Nederland en de Oorlog.
De wassende vloed.
Ingezonden.
FEUILLETON.
Dokter Stillfried.
rweede Blad. Ann© 1917.
No. 17S19.
LEIDSCH 0AGBLAO, ^aieraatg April.
x
Men schrijft ons:
ft Protest komt en 'tkowt van allo kan
ten, hot protest tegen do Grondwotsvoor-
atollon-Cort van der Linden. Het is als cen
vloed, die wast, steeds sterker word^ en
.weldra niet meer te koeren zul zijn.
Do vloed wast, do verontwaardiging
groeit! Verontwaardiging in do eerste
plaats over het foit, dat men nu in dezen
tijd er een Grondwetsherziening door wil
halen, dio het volk niet zou willen als het
.wist, wat or in stond.
Het volk weet het niet on daarom treft
hot geen verwijt. Het heeft; wel andere din
gen om over te denken.
Heeft ons Parlement vergeten, dat er
oorlog is in Europa, dat do volden met
bloed eijn gedrenkt en dat wo allen in
spanning kijken naar do tooneolon van don,
oorlog; dat we ons Afvragen: Hoe lang
üioeb dat nog duren?
Daarover denkon wij en spreken wij en
.wij vragen ons af of Nederland al dan niet
gespaard zal blijven. Maar terwijl wij ons
dat afvragen, weten wij, dat hot zwaard van
- Doniocloa ook ons boven hot hoofd hangt;
weten wij, dat het gevaar van in den oorlog
te worden betrokken voor Nederland niet
denkbeeldig is.
Wij donken aan den oorlog en alles, wat
daarmee samen hangt, want ook ons land
ondervindt wel dagelijks do gevolgen van
don oorlog
Laar ik cen paar voorbeelden mogen
noemen.
Hij had oen zaakje, waarvan hij met
vrouw en drie kinderen aardig kon levon.
3>a mobilisatie kwam, hij moest naar heb
logor. Hot zaakjo kon niet alloen door zijn
vrouw worden gedreven, er moest vroemdo
kracht bijvreemdo kracht, dio duur moest
Worden betaald on toch niet was, wat de
eigen was geweest. Want doze had, om zoo
to .zeggen, dag en nacht gewerkt om zijn
zaak er boven op te krijgen, en dab kan
men toch van een vreemdo niet verlangen.
Eteb zaakjo, met zooveel moeite er boven
op gewerkt, verliepeen concurrent vcs-
- tigdo zich in do buurt. Denkt men, dat do
man, die door de mobilisatie hot resultaat
van zijn werk verloor, nu aan iets anders
denkt dan daaraan?
Waaraan denkt men in Nederland? Een
tweedo voorbeeld. Zij waren niet rijk, maar
toch, hot ging wel. Hun oudsten jongen,
die zoo knap was, konden zij met eenig over
leg toch wel laten studeeven. Do mobilisa
tie kwam. En de jongen zit ergens aan-do
grenzen ver van zijn studio. Jaren' raakt
hij ten achter. Dan is hij bovendien zooveel
oudor geworden en de rechte lust is er niet
meer. En hij moet daij maar wat anders
zoeken, vinden vader en moeder. Dat wil
voor den jongen, die aanleg had om te stu-
deeren ,zcggen, dat zijn toekomst voor oen
groot doel gebroken is.
En behalve de mobilisatie hebben wij nog
andere gevolgen van den oorlog. Er is ge
brek aan kolen, er is gebrek aan petro
leum, on cr is gebrek aan voedsel. En als
men kou lijdt, omdat er geen brand is, als
men gpon voldoend voedsel heeft, voor zich
nieten voor do Idnderéii'nietj dan drukt
'do zorg voor het dagelijksch bestaan zwaar.
De mobilisatie en de zorg voor het dage
lijksch onderhoud, d a t zijn do dingen, waar
men hu aan denkt in Nederland.
Nederland k a n nu niet denken over een
Grondwet en daarom is het onverantwoor
delijk, dat men probeert cr door te drij
ven wat het Noderlandsche volk niet zou
willen, als het wist, wat er in Btond.
