ie Europeesche Oorlog.
fëo. 17337.
Tweede Kamer.
LEI0SCH DAGBLAD, Zatsrdag 2 September. Tweede Blad. Anno ISIS.
De algcmccnc toestand.
Wanneer wij in ons land zoo eens de ver
schillende gebeurtenissen in dezen oorlog
overzien, dan blijft als een pijnlijke herin
nering aan schending van gegeven Beloften
ons sleeds in gedachte het betrekken ran
België in dezen oorlog. Daar is naderhand
heef wat pro- en contra-lectuur over ver-
schenon.
Aan die eerste dagen worden 5ye thans
weer herinnerd door een bericht uit Parijs,
een verklaring van den nieuwen Belgisehen
gezant aldaar, baron Gaiffier. Deze is lange
jaren te Boekarest werkzaam geweest en
heeft veel gesproken met koning Carol, den
in 1914-overleden vorst. Een der mededee-
Iingen uit de gesprekken tnssehen deze twee!
heeft het „Petit Journal" vernomen ran ba
ron Gaiffier. Sedert 2 Augustus is mjj deze
herhaaldelijk in gedachte gekomen, zei de
gezant.
„Geloof mij," had koning Carol gozegd,
„het wonder van 1870, waardoor België be
veiligd bleef voor een Duitschen inval, zal
zich niet meer. voordoen. In den eerstko-
menden oorlog zal België door toe
doen van Duitschland in don oor
log worden betrokken."
En nu gebleken is, dat Roemenië zich'
bij1 den Driebond had aangesloten, al tien
tallen jaren verdragen met de middenrijkën
had, is deze verklaring van te grooter ge
wicht. Hier is dus gezegd, dat hoe de ver
houding van België tot de mogendheden ook'
inag ztfn, Duitschland het landje er wel bij
zal halen, wanneer een oorlog mocht uit
breken.
De verschillende geruchten uit den Bal
kan blijken te getuigen van een buitengewoon:
zenuwachtige stemming. Wat omtrent Bnl-
f gari.e wordt gezegd, wordt weersproken doof
het officieele bericht, dat de Bulgaar-
l3che regeering aan "den Roemeen-
èchen gezant te Sofia de oorlogs
verklaring heeft overhandigd. Dat is
dus niet to Boekarest geschied, zoodat er al
oorlog is vóór men 't daar weet.
Bulgaarsche bladen, nogal een beetje al
te optimistisch gestemd, uiten ook hun ge
hechtheid aan de Centrale rjjken. Een is er
zelfs, dat vindt, dat er door de oorlogsver
klaringen van Italië en Kcemenië geen noe-
noemenswaardige verandering Zal komen.
De gevechten zijn op do verschillende'
fronten weer levendiger geworden. De Duit-
Bche communiquó's wezen dit reeds uit. Aan
het w e s t e 1 ij k front weinig wijziging.
Er is ontzettend veel in do lucht gevochten
en bet Fransche communiqué geeft ook hjj-
zc: .eden over het neerschieten van ze
ven arische machines op verschillende pun
ten.
De Italianen zijn in het Ast'colal bi}
den Moate Cimone iets vooruitgekomen. Ove
rigens heerscht aan het Oostsnrijksch-Itn-
liaahsche front wel bedrijvigheid, maar 't
drukt zich niet uit in wijziging van de front-
lïïl.
In het oosten hebben de Russen .weetf
succes gehad. Hun communiqué zegt o.iu'.:
„Tn de richting van .Wladimir Wolinski,
Worden in de streek van Lokaezy en Swiniu-
cky verbitterde gevechten geleverd. De vij
and doet verwoede aanvallen.
In de streek ten westen van Nowo Aleksi-
niec wordt ook hard gevochten. Vijandelijke
vliegtuigen voeren hier voortdurend verken
ningen uit- boven onze linies. Onze vlieger
Pbilippof, kozakken-luitenant en Zijn waar
nemer luitenant Chrisetkele hebben een vij
andelijk vliegtuig aangevallen, dat in glij
vlucht overhaast is gedoken.
In do richting van Halicz is bij bet dorp
h: Horozrnka een verwoed gevecht .gaande.
