Ho. 17542.
Derde Blad. Aran© 1917.
(Brieven van een Leidenaar.
Gemeentezaken.
Tweede Kanis?.
v DLXXXXIX.
r\" Ik zal er niet graag toe medewerken, om
f een. geest van ontevredenheid te wekken te-
jgen de overheid, over de wijze, waarop de
distributie van levensmiddelen .en verdere
levensbenodigdheden wordt geregeld. Ik kan
snij niet voorstellen, dat een minister, cle
ambtenaren en commissies, die deze moeilijke
zaken regelen, dit zóó zullen doen, dat de
landgenoten zelf er onnoodig leed e,n last
,van zouden ondervinden. Ik begrjjp, dat er
ook bij de regeling, omtrent hetgeen uitge
roerd mag worden en hetgeen in het land
blijft, met verschillende belangen rekening
tnoet worden gehouden. Men mag niet enkel
letten op de consumenten, ook de prcducen
ten tellen mee. Wij zijn bovendien afhanke
lijk van het buitenland zelf. AJs dit de invoer
van kolen, yser on vele andere dingen stop
zet komen wij verlegen te zitten, en men
begrijpt wei, dat men ons niets zal geven
lof er moet ruimschoots voor ontvangen wor
den. Misschien werken er nog ander© fac
toren, die men niet zoo in het openbaar kan
noemen. Voor ons land is het veel waard, dat
v/ij den vrede bewaren; wat komt liet er in
een der vijandelijke landen rr.eiT op aan of
bei cr nog een vijand je, zooals wij zijn,
bij kr\igt? Wanneer ik das met critiek kom,
is dat niet, omdat ik er op uitga aanmer
kingen te zoeken.
Die wer.sch ik voorop te stellen.
Er blijft echter ook bij de meest loyale
opvatting omtrent onze voedingspolifciek wel
iel: zoo niet veel, te wenschen, zelfs te
pritisecren over.
Dat er in de eerste maapden van het
jaar, toen de vorst onverwacht en vrij streng
inviel, niet overal aardappelen beschikbaar
waren, en dat er pa.rtijen aankwamen, die
door de vorst waren aangetast, is te begrij
pen. en het zou onbillijk zijn daarvoor het
Eyksdictributiebureau en den plaatselijken
bureaux een verwijt te maken.
Dat wij in den herfst en den voorwinter
zand- en veenaardappelen aten, die in nor
malen tyd voor de fabrieken bestemd zijn,
het kon er bijwijze van voorzorg ook nog
mee door, hoewel de vraag toch we! eens
rees: Waar zitten onze goede kleiaardap-
jpclen, Eigenheimers, paarspett n en hoe zij
verder mogen heeten? Zfj zouden voor den
nawinter dienen, heette het, wanneer de min
derwaardige soorten niet m-ier bruikbaar
waren. Wij zijn nu al een eindje in Mei,
maar wie niet op een of andere wijze buiten
do distributie om door middel van grof geld
een partijtje heeft weten op te doen, moet
zich nog vergenoegen met minder goede
soorten.
Hoe zit dat toch? Heeft men onze boste
kleiaardappelen het land laten uitgaan? Het
kan haast wel-niet anders. En, zoo ja, is liet
geschied met medeweten dor Regiering of
hebben do landbouwers en exporteurs der
tuenschen, met het toezicht belast, om den
tuin weten te leiden? In beide gevallen is
fcritiek gete h vaardigd. Het bal niet mogen
geschieden. Er had voor moeten worden op
gepast.
\roor de volksvoeding en de volkskracht
jan do Nederlanders zelf zou het vry wat
15eter geweest zijn, wanneer de m nder sma
delijke en minder voedzame aardappelen wa
ren uitgevoerd en de hetere soorten in het
land gebleven. De verbouwers en de hande
laren hadden ook met de soorten van minder
kwaliteit goede zaken kunnen doen en
^>uitscblan(f had ze gaarne genomen.
