Nederland en de Oorlog. N°. 17261 Maauda»; 5 Juni. A®. 1916. $eze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering van tgpn- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Officieeie Kennisgevingen. UIT ONS um LEIDSCH DAGBLAD PRIJS OER ADVERTENTCENl fas regels /1.05a iedere regel meer ƒ0.20» Kleine adYertentdëa yan 80 voorden 10 Gents oontantj elk tiental woorden meer 10 Oonta, Voor bat Inoasseeren wordt ƒ0.06 borekondL Bewijsnummer 6 Oenti- PRIJS DEZER COURANTS Voor Leiden per 3 maanden f L30| per week. J Buiten Leiden en waar agenten gevestigd lijn per week. Franco per post i r o.io t 0.10. L65. De Burgemeester van Leiden brengt ter kennis van belanghebbenden, dat de toe slag voor consumptiemelk, afgeleverd van 30 April tot en met 27 Mei, vanaf heden door" de rechthebbenden kan worden ont vangen ten kantore van de firma Lezwijn en Eigeman, Rapenburg No. 39, des voor- middags van 9Y2 tot 12% uur. De bewijzen, waarop de toeslag zal wor den uitbetaald, zijn voor rechthebbenden verkrijgbaar aan het Bureau Vischmarkt 18. De Burgemeester van Leiden, N. O. DE GIJSELAAR. GOEDKÖOPE AARDAPPELEN. De Burgemeester van Leiden brengt ter kennis van belanghebbenden, dat de tot 1 dusverre afgegeven aardappelbons geldig zijn tot Dinsdag 6 Juni a,s. te 12 uur des middags. Na dit tijdstip worden op de tot nu toe afgegeven bons geeu aardappelen meer afgegeven. De Burgemeester van Leiden, N. O. DE GIJSELAAR. HET KOHIER DER PLAATSEL. DIR. BELASTING. Zeer uitvoerig is in ons blad van Zater dag vermeld, het door B. en W. aangeboden' kohier ran de plaatselijke directe belasting over het dienstjaar 1916, met daarbij ge geven toelichting. Ongetwijfeld heeft me- l nig een een zucht van verlichting geslaakt, toen men aan het eind kon lezen, dat het vermenigvuldigengscijfer gelijk is kunnen ^{jven aan dat van het vorig jaar en het gemiddeld heffingspercentage niet noemens waardig verschilt, 5.65 pÓt. tegen 5.614 pöti in 1915. Men had mede door de ver schillende oorlogsuitgaven een schrikwek kend hoog percentage verwacht, aanmerke lijk hooger nog dan verleden jaar. Het was dus een meevaller. Wie echter niet enkel blijft hangen aan het eVjioT der percentage maar ook let op 'het totaal bedrag van de belasting, ziet wel w, diit er al weer meer moest worden op gebracht. In 1915 werd het te heffen be drag bepaald op rond f 547.000. Ditmaal op f616.000 d.i. f131.000 meer. Dat be drag moet betaald worden. Dezelfde belas ting betalen dus alleen zij, wier belastbaar; inkomen gelijk is gebleven. Maar, zooals Zaterdag reeds vermeld is, het totaal belast- kar inkomen is gestegen van f 9.745.000 tot Ï10.906.000 en bedraagt dus nu f 1.161.00Q meer. Is dit bedrag verkregen doordat de Controleur der gemeentebelastingen van bijna' al de belastingschuldigen de duimschroeven yteer sterker heeft aangezet, dan moeten die ailcn toch nog meer betalen, al is het per centage zoo goed als gelijk gebleven. Is deze vermeerdering echter reëel, is het bedrag der. gezamenlijke inkomens in deze oorlogs jaren, dank zij groot-ei en kleine oorlogswin sten/ in werkelijkheid met een millioen en' anderhalve ton toegenomen, dan is er voor; de belastingplichtigen wel reden tot tevre denheid, natuurlijk het meest bij hen, wier vermogen inderdaad toegenomen is. Om dit precies te weten, zon men de kohieren van heide jaren voor zich' moeten hebben. Deze Worden echter niet meer openbaar gemaakt, zoodat wij moeten gissen. Ongetwijfeld zijn er oorlogswinsten gemaakt, ook in Leiden, meer dan men denkt en