Nederland en de Oorlog.
No. 17313.
LEIDSCH DAGBLAD, Zaterdag 5 Augustus.
Tweede Blad. Anno 191ö.
Brieven van een Leidenaar.
Binnenland.
Brieven uit Parijs.
DLXXXIIL
i Juist op 3eh dag, dat jte volkeren liet
derde vreeselijke oorlogsjaar ingingen, ty-of
het mij, dat het voorplein van het station
,van de Holl. Spoor vol lag met boffers, plan
den, doozen, huisraad, etz., toebehoorend'
aan menschen, die onderweg waren naar een
of andere badplaats, in dit geval Katwjk of
'Noordwijk en wier bagage hun voorafging of
volgde. De Gids van Vreemdelingenverkeer,
met wien ik over dit eigenaardig verschijn
sel sprak, deelde mij mede, dat hij het zoo in
feen jaren gezien had. Het reizen en vooral
et korter of langer tijd verblgfhouden van
menschen in enkele uitverkoren plaatsen, is
in dit oorlogsjaar grooter dan het ooit in
normale jaren is geweest, meende hjj.
Epn onderzoek, dat ik door toevallige om
standigheden moest instellen in de twee na
bijgelegen badplaatsen Katwijk en Noordwijk,
bevestigde deze opvatting. Daar is op bet
oogenblik geen plaatsje meer onbezet en de
pensionprijzen en kamerhuren zijn er sinds
enkele weken zelfs met 40 pCt. opgeslagen.
In Scheveningen en Zandvoort is het pre
cies gelijk. In de mooie streken in het mid
den en in het Oosten van het land zit het
eveneens vol. De Friesche meren vormen
een bijzondere attractie en Zuid-Limburg, dat
in do laatste jaren weder iets van zijn groute
aantrekkelijkheid had verloren, deelt nu weer
In de gunst. Tav co factoreu, die in nor
male tijden niet in aanmerking komen, heb
ben daartoe medegeAverkt. Monschen, an
ders gewoon haar het buitenland te gaan,
Zijn nu genoodzaakt in het land zelf de va
cantia door te brengen en tal van buiten
landers zijn de misère van hun eigen land
ontweken en trachten hier in de verstrooiing
het leed, dat hun vaderland drukt, te verge
ten. Vooral Scheveningen moet, naar mij'
verzekerd is, tegenwoordig zoo'n metropool
zijn van allerlei landaard en taal.
Doch ook als men deze factoren uitscha
kelt, komt men nog tot de gevolgtrekking,
dat er dezen zomer meer uitgegaan wordt, als
voor den oorlog. Steekt men zijn licht op bij
personen, die de loketten aan de stations
bedienen of reisbureaus hebben, dan krijgu
Uien ook een krjk op de soort van reizigers.
Het zijn nu niet bij voorkeur de menscnjes,
die één of twee dagen, hoogstens een week
uitgaan en anders heel wat drukte aan de
stations veroorzaken, het zijn de lui, die we
ken en maanden van het goede vacantieleven
genieten.
Was de verhouding van 3de-klassê-reizi-
gers tot die der tweede en eerste klasse
vroeger bijvoorbeeld pis 8, 2 en 1, nu kan
men de cijfers haast omkeeren. Het gebeurt
Üat reizigers met 2de-klasse-kaartf>n, om
toch mee te kunnen reizen, naar een leegen
of balfleegen 3de-klasse-eoupé worden ver
wezen.
Goedkoope uitstap- of vacantiekaarten Avor-
den dan ook niet meer uitgegeven.
De oorzaak van een eu ander ligt a-oor de
ind. De oorlogstoestanden veroorzaken een
geduchte prijsstijging, waardoor de gezin
nen met kleine inkomens het meest worden
getroffen.
Het wordt in arbeiders- en kleine amb
tenaarsgezinnen hoe langer zoo meer een
reuzentoer met bet gewone week- of maand
geld rond te komen. Er kan geen enkel
uitstapje af. Doch daar staan tegenover de
grootc en kleine winstmakers, rechtstreeks
of indirect. Ze zijn er meer dan men opper
vlakkig zou denken, wat ons toch ook* weer
niet behoeft te a-erwonderen, als we beden
ken, hoe samengesteld onze maatschappij is.
