öe Europeesche Oorlog.
Binnenland.
Gemengd Nieuws.
Uit de Omstreken.
Tweede Kamer.
AGENDA VAN DE WEEK.
Donderdag
NutsgebouwNed. Reisvereeniging. 8 u.
Vrijdag:
Rapenburg 65: Ledenvergadering Ver. tx>t
verzorging van kleine kinderen. 'sNamidd.
3 nur.
„Amicitia"Alliance frangaise. 8 uur.
„Zomerzorg" Bond van Melkveehouders.
7g Morgens 11 uur.
Zondag;
Leidsche Schouwburg: „Be Deserteur".
8 uur.
Dagelijks
„Imperial-Theater'', Stationsweg, 's avonds
8 uur.
Thalia Bioscope en Variété-Theater, Haar
lemmerstraat 52, 7. uur. 's Zondags alleen
S uur. (Woensdag- en Zaterdagmiddag ook
2 uur).
DE GETORPEDEERDE SCHEPEN.
Bij navraag aan het ministerie van Bui-
tenlandsche Zaken in verband met het in
de pers verschenen bericht over de bereid
verklaring der Duitsche regeering tot tege
moetkoming in het verlies der zeven getor
pedeerde Nederlandsche schepen kon het
Haagsch Correspondentiebureau geen oïfi-
cieele bevestiging van dat bericht verkrij
gen. Een onduidelijkheid in de.ter zake uit
Berlijn ontvangen telegrammen heeft n.l.
het Duitsche gezantschap te 's-Gravenhage
verhinderd een stellige en volledige kennis
geving aan de Nederlandsche regeering te
doen.
Blijkens bij de directie van den Kon.
Holl. Lloyd ingekomen bericht zijn thans
9ok de gezagvoerders der stoomschepen
„Eemlarid" en „Gaasterland" te Londen
aangekomen.
Bij informatie aan het Nederlandsche ge
zantschap te London is geen bevestiging ge
kregen van het bericht, dat Je drie Ne
derlandsche stoomschepen „Bandoeng"
„Eemland" en „Zaandijk", aan hojrd
waarvan de Duitschers bommen gebracht
hadden, nog drijvende waren.
Integendeel, de laatste berichten, door
de agenten der betrokken maatschappijen
ontvangen, wijzen er op, dat de schepen cr-
lorcn zijn en daar tot heden alle ïmspo-
ringen naar de schepen geen resultaat heb
ben opgeleverd, kan men niet moor hop on,
dat ze nog drijvendé rijn.
De „Bandoeng" had een kostbare lading
uit Ned.-Oost-Indië aan boord.
LICHTING 1911.
Officieel wordt meegedeeld dat thans met
zekerheid kan worde-, medegedeeld, dat het
vertrek met onbepaald (klein) verlof van
de lichting- 1911 bij «:1e ontreden korpsen
(uitgezonderd torpr-disten en pantserfort-
arlillerie), welk verfc&ek aanvankelijk in uit
zicht werd gesteld op omstreeks 10 Maart
e.ltot nader1 wordt opgeschort.
DE ZAAK-SCHRöDER.
Het gerechtshof te 's-Gravenhage behan
delde de ''.aak-Schroder, hoofdredacteur van
,Dc Telegraaf", beklaagd door opneming
ir. dat blad van een artikel „De schurken
van Europa' de onzijdigheid van den Ne-
derlandschen Staat in ge mar te hebben ge
bracht, waarvan de rechtbank en het Hof
te Amsterdam hem vrijspraken, nadat liet
O M. bij die colleges zes maanden gevan
genisstraf hadden gerequireerd.
Dc procureur-generaal bij het Haagsche
gerechtshof vorderde vcroordee'ing ton 4
maanden gevangennysstraf.
Ais verdediger trad op mr. Kappcyce van
de CoppelJo.
Burgerlijke Stand van Lelden.
Geboren: Paulus Johannes, Z. van J.
van den Burg en W. Koole. Hendrik, Z.
van J. B. Sioos en II. Bedel. Helena
Bertha, D. van A. Monteba en H. B. van
-N\V£k. Pieter, Z. van A. J. Mulder en T.
