De Wereldkrijg.
Nieuwste modellen %Zes™
Uit de Omstreken.
toeden. H. A. TIMMERMAN, Hofleveran
cier, Nieuwe-Rün 46.
v
AGENDA VAN DE WEEK.
80 .en 31 Aug. en 1 en 2 Sept., 'e mor
gens te tien uren, Concours Hippique op
(^Houtrust", te 's-Gravenhage. i
Zondag:
„Zomerzorg": Concert Harmonié-gezel-
BChag Apollo", uit Den Haag, 8 uur.
Dinsdag
„Den Bnrcht": Symphonieconoert Stafmu-
öekkorps 4de Reg- Inf. 8 uur. 1
Dagelijks:
„Imperial-Theater", Stationsweg, avonds
8 uur.
Thalia Bioscope en .Variétó-Théafcer, Haar
lemmerstraat 62; 7 uur. 's Zondags alleen
8 uur. (Woensdag- en Zaterdagmiddag ook
2 uur).
„Hollandia-Bioscoop", Oranjegracht.
iWoensdag- en Zaterdagnamiddag van S
tot 4 en van B tot 7 uur. Dagelijks om
8 uur.
Leidsche kunstclub „De Sphinx*, Rapen
burg 81: Werkdagen van 1012 en van
25 uur. 's Zondags van 24 uur.
Den Haag: „Scala", tot en met 31 Aug.:
Openingsprogramma. 's Zondags matinée.
Wielrijden.
Lantaarns deze week aansteken 8.35 u.
Eerste kwartier 25 Aug. Zonsondergang
8.5 u. Zonsopgang 5.59 u. (Zomertijd).
Hoog water te Katwijk
Zaterdag des voomiiddags 7.4S; des na
middags 7.13.
tweede gezin, man, vrouw en tien kinderen
verblijft nog steeds in don stal.
De gemeente kon niet helpen, wegens
totaal gebrek aan woningen. Zelfs krotten,
ilie den naam van woning niet verdienen,
worden door beter-ge situ eerde arbeiders
bewoond.
Ter bestrijding van het z.g.
bioscoopgevaar: wonden de te vertoonen
films eerst aan een oordeel onderworpen.
Nu is er in het Gooi een bioscoop, die óók
vertoont, wat door een commissie wordt
afgekeurd. Men kan dan lezen: „Deze
week: Mad. Pinkette en Co- In de rscen-
sielijst van „Voor Eer en Deugd" afge
keurd."
GevolgEen stampvolle bioscoop
<„N. v. d. D.")
Gistermiddag werd door de
Haagsdie politie op aanwijzing van een
dierenvriend, een dogkarretje met een fa
milie uit Rotterdam naar het politiebureau
aan de Riviervisohmarkt geleid en genoopt
het paard af te spannen, omdat het dier
aan den buik een opeogesehaafd© wonde
had.
Donderdag 6 September a. 8.
hoopt in Den Haag de heer A. P. Stade,
oud-lid van het korps mariniers, zijn hon
derdsten verjaardag te vieren. Stade is
Hagenaar van geboorte en kwam reeds op
14-jarigen leeftijd bij het korps. Hij heeft
van 2 Januari 1832 tot 30 Juni 1859 het
land gediend, eerst als pijper, later als
marinier. Hij is dus reeds meer dan 58 jaar
gepensionneerd.
De 15-jarige kantoorbedien
de B-, van de groenteveiling te Pijnacker,
heeft zich uit de voeten gemaakt met een
bedrag van f 250, welk geld hem was toe
vertrouwd tor bezorging op het postkan-
toor te Delft. Er wordt vermoed, dat hij
het geld heeft verduisterd.
In de Willebrordstraat te
iVeiseroord kwam "Woensdagmiddag de 9-
jarige Sóh. bij pogingen om op den bok te
klauteren, onder een wagen met stroo te
recht. Hij kreeg de wielen over de borst
en was onmiddellijk dood.
