Nederland en ds Oorlog. (Deze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering van (Eon- en feestdagen, uitgegeven, R?. 17446 Donderdag; 11 Janiaari. Eerste SladL. A0. 1917. PKIJS DEE ADYEETENTIEN: Van i5 regels /1.05. Iedere regel meer 0.20, Kleine advertontiën van 30 woorden 40 Oents contant; elk tiental woorden meer 10 Oentl Voor het inoasseeren wordt 0.07$ berekend, - Bewijsnummer 6 Oent-s. PRIJS DEZER COURANT: Voor Lolden per 3 maanden f 1.60per week. f 0.12. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 2 0.12. Franco per post 2. Bit nummer feestaafi uit TWEE Bladen. OfficiesSe taiisgeying. KEGEEKIKGS-ZEEP. In verband met de binnenkort te ver wachten verstrekking van regeeringszeep-, worden hier ter stede gevestigde GROS SIERS IN ZEEP, die zich met den verkoop van do door de gemeente Leiden te ont vangen zeep wenschen te belasten, nitgerioc- digd, zich vóór 15 Januari a.s. aan te mel den aan het Levensmiddelenbedrijf, Visch- markt 18, onder opgave van de grootte van hun normalen maandelrjkschen omzet bin- nen de gemeente Leiden. PERSONEN, DIE ZEEP IN HET KLEIN VERKOOPEN, KUNNEN VOOR INSCHRIJ VING ALS GROSSIER IN ZEEP NIET IN AANMERKING KOMEN. Do Burgemeester van Leiden, N. O. DE GIJSELA AR Leiden, 10 Januari 1917. Wij herinneren Polishouders onzer Onge- govall enverzokering er aan, dat in de maand Januari de Po1 ia voor het jaar 1017 moet worden vernieuwd. Daartoe bestaat dagelijks gelegenheid aan ons Bureel tegen vergoeding van 15 cents. LEIDEN, 11 JANUARI. Gisteravond té ongeveer zes uren kwamen twee paarden Leiden van de Haar lemmertrekvaart binnen hollen. Zij werden echter, nog voordat zij op de Mare waren, tot staan gebracht en hadden, naar wij verna men, op hun pijlsnel afgelogden weg, geen schade of letsel toegebracht. Onder Oegstgeest waren deze dieren van A- C„ alhier, bij het afrijden van de War- monderbmg zóó aan het lcopen gegaan, dat de voerman van den wagen, welken zij trok ken, hen niet meer meester was. Weldra brak de disselboom van het voertuig, geraakte dit in een sloot en renden de dieren stad waarts. Na eer.ige malen een bijeenkomst met belangstellenden te hebben gehouden, is Mer een afdeeling opgericht van den Christe- Iijken Bond van Nederlandsche Gemeente werklieden. Als voorzitter en secretaris zijn aange wezen de heeren J. F. Elkerbaut en J. van Hoven. Tot agent van politie alhier is benoemd O. Lok, te Aarlanderveen. Volgens het verslag van het hcoidbe- stuur van het Fonds ter aanmoediging en ondersteuning van den Gewap inden Dienst, in de Nederlanden over 1915, werden in het Militair Invalidenhuis alhier, een stichting van het Fonds, verpleegd 74 gepensicn- neerdo militairen, waaronder 4 deelgerech- tigden van het Fonds. Voorts blijkt er uit, dat de opbrengst der gehouden jaarlijksche collecte f17.478 of f2353.94 meer dan een jaar te voren bedroeg. Aan gratificatiën en toelagen, werd aan S44 deelgerochligden uitgekeerd f 41.167.41, waaronder f7939.66 die boven de gewone 'gratificatie aan 215 verminkten van Atjeh en 1 weduwe van een gesneuvelde bij Atjeli werd verstrekt uit het geschenk van Z. M. den Koning. AI deze gelden kwamen ten bate van 260 verminkten uit Oost-Indië en 584 infirmen. Deze cijfers toonen aan, zegt het verslag, dat het Fonds steeds voortgaat den behoef- tigen oud-soldaat of verminkten krijgsman te ondersteunen, hetzij dcor een jaarlijk sche gratificatie, hetzij door opneming in het Militair Invalidenhuis. Jl>e nvrestatJe vnsi tweo experts. Naar aanleiding van