E - de Karnathan hebben pnza troepen in
l^^btreek van den berg ïomnatik een reeks
«oogtcn bemachtigd. In dè streek van Dor-
hawatra zijn wjj eeuigszins in westelijke rich-
r, ting opgeschoten.
In de gisteren geleverde gevechten heb-
ben wij 289 officieren en 15.501 soldaten
gevangen genomen, o.w. 2400 Duitschcrs, 6
kanonnen, 55 machinegeweren en 7 bom-
werpers buit gemaakt.
Op dezen tegenslag wees gisteren reeds
,et Duitsche communiqué, waar 't sprak
van hot terugtrekken voor den druk des
vrjands.
In Zevenburgen blijven de Roemc-
niërs voorwaarts dringen. Tot nu toe hebben
ze nog niet veel last- gehad van de 080.000
man onder 'Mackënsen, waarvan hun pro-
Duitsche landgenoot Carp, 'sprak. De be
richten zjjn tot nu toe vrijwel alleen Oos-
tenrijksche. Kaar daaruit vernemen we nu,
dat Nagyszchen (Her ma nu s-tad t) en
Sepsi-Szent-György bezet rijn. Dat is ge-
I beurt „in overeenstemming reet 'den alge-
fficeneu toestand."
Op den Balkan schijnen inderdaad de Ser
viërs minder last te hebben ran de Bulgaren.
Misschien dat troepen uit de buurt van Sa-
Joniki naar 'de Roemeer.sche grens zjjn over
gebracht.
Bij Ostrove zonden de gerviërs de Bul
garen een gevoeligen klap hebben toege
bracht, naar de „Times" uit Saloniki ver
leemt.
De Fra nsche pers blijft er op aandringen,
dat Sarrail zich van uit Saloniki zal 'doen
gelden.
in a 1 onki zelf beeft hij 't nu ook
druk. De nationale vrijwilligers hob
hen het te kwaad gekregen met de
geregelde Grieksche troepen. Elk
der partijen had twee dooden. Om verdere
herrie to voorkomen is Sarra! tussehenbeide
gekomen en nu fijn de Grieksche troepen.
1500 man, met 11 officieren, geïnterneerd
in een kamp te Zeitunlik. De officieren be
nouden hun degen en hebben hun woord ge-
j jeyen zich niet in de zaak der revolution-
hairen te zullen mengen. 1
Een En ges c h-Fra n s c h e vloot is
Voor Piraeus verschenen. Hot zijn dertig*
fjchepen. Of die indruk moeten maken op'
de Grieksche regeering?
Over hun gisteren gemeld succes aan hot
ABukasusfront zeggen de Turlcon onS
"iets meer, We willen hier het Russisch comp
muniqué weergeven, opdat men het verschil
kan nagaan. Een tegenstelling met het Turk-
scho bericht, waarin gesproken wordt van
500Q gevangenen.
Het Russisch 'bericht luidt:
„Ten westen van Gumersj Hané tn van
Erzindzjan, zijn de Turken tot het offensief
overgegaan, doch overal teruggeslagen. Ook1
ten westen van Ognot is een vijandelijke
aanval gestuit. Bij dezen aanval waren 4
Turksche regimenten door het front van een
onzer Turkeslansche regimenten heengebro-
k'en, en voerden het geschut er van mee,
doch 'dit dappere regiment wierp door een
onverwijlden tegenaanval met de bajonet
den vijand terug, bezette zijn oude stelling
weer en hernam ook het geschut, dat dade
lijk op de Turken begon te sehiéten. De vij-
fmd heeft groote verliezen geleden."
Do bcnoemisi»: van Hiudenbai'g.
Uit Boedapest wordt aan den"„Lok. Anz."
geseind, dat de correspondent van „Az Est"
te Weenen over de benoeming van Hinden
burg meldt, dat, naar men in gezagheb
bende kringen verklaart, de politiek van
Von Betbnmnn HolJweg gezegevierd heeft.
