De Wereldkrijg.
V
No. 17528.
LEIDSCH DAGBLAD, Donderdag 19 April.
Tweede Blad. Anno 1917.
HET GEVECHTSTERREIN IN HET WESTEN.
Vrageit en Antwoorden.
FEUILLETON.
Dokter Stillfried.
[ANTWERP
'rOTO*\6a,)letia j/gjj
[SJCÉ0T9« %rtr,elc
%p-__^V[houn>at
iFbrrjes'
kMALINE!
A«IMWjvïq
isselt
llwde.
J.ouvam
Tirleou
Toliqri
Varemme V_
/Ais-Ia
Chapell?
jtmibaixo
wavre
Ittigmes
Herve
Seraini
relies.
lilffr#
n.Hlinrt J\
iaBassee
.umcty..
:onoe
r0S5c.
MLElifcfEld
OlHANr
fyuttn
HouFTaJi/t
Avesnes
tuition
Beturoinj
Con&plt9
Böissslle
Chtmay n^/^plxr i
[Sf Hubert
la uk
^Li&r&monC
Jjiy 'ffljinAS
igeeogne o
Ongnv,
AR1XEK:
/Sc'cvt
feufchateeu
Cn/nj
^Mirbohbn V»
LmunalS
OHeiic&if
jyV- ,^']pte25X
Birnncy )Jr Longuy°e v\>-
WpOua
Grand Pré \V-;< c N
SpincourcA
kr.)
e tin gen
lESCh
Laon\
tfneuwon fcV/nt<?j|
1 oCr*onnc
rtiovratte.
Hil((32-
h'cAjr0
ipièqneT""";r
rJ 0 Soissoni^
P'trrcfanoi
Clermont
I
fé» tancai/ff
filers Cone ret s
Cnenti
S" v
Ménéhquld
U/ie^fia
tClermonr
NpiArgonot
y_ Troyol
yeriüffir
Pon&X^m;a*
JfonlAUrtii
\C^tey todnt
Heiltt
C9inorv{
W'Ufneuye
US'Ccorg**
BARLE DUC
Sèteeint
De algemeenc toestand.
VonBissing, de man., die sedert Half
Augustus 19.14, met een korte onderbreking
wegens ziekte, als gouverneur-generaal voor-
Duitschland de teugels van het bewind in
handen heeft gehad, is overleden. Reeds
vernamen we, dat hij weer ongesteld waa
en dat Von Zwehl, de gouverneur
van Antwerpen hem zou vervan
gen. De dood schijnt nog spoediger- te
zijn gekomen, dan men verwachtte. Gister
avond om half negen is Von Bissin^ over
leden. In België was hij niet populair, maar
voor iemand, die onder dergelijke omstan
digheden in het bezette gebied vertoeft;, fee-
hoeft dat niet te verwonderen.
Over de vredesbeweging ver
stommen de geruchten. Het eenige, wat we
hieromtrent vernemen heeft- betrekking op
de handelingen der sociaal-democraten. Vól
gens de Parijsche correspondent van de
„Avanti"' zullen te Stockholm samenkomen
de offieieele vertegenwoordigers der socia
listische partijen uit Frankrijk, Italië, Oos
tenrijk, Duilschland, Rusland, Denemarken,
Zweden, Noorwegen en Nederland.
In Duitsohland zelf wordt het aan
tal sociaal-democraten, die de oor
logsmiddelen aan de regeerïng willen wei
geren, talrijker. Zoo zou te Kiel, een der
brandpunten dus van oorlogsindustrie, een
motie van aanhangers der minderheid, waar
in men zich in dezen geest uitsprak, zrjn
aangenomen.
De .Matin'' herinnert in een artikel wel
even aan de komende vredesonderhandelin
gen, afgescheiden van vhet tijdstip, waarop
dit zal plaats grijpen.
Het blad wil, dat Duitschland en
Oostenrijk in natura de schade
zullen vergoeden, die ze in België
en Noord-Fra,nkr\jk hebben aan
gericht en het doet dit met te meer
kracht, wjjl 't vermoedt, dat de vernietiging
in dit industrie-gebied is geschied, om na
den oorlog concurrentie van de Fransche
en Belgische industrie met de Duitsche on-
mogelijk te maken. De mijnen van Liévin
fe.v. zijn onder water gezet en heeft men
waarschijnlijk op sommige plaatsen doen in
storten, zoodat 't zeer lang kan duren, voor
het bedrijf bij gebrek aan de noodige ma
chines kan worden hervat.
