Nederland en de Oorlog. B Iff. 17227 Dinsdag 25 April. A°. 1916. $eze <§ourani wordt dagelijks, met uitzondering van foz- en feestdagen, uitgegeven. r o.io o.io. i 1.65. lit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Officieel Kennisgeving. UIT ONS LAND. Binnenland. LEIDSCH DAGBLAD PRIJS DER ADYERTENTIEN t •y iB «gel» ƒ1.05. Xedoie regel meer ƒ0.20. Heine adrertentiSn 80 woorden 40 Cents oontant) «Ik tiental woorden meer 10 Cents. {Tom tot tnoasseeren wordt ƒ0.05 berekend. Bewijsnummer 6 Cents. PRIJS DEZER COUBAHTs Voor Beiden [er 8 maanden ƒ1.301 per week. i Buiten Leidon en waar agenten gevestigd sijn per week. Franco per poet 1 openbare kenniscevinc, 3IILITIE. UITSTEL VAN OPKOMST. |])c Burgemeester der gemeente Leiden •ngt bij deze ter algemccne kennis, de opkomst voor I— MILI iTEPLIC HTIG EN van tic lichting 1916 Tuït die gemeente, die zijn opgeroepen om |_jn het tijdvak 15 Mei a.s. to worden in- fiijEcïf tot een nader te bepalen tijdvak I! 1T GESTELD. De Burgemeester van Leiden, N. O. DE GIJSELA AR. leiden, 25 April 1916. LEIDEN. 25 APRIL. De vasto keuringscommissie der Ned. [^Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkun- heeft te Amsterdam toegekend een ge tuigschrift van verdienste aan den heer W. pn Yoon, alhier, voor Euphorbia Yvulfetii, 'nig bekonde Kèesteraehtige vaste plant. J Bij liet in Den Haag gehouden exa- lmc.il Van den stenografenbond „Pont" is Kcslaagd voor kantoorstenograaf Ncder- I Lmdscli (130 lettergrepen per minuut ge- ]durende tien achtereenvolgende minuten). de heer J. Da-men, alhier. I Voor een slechts matig bezetten Schouwburg werd gisteravond door het p-otlcrdamscli Toonoelgezelschap nogmaals [egcvcjtt do klucht „De- Zwevende Maagd". Zij, die er waren, hebben zich kostelijk ge- ktnnseerd. Het Prov. Kerkbestuur van Zuid-Hol- I Lal, heeft tegen 1 Juli a.s. eervol emeritaat Tredeend aan ds. K. W. Vethake," predikant pij de Ned.-Herv. Gom', alhier. Door de drukte en het gedrang by de Pnuii LeidenHaarlem van menschen, die; uitstapje naar de bloembollenvelden, fekfon, hebben blijkbaar de zakkenroller^ |p slag kunnen slaan. drietal personen, een uit Rotterdam cn twee uit Den Haag, kwamen althans by; I de politie aangifte doen, dat hun geldbeurs f15 gerold. Eén vermiste, zooals hij aangaf,, pgereer f24; de anderen f9 en f5.50. waren toen nog op de heenreis. Of "°S naarde bloemenvelden gegaan zyo, fpriiamen wij niet. Zoo ja, dan zal de herin nering aan het gemis van de gevulde' porte- monnaie allicht iets van de klenr en den geur «er blommetjes hebben weggenomen. „KOEPING". Een teleurstelling yoor We- ff I vrouw Van Amm ersK11 e ri 1 De administratie van „Die Hag'he-Spelers" jï.eeft bet volgende communiqué uitgegeven: 1 „Naar aanleiding van het feit, dat het ■toneelstuk „Roop-ing" van mevrouw Jo van J 'AmmersKuiler in de „Nieuwe Rotterdam!, |che Courant" van .12 'April j.l. (avondblad) 'Hoor den beer Joli. de Meester, in een uit- witvoorig feuilleton zeer is geprezen ten Koste van de .regie der opvoering dooi* „Die. fl'tghe-Spelers", zonder dat dit een protest jan de schrijfster heeft uitgelokt, is boven genoemd werk van het repertoire van het ézelschap-Verkade geschrapt, niettegen staande het gebleken succes en de goede| (alen, die er mede gemaakt werden. „Tot een dergelijk besluit zou de directie n „Die Uaghe-Spelers'' niet zyn overge- an, indien liet stuk indertijd niet door. len lieer 'De Meester zelf ware aanbevolen, feci de in zijn brief onderstreepte mededee- |£mo: „over de speelbaarheid van het werk,' ik niets." 