K°. 17425
^Donderdag 14 December.
Eerste Blad. A0. 1916.
(Deze (gourant wordt dagelijks, met uitzondering
van(Eon- en feestdagen, uitgegeven.
OfflGi^.eSe Kennisgeving.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADYERTENTXEN:
Van 1—5 regela /1.05. Iedere regel meer 0.20. Kleine advertentiëD
van SO woorden 40 Oents contant; elk tiental woorden meer 10 Cents.
Voor hot incasseeron wordt f 0.07} berekend. Bewijsnummer 5 Oents.
PEI.JS DEZER - COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden ƒ1.60; per week. 2 2 2 0.12.
Buit-en Leiden on waar agenten gevestigd zijn per week. 8 2 8 0.12,
Pranco per post a«oo9»oa.«0.a,,SS9 2.
Pst nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
DIRECTE BELASTINGEN.
De Burgemeester van Leiden brengt ter
algemeeno kennis, !dat aan den Ontvanger der
Directe- Belastingen is ter hand gestold het
kohier eter Personeele Belasting No. 13 van
den dienst 1916, executoir, verklaard den
12en Deo. -j.l. en herinnert voorts -den be
langhebbenden aan huil verplichting om
den aanslag op den bij de Wet bepaald-en
Voet te voldoen.
De Burgemeester van Leiden,
N. C. DE GIJSELAAR.
Lekten, 14 Dec. 1916.
LEIBEN, 14 DECEMBER.
Bij K-en. besluit is benoemd tot lector
in de faculteit der letteren en wijsbegeer
te aan de Rijksuniversiteit alhier tot liet
geven van onderwijs in de Du-itsohe taal
cn letterkunde do heer J. M. N. Kapteijn,
leeraar aan het Gymnasium te dezer stede.
Bij Kon. besluit is, met ingang van
1 Januari 1917, op zijn verzoek, eervol ont
slag verleend aan jkr. mr. W. H. de Sa
ve min. Lobman, als lid en voorzitter van
bet college van curatoren aan de Rijks -
universiteit alhier, met dankbetuiging voor
de door hom bewezen belangrijke diensten.
V o Bksfoaje ©safe ©naaste ia.
IIöt bezoek op de tweede der Volksbij-
eenkomsten was al bijzonder groot. Zoowel
op do galerij als beneden, was de Sladszaal
geheel bezet.
Voorschotcn's Mannenkoor „D. E. V." is
een oude bekende in dezen lering. En nu
werkte daarmee samen de Leidsche dames-
gymnastiek-vereeniging „Brunhilde" die een
zoo .goeden naam in de stad heeft, dat ieder,
die in de gelegenheid is, haar te zien wer
ken, daarvan noode afziet.
Het programma van het mannenkoor was
goed verzorgd. Eenvoudige liedjes, zuiver
en mooi gezongen, vallen onder een ge
mengd publiek altijd in den smaak. Zoo ging
Hullebroeck's „Tieneke van Heule", voor
vierstemmig Mannenkoor, bewerkt door den
directeur, den heer Corn. A. Bonten, er
zóó in, dat het moest worden herhaald.
Later kwamen ook ernstige nummers aan de
beurt, zooals: ,,De Martelaars in het Coly-
seum", en het gevoelige ,,Op 't Kerkhof',
1 die niet nalieten diepen indruk te maken.
Wiy kunnen het ijverig Mannenkoor van
Voorschoten en zijn wakkeren dirigent de
verzekering geven, dat men hen hier gaar
ne weer zal zien.
En hetzelfde kunnen wij' verklaren van
„Erunhilde". De inzet met staafoefeningon,
door eenige werkende leden, was van dien
aard, dat onmiddellijk de harten der talrijke
aanwezigen waren gewonnen. Do volgende
nummers vlag-, brug-, knots- en vrije oefe
ningen en hoogspringen, bevestigden dien
indruk. Do hartelijke toejuichingen golden
niet alleen de keurige en rappe werksters,
maar ook haar uitnemende leidster, mevrouw
DiebenKonings.
Het was weer een echt« mooie avond,
die naar meer zulke deed verlangen.
f>e yooirgesÉelde Iflclaifoesparlug; «iet
pffljsv©jSj©ogaaig.