en in verband met de aircstatie van (ie Lcidsche experts J. Broek man en J. J. do Cler, vernemen wij nog het volgende: ln de Voorstraat te Delft werd op hef eind ran December 1916 opgericht een zaak in modeartikelen door F. D., wonende te 's-Gravenliage. In die zaak brak toen zij nog niet geopend was, brand uit, ten hcogste twee h drie dagen na de installatie. Die zaak zat schijnbaar vol goederen, er wa ren althans een massa doozen, enz. aanwe zig, die op veel goederenvoorraad moesten Wijzen. Bij het onderzoek, dat naar aanleiding van dien brand werd ingesteld, heeft D. het aan do Delflsche politie deen voorkomen, alsof bij niet verzekerd was en geruïneerd was. De zaak bleef eenigen tijd rusten, totdat een dag of vijf, zes geleden aan de Haag- sche recherche ter oore kwam, dat veertien dagen vóór het uitbreken van den brand het aan een drietal personen in Den Haag al bekend was, dat die brand zou uitbreken. Dit gaf aanleiding tot verder onderzoek en op grond daarvan werd aan de Delftsche politie kennis gegeven van een en ander. Dezo heeft toen met behulp van de Haag- scho recherche een nader onderzoek inge steld en dit heeft geleid tot de arrestatie van F. D. voornoemd, den eigenaar van de goederen; van Broekman, aanbrenger vao. brandverzekeringen bij verschillende maat schappijen, wonende te Leiden, en van De Cler, expert, in zake het opnemen van brand schaden bjj verschiilendo maatschappijen, eveneens alhier. Dadelijk na deze arrestatie heeft de Ilaag- sche recherche een onderzoek ingesteld ten huize en in de goederen van D., cn daarbij bezwarende papieren gevonden, die leidden tot de aanhouding van zekeren Z. en van een persoon S. genaamd, beiden te 's-Graven- hage, en zulks op vermoeden van mede plichtigheid. Naar aanleiding weder van die arrestatie werd nog aangehouden een ander persoon, ook S. genaamd, die een gefingeerde lijst van aan D. geleverde goederen zou tlebbén opgemaakt. In het geheel zijn dus in deze zaak zes personen gearresteerd. De hoofdpersoon D., die zekle niet geassu reerd te zijn, bleek .voor f15.000 verzekerd te wezen bij de Algemeene Brandwaarborg- Maatschappij te Rotterdam, en heeft nu vol ledig bekend, dat alles bedrog was, waarop Z. en S., de beide personen, die op ver moeden van medeplichtigheid na D.'s arres tatie werden aangehouden, bekend hebben, den brand te hebben gesticht. Commereicc'c organisatie van technische bedrijven. Voor de geheel gevulde Nutszaal hield gisteravond pref. J. G. C. Yoiiner, hoog- leera^ir aan do Technische Hoogesckool te Delft, op uitnoodiging van het departe ment Leiden der Maatschappij van Nijver heid, een lozing over bovenstaand onder werp. Na een kort openingswoord van den Voorzitter, den heer J. Hartevelt Azn., ving spr. aan met de opmerking, dat in het algemeen de goederen worden gefabri ceerd om te verkoopen en uit dien verkoop winst te hale-n. Winst is liet verschil tus- schen de door de fabricatie gemaakte kos ten, den kostprijs inbegrepen, en opbrengst van den verkoop. Dat echter de comraer- cieele organisatie enkel berust op een zoo goedkoop mogelijken in- en een zoo hoog mogelijken verkooop, is onjuist. Ook de hoe-grootlieid van de geproduceerde hoe veelheid heeft invloed op het cündoijfer. Men heeft ook rekening te houden met den vraag welken invloed prijsverhooging of verlaging heeft op het verbruik der gefabriceerde producten. Terecht heeft men ingezien, dat verlioo- ging van den accijns op het gedistilleerd het drankgebruik deed verminderen en thans wel wat laat dat gasprijs- verhooging de zuinigheid beoordeelt. Het welslagen van een onderneming hangt dus mede af van de prijstarieven (Spoorw.