De Europeesdie Oorlog.
No. 17339.
CESD3CH
DAGBLAD Dinsdag 5 September. tweede BBad. Anna 1916.
Gemengd Nieuws,
Os Grondwetsherziening.
HeS aü le g©ed© foart.
De algeineonc toestand.
Dc legerberichten van het westelijk
oorlogsterrein liebbon gister doen
pen-dab de geallieerden er weer een mooi
iucces liebben bevochten. De Fransche-n
zijn over een front van zes kilometers één
tot twee kilometer vooruitgekomen, de En-
gelschen kwamen 800 Meter vooruit over
een front van drie kilometer. Het Fransche
communiqué noemde gister reeds het getal
van 2000 krijgsgevangenen over hun front
ian de Sommie en het legerbericht van gis
termiddag kan er aan toevoegen, dat tot
dusver veertig kanonnen op de
Duitschers veroverd zijn, terwijl nog meer
gevangenen worden binnengebracht.
De Duitschers hebben niets kunnen terug
vinnen. Iets gelukkiger zijn ze te Ginchy
geweest, dat de Engelschen nog verder had
den veroverd. Ook dit plaatsje kregen ze
geheel in hun bezit, maar een deel moest
worden afgestaan.
De Engelschen hebben 800 gevangenen
gemaakt.
Deze aanval was geen gemakkelijk werk.
.Van Le- Forest hadden de Duitschers een
vesting gemaakt, waar veel materieel was
bijeengebracht. Dit is nu ook den Fran-
schcn in handen gevallen.
To or Hindenburg is 't niet aangenaam,
want- gesteld dat het juist is, dat hij het
westelijk front zal inkorten; dan is 't niet
aangenaam, dat dit gebeurt op een mo
ment, dat er groote druk wordt uitgeoefend.
Dat geeft doorgaans zwaarder verliezen.
Italianen en Oosten r ij kers
verontrusten elkaar met kleine aanvallen,
maar verder brengen ze 't niet.
In 'toosten is't evenwel roeriger.
De Russen zijn weer krachtig aangevallen.
l)e bedoeling zal wel tweeledig zijn. In de
eerste plaats terrein winnen, maar tevens
om Duitschers en Oostenrijkers te beletten
veel mannetjes naar den Balkan te zenden.'
Bij Kowel slaagt het offensief niet bijzon
der. Hier is een groote macht der Centralen
bijeen. Zelfs zijn er troepen van het weste
lijk front gekomen en nieuw gevormde een
heden zijn uit Duitschlandj^ji Oostenrijk
zelf gekomen.
De Turken helpen mee een opmarsch te
gen Lernbcrg te belemmeren. Maar bij de
Zlofca Lipa en in de Karpathen hebben de
Russen succes. Het Russisch communiqué
zegt hiervan
,,In de streek van Brzezany hebben onze
troepen den overtocht over de Tseniowka,
een westelijke zijrivier van de Zlota Lipa,
geforceerd, een vijandelijke stelling vermces-
terd, 80 officieren en 2641 soldaten gevan
gen genomen cn 0 machinegeweren buit ge
maakt.
In de streek van Bolotwina, in de Kar
pathen, hebben 0112,0 troepen een reeks
hoogten vermeesterd en zijn in de richting
van de Hongaarsehe grens opgeschoten.
In het tijdperk van 31 Augrustus tot 3
September hebben de troepen van gene
raal Broessilof 385 officieren en 19.020 sol-
laten gevangen genomen (opgemerkt wordt
dat 11 Duitsche officieren en 1300 Duitsche
soldaten zich hebben overgegeven), 12 ka
nonnen, 75 machinegeweren en 7 bommen
werpers buit gemaakt".
Voor de Roemenen is het succes in de
Karpathen van belang. Hoe verder toch de
Bussen hier doordringen, des te beter is
dit voor hun operaties in Zevenburgen. Er
zou reeds contact zijn gekomen t u S-
schen Russen en Roemenen,
zoodat men daar één front krijgt.