Gelrik bekend is, heeft de rijkskanselier in
diens rede van November Verleden jaar.
zich uitgelaten, dat met alle mogelijke kracht
tegen Rusland "moest worden opgetreden. In
ingewijde kringen weet mén, 'dat veldmaar
schalk Hindenburg dezelfde meaning is toe
gedaan. Men ziet dan ook in zijn benoeming
tot oppersten leider het bewijs, dat dit stand
punt gezegevierd heeft.
De Fransche pers bespreekt met voldoe
ning do ongenade, waarin Falke'nliayn, de
vader van h'et offensief tegen jVerdun, is
gevallen. Zij brengt in herinnering, dat Fal-
kenba^n den vorigen winter bot plan van
een offensief aan het westelijk front door-
dréef tegen Hindenburg in, die Rusland te
lijf wilde. De vervanging van Fajkenhayn
door Hindenburg is, om zoo te zeggen, "de
officieele erkenning van de Duitsche neder
laag bij Verdun. Zij herinnert verder aan
een onlangs versohenen officieuse Duitsche
nota, waarin de mogelijkheid werf bespro
ken van een strategische verkorting van
hot Westelijke front, en merkt op, dat alleen
het gezag van Hindenburg een dergelijken
maatregel zonder al te zeer ontmoedigenle
uitwerking kan doen aanvaarden.
Deze berichten vullen elkaar aan. We
moeten nu afwachten in hoeverre deze ver
wachtingen in vervulling zullen gian. In het
oosten zouden de Russen dus de handen vol
krijgen. En in het westen zou dan 'een terug
tocht der Duitsch'ers te wachten zijn. Dat
laatste lijkt wel een beetje heel vreemd,
maar. wel is juist, dat alleen van Hinden
burg zoo iets zou worden geduld.
De vijfde llaitsche ooz-Iogslocmug.
De 4y'j pCts. schatkistbiljetten, die tegen
een koers van 95 pCt. naast de 5 pCts.
Duitsche rijksleening .zullen worden uitge
geven, zijn bij uitloting.aflosbaar in de jaren
1923 tot 1932.
Verder wordt nog bekend gemaakt betref
fende de leening, dat dé stortingen a's volgt
moeten geschieden: 30 pCt. op 18 October,
20 pCt. op 24 November, 25 pCt. op 9
Januari én 25 pCt. op 6 Februari. De in-
teekeuaarS kunnen de ingeschreven bedra
gen van 30 September ai geheel storten.
Terwijl het gemeentebestuur van Berlijn,
voor de stedelijke spaarbank op de eerste
Duitsche oorlogsleening voor 30 millioen,
'op de tweede voor 40 millioen, op de derde
voor 48 millioen, op de vierde voor 50
millioen gefeekend had, heeft het gisteren
besloten op de nieuwe vijfde oorlogslooning
I voor 60 millioen mark in te schrijven.
Voor 60 millioen mark zullen voorloopig
ook teckenen de Landwirthsch'aftlicha Zen-
tral-Darlehnkasso ,en de bij haar aangesloten
Spar- cn Darlehnskasseh-Vereine (Raiffc-r-
sc-n Organisation).
De A. E. G. te Berlijn, schrijft weer in
voor 10 millioen mark. ovenzoo de' Bochu-
mer Verein für Bergbau und Gussëthahl-
fabrikation en de stedelijke spaarbank yan
Elberfeld.
Dit zijn de eerste*, grootste inschrijvingen,
welk© zjjn aangekondigd.
De „Süddeutsche Correspondenz" deelt
mede, dat er na de oorloraverklaring van
Roemenië velen in Duitschland liet veiliger'
achten hun geld.zolf te bewaren, 'dan op do
vijfde oorlogsleening in te. toekenen,
Koulrcg ïfeïdizsaud cn Dratinun.
Koning Ferdinpud van Roemenië is in
Augustus 1S65 geboren als zoon van prins
Leopold van Hohenzollern-Sigmaringen. Door
zijn moeder, prinses Antónia van Portu
gal, is hjj verwant aan het huis Saksen-
(Joburg Gotha, terwijl zijn vrouw, koningiu
Maria, een Engelscke prinses, dochter van
den hertog van Edinburgh, een vólle nicht
vpn koning George en den tsaar is. De
vorst, 'die in October 1914 den troon be
klom, heeft drie zoons en drio dóchters;*zijn
voornaamste bloedverwanten zijn de koning
vail België en koning Ferdinand van Bul
garije.