Woensdagavond had te Haar-
i]em een ernstige aanrijding plaats op den
'Schotersingel tusschen oen van Bloemen-
daal komende traan en een met twee paar
den bespannen melkwagen, bestuurd door
iden 56-jarigen A. Commandeur, van Vel-
i6en. De paarden -vielen omver, do wagen
"kantelde, en^de bestuurder sloeg van den
«bok- Hij bekwam een zeer ernstige schcdel-
fractuur en is aan de bekomen -verwonding
j overleden.
De sergeant- majoor N i e-
mandsverdriet, te Hoofddorp, kreeg van
«en der officieren van het fort bevel, eemg
I nat geworden kruit te vernietigen Hi.i strooi
de dit over den grond uit en hield er een
brandenden lucifer bij, met het gevolg, dat
het kruit ontbrandde en hij ernstig aan
het gelaat werd gewond, zoadat medische
hulp moest worden ingeroepen.
Een heer, die gistermiddag
te écn uur zag, dit een man een op den
Nieuwen Uitleg in Den Haag onbeheerd
staand rijwiel wegnam en er mee van d-oor
;ging, liep hem achterna, roepende: Houdt
•den dief!" De dief reed de brug over in de
'richting van het Malieveld, wierp daar
jde fiets weg eu liep .uet Malieveld jn, maar
:werd door een militair gegrepen en vast
gehouden, totdat de politie kwam, die hem
•overbracht naar het bureau aan dc Nieuwe
'Haven.
Omtrent het ongeval b ij een
militaire oefening aan den overkant van
|Ket IJ, t,e Amsterdam, waarbij een militair
;doodelijk werd gewond, kan ,,De Tel.",
na ten onderhond i-zi een o egge tui ge, nog
de volgende bijzon de: kaden modedeelen
Dinsdagavond gingen een aantal man
schappen, onder leading van eenige officie
ren, een avond-velddienst-oefening houden.
De afdeeling, waartoe H. Tjerks behoorde,
stond onder bevel van sergeant Van der
Woud©, die het geheele ge\ al heeft mede
gemaakt Deze afdeeling, groot 2-1 man, ging
in het Vliegenbosch in de richting van de
opgestelde wacht met posten. Hoofddoel
van dit doel' der oefening was te controlee-
ren wat de posten zouden doen bij de nade
ring :van een sterke vijandelijke ma-cht.
Den recruten was geleerd, te vuren en
vervolgens terug te trekken op de wacht-
Toen nu sergeant" Van der Woude, met
Tjerks, bij een post kwam, bleef deze in
plaats van volgens de instructie te hande
len, staan met de bajonet op het geweer.
Ziende, dat de situatie gevaarlijk was,
liet de sergeant zijn manschappen halt hou
den en knielen op een twee meter afstands
van den post. Bij het opstaan dor man
nen gebeurde het fatale, dat aan een der
manschappen het leven zou kosten.
Tjerks maakte, bij het opstaan uit de ge
knield o houding, een natuurlijke, voor-
waartsche beweging, die, volgens den oog
getuige, niet het karakter droeg van een
aanval. Op hetzelfde oogenblik bracht de
man, die op wacht stond, den steek toe en
riep Tjerks toe: ,,0, God, sergeant, hij
prikt me!"
De bajonet was hem 10 cla. in de linker
borst gedrongen
Direct daarop viel hij in de armen van
Van der Woude, die hem zoo goed moge
lijk hielp- Een sergeant-, die uit het veld
leger kwam, had nog een noodverband bij
zich en verbond den getroffene. Zt>o spoe
dig mogelijk werd een brancard gemaakt
van geweren, riemen, enz. en ging men
naar het Entos-terreinom een anderen
brancard te halen, die vrij spoedig arri
veerde.
