m rn
Omslaand.
413e Staatsloterij.
Uit fis ürastrekeï!.
Gemesigd i^eros,
SPORT.
EngsSschs Brieyen.
ASEfJDA VAN DE WEEK.
Donderdag
Leidsche Schouwburg: G oudstcrretj e".
H-alfacht.
Trijdag:
Leidsehe Schouwburg: „Door de Praat
jes". 8 uur.
Dagelijks:
„Imperial-Theater", Stationsweg, 's avonds
3 uur.
Thalia Bioscope en Variété-Théater, Haar
lemmerstraat 52, 7 uur. 's Zondags alleen
S uur. (Woensdag- en Zaterdagmiddag ook
2 uur).
HET REIZIGERSVERKEER OP
ENGELAND*.
In het jaar 1916 werden met do maaJboo-
ten der maatschappij „Zeeland" vervoerd
20.125 passagiers tegen 102.115 in hot jaar
1915.
DE DOODELIJKE DRAAD.
De 18-jarige jongeman, W. v. Asten, te
Valkenswaard, is terwiil hij met enkele col
lega's zijn gewoon smokkelbedrijf uitoefen
de ond?r Achel in aanraking gekomen met
de elechriecbe cbraa-dafsluiting en gedood.
De Duitscdiers hebben het lijk tijdelijk in
beslag genomen.
HAVER.
Naar wij vornemen, bedraagt het percen
tage van de distributie voor haver, in- deze
maand te leveren, voor werkpaarden 45 pro
cent van de door den minister per paard
vastgestelde hoeveelheid.
SMOKKELARIJ.
To Sittard kwamen met een personen
trein twee groote koffers aan, bevracht van
Amsterdam naar Gelec-n. De op het perron
aanwezige ambtenaren vertrouwden het zaak
je niet en rooken eens aan de koffers. Hier
door kwam aan het licht, dat beide koffers
gevuld waren met peperkorrels, circa twee
honderd kilo. Twee op het perron wande
lende hoeren, die een en ander aanzagen,
maakten zich hierop snel uit do voeten.
In de laatste dagen zijn meermalen zak
ken peper gevonden langs de spoorlijn Sit
tardNieuwstad.
Men heeft hier te doen -met een goed
'georganiseerde smokkelarij.
EEN NIEUWE INDUSTRIE. gj
Ivlen meldt uit Ollcnzaal:
In de eerste helft der maand Januari a.s.
zal een voor deze streek nieuwe industrie
begonnen worden, en wel de wandelstokken-
fabrikage. Erf de Belgische uitgewekenen
die hier ter stede vertoefd hebben, waren
enkele personen die in d't bedrijf in België
werkzaam waren. Een fabrikant alhier is
daardoor op het denkbeeld gekomen, een
wandelstokkenfabriek op te richten.
IN VRIJHEID GESTELD.
De Belgische aeeloods A. P. L. te Vlierin
gen, die te Terneuzen wa-s gearresteerd als
verdacht van spionnage, is in vrijheid ge
steld.
NEDERLANDSCHE LUCIFERS.
De „Daily Clrron." waarschuwt in een
artikeltje over bet lucifersgebruik in En
geland, tegen het gebruik van Nederland-
sche lucifers.
Een doosje willekeurig uit een pakket
genomen, bevatte 49 lucifers, waarvan 8
zonder kop, 21 met koppen die niet aan wil
den en 20 goede.
Wij weten bij eigen ervaring, dat de Ne-
.derlandsche lucifers in den laatsten tijd veel
'te wenschen laten; wij hebben het toege
schreven aan oorlogsomstandigheden en aan
Jgrondstoffengebrek. Maar de klacht van de
„Daily Chron." geldt slechte afwerking, die
aan het Nederlandsch fabrikaat natuurlijk
igroot nadeel meet berokkenen, afgezien nog
van de smaad, die er in ligt een dergelijk
verdiend verwijt te moeten slikken.
(„N. Ct.")
HET MIJNENGEVAAR'.
Langs het Noordzeestrand zijn hij Texel
mijnen aangespoeld. Ze zullen onschadelijk
gemaakt worden.
