningsversehil tusschen secretaris en
adjunct-secretaris van het rijksdistributie-
bureau voor calcum carbid, het personeel
bij dat distributiebureau eenparig zijn
ontslag genomen, nadat den heer Span
jaard, adjuncbsccretaris, was meegedeeld
dat ondanks zijn gnooton ijver, men geen
verder gebruik wenschte te maken van
zijn diensten.
Inmiddels heeft het personeel zioh po
rekest tot den minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel gewend, ten einde
verbetering in de bij 't bureau heerschen-
de toestanden te verkrijgen.
Aanvullingsbrocdkaarfen.
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel maakt bij een circulaire van
29 October j.l. bekend, dat aan hen, ch'e
beetwortelen rooien en aan hen die nacht
arbeid verrichten in de suikerfabrieken,
gedurende de campagne een tweede aan
vul! ingsbroodka art kan worden uitgereikt
De varkensvleesch-distributie.
Wij hebben nog eens geïnformeerd hor
J het staat met de distributie van v&rkens-
vleeseh.
Van bevoegde zijde deelde men ons me
de, dat het tijdstip, waarop de distributie
zal worden stopgezet, nog niet vaststaat
maar het kan niet ver meer verwijderd
wezen. Het oogenblik nadert, waarop het
goedkoope varkensvleesch niet meer ver
krijgbaar zal zijn.
Op onzé vraag, of er dan. gelijk liicr en
daar verluidde, schapen vleescli zal worden
gedistribueerd, verklaarde men ons, dat
hieromtrent nog niets is bepaald. Het
denkbeeld is onlangs wel overwogen, maar
verder is men nog niet gekomen.
(„Tel.")
Engclsch vliegtuig geïnterneerd.
Officieel wordt gemeld Op 24 October werd
een vliegtuig van vreemde nationaliteit waarge
nomen. Nederlandsclie torpedobooten, derwaarts
uit Viissingen gezonden, constateerden een
Britsch watervliegtuig met vier inzittenden, in
nood vc-rkeerendc, binnen Nederiandsch terri
toir, 7900 meter binnen de grens der Neder-
landsche territoriale wateren De inzittenden
werden gered cn aan wal gebracht. Het water
vliegtuig, dat zwaar beschadigd was, is gezon
ken. Overeenkomstig de gedragslijn, gedurende
don geheelen oorlog door de Nederlandscbe
regeoriug gevolgd, zijn de geredde inzittende
Britscho vliegers geïnterneerd.
YTccrdechge handel.
De gemeenteraad te Dongen besloot het ko
perdraad van Ja' clcctnsch net te verkoopen
voer 12 per K.G aan de kcholfabriek te Am
sterdam, die op zich neemt binnen een halfjaar
na liet sluiten, van den vrede nieuw draad to
leveren tegen den dan geldenden prijs, echter
niet hooger dan pto K.G.
De winst, welke de gemeente hierdoor maakt,
beloopt iccr dan 130.000.
In beslag genomen.
Door den Rijks.graanccmtroleur te Go-
rirtchem zijn bij verschillende ingezetenen
37)
Voorloopig sprak hij over dit alles niet.
Heb zou groote ontsteltenis en groote ver
andering brengen hier thuis, dat speet
hem oprecht, zoowel voor Fanny als voor
Koert.
Mejuffrouw Augusta Torsell was, in
tegenstelling met het meörendeel der strij
dende zusitereu, van natuur consequent.
Vriendelijk deelnemend zijn, toen Fanny
haar kind verloren had, dat kon zij, maar
schrijven in Fanny's tijdschrift, zooals de
uitgeefster was begonnen to hopen, .dat kon
zij niet. en dat kon geen van de aanhang
sters, voor wie tante Torsell „de oude op
den berg" was. Maar May Wallenstedt
schreef er soms in en velen uit May's kring
waren medewerkster cn schreven er veel
in, met dit gevolg, dat het neutraal en
onpartijdig orgaan meer en meer orgaan
iwerd van én voor de Vrouwenbond. Fanny
*ag dat met verdriet en besloot zich te
weer te stellen. Haar tijdschrift moest zijn,
wat het volgens het oorspronkelijk plan
wezen zou een verzoenend on bemiddelend
periodiek, maar zij kwam spoedig tot de
ontdekking, dat de eenige, clie daarin een
schakel zag en de zaak uit haar
oogpunt bekeek, zij zelf was. Een
ondernoming op gang to brengen is niets,
maar wat men onderneemt te houden op
den aangewezen weg, dat is de kunst.