Want dat weet het volk niet. Men heeft
aan heb linkscho deel van Nederland ver
teld, dat die Grondwet zoo mooi was, want
er stond algemeen mannenkicsrochfc in, en
men heeft aan rechts verteld, dat die
Grondwet zoo mooi was, want de vrije
school stond er in; maar wat er verder,in
stond of niet in stond, da-arover heeft men
gezwegen
Weet het Noderlandsche volk wel, dat
onze Grondwet het-r echt van oorlog
on r r o d e geeft aan sleclïts o n k e 1 o
menschen? Weet het Nederlandscho- volk
wel, dat bij een toch mogelijk overlijden
van Koningin en Prinses verschillende
pretendenten aanspraak doen gelden op
de Noderlandsche kroon, zoodat wij hier
onvermijdelijk krijgen een successie oorlog
Dit staat in do Grondwet ca het b 1 ij f t
er in staan.
Weet het Nederlandsclio volk wel, dat in
do Grondwetsvoorstellen het woord vrou
wenkiesrecht st-aat, maar zoo, dat do
zaak vrouwenkiesrecht eigenlijk van de
baan geschoven is?
Weet het Noderlandsche volk wel, dat de
openbare school vrij zeker zal verdwijnen,
als de Grondwetsvoorstellen-Gort van der
Linden er komen? Weet het Noderlandsche
volk wel, dat die voorstellen millioenen
vragen voor scholenbouw? Waar moeten
dio millioenen vandaan komen?
Het ia noodig, dat men weet wat deze
Grondwob geeft en wat eij niet geeft. Hot
volk moet volledig worden ingelicht en
daarna pas mag de beslissing vallen.
De zeyen getorpedeerde -sêhepou.
Meu meldt uit Höek-van-HolIandDe
Leithboot Woodcock" is hiér binnengeko
men mot 55 man aan boord van cenigo der
zeyen getorpedeerde» schepen, waaronder
de opvarenden van do stoomschepen „Oot-
marsum" en ,,Trompcuborg'J.
Scliip met graan voor België getorpedeerd.
Men meldt uit IJmuidon
To IJmuiden zijn twee loggers binnen
gekomen met, volgens rapport, 25 gewon
den, waaronder awaargewonden. De Roode
Kruia-diensb is gemobiliseerd.
Van do twee loggers is .er een, de K.W.
177, te rjmuiden binnengekomen 'met 11
schipbreukelingen van het Belgische stoom
schip „Trégier", van New-York naar Rot
terdam, met graau voor de Belgium Relief
commission, Van doze olf mensohen zijn er
2 zwaar en 2 licht gewond.
Aan boord van den anderen logger, de
K.W. 73, zjjn 13 geredden, waaronder 4
zwaar gewonden. De bemanning bestond uit
24 man, zoodat er geen menschen zijn om
gekomen. De „Trégier" is zonder waar
schuwing beschoten, Z9lfs do booton, die to
water werden gelaten, werden nog be
schoten.
Het stoomschip 13 Woensdagmorgen om 10
uur ter hoogte van Scheveningen, zonder
waarschuwing getorpedeerd. Bij het te water
laten van een reddingboot werd een granaat
op het schip afgeschoten, die bij de ontplof
fing 8 der opvarenden kwetste, waarvan 6
zwaar en 2 "licht. De zwaargewonden z\jn
de kapitein, de eerste stuurman, de eersto
machinist, do donkeyman, een stoker en de
kok. Het schip was geladen met 4200 ton
graan. Do bemanning was zeer gemengd en
bestond uit Nederlanders, Noren, Engel-
schen, Canadeezen en Belgen.
Nedcrland's uitvoer.
Uit Londen soint mon aan de „N. R. Ct.*:
In hel Lagerhuis heeft Balfour in ant
woord op eon vraag van Hunt gezegd, dat,
volgens ontvangen berichten, onlangs zekere
hoeveelheden konijnen en kippen uit Neder
land naar Duitschland waren a angèvoord
en dat volgens do bestaande regeling zulk
een uitvoer meebracht, dat een gelijkwaar
dige hoeveelheid vleesch naar Engeland werd
uitgevoerd. De regeoring had geen bericht
ontvangen, waaruit bleek, dat er tot dusver
dit jaar aardappelen .uit Nederland uaac
Duitschland waren uitgevoerd.