Minister-president Bratianu, in 1866 ge
boren, studeerde te Boekarest en Parijs voor
ingenieur. Na korten tijd bij de Ro'emcen-
sche staatsspoorwegen werkzaam te zijr. ge
weest ,wijddo hij zich aan do politiek en
werd in 1S95 door de liberale partjj in de
Kamer gekozen. In het volgende jaar werd
hij minister van Openbare Werken in 't
kabinet-Sturdze". Sturdza trad in 1899 af,
doch in 1901 weder, aan het bewind geko
men, benoemde bij Bratianu tot minister Van
Enitenlandsche Zaken. Na den boerenopstand
in 1907, bracht Bratianu als minister ran
Binnenlandsche Zaken de noodige hervor
mingen tot stand.
In 1908 werd hij leider ran de liberale
partij' en minister-president, nadat Sturdza
om gezondheidsredenen was afgetreden. In
1910 deed hjj' afstand. In 1913 diende hij
tijdens den Bulgaarschen inval als kapi
tein in het leger. Na den val van het Ministe-
rie-Majorescu en na 'de onderteekëning van
het verdrag van Boekarest, kwam hij aan het
hoofn to stja3n van het tegenwoordige libe
rale Kabinet.
Sen voorzichtig koning.
Dc „Vorwarts" schrijft:
„Do Roemeensche koning heeft niet al
leen in de politiek d.en bekenden handels
geest .zijner landgenooten alle eer aange
daan, maar ook in zijn particuliere aange
legenheden de „zorgzaamheid van een fat
soenlijk huisvader" betracht."
De „Deutsche Tageszeitung" schrijft:
„Naar aan de Beurs verluidt, heeft do
koning van Roemenië hier bijtijds zijn te
goed opgenomen."
Deze verstandige heer, dien de Duitsche
pers zoo ijverig aan de schandpaal nagelt,
is een In Duitschland geboren prins uit
het huis Hohenzollern-Sigmaringen. Zijn fa
milieleden" hier te lande zijn, volgens do
„Berl. Lokal-Anzeiger", door do oorlogs
verklaring als „door een bliksemstraal uit
een helderen hemel" getroffen. Zijn vrouw
is gesproten uit het hertogelijk geslacht
van Saksen-Coburg en Gotha."
De koningin van Roemenië aan het woord.
De koningin van Roemenië heeft, naar
de „Voss. Ztg." uit Bern wordt medege
deeld, aan een Amerikaansch journalist
bet volgende verklaard
„Ik en de koning hebben zware tijden
doorgemaakt, daar hij noch ik Roemeuicrs
zijn. Velen verbeelden zich, dat enze af
komst cn onze familiebetrekkingen op onze
houding invloed zouden uitoefenen; maar
dat is niet waar. Wijwenschen niets an
ders dan het geluk van Roemenië cn wij
gaan uitsluitend te rade met het Roemeen
sche belang, omdat wij weten wat onze
plicht is en welke taak de omstandigheden
ons op de schouders gelegd hebben. De
koning en ik zijn het in alles volkomen
eens. Wij willen een groot cn gelukkig Roe
menië en wij verlangen dat onder onze
souvereiniteit, zijn wettige aanspraken in
vervulling zullen gaan".
De inzichten van den Paos.
Dc kardinaal-staatssecretaris Gasparri
heeft aan ee<n vertegenwoordiger van bet
„Journal" de taak van den Heiligen Stoel
gedurende den oorlog en zijn houding je
gens Frankrijk duidelijk gemaakt.
De kardinaal gewaagde met warmen lof
van de vaderlandsliefde der Fransche
priesters. Vervolgens zetto hij de denk
beelden van den Paus betreffende den
oorlog uiteen, die zeer helder en zeer een
voudig zijn. De Paus wensehte het herstel
van een rechtvaardigen en duurzamen vre
de, zonder onderdrukking der volkeren,
cn waardoor rekening wordt gehouden met
hun wenschen en verlangens. Daarbij wil
bij een strikte'neutraliteit betrachten, be
zield met een bijzondere welwillendheid je
gens de katholieke naties, Frankrijk, Po
len en België, die het meest zullen lijden,
juist omdat ze katholiek zijn.