De Roemenen houden in Zeven
burg o n nog het initiatief. Volgens een
Russische opgave hebben ze 4000 vierkante
kilometer vijandelijk gebied bezet cn heb
ben 5000 gevangenen gemaakt. Een paar
Roemeensche legerberichten, van 31 Augus
tus en 1 September, geven ons nog eenige
bijzonderheden. Dé mo-bilisatie, die 27
Augustus werd aangevangen is geëindigd.
Melding wordt nog gemaakt van een ge
vecht ten zuiden van Sihui, waar 6 officie
ren en 1137 man gevangen werden geno
men.
Deze Roemeensche communiqué's vertel
len ook nog, dat de Russische bondgenoot
Dobroedsja is binnen getrokken, waar die
troepen door de bevolking geestdriftig zijn
toegejuicht.
Te Boekarest hebben de stafofficieren van
het Russisch leger geconfereerd met de
Roemeensche leger-autoriteiten. Daar zul
len dus de verdere plannen voor den veld
tocht al reeds zijn opgeïhaakt.
Op den Balkan is de' laatste uren,
voor zoover hier bekend, weinig gebeurd.
Wel bljjkt uit alles, dat d<è Italianen van uit
Walona hun militaire maatregelen treffen.
In Albanië maken ze het den Oostenrijkers
lastig. Bij Saloniki is 'fc kalm. De Bulgaren
hebben waarschijnlijk een groote macht naar.
de Roemeensche grens overgebracht. De Bul
garen moeten van plan zijn om, niettegen
staande d,e daaraan tegenovergestelde ver
zekeringen dit wordt ten minsts uit Athe
ne bericht het bezette gebied in'
Mactdonië te behouden. Zelfs zouden ze dit
willen uitbreiden tot de oude grenzen van'
Griekenland. De Bulgaren lijden dan aan een'
geweldigen landhonger.
Er komt wel meer vrees voor Bulgarije in
Griekenland en dit zal toenadering van Grie
ken tot geallieerden in de hand werken. De'
Grieksche koning toont zich trouwens reeds
inschikkelijker, afgescheiden van de inwil
liging van de laatste eischën der Ijjntente.
Jegens Venizelos zou zijn houding niet ver
beteren en de „Times'' verneemt, dat zelfs
al zou Griekenland meedoen, de koning toch'
niet met Venizelos zal samenwerken.
De geallieerden hebben nog meerdere
Duitschers en Oostenrijkers in Griekonland
aangehouden. Ook de secretaris van hef
Oostenrijksch gezantschap, dip de vloot voor
den Piraeus in oogenschoüw wilde namen.
Aan het Kaukasus-front zijn de Rus
sen in vele gevechten de baas. Ze maken'
ook Vele gevangenen. Zoo ten westen van'
Kialkit Tsjiftlik 8 officieren en 205 man, in'
de streek van Ognot 10 officieren en 538
man.
Vreemd is 't, dat na het Turksche be
richt over het groote succes op hun linker
vleugel geen verdere mededeelingen zijn ge
komen. Een zoo groot voordeel zou toch'
stellig door meerdere gevolgd zijn. 5000
gevangenen en verscheidene kanonnen en
machinegeweren verloren, beteekënen toch'
wel een zoo groot verlies voor den v\jand,
dat er iets meer uitgericht kan worden in
een gebied, waar zoo moeiljjk versterkingen
zijn te krijgen. Maar we vernamen niets
moer.
In D u i t s c h O o s t-A frika heeft de
hoofdstad, Dar-cs-Salaanï, zich
overgegeven.
De opperbevelhebber der troepen in Oost-
Afrika seinde, d.d. 4 September uit Zanzibar,
dat Dar-es-Salaani zich dien dag heeft over
gegeven. Marinetroepen bezatten, m samen
werking met troepen uit Bagamo'jo on Sudan
de Stad, die vroeger de zetel was van de re
geering en do hoofdstad van de Duitsche
kolonie.