In de groots Nutszaal hield gisteravond
de Vereeniging van den Handcldrjj venden
•en Industrieelen Middenstand voor Leiden on
Omstreken, een openbare ledenvergadering
ter bespreking van de voorstellen van B. cn
VV. en de Commissie voor de Strafverorde
ningen inzake de lichtbeperking.
De matig bezochte vergadering werd ook
bijgewoond door verscheidene Raadsleden,
'die daartoo Waren uitgenoodigd, terwijl van
den burgemeester, den gemeente-secretaris
en de hoeren mr. Briët, mr. Van der Eist,
mr. Fokker en mr. dr. Van der Pot, bericht
van verhindering was ingekomen.
De vergadering werd geleid door den vice-
yoorzitter der Vereeniging, den heer A. J.
den Hollander, die na een korte openings
rede het woord gaf aan den voorzitter, den
heer W. van Rossum du Chattel, ter inlei
ding van de bespreking over do bovenge
noemde voorstellen.
in zijn betoog, dat een critiek inhield der
voorstellen, liet hrj vooral uitkomen, dat
men_ in den opzet miste een prikkel tot be
zuiniging, wat, op grond van de ministe
rieel© circulaire, toch het uitgangspunt moest
ri-n, terwijl do kennelijke bedoeling is, meer
ëeid te^ verkrijgen. De regeling bij gas en
meetriciteit vergelijkend, trachtte spr. aan
to toonen, dat 'er met twee maten is "ge-
titeten.
'bto zullen, daar. als d:t verslag onder de
togen der lezers komt, de zaak waarschijn-
JV': toch reeds haar beslag heeft gekregen,
Bl<?t tot vermelding van bijzonderheden der
rede' overgaan en 'evenmin verslag geven
van de uitvoerige besprekingen, die er op
volgden, waaruit bleek, dat men in het alge
meen met de critiek op de voorstellen mee
ging.
Ten slotte' werd het bestuur gemachtigd
alsnog een adres aan den Raad te zenden,
waarin zal worden verzocht een regeling te
treffen in den geest van het amendement-
Van Romburgh, de 87uur-winkélsluiting tij
delijk in te voeren; te bepalen,""dat de café's
een uur eer worden gesloten, en te over
wegen de contracten voor de levering van
cleetiiciteit aan grootverbruikers op; te
schorten.
De vergadering werd te halfelf gesloten.
Tweede muziek-matiuée voor kinderen.
De-ze tweede matinee in de Nutszaal
werd even-goed bezocht ais de eerste door
vele kinderen met begeleidende ouders.
Door liet publiek werden de verschillen
de muzi-ekmimmers mob groote a-amdackt
aangeboordvoor de uitvoering van het
programma, evenals voor de verzorging
geeft onze sbadgenoote mevrouw Kunst
zich veel moeite. Met wat minder op het
programma, dit zeggen wij nogmaals, zou
den wij even tevreden zijn. Niet, dat wij
een der medewerkendenmejonkvrouwo
Van Eysmg-a, zang; en de heere-n W. van
der Vegt, viool, en W. van dor Burg, cel
lo, zouden willen missenmaar wij -zou
den «ook van deze talenten kunnen genie
ten in een ensemble, bijv. een niet te lang
trio of een stuk met zang, waardoor de
duur der matinée wordt bekort.
Mejonkvrouwo Van Eysinga trof in ha-ar
met fraai geluid gezongen liederen den
juiston toon voor de kinderen, tenminste
wat de muziek betrof, want nog liever wa
re bet den kinderen, indien zij konden be
grijpen, waarover de gezongen liederen
spreken; genoeg verstaan zij niet van de
Duitsobe taal, ora deze te kunnen volgen.
De heer Van der Vegt, die onder de rio
len van liet Residentie-orkest een eerste
plaats inneemt, en tevens aan de muziek
school Toonkunst" in Den Haag 1-eetraar
is, deed ziok kennen als een zeer talent
vol violistWieni'awsiky's Legende was
méór voor da ouders da<n voor kinderen
bestemdmaar Mozart's lieflijke Sonate
sprak tot allen.- Zeer sympathiek was het
optreden vaja den jeugdigen cellist, 14
jaar oud, Van der Burg, leerling van den
cellist Van Isterdael. (Dit optreden bracht
ons op de gedachte, dat wellicht jeugdige
Leidsche muzikale kraoliten zich op een
dezer ma-tinées zouden kunnen laten lioo-
ren).