heele groote ook. Go dan is er gauw een millioen bijeen. Geeft dit eensdeels reden tot verheuging, de tegenstelling, dat aan den anderen kant door do hooge prijzen der eerste levensbe hoeften er zoo Velen zijn, op wien de oorlogs toestand drukte als een nijpenden last. Wordt daardoor ook scherper. En waar deze Ver meerdering van verm'ogen voornamelijk wel sd worden aangetroffen bij hen, die reeds voor dezen tjjd groote vermogens bezaten, zou het nu vooral zaak zijn geweest, dat °azo belasting een meer progressief karak- Prof. dr. Ohantepie de la Saussaye, die afscheid beeft genomen als hoogleeraar bij de faculteit der godgeleerdheid aan de universiteit alhier,' zal zich te Beek, bij Nijmegen, vestigen. Tot lid der Staatscommissie tot het afnemen van het voorbereidend notarieel examen, is o.m. benoemd dr. N. J. Be- versen, rector van bet gymnasium alhier. In de Stedelijke Werkinrichting zijn in de week van 2S Moi tot 3 Juni opgeno men 210 volwassen personen cn 41 kinde ren, totaal 251 personen. Gisteravond om elf uren werd van heb winkelhuis Haarlemmerstraat No. 62, door twee stoeiende jongelui een epiegolruit in gedrukt. De daders zijn bekend. Op de te 's-Gravenhage gehouden hon dententoonstelling is in .do afdeeling dwerg- pintchers, in de jeugdklasse, een derde prijs toegekend aan de inzending van den heer J. E. Zirkzcc, alhier. ÜIT ONZE STAD. STEUNCOMITÉ LEIDEN. Oorlogstoestand 1914. In de afgeloopen week meld de zich om steun aan n 1 pers. Maakt met het totaal der vorige weck ad. s. 2845 2846 pors. Hiervan werden direct afge wezen r. 305 Tot 3 Juni waren behandeld 2540 (Thans worden ondersteund S0 personen. Duurteactie. Zondagvoormiddag had op ;,Dcn Burcht" een meeting plaats, uitgeschreven door het Comité van Actie, tegen de duurte, uit gaande van de S.-D. P. en de Christen- Socialisten. Het gure weer lokte niet be paald uit tot een vergadering in de buiten lucht, al viel hot in de beschutte ruimte van ,,Den Burcht" nogal mee. Aan het weer was het wellicht dan ook toe te schrij ven, dat het bezoek niet bijzonder groot was. De voorzitter van het Leidsche Comité de heer A. N. T. Kantebeen, heette de aanwezigen welkom en zette het doel dezer meeting met enkele woorden uiteen. Hierna sprak mevrouw Wolda, uit Den Haag, over de duurte cn vond daarbij de gelegenheid om de voedingspolitiek der Re geering te veroordeelen. De heer Honnef, de wegens het onderteekenen van het dienstweigeringsmanifest ontslagen gemeen te-ambtenaar te Rotterdam, behandelde van het standpunt van den Christen-Socia list den huidigen toestand en bepleitte de mobilisatie, terwijl eindelijk de heer Knut tel aandrong op het teekenen van het duurle-petifcionement. LEIDEN, 5 JUNI. Door de N.V. ,,De Goudsche Machi ne Garenspinnerij", te Gouda, werd bij ondershandsche aanbesteding de bouw van turbogeneratorgebouw, onder beheer den architect J. W. J. Hartkamp, te jj^ateidam, opgedragen aan de aannemers °n J. den Ouden, alhier cn te Ouds- hoorn. Do alhier tot semi-arts bevorderde stu- r^t in de geneeskunde, F. J. II. van 6mse, ia bestemd om, na bevordering tot *rt3, benoemd te worden tot officier van °ndheid 2e kl. bij de zeemacht. De aangebrachte overlevenden van den grooten Zeeslag. Het departement van marine deelt of ficieel mee, dat de 21 te IJmuiden aange brachte overlevenden van den Zeeslag zul len worden vrijgelaten, aangezien de stoomtrawler „Bcrtha" voor de redding geen communicatie heeft gehad met eenig oorlogschip der belligerenten. De te Hoek van Holland aangebrachte