En Avis het breed hoeft, laat het meestal
breed hangen. Wie vroeger derde klasse
reisde, gaat nu een kilometerboekje 2de
klasse nemen 'en de eecste-ktasso-coupé borgt
in h.t derde oorlogsjaar menschen, die er
vóór flwee jaar niet eens over gedroomd
zouden hebben, ooit op die mooie roods
kussens te mogen zitten.
Zoo gaan we het derde oorlogsjaar Aveer
in. Ze moorden daarginds mot vernieuwden
lust en vechten er op los a raïson van
vier dooden of zwaar verminkten per minuut.
Tenvijl pr hier duizenden gezinnen zijn,
waarvan de huisvrouw niet weet, hoe zs
de twee einden der week aan elkaar zal
knr-pen en do regeering maximumprijzen
instelt en opheft, consenten verleent eu in
trekt, lachen honderden in hun vuistje en
zouden een schrik op het lijf krijgen als
ze straks de vredesklokken onverwacht hoor-
'den luiden.
De oorlog is wel geen „fris3che, vroolijke
krijg" gebleken, zooals de Duitsche kroon
prins in zijn militairistiscken waan eenmaal
droomde, maar hij is toch, tegen de ver
wachting in, voor velen in neutrale lauden
een bron van win- eu baatzucht geworden,
die op haar beurt weer zucht tot sveelde
en genot met zich meebrengt.
Do groote vacantierace is een der vruch
ten er van.
Het lijkt zoo mooi, dat er zooveel geld
ons land binnenstroomt. Of het echter tot
zegen gedrjen zal, staat nog te bezien. Men
spreekt van het zedelijk kwaad, van de
geestelijke verwording, die de oorlog te
weeg brengt in landen, waar de krijg woedt,
maar zouden ook wij er ook Avel geheel
aan ontkomen?
In ieder geval doet het zeer onaange
naam aan, te midden van de winstmakenda
en daarom genotzoekendo menschen, mede
als Pen gevolg van de oorlogstoestanden,
gevallen te moeten constateeren van onder
voeding en gebrek, gevolg van do abnor
male prijsstijging, waardoor aan anderen
weer groote winsten in den schoot vallen.
Daar is niets aan te doen, zegt men. Wij
kunnen de gerechtvaardigde en ongerecht
vaardigde winstmakers toch niet dwingen
van hun overvloed meo te dealen aan huu
medeburgers, die er onder lijden?
Maar kan de overheid het dan niet doen?
Staat on gemeento zitten ook om geld te
springen. Waarom heeft men al niet Iau»
een flinke oorlogswinstbelasting geheven?
Koudon avo ook niet een keusohe reisbelas-
ting heffen?
Juist in den tiid. dat de Zogoede ingë-_,
zotenen zich opmaken om hun geld buiten
de gemeente te verteren, gaat de gemeen
teraad van Leiden den gasprijs verhoogen,
waarmede zelfs de arme muntgasgebruikers
niet onaanzienlijk worden getroKen.
Het zal wel noodig geweest zijn, anders
zou eer. zoo groote meerderheid onzer Vroe
de Vaderen er niet vóór gestemd hebben,
maar het heeft mij toch onaangenaam aan
gedaan, toen ik, daar nog over denkende,
zoovee! reisgoed Leiden zag verlaten \-an
menschen, die het er nu maar eens echt
vau zouden nemen. Zij hebben niet eens aa,n
één cent extra gasverhooging gedacht.
Mogelijk gebruiken ze ook geen gas meer,
nu de electrisclie verlichting zooveel gemak
ken geeft.
Een avontuurlijke reis.
Onder de passagiers van de mailboot
„Koningin Willi el mina", die Maandagmid
dag op een mijn is geloopen on gezonken
bevond zich een 19-jarige jonge man, een
Belg, op weg naar Engeland en vervol
gens naar Frankrijk, om daar mede t-e gaan
helpen in den grooten strijd. Kort voor
zijn vertrek deed hij ons het volgende
verhaal
Sedert Januari 1911 had hij in Duitsch-
land gewerkt. Toen in het laatst van Juli
1914 het Duitsche leger gemobiliseerd werd
en alles er op wees, dat een oorlog onver
mijdelijk was, trachtte hij de grens te
overschrijden en zijn geboorteland te be
reiken.