Niet alleen bij Texel is dit het geval.
Overal langs onze kust geschiedt dit en met
name op de Zeeuwsche eilanden komen deze
monsters in niet gering aantal aandrij^n.
Op circa 1000 meter benoorden Harlin-
gen is een Engelsche mijn aangespoeld, die
door het loodswezen is vastgelegd en on
der militaire bewaking gesteld
Bij Bergen-aaoi-Zee werd err op het strand
ecnige door den noord-westen wind aango-
spoelde mijnen tot springen gebracht.
Naar de „N. R. Ct" meldt, Keelt prof.
dr. S. Talma, te Utrecht bedankt als lid
van de Ned. Maatschappij, tot Bevordering
Geneeskunst, daar hij zich niet met do
tegenwoordige stxooming in de Maatschappij,
die hoe langer hoe meer een zuiver vak-
yerpenigingscachet gaat aannemen, ltan
yereenigen.
De gewone audiëntie van den Mi
nister van Marine zal Vrijdag 5 Januari
,l.s. niet plaats hebben.
Dr. J. D. d^ Lind van Wijngaarden,
pred. bij de Ned.-Herv. Gem. to Peyenoord,
heeft gisteren zijn zilveren ambtsjubileum
herdacht.
De Minister van Financiën maakt be
kend, dat ten behoeve van 's Rjjks schat
kist zijn ontvangen: bij do insp. dir. bel. te
'Amsterdam, in de 1ste afd. 181.60, 2de
JJd. f400, 11411 en 11121, 4dö aid.
f 419.20, onder letter G., en 1 43.20, on-
|der .letter alle .wegens .te weinig bet.
belrijfsbel.; bij ^Ien ontv., 6do kant., Am
sterdam, f120.12, wegens gewetensgcld; bj
den insp. te Eindhoven f2110.05, onder let
ter S., wegens te weinig bet. bejrijfsb: 1.
uit Prinsenliage, onder letters N.N.. f3 aan
zilverbons, als restitutie; uit Utrecht, flGO
aan bankbilj., voor te min bet. vermogens-
en verdedigingsbel., met vrijw. opgelegde
boeten. -
Naar wjj vernemen, meet de voorzitter
van de Tweede Kamer voornemens zijn om
in de Kamervergadering van Woensdag a.s.,
bij de regeling van werkzaamheden mede te
deelen, dat do centrale aTdee'ing basioten
heeft om Donderdag 11 Januari, des voor
middags, in de afdeelingen te doen onder
zoeken o. m. de wetsontwerpen: Aanvulling
en verhooging van het tiende hoofdstuk d.r
StaatsbegTooting voor 4917 (Beschikbaar
stelling van levensmiddelen); wijziging van
art. 26 der Bnrgerlijke Pensioenwet, art.
32 der Pensioenwet voor de bijzondere leera
ren 1913 en art. II der wet van 21 Juni
1913; nadero verhooging der begrooting
van het Staatsbedrijf der artillerie-inrich
tingen voor 1916 (vergoedingenwegens le-
verantiën en diensten voor het Departe
ment van Oorlog).
UIT NED. 00ST-1ND1E.
Testgevallen op Java.
Bij het Dep. van Koloniën in Den Haag
is het volgende telegram van den Goever-
nem-Generaal van Ned.-Indië, d.d. 31 De
cember betreffende ptstgevalleu op Java
van 2 tot 16 December 1916 ontvangen:
Scerabaja (stad) 14 nieuwe gevallen, 13
dooden; Pro'oolinggo 1; Kediri 1; Soera-
lrarta (stad) 2; Soerakarta (afueeling) 2
en Semarang (stad) 3 deode'ijke gevallen.
Hierbij wordt aangeteekend, d t de totaal
cijfers ever bovenbedoeld Jijdva'; zijn: 23
gevallen en 22 dooden. en dat z'j over het
nagenoeg overeenfccirs'i; e 14-d a-soke tijd
vak Tan 1915 tot c-n met 16 December
1915 bedroegen: -367 gevallen en 369
dooden.
lie op Sïnid-Snaiatra.