De kardinaal verklaarde, dat de Paus
de schendingen vaal hot recht yeroordeel-
do, cn eindigde aldus
„Deel aan da, Franscho katholieken me
de, dat de Heilige.Vader hen niet vergeet
in zijn giften enigebeden en hun zijn ge
negenheid blijft: toewijden, daar hij zich
steeds herinnert, hoe Frankrijk in het ver
loop zijner lange on roemrijke geschiede
nis den schoonen naam van „Oudste doch
ter der Kerk" verwierf.
önui' ooft.
De Berlijnsche bladen klagen over do
hooge ooftprijzen, die drieinaal hoogcr zijn
dan vroeger. Een reden voor deze prijsver-
hooging bestaat cr niet, naar do „Lokal
Anzeiger" opmerkt. De stijging der
arbeidsloonen kan er geen invloed op bob
ben. De prijzon worden eenvoudig zoo
hoog gesteld cn door alle belanghebbenden
zoo hoog gehouden, omdat alle andere
artikelen ook zoo duur zijn, omdat _do
bevolking bij gebrek aan andere levensmid
delen wel voor een deel vruchten als voe
dingsmiddelen moet gebruiken en omdat
niemand zich geneert om de bevolking
precies zooveel af te nemen, als er uit de
afnemers nog geperst kan worden."
Soeialisiiaclïe vreslsg-Tar-jndcriusen.
Naar de „Vorwarts" meldt, zijn in ver
schillende deelen des rijks druk bezochte
vergaderingen gehouden, waarin op vrede
aangedrongen werd. Overal werd de eiscli
om een vrede zonder annexaties te sluiten,
krachtig toegejuicht. Een der sprekers, de
Rijksdag-afgevaardigde Kappler, zcide, dat
de „reëele waarborgen" tegen een herha
ling der de volkoren teisterende catastro-
pho, in een oisch tot ontwapening in allo
staten en dc oprichting van een interna
tionaal gedwongen scheidsgerecht zijn
gelegen.
Be MüiitacSie reqraïsitics.
Een Duitsch soIJaat van een reserve- re
giment van de 117e divisie schrijft in een
brief: Frankrijk heeft tot nu toe heel (vat
geleden. In een textielfabriek, waar wij twee
dagen ingekwartierd waren, 'heeft de Duit
sche staat meer dan 30 millioen mark ivol
in beslag genomen. In die streek waren
zes dergelijke fabrieken.
Onzo buit in dit gebied moet twee mil
liard mark waard zijn.
Nieawe i-eqciisUie3 te Brnsscl a. s.
Do Duitsche overheid to Brussel hoeft
een verordening uitgevaardigd, volgens wel
ke alle winkeliers verplicht zijn, al hun voor
raden geweven goederen, wollen- en tricot-
artikelen, linten, handdoeken, zakdoeken,
beddelakens, handschoenen, bouffantes, enz.
op te geven.
Dat zal dan binnenkort wel worden op-
geëischt. -
De „Vorwarts" zogt, dat de Rijksdag, .die
destijds tot 26 September is verdaagd, pas
ia" de eerste helft van October weer bijeen
komt. Welke ontwerpen hij tor behandeling
zal krijgen, staat nog niet vast; alleen een
voorstel tot verlenging van de wetgevende
periode is stellig to verwachten.
Drinkwaterleidingen.
Ingediend is een wetsontwerp tot beschik
baarstelling van gelden voor don aanleg van
drinkwaterleidingen.
In de Memorie van Toelichting deelen
de Ministers van Binnenlandsche Zaken en
van Financiën mede, dat van Rijkswege do
'aanleg van waterleidingon in do laatste
jaren door verschillende middelen krachtig
is bevorderd. De gelden, daarvoor uitgetrok
ken op de begrooting van Hoofdstuk V, stel
len de P.ege&ring in staat, plannen voor
drinkwaterleidingen door liet Rijksbureau
van drinkwatervoorziening zelf te doen op
maken, of in de kosten, verbonden aan het
opmaken van dio plannen, aan belangheb
benden bijdragen te vorleenen.
