Nederland en de Serine.
No. 17624.
LEIDSCH DAGBLAD Zaterdag 11 Augustus.
Derde Blad.
Anno 1917.
Brieven van een Leidenaar.
Gemengd Nieuws,
f:,
DGXL
F Do omstandigheden leiden or toe, dat ik nog
'teens terugkom op het woningvraagstuk in dcsc
Igoinecnte. In de raadsvergadering, waar beslo
pen werd aan de Woningbouwvereenigiug
„Eensgezindheid" het verhoogde voorschot toe
te kennen, deelde do wethouder van Fabricage
mede, dat er straten in de buitenwijken waren,
Lwaar huis aan huis baast twee gezinnen wo-
l nen in een voor één gezin bcstemdo woning.
Ik heb daarop ook eens liier en daar rondge-
koken en mijn ervaring heeft de gegevens van
'den wethouder bovestigd. Het is mij echter ge
bleken, dat, behalve dan in het tekort aan wo
ningen, dat onderverhuren zijn oorzaak vindt
in een soort bezuiniging. De woninghuren heb
ben een voortdurende neiging om te stijgen en,
wanneer men nu een paar bovenkamertjes ver
huurt, wordt do huurprijs, dio men zelf te be
talen heeft, veel kleiner, wat in dezen duren tijd
goed van pas komt. Het zijn voor een groot
deel gemobiliseerde militairen, die, dank zij den
langen duur der mobilisatie en de zekerheid, dat
men door do rijksvergoeding voor hot kostwin
nerschap den gehuwden slaat kiest boven het
TrijgezellcnlcYcn. Dezo gezinnen kunnen zich bij
eenigen goeden wil wol met een paar optrekjes
schelpen, te .meer omdat het hoofd van hel ge-
ein oen groot deel van den tijd in de kazerne
doorbrengt. Nog andere factoren in yerband met
den oorlogstoestand hebbon tot den bestaanden
.woningnood medegewerkt. Er zitten hier heel
,wat vreemdelingen in de stad en als gehoor
.wordt gegeven aan het verzoek van het gemeen
tebestuur om herberg te verleenen aan Engcl-
6che en Duitscho krijgsgevangenen en burger
lijke geïnterneerden, waarvan er duizenden in
ons land onderdak zullen moeten worden ge
bracht, dan zal het straks nog meer nijpen met
do overbevolking in lal van woningen. Wij moe
ten bij do beoordeeling daarvan ook rekening
houden met het feit, dat, terwijl do eigen-bouw
en de woningbouw van particuliere bouwonder
nemers zoo goed als goheel is opgohouden, het
aantal woningen in de oude stad gaandeweg
afneemt. Enkele tientallen zijn in de laatste ja
ren onbewoonbaar verklaard, veel ineer echter
zijn in- verband met do uitbreiding van fabrie
ken en werkplaatsen aangekocht en geamoveenl.
Vooral in de laatsto jaren, nu er door de oor
logstoestanden tijdelijk allerlei nieuwe industrie-
én bijkomen, worden daarvoor vaak particuliere
woningen dienstbaar gemaakt.
Uit een en ander is hot woninggebrek in Lei
den voldoende verklaard. Behalve de gevolgen
daarvan, genoemd in de laatste zittiüg van den
gemeenteraad en hoofdzakelijk aan gezondheids
motieven ontleend, mogen toch ook de finan-
cieele gevolgen niet over liet hoofd worden ge
zien. De woninghuren vertoonen in de laatste
jaren een stijgende lijn. Mon denkt daarbij bet
meest aan de kleinere, dé werkmanswoningen
en om al te groote stijging te voorkomen, zijp
cr wettelijke maatregelen getroffen en zijn er
huurcommissies in het loven geroepen. Huis
eigenaren, die do weekhuren al to hoog zoudon
willen opvoeren, worden daarmede nu paal en
perk gesteld.