Jacobse. Johannes Pieter, Z. van C. Bro-
kaar en M. H. van dar Zeeuw. - Geer-
truida, D. van A. M. Stuivenberg en F.
van Geelen. - Catharina, D. van (3. IIols-
wilder en W. den Oude. Wilhelmus Gerar-
dus, Z. van J. E. Kafoe en C. Erades.
Adrianus Jacobus, Z. van J. P. de Boer
en S. van Nierop. David, Z. van II.
Blansjaar en J. Mierernet. Cornells Adria
nus, Z. van A. H. Mank en M. J. van dei-
Kolk. Willem Kier, Z. van W. Pot en M.
H. Homburg. Jeiles, Z. van M. Jongbloed
en E. J. Ultee. Jo'ianna Pieternella, D.
van W. C. van der Wilk on J. Queslroo-
Abraham, Z. van W. F. Kaapaan en J.
Gcederman. Johannes Cornells Hendrikus,
Z. van H. S. Gemonde en A. M. H. van der
Meer. Karet Gerard us, Z. van .J. den
Os en C. Cramn. Hendrika Maria. D. van
G. B. F. van den Broek en H. P. Brosser.
Keina Anna Elizabeth, D. van W. F. Hul-
stede en A. E. Spronger. Apolonia Eliza
beth, D. van J. F. Balfoort en J. P. van
Hagen. Gtjsbcrta, D. van H. Lunenburg
én J. van Dam. - Johannes, Z. van P.
Sierag en S. C. Janssen. Johannes Hen-
neus, Z. van G. J. Bocdakker en H. Th.
Luiinenburg. Christiaan, Z. van v. Weeren
en M. van Polrnen. Hendrik, Z. van H.
Petiet en 0. Tafrijn. Aagje. D. van D.
van Bossen en J. J. D. Dubbeldeman.
Johannes Wijnandus, Z. van P. A. Muis en
IJ. G. Bekkers. Dina Bernarda Maria, D.
van H. G. Verhaar en G. E. Pol. Helena
Maria, D. van J. vart Noord en E. van der
Klei;. Martinus Christiaan, Z. van P.
Lahnan en J. Verver. Joseph, Z. van J.
de Meij en H. van den Berg. Joseph, Z.
van P. Kwaadgras én M. E. Pieters.
Joh;: :aes Hendrikus, Z. van A. H. W. Ber
gers en 'H. 31. J. van de AVei., r. Catha-
riaus Johannes Frans, Z. van J. Dernee en
C. J. F. Langeveld. Jansje Johanna Alida,
D. van D. iiolenaar en J. Mieremet. An-
tbcnius Francis:us Maria, .Z. van A.-F. van
der Pol eh 31. C. do Smit. 3Iaria Corne
lia, D. van J. Boter en C. H. Scliarloo.
Pieter, Z. van J. Loekenfcach en G. A. Som-
meling. Johannes, Z. van Pardon en J. M.
Singeling, Jacobs, D. van A. Kruit en
F. 31. B. van der Tuin. "Anton, Z. van
A. A. Proost en E. S. van Aartsen. Lam-
bertus, Z. van J. Wülf en A. Siepman.
Gehuwd: A. Hueling jm. en N. Küs-
dam w. K. Breuker jm. en J. l'Ecluse "jd.
W. Smit jm. en J. Zwanenburg jd
W. Vis jm. en J. C. P. Sokneidei jd. P.
I'etrmond jm. en L. A. Vogelenzang jd. CL
Brinkerink jm. en A. J." Hibma jd. J.
Spilter jm. en J. B. van Steenbergen jd.
Overleden: M. O. Dusser de Baren
ts wed J. Bijleveld 74 j. L. Hamet, m.
44 j. -Leven!, kind van J. van don Bos
en J. 0. de Jong. C. van der Werf, d.
3 dagen. C. van Leeuwen wed. W. F. van
Duinen, 68 j. B. F. Heetvelt, m. 25 j.
W. P. Meijer, a 5 m. N. M. Sleyser, m.
78 j. - J. A. Kwakemaat, ongein v. 78
j. -O. van der Westen, ongeh. v. 61 j.