-Mij. "Electrische Centrales). Een verkeerde prijs politiek heeft een slechten invloed op den gang van zaken. In dit verband behandelde spr. de trusts- en anti-trustsbeweging. De omzet van een artikel is een eerste factor bij de onderneming, de prijs komt eerst in de tweede plaats. Daarom moet de onderneming naar ccn groot afzetgebied streven. Het kan bijv. gewcnscht zijn, dat men een lageren prijs nee-mt voor de af- zetproducten in het buitenland dan in eigen land, om er op deze wijze in tc komen en de concurrentie het hoofd tc bieden, zoo mogelijk te dooden. Deze wijze van han delen (dumping) acht spr. geoorloofd. Iedere firma dumpt op zijn tijd. Als een voorbeeld noemde spr. o.a. onzo Electr. Centrales, die don stroom voor daggebruik slechts evern boven den kostprijs afleveren, om op die wijze oen maximum arbeids kracht te kunnen ontwikkelenEr zou veel meer kunnen worden geproduceerd en winst gemaakt-, wanneer dikwijls de sociale wetgeving niet verhinderde d-'ee 21- of 24- urigem werkdag in te voeren, wat nog niet boteeikent, dat do werklieden langer zou den behoeven te werken dan thans. Naast een zoo oeconainigah jnogolijken arbeidsdag moet het streven gericht zijn op de baste arbcidsmothode. De airbeida- verdoelinSr moet op een we ten sch appel ijken grondslag bonisten. Behoort men aioh dan toe te loggen, op de fabriceering van verschillende artike len of op slechts één artikel? Voor massa verkoop is het afzetgebied in Nederland alleen te klein. In Neder]aaideche fabrieken heeft men clan ook dikwijls twee afdeelingenéén tor voorziening in de plaatselijke behoeften en één voor do we reldmarkt. Daaruit blijkt ook, dat Nederland zich niet leent voor cartel vorming. In Neder land moet men zijn kracht zoeken in sa menwerking van verschillende industrieën en daarin verschillende grootc Banken be trekken. Zoo werkt het persoonlijk belang van elke zaak voor het algemeen belang. Do afzonderlijke bedrijven interesseeren zich voor elkaar. Men lean bijv. gemeen schappelijke reizigers en depóts hebben. Iedere onderneming moet echter een zeke- ro mate vin vrijheid behouden. De kraoht eener onderneming ligt der halve niet in do prijsverhooging, maar in de volmaking van de conimercieole en tech nische organisatie. Op de vraag-of cl>e onderneming cok spe culatief mag werken, lean geen bepaald antwoord worden gegoven. Zwakken en nog zeer jongen zaken zou spr. liet ontra den. Groote, krachtige bedrijven mogen het met beleid doen. Termijnzaken leenen or zich echter weer niet voor. Na de pa-uzo behandelde spr. do con- jectuurleor. Hij logde uit het ontstaan en den aard van een crisis, eigenlijk een toe stand, waarin voor de gcheele productie surséance van betaling wordt gevraagd en liet zien hoe daarop ten slotte ccn krach, volgt, waarbij eerst do mentren-dabete za ken genoodzaakt zijn t-o liquidoeren en val len. Het is van het grootste belang in ieder bedrijf van do eonjeotuurloer stu die te maken, waarbij client gelet op het gemiddeld prijsvorloop (index cijfers) op clen gemiddelden wereld voorraad, op den rentestand, op korter en langer termijn, op de werkloosheid on op do vruchten markt. De studie van do index-cijfers acht spr. vooral van veel be lang. De voorraden en prijzen ran ijzer noemde hij den barometer voor de algemee ne conjectuur, welke d'oor die van liet graan wordt gevolgd. Spr. trachtte