De invloed laat zich echter niet enkel cn niet
bij voorkeur gelden op de kleinere woningen, het
zijn ook vooral dc huren van 250 en hooger,
'die onrustbarend omhoog worden gestuwd. Ver
hoogingen van 50 en meor per jaar zijn niet
zeldzaam. Men begrijpt, dat dezo woninghuur-
▼erhooging in het gezin van menig niet kapi
taalkrachtigen burger en ambtenaar eveneens
zwaar wordt gevoeld. En daarin zal ook in de
eersto jaren wel geen verandering komen. Het
.woninggebrek, dat zich uit den aard het eerst
en hot sterkst openbaart bij kleine woningen,
zet zich' voort naar dc grootere huizen.
Tengevolge van de liooge prijzen der malerialon
,én do steeds stijgende arbeidsloonen, niet hot
minst in do bouwbedrijven, worden er door par-
ticulicro bouwers ook haast geen burger- en
hoerenhuizen meer gebouwd. Er moet zich der
halve, mede door het stolsel van gedwongen op-
schuiving, natuurlijkerwijze ook moer en meer
feebrek aan woningen van hoogere huurprijzen
openbaren, met als gevolg verhooging van wo-
ainghuur. En het staat te voorzien, dat deze
huurverhooging geen tijdelijk karakter zal dra
gon. Immers Iegelijk met deze stijging der huren
'gaat ook do koopwaardc van de woonhuizen om
hoog.
In den huiisten tijd worden in publieke vei-
ling enorme hoogc prijzen besteed, vooral voor
burger- en heerenhuizen. Wie den uitslag der
laals-to veiling in het Notarishuis aan Den
Burcht nagaat, toen cenige hoerenhuizen aan
'den Morschwcg en aan den Zooterwoudsche-Sin-
\jOl werden geveild, wordt daarvan overtuigd.
Als voorbeeld neem ik hel perceel aan den Zoe
ter w.-Singel no. 64-, dat, na eerst voor 350 per
jaar te zijn verb jurd, thans 400 doet, en word
yorkocht voor 7800, waardoor, met inbegrip
('dér overdrachtskosten, do prijs op ruim 8400
komt. Om ern behoorlpko geldbelegging te heb-
<i>en moet men bij exploitatie van huizen op
minstens 7 kunnen rokenon. Dit huis zal
(Üus, om er behoorlijk meo uit lo komen, voor
f'/588 of rond ƒ600 moeion worden verhuurd.
'Dat is circa ƒ200 meer dan den thans gelden
eden huurprijs, die reeds voor kort 50 omhoog
Was gebracht. Hel als voorbeeld aangehaald ge-
yal vormt geen uitzouderiug. De andere per-
jcoelcn, toen geveild, waren niet goedkooper.
De eigenaars zullen ccn behoorlijke ronte
trachten to maken en zij zullen daarin sterk
tetaan, zoolang er woningschaarschte blijft. En
andovo eigenaren, die in goedkooperen tijd de
buizen hebben gekocht, zullen de stijgende lijn
Volgen, zoodat wij in de naaste toekomst ook
.voor burger- en hoerenhuizen op een aanzienlijke
Kuurprijsverhooging zullen kunnen rekenen,
•tenzij de Regeerlng, evenals bij de weckwonin-
gon, aan een ongelimiteerde verhooging paal en
perk stelt.
DIT ONZE STAD.
De huurcommlssie. VI" ~'T,
Na den 22sten Juni te 2Tfn geïnstalleerd,
/beeft de huurcom'missiel vanaf dien dag haar
uwerkzaamheden aangevangen. Allereerst wer
ende verhuurders, van woningen, van welke
ilde huur per week berekend hoogstens f7
gedraagt* in do gelegenheid gesteld» gedu
rende één maand, zoo zij sedert 1 Januari
1916 de huurprijzen hadden verhoogd, die
door de Commissie te doen goedkeuren;
plm. 1800 stuks aanvragen kwamen in, die
aan een plaatselijk onderzoek worden onder
worpen. Toch is het bekend, dat nog menig
verhuurder in 'deze zijn verplichtingen niet
is nagekomen en ter zake een vervolging
niet zal uitblijven.
Dezer dagen heeft de Commissie een aan
vang gemaakt met het plaatselijk onderzoek,
een niet gering te schatten werk. Menig
huismoeder ontving reeds" bezoek van drie
heeren om de woning te bezichtigen en dit
zal nog wel ettelijke maanden voortduren.