Het Fransche offensief duurt
Biet onverminderde kracht voort. Ook de
Engelsohen hebben vorderingen ge
maakt, al is 't niet veel. Ze hebben o. a.
het dorp Vil Iers sur G ui sla in ver
overd. Maar de Franschen hebben dit
maal meer resultaten bereikt. Ook komteer
al een aanzienlijke buit aan ka
nonnen en machine-geweren bin
nen. Het aantal gevangenen stijgt.nog steeds.
Tusschen Soissc»n3 en Auberive zrjn op vele
plaatsen vorderingen gemaakt. De Franschen
hebben daarbij bovendien gemerkt, dat de
Duitschers zware kanonnen en veldgeschut
terugvoeren. De troepen zullen dus ook wel
Spoedig volgen. Ten westen van Soupir is
in een koenen aanval Chavenne geno
men en werd de verovering van
iOhivy voltooid. Het geheele terrein
tot aan Bray e-en-Laonnois is bezet en
pa tr o uil les drongen in deze plaats
door.
Bij honderden zijn weer gevaugenen ge
maakt en blijkens het middagcommuniqué
was dit aantal reeds boven 14.000 gestegen.
Het avondoommuniqué, uitvoerig onder de
telegrammen te vinden met de opgave van
de vele vorderingen, meldt reeds 17,000
ongewonde gevangenen en 73 ver
overde kanonnen, terwrjl hierin ook
nog melding wordt gemaakt van de ver-
bveringop één enkel punt van 180
machine-geweren.
Generaal Berthaut zegt in het „Petit
Journal", dat wanneer deze stelling wordt
gebroken, de Duitschers overal moéten te
rugtrekken op een geheel anders loopend©
linie.
De opmarsch van do Franschen heeft de
bewondering van Engeland doen toenemen
en doet do militaire deskundigen het leven
dige vertrouwen, koesteren, dat de Engel
sohen in het noorden en de Franschen in
het zuiden in staat zullen zrjn de omvattings-
beweging met succes uit te. voeren, waar
Orattu
De meest zuidelijke lijn, de gestreepte, geeft de vorderingen der Duitschers aan voor den slag aan de Marne in Sep
tember 1914. De dikke zwarte lijn is het front, waarop maandenlang de partijen in loopgraven tegenover elkaar ston
den. De kleine afwijking ten oosten van Amiëns, in de richting Peronne geeft de vordering aan tijdens het Somme-
offensief der Entente van Juli tot October van het vorig jaar dat reeds aanzienlijk werd geacht. Hoe groot thans
de vorderingen rijn, blijkt uit de lijn van La Bassée naar de Aisne. St. guentia, dat in die linie ligt, is nog in Duitsche
handen. Het Fransche offensief woedt thans vanaf een punt ten noorden van Soissons tot Auberive, gelegen dicht bij het
op deze kaart aangegeven Suippes.
door de Duitsohers gedwongen zouden wor
den overhaast in de richting van den Rijn
terug te trekken. Het Fransche offensief
wordt beschouwd als de zuidelijke helft van
het grootste offensief, dat de wereld nog*
aanschouwd heeft en ten doel heeft de beide
uiteinden van Hindenburgs linie in te
drukken.
De gemiddelde diepte der vorderingen ia
drie tot vier kilometer, op sommige plaatsen
is 't zes.
Een beteekenisvol feit wordt 't geacht
dat door de beide offensieven de Duitsche
planpen" in de war zijn gestuurd. De bewe
gingen tegen Riga en Italië en de storm-
loopen op Parijs en Dalais, zullen voorloopig
door de Duitschers moeten worden uitge
steld. Van het oostelijk front zijn Beiersche
en Pruisische troepen gehaald en op 't front
van Atrecht tot de zee zijn troepen ingezet,
die achter Innsbruck waren geëchelonneerd.
Al de beschikbare infanterie en artillerie
is saamgehoopt op het terrein, waar thans
de Franschen aanvallen.