H. A. 31. van der Westen, ongeh. v.
45 j. J. Hoogeveen, m. 73 j. W. D. H.
Rosier, w. 89 j. M. W. van der Wilk,
ongeil, v. 88 j. L. Westgeest, m. 65 j.
31. E. Focker geb. Berckson, 65 j. A.
de Jong-, w. 71 j. M. van Djjk, m. 76 j.
P. J. Bekoojj, a 5 j. A. Ruigrok, m.
69 j. H. J. Nuesinic, m. 72 j. J. M.
Gerstimg geb. Schuurman, 79 j. 0. Vèr-
straaten geb. Benné, 47 j.
Omstreeks 10 uur gistermorgen is H.
M. de Koningin-Moeder te Utrecht gear
riveerd. H. M. werd aan het station begroet
door den Commissaris der Koningin en den
burgemeester. In de auto vaeerstgenoemde
reed H. M. naar het Vreeburg-terrein. On
derweg werd H. M. door een talrijke me
nigte toegejuicht.
De ontvangst op de Jaarbeurs geschiedde
door mr. Van Zyst, die de leden van den
Raad van Beheer aan H. M. voorstelde. Op
den rondgang over de terreinen liet de
hooge bezoekster zich inlichten- door den
heer Van Zyst.
H. M. gebruikte de lunch ten huize van
den Commissaris der Koningin. Omstreeks
halfdrie verliet de Koningin-Moeder de wo
ning van den Commissaris. Vergezeld van
graaf Van Lynden van Sandenburg, werd
per auto fnaar het Gebouw van K. en W.
gereden, ten einde de tentoonstelling van
Hedendaagsche Nederlandsche Kunst te be
richten.
Te kwart over drieën vertrok H. M., ver
gezeld van graaf Van Lynden van Sanden-
ürg, weer per auto naar het terrein van
de Jaarsbeurs op het Janskerkhof. Daarna
bezocht Zij de bloemententoonstelling en
keerde te half vijf naar Den Haag terug.
De Jaarbeurs wordt druk bezocht; met de
vermakelijkheden, is dit niet het geval.
Naar men verneemt, zal' voor de ver
kiezing van een lid der Tweede Kamer in
het kiesdistrict Eist, noodig geworden door
dien baron Van Wijnbergen een bezoldigd
staatsambt heeft aangenomen, de canJidaat-
stelliog plaats hebben op* Dinsdag 13 Maart.
Indien or een stemming moet plaats hebben,
zal' zulks geschieden op Dinsdag 27 Maart)
en een eventueele herstemming op Dins
dag 3 April'.
Aan jhr. J. IJ. G. G. Dommer van
Poldersveldt is op zijn verzoek met 'ingang
van heden, eervol ontslag verleend hls bur
gemeester van Ubbergen, met dankbetuiging.
„De Tel." weet mede te deelen, dat 't
levensmiddelen-debat in de Tweede Kamer
in verband met het overlijden van de moeder
van minister Posthuma, de eerstvolgende
dagen niet zal' worden voortgezet, aange
zien de Minister vermoedelijk niet in de
Kamer zal verschijnen.
Bij Kon. besluit is het aan de Neder
landsche Bank verleende octrooi, dat 31
Maart 1917 eindigt, opgezegd. De bedoeling
hiervan is om nadere onderhandelingen te
voeren met de Nederlandsche Bank bver den
inhoud van een na bovengenoemden datum
nieuw te verleenen octrooi.
Naar „De Ned." verneemt, heeft de beer
G H. van Sen den, voormalig predikant der Ned.
Herv. Gem. Yhorst-De Wijk, het plan, zijn Re
traitehuis, het eerste Protestantsche in Neder
land, in Ommen, de aan bosschen en natuur
schoon zoo rijke gemeente te vestigen. Onder
handelingen worden gevoerd over don aankoop
eener- villa.
Bij zijn vertrek uit zijn geboortestad Rot
terdam, heeft de heer L. W. Veder als geschenk
voor hel nieuwe stadhuis aldaar aangeboden de
bekleeding en versiering voor de kamer van den
burgemeester.