De commissie hoort bij het plaatselijk on
derzoek van alles en van allerlei aurd, maar
dit staat wel vast, dat de huurcommissiewet,
ook al weer een uitvloeisel van de tegen
woordige tijdsomstandigheden, zeker moet
moet worden geacht te zijn, een wet in het
belang van beide partijen. L-
ÜÏT ONS LAND.
Smokkelarij.
Het mocht dezer dagen aan do ambtena
ren te Gennep gelukken, beslag te leggen
op een roeiboot in de Maas, waarmee bijna
•1000 kwattatablctten, 75 KG. thee, een
even grooto hoeveelheid sajet, 50 K.G.
cacaoboter, een partijtje peper en het
vleesch van twee varkens vervoerd werd.
Varkousvleesch.
Terwijl er in de maand Juli geen distri
butie geweest is van versch varkensvleesch
wel van, bevroren vleesch, zijn er, nadat op
1 Augustus de distributie weer begonnen
was, in do tweede week van deze maand
naar men meldt, ten minste 70 varkens
minder gekomen dan het benoodigde mini
mum terwijl de 3de week ten hoogste drie
honderd varkens met bijslag geleverd zullen
worden, zoodat er dan weer honderden ver-
eche varkens te kort komen, waarvoor men
gezouten vleescsh beschikbaar stelt. Intus-
schen zal er nu weer ©ern groot tekort ont
staan aan varkensvleesch, daar de winke
lier beslist onmogelijk zonder toeslag van
de Regeering eon goed stuk vleesoh voor
maximumprijs verkoopen kan.
Ails hot eenige lichtpunt wordt verder ge
meld, dat zal worden aangevangen (Maan
dag a- s.) met de distributie van lichte
varkens van ten minste 70 kilo slachtge-
wicht, indien cr voldoende voor ingeschre
ven word^.
Vet zal van deze beesten echter niet te
halen zijn, maar do mogelijkheid wordt
niet uitgesloten geacht, dat men het vet
krijgt van de millioenen killogrammen in
gezouten vleesoh en men verwacht, dat de
Regeering wel het goede moment zal we
ten te biczen om ook dit vet te distri-
bueeren. (».N- Ct.")
Valsche zilverbons.
Een Duitscho deserteur is te Rotterdam
aangehouden, toen hij in den sigarenwin
kel van H. W. S. op den Binnenweg aldaar
een valsche zilverbon van f 2.50 in betaling
trachtte te geven.
Verkoop boven maximum-prijzen.
Bij ccn der grootste graanhandelaren te Go-
rinchem zijn 150 baaltjC3 bloem in beslag ge
nomen, daar deze handelaar boven do gestelde
maximumprijzen verkocht.
Sigaren naar België.
Tc Budel en elders aan onze zuidgrens zoo
meldt do „Bossche Ct." worden dagelijks
enorme partijen sigaren naar België uitgevoerd
Te Budel gingen woder 1/2 millioen sigaren over
de grens.
Centrale keukens.
Do gemeenteraad van Hengelo besloot, even
als zoovele andero in de laatste dagen, tot op
richting eener centrale keuken.
Turf in Noord-Holland.
Do gemeenteraad van Edam heeft met het oog
op den brandstoffennood besloten van een stuk
land, dat do gomeento toebehoort, het veen te
laten weggraven en daarvan turf te maken. Hoe
wel het plan wat laat tot uilvoering komt, hoopt
men hierdoor toch voor den a.s. winter nog in
het bezit van een niet onbelangrijke hoeveelheid
turf te komon.
Krachtvoeder voor sleeperspaarden.
De Vereonigdo Slceperspatroons te Rotterdam
hebben een telegram aan den minister van
Landbouw gezonden, waarin het dreigend noo-
dig wordt genoemd direct afdoendo maatrege
len to nemen tot verbetering der fourage'ver-
schaffing.
Een commissie is benoemd om met den mi
nister dezo zaak, in combinatio met do „Roode
Ster" of wel de Vcrceniging van Bedrijfspaar-
denhouders, afdoendo to besproken. Verzocht
wordt, de medewerking van den minister, om te
voorkomen, dat de sleeperspatroons gedwongen
worden, naar aanleiding der bij hun paarden
heerschcnde ondervoeding, de bedrijven tijdelijk
to sluiton.