In bet zeer zuiver gespeelde Adagio van
Hargol trof bet ons, boe knap mevrouw
Kunst, do pianiste, baar spel inhie'd-, om
bij dat van den jongen cellist aan to pa^
sen. Mevrouw Kunst kon den Becbsteyn-
vlengel geen oogenblik verlaten, want be
halve samenspel en begeleidingen speelde
deze pianiste eenige soliSchumann's Kiin-
derscenen, en de Nocturne in Es van
Oho pin, dóe wij het vorige maal gewensöht
hadden te boo r en.
Dankbaar applaus zaj allen medewer
kenden voldoening hebben gegeven voor
bun moeite.
tJIT ONZE STAD.
STEUNCOMITÉ LEIDEN
(Oorlogstoestand 1914).
Staat van ontvangsten en uitgaven over
de maand November 1916.
Vorige opgaaf129525.82}
Sedert ontvangen van
Collecte dubb. of
oent354.65
354.65
129S80.47}
Kon. Nationaal
Steunc. (bijdrage
gedemo'bilis.) 183.86
id. (rest. huurb.) 79.46
id. (bijdrage). 23.50
286.81
130167.28}
Weekbijdragen 7.20
Maandbijdr. 10.
Restit. Textdol-
ver. Eendracht' 117.25
134.46
130301.73}
Uitgaven:
le tot 114e week 125544.58
114e tot 118e w. 840.26
STEUNCOMITÉ LEIDEN.
Oorlogstoestand 1914.
In de afgeloopen week meld
den zich om steun aan. 3 pers.
Maakt met het totaal der
vorige week ad. 2886
28S9 pers.
Hiervan werden direct afge
wezen 331
Tot 9 Dec. waren behandeld 2555
Thans worden ondersteund 40 personen
Voor do Militairen.
Wederom bad cle Goan-missie tot Ontspan
ning en Ontwikkeling van Gemohiliaeei-
den een ontspanningsavond georganiseerd
in „Do Graambours", welke zaal overvol
waa. Van heinde en verre waren de wel
willende medewerkenden gekomen om on
een jo-ngenn een recht gezel ligen en mooien
aVoai-d to bezongen.
Do muaielk vatn den pianist en den violist,
landbtorm-aol'diaat Ötoeko en roil. J. Kok
was ze-er goed, ec rsfbgenoemcle als aceom-
pa-gnateur, laatstgenoemde als solist.
Bei-den hadden telkenmale een welver
diend applaus.
Het duo Vebt-ier, de gebrouwen van de
mobilisatie' '-avonden, voerde een blijspel-
Lertjje op, terwijl me-j. Tooa Vettier eenige
mooie liederen zong. Ook zij hadden a.ls
gewoonlijk veel succes.
De sergeant W. F. v. d. Maden (Max
Maaien) onhpopto zich als een prestidigita-
tcnur. Wij stonden veahaasd over cfo mooie
toeren van zoo'n amateur. Menig beroeps-
ootlega zou bet bem niet verbeteren. Met
eenigo voordrachten had -hij tevens wel suc
ces.
Ten slotte werd door res.-serg.-majoor
T. v. d. Bu-nger voorgedragen ,,D*e Weik-
öbaJkiog" van F. Cotp-pé. Met groote aan
dacht werd deze prachtig voorgedragen
dramatische sühebs aangeboord. Spel en mi
miek waren voortreffelijk. Huidia den voor
drager 1 Een stormachtig applaus viel bem
ten deel. Later bracht genoemde -beer do
lachspieren danig in beweging door bet
geven van ©enige imitatie-s.
Door songt.-an-ajcor Nelok werd als tolk
der aanwezigen, allen medewerkenden, on
der krachtig applaus, danJkibetuig-d voor bet
vele, waarvan zij hadden doen genieten.
ÜIT ONS LAND.
BATALJONS-MUZIEKKORPSEN.