WELTEVREDEN, 3.Jan. Ik' verneem, dat
hot tiende bataljon in drie colonnes een
marsen zal maken van Palcmbang naar Telok
Betnng. bijwijze van machtsvertoon tegen
over do bevolking van Zuid-Sumatva. Dit
wordt nooaig geo-erdeeld. vanwege den in
vloed der „Sarikat Islam". De troepen zul
len den 20sten dezer te Batavia aankomen.
Kolonel Krotsen keert de vólgende week
terug, darr het in Djambi rustig is.
(„Tel.")
Trekking van 4 Januari
No. 3014 f200.
Nos. 6094. 7057 cn 12182, ieder f 10ft
Prijzen van f65.
141 -108 4S0 643 663 6-- J210 2221 2372
2612 2660 3369 3GS4 3704 3S9G 4426 4604
4781 49ÜS 5016 5059 5074 5001 5764 57S3
5853 6157 6196 62-11 67, 7431 74-12 7737
8305 S444 S6S2 8835 '88-18 8918 8924 9166
9638 9SS6 99G1 10110 10115 10377 10556
11046 11412 11561 11929 11990 12094 12319
12692 12920 13172 13463 13681 13115 13723
13SS4 14247 14327 14S43 15314 15429 15593
15665 15954 16230 16795 16944 17027 17180
17248 17392 17573 17640 17755 17965 1S274
18124 1S460 1S656 1903-1 19142 19192 19726
19930 20035 20328 20622 20723 207S9
AARL ANDERVEEN.
Een café marnier in onze gemeenteHot
afgebrande woonhuis met café van den Keer
G. Herrcwijn, aan d*e Ziende, is herbouwdl
doch niet meer ingericht als café. Menige
voorbijganger „stak Kier eens op" voora-l
als men den langen Zien deweg kwam af-
tippelen, van station Zwommcrdam. Doch
nu de lijn Alphen—Amsterdam geopend
is, is dit ook oigeloopen. Ook 's Dinsdags
verpoosde er menige landbouwer van Uit
hoorn, Legmee~ of Nieuwer-Amstel, die
ter kaasmarkt ging te Bodegraven, Een
kaasmarkt in Uithoorn werd geopend,
door de gunstige ligging per spoor te be
reiken. („Rbode").
HILLEGOM.
De Maria vereeniging in de St.-Jozef
parochie alhier heeft Woensdagavond een
jaar- en propaganda-avond gehouden. D*e
avond werd besloten, met een komisch zang-
rl van tien jonge diani.es, die daarmee
1 succes hadden.
HOOFDDORP.
De heer B. Biesheuvel herdacht liet
feit, dat hij 50 jaar geleden werd geko
zen tob lid van den Kerkeraad der Geref.
Gemeente alhier Hij had de laatste 40 ja
ren als ouderling onafgebroken zitting.
NOORD WIJKERHO U T
Mej. K. Th. do Vries is benoemd tot
onderwijzeres aan do St.-Jozef- en Maria-
school, ElacdsGtraat, te Amsterdam.
RIJNSBURG. n
De heer C. H. Al Colléö, het hieuwe
hoofd der gemeenttsïchool alhier, Ï3 geïn
stalleerd door'" den burgemeester, den heer
Bosschieter, in tegenwoordigheid der wet
houders. Ook de 'vader jen voorzitter van
den benoemde was aanwezig.
VOORSCHOTEN.
Morgenavond! te hailfaoht vergadert de
Raad.
ZOETERW OUDE.
In den afgeloopen nacht zijn bij ver
scheidene kippenhouders onder deze ge
meende een groot aantal kippen vermoord
door ho-nden, in die buurten aanwezig.
Vele der dieren werden vanmorgen op de
erven en op de wegen en landerijen ver
scheurd gevonden.
BURGERLIJKE STAND -OMSTREKEN.
SASSENHEIM. Ovorlcd.cn: A. v. d Meij, 74 j.
Ondertrouwd: J. v. d. Mcij, 23 j-, en A. E.
Verboog-, 22 j.
YOOPoSöSpTEN"; Geboren: Jozef Marie, Z.
van 14. P. van C'assel en J. Zwetsloot.