Geen. gehoor gevende aan de-n aanroep
van oen Duit&ehcn schildwacht werd hij
in een been "geschoten en 10 weken lang in
een gevangenis opgesloten.
Na zijn ontslag uit de gevangenis deed
hij weer een poging tot ontvluchting, doch
werd' opnieuw aangehouden en in een in-
terneeringskamp opgesloten. Op 15 Dec.
werd hij daar los gelaten en te werk ge
steld op een gasfabriek te Viersen. Zijn
verdiensten waren daar vrij goed. Hij
moest 3.50 mark kostgeld per dag geven
en kocht dagelijks van smokkelaars nog
voor 2 mark levensmiddelen.
Dinsdagmiddag, d>en 25sten Juli, vroeg
hij vrij om een costuum te gaan koop en.
Met het nieuwe pak aan toog hij opnieuw
naar de grens, alwaar hij 's avonds 11 uur
kans zag over te steken.
Niet zeker wetende waar hij zich bevend,
verborg hij zioh in een moeras om het dag
licht af te wachten. Maar hij kon het niet
langer dan een uur in zijn netelige positie
uithouden.
Op goed geluk ging hij op weg. Door de
duisternis niets kunnende onderscheiden,
viel hij in een put, waarin toevallig een
bende smokkelaars een conferentie hield.
Een van hen nam hem mee naar zijn wo
ning, waar de jonge man 4 boterhammen
met spek nuttigde, een waTe tractatie. Na
dit ontbijt ging hij op weg en droogde zijn
lel eer en bij een steenoven.
Toen hij weer toonbaar was, begaf hij
zich naar Venlo, waar hij zijn: maag in
evenwicht bracht. In 6 uur tijds verorberde
hij daar 1 pond bloedworst, een half pond
spek, 1 pond ham en 12 broodjes.
Donderdag -kwam bij te Ylissdngen aan
en scheepte zich Maandagmorgen op do
„Wilhelraina" in. („Mi dei. Ot.")
Uitwisseling; Engelsclie en Dnitsche
gevangenen.
Uit Rotterdam meldt men aan de „Tel."
De eerstvolgende uitwisseling van En-
gelschc en Duitsche zwaargewonde krijgs
gevangenen over Hoek van Holland zal
plaats hebben 7 en 8 dezer.
De Engelschen komen 7 dezer per extra
trein via Esschen—Rotterdam te Hoek van
Holland 's middags 1.50 aan, terwijl de
Duitschers van daar 8 dezer 's morgens
5.17 vertrekken, en ongeveer 8.50 te Es
schen zullen aankomen.
Duurtetoeslag.
Door den heer Marehant is naar aan
leiding van de mededeeling van. den minis
ter van Landbouw enz. in de memorie van
Antwoord betreffende het z.g. 20 millioen-
ontwerp (levensmiddelenvoorziening), dat
de loonen. in tal van particuliere bedrijven
tijdens den oorlog belangrijk zijn verhoogd
en geregelde duurtetocslagen van beteeke-
nis worden gegeven d.d. 12 Juli j.l. ge
vraagd, ~of de regeering in dezQ^omstandig-
heden niet aanleiding vind om den duurte
toeslag voor ambtenaren en werklieden in
Rijksdienst te verhoogen.
De minister van Finajntfën, de heer Yan
Gijn, heeft daarop 2 Augustus 1916 het vol
gende antwoord ingezonden
De omstandigheden, waarop in de vraag
wordt gedoeld, waren der regeering niet on
bekend ten tijde van de behandeling va-n do
wetsontwerpen, waarbij de gelden voor den
duurtetoeslag voor ambtenaren en werklie
den in 's Rijks dienst, alsmede voor do on
derwijzers, werden aangevraagd. Hieruit
volgt, dat in die omstandigheden geen aan
leiding wordt gevonden om den thans ver
leenden duurtetoeslag voor ambtenaren en
werklieden in 's Rijks dienst belangrijk te
verhoogen.