zijn gehoor in dezo oonjec- tuurleer verder ccn he-lde-r inzicht te ge ven, omdat het van groot belang is, dat men vooral in dit opzicht uit eigen oogen ziet. Met ecu voorbeeld toonde hij hoe uit een voordoeligen korenoogst de geheel© woreldoczng cotuur^riclï kan wijzigen. Ten slotte gaf spr. op uitvoerige wijze zeer leerzame wenken over inkoop, ver- Icoopsorganisafdo cn reclame, waarbij dui delijk uitkwam dat ook in technische onder nemingen nietg aan toevallige* omstandig heden mag worden overgelaten, dat alles op wetensaha pplijken grondslag behoort te berusten en tusschen kleine en groote din gen oen onverbrekelijk logisch verband be sbaat en dat het welslagen eener onderne ming groeten deels van haar organisatie af hangt. Deze spr. bezit bij groote konnis van za ken de gave zijn gedachten eenvoudig, dui delijk c-n tevens in aantrekkelijker vorm voor to dragen, waardoor het mogelijk werd, cïat men van acht tot circa elf uren, olechts door een korte pauzo onderbreken, met onverdeelde aandacht naar hem kon luisteren. Een warm applaus volgde op het- gespro kene, waarna clo Voorzitter nog eens den dank der vergadering vertolkte. LSIDSOEE SGHGÜWBÜRG. lEïSïil Kullebi'oeclf. Emil Hullefcroeck, die vier kwaliteiten in zich vereenigt. n.). dichter, zanger, compo nist en pianist, trad gisteravond 'wederom op voor een vrij talrijk publiek, dat dezen begaafden Belg in al deze kwaliteiten heeft gehuldigd. Den geheelen avond heeft Hulle- broeck zijn toehoorders geboeid met een lie- deienreeks, bevattende bekende, minder be kende, en 9 ver bok en de liedereu, waaronder do overbekende niet het minst in den smaak vielen. Vóór do pauze hoorden wij liederen van allerlei genre: slaapliedjes, volksliederen, Leuvensche studentenliederen, sriiatenli de ren; dan het bekende „Lamme Krispijn" N dat een luid applaus van do aanwezige heeren uitlokte, niet juist vleiend voor "de dames. Als tegenhanger hiervan, om de dames te vreden te stellen, werd ..Klaas sprak tot zijn Moeder" gezongen. Van ernstiger genre was „Peetjes brief', terwijl het „Kantkussen" op verzoek werd gezongen. Na de pauze nam dit „op verzoek" groot- sche afmetingen aan, daar Hullebroeck met een groeten voorraad verzoeken verscheen, aan welke verzoeken in ruime mate werd voldaan, tot zichtbare voldoening van het publiek. Nu hoerden wij „Het Hemelhuis"; „het Masseurke" (waarin een Gregoriaansch motief' knap is verwerkt), de „Eeyaardier", „de Dahlia", „de Bietehau", „Marleenke" en het mooie „Lied op de Belgische Konin gin" en anderen. Het behoeft nauwelijks vermeld te wor ds t, dat na deze liederen, waarvan demees- ten zeer muzikaal zijn geïllustreerd, door het publiek flink werd geapplaudisseerd. UIT ONZE STAD. PROF. WINDISCH. Hei bericht, dat de hoogleeraar Windisch te Leiden zou zijn opgeroepen voor den dienst bij het Duitsc-he leger, is onjuist. Van oproeping voor welken dienst dan ook, is hij voorloopig voor een bepaalden ter mijn vrijgesteld. Zijn lessen zullen dus iu de volgende week te gelijk met die van 'de andere hoogleeraren hervat .worden. UIT ONS LAND. NEDERLANDSCHE AMBULANCE IN PARIJS. De correspondent te Parijs van de „N. R. Ct." seint: Verscheidene Nederlanders hier, zullen a.s. Zondag in de Nederlandsche ambulance aan twee vertrekkende leden daarvan, den heer Bierens de Haan en mej. Milders, een sou venir aanbieden. Aan de gewonden in de ambulance zullen bij die gelegenheid ver snaperingen worden uitgereikt. DE NEDERLANDSCHE GEZANT j TE BOEKAREST. r r~ i De „Petit