Gedane zaken nemen echter geen keer,
'ioeh laat het dan een les zijn voor het
Jcrvolg, zou men zoo zeggen. Het lijkt er
echter wel op, dat wij met den nieuwen
oogst weer denzelfden weg zullen orgaan.
En daartegen moet door ons onmiddellijk stel
ling worden genomen.
Van het begin af nam ik djt voorjaar
een kijkje bij de groentenveilingen cn moet
het met de kleinhandelaren in groefiten aan
zien, dat zoowat al de jonge spinazie en de
meeste kroppen salade, tegen goeden prijs
toor buitenlandsche rekeniug wordeo ge
kookt. De spinazie voor 28 h 30 ets. per
K.G., de sla tegen 4 tot 8 ets. per krop.
rs Morgens geplukt, gaan ze 's avonds het
land al weer uit.
Als onze groentenboeren daartegen moe
ten concurreeren, en goedkooper krijgen
zij deze groenten niet, dan wordt de prijs
voor de gewone burgermenschen te hoog.
Voor hen wordt nu ingemaakte spinazie ge
distribueerd. Deze ingemaakte spinazie is
evenwel van ai te inferieure kwaliteit, om
met smaak genuttigd te worden. Dit heb ik
niet alleen van hooren zeggen, doch woet ik
tiit eigen ervaring. Ik gun den groenten-
kweekers en tuinlieden graag een goed be
staan en ik wil ook op hun gezag aannemen,
dat het zaaizaad en de mest veel duurder is
dan anders en dat de arbeidsloon en hooger
Zyn, doch dit wettigt m. i. nog niet den al-
geheelen vryen handel naar liet buitenland.
Als de Rogeering een naar d9 omstandig
heden te bepalen percentage van het aan
gevoerde tegen een behoorlijken maximum
prijs voor binnenlandsch verbruik bestemde,
zou er nog genoeg verdiend worden. Moge
lijk werd het overige dan nog wel duurder
Verkocht,
Daarmede werd ook recht gedaan aan de
Consumenten in het land zelf, voor wie het
gebruik van versche groenten niet alleen
een kwestie van smaak, maar ook van goede
voeding is. En daarom verwondert het mij.
Zeer, dat er bij onze Regeering of bij minis
ter Posthuma daarop niet krachtiger wordt
aangedrongen; ook van uit Leiden. Want het
is toch al te gek, dat wij, die wonen in het
(Centrum van een vruchtbare tuinbouwstreek,
(waar de heerlijkste groenten in overvloed
groeien, de versche, jonge spinazie en krop
sla, die met volgeladen scheepjes eiken dag
Üe stad binnenkomt, als een voor een ge
woon raensch onbereikbare weelde aan ons
moeten zien voorbijgaan. Dat gaat toch niet
langer aan.
Er is in dit blad al eens een beroep ge
daan op de vier Kamerleden, die in deze stad1
wonen, om er den Minister eens over aan te
I preken.
Mag ife bet bft dezen ook neg eens (kas*?
Wel hoorde ik zeggen, 'dat er, wanneer
de groenten van den kouden grond straks
in behoorlijken voorraad werden aangevoerd
er verandering in zou kómen,-maar ik moet
het eerst zien, vóór ik het geloof, en dit wil
ik er wel van zeggen, dat elke dag, die deze
regeling op zich laat wachten, een dag te
veel is. Den Nederlanders, en vooral den Lei-
denaars, die den geheelen winter al slechte
aardappelen hebben moeten eten, mag men
de nieuwe groenten, door hun eigen volk
gekweekt, niet langer meer onthouden.
P.S. Zit'daar de kneep?
Ik lees daar pas een circulaire van 'den
Minister, dat er nog een groot© voorraad vat-
groenten bij de „Groentencentrale" aanwe
zig is, bestaande uit pronkboonen en zuur
kool. Van die groenten hebben wij niet de
aangenaamste herinnering en het gebruik
er van zoo laat in hot voorjaar lokt mij niet
aan, nu dagelyks de versche groenten rui
mer worden.