Thans zijn plannen gemaakt of in be
werking voor den aanleg van een betrekke
lijk groot aantal intercommunale waterlei
dingen. Als voornaamste daarvan mogen
worden genoemd, die voor do provincies
Groningen en Friesland, die voor Midden-
Noord-Holland, West-Friesland, Schouwen
en Duiveland, Walcheren, Zecuv.'sc.li-Vlaan
deren, Zuid-Limburg on Oostelijk Gelder
land. Bovendien vaJt nog te noemen hot
plan voor èen Centzen1-Waterwerk in Zuid-
Holland, Noord-Holland en Utrecht.
'De Regeering heeft bij h'et toezeggen van
haar steun voor den aanleg van waterlei
dingen steeds als eersten eisch geste!!, dat
een voorzichtig opgemaakte' rentabiliteits-
berekening, de verwachting moest wettigen,
dat de waterleiding op deri duur finan
cieel bestaanbaar zal zijn.
Bij het uitwerken der verschillende plan
nen voor 'drinkwatervoorziening door of
-onder toezicht van liet Rijksbnreiu, is ge
bleken, dat een rentevoet van 4U>' pCt. eon
zoodanig'en financieelen opzet der onderne
mingen gedoogt, dat op aannemelpke gron
den kan worden verwacht, dat zjj op den
duur zich zullen kunnen bedruipen.
Het aangeboden ontwerp van wei heeft
ten doel den betrokken provinciën en ge
meenten de noodige zikerheid te verschaf
fen, dat zij de benoodigUe gelden tegen 4?/e'
pCt. rente van den Staat kunneu leenen. Op
haar beurt kunnen dp provinciën on de ge
meenten de aldus verkregen gelden weder
voorschieten aan de ondememing'en, die de
waterleidingen zullen aanloggen cn exploi-
teeren.
Van .een betoog, hoezekr liet in het alge
meen belang is, dat waterleidingen worden
aangelegd in de streken, waar tfezo thans
nog ontbr.eken, rneonen do Ministers zich
gevoeglijk te kunnen onthouden.
De voorgesteldei maatregel, zal, naar ver
moed mag worden, den Staat niet op groote
uitgaven komen te staan, althans niet DP
uitgav.en, die niet in juiste verhouding zou
den staan tot hei groote algemeen belang,
bij den aanleg van da waterleidingen be
trokken.
Komt het aangeboden ontwerp ran wet
tot stand, dan zal do Staat den betrokken
provinciën cn gemeenten bankiersdiensteh
bewijzen, door het vorschaffon van de be-
noodigde kapitalen en afthans indien de
rente, waartegen do Staat zelf geld moet
opnemen, hooger is dan de rente, die de pro
vinciën .en gemeenten den Staat zullen ver
goeden steun verleenen daor te gemoet te
komen in de uitgaven voor rente. Beide
diensten behooren streng uiteen te worden
gehouden, gelijk zulks trouwens ook ge
schiedt bij de uitvoering der Woningwet, wat
betreft het toekennen van voorschotten on
bi|dragen ingevolge art. 33 dier wet. Het
ligt dan ook in de bedoeling van de Minis
ters, dat do voorschotten, die ingevolge
art. 1 zullen wol-don verleend, worden uit
getrokken op Hoofdstuk VII B der Staats-
begrooting on de bijdragen, die ingcYo'.ge
art. 3 zullen worden toegekend, op Hoofd
stuk y dier begrootiug."
Het ligt voar de hand, dat de Staat z\jn
tusschenkomst als bankior niet zi! verlee
nen in ^dio geVallen, waarin provincie en
gemeente' zeiven tot of onder oen rente van
J.Vz' kunnen leenen.
In hot ortverhoopta gaval, dat a'le pro
vinciën en gemeenten, waarvoor thans ern
stige plannen yoor waterieidingaanlog be
staan, gebruik zouden maken van de in art.
1 in uitzicht gestelde voorschotten, zou,
naar een zeer globaJo raming, oen totaal
bedrag yan ongeveer 26,5 millioen guldon
beschikbaar gesteld moeten worden.