In hoeverre heï na de uitbetaling van dien
duurtetoeslag noodzakelijk zal zijn opnieuw
een duurtetoeslag te verleenen en of deze
alsdan tot een hooger bedrag zal worden ver-
loend en aan een grootere categorie van
ambtenaren, zal tijdig worden overwogen.
Goedkoope cokes.
Evenals het vorige jaar wensoheh B.
W. van Groningen dé gelegenheid open te
stellen, om in de laatste maanden van 1916
en in de eerste maanden van 1917 goedkoope
cokes te verkrijgen.
Hoofden van gezinnen, die zich daartoe
aanmelden, en tegen wier toelating door B.
en W. geen bezwaar wordt gemaakt, kun
nen tegen den prijs1 vatt 55 Cent per. {LD.;
ongeklopte pokes bekomen'.
't Vorig jaar hebben 12.000 aanvragers
van de gelegenheid gebruik gemaakt.
"Waarscbynlyk wordt het geacht, dat in de'
wintermaanden aan ieder aanvrager totaal
9 H.L. kan worden verstrekt.
Aan de commissie van algemeenen on
derstand zal ook dit jaar weer kosteloos ten
behoeve van degenen, die voor de ontvangst
van cokes in aanmerking komen, cokes wor
den verstrekt-
Nederlands afzetgebied in Frankrijk
Yan allergewichtigst belang is het on
getwijfeld voor de Hollandsche fabrikanten
en producenten, met het oog op den oeco-
nomischen strijd die zich na den huidigen
oorlog zal ontwikkelen, zich in bevriende
landen een afzetgebied voor hun waren te
verzekeren.
Voor dé Nederlandsche nijverheid is een
uitstekend aTzetgefned te vinden in Frank-
rjrjk, waar de strijd tegen Duitscho artikels
stelselmatig zal doorgevoerd worden.
In de Fransche Rivièra wordt een ten
toonstelling geopend van stalen, catalogen en
tarieven: een "Y-aar inlichtingsbureau, be
stemd oin aan belanghebbenden tijdverhes
en moeilijke opzoekingen te besparen, om
aan de handelaars op practische wijze de
producten aan "te toonen, die zij kunnen
van noode hebben en aan het groot publiek',
die het tot koopers wil cple'den, een uitge
breide keus artikels- van allerhanden aard
voor te leggen, met aanduiding der firma's
waar men ze zich kan aanschaffen.
Inlichtingen nopens de tentoon: telling wor
den bereidwillig verstrekt door den algemee
nen commissaris, 27, Jtue Biscarra. Nice.
Negem maanden in gevangenschap.
De heer S. van Gelder, handelsagent te
Amsterdam, deelt aan het „Hbld." net vol
gende verhaal mede, omtrent het iu Duiteche
gevangenschap verkeeren van ^yn broeder
sinds 3 November 1915. Op dien datum
vertrok de heer J. L. van Gelder, manufac-
turierte Arnhem, naar Duitschland, om daar
katoenen stukgoederen te verkoopen, Zoo
als hy dat in den laatsten tijd herhaaldelijk
had gedaan. Toen hij het grensstat:on E!ten
passeerde en daar zyn pas liet controlee
ren, werd hj} vastgehouden op vermoeden
van 6pionnage en terstond overgebracht naar
Emmerik, waar hij in de gevangenis werd
gezet. De heer Van Gelder, die zich nooit
had ingelaten met eenige spionnage, werd
in een cel geplaatst, waar hem toch eenige
vrijheden werden toegestaan: hij mocht roo-
ken, mocht vrij door het gevangenisgebouw
zich bewegen, en ook naar huis schrijven.