Ten zuiden van Mrogoro wordt de ver
volging van de hoofdmacht 'der Duitsche'
troepen door ons voortgezet. De hoofdmacht
van generaal Smuts bevindt zich bij Metom-
bo, op de oostelijke hellingen van de Ulugu-
rubergen. Kleine afdeelingen rukken door1
het heuvelland naar 'b zuiden op, terwijl van'
het Westen uit bereden troepen zuidwaarts
trekken naar de overgangen over de gpoote'
Ruahu-rivier, in samenwerking met een af-
deeling van Van Deventers tweede divisie,
die Kiliiemi, 42 mijlen ten zuiden van Ki-
lossa, heeft bereikt.
In het zuidelijk gebied hebben de kolon-
ncs van Northey Neu Iringa bezet en zijn
Van dat punt en van Lupeinbe uit naar M,a-
henge gezonden, in welke richting alle Duit
sche troepen die zich "nog te velde bevin
den, trachten terug te trekken.
Reizen in eigenland. Men
schijft
Nu het reisscizoon zoo goed als achter ons
ligt en velen met d eaangenaamste herin
neringen aan de bekoring van. ons land
schap sselio on in hun woonplaats zijn terug
gekeerd, zal menig welwillende couranten
lezer behoefte gevoelen zijn landgenooten
op to wekken in het volgend jaar dezelfde
indrukken op te doen, door het maken van
dezelfdo tochten, het verblijf in dezelfde
streken, waar hij den zomer mocht door
brengen.
Lezers, die zich geroepen gevoelen hun
belangwekkende zomer ervaringen kenbaar
te maken, tor onpartijdige voorlichting aan
landgenoot en vreemdeling, kunnen een
kort verslag hunner ondervindingen wea
aan de Algemeene Nederlandsche V ereeni-
ging voor Vreemdelingenverkeer te 's-Gra-
venhage.
Ook eventueele klachten zullen m&t be
langstelling worden ontvangen en waar
noodig aan dé"belanghebbenden worden
overgebracht.
Waarschuwing! D o heer W.
Wij-ga schreef in het „Wkbl. voor Gvmn. en
Middelb. onderwijs":
Toen ik^pnkele weken geleden de Raads
leden te Utrecht bezocht om mijn solliesie-
tatie to bevorderen, is mij het volgende
overkomen, wat ik nuttig vind in ruimere
kring bekend te maken.
Bij een van de vroede vaderen kwam ik
voor de twede maal, daar hij d© vorige dag
niet thuis was. Hij begon nu het gesprek
door mij zijn misnoegen te laten blijken
over de spelling op mijn naamkaartje; ik
had er toch op laten drukken; ieraar in
de Engelse Taal. Hij merkte op, dat ik over
die kwestie mocht denke-n zooals ik wou,
maar dat het'niet te pas kwam, en zeker
niet bevorderlik was aan mijn solliesieta-
tie. Het verried een minder ge
wenst iets in eea leraar, als men
naar een officieele" betrekking dong in
een spelling niet „officieel" erkend. Hij
was niet de eenige, die er zoo over dacht,
er waren er meer.
Ik bleefnatuurlik het antwoord niet
schuldig, waarna de vroede vador hernam
„Ja, mijnheer W., dat is allemaal goed en
wol, maar het léven hangt van kleinighe
den aan elkaar, on velo kleintjes maken
een grote."
Ik wou dus maar zeggen, dat ik een ieder
aanraad, die op bezoek gaat bij Raadsle
den of andere wijzo mannen, op zijn naam-
kaartjo niet de Koüewijnse spelling te
gebruiken, zoolang we nog zulke bekrom
pen geesten in regeringslichamen aan
treffen, zelfs in de gemeenteraad van de 4de
grootste stad van ons land.
Ik meen te hebben gemerkt, dat de duf-
hoid van zulken zo ver gaat, dat ze om een
„kleinigheid" (volgens eigen woorden) een
goed leraar niet zouden stemmen onder
de invloed van hun vooroordelen.
Ik kan me voorstellen, dat or heftigon
onder ons zijn, die zullen zeggenToch
doen!
Dio zienswijze deel ik niet, omdab het
martelaarschap voor zulk een spellingkwes
tie wel heel duur zou zijn, waarbij nog komt
dat de stembus even luide spreekt als bet
graf.
