No. 17342
fese <§ourant wordt dagelijks, met uitsondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
f 0.12.
0.12.
Dit nommer bestaat uit
Twes Büaden.
Kort Verslag Tweede Kamer.
Lv "Vrijdag Septemnt>ei\
JEDerste JBIacl.
A°. 1916.
PRIJS DEK ADTERTEKTIEN:
"Van 1regels /l.C-5. Iedere regel meer 0.20. Kleine advertontiëa
van 30 woorden 40 Oont3 contant; elk tiental woorden meer 10 Oenta,
Voor het incasseeren wordt ƒ0.05 berekend. Bewijsnummer 5 Oenta.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 1.60 j per week. J
Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week;
Pranco per post i i i
S 2—
(Wij zenden aan. onze 'Abonné's liefc
analytisch. verslag van de Tweede Kamer
tegen betaling van 60 cent.
Bij opgaaf van adres en woonplaats,
gelieve met dit bedrag er bij te voegen.;
Officseeie Kennisgevingen.
NAJAARSSCHOUW.
Burgemeester cn Wethouders van Leiden
Gezien artikel 17 der verordening van
den 6cn Juli 1S99 (Gemeenteblad No. 15),
laatstelijk gewijzigd bij de verordening van
den Gen Februari 1913 (Gemeenteblad
No. 4);
Brengen ter kennis van belanghebbenden,
dat, te beginnen met Maandag 2 October
c. k., zullen geschouwd worden
alle wegen, lanen, paden, straten,
kaden, pleinen, hofjes, stegen, sloppen,
of poorten en gangen, benevens de
daarin gelegen of daartoe behoorende
bruggen en andere kunstwerken, voor
zoover die bijzonder eigendom zijn,
on, zonder verhindering door of van
woge rechthebbenden, voor het publiek
V .verkeer openstaan
•f' en alle wateringen cn slooïen en' de
"riolen, ter vervanging daarvan ge
maakt, benevens de daartoe behooren
de sluizen, duikers, buizen, tocgangs-
koksrs en dergelijke werken, voor
zoover die bijzonder eigendom zijn.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. A. VAN HAMEL,
Weth., L°.-Burgemeester.
VAN STB IJ EN,
Secretaris.
Leiden, 8 September 1916.
HINDERWET.
Burgemeester en Wethouder* van Leiden J
Gezien art. 0, lo alinea, der Hinderwet;
Brengen bij deze ter aJgemeeno kennis, dat
door hen op heden vergunning is verleend aan
de NV- Broodbakkerij ,,DE ZEEUW", en rechtver
krijgenden tot het. uitbreiden v^n do broodbakkorij
in liet perceel Kortc-Mare rio. 22, Sectie B no. 2681.
Burgemeester on Wethouders voornoemd,
J. A. VAN HAMEL.
Woth., Lo.-Burgemeester.
YAN C TRI JEN,
Secretaris.
Leiden, den 7en September 1916.
LEIDEN, 8 SEPTEMBER.
Bij het 2de to elablngs-examen slaagde
voor de 1ste kl. der H. B.-S. Meisjes, 1
cand. Tot dc 2de kl. werden toegelaten:
onvoorw. 2, v*oorw. 1.
De nieuwe cursus ving aan met 86 leer
lingen, verdeeld als volgt: 1ste kl. 19, 2de,
kl. 25, 3de kl. 16, 4de kl. 13, 5de kl. 13 leer
lingen.
Bij resolutie, van den Minister van Ko
loniën zijn de heeren F. Ch. H. Hirschmann
en C. Boterhoven de Haan, beiden alhier,
gesteld ter beschikking van den Gouver
neur-Generaal vanNederland§ch-Indié, ten
einde te worden aangesteld als administra
tief ambtenaar voor de bezittingen buiten
Java en Madoera.
Prof. dr. H. IJ. Grocnewegen, alhier,
ter vervanging van prof. De Bussy be
noemd tot hoogloeraar in do wijsbegeerte
van den godsdienst en de zedenkunde, aan
do gemeentelijke universiteit van Amster
dam, zal 25 dezer zijn ambt aanvaarden met
het houden van een rede in de aula van
het universiteitsgebouw aldaar.