Ondertrouwd: W. van Leeuwen, 24 j., on
M. A. van der Loo, 24 j.
Overleden: Aldert Smit, 76 j.
WARMOND. Geboren: "Willibrordue Alphon-
BU3, Z. tan A. Th. Batter eu J. M. van Leeuwen.
Alaritv Adrian a on PetroneUa CathDa, van
J. J. Thorn en 11. v. d. Zou. •Toontje Adriana,
D. van C. Bfeedijk en G. Ramp.
Overleden: J. M. de Brabander. 60 j., eoht-
g-onoot van O. Komijn. G. M. B. Mink. 20 j.
Ondertrouwd-: A. J. Piet, 61 j., en J. At.
vaü Ancoren, 52 j.
RIJKSBURG. Geboren: Alida Dina, D. van
S. v. Duijvenbode en A. de Vink. Nicolaas, Z.
van C. D. v. Delft eu A. de Rijk/ Carol, Z. 'van
P. do Mooy en Joh. de Vink.
Gehuwd: G. 11. den ILaan, jm. 26 j., on L.
Ku ij ven hoven, jd. 30 j.
NOORD WIJKKKHOüT. Geboren: Nicolaas, Z.
van Af. Okkcr en M. Molenaar. Johannes, Z. -van
0. van Gijlswijk en J. E. v. d. Ber^. Johanna,
D. van Job v. d. Wc-ytLen èn J. Smit.
Overleden: J. v. Nobelen, 31 j., van Hille-
gom (St.-Bavo),
KATWIJK- Geboren; Hendrik, Z. van D. v.
Duijn en L. Haasnoot, -v Cornelia, Z. van I. Schad-
de en W. Haasnoot. Aaltje, D. van J. Zwanen
burg cn den Hollander. Jacob, Z. van W. v.
d. Plas en J. v. d. Plas. Maria, D. van J. den
Hollander cn Al. O. Borkheij.
Overleden: J Ouweband, 29 j., eohtg^n. van
Jj. v. d- Valk. A. v. d. Plas, 6-j j., echtgen. van
J. v. d. Plas. A. v- Vedzen, 89 j-, weur. van T.
Cramer.
Gehuwd: J. den Hollander, jm., en N. van
Dijk, jd. D. Schaap, jm., en C. de Jong, jd.
NOOEDWIJK. Geboren: Nïcolaas Wilhelmus,
Z. -van C. Meeuwenoord" en S. v. Rhijn. Cornells,
Z. van I). Duynciani en D. Plug. Cornelie, Z.
T-an A. Roskam on A. Sinitr. Anna Cornelia, D.
van J. Erederodo en A. C. E. Heemskerk. Eli
sabeth. D. wan Jac. Passohier en O. Barnhoorn.
Getrouwd: C. de Jong, 27 j.. on S. de Groot,
20 jaar.
Overleden: Maria _Ye*steege, ongeh. 55 j-,
D. van P. J. Vereteege cn D. Duivenvoorden.
LISSE. Geboren: Geertje en Neeltje, Db. van
J. H. de Wilde en L. van Duijn.
Ondertrouwd: A. O. Wildenburg en O.
Mesman.
O vo rieden: Levi Rijnveld, echtg. van S. A.
Leuvr, 73 j. petronella. Maria Salman, 19 d.
Catharina Lueïa Anna Maria Leegwater, 15 j.
VOORHOUT. Geboren: Picter, Z. van L. 't
Hart en M. Dan kier.
Overleden: Hcndrikus van Leeuwen, echtg.
van O. Heemskerk, 74 j. Oatharina* Kroon, we<l.
van A. Westerhoven, 66 j.
HTLTjEGOM. Ondertrouwd: J. J. Pijpers
en li. sa. E. van den Berg.
Bevallen: J. van Horiok gob. Zieltjes, D.
it. Ros gob. Tempelman, Z. J. Weijors geb.
De Haan, Z.
Overleden; H. Blom, 74 j. M. van Rcodcn,
7 w. A. Har inga, 42 j.