Houten bruiloft. Men schrijft
ons uit Limburg1:
Geen gouden, geon zilveren, maar een hou
ten bruiloft. De grappenmakers noemen'haar
ook weLde wilde bruiloft. Véél wordt zij niet
gevierd; daartoe zrjn er te veel omstandig
heden, 'die allo' moeten melewerken. De hou
ten of wilde bruiloft, zooals zij: nog spora
disch in Limburg gevierd wordt, is eigenlijk
een feestviering bij gelegenheid van de vijf
tigste verjaring van een oade-jonge-juf
frouw. En dit wetende, zal het duidelijk zrjn,
dat men al met een vroolijke club te doen
moet hebben en dat de jarige en de familie
inderdaad in de stemming moeten zijn, om
ten aanschouwo van de géheele gemeente
zulk een Iocze bruiloftspartij op touV/ te'
zetten.
Te Tegelen is er thans oen naar den ouden
nigdng en zangkoor waren uitgenoodigd en
trant gevierd. Muziekgezelschap, turnveree-
voorts alle jongelui uit de naaste omgeving.
Reeds vroeg in den middag van dan feest
dag vertoonde de bruidegom zich, gekleed
in langte jas en hoogen hoed. Een van de
dorpsjongeliii had zich beschikbaar gesteld
om! de bruigomsrol te spelen en toen hij
eenmaal den toon hadaangegeven, waar
in het feest verder zou verloopen, toen ging
het ook op wieltjes en amuseerde een ieder
zich als op een, echte bruiloft. Zelfs Vras
den bruigom één dag niet voldoende en dus
fuifde hij er nog den volgen jeu dag alleen
op los in bruiloftsjas en hoogen hoed.
C-Hbldf)
De verduistering te Hoorn.
In verband "met de in ons vorig blad ver
melde arrestatie van een kantoorbediende
uit Hoorn, die een belangrijk bedrag ten
nadeele van zijn patroon had verduisterd,
verneemt men uit IJmuiden nog. dat dit
jongmcnsch G. A. heette en nog slechts 19
jaar oud was.
Onder, den naam Smit logeerde hrj se
dert een paar dagen in een der hotels te
IJmuiden, doch had aan 'de aandacht van de
politie weten te ontsnappen, doordat hij zijn
krulLob'ol had laten kortknippen, waaTdoor
zijn signalement niet meer volkomen aan het
opgegevene beantwoordde.
Na zijn vertrek uit Hoorn had hij na aan
schaffing van nieuwe kleeren de oude op het
strand te Egmond gelegd, om de meening
op te wekken, "dat hij brji het zwemmen ver
dronken zou zijn.
Twee rechercheurs te IJmuiden meenden
echter besliste aanwijzingen te hebben, dat zij
'den gezochte gevonden balden, en gingen
tot arrestatie over. Na zijn aanhouding be
kende hij dadelijk, de gezochte te zijn.
Bij fouilleering bleek hij nog ruim 800 gul
den in zijn bezit te hebben. Zaterdagavond
werd hrj nog naar, Hoorn overgebracht om
aan de politie aldaar ;të wprden overgegeven.
Reeds sinds eenigen tijd heeft
de Gemeentelijke Telefoondienst te 's-Gra-
venhage met groote moeilijkheden te kam
pen, zeer ten ongerieve van hen, die een
aansluiting op het net begeeren. Er heerscht
n.l. kabelnood. Hoewel het uitvoerconsent
voor de to Mühlheim bestelde kabels reeds
bij het aangaan van het koopcontract toege
zegd was, heeft de Duitsche regeering tot
dusverre slechts een deel daarvan doorge
laten. Dit heeft ten gevolge gehad, dat bijv,
het Laakhavenkwartier, de omgeving van
de Weteringkade, het yalkenbcschpltmkwar-
tier, de omgeving van het Seinpostduin en
andere stadsgedeelten niet in het net kon
den worden opgenomen en aansluitingen daar
dus niet konden plaats vinden.
De auto-dienst vau Utrecht op
HaTmelen moet het lot deelen van den dienst
op Maarssen. Geen enkele dienst van dezen
aard schijnt het te kunnen uithouden. De
lijn op Harmeien wordt einde dez.fr maand
stop gezet; de ontvangsten zijn niet loonend,
de exploitatiekosten ie hoog. De auto-bus
sen worden door de gemeente Harmelon bij'
advertentie reeds te koop aangeboden.