Om 9 uren ongeveer had het -ongeluk
plaats en eerst om halfelf was er een dok
ter aanwezig, die via het hospitaal uit de
Van-Ba erle-straat moest worden gehaald.
Deze, dr. Heybroek, vond den toestand
zóó, dat overbrenging naar het hospitaal
noodig was- Elf uren kwam het slachtoffer
daar aan en om half twaalf overleed Tjerks
aan inwendige verbloeding.
Dit sobere résumé van het gebeurde doet
enkele bijzonderheden naar voren komen,
waarop de aandacht dient gevestigd te
worden.
De man, die op post stond en het onge
luk veroorzaakte, schijnt niet geheel toe
rekenbaar te zijn. Behalve analfabeet-, is
de man zeer achterlijk en bovendien een
zenuwlijder, voor wien een rekest naar den
minister is gezonden om herkeurd en uit
den dienst ontslagen te worden. Ock schijnt
men er niet zeker van. of een oefening -als
deze met de bajonet op het- geweer, mag
worden uitgevoerd-
Aan de overzijde van het IJ is de ge
neeskundige dienst lang niet in orde. "Wat
echter te zeggen van het feit, dat, als om
negen uren een ongeluk plaats h^ft, eerst
om halfelf de eerste geneeskundige hulp
•verleend wordt? Het zou werkelyk geen
weelde zijn, indien op het Eiitos-terrein,
waar ongeveer 1500 man liggen en 4-000 man
aanwezig kunnen zijn, een arts spoediger te
bereiken was dan na anderhalf uur.
In den namiddag van 12 Augus
tus j.l. na/rn een persoon van pl.m. 45-jqrigen
leeftijd ouder den naam van. J. van Vielle,
uit Heerlen, zijn introk in het hotel .,La Sta
tion", te Gouda. Hij gaf zich in dit hotel uit
voor Hollander van geboorte, langen tijd in
België te hebben vertoefd, reiziger in wijnen
en ook wel paardonhandedaax te zijn. Door
allerlei listige voorwendsels en geüoofwaar-
dige verhalen kreeg hij in -het hotel gelegen
heid met een paar hem onbekende geïnter
neerde militairen, die door hem waren uit-
genoodigd op zijn kosten te drinken, groote
verteeringen te maken. Den volgenden mor
gen, na zijn logies, ontpopte hij zich echter
als een man zonder geld, en vroeg hij geld in
-leen, om, zooals hij voorgaf, een telegram
te kunnen verzenden naai- Heerlen, ten ein
de zoodoende in hel bezit van geld te gera
ken.
Uit het -onderzoek^ bleek, dat hij genaamd
is Eugene Jozef "Vijgen, geh. te Heerlen 21
April 1877. gedooniliceerd to Maastricht, en
dat hij omstreeks half één in den namiddag
van 13 dezer werkelijk een telegram naar
Heerlen heeft verzonden. Nadien is hij ech
ter spoorloos verdwenen, zoodat oplichting
wordt vermoed.
Zijn signalement is: groot zwaar gebouwd,
bruine gelaatskleur, donker haar en kne
veltje. bruin halfversleten colbertkostnum,
zwartlederen schoenen en zg. Panamahoed.
De commissaris van politie te Gouda ver
zoekt opsporing en bericht.
Moord? Gisteren is bij strand-
paai 69, ten zuiden van Zandvoort, het lijk
gevonden van Van V„ uit Haarlem, met
een schotwond in rug en borst. De -man, ten
halve gekleed, schijnt na getroffen te zijn,
nog een dertig schreden te hebben geloopen,
te oordeelen naar bloedsporen in het zand.
Een natte zwembroek werd in de nabijheid
gevonden. Het lijk Is niet .vervoerd, in af
wachting van het parket. Men meent den
getroffene Woensdagavond tegen zes uren
per fiets in zuidelijk© richting het strand
te hébben zien afrijden. Portenionnaie. rij
wiel en -schoenen zijn gestolen. Men meldt
nog, dat hij op bezoek was geweest bij zijn
meisje en voornemens was een bad te nemen.