Buiteulaudschc deserteurs.
Men meldt uit Limburg:
De criminaliteit van het zuiden dos hin kt
dreigt door do talrijko buitenlandsche de
serteurs; meest' van Duitsohe nationaliteit,
die zicdi ia den laatstcn tijd in de zuidelijke
provincies hebben govostigd, niet weiaig to
worden verhoogd. Vooralgeniet de provin
cie Limburg tegenwoordig het twijfel
achtige voorrecht om een groot aantal
Duitsche deserteurs onder haar bewonérs tc
tellen. Bijzonder houdon deze lieden zich
op in de Limburgsche mijnstreek, welko
met haar ©enigszins cosraopolitische bovol-
king blijkbaar een stcrlcó aantrekking op
do es-soldaton uitoofent. Zij vinden daar
ook de beste gelegenheid om aan het werk
to komen, daar do mijnexploitatie steeds
meer arbcidbrs vraagt.
Voor zoover do deserteurs trachten, doof
arbeid in hun onderhoud to voorzien, ont
moet hun verblijf in het zuiden natuurlijk,
weinig bezwaar. Hot militair gezag legt
clan ook aan zulke buitenlanders geen moei
lijkheden ten aanzien van de plaats hunner
inwoning in den weg. Alleen hebben zij
zich aan een niet to scherp politietoezicht
to onderwerpen. Buitenlandsche deserteurs
dio om een o£ andere redon werkloos blij
ven, worden daarentegen,'op last van. den
commandant van hot veldleger, zoover mo
gelijk van de rijksgrens verwijderd en door
gaans in sommige Noord-Brabantseho ge
meenten ondergebraoht. m
Hoewel deze maatregelen zoo stipt mo
gelijk worden nageleefd, weten talrijke
deserteurs zich niettemin aan do toepassing
er van to onttrokken. Het zijn doorgaans
dezo personen, die tegenwoordig aan de
p'olitie in Zuid-Limburg handen vol werk
verschaffen. Gevallen van diefstal, soma
met inbraak, komen gedurende de laatste
maandon ongewoon talrijk voor. Dat zulko
deserteurs ten nadcelo van mcaschon, die
hun uit medelijden onderdak verschaften,
hun slag woten to slaan en plotseling ver
dwijnen met medeneming van 'soms waarde
volle zaken en zonder hun „pension-nota"
te hebben betaald, is een zeer gewone ge
beurtenis.
Tot hot smokkelbedrijf voelen de» buiten-
landsohe deserteurs' zicli bijzonder aange
trokken, terwijl de openbare veiligheid bo
vendien door sommigo vrcomde deserteurs
ernstig in gevaar wordt gebracht. In een
der dorpen rond Valkenburg werd zelfs
onlangs door een Duitschcn deserteur een
moordaanslag gepleegd op een bóeren echt
paar, dat hem uit medelijden .nis 'knecht
had aangenomen.
En het is te verwachten, dat na don oor
log het vreemde element in het zuiden dos
lands nog zal toenemen en met die toene
ming zal vermoedelijk, worden geen zeer
krachtige maatregelen genomen, de too-
neming der criminaliteit dan gelijken tred
houden,
Geen Duitsche dienstboden.
Do commandeorendo generaal teMunster
heeft thans bepaald, dat Duitschen meisjes, wol-
ko een betrekking als dienstbode in Nederland
willen zoeken, niet meer toegestaan mag wor
den de grens te overschrijden.
Smokkelend spoorwegpersoneel.
Do laatste dagen hebben de marechaus
sees te Arnhem bij verschillende spoorweg
beambten, die geregeld op Emmerik rij
den .huiszoekingen gedaan, daar men ver
moedde, dat er nog personeel was, dat zich
aan smokkeltij schuldig maakte. Ten hui
ze van oen machinist werd een groöte hoe-
voelhoid tin in beslag genomen; togen den
verdachte is proces-verbaal opgemaakt we
gens verboden nederlage. Ook in do ma-
chineloodsen^en andere gebouwen op liet
goederen-emplacement werd een onderzoek
ingesteld, cn toen vond men in het gebouw
van het waterreservoir cn de badinrichting
verstopt een partij leder ter waarde van
A1100, dat'van daaruit blijkbaar door ma-
chinoporsoneel op dentrein zou worden
meegenomen bij kleine hoeveelheden.