C,U. D.")
De hulpbesteller der pos te rij n
B., te Groningen, wordt verdacht een poet-
wissel met f 19 te hebben verduisterd en is
naar de gevangenis aldaar overgebracht.
In de Nachtegaalstraat te Utrecht
is gisternamiddag een ongeveer 7-jarige
scholier door een auto aangereden en gedood.
De jongen reed mee met een vrachtwagen en'
sprong er af juist taen een auto passeerde.
Gisteï*narclifc heefteen hulpoo m-
mies aan de grens te Gen dringen een smok
kelaar, Zekeren G., uit Ui ft, doodgeschoten.
Te Alkmaaris, naaraan „D e T e 1."
wordt gemeld, in voorloopige hechtenis ge-
stelcTdp wed. P., uit de Deemster, verdacht
van vergiftiging van drie harer huizgenoo-
ten. Na het toedienen van tegengif door den
geneesheer, zijn de drie slachtoffers her
steld.
De vorige week zijn door bet
inslaan van een glasruit uit een der kan
toorlokalen van het admiciitrat egeb:uw der
H. IJ. S. M. te Amsterdam ontvreemd vier
pakjes bankbiljetten, ieder bevattende 40
stuks van f25, waarvan de nummers niet
bekend zijn.
Als een bewijs, welke hoogexprij
zen tegenwoordig te Rotterdam worden be
steed bij den verkoop van penden, deelt de
„N. R. Ct" mede, dat voor liet pand op
den hoek van Soetenstseg en Korte Hoog
straat, waarin thans een coufiseur is geves
tigd en dat voor sigarenmagazijn in ge
bruik zal worden genomen, dezer dagen
f2500 per, vierk. M. is betaald. Het aan de
Soetensteeg, daarnaast liggende kleine win
kelpand, dat eveueens verkocht is, heeft
ruim f20o0 per vierk. M. opgebracht
II.
Vrouwenlciesi'cchi.
Vooropgesteld moet worden, dat het voor-:
stel niet strekt tot toekenning van het kies
recht aan vrouwen maar uilsluitend tot weg
neming van de Grondwettelijke belemmering'
tegen het invoeren van nat kiesrecht.
De minister had dus allereerst de vraag
in het oog te vatten of de consequentie'
van zijn stelsel ten aanzien van het man-
nenkiesreclit niet noodzakelijk tot onmid
dellijke invoering van het vrouwenkiesrecht'
moest leiden. Die vraag beantwoordde hij
ontkennend, omdat indien al oen scheiding
der burgers, omdat zij allen rechtsgrond!
mist, moet worden verworpen, daaruit, zon
der meer, niet mag worden afgeleid, Jat
een scheiding tussehen burgers en burgeres
sen niet ware te handhaven. Want deze
scheiding berust op een veel dieperen grond
dan die tusscheu mannen onderling.
De zo consequentie van zijn stelsel ten'
aanzien van het mannenkiesreebt ter zijde
stellende, erkende bij tevens, dat er andere
gronden zijn die voor do toekenning van liet
kiesrecht aan vrouwen kannen pleiten.
Een eerste grond voor de toekenning van
het kiesrecht werd ontleend aan het feit dat
de vrouwen zei ven, in toenemende mate het
kiesrecht begeeren en haar uitsluiting van.'
het Staatsleven als een grievend onrecht ge
voelen. De vrouwen zeiven. hebben ten slotte'
te bepalen welke functie zij in de maat-'
schap pi zullen vervullen.
Bij de beoordeeling van dit feit dient ech
ter tweeërlei in het oog te worden gehouden.
Vooreerst dat het geenszins vaststaat, dat
verkrijging ^yan het kiesrecht zal uitloopen
op maatschappelijke gelijkstelling van man
en vrouw. Er zijn ongetwijfeld vele vrou
wen die deze gelijks teling verlangen, maar
er zijn vele anderen, die voor de vrouwen'
een "eigen gebied willen veroveren, waan
haar natuurlijke gaven rijker vrucht kun
nen dragen.