Uit Diever: Sterke drank en het
mest vieren in onze provincie nog maar al
te vaak hoogtij. Tijdens een huwelijksfeest
is een jongeling alhier zoo deerlijk met het
mes toegetakeld, verschillende diepe sne
den waren hem toegebracht, waarvan één
een slagader trof dat hfj door bloedver
lies in elkaar zakte. Zoo spoedig mogelijk ia
het slachtoffer naar het ziekenhuis te Hoo-
geveen vervoerd. De politie onderzoekt de
zaak ernstig en is den dader op het spoor.
Biggen cadeau. Ten gevolge
van de voederschaarsehte werden door boe
ren op de markt te Meppol de jonge biggen
cadeau gegeven aan hom of haar, die er een
tje wilde hebben. Het ontbreekt- er nog maar
aan, dat de beestjes ook gratis gebraden
.thuis gébracht worden!
HAARLEMMERMEER.
,Voor het examen tuinbouwkunde L. O.
is te Wageningen geslaagd de heer S. Veld
man, alhier.
HTI.LEGOM.
Voor het examen tuinbouwkunde L- O
is te Wagemngen geslaagd de heer W. A.
v. d. Wal, alhier.
NOORDWIJKERHOUT.
Door milde bijdragen van de kunst
lievende leden, werd „De Echo der Dui
nen" in staat gesteld zich drie uieuwp in
strumenten aan te schaffen.
OUDE WETERING-
Gisteravond tegen een uur of tien
kwamen er twee motoren door de Wete
ring -varen. Wegens den petroleumnood
stoomde de een, terwijl de ander er naast,
niet er achter, hing. Dit is een wijze van
varen, die niet geoorloofd en in het be
lang der verkeersveiligheid ook niet te ver
dedigen is. De netten van den visscher, die,
halverwege het dorp, aan beide kanten va-u
de Wetering, een eindweegs het water in-
loopen, maar wel degelijk van liciht voorzien
waren, moesten het ontgelden. De bijstaaa»
ders waren voor kort en snel recht. Een
regen va.n keien daalde neer op de hoof
den der motorbestuurders, die wel gedwon
gen waren een schuilplaats beneden te zoe
ken, terwijl -hnn vaartuigem door het vaar
water zwierden. Ten slotte maakten de mo
toren, die nog al wat volk aan boord- sche
nen te hébben, aanstalten om aan wal te
komen en dit, gevoegd bij de bedreigingen,
welke geuit werden, had tot gevolg, dat de
aanval1 ers afdeinsden.
RIJNSBURG.
Het nieuwe wachthuisje aan de halte
„Wissel" alhier, is klaar, gereed tot gébruik.
Het is een sierlijk gebouwtje; de wanden be
staan nit kleine ruitjes, in lood gevat, zoo
dat men naar alle zijden, goed beschut, kan
uitkijken. Het geheel is keurig en net af
gewerkt en biedt voldoende ruimte aam het
wachtend publiek, dat van een gemakkelijke
bank kan gébruik maken. Het wachthuis je
zij nu in dc zong van het publiek aanbevolen
om alles zoo net en zindelijk mogelijk te be
waren 1
RTJNZATERWOUDE.
De Raad zal morgenochtend: te halfelf
vergaderen.
VOORSCHOTEN.
Gistermiddag werd de kruideniers jongen
W. Z. op den Achterweg, alliier, door een
militair motorrfjdor aangereden. De jongen,
-die aan het.fietsrijden was, blijkbaar angstig
geworden door de woest rijdende motoren
achter hem, wist geen voldoenden uil-weg
meer, raakte afin stuur kwijt, kwam te val
len, en overrijden was onvermijdelijk. Dok
ter - 'B-, hij wien hij direct werd binnenge
bracht, constateerde een op twee plaatsen
gebroken been en een gekneusde® arm.