Duitschers zullen worden geïnterneerd en reeds zijn vier man naar Bergen overge bracht. Deze maatregel zal het uitvloeisel zijn van art. 14 van de Xc Conventie tot toe- passelijk-verklaring van de conventie van Genève op den zeeoorlog, daar, blijkens het reisrapport van de sleepboot „Tha mes", deze door een Engelsche torpedoboot werd verzocht, de geredde, Duitsche schip breukelingen aan de Nederlandsche regee ring over te geven. Van de aangebrachte loden van de be manning van het Duitsohe pantsersohip „Frauenlob" is het den vaandrig Stoltz- man in den afgeloopen nacht gelukt aan zijn bewakers te ontsnappen. Tot heden is hij nog niet opgespoord. Russisch Invoerverbod voor Bloembollen. Naar aanleiding van het bericht in het „Weekblad voor Bloembollencultuur", mel dende dat spoedig een invoerverbod' van bloembollen in 'Rusland te verwachten is, deelt men ons uit Hillegom' moe, dat een firma reeds in de afgeloopen week van haar vertegenwoordiger in Rusland een telegram ontvangen heeft, dap het verbod al was af gekomen. Waar blijft onze Viseh? In de maand Mei '»verd in de rijksviscli- hallen te IJmuiden voor ruim f2.000.000 meer vlsch aangevoerd dan in Mei 1915. Niettemin lieerscht er gebrek aan, visch in Nederland! Do Nieuwe Aardappelen. Een aardappelhandelaar grhrijft aan ?,Het Volk": De regeling voor uitvoer van aardappelen, die: de boeren en exporteurs nu uitgebroeid en aan de regeering geadviseerd hebben, zou een nationale ramp worden. Hun advies luidt: wel uitvoer toe te ^taau, maar alleen voor aardappelen van een zekere grootte, naar verluidt 35 m.M. Als dat advies op gevolgd wordt, wat gebeurt er dan? De boe ren trekken natuurlijk de geheele struik aardappelen uit den grond, het zijn geen boonenstruiken, die men dagelijks kan na- loopen. De aardappelen worden dan 'gesor teerd, die van 35 m.M. en grooter worden voor export beschikbaar gesteld, en do klei nere, meestal onrqpen, voor een hoogen prijs hier aan de markt gebracht. Wij wil den voorstellen de grens onherroepelijk' ge sloten te houden tot b.v. 10 a 15 Juli. Omstreeks dien tijd zijn overal de aardappe len pijp. Mocht de markt dan te zeer over voerd worden, dan b.v. de grens voor een week of 14 dagen open te stellen. De ult- voeroonsenten uit te geven voor 50 gld. of hooger per wagon van 10.000 K.g. Voor eerst is er dan de zekerheid, dat er hier aardappelen gegeten kunnen worden, die een even groot bedrag minder per 10.000 K.g. kosten zullen én voorts zal er geld in kas komen voor den moeilijken tijd, die volgens den. minister zal aanbreken. Deze re geling kan werden aangevuld met andere be palingen, b.v., dat er een zeker procent voor. de binnenlandsclie markt besohikbaar blijft, terwijl voorts maximumprijzen moeten komen en aardappelveilingen moeten worden ge houden voor de binnenlandschc markt eu voor export. Sloterdijk.... een Land van Belofte. Wijlen de run op de Nederlandsche Bank verzipkt in het niet, vergeleken met de be legering der bakkerswinkels in het rustige Sloterdijk. Reeds vroeg in den morgen zwichtte gisteren het traditior.eele paarden trammetje onder het gewicht der wittebrood- jagende Amsterdamsche huismoeders. Edoch de ovens der Sloterdijksche bakkerijen bleken niet berekend op een grootsteedsche vraag. Reeds vroeg waren de weinige broo- den, die van de klanten terug kwamen, uitverkocht. De belofte, dat er om zeven uur weer voorraad zou zijn, deed de teleur gestelde Amsterdamsche bezoekers nog met een glimp van hoop huiswaarts këeren om 's avonds in verdubbelden getale terug te komen. In een oogwenk was de voorraad der bakkers, die den ganschen 'dag als fa- zenden de ovens hadden gestookt, verdwe nen in manden, emmers, boezelaars en kus- sensloopen. Met begeerige oogen werden de gelukkigen door de steeds aanrukkende scharen aangestaard. Doch de laatkomers vonden reeds de deuren gesloten. 