Alhier wordt een 23-jarig me'sje ver
mist. In versebirendo richtingen worden po
gingen aangewend om het te vinden, liet
meisje leed aan zwaarmoedigheid, zoo deelt
men óns mécle.
\anmorgen om ha'.fnegen reden op
«den hoek van den Witte-Singel en het Noord-
einde twee wielrijders tegen elkaar. Deze
aanrijding was zóu hevig, dit beiden bewus
teloos bleven liggen. I
Het eene slachtoffer, de 20-jarige A.
Beekman, soldaat bij den Landstorm, werd
per brancard overgebracht naar het Mili
tair Hospitaal; bet andere, do bleekers-
knecht J. P. J. Ujirfcanowitz, wonende op de
G pdnliazengracht, werd aanvankelijk bin
nengebracht in bet nabijzijnd politiehuisje en
van daar per politiebrancard huiswaarts ver
veeld, om onder geneeskundige behandeling
gesteld te worden, welke trouwen^ beiden
bleken noodig te hebben.
!2g verplaatsing van liet
Sêeuii. Seminariums.
Prof. Eerdmans, alhier, komt in liet „Theo
logisch Tijdschrift" op, tegen do verplaat
sing van het Remonstrantsch Seminarie van
bier naar Amsterdam. Hij schrijft: 1
„ïn do inrichting van ons staats-hoöger-
ondenvijs bekleedt de theoicg's.he faculteit
een onafhankelijke positie, die aan andere'
landen ten voorbeeld kan strekken. Het on
derwijs in de faculteit wordt gegeven door
hoogleeïaren, die niet benoemd zijn, omdat
zij toevallig tot een of ander Kerkgenoot
schap b'ehooren, doch die uitsluitend geroe
pen worden als mannen van wetenschappe
lijke bekwaamheid. Tot voltooiing van het
onderwijs geven daarnevens, door verschil
lende Kerken aangestelde, hcogleeraren on
derricht in wat ieder, kerkgenootschap iu
bijzondei; verlangt*.
In deze regeling is .op zeer gelukkige
wijz3 uitgedrukt) dab wetenschap niet aan
een Kerkgenootschap is gebonden en komt
ook uit, dat do theologen vah verschillende
Kerkgenootschappen een gemeen sah appel ijk
bezit hebben, dat door het faculteitscnder-
iwijs kan worden gediend. Toch blijft ieders
vrijheid daarbij ongerept en is het kerkelijk
onderwijs in staat volop te geven wat het
hvenscht.
Wü danken 'deZe voortreffelijke iaricht'ng
&an de groote mannen, 'die onze theologische
wetenschap een internationalen naam heb
ben gegeven. Hun inzichten zjjn van in
vloed geweest op do wetgeving van 1876.
Onder hen heeft Tiele een eerste plaats
bekleed.
In dit stelsel zrja het algemeene en het'
bijzondere gedeelte godaicht als twee elkan
der aanvullende' Lictoren. Er is och ter niet
bij gedacht, dat deze opzet eigenlijk maar,
schijn zou zqn en dat dezelfdo hoogleeraar,
zoowel Staats- als kerkelijk h'oogloeroar zou
de zijn. Dit komt duidelijk uit bij een be
schouwing van de positie der hoogleeraren
vanwege de Ned.-Herv. Kerk. Zij zijn werk
zaam .op hun gebied, 'doch nooit is een hun
ner twens Staatshcogleeraar geweest. Werd
hij als zoodanig benoemd, dan zou hij als
kerkelijk hoogleeraar moeten aftreden. i
Door bijzondere omstandigheden is 'daar
op ,óén uitzondering geweest aan do Rijks
universiteiten. Toen heb Seminarium der Re
monstranten in 1873 op voorstel eener com
missie van 5 Kerken, to Leiden werd ge
vestigd, trad dr. O. P. Tiele op als hoog
leeraar. aan deze instelling. Tot i877 was
hij alleen in deze functie werkzaam. Tiele
is ten onzent de 6chppper van een nieuw,
studievak, de godsdienstgeschiedenis. Zijn.
buitengewone bekwaamheid en zijn baanbre
kend werk, maakte, dat hij; de aangewezen
man was, toen het door, hem' gemaakte vak,
krachtens de nieuwe wet, aande universi
teit zou worden onderwezen. Tlij werd tcb
deze taak' geroepen en bleef tevens ker
kelijk hoogleeraar. Na zijn aftreden op 70-
jarigen leeftijd bleef hij dan .ook' als ker
kelijk hoogleeraar werkzaam. Deze uitzon
dering, die door, zijn zeldzame gaven werd
veroorzaakt, neemt niet weg dat het tegen
het stelsel der wet is.