Terstond toen zijn gevangenneming te Arn
hem bekend werd, werden door verschillende
stadsautorite it. n, door pverhe dspersoneji In
Den Haag en door den Nederlandschcn ge
zant in Berlijn alle pogingen aangewend,
de invrrjheidsstelliug van den gevangen Ne
derlander te bewerkstelligen."Niets mocht
echter baten en evenmin werd öp herhaald,
aandringen van advocaten en autóriteiten
inzage gegeven van de a.cten van beschuldi
ging- -
De gevangene werd ia het begin van
1916 van Emmerik overgebracht naar de
gevangenis te Duisburg; hier werd de be
handeling minder goed; de heer Van Gelder
moest in zijn cel blijven, mocht niet meer
rooken en de poeders, die hem in verband
met zyn minder sterke constitutie (hij werd
reeds eerder te Davos verpleegd) door den
geneesheer te Arnhem werden toegezonden,
werden ingehouden. En hoewel hem door het
General Kommando te Munster zooveel mo
gelijk faciliteiten waren toegezegd, ontbrak
het niet aan kleine plagerijen - speciaal in
verband met zijn godsdienstige overtuiging.
Einde Maart werd de lieer Van Gelder
door het Reichsgericht te Leipzig vrijgespro
ken van het hem ten laste gelegde; deson
danks werd èn door een der advocaten te
Essen, die zich voor de zaak hadden geïn
teresseerd, èn door Haagsche en Arnhein-
sche autoriteiten hier te lande bericht ont
vangen, dat de Duitsche militaire autoritei
ten hem nog niet uit de Militaire Sicher-
heitshaft wilden vrijlaten. Ook ontving de
minister van Buitenlandsche Zaken in Den
Haag bericht van onzen gezant in Berlyn,
dat de heer Van Gelder in Duitschland niet:
kan worden gestraft, omdat hij daar zich niet
aan eenig strafbaar feite tegen Duitschland
heeft sebuldig gemaakt; hij zou in Holland
valsche passen hebben verzorgd, een feit,
waaraan de heer Van Gelder, die in Arnhem
bekend stond als iemand met Duitschgezin-
do neigingen, zich nimmer heeft schuldig
gemaakt.
De Duitsche overheid is in dezen geen
oogenblik in overleg getreden met de Hol
landsche autoriteiteu en de zaak bjijft han
gen. Een Nederlander zit thans negen maan
den onschuldig in Duitsche gevangenschap.
Dnitsche spionnen allcrwege.
Wij spraken heden een kellner, meldt
do Rotterdamsche correspondent vau "de
„Tel.", die zooi juist uit Vlissingen gearri
veerd was en daar een eigenaardig avontuur
heeft meegemaakt. Onze zegsman is een Rot
terdamsche jongen, doch spreekt perfect tal
len. Toen hij in een koffiehuis aldaar éeU
Duitscher bediende, deed deze hem in het
Fransch een bestelling. De kellner ant
woordde ook in het Fransch. In het Duitsch
vroeg de Duitscher hem daarna, of hij niet
gaarne veel geld wildé verdienen, het kon
in een week tyds wel 400 gulden worden.
De kellner hoorde don Duitscher uit én
zie hier wat deze van hem verlangde.
Het Duitsche bestuur in België had ont
dekt, dat, ondanks de strenge afsluiting
der grenzen, nog steeds boodschappers over
kwamen, die allerlei mededeelingen uit het
bezette gebied overbrachten en van nieuws
voorzien de terugreis aanvaardden. Het
overdragen van nieuws bad meestentijds
plaats in yiissingsche koffiehuizen èn daarom
had de Duitscher zich in verbinding ge
steld met kellners uit verschillende café's.
In ieder café had men zoodoende; een of
twee' relaties gekregen. Zoodra de kellneï
iemand zag, wien hij er van' verdacht, dat
zij 'tot do koeriers behoorden, moest hyi
den Duitscher waarschuwen. Deze: zou hem'
dan in staat stellen' uit zyn betrekking tg
gaan en den verdachte te volgen. De op
dracht was dan te trachten den verdachte
te naderen en het te doen voorkomen, alsof
men zoo gaarne naar België terug wilde.
Desnoods kon men daar geld voor bieden.
Nauwelijks op Belgisch gebied, moet men
den koerier dan aanwijzen jian de Duitsche
autoriteiten en tevens de truc bekend ma
ken, waardoor het mogelijk was de grens
te overschrijden. Ten slotte moest men ook
de plaats opgeven, waar de grens gepasseerd
was. Zoodra de slag geslagen Was, zou men
het Judasloon in ontvangst kunnen nemen.