KUNST, LETTEREN ENZ.
Boekverkoopiug.
Van de firma Burgcrsdijk- Niermans,
„Ternplum Salomonis," te Leiden, ontvin
gen wij do catalogus der bockvcrkooping,
welko van 10 tot 26 April gehouden zal
wordou. Niet minder dan 4890 nummers op
elk gebied zullen worden verkocht. De ver
zameling is afkomstig van wijlen B. A. 7.
van Wettum, ambtenaar voor Japanseho en
Chineesche zaken in Nedcrlandsch-Indiö, .T.
H. Weijding, notaris te Zoeterwoude, F. J.
P. Moquette, predikant to Rotterdam, Dr.
A. van Oven, directeur dor H. B. S. to Dor
drecht, H. Witte, oud-hortulanus alhier,
waarbij nog do boekerij van een lceraar in
de klassieke letteren en verschillende gc-
nccskundigo nalatenschappen. Do geheolo
verzameling zal 13 en 14 April te bezichti
gen zijn.
Schouwburg-Maatschappij, gevestigd te
's-Graveulip.ge.
Men doolt mede dat te 's-Grkvonhago voor
eenigo maanden i3 opgericht do N. Venn,
„Schouwburg-Maatschappij" welko ten doel
heeft het exploiteercn van theaters in don
ruïmsten zin des woords.
Het maatschappelijk kapitaal bestaat uit
£500.000 gewono aandoolen cn £100.000
pCt. cum. prof. winstdeelendo aandeelon.
Directeur van dc Maatschappij is Louis
Bouwmeester Jr.; gedelegeerd oommissaris
Joh. F. Wijsmuller, beidon to 's-Gravonhage.
Als cerSto theater is aangekocht 't Bouw
meester-theater in do Wagenstraat', terwijl
thans tot aankoop werd overgegaan van
het theater „Scala", eveneens in do Wagen
straat gelogen en dat op denzelfden voet al3
tot nu too zal worden geëxploiteerd.
Nederland, kent uw plicht!
Hoo langer de oorlog om ons heen duurt,
des to moeilijker ook cle toestand in ons
land wordt. Voornp.melijk voor do arbei
ders, dio behoefte hebben aan voldoende
voedingsmiddelen. Wanneer de Regeering
het broodrantsoen vermindert voor ieder
een, dan begrijpen ook do arbeiders, dat;
zulks dringend noodig is om den aanwezi
gen voorraad koren zoo lang mogelijk te
rekken, omdat de aanvoer van granen thans
met zoo uiterst groofce moeilijkheden te
kampen heeft. Doch wanneer men bijna
dagelijks in de dagbladen leest, dat hon
derden, ja soms duizenden kinderen van
Yreemdo nationaliteit naar ons land ko-
mon om daar gratis uitnemend te worden
gevoed, dan wordt zelfs de moest kalme
werkman boos en verwenscht woedend zijn
Rogeering, die toelaat, dat er overal, in
steden en dorpen, comifcé's worden gevormd
om vreemden to helpen aan hetgeen wij,
Nederlanders, zelf moeten ontberen 1
Zeker, ook wij betreuren het lot van do
onschuldige kinderen uit de oorlogelanden,
doch nu de toestand in ons eigen land voor
ons eigen volk zóó bedroevend slecht wordt
•en hier voedselgebrek dreigt, nu doen der
gelijke comité's toch véél beter om onze
arme kinderen te voeden en zoo noodig óók
te klecden. Zij zouden zóó doende onze Re
geering ia haar moeilijke taak steunen en
aan de bevolking door het verstrekken van
goodkoope levensmiddelen nog de noodiga
kracht kunnen verleenen om meor arbeid
te kunnen verrichten, wat da voedselpro
ductie weder ten goede kon komen.