1 Het stok is toen voorwaardelijk' aangeno- met de bepaling, dat de schrijfster, a einde bet werk opvoerbaar te maken,! a moeten coupeeren en omwerken". ..Mevrouw Van Ammers achtte zich daar- 0 met in staat, waarop zulks door den,' ■eer Verkade geschiedde. De coupures elh pogingen, die den regisseur Verkade nu mor den beer De Meester worden verwei den, zijn met volkomen instemming van de schrijfster geschied, zij zijn "ten deel© vóór, e lezing, daarna gedurende de ineenzetting. n repetities door de schrijfster bijgewoond', mus taan." ft/«.t,00,nec!rfcfi;rent va» „Het Vaderland", Walch, schrijft er o.a. de volgende zin sneden onder: Wij róllen opneming van het boven- irorlVrf? met ,weigeren; maar kruinen niet' E",-iiVn'JICn' j, de gedachtengang, welke iiiimf J0j1!aïergc?evc"' ons allerzonder- aandoet. Om' dit geval van onartistieke: willekeur van de zijde ccner tooneeldireotie 6én geval uit vele te analvseoröa hebben do lezere van ..Het Vaderland" onze voorlichting niet noodig. ;We verbazen ons. slechts, dat de heer Verkade openlijk er. voor uitkomt, ja, er prijs op stelt openbaar, te zien gemaakt, dab-hij een stuk, dat na, overleg en samenwerking zijnerzijds met de schrijfster een succes was, van zijn réper toire afvoert, alleen omdat de heer De Moete- ter de wijzigingen door auteur 011 directeur, samen geen verbeteringen acht." De heer De Meester zegt hieromtrent het volgende: „Het stuk zoo schrijft de lieer Ver- kade -maakte; goede zalen." Het maakte dus geld. Geld voor het gezelschap... wat den directeur niet belet, onv uitsluitend, persoonlijke rédenen dé reete der vertooningen bruusk te staken. Onlangs schreef ik over onvoldoende con tracten. Hoe. het contract te noemen, door. den directeur der „Haghe-Spélers" gesloten met een beginnend auteur, een vrouw, dat hem' bét recht geeft, niet slechts de kas! van zijn gezelschap, maar ook haar gelde lijk en moreel, te benadeelen door aan oen, „gebleken succes" plotseling een eind ce maken? En dit dan nog met het verwijt er bij, dat de schrijfster niet heeft gepro testeerd tegen een kritiek' in een dag blad?! Evenals aan de Haagsche tooneelreferen- ten heeft mevrouw. Van Amm!ers, toen ik de verlooning te beoordeelen zou krijgen, mjj het handschrift ter lezing gegeven. Onbekend was het stuk mij niet. Nadat de Rotterdammers indertijd „Zijn Heilige" van mevrouw van Ammers hadden gespeeld en ik de vertooning gerecenseerd had, heeft de schrijfster mijn meeniug over haar tweede stuk' en, na deze te kennen, een introductie hij den heer Verkade gevraagd. 'Zooals van zelf spreekt, heb ik, deze schrijvende, daar in verklaard, dat ik, letterkundige, over de speelbaarheid van het werk niets had te zeg gen aan een tooneelleider. Ontsloeg d i e verklaring mij van het rookt om, na de herlezing van het stuk on nadat ik het tweemaal had zien spelen, hier in een feiiilleton te schrijven: lo. dat de heer Verkade niet het stuk „speelbaar" gemaakt, niet enkel bekort, doch' ontwricht had ien 2o. dat hij, Eduard Ver kade, voor de rol van den onthusiasten jon gen kunstenaar uiet deugde? Na mijn feuilleton heeft de heer Vericade do rol aan een ander gegeven! Het was niet geheel billijk tegenover dien jongen acteur,, maar omdat ik weet, hoe lichtgekwetst de: heer Verkada is on begreep, .dat het onaan genaam voor hem zou zijn, de verklaring gedrukt te zien: „deze beginneling doet het beter dan gij, directeur, waarom hem. de. rol niet terstond gegeven?" heb ik over de vertooningen