Fanny was een dappere vrouw en gaf het
niet zoo spoedig op. Door de noodzakelijk
heid werd zij hoe langer hoe meer tot schrij
ven aangebracht, opdat ton minste iemand
zou zeggen, wat zij wilde, dat er gezegd
zou worden. Zoo kwam er dail in dien win
ter en het daarop volgend voorjaar bijna
geen nommer uit, dat niet één of een paar
artikelen inhield van haar hand. Ook zij
voelde dien somberen winter den zegen,
dio er in werken ligt, cn zij wierp zich met
koortsachtigen ijver op 't werk en was er
rusteloos mee bezig. Op den ecrstvolgenden
Rijksdag zou eindolijk de vraag vrouwen
kiesrecht in behandeling komen Fanny stu
deerde en werkte, tot zij er hoofdpijn van
kreeg.
Op een lentedag, toen zij op deze wijze
zich druk maakte, kwam haar man in haar
werkkamer, nam plaats op een tabouret
naa-sb de schrijftafel en- vroeg haar geheel
onvoorbereid of zij lust. had met hem naar
Engeland te gaan. Hij moest een studie
reis daarheen maken naar Londen en
Oxford en misschien een paar maanden
weg blijven.
Heel verbaasd keek zij op toen begon zij
te lachen. Neon, dat was onmogelijk, dat
kon hij wel begrijpen, zoo druk als zij het
had. Zij 'moest thuis blijven en voor haar
tijdschrift'zorgen; zij had telkens het ge
voel, dat de macht haar uit handen-gleed,
cn dat liet geheel een richting zou nemen,
die zij niet wilde, zoodra zij zelf niet meer
meewerkte. Zij was toch de verantwoorde
lijke persoon voor haar onderneming."
„Ja," zei hij, „ik begrijp dat.. Ik dacht
ook niet, dat je met me mee zoudt willen."
„Waarom vroeg jc het dan?"
„Ik vond, dat ik dat doen moest."
Zij zag aan hem, dat hij geen lust had
een nadere verklaring te geven, en dat hij
ook niet daartoe zou té bewegen zijn. Hij
was ook al opgestaan en bij de deur.
„W i 1 d o je, dat ik meeging, Arnold?"
„Niet als een opoffering."
Do portiere was al dicht gevallen.
Fanny echeen het niet zoo heel druk te
liobben met het eerste halfuur daarna. Zij
zat achterover geleund in haar schrijftafel-
stoel cn speelde met een vouwbeen. Zij vond
het zoo vreemd en schrok daarvan, dat zij
er niet mee: tegen op zag, dat Arnold voor
betrekkelijk langen tijd van huis wild©
gaan. Zij herinnerde zich hoo ondraaglijk
lang haar de weinige dagen waren geval-
lon, die hij in den eersten winter to Upsala
had doorgebracht. Maar het is zoo, dacht
zij bibter, men wordt het moe zichzelf tever
geefs aan te bieden.
Hij had zichzelf ook tevergeefs aangebo
den, maar daar dacht zij niet aan. Haar
aanbod was liefde met uiterlijk vertoon
het zijne do vertrouwde gemeenschap van
leven en belangen.
Eerder o zoo wonderlijk was het
voelde'zij het als een verlichting. Dio zwij
gende ernst lag als een druk op haar ge
heel e bestaan, een verwijt, ofschoon hij nooit
mot woorden haar iets verweet, een voort
durende herinnering non het leed, dat rij
volgons haar natuur liefst van zich wilde
zetten ©n vergeten, als clat niet langer
zoo recent was, dat het tot uitbarsting
kwam. Alles, wat zij gevoeld had dien
nacht, toen Etty stierf, vervluchtigde lang
zamerhand en zij dacht er aan als aan d*
gewaarwordingen van een ander, die zij
slechts half begreep liet gebeurt soms, det
„do bronnen der diepte" opengaan, maar
zij blijven niet open. Het irriteerde haar,
dat zijn «droefheid grooter was dan de hare,
dat gaf haar een gevoel, drong om zoo to
zoggen aan haar ep, dat zij niet zoozeer
treurende over het verlies van haar eigen
kind, maar van het zijne, dab haar ww»
toevertrouwd geweest en dat zij had ver
loren. Misschien, dat hij, als hij in Enge
land kwam, weg uit do gewone omgeving,
en een tijd geheel Icon leven voor zijn stu
dies en in de nabijheid van zijn vri-yacton
onder Oriëntalisten, zijn leed te boven zcm
komen en terugkeerend thuis ook weer zich
zelf rijn.
(Wordt