Het provinciaal kerkbestuur van Gelder
land beeft aan ds. J. L. Bommezijn te Beek en
Ubbergen, met ingang van 1 Mei, na meer dan
40-jarigen dienst, eervol emeritaat verleend als
predikant der Ned.-Herv. Kerk.
Wij vernemen, dat de operatie, die dr.
Kuyper zou ondergaan, door-de gc-neesheeren
niet noodig is geacht. Heden ging de beer Kuy
per, per rijtuig, reeds weder uit.
(Hbld.")
Dr. Daniels, directeur van het Infor
matiebureau voor Nederland van de Neder
landsche Maatschappij ter bevordering der
Geneeskunst heeft wegens hoogen leeftijd
ontslag aangevraagd als zoodanig. Als zijn
voorloopige opvolger is door het hoofdbe
stuur aangewezen dr. L. C. van der Meulen,
te Amsterdam.
De lieer H. Spiekman, lid der Tweede
Kamer, is wederom ernstig ongesteld en
voorloopig zijn hem alle werkzaamheden
verboden.
„De nietigheid van den verkoop van eena
anders goed".
Hij was achtereenvolgens subst.-officier
van justitie en rechtskundig adviseur aan
het Departement van Oorlog. Sedert 1889
was hij hoogleeraar in hot strafrecht aan
de Universiteit te Amsterdam, welke func
tie hij waarnam tot 1910. Hij was voorzitter
van do Vereoniging „Pro Juventute", sticht
te de Internationale Yereeniging voor Straf
recht. In 1009 werd hij Kamerlid. Sedert
1892 had pref. Yan Hamel zitting in de Prov.
Staten van Noord-Holland; sinds 1910 was
hij lid van het College van Ged. Staten.
Hij was ridder in de Orde van den Ne-
derlandschen Leeuw. Commandeur 'in de
Russische Orde van St.-Anna en in de Da-
nebrogorde van Denemarken. De Vrije Uni
versiteit te Brussel schonk hem in 1910 het
eere-doetoraat in de rechten.
De crematie zal a.s. Maandag te twaalf
uren plaats hebben cp „Westerveld"*
Prof. Mr. G. A. van Hamel, t
Te Amsterdam is hedennacht omstreeks
één uur overleden prof. mr. G. A. van Hamel,
oud-hooglceraar van de Universiteit te -Am
sterdam en lid van de Tweede Kamer voor
district Amsterdam IY.
Prof. Yan Hamel werd 17 Januari 1842
te Haarlem geboren. Hij studeerde drie jaar
aan de Groningsche, daarna U/a jaar aan de
Leidsche Iloogeschool. In 1865 promoveerde
hij te Leiden in de rechten op proefschrift:
Uit Roelof ar ends veen meldt men
ons: Gistermiddag zjjn op de kade langs
het Brasemermeer, de van ouds genaamde
„gal'gekade", door zekeren Van dor M. de
overblijfselen gevonden van een lijk, ml.
een volledig mensckengeraamte, dat alhier
in een Rist bleek begraven te zijn, welke
kist nog niet geheel' was verteerd. Volgens
de overleveringen moeten dit de overblijf
selen zijn van de op deze kade plm. 100 jaar
geleden begraven a.g. lange Hein, die door
et plaatselijk gerecht ter dood veroor
deeld en in de nabijheid waar het doodvon
nis werd voltrokken, is begraven.
Heden san de postkanto
ren verkrijgbaar gesteld de nieuwe 30-cents-
frankeerzegels. Zé zijn in lila-kleur: del
rand licht, de beeltenis der Koningin don
ker.