Ik zou zeggen: stuur die vatgroenten de
grenzen over cn houdt er versche groenten
voor in het land. In dit opzicht mogen - wij
toch wel de leer huldigen, dat de liefde tot
den naaste bij ons zelf begint.
Een adres van l»et kader der
vrjju'il'dge Jbraisdrs-cor.
In December van Let vorige jaar heeft
de Loidsch© Vrijw. Brandweer een adres
aan den Raad gericht, waarin zij de vol
gende bezwaren en grieven heeft geopperd
togen de bestaande verordening op do
brandweer
1. Het kader cn do manschappen worden
niet meer voldoende geoefend met het ma
teriaal 2. liet alarmstelsel behoeft gron
dige verbeteringer is aan de stoom
spuiten geen reserve machinepersonoel
4. er is noodig een verbetering der branu-
bluschmiddelen 5. liet is wensclielijk, dat
de Commandant jaarlijks een vergadering
uitschrijft en- bijwoont om de belangen der
Brandweer met het geheele kader te be
spreken.
B. en \V zeggen in hun praeadvies, dat
gisteren is uitgekomen, dat zij met ©enige
verwondering van de indiening van dit
adres hebben kennis genomen. Ingevolge
art. 18 der verordening op de Brandweer
houden do opperbrandmeesters ter behan
deling van zaken, de brandw. betreffende,
tweemaal in het jaar een vergadering cn
deze vergadering is bevoegd om door tus-
schenkomst van den commandant voorstel
len bij B. en W. te doen. In dit artikel is
dus do weg aangewezen, dien het kader bij
het doen van voorstellen heeft te bewan
delen. Meent het kader op andere wijze
zijn belangen en die van de brandweer te.
moeten voordragen, dan is de toelage van
f 200, die jaarlijks op de begrooting wordt
uitgetrokken voor de kosteD dezer vergade
ring, geheel overbodig.
Wat. de in het. adres genoemde bezwaren
betreft, merken B. en W. op.
lo. Dat de oefeningen zijn achterwege ge
laten vanwege het geringe nut, dat zij op
leveren en met het oog cp de hooge kosten,
daaraan verbonden 2o. een grondige ver
betering der alarmeering zal to zijner tijd
onder de ocgen worden gezienSo. de be
wering, dat aan de stoomspuiten geen re
serve-personeel aanwozig is, is niet juist;
4o. verbetering der brandblusclimiddelcn is
zeker geweaseht, doch het is thans wegens
de duurte der materialen niet de tijd om
tot aanschaffing van nieuw materiaal over
te gaan5o niets belet het kader den com
mandant op de in art. 18 genoemde ver
gaderingen den commandant uit te noocli-
gen. Een aparte vergadering door den com
mandant. uit te schrijven is dus niet noodig.
EBnc£crjö!o«r2sc8i «milcraoek isizako
diuxHaöFitnq.
In het begin van liet orig jaar vestigde
het College van Schoolartsen de aandacht
van B. en W. op de voortdurend voorko
mende gevallon van diphtentis en het ern
stige karakter dier riekte. De schoolartsen
achtten uitbreiding van het aantal geval
len, waarin bacteriologisch onderzoek ge
schiedde, noodig, welk onderzoek dan zou
moeten plaats hebben in liet laboratorium
van prof De Jong, alhier. Naar hun meo-
ning moesten zoowel als zij zelf ook de stads
geneesheer en in dc gelegenheid gesteld
worden die bacteriologische onderzoekin
gen te laten verrichten.
Aangezien ook B. en W. een krachtige
bestrijding van de lieerschonde diphtheri-
tis en het zooveel mogelijk voorkomen van
sehoolinfcct.iehoarden dier ziekte dringend
noodzakelijk achtten hebben 'zij zich met
prof. De Jong in verbinding gesteld en ccn
voorloopige regeling met dezen hoogleeraar*
getroffen, waarbij ook andere onderzoekin
gen bijv. op liet vinden van bacillendragers
bij typhus zouden plaats hebben.
In het af geloop cn jaar zijn 261 onderzoe
kingen verricht, waarvan de kosten f 783
hebben bedragen, d. i. f 3 per onderzoek'.