Per Tijtuig weid de patient naar het Aca
demisch Ziekenhuis te Leiden vervoerd, waar
hij echter niet opgenomen kon worden, doch
wel in het St.-Elisabcthsgesticht.
WOUBRUOGE.
Do Unie-collecte voor het suppletiefonds
der Okr. School alhier heeft f 163.18Va op
gebracht.
ZWAMMERDAM.
De beer P. Hoogoboom, burgemeester,
is benoemd tot secretaris-penningmeester van
den Dam- of Binnenpolder.
Aan G. Slootbeek, gemeentewerkman,
is een gratificatie van f 25 als zoodanig toe
gekend..
De rekening van het Burgerlijk Armbe
stuur, in onvangsten bedragende f 428.44,
in uitgaven f 130.44, sloot met een voordeelig
saldo van f 298.
Eervol -ontslag is vea-leend aan den heer
P. Hoogeboom, als secretaris der gemeente
Zwammerdam.
Door den Raad is aan den heer B. G.
Fortuy-n, oud-burgemeester, een fraai ge
schenk aangeboden, bestaande uit zes zilve
ren vonken, zes mesjes, een groote vork, een
grooten lepel, aüe van zilver, in een fraaie
étui met inscriptie. Het Nutsdepartement al
hier heeft dat geschenk aangevuld met zes
zilveren mesjes en zes zilveren vorken, mede
in étui mei inscriptie. Het kostbare en fraaie
BteJ vormende een compleet vischcouvert
is uit de fabriek van de firana Van Kem
pen, te Voorschoten.
ZOETERWOUDB.
In den nacht is uit eon varkensschuur,
staande langs den Roomburgorwatering al
hier, ten nadeel© van den tuinder Van dor
B., een aanzienlijke partij maïsmeel en an
der veevoeder ontvreemd. De diefstal is ver
moedelijk met een bootje en door drio per
sonen geschied. Dc politie heeft de zaak
in onderzoek.
KERKELIJKE BERICHTEN.
O egstgeest. Ned.-Herv. Gem.
Zondagmorgen te tden uren ds. J- P. Snoep
Des avonds geen dienst.
Zwammerdam. Rein. Ger. Gean.
Zondagmorgen te tien uren, de. M. Hoek
stra, van Den Haag-
Voorschoten. Nect-Hterv. Gem. Zon
dagmorgen te tien uren, de hear SB. IK van
Wijngaarden, Theoi. cand.
Een aanklacht tegen keizer "Wilhelm.
Uit New-York wordt aan de „Temps"
gemeld, dat een instructie geopend is tegen
;c Wilhelm II wegens diefstal, brand, moord,
samenzweren en corruptie tegen den vrede
en de waardigheid van den staat Mississipi
De Engelscho vliegraid op Kenstantinopel.
Turksch© gevangenen, bohoorend'e tot de
bemanning van schoeners, die onlangs door
de Russen in den grond zijn geboord, ver
klaarden, dat de laatste raid van Éngeh
sdhe vliegtuigen op Konstantinopel den
vijand groote materieele schade heeft toe
gebracht, terwijl militaire gebouwen, dé
pots en- spoorwegen en verscheidene oor
logsschepen, waaronder de „Goeben," die
zich in een dok bevindt en niet meer strijd
vaardig ie, beschadigd werden. Een jacht
is na een hevige ontploffing gezonken.
Anti-somitisme iu Duitsehland.
Door Rijksdagafgevaardigden zijn een
groot aantal vragen tot den rijkskanselier
gericht, o.a. door den anti-semiet dr. Wer
ner, van de Duitsche fractie. Deze wil b*v.
het Joodsche ritueel© slachten afgeschaft
zien. Verder wenscht hij maatregelen ge
nomen to zien tegen de Joden, die thans
uit Galicië, Polen en Roemenië naar Duitscln
land verhuizen en die, altijd volgens ge
noemd heerschap, meestal zakkenrollers
en woekeraars met levensmiddelen zijn en
allen voor den thans zeer lijdenden mid
denstand een bijzondere plaag zijn."