Het kiesrecht is als een onbeschreven
blad papier. Het kan beschreven worden tef
bereiking van gelijkstelling maar ook ter.
versterking van eigen zelfstandige roeping.
In de tweede plaat* moet de vraag ge
steld worden of uit een oogpunt van Staats
belang de toekenning van het kiesrecht moet
worden, vermeden. De minister stemt in met
de opmerking in het V.eorloopig Verslag
dat de begeertê niet tot het toekennen van'
het kiesrecht zou mogen leiden indien ove
rigens het Staatsbelang zich t:gen deel
neming var. vrouwen aan het publieke leven
zou verzetten
Het tweede argument voor 'de toekenning
van vrouwenkiesrecht out! O en-de de minister!
aan het feit, xlat vrouwen in toenemende
mate denzelidcn manischr.ppelijken arbeid
verrichten als mannen. Het logisch gevolg
van deze rnaatschapp olijke gelijkstelling
moet, naar het hem voorkomt, zjjn gelijk
heid van politieke rechten.
Dat de aangevoerde' argumenten voldoen
de zouden zrjn om thans reeds alle vr'ouwen
tot het kiesrecht ts roepen, meent de mi
nister to moeten ontkennen.
Ten slotte wijst de minister er op, dat
de vraag ook een politieke beteekenis heeft.
Het is een feit, dat de toekenning van hot
vrouw onkiesrecht bij een groo': deel althans
der rechtscho staatspartijen weinig instem
ming vindt. Maar hot is evenzeer
oen feit, dat bij do sterk
te der politieke partijen in ons
land aan eon g r o n d w e t s h e rz i e-
n i n g zonder o em i g e c o n c- e s sio
over Jen weder niet to denken,
valt. Ook dit is een reden waarom van
invoering' van het vrouwenkiesrecht, zelfs
van 'n partieel© of na 'n zekeren termijn in
werking tredende regeling, behoort te wor
den afgezien.
Toekenning van het passieve kiesrecht der
vrouw is door den minister beschouwd -als
een weinig ingrijpende hervorming, die, gè^
lijk terecht in het Voorloopig Verslag wordt»
opgemerkt, het leven der vrouw in het al
gemeen niet raakt. Voor een toevloed van
vrouwen in onze vertegenwoordigende ver
gaderingen behoeft stellig niet te worden
gevreest. Anderzijds echter is het in het
algemeen behing, dat vrouwen, die door
haar mnatschappelijken arbeid op den voor-
F. V-..
30)
Renate had zich wel eens bezorgd ge
maakt of hij het wel goed had. Toen zij
vleiend kleine, kiesche pogingen aanwendde,
om hem uit te hooren, lachte hij diep jn
zijn binnenste en streelde baar wang. „Ouwe
deerne", zei bij, „wees daaromtrent gerust.
Ik heb het beter dan ik het in dervg jaren
heb gehad. Jullie, vrouwen, kunt zijn wat
gij will; maar je weet allemaal huiselijkheid
om je heen te verspreiden, terwijl wij altijd
slechts de gehuurde „woning" kennen, die
'geen verplichtingen- heeft en er ook geene
oplegt. En nu ja enz."
Hri.kon haar niet goed zeggen wat zijn
huwelijk hem bovendien
- nog voor genoeg-
J^ks bezorgde. Het waren juist de onvol
komenheden van madame Ilünefeld. Haar
traagheid, haar platheid, haar flegma. Een
betere vrouw zou hem gedrukt, lu?m altijd
aan do verknoeide, beste jaren van zijn
leven herinnerd hebben. De voormalige me
vrouw Gropius deed dit niet. Zij gaf hem
wat wel niet juist voor hem plo tte, maar
dat toch in het dagelijksch leven aangenaam
was en kalmeerend werkte een soort ge
voel van meerderheid, dat hem in zijn oogen
verhief. Hij kwam zich nu toch als een
iemaul voor en deed moeite, dien iemand
te blijven. Daarvoor was hij zijn vrouw be
paald een beetje dankbaar. Hij streelde haar
do wangen, noemde haar „goed oudje"'en
liet haar in zijn huis rondscharrelen, zoo-
£fs zij dit verkoos. Hij kreeg op regelmatige
tijden heel goed gekookt eten, want ma-
Idanie Hünefeld had ook onverwacht con
stante begrippeu van eer. Hjj had zelfs
geen stoffige portières meer. Dat waren
goede dingem Hij hoorde hanr onbeteeke-
nende redenaties volstrekt niet. ongaarne aan
en gewende zich aan haar, zooals oude, dikke
echtelieden zoo dikwijls onafscheidelijk aan
elkaar gewend raken. Nog nooit, nog geen
halve minuut-, had hij berouw van zijn hu
welijk geliad.