Voorts is voor do voedselvoorziening drin
gend noodig do algeheel© stopzetting der
fabricatie van jenever en bier. Het is toch
bedroevend, dat thans, nu menschen en die
ren honger moeten lijden, omdat er niet
voldoende voodsol kan worden verstrekt, de
verkoophuizen van dezo dranken nog altijd
door kunnen gaan met het verkoopen van
dio uit graan bereide vochten, alsof er
"geen vocdselnood dreigde!
Tot het bereiken van bovengenoemde idea
len géén voedsel voor vreemdo kinderen,
zoo lang onzo kinderen gebrek lijden, en
géén graankorrel meer om alcoholhouden
de dranken te vervaardigen, zoolang or be-
lioefto aan graan bestaat, moot ieder Ne
derlander krachtig medewerken, cn het is
to wenschen. dat ook de Regeering haar
plicht begrijpt, nog vóór het to laat is l
PRO P ATRIA.
Leiden, 5 April 1917.
BOTTEfiLANBSCHE BERICHTEN
- Dc „Manch. Guardian.' meldt, daï de
rogeering nog een wijziging in haar plan
nen heeft gebracht. Do evenredige verte
genwoordiging zal in het kiesrecht worden
opgenomen.
n In Engeland wordt do naesting van
den drankhandel door den staat overwogen.
In Noord-En gel and bestaat tegon dezo plan
nen oppositie. Men vreost namelijk, dat
hierin een hindernis voor een vtmteecl
drankverbod zit.
v Naar do „Christian GomnranwoaUh"
verneemt, verkeert dr. Zamenkof, do uitvin* J
der van het Esperanto; in slechte omstnn*
digheden. Hij ligt ongesteld Ie Warschau,
Een broer van hem is als officier van ge
zondheid gesneuveld,
In de Zcvenbergsche stad Forda ia
oen strooming van aardgas ontploft, waar»
door drie huizen instortten. Tien personen
werden gedood, velen zijn gewond.
Er is rgeds meermalen gewezen op he%
uithoudingsvermogen on de energie, die da
Belgen in dozen tijd aan den dag leggen»
Wij zijn in de gelegenheid om daarvan oea
treffend bewijs aan te halen. Naar ver
luidt, is te Brussel een comité tot stand
gekomen met het oog op het voorbereiden
van een internationale tentoonstelling,,
die na den oorlog te Oostende zou aange
richt worden.
Voor de strafkamer te Keulen heeft
de schoenmaker Joli3nn Kirtz fcereokb ge*
staan, die zelf verklaarde, dat het voor*
beeld -van zijn beroemden vakgenoot, dei*
kapitein van Köpenick, hem voor den geest
had gestaan. Kirtz had in Keulen een oud©
douane-uniform opgediept en begaf zich met
hartsvanger en revolver gewapend naar dei
Nederlandsche grens, waar hij smokkelende!
vrouwen aanhield en haar de levensmiddelen
afnam. Als helper had hij zijn zoon meege
nomen. Met de in beslag genomen waren,
dreven beiden een levendigen handel, tot zij
aangehouden werden. Kirtz kreeg twee jaren,
zjjn zoon drie maanden gevangenisstraf.
Volgons kennisgeving van regecringe-
president te St. Goarshau=3n is bijna de go»
heolo wïjnbouw3treek van den rechter Rijn
gouw, n.l. de omtrek der plaatsen Wcllnich#
Rochern, Lorch, Caub, Mettelheim, Gcisen-
heira, Oostrieh, St. Goarsaauscn, Wiakel ca
Bornieh, alsmede de goederen van prina Mot-
ternich-Winneburg te Johaüniaberg met
druifluis besmet.
Do Duitscho Jozuietenwot.