Aan do stads-universitelt te Amsterdam
heeft men, uit financieele overwegingen,
steeds tegen het stelsel der wet gehandeld
en ten onrechte is dit nu den schijn gaan;
wekken, dat een kerkelijk hoogleeraar, die
alleen kerkelijk hoogleeraar i?, te kort komt.
De opleiding aamsemicariën voor Luther-
sche, Doopsgezinde en Remonstrantsehe pre
dikanten is een gevolg van de officieele!
positie der Ned.-Herv. Kerk tijdens de Re
publiek. Aan de lands-hoogescholen was dl
theologische faculteit Ned. Gereformeerd.
Voor dissenters was er in die faculteit geen
plaats. Zij stichtten dus hun eigen kweek
scholen. Zoo komt het, dat wij nog thans
nooit spreken van het Ned.-Herv. kerkelijk
onderwijs als seminarie-onderwijs.
Toen de stad Amsterdam haar Atheneum
omzette in een universiteit, kon zij dit slechts
doen, indien zij zich hield aan de uitrusting
eener universiteit, zooals in de wet op heil
II. 0. werd voorgeschreven. Dit sloot in
zich, dat er een theologische faculte'fc moest
zijn. De geschiedenis leert, dat de stad deze
noodzakelijkheid op de goedkoopste manier*
aanvaardde. Tot hoogleeraren in de faculteit
verden hcogleeraren der te Amsterdam ge
vestigde seminaria benoemd, op voorwaar
de; dat het traktement door Seminarie en
stad te zamen zou worden betaald, zoodall
do stad er geldelijk goedkooper afkwam,
dan bij benoeming van afzonderlijke hoog
leeraren.
Nu de Gemeenteraad van Amsterdam zelfs
van de theologische faculteit tracht af to
komen, zou pref. Eerdnians liever de Doops
gezinden en Ev.-Lutherschen hun Seminarie,
uit Amsterdam zien verhuizen dan er dat
der Remonstranten weer vestigen.
Een verplaatsing van heb seminarie der
Remonstranten van Leiden naar Amster
dam moge d.er stad Amsterdam welgevallig
zijn, zij gaab echter in tegen wat de wet
in 1876 heeft bedoeld. .Wij1 lazen zelfs, dat
er in den Raad van Amsterdam gezinspeeld
is op goedo koopmanschap, toen er van de.
benoeming van dr. Groenewegcn voor de
wijsgeerige vakken sprake was, omdat dr.