Zijn praktijk was echter achteruitgegaan
en niet zeer schitterend, sinds Renate hem
niet meer aanzette. Hrj had somtijds tegen
over de patiënten iets sufferigs. Zijn diagno
sen kwamen or menigmaal met zooveel
moeite uit, alsof hij die eerst mob een'
tang uit zijn lijf moesc halen. Als hij zich
zelf dan eens flink onder handen ham en
op allerlei krachtige namen van dieren
onthaalde, ging het weer, dan kwam zijn
oorspronkelijke intelligentie weer voor den
dag. Maar Renats zou menigmaal razend
zijn geworden, als zij. hem zoo gezien had.
Doch zooals dat met do menschen gaat:
zij bemerken het niet. Een doktor, die nu
j eenmaal patiënten lieeft, die in hem ge-
looven, kan menige domheid begaan, zon
der dat het bemerkt wordt. Het algemeen
vertrouwen, zoowel als het wantrouwen,
is meestal een modeziak, komt en gaat in
groote golven zonder zich naar de op zich
zelf slaande gevallen te richten.
Hünefeld's sufferigheid in hot opmerken
strekte zich- ook tot de vior-on-twintig-
jarige Renato uit. En zoo was" jer nu wer
kelijk niemand, behalve misschien een paar
dorpsvrouwen, die, ofschoon z\j geen opinie
mochten hebben, zagen, dat er to yeel Van
haar werd gevergd. Want nadat zij: zich
mot drie kinderen zoo. prachtig had gehou-
1 den, zich als spelend en lachend door de
groote inspanningen had heen gowerkt en
de voorbeeldige Duitsche vrouw had voor
gesteld, zooals die gewoonlijk slechts in de
boeken der idealisten voorkomt, had' zich
een zorgeloosheid met betrekking tot haar
van liaar goheele omgeving meester ge
maakt, iajsof haar jong lichaam tegen alle
gevaren van deze aarde bestand wa3.
Max von Quistorp was minder te laken.
Hg had zich indertijd ernstig zorgen ge
maakt, terwijl do anderen lacht9n, en al
waren die nu door aJ de schitterende f ea
ten tot zwijgen gebracht, zoo kon men van
zjjn leekenverstand niet verwachten, dab hg
ze weer zou koesteren. Bovendien bad bij
nu, terwijl hij zrjn huwelijksgeluk geves
tigd waande, andere zorgen gekregen.
Het ging met het landbouwbedrijf toch niet
zoo, als het zich in het eerst had laten
aanzien. Aan de aanvaarding van het nieuwe
beroep door Max hadden "twee fouten ge
kleefd, dio zich nu lieten gelden. Hij had
het ten eerste zonder grondige kennis aan
vaard, zonder ook maar in heb minst theore
tisch onderlegd te zijn en dan voelde
hij zich' hier te zeer meester, vertrouwde
te veel op zichzelf, verwisselde energie met
ervaring, was voor de meest rockolooze
nieuwigheden te vinden, waarmede hij dik
wijls slechts door ingezonden artikelen be
kend werd, en schafte zich bq de volkomen
vrijheid van handelen, die zrjn oom hem
had gelaten, de kostbaarste machines aan,
waarover de oude, conservatieve Wilm be
denkelijk liet hoofd schudde.
De jonge meester stormde onversaagd
over alle bezwaren heen en s^pfce den ouden
man ook werkelijk een po ar malen mee.