Parisian" had uit Petrograd ver nomen, dat de Amerikaansche en de Ne derlandsche gezant gedwongen zouden zijn, Boekarest 'to verlaten, omdat Duitschland voor de ontginning van liet petroieumgebied do handen vrij wilde hebben, zonder hinder- Ifc'ko controle. De „N. Ct." verneemt, dat hiervan geen sprake is. Wel wordt de Neder landsche gezant in Den Haag verwacht. Of hij daarna naar Jassy zal vertrekken, staat nog niet vast. De consulaire ambtenaren blijven. GEÏNTERNEERDE VLIEGTUIGEN GEKOCHT. Dezer dagen heeft de Minister van Marine medegedeeld, dat hij voornemens is de hier te lande geïnterneerde Engelsche en Duït- sche duikbooten aan to koopen. In de thans verschenen memorie van ant woord op de oerlogsbegrooting, wordt nu doer Minister Bosboom bericht, dat hij „ver scheidene" van de hier geïnterneerde vlieg machines van de betrokken mogendheden heeft aangekocht. Hoeveel het er zijn en wat zij hebban gekost, wordt niet medege deeld. MIJNEN IN DE ZUIDERZEE. den ingezonden, onder vermelding van heö merk en het nummer. Bestellingen, welke een overschrij cling van de toegestane K.G. per hoofd p^r maand zouden veroorzaken, worden zoneter moer ter zijde gelegd. "Winkelierskaarton, voor aecoord gewee kend door Gemeentebesturen, welke Techt- ebroéks betrekken, worden niet ter uitvoe ring doorgegeven. De zeep mag alleen worden verkookt tec; behoeve van huishoudelijk gebruik. Industrieën, dio gewoon zijn zachte groe ne- of gele zeep in hun bedrijf te gebrui ken, kunnen dezo aanvragen bij de vereeni- ging van fabrikanten van zaabte zeep, Park straat 4a, Den Haag, waar bostelkaarten verkrijgbaar zijn. De prijs van dezo zoen bedraagt f 42 per 100 K.G.. Do bestellingen voor do maand Februari worden ingewacht tussen en 20 en 24 Jan. HET VLUCHTOORD EDE. Hoewel lorpedobooten reeds drie dagen de Zuiderzee afzoeken, mocht het nog niet gelukken er een te vinden. Naar het gerucht gaat, zou er tusschen Stavoren en Hindeloopen tegen den Zeedijk een mijn ontploft zijn. Do avond-veer ienst StavorenEnkhuizen is .weer hervat. BROODRANTSOEN. Naar „liet Volk" mededeelt, zal Eet brood rantsoen, hetwelk op 4 ons per dag ©n per persoon is vastgesteld, nader worden be paald op 5 ons per dag voor hen, die zwa- ren lie hamel ijk en arbeid hebben te ver richten. DUURTETOESLAG VOOR RIJKS- AMBTENAREN EN -BEAMBTEN. 1 Bij de Tweede Kamer z'jn voorstellen in gekomen tot het verleunen van een duur te- toeslag aan ambtenaren en beambten over 1917, tot een totaal Jxrirag van f 5,600,000. DUITSOHLANDS ANTWOORD OP DE NEDERLANDSCHE NOTA OVER BELG IE. Na-ar wij vernemen, is het "Antwoord der Duitsobö rogeormg op het vertoog der Nodarlandaahe regeoring tob haar geriaht in zake do deportaties uit België, bli-tns bij het ministerie van Buitenlandadie Zaken ontvangen. Ten spoedigste zal daarvan mocl'odealing geschieden aan ds Kamer. ITET ZEEPGEBREK. Het rijks centraal administratiekantoor voor de distributie van levensmiddelen, heeft den gemeentebesturen moe-gedeeld, ckufe met do distributie- van zachte groene of gelo zoop wordt aangevangen. Het volgende is aan dit bericht toege voegd Da inkoopprijs vo-lgens art. 3 bedraagt ƒ35 por 100 K.G. Voorloopig zal per maand kunnen wor den verstrekt 1/2 K.G. per hoofd van dc bevolking der gemeente. Do regcoringszeap is gemerkt R. Z. be nevens een nummer. Klachten over kwaliteit dienen, wat de gemeentebesturen betreft, binnen 24 uur telegrafisch aan genoemd bureau te wor Het Tweede Kamerlid de heer Koster heeft enkele dagen geledon de volgende