'Toen het reeds begon te duisteren, klonken nog de rumoerige stem'men in de anders stille dorp straat en een "AmsterdamSck huismoedertje, me niets had kunnen bemachtigen, klaagde dat ze nu iveer aan het „Postema'-brood. kon beginnen(^Tel.") Dc geïnterneerde deserteurs. Ingevolge hot ministerieel besluit in zake het verzoek tot vrijlating van de geïnter neerde deserteurs, werden gister uit hot in- ternoeringskamp te Bergen weder een. veer tiental geinterneerdo deserteurs in vrijheid gesteld. De meestcn van hen behoorden tot heb zestiental, die wegens het verlaten van het rayon door den krijgsraad to 's-Graven hage met twee maanden gevangenisstraf zijn gestraft. In het geheel zijn thans reeds een 21-t.aF van hen in vrijheid gesteld. Bovendien wist een zevental anderen reeds eerder op eigen wijze weg te komen.. De Haringprijs. Naar vernomen wordt, zal voor de week van 4 tot 10 Juni de marktprijs voor haring, bedoeld fn do ministcrïeele beschikking houdende verbod van uitvoering van haring in olken vorm, bedragen 6.25 por 13 K.G. of per tal van 200 stuks. Dc Ycc-Uitvocr. Zaterdag werden nog door vier verschil lende exporteurs, resp. 200200150 on 13 drachtige koeien van Rotterdam D.P. naar Diiïtschland uitgevoerd. Er schijnen nogal wat consenton in omloop te zijn, dat er nog honderden beesten kun nen worden uitgevoerd. Langer in dienst houden van Ingclijfden bij de Militie. Bij het onderzoek van dit wetsontwerp in de afdeolingen word door verscheidene le den twijfel uitgesproken of het voortdu rend onder de wapenen houden van een zoo grooto troepenmacht wel noodzakelijk is in het belang 's lands veiligheid, en dus wel verantwoord in verband met de groote per soonlijke on financieel© lasten die daaraan voor do natie zijn verbonden. Omtrent dit punt werden beschouwingen gevoerd, over eenstemmende met die, welke reeds herhaal delijk in de stukken der Kamer en in de mondelinge beraadslagingen aan dit onder worp werden gewijd. Sommige leden ver klaarden, geen vrijheid te kunnen vinden, aan dit wetsontwerp hun stem te geven, wanfteer niet te voren door de Regeering op overtuigende wijze is aangetoond, dat gelei delijke demobilisatie niet mogelijk 'is. Voorts werden betreffende de omstandig heden waaronder de manschappen hun dienst moeten verrichten, verschillende op merkingen gemaakt, welke echter reeds ter kennis van de Regeering zijn gekomen door de beschouwingen, door onderscheidene le den der Kamer gehouden bij de behandeling van het wetsontwerp betreffende een sup pletoir oorlogscrediet. Ten aanzien van de verloven-regeling werd in het bijzonder aangedrongen op nauwgezette naleving door do commandan ten van do door de hoogere autoriteiten vastgesteld© bepalingen. Men had verno men, dat van die bepalingen wel in voor de betrokkenen ongunstigen zin wordt afgewe ken. „Wie is die Schavuit?" Wij lezen in „De Metaalbewerker" Toen de minister van Oorlog de vorige week, bij do behandeling van het buitenge- -woon crcdiet in het parlement, do aandacht vestigde op het feit, dat een der muoitiefa- brikantcn in ons land ter verhooging der te maken wintt, het harde staal zacht maak te, vroeg do liberale heer Ter Spill- „Wie is dio schavuit?" Do