Een ki.ppen-v isscher. Een
twintigjarige man, té Amsterdam, dié zon
der werk was geraakt en toch in de be
hoeften van het huisgezin wilde helpen voor
zien, trachtte hierin te slagen door den ver
koop van kippen. De wijze, waarop hij ech
ter aan dit pluimvee kwam, verschilde wel
van de gebruikelijke. Hij toog er op uit,
voorzien van een vischlijn, aan welker haak
jes tukjes brood bevestigd waren, die als
aas moesten dienst doen, en wierp zijn lijm
uit op de erven van Watsrgraafsmeersche
boerderijen. Hapte een der rondtrippelende
hoenders begeerig toe, dan werd de lijn
binnengehaald, en de kip veranderde van
woonplaats. Eenige malen was dit spel
letje goed gegaan, totdat de .Watergraafs
meersche politie een eind aan deze kippen
visscherij kwam maken. Dinsdagmiddag wer
den door den hoenderliefhebber wederom
pogingen in het werk gesteld (ditmaal bü
den veehouder Ter Beek aan den Zuider-
Ringdijk nabij 'de Kruislaan) pm „beef' te
krijgen. Da verdachte wijze, waarop hij te
werk ging, wekte echter de achterdocht
der politie, die den man verzocht eens mede
te g^aan. De lijn was op dat oogenblik niet
in zijn bezit, doch werd later bijl de politie
bezorgd. De kippenvisscher bekende zijn ver
boden visscherij en ga£ tegelijkertijd op,
bij welke boerderijen nrj zijn lijntje al eens
uitgeworpen had.
De inspecteur Van den Berg van
de politie van Alkmaar, heeft, naar „De
Tel1." meldt vergezeld van twee agenten
in een fabriek aan de Weesperstraat te Am
sterdam aangehouden den Duitscher H. H.
Deze wordt verdacht eenige jaren geleden
in den omtrek van Dusseldorp een bankloo-
per beroofd te hebben van een bedrag van
21.500 Mark. Door peper in het gezicht van
man weerloos.
den banklooper te gooien, maakte hij den
H.'s medeplichtige werd gearresteerd en
tot twee jaren gevangenisstraf veroordeeld.
De gearresteerde is naar het Huis van
Bewaring overgebracht. Zjjn uitlevering werd
gevraagd door de Duitsche regeering. Op de
aanhouding stond een bel'ooning van 500
mark.
Maandagavond werd in het
Limburgsche gehucht Aa'lbeekHulsberg
een bloedig drama afgespeeld. Reeds lang
had een weduwman* kennis met een meisje
uit RaarMeerssen, dat bij haar tante,
een weduwe, is grootgebracht. Door onbe
kende redenen waren deze liefdesbetrék-
kingen sinds eenigen tijd af geb roken. Maan
dagnamiddag moest dit meisje voor baar
tante naar Heerlen geld ophalen en kwam
in gezelschap van een paardenkoopman te
Beek naar Aalbeek-Hulsberg terug. Dicht
aan haar woning kwamen zij ongeveer 10
uren den weduwnaar op den weg tegemoet.
Na eenige woordenwisseling gingen de
paardenkoopman en het meisje verder. Op
eens klonk een echot en na eenige passen
te zijn gegaarn, zeide het meisje„Hij
heeft mij geraakt." Zij waren nu bij haar
woning. In huis zeide zij„Ik voel mij
niet goed, ga een dokter halen." De paar
denkoopman ging het huis uit, doch nau
welijks was hij buiten, of weer klonk een
schot in de nachtelijke stilte. De man, aan
bet achterhoofd getroffen, viel bewuste
loos neer. Op het hulpgeroep en het schie
ten kwam hulp opdagen. In allerijl ging
men naar 'den dokter te Valkenburg, die
overbrenging naar het ziekenhuis te Heer
len gelastte. -Dinsdagmorgen werd de dader
gearresteerd ©u overgebracht naar Maas
tricht. De toestand van het meisje, dat
een kogel in de longen had bekomen, is
vrij wel, die van den koopman zeer zorg
wekkend. (jjD. K.")
BOSKOOP.
Alhier is bij een tweejarig zoontje van
J. P. Mens nekkramp geconstateerd*
KATWIJK-AAN-DEN-RIJN*
1 Voor het examen in de fraaie handwer
ken is te Utrecht geslaagd mej^ J* T.O.
Swart, alhier.
LISSE.