De Duitscher liet zich er over uit, dat
enkele collega's van den kellner op het
plan waren ingegaan.
Onze zegsman heeft voor het aanbod be
dankt, doch gaf er de voorkeur aan, ons op
de hoogte te stellen van deze intriges, op
dat de helden, die als koerier hun leven
wagen, gewaarschuwd zijn tegen de. prac-
tijken van rondjesgevende, vriendelijke
spionnen.
-Bij de Ned.-Herv. Gem. te Zevenhoven
is beroepen ds. R. Bartlemn, te Ënst.
Op 90-jarigen leeftijd is gisteren té
Amsterdam overleden de heer A. Duparc,
oud hoofdcommies ter Provinciale Griffie
van Friesland, oud-lid van den Gemeente
raad van Leeuwarden.
De heer H. van den Berg, arts te Haar
lem, was gisteren 25 jaar lid van den
Gemeenteraad aldaar. Namens een commissie
van ingezetenen werd hij gistermorgen door
den voorzitter der commissie, dr. H. L. van
Linden van den Heuvell, gecomplimenteerd,
waaiby de voorzitter den heer Van den
Berg een enveloppe aanbood aan welks in
houd de jubilaris de bestemming zou kunnen
geven die hem goeddacht. Bloemstukken wa
ren er voorts van B. en W. van Haarlem,
van het Witte Kruis en van den Bond voor
R.-K. Ziekenverpleging.
Bij kon. besluit is benoemd, bjj het wa
pen der artillerie, tot generaal-majoor, de
kolonel A. van Doorninck, van het wapen.
By kon. besluit is met-ingang van 1
November 1916 benoemd tot ingenieur van
het kadaster in de 4e divisie te Zufcphen
LI. de Vos, thans landmeter van het kadaster
te Amsterdam.
Door wijlen den heer J. Krol, 14 Juli
j.l. te Haarlem overleden, is aan de Maat
schappij van Weldadigheid te Frederiks-
oord f 5000 gelegateerd vrij van successie
rechten.
De gemeenteraad van Gcldermalsen.
loop leeg. De heeren: dr. A. Bloemsma, V.
G. A. van Gellioum, W. D. van Wijk, J.
W. Hilbron, H. Spaan, J. Borgers, D. Gran-
dia, N. A. van Beekum en A. A. van Val
beek hebben hun ontslag als lid van den
gemeenteraad genomen, zoodab alleen nog
lid is de lieer G. W. van de Water.
Volgens het versla-g van het .„Selskip
for Fryske tael- en schriftenkeImisse,' over
hef; dienstjaar 19151916, ls in dat jaar
het getal leden geklommen van 1296 tot
1424. Er zijn 17 kriten (afdeelingen), en bui
ten Friesland 30 Vereenigingen, waarvan
3 in Amerika, die buitengewoon lid van het
Selskip zijn.
In de afgeloopen wintermaanden is aan
6 openbare lagere scholen en aan één bijzon
dere school, buiten de gewone lesuren, ort-
derwijs in liet Friesch gegeven. Dat onder
wijs werd gevolgd door 43 jongens en 67
meisj es.
In de Donderdag gehouden vergade
ring van den Raad der gemeente Ambt-Doc-
tinehem staakten de stemmen over een voor
stel om Ged. Staten in gunstigen zin to
adviseeren omtrent het aanhangige wetsont
werp tob vereeniging van Stad- en Ambt-
Doe tin ehem.
Een der leden stemde tegen, omdat naar
zijn meening do meerderheid van dén Raad
der nieuw te vormen gemeente geen reke
ning zou houden mot God en zijn gebod. (In
Ambt werden de raadsvergaderingen ge
opend en gesloten met gebed, in de stad
niet).
De „Maasbode" schrijft: Zooeven bc-
reikb ons het verrassend bericht uit Frei
burg, in Zwitserland, waar het generaal
kapittel der Dominicaner-orde gehouden
wordt, dat op don vooravond van den feest
dag van St. Dominicus tot generaion overste
der Dominicaner-orde gekozen is pater Lu-
doricus Theissüng.