Sij gebrek aan gas geen nachtarbeid.
Wegens het ontbreken van gastoevoer 's nachts
zijn do bakkerspatroons te Bussum overeenge
komen den nachtarbeid af te schaffen.
Uitvoerverbod voor eikcis, kastanjes en l
bcukenoton.
Aangezien gebleken is, dat in sommige
deelen des lands eikels, kastanjes en beu-
kesnoten worden opgekocht met de bedoe
ling deze uit te voeren, zij in 'herinnering
gebracht- dab de uitwoer van deze vruch
ten verboden is en dat vam dat verbod geen
afwijkingen zullen worden toegestaan*
De Russen. -
Naar ,,Het Volk" verneemt, heeft het
Rotterdamsdhe Kamerlid Ter Laan eenige
vragen gericht tot den minister va/n binnen-
lancfeche .zaken, strekkende, om de kleine
4000 Russen, die nu te 'Rotterdam en Schie
dam, hetzij in woonhuizen, hetzij bij de
burgerij zijn gehuisvest en die een perma
nent gevaar opleveren voor de volksge
zondheid en de orde, in kampen onder te
brengen. De betrokkenen zelf zouden voor
het meerendee! deze oplossing verre ver
kiezen boven den tegen woordigen voor hen
ondragolijken toestand.
Dc honigdistributic.
Men deelt aan het ,,Hbld." _mede, dat
het met de controle op het verbod van
verkoop van honig zeer treurig gesteld is,
jwodat men honig ziet verzenden zonder
eentg geleibiljet en zonder .dat navraag
naar het recht van afzending wordt ge
daan. De imkers hebben een deel honig
voor eigen gebruik mogen houden (hoe
anders als bij dc landbouwers, die men
hun eigen broodkoren nog niet laat houden)
en voor detailverkoop. Hiervoor worden
boste pi-ijzen gemaakt, echter ontbreekt
de controle, die na moet gaan, of de im
kers miet meor van deze honig verkoopen
als hun is toegestaan.
Waar do gelegenheid zoo wordt geboden,
is wel te begrijpen, dat de dief vlug ge
maakt is.
Zoo kon men een dezer dagen voor den
wkikol in een onzer steden raathonig zien
liggen, terwijl de verkoop daarvan verbo
den is en -deze honig allemaal op bepaalde
plaatsen zal moeten worden geleverd.
Of er dient geen distributie van honig
te zijn. waarvan wij, dat willen we wel er
kennen," de noodzakelijkheid niet kunnen
inzien, zoolang de koekbakkers, ter wille
waarvan de honig wordt gedistribueerd,
hun producten togen iederen vrijen prijs
mogen verkoopen of is er wel distributie,
maar dan een distributie, die niet alleen
op papier staat, dooh door een degelijke
controle en een goeden opzet geen gele
genheid biedt aam de brutaalsten, te doen
of er niets is bepaald.
Groene haver.
Aan de bewoners van Gelderland is voor
zoover zij paarden houden en haver verbou
wen, door den regeeringsoommissiaris voor
die provincie vergunning verleend om de-
paarden groen gemaaide haver te voeren,
mits geen haver verkocht of weggegeven
wordt en een matig gebruik er van wordt
gemaakt. De enorme voedselncol voor desa
dieren heeft deze concessie afgedwongen.
Colportage.
Het legerbestuur heeft ter kennis ge
bracht, dat colportage onder militairen, in
militaire gebouwen," terreinen, aan boord
van schepen of inrichtingen der zeemacht
aan wal van politieke partij-organen, van
welke richting ook, niet mag v»;»rden toe
gelaten-
Bagagetarievon.