Mot dc schoolartsen zijn B. en W. van
meening, dat bestendiging van de met prof.
Do Jong getroffen regeling alleszins ge-
wenscht is waarom zij daartoe het voorstel
aan den Raad doen. De uitgaven worden
geraamd op f 1000.
<Reem Stmi<!©0tenpa«l.
Op het verzoek van den Senaat der Rijks
universiteit alhier, om ter wille van de tra-
ditiën van Stad en Hoogeschool den naam
Rijn- en Sckiekade weder te vervangen door
den ouden naam „Studentenpad", hebben B.
en W. inlichtingen gevraagd van den Archi
varis.
""Waarschijnlijk houdt, volgens hens, de
naam verband met de Maliebaan; een dér
19de-eeuwsche schrijvers vermeldt, dat d©
studenten, die by het paille-maillespel b$
groepen uitvielen, wanneer het hun beurt
was om uit te vallen, onderwijl een 'wander-
ling maakten langs het Studentenpad. Later,
toen de Maliebaan verdween, verdween ook
b9 de bevolking het begrip; aan eenig ver
band met de Maliebaan, doch de naam Stu
dentenpad bleef als die van een pad, waar
langs de studenten dikwijls hun wandeling
maakten, gelyk ook deze naam in den volks
mond nog tot in het einde der 19de eeuw
gegeven werd aan het Utrechtsch Jaagpad.
Hierbij werd niet zoozeer gedacht aan de
onschuldige wandelingetjes van de jonge
lui, die van de buitenlucht wilden genieten,
doch aan de heertjes, die de weinig bezochte
buitenlaantjes uitkozen voor hun galante
avonturen met de Leidsche jonge meisjes.
Aan het pad buiten de oude Witte-poort be
vonden zich dan ook een paar theetuintjes,
die teen geliefd toevlucht waren voor de
minnekoozende j'eugd.
B. en "W. meenen met de Commissie van
Fabricage, dat er geen voldoende aanleiding
is, om tot deze naamsverandering over te
gaan.
De naam „Rijn- en. Schiekade", die reeds
bestond vóórdat dit stadsgedeelte van Zoe-
woude naar Leiden overging, heeft sedert 20
jaren burgerrecht verkregen, zoodat er over
wegende redenen aanwezig zouden 'moeten
zijn, de archivaris zegt het terecht, om hier
in thans weder verandering te brengen. En
dit nu lijkt B. en W., gelet op den inhoud
van het rapport van den archivaris, geens
zins het geval te zijn.
Verkoop groüd.
Door B. en W. wordt voorgesteld .gunstig
te beschikken op een verzoek van den heer
W. M. Jongbloed, om hem een plaatsje ach
ter zijn pand Breestraat- 99 liggende, te vvr-
koopen voor den prijs van i 5 per vierlc. M.
Eoai Eïüenwo aï5ïfi^feal^ïfu• op hoé
kontoor vasi cloa ociivaiagor.
In verband met een door don ontvanger
dezer gemeeat© ingezonden schrijven, waar
in hij de noodzakelijkheid bepleit tot aan
stelling van een oden ambtenaar o,p zijn
kantoor op een jaarwedde van 5Ö0 tot
f800, stellen B. en W. voor daartoe te be
sluiten. Aangezien echter in de tegenwoor
dige tijd soms tandiglieden geen geschikte
kracht op een aanvangssalaris van £500 te
krijgen is, geven zij in overweging den te
benoemen persoon dadelijk het maximum
salaris toe te kennen.
Ontslagaanvrarjen bij' het Onderwijs.
Door B. en W. wordt voorgesteld aan den
heer P. Werkman, op diens verzoek, eervol
ontslag te verleenen uit zijn betrekking als
leeraar in de Fransche taal aan de Kweek
school voor Onderwijzers en Onderwijzeres
sen, in te gaan met 1 Sept. a.s,, en aan m?j.
W. H. Valk als onderwijzeres in de nuttige
handwerken aan de school 3de ld. No. 7, en
wel met ingang van 1 Juli 1917.