VALKENBURG. Ondertrouwd: Corn. Imt-
born, wed. van D. van Klaveren, alhier, en .Jan
jN'icolaas van den Dop, koopman, te Leiden.
Hoogwater. Overstrooming
in het Geuldal. Ook iü Valkenburg heeft
men van het hoogo water te lijden gehad
Door de aanhoudende regens was heb water
in het riviertje de Geul zeer gewassen.
Hoewel de burgemeester tijdüg maatrege
len had genomen, om de talrijk© s'uizcn te
openen, den de smalle rivierbedding het
overtollige water niet slikken, vooral niet
wegens een wolkbreuk in de omgeving van
Vaals, zoodat ab omliggende landerijen
werden overstroomd.
Aldaar kwam het water bij het hotel
„Germamia" en Palank aover het Wal-
rainsplein, hetwelk in korten tijd een groot
binnenmeer geleek. In do straten stroomde
het water, dat 75 c.M. boog was, met groo
te kracht, zoodat de passage over de brug
gen was gestremd. Op het postkantoor
moest het personeel vluchten op stoelen
en tafels.
Alle kelders zijn ondergcloopen. Op het
Walramsplein rijn groote gaten gespoeld.
Bij de Eerw. Zusters is een muur geheel
ingestort. De veiligheidsmuur langs de
Geul is op verschillende plaatsen geheel
weggeslagen. In de kerk dreven de stoelen
en banken rond. Door de met den stroom
meegevoerde boo men zijn bruggetjes weg
geslagen. Hoewel gelukkig geen menschen-
levens vallen to betreuren, is er toch groo
te stoffelijke schade, geleden.
De omgeving van 's-Hertogeaiboscih is
weer één groote watervakte, alleen onder
breken door d? groote wegen.
De Maas voor Maastricht is 31 c.M. ge
vallen.
Op de steenfabrieken in do omcevifng van
Ti el staan alle werkzaa.nihedcn stil.
Gisteravond laat had op het
Korte Voorhout in Den Haag een droevig
ongeval plaats. Een 66-jarige man, zekere
H. S., werd, bij het oversteken van de
straat, door een auto gegrepen, met het
noodlottig gevolg, dat hij aan de bekomen
verwondingen is overleden.
Rechtzaken.
HOOG MILITAIR GERECHTSHOF.
Het Hof veroordeeldeA. V., 22 jaar,
geboren te "W ass'enaaT, milicien-sol
daat, tot een maand militaire detentie
wegens desertie Raadsman was mr. Van
Woel deren.
AMSTERDAMSCHE RECHTBANK.
Beleediging.
Door cis rechtbank te Amsterdam is L.
F. H., redacteur van „De Telegraaf" en
van het Zondagsblad van „De Courant",
die terecht liad gestaan wegens beleediging
tot ƒ200 subs. 50 dlagen hechtenis veroor
deel d.
Bcifcl. had oen portret van een werkman
uit Rotterdam in het Zondagsblad van „De
Courant" doen opnemen met het onder
schrift: „Een ^^oarlijk heer, een Duitsoh
spion, die gepoogc^teoft een Harwichboot
in de lucht te laten vliegen."
HAAGSCH GERECHTSHOFo
In Kooger beroep stond .terecht 'de op-
kooper I. G., te A-lphen, wegens heling
van een zak kousen .en deswege door de
Haagsche rechtbank werd veroordeeld .tot 2
maanden gevangenisstraf.
De advocaat-generaal req ui roerde^ na bet
hooren van drie getuigen, bevestiging van
het vonnis.
Voetbal. v
V r i e nd s c h a p p o 1 ij k e w e d s t 'r ij d.
,N oordwijborhout'
Noordwijke: '..out
„Hercules" 16.
Biljarten.
Kampioenschap van Nederland
lste klasse .1917.
Voor deelneming aan de wedstrijden om
het lste klasse-kampioenschap welke
zullen plaats hebben in „De Harmonie" te
Groningen, op 15, 16, 17 en 18 Februari
a.s. hebben ingeschreven de heeren: H.
J. Robijns, J. WiemerS, J. Boelstra, F.
Thiele, A. Bos, J. Dommering, P. H. Land
weer, M. Cohen en N. N. Alzop 9 deelnemers.