Een Beiersch centrumblad heeft oolangv
gemeld dat do Jczuietenwet zou worden in»
getrokken. Hier on daar heeft men twijfel
geopperd aan het nieuws. Het snijdt echter,
naar de „Tagl. Rundschau" hoort, hout»
Reeds zeer spoedig zal dé Bondsraad zich bo
zig houden met het voorstel om de wet op
do Jezuieten in te trekken. Daar de verte»
genwoordiger3 van Pruisen hun .stem daar*
voor zullen uitbrengen, kan men aan do aan
neming daarvan nauwelijks twijfelen. Iü
olie geval zal de minderheid, dio togen hei
voorstel is, waarschijnlijk niet onaanzienlijk
zijn.
Het nieuwe Zweedscho ministerie.
Het nieuwe ministerie in Zweden is afo
volgt samengesteld: president: Swartz; mi
nister van buitenl. zaken: admiraal Lindmas;
van justitie: Stenber^ (deze was in hei
ministerie- Hammerskiold minister zonder-
portefeuille); van oorlog: kolonel Akerman,
afgevaardigde; van marine: het lid der Eer
ste Kamer-kapitein-luitenant Han3 Ericsen;
van binnenl. zaken.von Sydow (bekleedda
dezelfde functie in het ministerie Hammors-
kjold); 'van financiën: _Carlesser; ran onder
wijs: Hammerström; van landbowu: de vice-
president van de commissie voor volksvoe
ding, Dahlberg; ministers' zonder portefeuille:
Ericsson en Falk.
De ministers hebben gisteravond den eed
in handen des konings afgelegd.
Dc zelfstandige Britscke koloniën.
Op do Britsehe Rijksconferentio van 1911
werd een commissio aangesteld, die in de
vier grooto zelfbesturendo gewesten van
Britsche Rijk Canada, Australië, Nieuw-
Zeeland cn Zuid-Afrika een. onderzoek
zou instellen naar vraagstuken van hau»
del, nijverheid, landbouw, kolonisatie, enz*
Die commissie heeft ai vc-rschillendo. versla
gen uitgegeven en vat nu in 'n eindverslag
samen, wat ze nog verder heeft bevonden*
Om één ding te noemen: de commissie
op grond van zaakkundige adviezen van oor
deel, dat cr in hot dal van de Mackonzi*
in Canada een onschatbare hoeveelheid pe
troleum to vinden is. Do ontginning, zegt
het rapport, kan niet lang worden uitgesteld
want volgens ambtelijke berekening hebben,
de Vereeriigde Si a tembij eenzeifdm opbrengst
.als tegenwoordig-npg, znaar. olie ,voor een"'
jaar, of. dertig.
Pioman naar het Duitsch van
DORA DUNCKER.
7?
Zij had, in haar gedachten verdiept, haar
eerst zee haastigen, veerkrachligen troel ver
traagd. Op de laatste trede van hot terras bleef
zij staan cn zag op de donkore donnen aan haar
voelen neer, waartusselicn do weg, badend in
het maanlicht, cen smalle, lichte streep vormde.
Aan boido kanton verhief zich het meer dan
hortüerdjarig boscli als een 'donkere, naar den
sterrenhemel omhoog rijzonde zuilenhal.
Met stille verrukking nam Gertrude Klee-
maun, die tot dusver in haar leven weinig tijd
had kunnen vinden voor droomeu cn bespiege
lingen, cn voor wie do maneschjjiilYi'iekteon on
bekend iets was gebleven, dit beeld in haar ziel
op.
Eindelijk liep zij verder tol aan den ingaag
van het denncnboscli, waaruit de warme, welric-
kendo geur der naalden haar to "gemoet kwam.
En nu wandelde zij nog ecu cindjo over mos en
planten! onder do boomen door, totdat zij met
don rug tegen cen den geleund bleef staan wach
ten op dat oubekende, geheimzinnige, dat komen
zou.
Zij kwam zich op dien ecnig-mooicn, loover-
achfigen avond als vorandord voor. "Wós zij het
werkelijk zoïf, die bier bij maauliclit in eon den-'
uonboseh stond cn op een man, wachtte, voor
wieu zij wellicht binnen enkele minuten, nadat
hij haar belcohtcnis had gehoord, niets meor
zou mogen zijn? Was het werkelijk dezelfde
irude Kleemann, die haar gehoclo leven niets
«nders had gekend dan arbeid sn "nuchtere wer
kelijkheid, die reeds, half kind nog, haar won
derlijken en geleerden vador had moeten hei
pon, totdat eij later haar eigen weg van crn3ti-
gen arbeid en grooto inspanning was gegaan!