Van de vier jongens, die gistermiddag
onder beschuldiging van het plegen van ver
schillende diefstallen, naar het -Huis van
Bewaring zijn overgebracht, is een weer op
vrije voeten gesteld, namelijk "W. van D
VEUR.
Voor het examen fraaie handwerken is
te Utrecht geslaagd mej. J, W. E. Betist,
alhier.
VOORSCHOTEN.
Aan de Ohr. Sohool, alhier, is tot onder
wijzeres benoemd mej. M. Kouwenliorst, te
Leersum.
'WADDINXVEEN.
Bij de in het gebouw van hoofdbestuur
der posterijen en telegraphic gehouden aan
bestedingen had het laagst ingeschreven
voor het wijzigen van de telefoonlijn langs
den spoorweg tusschen Haren en De Punt,
de heer H. Baas, alhier, voor f 3185.
LEIMUIDEN.
Gemeenteraad.
Voorzitterburgemeester Ninaber. Alle
leden zijn aanwezig.
De verordening op de heffing van brug
gelden, die bij Kon. besluit goedgekeurd
is tot 1 April 1917, wordt thans weder on
gewijzigd vastgesteld en zal wederom ter
goedkeuring door de Kroon worden voorge
dragen met de invorderingsvorordening.
Aan de onderwijzeres in do handwerken
wordt, wegens vertrek naar elders, op
haar verzoek tegen 1 Maart eervol ontslag
verleend en in haar plaats benoemd, de
eenige sollicitante, mej. Van Dam, van
Oudshoorn.
Ingewilligd wordt een verzoek van J.
TimmcV', die zich vestigen gaat te Rijnza-
terwoude, doch verzoekt zijn zoontje hier
tot 1 Juli te mogen laten schoolgaan.
B. en W. stellen voor, om tot lichtbespa-
ring te geraken, den gasprijs, ingaande 1
Maart, te brengen op.50 ets. en dien voor
muntgas op 55 cents.
De gascommissie had voorgesteld nog ver
der te gaan en den prijs na 1 Sept. te bren
gen op 60 cents.
B. en W. konden met dit laatste voorstel
niet medegaan omdat naar hun oordeel het
eerste voorstel zeker de beoogde besparing
zal brengeD.
De heer Bouthoorn gelooft niet dat de
exploitatie-rekening zal sluiten, zoo we ver-
hoogen tot 50 en 55 cents.
De Voorzitter zou er voor zijn 't eens één
maand te probeoren.
Het voorstel van B. en W. wordt hierop
aangenomen.
Van Ged. Staten is een schrijven ingeko
men, dat zij zich in 't algemeen met de be
grooting 1917 kunnen vereenigen, doch nog
gaarne enkele wijzigingen zagenaange
bracht.
Do heer Bernard wil nog niet aan deze
begrooting medewerken, waar hij - nog
steeds de begrooting niet heeft.
De Voorzitter rakelt de geschiedenis op.
Er is eerst sprake geweest van circuleeren,
dat is toen verworpen en bij verordening is
toen het onderzoek aan de fin. commissie
opgedragen, die den Raad zou rapportee
ren o.n dit is niet geschied, wijl de heer Ber
nard weigerde mede te vergaderen. Dat
u als particulier de begrooting vroeg, bleek
niet uit een schrijven.
Ik stel voor, de aangegeven wijzigingen
vast te stellen.
De heer'BouthoornMaar er is toch een
geschreven en een ongèschreven wot. Ziet
u kans iets te bestudeeren, als u het niet ge
zien hebt
De Voorzitter zegt, dat hij heeft uit te
voeren wat wet en verordening zeggen; in
de vergadering der commissie is gelegen
heid do bogrooting te bespreken en spr. is
niet gerechtigd daarvan af te wijken, 't
is niets anders dan dat de minderheid zich
niet wil neerleggen bij de meerderheid.
De heer Bernard zegt dat hij meormalen
hier om de begrooting gevraagd heeft als
particulier.
De Voorzitter noemt dit een leugenzulks
is noch schriftelijk noch mondeling gevraagd
Bovendien dit is geen plaats voor parti
culiere vragen. De heer BouthoornMaar
do begrooting moet toch in den Raad be
handeld worden.