Bit bedrag is als volgt berekoad: wafer-
fefding provincie Groningen 7 millioen, id.
Midden-Noord-Holland 2,5 millioen, id.
West-Friesland 2 millioen, id. Schouwen en
Duiveland 1 millioen, id. Wa'.ohorön 2 mil
lioen. id. Zoeuwsch-Vlaanderoii 2 5 millioen,
id. Zuid-Limburg 4 millioen, il. Oostelijk
Gelderland 4 millioen ea verschillende klei
nere ondernemingen 1,5 millioen, te zamen
26,5 millioon.
Hierbij is nog to voegen 8 millioon voor
een Centraal-Water ver!; voor Zuid-Holland,
Noord-Holland en Utrecht; Het totaal be
drag, waarvoor ten behoeve van den aanleg
van waterleidingen eventueel een beroep op
liet Rijk zou kunnen worden gedaan, wordt
daardoor 34,5 millioen.
Bovendien bestaan nog ernstige p'.annén
voor den aanleg van een waterleiding voor
een gedeelte van do provincio Friesland. Do
globale kesten daarvan echter kunnen thans
nog niet worden opgegeven.
Wat betreft d.e aflossing van 'de verleende
voorschotten wordt nog opgomerkt, dat het
in de bedoeling van de Regiering ligt do
geleidelijke terugbetaling dier voorschotten
to doen voorschrijven, r.oodra ea nr.armato
de .exploitatie-uitkomsten lier ondernemin
gion do belanghebbenden drartoo i; staat
stellen.
Het ligt in de bedoeling der Rogeering,
dat het thans aangeboden ontwerp, nadat
het wet zal zijn geworden, geen verandering
brenge in da wijze', waarop tot nu too de
aanleg van drinkwaterleidingen van Rijks
wege is bevorderd.
Ëemengd Nieuws.
Een typisch incident. Men.
schrijft ons uit Amsterdam:
In de Kinkerstraat had op den "Joningin-
nedag een typisch incident plaats. De
Oranje-nationale huisheer, die in het bene
denhuis "woonde, had- de vlag uitgehangen,
maar drie hoog, dio recht op Jea zolder,
heelt, kon zich daar niet mee vereenigen
haalde de vlag in. Zoo gebeurde het een
.keer of zes, dat de vlag werd uitgestoken,
.om tien minuten later vroor te worden in
gehaald. Het einde was, dat de huisheen
capituleerde.
Dit is deselfde huisheer, die indertijd zijn;
gevel volplakte met aanbevelingen yoor den
anti-revolutionairen Tv/ee 1 e-Kamer-candi-
daat mr. Tyman de Vries, terwijl het socia
listische driehoog den gevel met aanbeve
lingen voor Vliegen beplakte. Zoo zal het
tijd word,en. dat men bij het aangaan van
«een huurcontract er ook rekening meo houdt,
wie het recht van vlag-uitsteken 'heeft, eni
wie dat van aanplakken.
Ten huize van den bakker Van;
.Wijngaarden, aan den Rotterdrmschen weg
nabij Delft, is vannacht inbraak gepleegd.-
De inbrekers verschaften zich' den toegang
door het opschuiven van een raam. In een'
kamer, waarin vijf personen sliepen, is een'
ka-st opengebroken en daaruit een geldkistje,;
inhoudende f 60, alsmede eenige geldswaar
dige papieren, gestolen. De inhoud van de!
toonbanklade is eveneens door de dieven'
medegenomen.
B ij den h e v i g e n storm, die i n'
Zuid-Limburg woedde, is de prachtige laan
van het kasteel van den graaf De Ge loos te;
Eysden, geheel verwoest. Een derde ge
deelte van al het op de boomen hangendef
fruit is afgewaaid. Sommige boomgaarden
zijn bijna geheel leeg.
Door li e t verspringen van een'
wissel geraakte Donderdagavond ongeveer
acht uren, een locomotief van de stoomtram!
Den IlaagVoorburg uit de rails, waar
door de weg werd versperd en de dienst'
belangr^ke vertraging ondervond. Eerst te
kalftien was de weg weer vrij.
In verband met de serenade in Den Haag,
ontstond .er oo dat uur een opeenhooping van
reizigers, voor wie dit ongeluk al zeer on
gelegen kwam.