De inschrijving van Robijns en Wiemers is
voorwaardelijk. Doen zij mede, dan zal er
tusschen Cohen, Landweer en N. N. een
rooster nx>eten gespeeld worden, daar de'
Ned. Biljartbond besloten heelt, dat er niet
meer dan 8 deelnemers aan den wedstrijd
zullen kunnen deelnemen, zcodat van ge
noemd drietal er één z.il^moeten uitvallen.
BÜITEHLAHDSGHE BERICHTEN
Bij een braind in bot idioten-asyl te
St.-Ferdinand, in hot graafschap Mogantie,
in Canada, zijn 46 vrouwen o-mgekomen.
Eon dame te Flo-rcnee beweert zoo
zeggen Italia»nsche bladen dat zij een
brief heeft gekregen van Jx>uise, gewezen
kroonprinses van Saksen, die haar schrijft,
dat rij to Dresden gevangen wordt gehou
den. v
De Duitschcrs zouden haar bij den inval
in België in een ziekenhuis,, waar zij een
operatie had ondergaan, hebben aangetrof
fen en naar Dresden overgebracht.
©e Ikroniiigsplcclfi&iiglieid in
Hojagarïjo.
Zaterdagochtend rijn met de gebruikelij
ke praal onder onbeschrijfelijk gejubel
van de geheel© fc-evolking in tegenwoordig
heid van alle leden van het keizerlijke
huis, het cXplomatioke corps en gemeen
schappelijke Oosterupjksch-Hongaairsche mi
nisters in de MatJiios-kerk te Boedapest de
koning en koningin gekroond, waarna de
koning vóór do kathedraal voor het verza
melde volk den eed op de grondwet heeft
afgelegd.
Daarna trok de kroningsstoet naar dan
kroningaheuvel, waar de koning volgens het
oude gebruik met hot zwaard van den H.
Stephanus rier slagen naar de vier wind-
stroken deed.
Do plechtigheid eindigde met den ge-brui-
kelijken kroningsmoaJtijd in dan Hafburg.
Ita^poeÊsE veraaaoord.
De „Daily Ohron." maaict melding van
de vermoording van den monnik Kaspoetin,
welke onder zoor dramatische omstandig
heden zooi hebben plaats gehad. Een lid van
den R-ussischen adel zou de voornaamste rol
hierbij hebben ge©pe>ek3. Dit is de derde
maal binnen oen jaar, dat het bericht komt
van oen gewelddadig eindt? van dezen mon
nik. Sedert jaren werd Rospoetdn be
schouwd als eon groote macht achter den
troon van den tsaar. Vooral endor de vrou
wen van alle klassen was zijn invloed groot.
De „Daily Mail" verneemt uit Parijs, dat
Raspoebin gedood is door prins Yoessoerof,
die aan de keizerlijke familie verwant is.
Zij, die den pihns kennen, zijn overtuigd,
dat alleen een „overweldigend motief' hom
kan hebben geleid.
(Van onzen Londenschen medewerker).
(Nadruk verboden).
Londen, 17 December.
Dit is een tijd van twijfel en ik zou haast
zeggen kwellende onzekerheid. D£ Duitsche
vredesvoorstellen hebben plots de berus
ting, do gelatenheid verstoord, waarmee
wij een oorlogswinter en een nieuwo oor
logslente tegemoet zagon.
Is er aanleiding voor? Wenschen de men-
schen hier vrede? Natuurlijk doen ze dat,
maar niemand, lettorlijk niemand kan
de gedachte verdragen van een vrede, waar
bij niet om Asquith's woorden te ge
bruiken door D-uitschland ampele schade
loosstelling wordt gegeven voor de aange
richte verwoesting en volledige waarbor
gen voor de toekomst.
Asquith is gevallen, maar zijn invloed is
gebleven en elk zijner uitspraken, tot die
van Augustus 1914 toe worden nu nog aan
gehaald als geloften, die het Britsche volk
heeft afgelegd ten aanzien van de geheels
wereld.
België moet zijn volledige onafhankelijk
heid terugkrijgen cn schadeloos worden ge
stold zoo ook Servië. En het militarisme
van Duitschland raoct worden gebroken.