minister meende diens naam te moeten verzwijgen. Waarom is ons niet recht duidelijk, want het geval is in de plaats, waar bedoelde sabotteur gevestigd is, oen publiek geheim. Wij zouden over het geval misschien niet schrijven, ware het niet, dat ook ae arbei ders van deze handeling weder de dupe worden. Do firma Nering Bögel, te Deventer, is ook loveraucier van granaten cn heeft heb staal daarvoor zacht laten maken. De ar beiders, die daaraan werken, krijgen Jiun extra in tarief verdiend loon als de grana ten zijn goedgekeurd en moeten dat missen nu bedoelde granaten door de legerautori- teiten zijn afgekeurd. Dat is natuurlijk een groote' onbillijkheid, want deze afkeuring ligt buiten hun schuld, doch is het gevolg van de door de firma gepleegde handeling. Gemobiliseerde Onderwijzers. Het voorstel tot wijziging van do wet ot- het lager onderwijs, strekkende om do mo gelijkheid open te stellen voor de gemobili seerde onderwijzers, om dispensatie te ver krijgen van den oisch van tweejarig© werk zaamheid als onderwijzer, waaraan voor het hoofdonderwijzeiscxamen moet worden vol daan, gaf bij het afdeelingsonderzoek aan leiding lot twee opmerkingen. Somïhïgo le den konden zich niet vereenigen met het ia de Memorie van Toelichting gegeven argu ment, dat do breedere ervaring, door de go- mobiliseerde onderwijzers opgedaan, ©enigs zins opweegt tegen het tekort aan school- practijk. Do tweede opmerking betrof de ruime be voegdheid, in 'oedoelda bepaling den Minis ter verleend. Eenige leden vreesden, dat, bij gemis van eenige nadere aanwijzing of eenigen maatstaf, willekeur bij de beslis sing over deze dispensatie-aanvragen niet uitgesloten zou zija. Aanhouding Nederlandsche Schepen. Naar hot ,,Hbld." verneemt zijn dezer dagen verschil lende vrachtschepen van de. Stoomvaartmaat-sdiappij „Nederland" en van den Rotterdajmseho Lloyd" door do Engel scli en aangehouden. Deze booten moesten, voordat zij haar reis voortzetten, eerst de aniline lossen die zij aan boord hadden. Alleen de „Rondo", waar de 1400 Iristen dÜo zij meevoerde, verspreid waven over do geheele lading, mocht uit Durban vertrekken, mits de lading in Indië ter be schikking van den Engelschcn consul zooi worden gesteld. Do aniline was als gewoonlijk geconsig neerd aan den Gouveraeur-Goneroa.1 van Ned.-Indië en is noodig voor dfe batik-indus- trie. Ter wille van deze industrie maakten db Engelsohen de uitzonderingsbepaling om deze aniline, hoewel Duitsoh product, te laten passeeren. Het gerucht loopt, dat de aanhouding zou zijn te wijten aan het feit, dat vroeger verscheepte aniline niet volgons de gemaak te afspraak werd gedistribueerd. Prijsopdrijving van Soda. Naar aanleiding van klachten, over prijs opdrijving van soda, wordt de aandacht van het publiek gevestigd op de volgende zin- snedk in de circulaire, door den minister van Landbouw, Nijverheid en Handel tot de burgemeesters gericht: ,,In het bijzonder vestig ik er nog uw aandacht op, dat, naar ik uit tal van mede- deelingen afleid, aan dbn maximumprijs van soda niet de hand wordt gehouden. Ten eindo daaraan tegemoet te komen, is' het noodig, dat belanghebbenden in ruime ma te gebruik maken van de gelegenheid om gevallen van prijsoversohrijding ter -ken nis der burgemeesters te brengen en deze daarvan ten spoedigste mededeeling doen aan het Rijks-O ent ra-ail-A dmi n istratiekan- toor onder opgave van de namen der ovoiv treders. Bedoeld kantoor zal deze feiten ter kennis brengen van de soda^commis sie, aan welke ik opdracht zal