De Opperbevelhebber beeft bepaald, dat,
in afwijking van zijn eerstgegeven order
bij elk depot-bataljon een vrijwillig mu
ziekkorps kan worden opgericht, mits niet
sterker dan 30 man. In de eerste plaats
zullen voor plaatsing bij een muziekkorps
i-n aanmerking moeten worden gebracht
dienstplichtigen, die ongeschikt zijn voor
den dienst te velde. Ook bestaat er geen
bezwaar dat geschikte militairen bij een
muziekkorps worden geplaatst, mits niet
meer dan 5 per bij het bataljon geoefende
jaarklassen, en dat de zekerheid bestaat,
dat deze laatsten ook als vechtsoldaat vol
komen geschikt blijven. Zij mogen, wan
neer hun ploeg n-aar veldleger of landweer
overgaat z.n. bij de depots verblijven, in,
dier voege, dat deze manschappen niet
langer dan zes maanden bij een muziek
korps "mogen staan.
INLIJVING MILITIELICHTING 1917.
Saldo
126384.84
3916.89}
In het tijdvak van 15 Februari zullen
van de militieüichti-ng 1917 de hierna ver
melde groepen van dienstplichtigen worden
ingelijfd
1. de dienstplichtigen toegewezen aan
het tweede bataljon van een der regimen
ten grenadiers of jagers of van een der
overige regimenten infanterie, met uitzon
dering van hen die in heb bezit zijn va-n het
in art. 70 der Mildti-ewet bedoelde bewijs
van voo rgeoefendheid1
Deze zullen, 2 maanden later worden in
gelijfd
2. de dienstplichtigen toegewezen aan
bet regiment genietroepen, met uitzonde
ring van ben die bestemd zijn voor oplei
ding tot milicien-telegrafist of -telefonist
en met uitzondering voorts van de voor den
motordien-st bestemde personen dia niet
bebooren tot groep S
3. de dienstplichtigen toegewezen aan
de genie (motordienst) en bestemd voor
heb eerst in te lijven gedeelte;
4. de dienstplichtigen toegewezen aan
het korps pontonniers en bestemd voor het
eerst in te lijven gedeelte.
Voor den verderen duur van de tegen
woordige tijdsomstandigheden zal uitstel of
verlenging van uitstel van eerste-oe-fening
slechte in zeer beperkte mate worden ver
leend en alleen om zeer gewichtige studie-
of andere redenen.
Om studieredenen kan wel uitstel of ver
lenging van uitstel van eerste-oefenang wor
den verleend aan dienstpliohtigen, die bijv.
lo. eindexamen hoogere burgerschool of
gymnasium moeten afleggen;
2o. examen moeten afleggen voor on
derwijzer
3o. leerlingen zijn van de hoogste klas
se een-er middelbare technische sohool van
een landbouwwin-tercursus of soortgelijke
inrichting.
Uitstel of verlenging van uitstel van
eerste-oefening wordt niet verleend aan
dienstplichtigen die bijv.
lo. student zijn aan een universiteit,
tenzij zij aantoonen binnen zeer korten tijd
een examen te zullen afleggen;
2o. reeds een betrekking bekleeden en
doorstudeer en, ten einde h-un positie te
verbeteren.
TABAK.
Naar bekend is, was de goedkoop ere ta
bak, die door de Tabakscommissie beschik
baar worclt gesteld, oorspronkelijk alleen
bestemd voor fabrikanten, die ten minste
vijf werklieden in dienst hadden. Later werd
d© distributie ook uitgestrekt tot do kleinste
fabrikanten, die nog minder werklieden in
dienst hebben. De eigenwerkmakers, de
menscben, clie dus thuis voor eigen rekening
werken, bleven echter uitgesloten en be
klaagden zich daarover. Er is nu een rege
ling getroffen om hun tegemoet te komen.
De belanghebbenden hebben ziob te wenden
tot de Tabakadtotributie-commiösie te Am
sterdam of tob de RijksnijverEeidsconsti-
1 enten. („Hbld.")
DE TOESTAND IN RIJSSEN.
Men schrijft uit Rijssen
Men woet reeds, dat de firma Ter Horst
Co., toen zij einde Augustus baar be
drijf wegens gebrek aan grondstoffen moest
stoppen, voor de gemeente verschillende
ontginningen door baar arbeiders liet ver
richten, waarvan zij ongeveer de helft der
kosban draagb. Zoodoende werden leegteo-
p-erij der arbeiders en g-eibrek zooveel moge
lijk voorkanten. De wee rages toldhiedd in de
zen tijd van heb jaar begint echVar ch
voortzetting van den arbeid te verhinderen.