Hot Kamerlid dr. Beumer heeft de vol
gende schriftelijke vraag ingezonden:
Is de minister van waters Laat bsreid, gelet
op do toenemende moeilijkheden, dio vel©
handelsreizigers en met hen gelijk te stellen
personen, in de uitoefening van hun bedrijf
ondervinden, de totstandkoming van een re
geling te bevorderen, waardoor de laatste
lijk door de spoorwegmaatschappijen be
paalde verhooging van de ba gage tarieven
voor hen buiten toepassing wordt gesteld en
waardoor hun, tegen het gewone tarief, het
vervoer van hun rijwiel mot den trein, waar
mede zjj reizen, wordt toegestaan?
Uniformen.
De militaire firma voor land- en zee
macht, Julius Huf, te Amsterdam, welke
circa 20 jaren geleden heeft medegewerkt
bij de vaststelling van de toelage, resp.
voorschot, aan vaandrigs, r s-.ffi i r.n der
landmacht en aan buitengewore a-delbors.en
der marine, te verstrekken voor de ten min
ste benoodigde, vcorgeschreven uniformen,
equipement-stukk^n; wapens en mobilisatie
goederen, deelt mede, dat zij z'ch telegra-
phisch tot den opperbevelhebber gewend
heeft om te verzoeken: ten eerste óm toe
lage of voorschot tijdelijk met ten minste
f 150 te doen verhoogen voor de landmacht,
met £250 voor de zeemacht en f500 voor
het Indisch leger, iifvcrband met de tegen
woordige abnormale prijzen van alle be
noodigde stcffen, materialen, arbeidsloonen
en bedrijfskosten.
Verder heeft de firma alle specialiteiten,
uniformfirma's en vereenigingen in Neder
land uitgenoodigd tot een vergadering op II
dezer, ter bespreking, wat in de tegenwoor-
digo omstandigheden in 't bevang van werk
lieden cn patroons kan worden gedaan, om
te komen tot de vaststelling van minimum
prijzen en eventueel tot .coöperatief fabri-
ceeren, en om voor dit laats1© medewerking
der betrokken punisfcers, N. O. T. en Kamers
van Koophandel te verkrijgen.
Ver 1 eden jaar werd, naar aan
leiding van-een ergerlijk geval van .mishan
deling van een strand-szel te Zandvoorb een
pomité opgericht, dat zich ten doel stelt
do afschalring te verkrijgen van rijdieren
aan het strand van onze badplaatsen.
Dit Comité heeft tot den Raad der ge
meente Zandvoort een adres gericht voor
zien van een groot aantal adhacsiebetaigin-
gen, waarin afschaffing der strandrrjdieren
wordt vérzocht. Daarop heeft de Raad be
sloten, geen nieuw© vergunningen t© ver
leenen tot hot te huur aanbieden van rij
dieren èn do' voorwaarden voor Jjet verkeer
t© verscherpen. Binnon afzienbaren tijd zul
len'dus d© strandrijdieren to Zandvoort tct
het verleden behooren. J l-J
Ta L'onneker is het 6-jarig
dochtertje van een' aïbeider door den auto
van oen heer te Almelo overreden. Het
kind werd vervoerd naar het ziekenhuis to
Enschede, alwaar, het is overleden.
De inbreker, te Hengelo door
marechaussée .en rijkspolitie aangehouden,
heeft niet minder dan 15 inbraken op zijn
kerfstok.
Een bewoonster der Reguliers
gracht te Amsterdam is 'een geldkistje,
waai'in f 1055; ontstolen.
Men meldt uit Groningen: In
het Eemskanaal onder Noorddijk is de 15-
jarige K. de W. 6ij het baden verdronken.
Ofschoon een Engelsche geïnterneerde ge-
ruimen tijd bezig was te trachten de levens
geesten op to wekken, mocht dit niet baten.
Hen vriendje, dat ook in de diept© gezon
ken was, werd bijtijds door een onbekend
gebleven heer gered.
Gonie-soldaten waren bezig een
telefoonpaal, die schuin stond, recht te
zetten nabij de .Eartvelderbrug, onder de
gemeent© Watergraafsmeer. Zij hadden
daarvoor een draad gospannen over de brug
en vastgemaakt aan een der leuningen dzr
brug. Bij den draad had een soldaat post
gevat, om het publiek te waarschuwen. Per
motorrijwiel Jcwam, zoo bericht de „Tel.",
aanrijden baron Yan Lijnden, wonend© te
Nederhorst .den Berg, in de richting Die-
monAmsterdam. Hij reed met den hals
tegen den draad en wérd daardoor van zijn
motorrijwiel geslingerd. Hij bleef bewuste
loos op straat liggen. De dadelijk ontboden
arts Der Kinderen te Diemen, verleend© ge
neeskundig© hulp .en constateerde hersen
schudding. De ongelukkig© is per auto ver
voerd naar zijn woning. De polit'e was spoe
dig ter plaats© en stelde een onderzoek in.