Het bericht, van deze verkiezing heeft niet
alleen beteekenis voor do orde van Sinb
Dominicus zelvo, maar speciaal ook voor
Nederland, omdat 'tede eerste maal is in
de eeuwenoude geschiedenis der orde, dat
een Ho-llander tot deze hooge waardigheid
wordt verkozen.
Pater Lud. Thoissling werd in 1856 to Alk
maar geboren, en heeft dus den leeftijd van
zestig jaren bereikt.
Gisteren herdacht prof. Fabius den dag,
waarop liy vóór 26 jaar gekozen werd tot
lid van den gemeenteraad van Amsterdam.
Hoewel prof. Fabius zijn mede-raadsle
den had te kennen gegeven, geen bewijs
van buide te wenschen ter gelegenheid van
zijn zilveren jubileum, hebben welen hunner
hem gisteren telegrafisch van liun gevoelens
van achting doen blyken.
Van het bestuur van Nederland en Oranje
iVII ontving prof. Fabius een telegrafische
gelukwensch.
Het dezer dagen gemelde bericht, dat
de soc.-dem. raadsfractie te Arnhem op
audiëntie zou gaan by den minister van Bin-
nenlandscho Zaken om te spreken over de
houding door don burgemeester onlangs aan-
genomeu tegenover den duur te-op tocht,
Wordtin de „N. Arnh. Ct.'\ door de socia
listische raadsleden Borgardyn en Zoestber-
gen tegengesproken; van een dergelijk plan
is in de fractie niets bekend en het bericht
ïs uit de lucht gegrepen.
„Het Volk" deelt' mede, dat door het
Vry'z.-dem. raadslid Franzie Berenstein, be
middeling is aangeboden in de Haagsche sla
gersstaking, en deze door beide partyen
is aanvaard. De conferentie heeft Donderdag
middag plaats gehad met drie vertegenwoor
digers van de patroons- en drie van de gc-
zellenorganisatie. Zeer .waarschijnlijk zouden
de patroons in hun vergadering van gister
avond wel ingaan op de voorstellen van het
bestuur.
De herstelling van den Paleisgevel.
De restauratie van (feu fcympan aan den
achtergevel van het Koninklijk Paleis op den
Dam te Amsterdam, is reeds zoover gevor
derd, dat van een der vernieuwde gedeelten
een afgietsel van gips is genomen, bestemd
voor het Rijksmuseum, waar ook van deu
tympan aan den voorkant afgietsels zijn.
Gistermiddag werd, meldt het „N. v. d. D.",
een afgietsel van den steiger neergelaten,
onder groote belangsfcelliug der voorbijgan
gers.
(Van onzen Parijschen Briefschrijver.)
(Nadruk verhonden.)
Da veertiende Juli, <le verjaardag van het
groote historische feit, dat het volk van
Parijs de Bastille nam, en, door dit sym
bool A'an knechting tegen den "grond te'
gooien, zich door de eeuwen hoon de repu
tatie verwierf, de grondvesters te zijn var»
ik> vrijheid, do veertiende Juli is, zoo do
lezer weet, het nationale feest in Frank
rijk. Het werd in vroegere dagen, toen ert
nog vrede heerschte in Europa, gevierd
door een schitterende troepen-revue op hef
renveld van Longchamp, bij gewoond door
den President van do Republiek, de leden
van Kamer en Senaat, het Corps Diploma:-
tique, alle lioogwaardigheidsbekleeders en
honderdduizenden Parijzenaars, die, om het
militaire schouwspel te zien, 6f 's morgens
om 5 uur al op het pad waren, óf den
vorigen avond naar het Bois de Boulogne
waren getogen, daar den nacht halden ge
kampeerd, en den volgenden ochtend
want de revue begon, meen ik, om zeven
uur kans hadden op plaatsen, waar wer
kelijk iets van de revue te zien was.