De heer BernardDe wet geeft mij toch
het recht.
De Voorzitter; A1b u als particulier
vraagt-, dan moet u bij mij komen.
De heer Bouthoorn vindt het toch wen-
schelijk, dat er een oplossing komt.
De heer Van Dam stelt voor op dit oogen
blik te besluiten, dat de lieer Bernard nog
een afschrift in deze week zal krijgen.
De Voorzitter zegt, dat ~élit niet gaat
de heer Bernard zou wel de bcgrooting ter
inzage kunnen krijgen, doch dan zou spr. er
tevens voor zijn, de verordening op de fin.
comm. in te trekken.
De heer Van Dam stelt thans voor, dat
de lieer Bernard deze week de begrooting
nog ter inzage zal krijgen.
Bij stemming blijkt alleen de heer De
Rijk togen te stemmen, zoodat het voorstel
aangenomen is.
Ter behandeling van een suppl. kqhier
hoofdelijken omslag en hondenbelasting gaat
de Raad hierop in comité, en wordt.de open
bare vergadering gesloten.
[- j .Vergadering van heden.
Mr. G. A. VAN HAMEL, t
Bij de opening der vergadering doet de
Voorzitter mededeeling van 't overlijden van
het Kamerlid mr. G. A. van Hamel. We
derom 2)egt hij, 'worden wij thans getroffen
'door het overlijden van een uit ons midden.
Het uiterlfck van den heer Van Hamel stelde
in den laatsten tijd velen onzor in ongerust
heid, maar als wij hem dan weer aan het
woord hoorden, vonden wij hem weer krach
tig en koesterden do hoop hem nog lang
in .ons piidden te houden. Spr. memoreert
dau zyn grooten (jvgr en b^zondere belang
stelling in het werk van de Kamer, vooral
z^n adviezen op jüridisch gebied, hadden
een grooto waarde en het verlies zal men
ernstig betreuren. De overledene was een
man van grooto waarde en scherpzinnigheid,
iarenlaflg heeft h\j meegewerkt aan de op
leiding' van onze aanstaande juristen en deed
belangrijke geschriften het licht zien. Ook
persoonlek noemt spr. zich niet weinig ge
troffen door het verlies van dezen man.
De Minister van Koloniën, de heerPLEY-
TE, zegt hierna, met groot leedwezen het
overladen van mr. Van Hamel te hobbenj
vernomen, ook hij was meer persoonlijk met
den heer Van Hamel bevriend en het is ze
ker, met een woord uit het hart, dat spr,
namens de.regeering betuigt, hóe jfia dood
een gevoelig verlies be teek ent.
Vervolgens deelt de VOORZITTER mede,
dat van den Minister van L., H. en N. be
richt is ontvangen .dat deze door het over
laden van zijn moeder de Kamer heden niet
kan bewonen, waarom besloten is het wets
ontwerp tot aanvulling en verhooging' van
het Xdo hoofdstuk der Staatsbegroodng 1917
(Beschikbaarstelling van Levensmiddelen)
Woensdag te behandelen.
STAATSBEGRR.OTING.
HOOFDSTUK XI. (Koloniën).
Aan de orde komt dan Hoofdstuk XI (Ko
loniën) van do Staatsbegrooting voor 1917*
De heer HELSDINGEN bepleit loonsver
betering van het personeel van het Kolop
niaal etabliblissement.
De MINISTER VAN KOLONIëN ant
woordt dat hij een kleine verhooging in ui(>
zicht heeft gesteld.
Bij art. 22 is aan de orde do
BEGROOTING VAN SURINAME.
De lieer KNOBEL wijdt eenige alge*
mecne beschouwingen aan de gouverneurs^
wisseling in Suriname. De financiën van do.
kolonie bieden geen schitterend beeld.
Spr. vraagt inlichtingen over de ophef
fing op do opium en do nieuw te heffen
belastingen. Vervolgens wijst spr. op ge
pleegde onregelmatigheden ten gevolge
waarvan eenige ambtenaren werden ontsla
gen en welke "de minister niet moet trach
ten te vergoelijken.