Groenewegcn liet Remonstrantsch Semina-
iie wel weer mee zou nemen. Hieruit blijkt,
hoe goed liet gezien wps, dat de Staats-
faculteib buiten Kerkgenootschappen werd
geplaatst. Bij het vervullen van plaatsen;
voor wetenschappelijk enderwijs mag
alleen wetenschap doorslag geven en geen'
'koopmanschap. Het moet voor onzen Leid-
schen ambtgenoot bijzonder pijnlijk zijn ge
weest, indien zijn wetenschappelijke betee-
kenis door zulke, overwegingen moest wor
den belicht, om verkozen te worden. Lit
wordt des te onaangenamer, nu te gelijk
stappen werden gedaan orn verlost te wor
den v.an een faculteit', die men eigenlijk' niet
wil
Het is in het - belang van theologische
studie, dat alle aan wetenschappe'ijk onder
zoek vreemde factoren uit do over wegingen
bij het vervullen van leerstoelen worden
gevreerd. Speciaal in verband met Amster
dam ontbreekt daaraan, soms iets in de
opinie, zooals die zich ia de pers uit. „Van
welingelichte zijde" werd in „De Hervor
ming" van 19 Augustus., geschreven, dat
het misschien wen&cheüjk'ware geweest ia
plaats van prof. Bru.ning liefst een ortho
dox-Hervormde te benoemen,- om zDoeleinde'
invloed uit te oefenen op de Synode en
weer Hervormde studenten te krijgen. De zo
(toch wel vrijzinnige) schrijver, stelt dus de
wetenschap niet alleen op den achtergrond
voor, voordeel uit kerkgenootschappe 1 ijke stu
denten, maar wil er ze.f3 een orthodoxe voor
benoemen om zijn orthodoxie en den gehcop-
ten invloed daarvan. Dat. blijft wel ver be
neden het ideaal en riekt eveneens naar
„koopmanschap"
Wij hadden hoop, dat althsn3 de vrijzin
nigen het kostelijke goed, dat wij in de ju-
richting van ons theologisch hooger onder
wijs bezitten, hoog zouden houden. Wij
pen 'dan ook, dat, mochten do door c-ffi
vermelde bedoelingen cn overwegingen, wer
kelijk bestaan, het besluit niet zai worden
genomen, dat de berekening'bokroont. Het
zou inderdaad te betreuren zijn, indien iets
werd afgebroken van wat, mede voor een
belangrijk 'deel, het werk is geweest van
onzen vermaanden Tiele.
Terecht is vroeger ingezien, dat theolo
gische. vorming, zoca's die naar onze be
grippen moet zijn, daar veilig is, waar voor
wetenschappelijk onderzoek vrije plaats i.
Hoe meer men van vrijzinnigo z'j.'e dit aan
durft en steunt, hoe beter een breode vor
ming is gediend. Iedere gedwongen combi
natie met kor kei k cachet h bedenkelijk,
zelfs indien ckt. cachet van modern maaksel'
mocht zijn. Worden de Sfcaats-universite:-
ten weer; evera's vroeger, dö.plaateon voor
opleiding van Ned.-Hervormden a ïec-n, dan'
zal de practijk geweigerd hebben het juiste'
bedoelen onzer groote mannen te verwezen
lijken. En dit zal dan niet" de schuld zijn!
van rechtzinnigen, doch juist van vrijzinnige,
zijde zijn veroorzaakt."
Dc gevangenneming van Liebknecht.
Gisteravond werd in „De Grasnbeurs" een
vergadering belegd dc-or de afdeeüng Lei
den van den Int. Ant:-Mi.-Vereen.naar aan
leiding van de gevangenneming van Lieb
knecht.
De dcor ongeveer 250 persoron bezochte
vergadering, werd te kwart vcor negenen
met .een kort inleidend woord geopend door
den voorzitter, den heer Akkerman, ciie daar
na' het woord gaf aan ds. M. O. van Wijhe,
van Barchem, die aanving met uiteen te
zetten wat Liebknecht voor de zaak van den
vrede heeft gedaan. Ware Liebknecht in Ne
derland geweest, kü zou zeer zeker zijn
stem verheven hebben tegen de mobilisatie.
De volkeren, die voor. hun bestaan lieeten'
te vechten, zrjn opgezweept door leugen en
misleiding. Bij iederen oorlog kan men van'
oen verdedigingsoorlog spreken. De oorlo
gen zijn eenvoudig gevolg van het militai
risme, dat op zijn beurt het werktuig van
het kapitalisme is.
Spr. citeerde', om dit to bewijzen, ook Lu
opzichte van on3 land, den oud-minister Co-
lijn. Liberalen en de leiders van de S.-D.
A.-P. zeggen het wel wat anders, maar in'
werkelijkheid zijn ook zij vcor het militai
risme.
In verband hiermede crit'seerde snr. dc
houding van Ilugenhoitz in de Tweeds Kamer
over de uitzending van zeemüiciens naar In-
dië. Daar sprak niet de anti-militairist En
wanneer Ter Laan erkent, dat de militairen,
die in de PaasGhdagen noodgedrongen zelf
verlof namen, gestiaft moesten werden, dan'
toont ook hij daarmede op militairistisch
standpunt te staan.
De anti-niilitairisten zijn de consequente
socialisten "en spreker wekte aan het slot
van zijn af en tee toegejuichte rede do aan
wezigen tot aansluit'ng op.