Ik ben altijd te zeer anti-militairist ge
weest in den goeden zin: niet de anti-
militairist, die tot dienstweigering zou heb
ben opgeruid, maar de anti-militairist, die
het idee „oorlog" te verfoeilijk vond, om
te kunnen sympathiseeren met alles, wat
de voorbereiding van oorlog raakte en
ik moet er bij zeggen: ik heb altijd te veei
van slapen gehouden, om voor het pretje
van een mifitaire revue 's nachts om viej'
uur op te staan; laat staan een nacht door
te brengen in het Bois de Boulogne. En
zoo komt het, dat ik elf jaar in Parijs
gewoond heb, zonder ooit „la revue du
quatorze juillpt" te hebben gezien. Maar van
daag Avant ik schrijf dit op dstj veertien
den Juli zelf heb ik voor het eerst do
revue bijgewoond: vandaag, terwijl het
Fransche Vclk strijdt om een a-eet' gewel
diger Bastille, die de volken van Europa'
knechten wil, omver te gooien; vandaag uu
niet alieen Fransche troepen, maar troe
pen- uit alle werelddeelen, sameu strijlende
voor het Recht, gedefileerd hebben, niet
over een renveld in het verre „Bois", maar
door de Champs-Elysées en over de groota
Boulevards van Parijs; vandaag, nu héét
Parijs, héél Parijs, deu schitterenden stoet
van dapperen is gaan zien, omdat het niet
gold een optocht van mooie pakjes en kla
tergoud, maar de huldiging A'an braven,
van het slagveld naar-Parijs gekomen, om
voor het heele leger de huldigende dankbaar
heid van het heele volk in ontvangst te
nemen; vandaag, nu het voldoende avos tus-
schen 10 en 12 op den boulevard te zijn,
in plaats om 5 uur 's morgens in Long
champ.
Het was vandaag -evenals een jaar ge-
leden weer „La Journée de Paris", d.
w. z., dat er in Parijs insignes verkocht avor-
den, waarvan de opbrengst voor de dappere
voruédigers A;an het A'aderland is. De beeld
houwer Aug. Maillard, die de medaille voor
dezen dag heeft gemaakt, heeft de geluk
kige inspiratie gehad, een prachtigen beelde
naar te maken van den pas-gestorveu ver
dediger A'an Parijs, generaal Galliéni. Op de
voorzijde van de verzilverde medai le prijkt
zijn even sympathiek als intelligent profiel;
op do achterzijde staat: „Paris 19141916."
En daaponder de onsterfe'jj'.e woorden van
zijn historische proclamatie:
„JUSQU'AU BOUT".
Galliéni.
De naam is liet fac-simile A'an de hand-
teekening van den generaal.
En zoo droeg A'anmcrgen, toen ik og ,ien
houievara kAvam, ïetfer Parjjzenaar, die een
franc voor de 'poilus te missen had, liet
motto op zjjn borst, dat het is geen fraze,
maar een eenvoudige waarheid, in alle
Fransche harten gegraveerd is. Ik heb het
AAreer heel sterk gevoeld,' toen al die kranige
troepen voorbij trokken en er bjj elk nieuw
regiment, dat opdaagde, toejuichingen los
barstten, die niets gemeen hadden piet het
vulgaire demonstreereu van national"sti:ch
hoera-patriotisme, maar die uitingen waren
van groote beAA-ondering eu dankbaarheid.
Vanmorgen heeft Averkelijk het Parijsche
volk een grandiose pianifestatie van hulde
gebracht aan de dapperen, (lie de meest
formidable militaire macht ter wereld heb
ben teruggeAvorpen van Parjjs en die haar
zullen tegenhouden „jusqu'au bout". Ik heb
bloemen en bonbons en kushanden zien vw r-
pén naar de soldaten; ik heb jonge meisjes
haastig uit de rijen- .van toeschouAvcrs naar
het midden zién roopen, om* de vcorbij-mar-
cheerende mannen hun bloemen in de hand
te geven. En dit alles was zoo echt, zoo
spontaan, dat het de arme drommels van
poilus, na hun harde leven aan .het front,
goed heeft moeten doen te zién. hoe zij met
liefde Averden begroet.
De stoet» dien ik zag voorbijtrekken op
den Boulevard des Capucincs, Averd geopend
door een peleton van de Garde Republican!©