Zitting van gisteren.
BUITENGEWOON OORLOGSOREDIET.
Dg hoer NOLENS bestrijdt de motic-
Scheurer, waar die verband houdt met liet
comité-generaal. Niet allo leden heb'pen dat
bijgewoond en zijn dus niet in staat tot
oordeelen.
Do hoer DUTS dient opnieuw zijn motie
in, welke Lij naar aanleiding van de toe
zeggingen van den Minister destijds heeft
ingotrokken, n.l. orn het huwelijksverbod
voor marechaussees en andere vrijwillig
dienende militairen te doen vervallen.
De heer MARCH ANT dient een motie
in, luidende
„De Kamer, van oordeel, dat de land
storm j aarklas-so 190S niet behoort op te ko
men vóór de militielichting 1918, noodigt de
Rogeering uit de daartoe noodige maatre
gelen te nemen, en gaat over tot de orde
van den dag."
Spr. zegt, dat de motie niet bedoeld is als
een bewijs van afkeuring van liet beleid van
den Minister en houdt in zooverre verband
met diens beleid, dat de Kamer niet den
Minister in zijn verantwoordelijkheid van
elk van diens maatregelen zal volgen.
Do heer TER LAAN dient eveneens een
motie in
„De Kamer, van oordeel, dat er geen vol
doende reden is om do voorgenomen land
weeroefeningen in 1917 te doen doorgaan,
gaat over tot de orde van den dag" welke
motie spreker nader verdedigt.
Do heer ELAND verklaart zich tegen de
motie-Duys.
De heer VAN DER VOORT VAN ZIJP
verklaart, dat de motie niet bedoelt een
militairistisch drijvenhet gaat om de wij
ze, waarop de t>egcstane gelden zijn be
steed. En wat de verhouding der motie tot
het comité-generaal betreft, men kan toch
wel in ©en openbar© zitting een besluit
nemen, verwijzend naar liet comité-gene
raal, ook al verbiedt 's lands belang in het
openbaar de gronden mee te deelen.
De heer SCHEURER wijzigt de motie
aldus
„Do Kamer van oordeel, dat er onder-
deelen in 's lands weerbaarheid zijn, dio
meer afdoende verzorging vragen, gaat
over tot do orde van den dag."
De heer SCHAPER meent, dat de motie
zoo nog onaannemelijker is. Welke onder
deden bedoelt men dan toch? Elke toelich
ting ontbreekt. Spr. zal tegenstemmen.
De MINISTER VAN OORLOG zal zich
over hot vraagstuk der dienstweigering nog
niet uitlaten. Spr. neemt liet vraagstuk in
studio, maar heeft tijd daarvoor noodig;
hij acht de kwestie ook niet zoo urgent.
Wat het huwelijksverbod betreft, spr.
acht den Staat gerechtigd een termijn te
stellen voor heb huwen, om bij overtreding
daarvan de verbintenis te verbreken. Nu
heeft spr. toegezegd een oplossing te vin
den om dit tijdsip te vervroegen.
De zaak is nu in onderzoek. Spr. kan er
niet op vooruit loopen. Is in een enkel ge
val onrecht gepleegd, dan is Bpr. bereid,
zulks nader te onderzoeken en zoo noodig
te herstellen.
Aangaande propaganda in het leger zegt
apr., dat hg elke «ooit propaganda, zoo
wel politiek als religieus, in het leger ver
keerd acht. Er moet godsvrede zijnhet le
ger is de kracht van het volk en moet een
éénheid wezen.
Spr. vraagt alsnog de royale verklaring
of dc motie-Scbcurer als een motie van
wantrouwen bedoeld is.
De motie-Duys. kan spr. onmogelijk aan
vaarden welindien er staat, dat het hu
welijksverbod gewijzigd moet worden. Voor
do marechaussee is do zaak reeds gewijzigd
wat do desbetreffende gevallen betreft.
Aan de motie-Marchant kan spr. geen
gevolg geven. Bij aanneming zal hij van ge
dragslijn niet veranderen.