verstrekken'., ter zake de meest ingrijpende maatrege len te nemen, terwijl ook mijnerzijds tegen de overtreders za! worden opgetreden." Het publiek zelve heeft het dus in dó hand, -dat aan bedoelde prijsoverschrijdin- gen een einde gemaakt wordt en dat tegen de betrokkenen maatregelen worden geno- Gasfabriek cn Zomertijd. Bij de gasfabriek te Amsterdam1 heeft men! wel den invloed van den zomertijd op het gasverbruik kunnen constateereiL In de eer ste vier maanden van dit gaar was de hoe veelheid gas, die verkocht werd, met 4 h 41/2 pCt. gestegen, vergeleken bij de eerste vier maanden van 1915. In de maand Mei, de teerste maand van den zomertijd, was die stijging slechts een kleine 2 pCt. Het verminderde gasverbruik is clus 21/a pCt.: het totale verbruik was in Mei zeven en een half (millioen kub. M. Gasmaskers. Een lezer van het „Hbld." schrijft over hehneii en gasmaskers voor liet leger, dat hem een officier, die zelf an hot bezit van een gasmasker is, meedeelde, dat deze mas kers in voldoende hoeveelheid aanwezig zijn. Ze zijn echter niet aan den troep uitgereikt, doch opgelegd, wijl wegens hun 'eenvoudig heid oefeningen er mede niet aioodig zijn en zij aldus niet de kans Joopen in het onge!- reedo te geraken. Wanneer oorlog uitbreekt, kunnen zij onmiddellijk worden uitgereikt. Finkstcrvcrlof voor Israëlieten. Bepaald is, daf, onvoorziene omstandighe den voorbehouden, aan de Israëlitische mi litairen, die niet onder straf verkeeren, noch in detuchtklasse zijn geplaatst, voor zoover de belangen van den dienst het ge- doogen, op hun verzoek vergunning kan worden verleend om het Israëlitische weken feest (Pinksterfeest), invallende op Dins dagavond' 6 dezer te 8 uur en eindigende op Donderdagavond halfelf, in hun gezin door te brengen, en wel door hun verlof o£ vrijstelling van dienst toe te staan "in dier voege, dat zij na het invallen of voor het eindigen van dezen feesttijd niet behoeven te reizen. Zij zullen alzoo op 6 Juni tijdig vertrek ken en op S Juni met de eerste gelegenheid mogen terugkeeren. De beide" verlofdagen (alzoo niet dc dag van 6 Juni) komen voor jhen in mindering wan het algemeen (periodiek) verlof. Volgens tc Rotterdam ontvangen be richten moeten in den vervolge alle voor New-York cn ten zuiden van die haven be stemde, in ballast varende stoomschepen (tankbooten uitgezonderd) in Engeland bunkeren en de verplichting op zich nemen, steenkool cn lading naar Engelsche kolen stations tc vervoeren. Het gerucht, dat onlangs in een deel der pers de ronde deed cn dat zelfs in de Tweede Kamer ter sprake werd gebracht, als zou binnenkort door de spoorwegmaat schappijen worden bepaald, dat alleen aan militairen beneden den rang van officier plaatsbewijzen tegen militair tarief worden verstrekt is, naar wij van alleszins bevoeg de zijde vernemen, geheel uit de lucht ge grepen. Weder dreef te Nes op Ameland een Engelsche mijn aau op het Noorderstrand. Zo is onder militaire bewaking gesteld. Nabjj do electrische grensafsiuiting zjjn thans groote houten borden geplaatst met opschriften in liet Nederlandsch, Fransch en Duitscb, waarin vermeld wordt, dat de aanraking met den draad „doodelijk" is. Niettegenstaande deze waarschuwing is een Belg, Broens genaamd, uit het naburige Belgische dorp Ophovea, aan den draad doodgebleven. Stellig had hij onder den draad willen doorkruipen, niet denkende, dat de' stroom reeds was ingeschakeld, oml de; vlucht naar Nederland te nemen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1916 | | pagina 1