Bovendien komt thans een einde aan deze
werken en nog kunnen -do jutePaforieken
geen grondstoffen bekomen, zoodot in Rijs-
sen, dat nagenoeg geheel van do jut-e-in-
dustrio leeft, een ellendige toestand ont
staat.
GEEN AZUN.
Het bestuur der NederlandSehe Yisdh-
grossie-rsvcTöeiiiiging heeft een telegram ge
zonden aan den minister van Landbouw,
waarin wordt gezegJ, dat de leden dor Yer-
eenigdng weinig of geen azijn voor den in
maak der Reg-oerings-ijle-haring kunnen
bekomen. Yele leden waren daardoor ge
noodzaakt bi'un bedrijf in te krimpen. De
vermoedelijke oorzaak wordt geacht te zijn
do uitvoer v-ain azijn in oen of anderen voron
naar bet buitenland. Het bestuur verzoekt
daarom den uitvoer van azijn stop te zet
ten, bet toevoegen va-n azijn aan uitvoer^
artikelen to verbieden, en aan d'-o prijsop
drijving een eind© te maken.
VERPLEEGSTER-S NAAR FRANKRIJK.
De dames H. A. de La FailleKrayenbcfi:,
54 Vossiusstr. en A. G. Eekhout—Van An-
dringa de Kempe-na-er, De Lairessösbraat 90-
Anisterdam, verspreiden een oproeping tot
N'ederl-andscho vro-uwen en meisjes, die op
ei-gen kosten n-aar Frankrijk zouden willen
gaan om gewonden te verplegen in de hos
pitalen. Tevens vragen zij financieelen eitoiui
om vrouwen to kunnen 'helpen, cKo de kos
ten van reis en verblijf niet zelf zouden
kunnen dragen.
DE „OCEAAN IV".
„DE SPECULANT".
lasto gelegd, het opzettelijk fn brand steken
van een vaartuig („De Speculant"), waarbij
levensgevaar voor een ander te duchten is,
subsidiair het opzettelijk en wederrechtelijk
doen zinken, stranden, vernielen, onbruik
baar maken of beschadigen van een vaar
tuig waarbij levensgevaar voor een ancler te
duchten is.
Nadat eenige getuigen geboord waren,
begaf de rechtbank zich in raadkamer en
w-erd beslist, dat verdere behandeling voor
onbepaalden tijd waa uitgesteld, terwijl
last werd gegeven den beklaagd© S.
onmiddellijk in vrijheid to stellen.
EEN FUN PLANNETJE.
De schipper van de naar Cuxhaven opge
bracht geweest zijnde stoomtreiter „Oceaan
IV" beeft bij terugkomst to IJmu-den ver
klaard', dat do berichten, dat hij borden cn
nieuwo netten heeft moeten kappen, om
maar ten spoedigste :1ea Duitschen bewa
penden tre-iler te kunnen volgen, juist zijn.
Ite „Oceaan IV" werd opgebracht, omdat
men de bemanning verdacht van sp io linage-
diensten ten gunste van oen in den omtrek
waargenomen Engelsche onderzeeboot. Be
beschuldiging werd natuurlijk met veront
waardiging afgewezen en is ook niet vol to
houden gebleken, in welk geval het schip
en bemanning zeker niet zoo spoedig zou
zijn vrijgelaten. Van de „Ooeaan IV" werd
op 35 pet. der vangsten in Cuxhaven beslag
gelegd, onder bewering, dat dit gedeelte,
als bestemd voor Engeland, contrabande
was. Voor dit gedeelte der vangst'-werd
geen betaling gegeven en ook niet toege
zegd. De directie zal ih deze handelwijze
niet berusten.
HET GEHEIMZINNIGE SOHIP
Ee-n lezer schrijft aan „Het Volk"-
Zaterdag troffen we in de tram iemand
aan, die zach ontpopte als groentengrossier.