Nadat do heer Akkerman nog eenige op
merkingen had gemaakt en. er op aandrong*
het bestuur te gemoet to kofnen in de kosten,
waarvoor straks aan den' uitgang zou worden'
gecollecteerd, kwam do lieer F. Dom'ela'
Nieuwenhuis in het spreekgestoelte, hier en
daar met applaus ontvangen.
Hij begon met er op to wijzen, dat een
vcreeniging, dio oen nieuw beginsel beli
chaamt, eerst rnecstal wordb uitgelachen1,
daarna doodgezwegen. Doch, wanneer zij
voortgaat met propageeren on weldra in de'
kringen van het volk ingang vindt dan ver
andert do tactiek' der machthebbers. Dc ver
volgingen beginnen, do voormannon worden
in do gevangenis gezet. Dat heeft ook' Lieb
knecht ervaren. Al is Iitj geen anti-militai
rist, toch' erk'enuen wij gaarne, dat hij door'
zijn optreden in den laats ten tijd veel voor,
do beweging, dio overal om; z'ch heen grijpt,
heeft gedaan'. Allermiust heeft hij verdiend
do zware straft hein. opgelegd, waartegen het;
proletariaat in alle landen een vlammend pro
test moet laten hoeren.
Ook hier zijn do machthebbers bang ge
worden. Niet minder dan 1070 personen heb
ben het anti-niilitairistisch manifest onder-
te-ekend en reeds zijn er 38 dienstweigeraars!
in de gevangenis; anderen wachten nog af,
wanneer zij zullen moeten boeten voor de
consequente toepassing van hun beoinsel.
Eigenlijk zou men het der Regeering n'et
kwalijk moeten nemen, dat z:j zoo handelt
Zij is dit aan zichzelf verplioht op straffe'
van ondergang.
Als 0r geen militairen waren, zou het met
het gezag en mot het kapitalisme gedaan
zijn. En waar dit ons einddoel is, aMus
bMoot spr., moeten wij in de e?r:te p'aats
het mllitairismo bekampen.
Het Christendom der Kerk hooft zich
aan het kapitalisme verkocht en kan dus de
werefd van. vrijheid en broederschap niet
brengen. Dat zal alleen hot ware socialisme
doon.
Spr. wekte ten slotte zTjn gehoor op, zich
ook onder do vaan der anti-m.Iltairisten to
scharen.
Ook deze spreker werd warm toegejuicht.
Van do gelegenheid tot gedrchtenwisreling
werd gebruik gemaakt door do lfeoren dr.
Knuttel en Mol.
De heer Knuttel was 't met de a'gtmeer.e
strekking van beider betoog eens; dook hij
wenschto niet zoo ver to gain als do hoor
N., dat hij het Liebknecht kwalijk nam,
dat hij zϣh in don Rrjkslagi niet onmid
dellijk tegen do' oorJogscreiieten had ver
klaard. Do omslandighodeii verklaren deze
houding.
Do heer Mol stond prïnclpieol 'tegenover,
de beido sprekers. De' leuze: vrijheid, gelijk
heid on broederschap, achtte hij een va'scho
leuze. De schuld van veel verkeerds-is juist
liet socialisme. Het Christendom kan arleen
redding brengen.
Nadat do heer Domela Niojwealiuis de
debaters had beantwoord, werd do verga
dering om bij elven ges.'oton.
VrosasvoïBÏtttGsrceSié.
In hefc lokaal Middelweg" word een
leden vorgackvrmg goh ouden Oor af dee ling
Leiden van do Vercon. voor Vrouwen
kiesrecht-, onder vo o rzritt orsohap van me
vrouw Al ings—Van' Melis.
In do'z-e goedbezochte vergadering bracht
do afgevaardigde naar do zomervergade
ring to Zwollo verslag uit-, waarna, in
verband met do propaganda voor heb
vrouwenkiesrecht tor gelegenheid van de
opening der Kamers, de „vrouwen" lncs-
reehtdionst Werd besproken. De Vereeni-
gimg t-oeh wil niet alleen op den dag eter
opening con groote demonstratie houden,
maar ook later bij den ingang van het
gebouw der Sta ten - G-en e raa 1 leden plaat
sen mot borden, waarop het verlangen van
de vrouw naar hefc kiesrecht zwijgend wordt
gedemonstreerd.