Eeü 14-jarige knaap, die op den
Diergaardesingel to Rotterdam de rails wilde
oversteken, is gegrepen door eon motor
wagen van lijn 7 en was onmiddellijk dood.
De 60-jarige landbouwer Jan
Rulder, uit Nijeveen, is, toen hij per fiets
uit het land den straatweg opreed, door de
locaal spoor Meppel-Smilde overreden en
gedood.
Toen Donderdagavond te 7 uur
het personeel der Philipsfabrieken to Eind
hoven, dat van helmond komt, met den trein
van dat uur zou vertrekken, werd door 't
opdringen het 16-jarig meisje Marlens, van
het verhoogde perron gedrukt.
Het kind kwam tusschen den muur van
het perron en den noof'loopenden trein te
récht. Met hevige inwendige kncuz'ngen en
in levensgevaar, is het meisje naar het
Eindhovonsch Ziekenhuis vervoerd.
Tjjdens de uitstedigheid van
den koopman den heer A. R., heeft men
ingebroken in zijn woning op den Westzee-
dijk t© Rotterdam. Een aantal gouden en
zilveren voorv/erpen, -waaronder lepels en
vorken .en twee loten van de maatschappij
„Beider Belang", is gestolen.
De IJ muider m ot or v issc hers
boot „Fluzer Mar" is door onder do rem
ming bekneld te raken in de Visschershaven
te IJmuiden gezonken.
Tijdens ©en hevig onweder is
te Lunteren de bliksem in het Herstellings
oord voor Onderwijzers ingeslagen. Twee
patiënten geraakten bewusteloos. Verder
werden d© kerktoren en het woonhuis van
J. D. Klomp door het hemelvuur getroffen.
Brand werd niet veroorzaakt.
Aan den mestvaalt te Middel
burg werkt een vijftal werklieden: een dezer,
zekere L., had Woensdagavond als woord
voerder van allen, aan 'den pachter van
den mestvaalt, De P. geheeten, gevraagd
het loon te verhoogen, hetgeen, deze gewei
gerd had. Donderdag weigerJen daarop de
werklieden te werken en trachtte De P.
andero werklieden te krijgen; dit gelukte
hem niet, en daarom nam hij Vrijdagmorgen
dezelfde werkkrachten weder' aan tegen een
kleine verhooging, maar weigerde om L.,
dien hij als den opruier b:schouwde, weder
in dienst t9 nemen. L. vervoegde zich daarop
bq hem en ontstak in woede. De P., zich
door L. bedreigd ziende, nam een. stuk
hout en gaf daarmede L. een slag. waarop
deze een vrjj groot mes Irok en De P.
een diepe wonde in het onderlijf toebracht.
De getroffene werd op medisch advies p;r
rrjtuig naar hot gasthuisovergebracht, de
aanrander werd door de politie in arrest
gesteld.
Iemand, wonende te Assen, deed
bij do Haagsche politie aangiito van de ver
missing van een portefeulle, inhoudende on
geveer f 40, vermoedelijk gerold van hem,
terwijl hij zich met lijn 3 der Haagsche
tram van de Runstraat naar het Plein begai.
Een inwoner van de residentie deed aan^
gifte van diefstal (zakkenrollen) van zijn
gouden horloge op een tramrrjtuig van lijn A
gepleegd.
De algemeene toestand.
Uit Peking meldt Reuter, dat „vandaag", dat
was dan gisteren, do oorlogsverklaring van
China aan Duitsehland werd verwacht Mis
schien zou men ook Oostenrijk den oorlog ver
klaren, maar anders zouden toch de diplomati
sche betrekkingen worden afgebroken.