vragen gericht tot don minister van bin- nenlandsehe zaken Is het bericht in de dagbladen juist, dal het vluchtoord te Ede zal worden opgehe' ven? Zoo ja, welke redenen hebben den minis ter er toe geleid, het besluit tot deze op heffing te nemen? Acht de minister een massalo verhuizing van 4000 vluchtelingen, waaronder onge veer 2000 kinderen, in dit jaargetijde niet zeer bezwaarlijk, en vreest hij niet, dat) daardoor de goede geestj onder hen zal worden geschaad Zijn niet aan de opheffing van een vlucht- I oord en de daarop volgende overbrenging van de bewoners zeer groote kosten ver bonden 1 Is de minister bereid, op grond van do bezwaren cn van de tc maken kosten een eventueel voorgenomen opheffing van het vluchtoord te Ede in nadere overweging te nemen Ivlen meldt aan de ,,N. R Ct." ,,Het besluit van den minister van bin- nenlandsohe zaken om het vluchtoord Ede op te heffen, heeft onder de kampbevol king groote ontroering verwekt. Het staat wel vast,- dat een groot deel niet naar Nunspeet zal overgaan; er zijn er zelfs, die nog liever de ontbering in Bol- gië weer tegemoet gaan, dan naar Nunspeet to vertrekken. De autoriteiten hebben hier aan gedeeltelijk zelf schuld, omdat zij Nunspeet steeds hebben voorgesteld als een soort strafkolonieer is dan ook nog altijd militaire bewaking. Zoodra het plotseling opgekomen besluit van den minister bekend werd, heeft zich onder de vluchtelingen een comité gevormd dat reeds adressen heeft gezonden aan de koningin en den minister on ook stappen heeft gedaan bij andere autoriteiten om het besluit opgeheven te krijgen. De vrijzinnig-democratische en de sociaal democratische Kamerfractie zullen de zaak in de Tweede Kamer ter sprake brengen,. Naar ons werd medegedeeld, zal het be drag van 60.000, genoemd als verplaat singskosten, zeer zeker veel to laag blij ken. Deskundigen, die met het werk be kend zijn en ook met den toestand der ba rakken te Ede, meesnen, dat het verplaat sen, vooral thans, zeer kostbaar zal zijn, omdat aan het verplaatsen van de barak ken, d.w.z. het afbreken en weer opbou wen van houten gebouwen, die nu reeds tweo jaar hebben gestaan, groot risico ver bonden is, nog daargelaten de moeielijkheïd om aan materialen, vooral spijkers, to komen. Deze deskundigen schatten de kosten op ten minste 150.000. En dan zou het, zelfs indien de exploitatie in Nunspeet eoniga centen per dag per persoon goedkooper is, langer dan een jaar duren, eer de kostea van de verplaatsing zijn teruggevonden. Het "Schijnt, dat ook door de Belgische autoriteiten aandacht aan de zaak wordt gesohonken. Niet onwaarschijnlijk is zelfa eeui voorstel aan onze regeering van die zijde te verwachten. Verder kunnen we nog meededen, dat sedert het optreden van generaal Dreiber op de exploitatie van het vluchtoord Ede niets is bezuinigd. Alleen de verwarming van cle barakken is iets verminderd. Do bevolking meent, dat de kindersterfte (in December 17, tegen in November 3) hier mede in verband staat". In aansluiting op dezo mêdedeelingen meldt ,,Het olk daarvan ook te hebben vernomen. Is het blad wel ingelicht, dan. zouden do Belgische autoriteiten voorne mens zijn om aan de Nederlandsche regee ring aan te bieden het vluchtoord over to nemen en voor Belgische rekening verder in bedrijf te houden. Do ,,N. R. Ct. meldt nog, dat reeds een begin is gemaakt met de slooping van het vluchtoord. Een der barakken is reed?, gedeeltelijk afgebroken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1917 | | pagina 1