van Maandag on Dinsdag ge zwegen. Woensdag ging „Een Ideaal Echtgenoot". Dit stuk is niet van een landgenoot, niet van een beginnelinge: toch veroorloofde de regisseur Verkade zicli ook in dit stuk van Oscar Wilde! groote, ontwrichtende coupures. Omdat een journalist hem heeft verweten, als tooneelspeler tekort te zjjn geschoten^ als regisseur buiten zijn boekje to zjjn ge gaan: wat hij eveneens deed bft een Wilde; benadeelt de heer Verkade de kas van* zjjn gezelschap, berokkent hij stoffe lijke cn onstoffelijke schade aan een auteur, en verwjit hij, ridderlijk, aan een vrouw, dat zij niet voor zjn jjdellieid opkwam. Aan mevrouw Van Ammers mijncr^jds een betuiging van leedwezen, 'dat ik uit waardeering voor haar werk, met mijn, voor beida partijen goedbedoelde introductie, haar nadeel én ongerief heb berokkend: ik kende den heer fVerkade nog slecht." ÖÏT ONZE STAD. STEUNCOMITÉ LEIDEN. Oorlogstoestand 1914. In de afgcloopen week meld de zioli om steun aan. 1 pere. Maakt met het totaal dei vorige week ad. r. 2637 2833 pere. Hiervan werden direct afge wezen Mr*» '302 f9 - Tot 22 Apr. waren behandeld 2531 fK In de afgeloopen week kwa men in behandeling I w 2535 pere. Thans worden ondersteund 87 personen. Het lid der Tweede Kamer do' heer A. B. Kleerekoper en daarna de Minister van Oorlog hebben een bezoek gebracht aan do militaire arrestanten lokalen in 's-Graveatein, alhier. Grondstoffen voor «1c zeepfabricage. De N. O. T. heeft- vergaderd met de hard- en zacht-zeepfabrikanten, lijnslagere, glycerine distillateurs en kaarsenfabrikan ten, ten einde de voorwaarden te bespre ken, waarop Engeland bereid is, vetten cn olden door te laten, welke deze industrieën noodig hebben. Do eerste voorwaarde werd alleszins bil lijk en inwilligbaar geacht, n.l. om de uit fabricage als nevenproduct voortkomende glycerine aan Engeland" af te staan. In Engeland en Frankrijk is gebrek aan glycerine. Alleen over den prijs kon men niet eens worden. Engeland stelt den prijs op ongeveer 50 pOt. van den huidige n markl-prijs. De onderhandelingen zullen, naar men in vakkringen stellig meent, tot het gewensch- to resultaat leiden. Er zullen nog twee vergaderingen met de N. O. T. gehouden worden. Waar blijft het Zilvergeld 2 Onmiddellijk na de crisis-berichten, nil eenigo weken geleden, bleek het, dat een, grooto hoeveelheid zilvergeld aan het ver- verkeer was onttrokken. Waar is het geble ven? Als men die vraag stelde, dan was het antwoord meestal: „Och, de Hol landsche boer khilt z'n rijksdaalders ïn bij z'n bieten T Door het volgende kleine voorval echter, zal men zien, dat ook in de elegante cassette eener Haagsche dame, (li© zich minder omj het algemeen welzijn dan wel om eigen ge mak bekomm'ert, het zilvergeld kan worden verstopt. In een winkel te 's-Gravenliage" kwam! een huisknecht namens' „zijn mevrouw" een briefje van £100 voor zilvergeld inwisse len. Slechts met de grootste moeite kon; men hem helpen en, hoewel hij eerst had opgedreund, dat mevrouw geen stukje zilver, in huis had, liet hij zich later ontvallen,, dat ie nu al wel in 20 winkels was geweest, omdat ie f 2000 'zilvergeld, hoe dan ook^ moest bemachtigen! („N. £t.") Do Bakkers cn tie Nieuwe Regeling. De IevensmiddelencomnfissIe deelt aan het „Hbld." mede: In verband met het gerucht dat, by hand having van de broodregeling, laatstelijk inge voerd door den minister van Landbouw, Nij verheid en Handel, de bakkers zich tegen over die regeling zouden teweer stellen met' het stopzetten