Persoonlijke ongelukken hadden niet plaat:.
D e 69-j a r i g e H. B. S m i d t werd
gisteren op den Terborgsclienweg door de;
stoomtram aangereden en onmiddellijk' ge«-
dood. De man was doofstom en had dus do.
signalen niet gehoord.
Een schaking. Sedert 6 Aug.
werd te Middelburg vermist de 16-jarige T.:
G., welk meisje zonder toestemming barer
ouders Middelburg hal verlaten. Op ver
zoek van den commissaris van poVt'e is het
meisje IW-oensdag te Koewacht aangehouden
en naar Middelburg overgebracht, waar Zij1
weer onder het ouderlijk gezag werd ge
steld. Het bleekdot zij destijds met der1
20-jarigen koopman F. D. de S.f dio be-*
loofd had haar te trouwen, Middelburg ver
laten heeft. Nadat beiden langen tijd dooi;
rond to zwerven en de nachten in schuren'
en dergelijke door te brengen, zich voor
do politie hadden schuil gehouden, kwamen
z.jj eindelijk te Koewacht, de woonplaats'
van De S. Door den vader van "het meisje
werd een klacht ingediend wegens scha
king van zijn dochter, cn op verzoek van den'
commissaris van politie, is thans ook De S.
aangehouden en gevankelijk naar Middel
burg overgebracht.
D ci ge m c e n t e lij k e verordening
betreffende de verplichte 9-uur-winkelslui-
ting is gisteren'te Leeuwarden in werking
getreden,
Schleveuin&soii va s a c li e ws kwa-iv
tier. Do- woningnood in liet Scheve*
niagsch visschorskwartior mankte het nood
zakelijk, clafc nabij do haven, aan het oind
van don Westduinweg, van gemeentewege
'n aantal noodwoningen werd opgetrokken,
waar yolo gezinnen, een welkom tehuis
vondon.
Zijn ze al primitief, gezellig zijn deze.
huisjes wel. De meesto bevatten drie ka*
moTs en een keuken met W. O., d. w. z
twee kleine vortrekies als slaapgelegen
heid, en een groote re kamer meest als heb
woonvertrek ingericht-, terwijl do keuken,
als uibbouwtjo aan den voorkant, toegang
vorlccnt'. Beha Ivo k c okgel egenli cd d in do
keuken is er een stookplaats, terwijl de
verlichting overal gas is.
Dezo noodwoning-en, dio gemiddeld een
2.50 per week doen, zijn opgetrokken in
zeven rijen van totaal 74 huisjes en uit
gevoerd in steen cn hout van groene en
bruine beeohilóbring, zoodat het geheel
een vro cl ij-kon aanblik oplevert. Of die
mensehm hot- er naar hun zin hebben?
,,Bost meneer", verzekerden zij. „Alleen,
ziet u, die kleine tuintjes, cla's nou niks
voor ons mensdhen, hè? We hebben dan
maar liever een plaatsje waar we kunnen
wasschon en schrobben, want dat zand gaat
overal an kleven". Dat was wel liet conigo
bezwaar van deze propero Hollandscho
huismoeders en zij vonden het clan ook
niets onaangenaam, als ze, zooals denkelijk
het geval zal zijn, nog tot Februari bier
moeten huizen. Dar: echter gaan zij naai
het rieuw-verrijzend visscbersdorp langs
liet Yerverschingskanaal, waar to oliën
tijde een 170 woningen gereed moeten zijn
de cc-rsto van een 900 daar in den lloop
dor jaren te bouwen huizen, die in don
woningnood zullen voorzien
KUNST, LETÏESEff tiir""*™
Jol: au «ïe aïeestc:'.
Gister was de heer Joh. de Mssstcr esn
kwart eeuw als lid der redactie do „N.
R. Ct.' verbonden. Aangezien de heer L)e
Meester er de voorkeur aan gegeven heeft,
j dezen dag, die voor hem een feestdag had
kunnos zijn, zonder uiterlijk huldebetoon
I to doen voorbijgaan, volstaat dc „N. li. Ct.''
met de simpele mcdëdeeling van het feit.