Monsters van allerlei aard doden hun in-
I tocht op heb landgoed. Een pia^ daarvan
bleken bruikbaar te z«jn en wor:lcn gehou
den^ Men hoorde ook van do hoeren von IX.
en IJ., dat zij dezelfde, machines hadden
aangeschaft Het aanwerven van buiten-
landsche arbeiders werd daardoor overbodig
en de resultaten schenen Quistorp in het
gelgk te stellen.
Maar er kwamen ook machines, waaraan
de lui niet wilden wennen, die slecht func-
tionneerden en to haastig betaald waren.
Max was royaal en niet kleinzielig, de fabri
kanten namen het geld in ontvangst, ver
trokken en antwoordden daar op geeu roc'a-
meeren meer.
Nu, in den oogsttijd, nu in heb slot heb
vierde kind werd geboren, keken op den
akker en in een hoek van de binnenplaats
een paar stomme schoarsteenen in de lucht.
Er waren sommen in die dingou gestoken,
waaraan de heer von Quistorp niet denken
mocht. Wilm had alios opgeschreven en
werd bleek, als hrj er over sprak. Do v. :rk-
tuigkunuigen had.Ion elkander afgelost. Nu
stonden dm dingen daar en het werk, "dat
zij moesten doen, word door measclonhan-
den gedaan.
Max beredeneerde nu, nu zes jaren, bij
zichzelf: „Ik had toch eerst wat moeten
leeren. Ik had mij naar Wilm moeten rich
ten. J?„ wat had hij niet alles moeten
doen! Nu bekroop bom menigmaal met een
koude rilling de gedachte' aan z'jn oom. Hrj.
was hier toch niet zijn eigen b as. En al
ware hij dat geweest, dan zou tach het
weggeworpen geld, de gedaalde ba'ans, die
Wilm hem mei strakke oogen en te berge
rijzend haar voorrekende, hem gc-tro'fen
hebben. Het was hem plotseling alsof do
grond onder zijn voeten wanke'de.
Nu was er nog iota verontrustends bijge
komen.
Tot dusver had hij met zijn oom, die van
zijn jeng huwelijksgeluk in verscheidene
groote steden en badplaatsen genoot*
slechts officioele nieuwjaars- en verjaar-
dagsbrieven gewisseld. De oude man hield
niet van schrijven, de jonge man ook niet.
En toch stonden zij nu weer op goeden
voet samen en die koele gelukwensckon
waren uitingen van een goede verstandhou
ding en oen welgemeende, vunself spiektnde
hartelijkheid. Van elke geboorte van een
kind was oom per telegraaf kennis geöev.n,
hetzij hij te Berlijn, te Parijs, te Nïzza, in
don Eugadin of ergens anders vertoefde,-
en een 'telegram met geluk venscken was per,
ommegaande gevolgd.
Hetzij, dat oom van gedachten was ver
anderd, hetzij dat de voormalige juffrouw
Biermann gestookt of een verdacht bericht
van hier hem bereikt hid met St.-Jan
kwam ér een brief van den ouden heer aan
Wilm, mot wien hij in zes jaren niet had
gecorrespondeerd, waarin hij Lotw-eg oisclite,
zonder opgaaf van redenen, dat hem oen
afschrift van alle vereffende rekeningen ia
heb hotel Griinwald en Bauer, te Venetië,
zou worden toegezonden.
De regen viel juist in stroomen neer,
toen Wilm, met dezen brief in de hand, op
de binnenplaats verscheen. Ginds liep zijn
meester, met d - muts over zijn hoofd ge
trokken, de handen in de zakken va-n zijn
buis. Heb water spatte te-gen zijn kaplaar-
zon op. Hij v,as ongedurig on ontstemd. Het
vorige jaar was d? helft van het hooi Ver
regend, de aardappelen waren bedorven,
de rogge iiitgclo rp: n. Ook d n voorlaatston
zomer was er veel regen gevallen. Het go
heele landgoed was toch laag gelegen er
waren moerassige plekken. Zou het dib
jaar weer zoo gaan 'l
(Wordt vervolgd),-