Een aantal leden gaf zich voor dezen
dienst op.
D'oor een der mannelijke leden werd in
overwoging gegeven de gelegenheid te
openen, dat ook mannen, in heb hoofd-
bcstuur en in de afdoolinggbesburon be
noembaar zijn.
Hierover word .verschillend godaoht,
doch eon bepaald voorstel werd niet ge
daan mede omdat bij aanneming de sta
tuten zouden moeten worden gewijzigd.
Volksonderwijs,
Gisteravond hield de afdeel'n? Le'den van
do vereeniging „Volksonderwijs", eon leden
vergadering, geprcsdc:rJ d or don voorst-
ter, dr. H. J. Zwisrs. D^or den heer P.
A. Hibma werd op levendigen toon. een be
langwekkend verslag uitgebracht van de
jongste algemeene vergadering to Amster
dam, op welke vergadering hij met prof. dr.
B. D. Eerdmans de aïieefing had vertegen-
vcorüïgd.
Tot bestuurslid werd in de vacature, o;fc-
staan wegens liet bedanken van den heer
Van Robyen, prof. Eerdmaus benoemd.
Hierna kwam aan de orde de bespreking
.over Ret Rapport der Bevredigingscommis
sie en art. *192.
Het hoofdbestuur had in verband met
deze Kwestie aan de afdeelingen eenige vra
gen toegezonden.
Deao vragen luidden:
I. Acht ook' gij mot den Minister
den strijd, zooals die thans op schoolgebied
gestreden wordt, een onvruchtbaren en een
voortzetting daarvan een versp'lling van*
energie?
II. Is het ook de wensch van uw afdee-
ling, gelyk dien der Bevredigingscommis-
sie dat getracht wordt voor ons school
wezen een gemecnschappolijken grondslag
te vinden, die rekening houdt met zóó groote
verscheidenheid van godsdienstige en op
voedkundige inzichten, pis ens volk ken
merkt?
III. 13 liet ook de nfeening van uw af-
deeling, dat, indien een behoorlijke, do par
tijen iter voorstanders van het openbaar
en bijzonder onderwijs bevredigende, oplos
sing dei* schoolkwestie wordt gevonden, daar
mee: •J"1' O U -r J v- b-
.i
a. naar het oordeel des Ministers —i
de grondslag voor een krachtige en duur-»
znme ontwikkeling van ons volk zal zijn;
gelegd?
b. naar de overtuiging der commissie?
sterker dan ooit de geestelijke kracht/
van ons volk tot zegen van zijn zedelijk
welzijn en zijn stoffelijke welvaart zal kun
nen gedijen?
IV. Acht u het bij de a'ree bestaande sub-
sidieering van het bijzonder onderwijs en in(
verband met de bedoelingen der Bevredi-
gingscommissie onjuist uit de eerste alinea'
het woord „openbaar" te laten vervallen?)
V. Meent uw afdeeüng in ds wijziging irt
de derde alinea nog ïete anders.te zien dar*
een eenvoudige redactioaeele wijz'ging?
VI. Ziet uw afdeeüng het oog n'et slux
lende voor den bestaanden toestand, waar
bij in enkele gemeenten geen openbare!
school bestaat en dus de gelegenheid tob hoc
ontvangen van o_pcnbaar onderwijs ontbreekt
eeiT verschil tea nadeel© van het open
baar onderwijs in de wijziging (alinea 4) van:
„van overheidswege wordt overal voldoend!
openbaar onderwijs gegeven"
in: li
„van overheidswege wordt overaf dc gc-l
Iegenheid gegeven tot het ontvangen van(
voldoend openbaar onderwijs"?