Aan het oostelijk front, bij Riga,
kan thans niet worden gevochten. Hier ko
men geweldige overstroomingen voor als ge
volg van het smelten der sneeuw. De Rus
sische loopgraven staan vol water en daar
om moesten de soldaten naar de stad wijken.
In Riga staat 't water op sommige punten
ook vier meter hoog in do straten en onder
houdt men het verkeer met bootjes.
Een telegram meldde gisteren een aan
val van een Duitsche duikboot
op den Am erikaansch en torpedo
jager 'Smith". Van Duitsche zijde wordt
dit tegengesproken. Men beschouwt dit be
richt als een poging om Duitschland het
openen der vijandelijkheden toe te schrijven.
In Amerika stijgt de sympathie voor
Frankrjjk, in Zuid-, zoowel als in Nocrd-
Amerika. Te Washington werden afdeelin-
gen Fransche mariniers in de straten toege
juicht. In de Vereenïgde Staten wordt alles
gedaan voor Frankrijks herstel na den
oorlog.
Ook voor Rusland interesseert men zich
sterk. Men wacht te Washington slechts op
een besliste mededeeling der Russische re
geering. om alles te doen om Rusland in de
gelegenheid te stellen krachtdadiger tegen
Duitschland op te treden.
Ook van ïYansche zijde bestaat belang
stelling voor de materieele voorziening in
Rusland. In dat licht gelooven we, dat moet
worden bezien het bericht uit Christiania
1 aan Duitsche bladen, dat de Fransche
1 minister van justitie, Thomas, in
Noorwegens hoofdstad is aangekomen met
zfln staf, aan boord van een Engelschen
i torpedojager, op zgn doortocht naar P e-
trogr'ad. Van belang kan misschien ook
nog zqn, dat juist -deze socialistische mi
nister naar Rusland is gegaan.
In Rusland zelf heeft de regeering nog
aan allerlei andere zaken dan aan een oorlog
te denken. Zoo wil zij zelfbestuur schenken
aan Estland.
Arrestaties worden nog vele gedaan.
Grootvorst Nicolaas zal moeten terechtstaan
in verband met een onderzoek naar zijn
schuld aan de nederlaag bij de Masoerische
meren. Gevangengenomen zijn de generaals
Koeropatkin. Jerosimof, Koerlof en Zur
Mühlen, de beide laatsten wijl ze zich tegen
de revolutionnaire beweging verzetten.
De ex-tsaar zal met zijn familie
niet vertrekken. De voorloopige re
geering heeft zich onbevoegd verklaard hier
in een beslissing te nemen. Dit zal de natio
nale vergadering moeten doen. De gevangen
schap van den ex-tsaar en de éx-tsaritsa
is verscherpt wegens de pogingen van de
hofhouding om op siiuksche wijze met de
buitenwereld in verbinding te komen. Er zijn
i brieven onderschept, wat door nieuwe arres-
taties gevolgd is. Buiten tegenwoordigheid
van de bewakers mogen ze niet met elkaar
spreken. De ex-tsaritsa moet zeer uit de
i hoogte zqn en haar verachting voor het na-
tionale leger niet verbergen.
Revolutie fn Griekenland aanstaanda7
In Griekonland dreigt kabinetscrisis. Heï
kabinet staat op het punt heen te gaan. Of
daar niets iets bijzonders achterschuilt be
halve do gewone neiging in dit land in de
laatste jaar jaar om telkens een nieuw ka*
binet .te hebben? 't Ie mogelijk, want er ko-<
men ernstige tijdingen, waarover we direcf
na den val van tsaar Nicolaas van Rusland
al iets bonden mecdeelen.
De Zwitsersehe correspondent van het
„Hbld.' die meermalen waardevolle berieh-'
ten hoeft verstrekt, komt met een verhaal
over de beweging in Griekenland, die voor,
koning Konstancijn weinig goeds voorspelt*
Dezelfde persoon, die den correspondent in
dertijd de Russische revolutie voorspelde^
meldt hem nu, dal in Griekenland een anti-
dynastieke beweging op 't punt staat uit tci
breken. De Yenizelistische partij zou veel
sterker zijn, dan nog steeds is voorgesteld*
Juist de Entonte zou de pro-Duitsche koning
in het zadel hebben gehouden. Vrees voor
een liberaal bowind onder Venizelos zou de
oorzaak zijn.