van* liun bedrjjf, werden door ons inlichtingen ingewonnen, waar by ons; het volgende bleek'/ 'Aan een algemeen© staking van de bak- kerspatrooLs wordt, al is er eenige ontstem ming waar te nemen te bevoegder plaatse; geen geloof gehecht. Een zoo ernstige be-i dreiging van de broodvoorziening van Am sterdam wordt door de autoriteiten dermate ongelooflijk' geacht, dat niet gedacht behoeft te worden aan maatregelen daartegen. Opi de vraag, welke maatregel eventueel stakende bakkerspatroons van de zjjde van den Minister oï den burgemeester zou kun nen treffen, werd geantwoord, dat een der gelijk ingrijpen in liet groote belang, dat, met de volksvoeding samenhangt, zou uitlok ken de inbezitneming van alle meel bij de. stekende bakkers en broodfabrikanten aan- Zeppelins. Gisteren passeerden boven Vlieland ze ven Zeppelins. Zij kwamen uit liet noord oosten cn verdwenen innoordwestelijke richting. Demonstratief Congres tegen den Oorlog. Gistermiddag heeft te .Amsterdam in de zalen van „Bellevue", „d'Gcelvinck" en „Den "Werkenden Stand" een demonstratief congres tegen den oorlog en den honger plaats gehad. De met allerlei anti-militaristische en so- oïaal-deinocraitische opschriften behangen zalen waren om twaalf uur roeds meer dan gevuld. Het uitvoerend bestuur bestond uit be stuursleden on loden van de S. D. P., Rev. Soo. Ver., Ned. Arb. Secretariaat, Int. Ajrti Mal. Ver., Soc. Anarch. Actie, S. D. A. P., Federatie van Gemeentewerklieden, BoncT van Christen-Socialisten, Ned. Scheeps- en Beotwerkersbond, Alg. Ned. Zeemansbond, Landelijke Federatie van Revol. Socialisten Zaansch Agitatie Komitee, Haagsch Vak- comité, AgitaHb-OomiJfcé Den Haag, Soc.- Dem. Jeugdbond De Zaaier, Comité v. Ac tie van den Soc.-Dem. Jeugdbond, Vrije Soc. Ver. Haarlem, Ver. Streven.naar Ver betering, Vrije Mcnschen Verbond, groep Amsterdam v. d. Manifestanten, Ver. voor den Vrede, Luctor et Emergo en eenige le den van de S, D. A. P. Een aanJtal sprekers voerde het woord. Na afloop werd een straatbetooging gehou den. Te West-Kapellc is weder een Fran- sohe mijn aangespoeld. De vier vorige zijn alle gedemonteerd. „De Gelderlander" meldt, dat de mili tairen in Ravestein, nu zo met do a.s., Paaschdagen geen verlof kunnen krijgen, een bedrag kregen waarvoor „vermakelijk heden in den meest uitgebreiden zin" (vol gens dienstorder) moest gegeven worden. Daar het bedrpg echter zoo groot was, hebben de jongens het geld maar gedeeld, en toen ontving ieder de som van zes centen Te Middelburg is teruggekeerd zekere B., die verleden jaar uit do ouderlijke macht was ontzet, maar met zijn vijf kinde ren naar Duitse!dand was gevlucht. Hij verzekerde liever hier zijn kinderen af te. staan, dan ze in Dnitsohland te 'laten ver- hongeron. Wegens gebrek aan grondstoffen (cacaobonnen) heeft de directie zich genood zaakt gezien de Kon. Ned. Cacaofabriek te Helmond met ingang van lieden voorloopig voor een week stop te zetten. Een 350 ar beiders zijn hierdoor getroffen, dooh het grootste gedeelte van het weekloon zaïl toclh worden uitbetaald. Te Susteren (Limb.) zijn weer vier uit Duitsehe krijgsgevangenschap ontvluchte Russen over de grens gekomen, Ten gevolge van het uitvoerverbod van suikerhoudende producten, heeft de di rectie van de melkfabriek „Néerlandda" te "Weesp zdoh genoodzaakt- gezien pl.m. 60 werklieden van haar talrijk personeel te ontslaan, „hoofdzakelijk bussenmakers en personeel van het pak- cn verzend lokaal. Aan de grens te Beek bij Nijmegen is een smokkelaar