Hij had het zoo geweldig clruk, zei hij, want
hij moest al zijn collega's in den omtrek
bezoeken om ze over te halen tot een maat
regel, waardoor de markten in elkaar ge
duwd zouden worden. Op onze vraag, welke
maatregel dat zijn moest, antwoordde hij
„Kijk es, wo overvoeren eenige da-gen de
markt en verkoopen desnoods met verlies.
Dan zeggen we tegen den minister, dat er
blijkbaar veel te veel groenten is en
dan komt er wel grensopening. We halen
er dan ona verlies ruimschoots uit. Van
avond hebben we vergadering in Hoofd
dorp. Ook in 't "Westland is men druk met
het voorbereiden van deze actie bezig.
BELGISCHE GEÏNTERNEERDEN.
Gisteren rijn do laatste ongehuwde Bel
gen uit het internoermgskamp' Gaasterlami
naar Zeist overgebracht. Ruim 300 gehuwd-
de Belgen blijven en worden in het kam$
Oudemirdum ondergebracht. 1
ONTSLAGEN DUITSCHE j
GEÏNTERNEERDEN. 1 R- 1 L a
Wederom werd een drietal geïnterneje^
de deserteurs uit het interneermgskamp' fo
Eergen ontslagen.
Ze waren sinds een drietal weken in heb
kamp en hp cl den van 1914 af den oorlog
medegemaakt.
HOUT AAN VOER, r.
Men meldt uit Delfrijl:
Sedert de op-heffing van het verbod 'deri
houtvaarfc op Delfzijl kwamen hier geregeld:
houtbooten uit de Oostzee aan, ofschoon'
de aanvoer niet groot was.
In de laatste week is deze echter belang
rijk toegenomen en zijn verscheidene Duit
sche houtbooten hier aangekomen.
HELPEN ONTVLUOHTEN .VAN EEN j
FRAN3CH OFFICIER.
De rechtbank te Alkmaar veroordeelde
W. W. H. S., uit Nijmegen, machinist opj
de stoomboot „Hav-'elaar", wegens het hel
pen ontvluchten van ©en Fransch geïnter
neerd .officier van Urk in den nacht van
13 op 14 Juni tot 1 maand gevangenisstraf.
De eisch was 2 maanden gevangenisstraf,
DOOR DEN ELECTRISCHEN DRAAD J
GEDOOD.
Brie Belgische jongemannen zijn door de
elecfcrische draadversperring gedood. 27 wis
ten over de Rijtsche heide naar Nederland
te ontsnappen.
VERDUURZAAMDE GROENTEN.
De minisfeLT van Landbouw heeft bepaald,
dat aan exporteurs van verduurzaamde;
groenten, ingeschreven bij de Rijkscommis
sie van Toezicht op de Vereeniging Groenten-)
Centrale, door genoemde Rijkscommissie uit-
voerconsenten kunnen worden gegeven voor
bepaalde partijen gezoutsn, gedroogde of op
andere wijze verduurzaamde groenten, w,aar
van de uitvoer in verschen toestand niet
verboden is.
GOEDE ZAKEN.
Gislter is voor de rechtbank te Rotterdam
behandeld de zaak tegen den 36-jarigen
koopman C. S„ thans gedetineerd in het
Huis van Bewaring. Beklaagde was ton
Als een bewijs dat er op het platteland
schutten worden verdiend, kan worden
medegedeeld, dat do ontvangsten en uit
gaven van de boerenleenbank te Wijdenes,
een plaatsje in Noord-Holland van nog gee-n
300 inwoners, deze week tot boven een mil-
lioen gulden waren gestegen.
SMOKKELAAR AANGESCHOTEN.
In de na-bijheid van Ubberge-n, wilde
iemand, W. B. genaamd, een zak spek over
de giens smokkelc-n, doch werd daarbij door
een schot in de borst levensgevaarlijk
gewend.
HOOG HULPLOON.
Door de Britsöhe Admiralitiealb is aan heb
stoomschip „Batavier IV"- een hulp loon
van 7000 pond sterling toegekend wegens
verleende hulp aan he>t Zweectecihe stoom
schip „Fridlaud", dat onlangs vóór de
Theems zrwaar besoha-dfgd werd do'oa'1 een
mijn ontploffing. Van die zo som krijgt do ree-.
dierij 5250, de gezagvoerder 500 en do be
manning 1250 i>ond.