Bovendien draagt het de goedkeuring
van Werner niet weg, dat het Duitsche le
gerbestuur, wat de levensmiddelen-distri
butie betreft, rekening houdt met de
religieuse belangen der Joodsche soldaten.
Vrouwen in he^Engel6che leger.
Het departement van oorlog heeft eenige
{bijzonderheden medegedeeld over de vrou
wen van een Women's Army Auxiliary
Corps. De bedoeling hiervan is, gebruik te
maken van de diensten van vrouwen voor
zeker werk in het leger, ten einde aldus
soldaten vrij te maken voer het eigenlijke
oorlogswerk. Vrouwen zouden kunnen wor
den gebruikt in de plaats van oppassers,
schrijvers, typisten, koks, kleermakers,
schoenmakers, chauffeurs, verder bij den
post- en telefoondienst e. d.
De leeftijd voor de vrouwen in het hulp
corps zal zijn ten minste 18 jaar voor den
dienst in Engeland, ten minste 20 jaar
voor den dienst over zee, nl. in Frankrijk.
Verkeersbelasting in Duitschland.
Voor een paar weken kon het ,,Hbld."
mededeelen, dat in Diiitschland een ver
keersbelasting was ingevoerd ten bedrage
van 7 pCt. over de verschuldigde vracht
hetzij per spoor of water.
Het blijkt, dat mén daar té lande met
dit soort verkeersbelasting verder gaat.
Wij vernemen althans, dat nu ook vanaf
den eersten dezèr het 'zegelrecht op de
vrachtbrieven niet onaanzienlijk is ver
hoogd.
Het zegelrecht zal voortaan bedragen
voor vrachtsfcukgoed 15 pfennig per vracht
brief en voor ijlstukgoed 30 pfennig per
vrachtbrief. Voor wagonkidïngein zal het
zegelrecht bedragen bij een vracht van
hoogstens 25 mark 1.50 mark en bij een
vracht boven de 50 ^niark 3 mark. Voor
steenkolen, bruinkolen,briketten en cokes
is het zegelrecht per wagonlading respect-
2 en 4 mark. In het geval van ijlgoederen
ie het zegelrecht per wagon rasp. 3 en 6
mark. Dit zegelrecht wordt ook geheven
in het vervoer tusschen het buitenland öb
Duitschland.
De ex-tsaar naar Siberië.
Aan de ..Times" wordt uit Petrograd
geseind, dat de reis van de Rornanofs naar
het 'oosten goed geheim was gehouden. Het
escorte bestond uit twee militaire tremen.
Er werd nergens aan dé geregelde stations
gestopt. De tsaar reisde in een afzonder
lijken wagen, behoorende aan d<. Ameri-
ka&nsohe Rood© Kruis Missie. Zijn vrouw
en kinderen hadden twee slaapwagens in
gebruik-
Niemand mocht den trein, naderen.
Zelfs de -conducteurs werden onkundig
gelaten van de identiteit der reizigers. Op
die voorste en laatste wagens van de tr-ei-
nei\ waren mitrailleurs geplaatst. In de
open vlakte mochten de reizigers wat be
weging nemen. Zoo wandelde de tsaar met
zjjn gezin eens twee mijlen, terwijl de trei
nen langzaam volgdeoi. Nicoia-as Romanof
zag er bedrukt en somber uit. Volgens de
jongst» berichten bereikte hij Zaterdag 1-1.
de plaats van bestemming- Per stoomboot
vertrok hij naar Tobolsk, waar hij in hot
gouverneurspaleis gehuisvest werd. Of hij
inderdaad in het naburig klooster zal wor
den opgesloten is twijfelachtig. Men denkt-,
dat de reis nog veel verder gaat.