Op 't oogenblik is de toestand 'gunstiger
dan ooit om de bevolking aan het werk te
zetten nu veel geld wordt uitgegeven om
den oeconomischen toestand te verbeteren.
De bakovenindustrie en het wijnwezen,
worden gesteundlaat de minister deze ge
legenheid aangrijpen.
De heer KLEEREKOPER wijst er op, boa
de belangstelling voor deze kolonie stijgen
de is. Het gebrek aan arbeidskracht is eed
groote kwaal', en spr. betreurt dat van uit
ons land geen flinke arbeiders kunnen wor
den overgezonden, intusschen d t schijnt als
onmogelijk aangetoond. Spr. gelooft het een
taak der Regeering, Javanen'als arbeidskrach
ten aldaar to doen bezigen. Het vertrou-s
wen in den nieuwen gouverneur acht spr.
een goed teeken. Dat er veel' geld noodig
is dient erkend. Spr. dringt aan op de cen
tralisatie en het instellen van gemeente
raden. Hij critiseert het plan-Idenburg waar
van de vorige gouverneur reeds- zeide, cla.
het diende te worden, losgelaten.
lie fitnitsch© Rijksdag.
De Rijksdag zette do beraadslaging voort
over de begrooting; aanwezig waren do
rijkskanselier eu de ministers.
Sdhiffer (Nat. lib.) zeide'tVij gaan een
zwaren strijd on nieuwe offers tegemoet.
Maar daarom wordt niet gewankeld. Er
lieerscht slechts heilige ernst. Aldus be-<
groette het wolk den onbeperkten duikboo
tenoorlog zonder de geweldige verantwoor
delijkheid te miskennn. Toen de beslissing
viel, ging er een verademing en gevoel van
opluchting door het geheele volk.
Wij betreuren, dat neutrale schepen te
gronde gaan, maar ons treft geen schuld.;
Ik ben de laatste om een breuk met Ame
rika te onderschatten, maar ook daar is,
zooals in dezen oorlog bleek, niet alles in
ordeAanerika stelde zich niet op den bo
dem van het recht (instemming). Aan liefc
Amerikaansohe optreden ontbreekt niet al
leen het recht, maar ook het welslagen.
Wat ook moge komen, wij eijn er op
voorbereid en gewapend. Oostenrijk's hou
ding verontrust ons geenszins, van zijn
bondstrouw zijn wij diep doordrongen. Tus
schen ons bestaat slechts één front, dat aan
den vijand ontbreekt. Ons verbindt geen gf
mecnschappelijkc haat, manr gemeenschap»,
pelijk belang. Wij leerden te samen te stre
ven en zullen leeren te samen te leven.
Maar inbreuk op de zelfstandigheid van
ieder is uitgesloten.
In zijn antwoord op desbetreffende vra
gen vain We sta rp en Schiffer, antwoordde
minister Zimmermann dat met Denemarken
onderhandelingen zijn aangeknoopt ovet
een levensmiddelenverdrag. Door 'n indis
cretie van de Deensche perseis dit békend
geworden.
Omtrent de torpedeering- der Nederland
sche schepen, zeide da minister „Schiffci
heeft zijn leedwezen betuigd omtrent het
gebeurde met de Nederlandsche schepen.
Ik sluit mij aan bij die betuiging. Van
onze zijde is niets nagelaten om het to
verhinderenin geen geval treft de keizer
lijke regeering schuld.
Er is echter nog geen officieel rapporfi
ontvangen omtrent hit gebeurde, dat naaf
het schijnt aan een Duitschen onderzeeër
moet worden toegeschreven. Ik kan niet
anders dan nogmaals mijn leedwezen tQ
kennen geven, dat <1° Nederlandsche ham
delsmarine deze kostbare schepen heeft ver
Ioren. Het gebeurde is een bewijs, hoe ge
vaarlijk het bevredigen van het versper»
de gebied is.
Ik uit nogmaals den wenech, dat cle
neutrale scheepvaart do
vaart zal staken on do s o h e p o n
o p 1 e g g e n. Zij zoude daarmede hsyar bo-