Voor hot eerst, sinds eij kon denken, had zij
hier in Wolkenstein do zaligheid van welvcr-
(liendo vrijen tijd.'vaii stille Sabbatsrust geno-"
ten.
Do kleino handreikingen, die zij den dokter
bcod, rekende zij niet, ovonmiu het schriftelijk
werk, waarmedo eij bezig was. Vergolckcn bij
hetgeen, achter haar lag, was dit slechts spel.
Ook dezen eersten tijd van niets-docn in haar
leven zou Gertrude Kleemann zich niet licbbcn
kunnen gunnen, als hot lot zich niet in een van
zijn grilligste luimen, geheel onverwacht, esn
goedaardige scherts met haar had veroorloofd.
Ergons in het vqisIo Oosten van het Rijk was
cen broeder van haar vader, een oud, grimmig
jonggezel, om wien zij zich nooit in haar loven
had bekommerd, op do gedachte gekomon, haar
tot zijn universoelo -orfgouame to maken. Aldu3
was Gertrude Kleemann cenigo maanden gele
den erfgenamo van cen niet onaanzienlijk ver-
mogon geworden.
Zij had er echter geen oogonblik aan gedacht
wegCDs dezo plotsolingo verandering in haar lot
haar loven een andere richting te geven. Sloth's
een paar weken, dio intusschen maanden waren
geworden, had zij willen uitrusien in oen mooie
natuur, om daarna haar zelfgekozen weg voort
tc zetten.
Voor het eerst op dien helderen maneschijn
avond vervuldo haar cen gevoel van innige
dankbaarheid jegens den ouden man, dio haar
don eersten rusttijd in haar bestaan had ge
schonken; oen rusttijd, dio deed ontwaken, wat
r.ij "nooit te voren had gekend: het heerlijke ge
voel van oen vrouw en slechts cen vróuw to
wezen. En weer gaf Gertvudo Kleemann zich
op dion heerlijken avond aan haar droomen
óver.
Pas langzamerhaud drong hot tot haar be
wustzijn door, dat zij feeds geruimen tijd in het
bosch moest hebben gestaan.
Stemmen in baar nabijheid hadden haar uit
haar mijmeringen opgeschrikt. Haar eerste ge
dachte was: Slillfried. Zou hij niet alleen ko
men? Kwam hij mogelijk ""in 't geheel niet? Had
den anderen doa wog naar haar gevonden?
En plotseling werd haar stemming zeer nuck-
"tor. Do stemmen klonkon dichterbij. Gertrude
onderscheiddo nu duidelijk den scherp geaccen-
tueerden" spreektrant van juffrouw Mc-ngegold.
„Weet u zoo raag ik gaarne wandelen. Zoo
is het interessant," hoorde zij liet meisje zeg
gen.
Zij werd ijskoud van schrik. Zij had do co
quet terio, waarmedo Rosalie Mengcgold haar
netton naar Stillfried uitwierp, reeds meerma
len opgemerkt. Tot dusvor schenemhaar toena
deringen ijdel geweest to zijn. Zou hij juist nu
in haar strikken geraakt wezen? Een grooto
angst maaklo zich van haar meester.
Rosalio trad uit het kreupelhout aan den arm
van een heer, dien Gcrtrudo Kleemann in hot
eerste oogenblik niet herkende. Alleen zoovool
wist zij, dat het niet Flits Stillfried Was. Een
ilinigo vreugdo dreef haar liet bloed weer naar
do bleek geworden wangen.
Juffrouw Mengegold, dio wat bijzionde was,
had het eenzanio meisje onder de dennen nog.
niet opgemerkt.
„Wel, mijnheer Korb, waaromblijven wij
staan? Heeft u mij misschien iets bijzonders to
zeggen?" vroeg zij- coquet.