De conferentie te Rome zou vooral in dit
teeken hebben gestaan. De Russische revo^
lutie heeft hierin verandering gebracht. De"
tsaar, die koning Konstantijn steunde, heefti
,zijn macht verloren. Italië, dat uit economic
sehe overwegingen een klein Griekenland eai
dus geen machtige Venizelos wrenschte, staat!
nu alleen en in dit land zelf zou de republi-
keinsclie gedachte aanhangers winnen.
De pers in Italië, die steeds heftig tegen
Venizelos ageerde, zegt niets meer. Ook moeti
dc stemming in Italië worden beïnvloed door
het feit, dat koning Konstantijn de geheime
belofte in zake Epirus niet nakomt.
Venizelos' macht is sterk gegroeid oo&-
door de veranderde houding der andero En-<
tente-mogendheden.
Tardieu schrijft b.v. in de Temps":
„Doch er is dezer dagen wat veranderd
aan dé Quai d'Orsay. VneLzelos' triomph ia
voornamelijk over de Entente-politiek, die#
den Griekschen koning de hand boven keti
hoofd hielden tegelijk hem het vuur aan;
de schenen legde, dio op de conferentie van
Boulogne geweigerd heeft, de regeoring van,1
Venizelos officieel te erkennen, en op die»
van Rome hem gedwongen heeft, bezet ter
rein terug te geven, die zich door Konstam»
tijn ringclooreu liet en tegelijk hem en!
vooral zijn volk ringeloorde, dat onschuldig)
is aan des konings verraad, kortom, die op
twee gedachten hinkte."
Vraag: Ik ben in het jaar 1913 in een
andero plaats ziek geworden, waar ik 4
jaar bij familie werkzaam was. Zij hebben
toen ik ziek was, den dokter voor mij ge
haald, en die heeft mij toen gedurende den
tijd van 6 maanden behandeld. Maar daar
ik een ongeneeslijke ziekte had, verlangd©
ik naar mijn ouders hier in Leidon en ben
toen gegaan. Ik was en ben onvermogend
on kon den dokter niet botaleai. Terwijl ik
3 1/2 jaar thuis bij mijn ouders ben en
niijn leeftijd 27 jaar is, nu kreeg ik een
aanmaning van den deurwaarder om de
rekening van den dokter binnen 8 dagen t©
betalen, anders wordt ik gerechtelijk ver
volgd. Nu zijn mijn ouders onvermogend
en kunnen dat ook niet betalen. Nu ia
mijn vraag, daar zij er geheel buiten staan,
of zij hierin ook betrokken kunnen wor
den?
Antwoord: Uw ouders kunnen daar
voor .piet aangesproken worden, omdat u
reeds meerderjarig was, toen u door den
geneesheer werd behandeld en de dokten
niet. door hen is ontboden.
Vraag: Mijn dagmeisje is bij mij in do
volle kost, nu kan ik geen bonboekjo voor
haar krijgen, zóodat ik eten tc wéinig heb.
Zij wil het van thuis niet meebrengen, om
dat andere meisjes dat ook niet doen.
Antwoord: Aangezien haar oudera
voor haar een bonboekjo ontvangen, moeb
zij het meenemen. Wil zij dit niet doen dan
zit er niets anders op, dan haar te laten
hongerlijden, wat wel pract-isch hierop
neer zal komen, dat zij heen gaat. U neemt)
dan een ander meisje en bepaalt vooraf*
dat zij het bonboekje meebrengt.
Roman naar het Duitsch van
DORA DUNCKER.
17)
Frodenskirch* schrikte. Hoe dwaas om tegen
over een dame in do bijzonderheden van het vak
af te dalen.
Vergeef mij, juffrouw Hili. Het was zeer on
handig van mij u met technische verklaringen
to vervelen
„Dat verveelt mij niet in het minst, mijnheer
Frodenskirch. Laat ons niet van het onderwerp
afstappen Ik wou u juist vragen of het ook nu
nog zoo is, dat bijna alle kleuren na het bran
den van het porselein anders uitvallen dan zij
qojfspronkelijk zijn aangebracht?"
Oscar Fredenskirch kwam er niet meer toe
een antwoord to geven. Don levendigen Robby
was hot niet mogelijk zijn ongeduld, om zija
zuster weer voor zich te hebben, nog langer te
bcdwiugen
„Is dc kritiek nog altijd niet afgeloopen, goe
de vrienden? Lieve Hemel, wat moet ik voor
een tweobeenig monster zijn, dat mijn meester
zoo lang noodig hoeft mij over den hekel te
halen!"