Spr. zegt nog, dat de landstorm jaar
klasse 1903 niet uitgelicht kan wordenhet
ontstaande liiaat zou niet zijn aan tc vul
len.
Neemt delamer de m o ti e-M a. r-
cliant aan, dan beschouwt h ij dat
als oon uitspraak van wantrou-
w e n.
Een stem„Zóó wordt elk overleg on
mogelijk gemaakt."
Ook aan de motie-Tor Laan kan spr. geen
uitvoering geven.
Do heer DE SAVORNIN LOHAIAN zal
tegen dc motie-Scheurer stemmen.
De heer SCHEURER verklaart, dat do
Minister de bedoeling der motie juist heeft
verstaan want zij is bedoeld als een motie
van wantrouwen.
De heer MARCHANT herhaalt, dat de
motie niet i3 bedoeld al3 een mo\ van wan
trouwen de Minister maakt dat cr zelf
van. Zou men geen motie kunnen indienen,
wanneer het inricht met dat \ran den Minis
ter verschilt?
Do heer VAN RAALTE verklaart tegen
alle moties te zullen stemmen. (R u m o e r).
Dc heer NOLENS meent-, dat men lang
zamerhand het gewicht der moties niet
meer kan onderscheiden. Spr. acht het on
juist in de motie-Marchanfc een motie van
wantrouwen to willen rien, waar do voor
steller zelf het tegendeel verklaarde.
Do lieer TER LAAN (Den Haag) ver
klaart rich vóór do motie-Mar chant, afge
scheiden van eenigcrlci toelichting. Spre
ker vraagt den Minister de technische uit
voerbaarheid -der motie te overwegen tob
Dinsdag.
Dc heer VISSER VAN IJZENDOORN
verklaart zich tegen alle moties.
De heer KETELAAR richt zich tot den
heer Van Raalte, die» geen enkele motie
heeft getoetst of beoordeeld, en dan maar
zegter komen mij tc veel moties, ik stem
tegen alle moties.
Do heer DUY3 verdedigt nogmaals zijn
motie hij wenscht niet te schipperen. Hij
is niet van meening, dal de Staat mag in
grijpen i.a huwclijkskwcsties. Is er een an
der middel om zich fco doen hooren, dan in
'n mo.iio? vraagt spreker.
De heer VAN RAALTE zegt, dat door
zulk een samenloop van motie3, het gezag
van moties wordt ondermijnd.
De heer ELAND waarschuwt tegen de
gevolgen, van cle motie-Duys.
Do MINISTER zegt, dat de motie-Duys
blijft berusten op een misverstand. Hij ont
raadt dan ook aanneming.
Als de motie Mar chant- wordt
aangenomen, ■•Tl ij ft spreker zich
volledige vrijbo.id van hande
len voorbehouden; Lij wil er
thans g e en motio van wantrou
wen in zien.
De mo lie-SCHEURER wordt dan in
stemming gebracht en met 48 tegen 12 stem
men verworpen
Do motie-DUTS (betreffende huwelijks
verbod) wordt met 37 tegen 22 stemmen ver
worpen.
De m o t i ©MARCHANT (militie
lichting 1918 vóór landstorm
1 90S wordt mot 39 togen teg en 21
skmmen aangononjen.
Do motie-TER LAAN (Den Haag) (geen
vierdaagsche oefening in 1917), wordt ver
worpen met 39 tegen 19 stemmen.
Bij het desbetreffende artikel verdedigt
de heer DUYMAER VAN TV/IST zijn mo
tie, om de subsidie aan „Do Soldaten
krant" te doen vervallen, cn betoogt, dat
do belangstelling daarvoor zoo is vermin
derd.
De MINISTER zegt, dat aanneming der
motie hem leed zal doen, daar dan de uit
gave van dit blad gestaakt zal moeten wor
den.
De motie, in stemming gebracht, wordt
met 33 tegen 19 aangenomen.
Heb wetsontwerp wordt zonder hoofdelij
ke stomnring aangenomen.