doodgeschoten. Zijn lijk lag in het water op de Hollandsch-I>uitsche, grens. Op de cacaofabriek Bensdorp Go., te Bussum is aan de helft Van het meisjes- personeel vacanlie gegeven met belioud van loon wegens gebrek aan grondstoffen. Op heb Scheld onder Sfcavenisse :'s een kleine luchtballon gevonden, die te Osfcende moet zijn opgelaten. Hij zal ter be schikking van de militaire overheid wor den gesteld. Uit Winterswijk meldt men, dat de regeering aan drie groote exporteurs op gedragen heeft, voor haar rekening varkens te zouten voor een onbekend doel. De „Java Bode" meldt, dat de Ne- derlandsche regecring aan het Departement van Landbouw te Batavia heeft opgedragen duizenden pikoels mais voor Nederland aan te koopen. Naar „Het- Vod." vernoemt za>l mr. W. Dolk wegens gezondheidsredenen in den eersten tijd de zittingen der Tweede Jva- mer niet kunnen bijwonen, De arr.-rechtbank te Almelo heeft ter vervulling der vacature van rechter in haar college opgemaakt de volgende alfabetische lijst van aanbeveling: Mr. A. J. Ellens, substituut-griffier bij de arr.-rechtbank te 's-Gravenhage; mr. J. W. Suringar, subst.-griffier bij de arr.-recht- 'öank te Assen; mr, J. G. de Vries, subst.- jgriffier bij de arr.-rechtbank te Almelo. Mr. A. N. L. Otten, griffier bij het kan tongerecht te Almelo, is mot het lot afge vallen tegen een van bovengenoemde can didates Op tweeden Paaschdag hield de Bond vau Chr. Zangverenigingen m Nederland in de Diergaarde to Rotterdam een fees telijke samenkomst ter gelegenheid van het 30-jarig bestaan. Begunstigd door het prachtigst weder w erd de dag in gezellig samenzijn doorgebracht. Des middags was cr feestdiner, terwijl des avonds een uitvoering gegeven werd door alle aangesloten verenigingen. Hot hoofdbestuur van de Vereniging van Chr. Onderwijzers en Onderwijzeres sen in Nederland en-de Overzeeschc Bezit tingen lieeft besloten, naar aanleiding van een verzoek van de afd. Leiden on ook van do orva-ring bij de laatste vergadering van het salaris-comité opgedaan, aan dit comité medo to deelen, dat, indien cr weer een meeting gehouden wordt-, het hoofdbestuur aan do Voreeniging zal voorstellen, zich uit de salaris-actie terug te trekken. Hefc hoofdbestuur heeft verder besloten, voor collega's, dio door don watersnood schade geleden hebben, een beroep te doen op het Algemeen© Watersnood-comité; mocht dit onverhoopt niet kunnen helpen, dan zal langs anderen weg hulp gezocht worden. Vanwege de vereeniging is opgericht een Vereeniging voor Christelijke Pacdagogiek. Besloten is mannon van christelijke be ginselen uit to. noodigen, Indische leergan gen voor christelijke onderwijzers te geven, in opdracht van de Vereeniging. - Na' een langdurig ziekbed is op ruim( 56-jarigen leeftijd overleden de heer Min-' nekes de Mos Jbzn., oud-reeder en koopman te Scheveningen. De stichter van de bekende uitgevere-" firma CaJlenbach, te Nijkcrk, de 'heer G. F<- C'allenbach Sr., is op 83-jarigen leeftijd: overleden. H. M. do Koningin en Z. IC. H. do Prins woonden Eersten Paaschdag, des voormiddags, de godsdienstoefening bij in de "Wiihelminakerk, in D-en Haag, onde£ le kling van ds. Cramér. Naar „De Ned." verneemt, gaat do Conferentie voor Inwendigo Zending, tot heden viermaal te Doetinchem gehouden, dit jaar om verschillende redenen niet door. De to Zaandam ndeuw-benoemde oom' mies-redacteur, mr. L. C. Soholten, was tot nu toe onderwijzer aan een der lagere scho len te Haarlem. Hij is pas onlangs gepro moveerd tot doctor in de rechten. Bedankt is voor het beroep naar de Ned.