VII. Waar in de nieuwe alinea 5 aant
den gewonen wetgever wordt overgelaten,)
regelen te stellen betreffende de» eischen'
van deugdelijkheid van het bijzender onder
wijs en in do nieuwe alinea 6 bepaald wordt,;
dat het bijzonder onderwijs r.aar denzelfderH.
maatstaf als het openbaar onderwijs ulb de(
openbare kas wordt bekostigd, rijst de vraag,
of niet bij aanvaarding van plinea 6, in alineal
5 dient te worden voorgeschreven dat del
eischen van deugdelijkheid, aan liet bijzon
der onderwijs te stellen, dezelfdcs hebben!
te zijn als voor het openbaar, (de vrijheid Van!
richting der bijzondere; scholen overigens!
in acht genomen).
Wat is hieromtrent de meening van uwf
af deeling? 1
VIII. Tot welke opmerkingen geeft de?
voorgestelde wijziging van art. 192 deq
Grondwet uw afdeeüng overigens aanlei
ding? Is
IX. Is het ten slotte do overtuiging van.'
uw afdeélihg, dat met de aanneming van het
.voorgestelde art. 192, voldoende zekerheid!
verkregen zij, dat deze leiden zal
a. tot het beëindigen van den polltiev
ken schoolstrijd?
b'. tot verheffing Van het volksonderwijs!'
in zijn geheelon omvang?
Prof. Esrdmans leidde deze bespreking in;|(
waaraan- ook deelnamen do heeren Srjlsma^.
mr. Van der Eist, Hibma en Tjalsma.
De drie eerste vragen worden overeen^
komstig het gevoelen van den inleider mefJ
„ja" beantwoord, al was men daaromtrent
niet zoo hoog gestemd pis de stellers van'
het rapport. i
De antwoorden óp do volgende vragen
werden meer uitvoerig gegeven,
In hetgeen iu de zesde vraag wordt beJ
doeld, ziet de afdeeüng inderdaad een ver-^
schil ten cadeele van het openbaar onder
wijs. Zeer beslist meende de afdeeling als
antwoord cp vraag zeven, dat de eischen;',
van deugdelijkheid aan het bijzonder onder-;
wijs te stellen, dezelfde moeten zijn al$'
voor het openbaar onderwijs.
Dat aanneming van het voorgestelde ar
tikel leiden zal tot het beëindigen van den!
polïtieken schoolstrijd, betwijfel de afdee
ling en tegenover do opvatting, dat het leis
den zou tot verheffing van het volksonder.-?
wijs in zjjn gefceolea omvang, daar tegenover!
was zij sceptisch gestemd? i
Eindelijk kwam ter tafel het rapport in!
zake schcolkinderkleeding en vco. stelten dien
aangaande van een daartoe benoemde com
missie, bestaande uit do heeren H. C. van.'
der Heyde, voorzitter, F. S. Sjoerdsma, se
cretaris, A. Dirks en C. M. Stefielaar. I
j Uit dit bijzonder zakelijk rapport bleek*-
oat de commissie voorstelt met sehoolkïndcr-
kleeding een proef te nemen, door daarvoor!
een .commissie te benoemen on gelden te;
verzamelen.
Dc commissie meende, dat men zijn werk
zaamheden voorlcopig. moest bepalen tot de.
openbare scholen der 4de kjasse. Men kon,.'
waar men dus het bijzonder onderwijs voor-
loopig wenschte uit te sluiten, tenzij van dö.
vi'ieóden van dit onderwijs samenwerking)
werd verlangd, geen subsidie van de ge-'
meente vragen. Men zcu trachten gelden tal
verzamelen onder de burgerij, ia de eerstel
plaats van <ie leden van Volksonderwijs. i
Na oenigo CTesprefcingen, 'waaraan oókT
Werd deelgenomen door den wethouder van-
onderwys, den heer Van Hamel, werd tot
het instellen eener commissie overgegaan eu(-
bovengenoemde heeren bij acclamatie tot le-(
den benoemd, versterkt met den heer Hui-,
bregtse, hoofd eener dde-klasse-sehool, even-,1
pis ,do heer Dirks, zoodat dus de hoofden!
van beide scholen, waarmede de proef zat
worden genomen, In de commissie zitting)
hebben.
Voorlcopig zullen, voor zoover de ouderaf
dit wepschen, nan clè kinderen der laagste'
klasse schcolpantcffe's worden vê/strekt,
Bij acclamatie werd besloten uit de kas!
der afdeeüng een bijdrage van f25 voor dit
«doel af tg staan, - o v\ j