Do vergadering wordt verdaagd tot
Dinsdag halftwee.
De laatste aardappelen!
Het in Kent gelogen dorpje Eernbo-
rough heeft op 21 April j.l. bij openbare
verkooping de laatste aardappelen van
den Engelschen voorraad aan den man
moeten brongen. Volgens het verslag
dat do „.Westminster Gazette" van do
veiling geeft, 6chijnt heb daar nogal
Spaansch te zijn toegegaan. Uit de om
liggende plaatsen was een groote schare
kooplustigen samengestroomd naar do
boerenhoeve, waar de aardappelen waren
opgeslagen.. Aangezien to verwachten
was, dat hot wel niet aan ceD ieder zou
gelukken, een deel der begeerde aard-
vruchten^machtig te worden, ontstond er
een gewéldig gedrang, waarbij de om
heiningen het moesten ontgelden. Toen
de verkooping oen aanvang zou nemen,
heerschto op het terrein een zoo volslagen
wanorde, dat de politie er aan te pas
moest komen. Eerst daarna kon de vei
ling een eenigsrins regelmatig verloop
hebben. Het restant- der aardappelen,
werd ten slotte bij kleino hoopjes ver
kocht, die gemakkelijk een shilling per
stuk opbrachten. Velen moesten echter
teleurgesteld huiswaarts keeren. Een
vrouw met ©en baby bij zich, had eea
shilling en twee per.co alleen voor de om
nibus uitgegeven, teneinde do boerderij
to bereiken. Drie dames kwamen per
auto. Tegen tien uur 's ochtends vorm
den do kooplustigen, die met vieren in
het gelid geschaard stonden, reeds een
„Queue" van bijkans een Engelsche mijl
lengte.
Dc stemming in Brazilië.
Aan de „Times" wordt uit Rio do Ja
neiro gemeld
De Duitsche gezant Pauli, hot legatie-
personeel, de Duitsche consul-generaal te
Rio de Janeiro en de consuls te Sao Paulo,
Bahia en in de Zuidelijke Staten van Bra
zilië vertrokken in tegenwoordigheid van
een groote menigte, zonder dat het tot
betoogingen kwam.
Do Brariliaanscke autoriteiten verschaf
ten het Diiitscho gezelschap allo gemak
ken cn bescherming. Dit reisde over land
naar do grens van Uruguaya cn zal wel
licht naar Chili gaan. Do Nederlandscho
'lcgatio tc Tao de Janeiro neemt do Duit
scho belangen waar. Alle niet-Duitsche
instellingen in Brazilië hebben bijna zonder
uitzondering hun Duitscho ondergeschik
ten ontslagen.
Een groot gedeelte van de Braziliann-
sclio pers dringt aan op het aftreden vos
den minister aan Buitenlandsche Zaken,
en op liet ontslag van do Duitsche ambte
naren in do regeeringsbureelcn, benevens
op een meer agressieve politiek, o.a. de
gebruikmaking van de Duitsche schep on in
de Braziliaar-scho havens.
Dc anti-Duitscho gevoelens dwongen
menige firma met ccn Duitschen naam
om haar liandclstitels te veranderen. Te
Ourvfiba (Staat Parana), had ccn lichte
uitbarsting van anti-Teutonisme plaats,
dat tnans in latenten staat is overgegaan.
Metaalhoudende akkers
Sedert meer dan tvee-en-ec-n-iia'f jaar
braken kanonnen van allerlei kaliber hun
projectielen uit. Duizenden en duizenden
tonnen me laai zijn over de gevechtsterreinen
uitgestort. Velden en wegen, dorpen en ste
den zijn in iiet gebied, waar de strijd ge
woed heeft/ bezaaid mot ijzer, koper en staal.
Voor miilioenen, milliard en franken. Aan
wien behoort al dat metaal? Kunnen de
eigenaars van Ir.r.dergen, van huizzn of van
wat ook, waar hoe metaal in terecht ge
komen is,, de stukken projectiel als hun
eigendom beschouwen en het dus verza
melen en verkoopen?