-Herv. Gem. te Waspik door ds. M. Jongebreur, te ,Veenenc3aal (vac.-chv 'Locher). Do gewone audiënties van de Minis ters van Financiën, Koloniën en Buiten* Iandscho Zaken hebben deze week niet plaats. Gistermiddag herdacht te- Zufcphen cis.- Lindeboom, achtereenvolgens predikant bij de Gereformeerde Kerk te Dussen, Ambt- Yollenhove, en thans ongeveer 32 jaar tö Zutphen zijn -10-jarige evang.-bediening. Tot tekst- zijner preek had ds. Lindeboom geko zen: Gen. XXXII: 10. Hij werd toegespro ken door cis. Van der Veen namens den ker- keraad cloor, ds. Schippers, uit Doesburg/ namens de Classis en dooi zijn broeder proL Lindeboom. In clen namiddag hi sla de jubi laris drukke receptie, waarbij lvj veel ge schenken mocht ontvangen. Gisteren herdacht ds. C. F. Wêstcrma/nn, predikant bij de Hersteld Evang.-Lather, sehe Gom. te Amsterdam, zijn 25-jarigo ambtsbediening. Om tien uur werd de jubilaris door zijn; collega's en het geheel© bestuur binnenga lefcl in de met bloemen en pla-ri.ten versiorde kerk, waar zeer velen waren opgekomen. Na gebecl en het lezen van Lukas 21 toonde cle predikant aan de hand van Job. JII30 aan, clat hij in dezen tekst den prik kel had gevonden tot arbeid in 'de gemeente' niet alleen, maar ook op het terrein dor JLn-en Uitwendige Zending, enz. Na zijn dank te hebben betuigd aan zijn am'otgenooten, liet kerkbestuur en de ver schillende functionarissen voor hun aange name samenwerking, richtte ds. "Westeiy mann zich tot do predikanten uüt andere kerkgenootschappen, in het bijzonder tot zijn vriend en collega uit de zustergemeent-e ds. P. van Wijk Jr. Nadab de zegen was uitgesproken, zongen de aanwezigen den predikant een heilbede toe. De Raad van Almelo heeft met 12 te gen 2 stemmen aangenomen het voorstel van B. en W. om over tc gaa-n tot stichting van een school voor zwakzinnige kinder on. De bedoeling is een 3-klaesigo school te; Stichten, waarvan de kosten begroot zijn op f 20.000. Van do jaarlijksche uitgaven komt een bedrag van rond 5000 ten laste der gemeente. Op cle voordracht voor clircciteur der H. B. S. to Dordrecht zijn geplaatst dr. JY J. Prins, leeraar aan een H. B. S. te Rot terdam, en dr. G. v.Rij, idem te Amsterdam. De ongeregeldheden te Buitenzorg# Reuter seint d.d. 24 April uit Batavia: Het bewijs is gevonden, dat de DuitschcrS Keil en Schuil en de Arabier Hadji Ab-, dullah de raddraaiers waren bij de jong-, ste ongeregeldheden, gericht tegen do NecL Indische regeeriug, onder de inlanders in het district Buitenzorg. N a lion a a 1 Ajrfj i (Use ere t a ri a a Onder voorzitterschap van den heer 0. A. dc Klerk, uit Amsterdam, is te Utrecht een vergadering gehouden van het Natio naal Arbeidssecretariaat, welke druk be zocht was. Do voorzitter wees er op, dat het N. A'.. S. sinds de orige vergadering met 1500 le den vooruitging. Met behulp van vrijwillige bijdragen kon een gesalarieerd propagan dist aangesteld worden, van wiens werk goede uitkomsten te boeken zijn. De land arbeiders hebben een federatie gesticht en deze zal -spoedig de grootste aangesloten afdceling bij het N. A. S. zijn. Ook onder de fabrieksarbeiders wordt thans krachtig gewerkt, zoodat de volgende week onder hen een federatie zal worden gesticht. De va-k-' actio ligt evenmin stilblijkende uit de tal rijke plaats gevonden stakingen. Spr. deel de ten slotte mede, dat de actie tegen de duurte ook met kracht zal gevoerd wor^ don.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1916 | | pagina 1