Het aantal slachtoffers van de duikbooten.
In antwoord op een vraag van den heef
Bellairs heeft de heer Roberts meegedeeld,
dat het aantal menschefllevens op Britsche
handelsschepen verloren gegaan
door de actie van den vijand sedert h»t be
gin van den oorlog tot 30 Juni 1.1. be
draagt 9748, nl. 3828 "passagiers
en 5920 officieren en zeelie-
d e n-
Argentinië en Duitschland.
Naar de „Agencia Americana" verneemt
had de president van de Argriitijnsche re
publiek, in bijzijn van den minister van
Buitenlandsehe Zaken een belangrijke con
ferentie met den Duitschen gezant te Bue
nos Ayres. Een beslissing in het Duitsch-
Argentijnsch conflict is aanstaande.
De Dnitachers In België.
Git Havre wordt gemeld, dat in de Keen-l
mandantur van Teitmoai'do de geheele oogsrs
door. dc Duitsohers in beslag is genomen. Op
20 Juli werd dé valiede bevolking van Zel^
naar Tenmonde opgeroepen. Er werden 3 i
400 man uitgezocht, en met geweld aan M'
'herstel der spoorwegen gezet. 0.p 2 Augustus
haalden de Duitsohers al het materiaal en de'
machines uit de werkplaats van de maat»!
schappij Gent-Torneuzen-Seizaete.
Pater Richard, superieur van het Maison'
études des Obüats te Luik, ©n pateer le Bor-i
gne, econoom dezer insteHinig, zijn door de'
Duitsohers gearresteerd en in de gevangenis'
geworpen, zonder dat men den reden van. dé-1
zen -maatregel kent.
-Sedert 15 Augustus voeren de Duit-scherö1
burgers weg uit Thielt, Rousselaere en Kort- i
rijk. Sommigen thuoiner woerden gedwongen1
bij het Duitsche leger to blijven, om milibai-
re werken aan te leggen, met ram© nabij
Roussolaere en Eeoloo.
Verscheidene eigenaars van steengroeven
en kalkovens bij Doornik en Antoimg werd
gevraagd, voor de Duitsohers te doen wer- j
ken met personeel dat zich vrijwillig tot den
arbeid aanbood en togen een ruime vergoe
ding. Op weigering van do eigenaars gaf de
militaire overheid nog viecr-en-twintig uur
bedenktijd. De patroons gaven niert toe, al',
wisten zij dat ze hun fabrieken en groeven!
met al de machinerieën zouden mooteai afj
staan. Dit ie dan ook geschied. De eigenaars
hebben bevel gekregen hun gebouwen en
kantoren te verlaten. Duitsche commissaris
sen besturen nu de inrichtingen en snijden'
good rieanen van andermans leer door het 1
recht va® den sterkste.
De vergiftiging van Armentières.
Vóór eenige dagen hebben wc iets ge
meld over het gebruik van nieuwe grana
ten, waardoor do geheel© bevolking van
Armentières als het ware vergiftigd werd.
Daarover worden nu uitvoerige mededee-
lingen gedaan.
De „Dépêche de Lille" deelt er o.m. het
volgende over mede
Armentières is de eerste stad in de ge-
schiedbooken die letterlijk -vergiftigd is.