Deze vraag houdt de menscken in de
door^ het geschut geteisterde streken van
Frankrijk reeds bezig, en twee leden der
Fransche Kamer, Charpenier en Bosquettc,
hebben een wetsontwerp bij de Fransche
Kamer ingediend, strekkende tot „demetuli-
satie" van onroerende goederen in de s-re-
ken, waar gevechten geleverd zyn. De in
dieners van het wetsontwerp rijn 'ëe mee
ning toegedaan, 'dat slechte de Staat aan
spraken op 't bezit van het metaal der pro-
j'ectielen kan doen gelden.
Reeds aouden er, zegt men, maatschap
pijen opgericht worden tot exploitatie van
terreinen, die tengevolgo van beschieting
„metaalhoudend'' gov/orden zijn!
Bui/end Aaicrikaansche doctoren near
Frankrijk.
Duizend doctoren zullen onmiddellijk r.aar
Europa gezonden worden. Zij zullen Ameri-
kaansche uniformen dragen.
Dit is het eerste militaire contingent, dat,
gelyk het departement van Oorlog heefü
bekend gemaakt, naar Europa zal vertrekken.
Dc Duitschers v.'enschcn scheiding in België.
la de Centrale Commissie van den Rijksdag
hesprak een lid van de Vrijzinnige Volkspartij
Donderdag de Belgische quaestio. Hij verklaar
de, dat de annexatio vau België als afgedaan
beschouwd kon worden en dat zij ook onge-
wonscht is, gezien do nationale aaneensluiting
en de vrijwillige saamlioorigheid in het Duit
sche rijk, die zijn kracht uitmaakt.
Een lialf-souvercm België zou een voortdu
rend proleet, een voortdurende oorlogsbcdreï-
ging zijn. De volledige status quo biedt ook zeer
groote gevaren.
De cenige weg, die naar het doel leidt, is de
staatkundige scheiding tusschen Vlamingen en
Walen en daarbij zou men van de gedurende
den ooriog buitengewoon versterkte Vlaamsche
beweging kunnen uitgaan.
De niïnistor van Binnenlandsche Zaken zoi-
üc, dat de administratieve scheiding, die in
natnv cverleg met den Raad van Vlaanderen
vordt uitgewerkt, goed vordert.
Een spieker van het Gentrum wilde zich thans
neg niet over de oorlogsdoeleinden van Duïtsch-
land uitlaten, maar verklaarde, dat in allen ge
valle een op hel doel afgaande, wel overwo-
'g'u Vlamingcnpolitiek gevolgd moet wolken.
Een lid van do Duitscho fractio achtte op
grond van velerlei besprekingen met leidende
Vlamingen een plan lot stichting van Verecnig-
de Staten van België onder do oude dynastie
een ernstig gevaar.
In oen gemeenschappelijk voorstel van allo
fracties werd daarop geëischt, dat ten spoedig
ste de noodige maatregelen zouden worden ge
nomen ter onverwijlde terugzending van de Bel
gische dwangarbeiders uit Noord-Frankrijk
naar hun land.
Een spreker der conservatieven verklaarde,
dat Duitschland, onverschillig welken vorm Bel
gië zal aannemen, voor de vraag staat of do
Vlaamsche klist ondor Duitschen of Engelschen
invloed zal komen. Zijn vrienden moesten
eischen, dat dezo kust ondor militairen invloed
van Duitschland blijft.
„Ministerialdirektor", dr. Lewald, deed mc-
dedeolingen over de tenuitvoerlegging van de
administratieve schoidingen-
"Wat de verschillende autoriteiten betreft, m
le verwachten, dat de scheiding, niettegenstaan
de ecnigê mooilijkbeden, binnen enkele weken
beëindigd zal zijn.
Een lid van de sociaal-democratische fractie
verklaarde: „Niet door een politicko geweldda
digheid wordt in het westen een toestand in
het leven geroepen, dio do toekomst van hei
Duitsche volk verzekert, maar door een politiek
van, beiderzijdsche overeenstemming*'