Do redacteur van do ..Freie Warte" had ver
schrikt naar juffrouw Kleemann gekeken. Dezs
ontmoeting vond hij uiterst-pijnlijk. Hij was er
volstrekt niet op gesteld met juffrouw McDge-
goïd, die hooi tot dezo avondwandeling had over
gehaald, in een schijnbaar zoo intiem samenzijn
gezien te worden. Hij kende maar al te goed de
belachelijke rol, die zij in Wolkenstein speelde.
Zonder veel complimenten te maken, liet hij
Rosalie's arm los en ging op juffrouw Kleemann
toe, die haar schrik en haar bevangenheid
slechts langzaam overwon.
„Het zal u zeker verwonderen, mejuffrouw,
dat ik zoo laat nog naar boven kom, maar dok
ter Stillfried verzocht mij nog cen aangelegen
heid voor de „Froio Warte" met den lieer Radtke
in orde te brengen."
„Maar eerst hebben we gewandeld. Hel was
verrukkelijk, nietwaar, mijnheer Korb?"
Do jonge man stond verlegen te kijken, hij
wenschto juffrouw Mengegold naar het eind der
wereld. Nu hoorde hij haar zoggen:
„Maar als ik vragen mag, wat voert u hie?
uit, juffrouw, zoo eenzaam bij nacht in den ma
neschijn?"
Zij keek Gertrude Kleemann met dichtgekne
pen oogen onbeschaamd aan.
Korb viel haar haastig in dc rede:
„Do juffrouw zal nog een luchtje geschopt
hebben, zooals wij ook. Maar gaat u nu mee,
juffrouw Mengegold? Dokter Stillfried verwacht
in do „Linde" bericht over den afloop der confe
rentie. Het wordt meer dan lijd Radlke op te
zoeken."
Gertrude had eindelijk haar kalmte torugge-
krogeu. Zjj sloot zich zwijgend bij do beide au-
deron aau.
Rosalie vroeg:
„Wat doet die knappe dokter toch' in de „Lin
de"? Waarom blijft hij niet bij ons?"
„Hij spoelt skat met Gessc-r en Heimlich."
Juffrouw Mengegold liet eon kreet van min
achting hooron.
„Met den schoolmeester en den apotheker?
Wat een genoegen! Dan kon hij het luer-tooï
beter hebben."'
Zij richtte zich in haar volle lengte op.
Ongeduldig wendde Korb zich van Rosalia:
Mengegold af en naar juffrouw Kleemann toe,
„Dokter Stillfried wilde zich wat verstrooion.
Naar hot mij voorkomt, schijnt iets hom geër
gerd te hebben. Niet alleen wegens mijn brief
over de badinriohting „Lauka", waarvan ik nu1
oprecht spijt heb. In het spreekuur moet liij ont
stemd zijn geworden. Vanmorgen heeft hij nog
zeer vergenoegd met mij getelefoneerd, nadat
wij vrodo geslóten hadden. Ik geloof, dat (lc oog
ziekte van den ouden geheimraad cn do hou
ding. die do patiënt daarbij aanneemt, hem uit
zijn humour hebben gebracht."
Rosalio maakte een van haar onbeschaamde
opmerkingen, waarvoor zij alleen haar traag
heid overwon. Gertrude Kleemann luisterde niet
meer naar haar. Plotseling begreep zij alles. Lo
gisch schakelde zich gedachte aan gedachte.
Stillfried was niet gekomen, hij was haar het ge
heim schuldig gebleven, omdat hij boos op haar
was. Het had hem ontstemd, dat zij zich het lot
van den lijder had aangetrokken.
Zoo spoedig mogelijk maakfe zij zich van haar
gezelschap af.
Boven in haar stille kamer met het fraaie, met
bloemen versierde balkon, waarover hel maan
licht zijn slralen goot en waarheen de dennen
hun wclriekenden geur. opzonden, zat zij lany
in gedachten verzonken.
Pas toen de niaan achter de boomon wegdook',
stond zij haastig cn vastberaden op. Zij had
zichzelf in dat uur do gelofte gedaan, dat zij
zonder dwingende noodzakelijkheid Slillfried
nooit do bekentenis zou doen, die haar een paar
uur geleden nog al? een heilige plicht voor oogeoi
had gestaan.
(Wordt vervolgd)*