Gustava vond het eigoniijk niet aangenaam,
dat de jongen haar stoorde. Zij had nog eeii
heel ander, een bepaald persoonlijke vraag op
het hart. Maar alles wèl beschouwd, was or
morgen en overmorgen toch ook nog een dag en
misschien was het beter niet dadelijk met do
dour in huis te vallen. Oscar Frodenskirch was
haar nu nog wildvreemd. Zij wist niet hoe hij
sou opvatten, wat rij hem ran plan was voor
te stellen. Dus vond zij hét goed, dat Robby met
haar wilde vertrekken. Waarom eerst laten in
spannen? Als Gustava niet te moe was -— en
hij wist, dat zij nooit tc moe werd wou hij
haar over den Schneckenkegol naar Wolkon-
stem brengen. Bij bet vallen van den avond was
dat een prachtige weg. Hij ging dan in hot don
ker alleen over den straatweg terug. Doktor
Stil If ried, wiens gezelschap volgons zijn herin
nering heel prettig en vroolijk was, moest in
elk geval nog begroet worden.
Op zijn haastigo, levendige manier voorkwam
het jongemensch, dat er een ander voorstel aan
do hand werd gedaan: hij nam zijn zuster een
voudig bij de hand en liep na een kort af
scheid met haar door het hekje der omheining
regelrecht het bosch in.
„Dus, mijn lieve juffrouw Gustava, u belooft
het mij hoilig en vast, dat u Wolkenatein niet
vóór den vijfden September zult verlaten?"
„Ja, ja, dat beloof ik. Maar ik begrijp niet,
waarom u dat beroemde feest zoo lang wilt uit
stellen. Het weor i6 prachtig uw patiënten
hmikeren er naar en u zelf hebt mij bij mijn
aankomst gezegd, dat het bepaald was, dat
alles tegen den acht-en-twintigsten Augustus in
gereedheid moest wezen
Stillfried en juffrouw Hill wandelden onder
dit gesprek in hot parkachtig aangelegd ter
rein achter het huis op en neer. Gustava keek
voor zich uit naar de donkere bergen. Stillfried
wendde geen oog af van haar mooi gezicht,
haar slanke gestalte, die iets kinderlijks en zeer
jongs had in do witte eenvoudig© japon.
Al was het werkelijk zoo, als Gustava hem
had gezogd, dat zij en Robby na baars vaders
dood zonder eenig vermogen waren achterge
bleven, dat zij op hun werk waren aangewezen,
dan had de plotselinge omkeer in hun omstan
digheden toch in geen geval eenigen invloed op
haar uiterlijk gehad. Haar stemming was zoo
opgowokt en gelijkmatig als ooit, zij was op
recht on ronduit, haar manier van zich te ge
ven was, als vanouds, voornaam ongedwongen.
Of zij zich zuiniger kleedde, wist Stillfried niot
te beoordecion. Maar hoe het ook zij. haar
prachtige gestalte bezat nog denzelfden onnu-
volgbaren chic als toen zij zich in de kostbaar
ingerichte vertrekken in de Fasantenstrasso le
Berlijn bewoog.
„Zoo zwijgend, dokter? U is mij nog het ant
woord schuldig."
Zij had onder een der groote kastanjes op een
bank bij den ovalen vijver plaats genomen; zij
kwam hem nu bekoorlijker dan ooit voor. Maar
toch, ook ondanks haar schijnbare openhartig
heid, raadselachtiger, geslotener dan hij baar
vroeger had gok end. Telkens, als hij in deze da-
gon op "Wolkenstein wat vertrouwelijker met
haar wilde worden, kwam hij voor een gesloten
deur.
„Als ik u de ware reden zeg, wilt u mij dan
beloven, niet uw biezen te zullen pakken, juf
frouw Hill?"
Hij boog zich diep naar haar toe en beproef
de een blik van haar op te vangen. Maar zij
keek langs hem heen en nog altijd naar de groe
ne, donkore bergen.
„Dat beloof ik," zei zij oogenechijnlijk ver
strooid.