Over de laatste phrase wordt wel eens
ietwat spottend de schouders opgenaaid,
daar men immers de aangeboren eigen
schappen van millioenen menschcn niet met
een pennestreek kan veranderen. Ten on
rechte evenwel, want met Duitsch milita
risme worden geenszins bedoeld de mili
tante eigenschappen van het volk, maar do
veroveringspolitiek der Duit-sche regeering.
Duitschland moet leeren inzien, dat het met
voorbereiden tientallen van jaren lang
tot een oorlog, die het „een plaats in
de zon" moet veroveren, op een verkeer
den weg is. Het moet leeren inzien dat ver
overingsoorlogen tot een vroeger tijdvak be-
hooren, dat nimmer mag herleven. Deze
ontzettende tijd moet do allérlaatste be
proeving zijn van den Europeesclien de-
mos, wiens lot niet meer aan de willekeur
van enkele diplomaten mag wordei*toever-
trouwd.
Moeten de Duitschers dan maar in het
vervolg geduldig toezien, hoe de hun thans
vijandige volko* \n de gebieden, die nog te
verdeden vallen in de wildernis, voor zich-
zelf annoxeeron? Natuurlijk evenmin. Veel
valt er niet meer te „vcrdeelcn" trouwens
en de decentralisatie-beginselen ton op
zichte van kolonialo rijken «als b.v. Groot-
Brittanje en Nederland er bezitten, geven
den weg aan, hoe do geleidelijke ontwikke
ling der wereld in de toekomst zal gesehie-*
den.
D£t alles klinkt misschieiy orineutraal,
niet onpartijdig genoeg, maar mijn bedoe
ling is een zuivere afspiegeling te geven
van wat hier wordt gedacht cn gevoeld.
Een „patched-up peace", een opgelapte
vrede, is wel het allerergste, dat men zich
kan denken, veel erger dan voortzetting
van den oorlog, hoe vreeselijk die ook zijn
mag.
Duurzame vrede, een vrede die geen re
vanche-gedachten nalaat en voor de toe
komst waarborgen geeft tegen eiken j
staat, e 1 k volk. dat »aar de wapenen
grijpt zonder eerst het edeler wapen van
arbitrage te hebben beproefd een vrede
dus, waaraafi do geheelo menschheid haar
bijval geeft en waarbij dc geheelc bescha,if-
de wereld plechtig belooft zich tegen eiken v
vrede-verstoorder to keeren, is geen droom
beeld, geen onbereikbaar ideaal.
Maar de tegenstrijdige belangen der vol
keren? Heeft elk der Entqnto-rijken niet
evengoed rijn eigen belangen en wenschen, *-
die niet- anders -dan ten koste zijner buren
kunnen worden bevredigd? Ik weet het wel,
er zal een politiek van gevcn-en-nemen moe-fjl
ten worden gevolgd en ten slotte een com
promis worden gesloten, dat 200 goed als
het gaat, alle partijen bevredigt en aan dat
compromis zal men zich in de toekomst ge-*
trouwelijk moeten houden. Eischen /eran-
flerde omstandigheden, dat er van afgewe- T
ken moet worden, welnu, dan k<in daartoe
langs vredelievend en weg bij arbitrage vol
gens recht cn billijkheid door onpartijdige
rechters worden besloten.
In theorie is dat alles heel mooi, lieel ge-*
zond cn alleszins bevredigend voor iedereen,
sterken cn zwakken, daar de grondslag niot
meer is de grootere macht of het grooter
(finanoieel) uithoudingsvermogen, di? het lot
der rijken beslist, maar die van billijkheid
en recht. Hoe het echter in de praktijk zal
gaan?.... v
Er is niet de minste reden, t© verwachten,
dat het in de praktijk niet zal gaan, op voor-
waarde, da/t een dusdanige vrede, een dus-
danig compromis gesloten wordt, dat geen
enkele der deelnemende rijken een ree.htmar
tige grief overhoudt.