Dezo houding van de Chineesche republiek
kan Duitsehland niet onverschillig laten. Trou
wens het feit, dat Siam zich bij Duitschlands
vijanden heeft aangesloten, wordt al niet meer
zoo minachtend beoordeeld als in 't begin een
paar bladen dat deden. De „Voss. Zlg." zegt ten
minste, dat de breuk met Siam diepe teleurstel
ling heeft gewekt, want vooral op scheepvaart
gebied had Duitsehland hier vele belangen cn
dezo oorlogsverklaring betoekont zeer hooge yo.--
liezen op oeconomisch terrein.
Wo hadden 't in ons vorig overzicht nogmaals
over do houding der Zuid-Amerikaansche sta
ten. Daar schijnt men unaniem anti-Duitsch te
zijn. Openlijkon of bedekten steun wordt aan de
geallieerden, vooral door de Vereenigde Staten,
gegeven en van Duitsehland wordt volledige g«K
noegdoening gedischt.
Peru bijvoorbeeld. Mea zal zich nog herinncM
ren, dat do Peruaanscho hark „Los(on" getotr
pedeerd is. Poru eischto schadevergoeding van
Duitsehland. Maar nu wil men in Berlijn de1
zaak aan het oordeel van een prijzenhof onder- i
werpen. Geen sprake 7in, vtrklaart de regee-
riug te Lima, torpedeeren is onrechtmatig eti
dus moet de schade vrordea betaald.
Dat zal wel weer afbrekingen der betrekking
gen geveu, zooals Brazilië cn Bolivia» van de'
Zuid-Amerikaanscho staten zijn voorgegaan. Eu
do wijze, waarop hel eerste land dit gedaan'
heeft, staat gelijk met een oorlogsverklaring. We
meldden reeds, wat'hierover in het Lagerhuis is
gezegd en thans verneemt de „Tcmps" uit Rio
do Jancjro, dat Erazilië over zestien schepen
voor den patrouilledienst in den Zuid-Allanti-
schcn Oceaan beschikt, 't Wordt er voor kaper
schepen niet boter op.
Verder is nog gemeld, dat Argentinië molv'.r-
seert cn hebben wo vernomen van pro-gcalliejr-
de betoögingen in Paraguay. Dat kwam ook in
Uraguay roods voor, maar men is er een staji
verder gegaan. Daar is een beslissing genomen,
zeer ten voordcele van de vloot der Vereenigde
Stalen en dus ook van de Braziliaanschc pa
trouillevaartuigen. De regeering besloot namo-
lijk, dat geen enkel Amerikaansch land, dat voor
de verdodiging zijner rechten in oorlog is met
volken op een ander werelddeel, als belligerent
zal worden beschouwd.
Alle bepalingen, die zich legen" de uitvoering
van dit besluit verzetten, worden ingetrokken.'"
De goheelo pers in Uruguay wijst er op, hoe
buitengewoon belangrijk dit besluit is.
WoLko consequenties dit tnce zal brengen, nol
len wo nu niet nagaan, maar er alleen op wij
zen, dat nu Amerikaansche oorlogsschepen in
do havens van Montenegro kunnen binnenkomen
cn daar innemen al wat zo noodig hebben.
In Vlaanderen is de artillerie heviger in actie
geweest, heeft zelfs weer róffelvuur afgegeven
en tot slot zijn infanterie-aanvallen der gealli
eerden losgekomen, di» volgons de Duilschcra
mislukt zijn, maar blijkens berichten der tegen
partij de Engelschcn in het bezit hebben ge
steld van Westhoek en de stellingen op den weg
van Westhoek, dio nog in Duitsche handen wa
ren. De Fransclien schoton ten noorden en oos
ten van Bixsohoote weer op. De oorlogscorres
pondent van do „Voss. Ztg." meldt, dat in dit
gebied operaties van den grootslen om va Dg weei
spoedig zullen beginnen.