Terwijl do projectielen van groot kaliber
dlo gebouwen troffen, door verscheidene
verdiepingen heen sloegen en de bewoner»
dwongen een wijkplaats te zoeken in hun
kelders, vielen er een massa kleine grana
ten, waarvan de kracht niet groot genoeg
zou geweest zijn om een gat in den weg te
slaan, in de straten, op binnenplaatsen en
in tuinen neer. Deze granaten bevatten
geen kruit, geen gas, maar slechts een
kleurlooze vloeistof, die zich over den grond
verspreidde. Minder vluchtig dan men zou
denken, verdween het pas door de Duitsche
chemici uitgevonden product niet onmiddel
lijk eenige uren na den val ziet men er nog
do sporen van. Het verdampt vrij lang
zaam, een zwaar gas vormend, dat door
afsluitingen heen dringt en in de onder
verdiepingen afzakt. Dit gas is taaimen
heeft opgemerkt, dat het meer slachtoffers
onder vrouwen dan onder mannen gèmaakfc
heeft, omdat het in het haar van de vrou
wen doordringt en daar gemakkelijk blijft
zitten. Tevens is de tabaksrook voor de
mannen een ongezocht voorbehoedmiddel
geweest. Omtrent de reuk van het gas zijn
do mceningen verdeeld sommigen hebben
gemeend, dat ze er acetyleen in rooken, an
deren de geur van reseda, de meeste inen-
schen doet de reuk aan sterken mosterd
denken. De uitwerking van dit gas is niet
onmiddellijk de vergiftiging geschiedt vrij
langzaam. Inwoners van Armentières die
's ochtends het gas ingeademd hadden, zijn
nog thuis kunnen komen zonder zich onwel
te gevoelen ze hebben zelfs hun noenmaal
kunnen nemen, maar vijf of zes uur later
waren ze verplicht naar bed te gaan en hun
toestand verergerdo don snel. De ongeluk-
kigen kregen eerst verschijnselen van bron
chitis, die ©ogen zwollen op, zij verloren
allengs hun gezichtsvermogenalle slijm
vliezen waren aangedaanzij hadden in
wendig een brandend gevoel en overal
brandwonden dan kwam er een hoest op
zetten, the niet meer verdween, met koorts
het aangezicht werd lijkbleek en de dood
trad weldra in. Tal van slachtoffers van de
vergiftiging te Arm,entières zijn intijds on
der behandeling kunnen komen, maar alleia
zijn nog niet gered.
Do Engelschen stellen een onderzoek in
naar de samenstelling van deze giftig© gra-
na/ten, dae de Duitschei-s, naar men gelooft,
voor het. eerst te Armentières gebruikt heb
ben. De uitwerking vertoont overeenkomst
met -die van de traanverwekkende gassen
dio een veertien dagen geledén een groot
aantal Engelscho militairen tijdelijk blind
gemaakt hebbenechter is de uitwerking
van het nieuwe vergif veel ernstiger.
De Dmfache invasie in 1870Tl.
Dc Figaro'publiceert de copie van eer»
brief, die 46 jaar geleden door den kardinaal!
de Bonnecheee aan den he*tog van Meck
lenburg were geschreven.:
PARIJS, 13 Maart 1872.
Monseigneur,
Van den 21 en Januari tot den _5en Maart
heeft, do nederige huizinge van mijno fami
lie, bij BrogKe gelegen, ongeveer 200 rui
ters van uw leger gehuisvest en gevoed.
Gedurende dien tijd is de kelder geplun
derd, zrijn het zilverwerk cn een gedteelte van
het mobilair verdwenen alle kasten en alle
laden zijn opengebroken of -gestoken, en
men heeft ten slotte zelfs do muren door
gebroken om geheime bergplaatsen to ont
dekken, die er "niet. waren. Deze plundering
aan uw Hoogheid dénonceerende, heb ik
niet de naïveteit te gelooven, dof. ik u iet»
nieuws vertel. Gij weet dat overal op den
doortocht der Duitsche legers, dezelfde fei
ten zich met mathematische zekerheid tel
kens wéér hebben voorgedaan. En deze fei
ten, monseigneur-, betreurt gij zeker meer
dan ik, want hun ruchtbaar wording is het
begin van onzo revanche.
Wat mij betreft, ik hecht er zóó groote
waarde aan, de herinnering aan do plunde
ring te doen voortduren, dat een gedenk
plaat zal worden gehecht aan den muur
van mijne woning, en als elk van mijn be
roofde modeburger» dit ook doet. aal. or. o»