Derhalve.... en dat is een zeer bittere pil
voor alle mogendheden, die meenen do over
winning aan hun kant te hebben naar ver
meerdering van grondgebied ten koste van
den verslagen tegenstander moet bij de vro
desonderhandeiingen niet worden gestreefd.
Denkt aan Elzas-Lotharingen. Zou zoi.cTei
het verlies'van Elzas-Lotharingen Frankrijk
zoo naar weerwraak hebben gehaa'rt? Zouden
do Franscho poilus, die nu wafr z.oo schitte-
rend bij Verdun hebben gestreden, zooveel
doodsverachting en heldenmoed aan den
dag leggon, als zij in de Dulfcschers niet do
genadeloozo overwinnaars van '70 terugza
gen, die tot eiken prijs n u moeten worden
ondergebracht? Geen Elzas-Lotharingen
meer na den oorlog. Laat desnoods
Maar hier past het mij het betoog voor
een duurzamen vredo zonder rancune-kwee-
kende vernederingen te staken vcor profe-
ticn is hot nog te vroeg.
We weten dus, waf de Entente als mini-
mum-eischen stellen zalBclrië en Servië
bevrijd en schadeloos gesteld, het Duitschv
militarisme gebrokenWat haar maxi-
mum-eischen zullen zijn, weten wo niet.
Over het Duitsche militarisme "nog dit
Men vergelijkt het wel eens met het- Brit
sche marinisme of navalisme en zegt, dat
beide een evengroot gevaar voor den Euro-
peeschen vrodo opleveren, zoodat bij den
vrede ook dc Britsche vloot behoort te wor
den onttakeld, als men een duurzamen vrede
verlangt.
Hierop kan het volgende antwoord wor
den gegeven De werkers voor derf blijven-
den vredo wiülen volstrekt niet ontwapen
ning van de soldaten en onttakeling der
vloten. Zo willen) dat elk rijk een zekere
krijgsmacht slagvaardig heeft, om die b»j hef
intern aak-na le leger te voegen, dat em even-
tueelen vredebreker onmiddellijk te lijf moet
gaan, maar ze kanton zich tegen de onzinni
ge opdrijving der bewapeningen, die vóór
den oorlog alle Europecsche groote machten
wederzijds moesten, volhouden, wilden zij
niet onvoorbereid zijn voor een modelij ken
oorlog. Ook de Britsche vloot zal gcreedelijk
onder die bepaling vallen en daar verovering
van grondgebied ten koste van zijn naburen
dan tot het vorledene zal bchooren, behoeft
de vloot (bij het ontbreken van een oojdogs-
aanleiding) ook niet meer zoo formidabel
sterk te zijn.
De Gentraio regeeringen hebben wel eerw
vredes-voorstcl aan de Entente-rijken ge
stuurd, maar daarin begrijpelijkerwijs hun
voorwaarden niet bekend gemaakt.
Ik wil na niet hoofdzakelijk spreken over
het tactlooze om die voorstellen vergezeld
to doen gaan van een snoevende Rijksdag-
redo, die alle vreedzame bedoeling bekleedt
met een mantel van genadigheid, welke den
overheersohers en geenszins den vaiftgekeer-
do past. Maar met dat al is het ni^t-stel-
len van (maximum)-oischen of wenschen ccn
diplomatieke vernuftigheid, dio het voorstel
grooter kans op bespreking geeft dan an
ders het geval zou zijn.
Er is namelijk een groote partij, die een
voudig wenscht, dat het voorstel niet 1^--^
overweging zal worden genomen. De bla
den, die hopen, dat tenminste de Entente-
regeeringen bereid zullen zijn om de Duit-
sclie voorwaarden te hooren, zi.in te tellen
o1,) do vingers van écn hand. Het zijn do
„Daily Telegraph", do „Daily News", do,'
„Westminster Gazette", de Manchestor
Guardian" cn het weekblad „The Nation".
Zo zijn evenals de rost, die kortweg weige
ring om te onderhandelen voorstaat, achter
dochtig en vertrouwen het heelcmaal niet,
Men ken immers dit kernachtige Zuid-
Af rikaansche woord? Een omsingelde, dia
ric.b niet loswringen kan, is vastgekeerd.