Bij St. Quentin ontnamen de Duitschers der
Franschen eenige loopgraafgedceHen. Ook ten
noorden van dc Aisne vielen dc DuiLschers aan,
maar dit leverde hun in 't geheel geen winst
Aan het Oostenrqksc h11 a 1 i a a n-
s c h e front nog steeds toenemende be
drijvigheid. Weer is er e:n mede'eeling, dat
hier een offensief ophanden is. Majoor Gras-
selli zou in de „Italia" hebben geschreven
volgens de ,;Köln. Volksztg." dat achter
droge oorlogsberichten van het Isoni-o-fronü
de voorbereiding tot een spoedig offensief
schuil gaat, dat met dat aan het westelijk
front evenwijdig zal loopen.
Aan het oostelijk front heeft de
opmarsch niet meer dat succes als tot vóór
eenige dagen. In het Oifcoz- en Casinudal ko
men de C?ntralen nog het meest vooruit, ma
ken ze ook de meeste gevangenen e«i d©
grootst© buit, volgens het legerbericht van
gisteren in de laatste twee dagen 1400
gevangenon en 30 machine-geweren.
De vredesgezindheid in Rus'anJ i* zcover
te beoordeelen valt niet toegenomlh door
het échec.
De Petrogradsche correspondent van do
„Times" heeft een onderhoud gehad met
Kornilof, den Russischen opperbo vel hebber.
Deze zeide, dat een vrede met Duitschlami
op het oogenblik gelijk zou staan met de
hervorming van Rusland in., een Duitscho
kolonie. Hij zeide voorts, dat de coraité's, die
bij elk regiment bestaan, moesten worden
opgeheven, daar zij alle actie verlammen.
De wijziging in de regeering in Duitsch~
land heeft ook in deze niets goeds gedaan. De
Russische per3 beschouwt de nieuwe regee
ring in Duitsehland met wantrouwen. Het
„Nowoje Wremja" bsschouwt 'de verande
ringen als een oppervlakkige conc:s2ie aan
de openbare mceningen als een poging om
deze een verandering van personeel als een
verandering van stelsel te laten slikken.
Michaëlis en Helfferich zijn leerlingen,
zegt het blad, uit d© school van Bismarck en
erkennen alleen het geweld als recht. De
„Rjetsj" zegt, dat de macht van de Duitsch©
tirannen onverzwakt blijft.
De Duitsche regeering werkt er zelf mot
aan mee om het vertrouwen in de vredesnei-
gingen te versterken. Wel heeft de oensuur
indertijd vredesuitingen onderdrukt. Zeer.
goed. werk zou ze doen uitingen als deze
in d© officieel© „Weimarsche Ztg." van ze
keren dr. Groening, te verhinderen:
„Het Duitsche rijk heeft d© ver
plichting, al het bevochten land
duurzaam in bezit te nemen en nog
zooveel meer, als voor zijn bestaan in
de toekomst en zijn bescherming noodig is."
Het artikel is getiteld: Het geschreeuw
van den Rijksdag en Scheidemann over
Duitschland's zelmoord."
Naar aanleiding van dit stuk merkt hot
„Berliner Tageblatt" op: „Met groot lawaai
voeren do A'.-Duitschers, radat zq hqn oarst©
doel, te weten den val van Bethmann-HolL
v/eg, hebben bereikt, den strijd vorder. Dezö
gaat thans tegen de partijen, dio voor de vre-
desresolutie hebben gestemd."
Een telegram meldde deze week een gru
welijke toepassing van den duikbootooiiog,
namelijk het onderduiken van de boot t<er-
wijl men opvarenden van een vernietigd schip
op het dek had opgesteld, na ze de reddings
boeien te hebbon ontnomen. Te Berlijn ver
klaart men dit verhaal voor verzonnen.
Bij de Zweedsche kust heeft zich een
vrijwel gelijk geval afgespeeld als vóór eenig©
weken bij Petten en Bergen. Het Duitscho
stoomschip „Friedrich Karro" zou op 8 Aug.
buiten den mond van de Skellefte-Elf ge
torpedeerd zijn.
Het schip bevond zich volgens den loods
800 M. binnen de Zweedsche wateren. De
vreemde duikboot duikte na het torpedee-.
ren op en droeg geen kenteeken. In dat
geval is de neutraliteit geschonden. Duit
sche bladen richten daarom aanvallen opj
Engeland en zijn wyz© vau oorlogvoerend