„Dat gebeurt alleen, omdat ik u. daardoor des
te langer hier hoop te houden, want met het
feest voor zoover mag ik mij immers wel,
ondanks alles, op onze vriendschap verlaten
dat weet ik, laat u mij niet in den steek."
Zij stond haastig op. „Neen, neen, beslist niet
i— al is het dan ook, dat mijn verblijf hier van
veel andere dingen afhangt. Ik bedoel daarmee,
dat bel ton kunnen rijn, ito aog «eg pane
dagen langer in September hier zal moeten blij
ven."
Stillfried straalde. Een teedero aansporing
zweefde hem op de lippen.
Zij begreep dadelijk, dat hij haar verkeerd
had begrepen of verkeerd had willen begrijpen.
„Wegens zaken. De dingen hebben een zeer
iungzaam verloop in Unlersberg. Wij moeten een
besluit nemen ton opzichte Yan Robby voor
later namelijk. En dan is er nog iets Gus
tava viel zichzelf in de rede. „Bovendien is de
heer Fredenskirch sinds twee dagen op reis."
,,'t Is te hopen, dat hij zoo lang mogelijk weg
blijft!" merkte Stillfried geprikkeld op.
„Dal geloof ik niet."Hij is slechts naar Bo-
hemen, in de buurt van Elbogen, om informaties
in to winnen. Hot is, meen ik, te doen om cao-
lin."
Stillfried lachte schamper. ,,U schijnt wel vol
komen op de hoogte te zijden volkomen inge
wijd," zei hij niet zonder ironie.
„Mijn broer spreekt er veel over," antwoord
de zij bedaard.
Stillfried zei niets, maar groef zijn mooie lan
den verdrietig in zijn onderlip. Als hij er maar
eerst achter was, wat daar beneden gebeurde.
Het leek zoo niets op haar, dat zij het werker-
lijk op den geldzak zou hebben gemunt.
In Wolkenstein ging op dat tijdstip alles bo
ven verwachting Ylot. Het huis was tamelijk
voL En een paar mooio behandelingen waren
hem in den laatsten tijd gelukt. Do reclame
ging best. Tusschen Marietje en Radtkc heersch-
t© groote vijandschap. De geheimraad Sclionle-
ber was met gezonde oogen vertrokken, juf
frouw Stonglia genezon op de Mendel aange
komen.
De curatoren waren in het vooruitzicht van
het feest beminnelijk en meegaande. Het fees!
jnh| yw cost Gustava, ais middelpunt al rijn
1—ggrar.TTT.tw>'. -pp- iri.wj
wenschen in vervulling brengen, hem het vurig!
verlangde doel doen bereiken. Zou nu die ver-,
velende kleikerel daar beneden hem een streep;
door den een of anderen gewichtigen factor
willen maken? Dat moet er nog maar aan ont->
breken.
Op het pad, tusschen do hagon, aat aoor het
park naar het dorp voerde, kwam Gertrudq
Kleemann aan.
Gustava's scherpe oogen hadden haar hef
eerst herkend. „Wat is zij lief en sympathiek
en, ofschoon zij er letterlijk geheimzinnig mee
is, bezit zij toch grondige kennis. U moest haar
een veel grooter arbeidsterrein in Wolkenstein:
toestaan, dokter."
„Hoe bedoelt u dal?" vroeg hij ontstemd.
„Moet ik mogelijk nog meer toelaten, dat zij
zich in mijn werk dringt?"
Gustava glimlachte, een fijn, ietwat ironisch
lachje. „Ik geloof, dat u er niet slecht bij va-<
ren zou. Juffrouw Kleemann is vol toewijding)
voor Wolkenstein
„En doet daarbij alsof ik lucht ben!"
„Misschien hebt u dat aan uzelf te danken!
Uw zuster heeft mij verteld, dat u zich niet zeer
vriendelijk jegens juffrouw Kleemann hebt be
toond."
„Dat is wel mogelijk," zei hij uit de hoogte^
„Men kan niet voor iedereen iets gevoelen."
Toen hij bemorkle, dat Gustava deed alsof zij
ook deze toespeling niet hoorde, nam hij haas
tig afscheid. Hij had een bijeenkomst in do „Lin
de", met Korb en Rappold aangaande de keu
ze van een feestcommissie.
(WorcK vervolgd).
