Nederland en de Oorlog. N*. 1/204 Maandag: 27 Maart. A0. 1916. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. UIT ONS LAND. PR1JR DKB 4DVKRTF.NTIEN t *egeli I.U5 Iedere regel mom f U.2G. Kleine advertentiëD <rao 30 «oorden 40 Oente oontant, eik dental «oorden cneer 10 Gent*. Voor dei moaaseeren «ordt 0.0f> berekend Bewijsnummer 6 Gents. Qeze gourant wordt dagelijks, metuitzondering van §on- en feestdagen, aitgegeven. PRtJ8 DEZER COURANT» Voor Leiden per 8 maanden f 1.30; per «eek. i Buiten Leiden en waar agenten gevestigd aijn por «eek. f 0*10* Franco per post L65* LEIDEN, 27 MAART, Morgen (Dinsdag-)avond gaat in den schouw'urg „St.-Eiisauefch" van mevrouw Si monsMees, voorafgegaan door „Voor 't Diner", van Pabst, opgevoerd door de studen- tentooneelvereoniging „D. E. D. I. L." ten bate van „Ziekensteun." Hot Thalia-Bfoscoop-taeater a de- Haarlemmerstraat tracht er den loop van bezoekers in te houden met gTOote drama's. Dubbele Smart", dat nu wordt gegeven, 4s het grootste. Dan volgen „Mislukte Wraak" en „De Schipbreukelingen." Voor al in het laatste komen moo: j taf e realen voor. Mevrouw Nelly Nieuwstraten geeft bij ©en paar nummers steeds verklaringen. Bij de hoofdnummers ki <ü,t programma was zdj Zaterdagavond bij_onder op dreef. Zij moet dan ook maar veel en dikwijls haar stom laten hoorein, want dit bevordert de Etfrlte en de aandacht in de zaal. „Litteris Sacrum" zal a.s. Zaterdag ter gelegenheid van haar 60-jarig bestaan voor leden en genoodigden in den Schouwburg een feestavond geven. Opgevoerd zal wor den „Freuloken". Later zal zij dit opvoeren ten bate van „Schoolkindervoeding." Zaterdagavond j.l. hield het Friosche Selskip „Fier fen Hhs" een Bütengewoane Gearkomste in .de zaal van „Zomerzorg." De voorzitter, de heer W. \an der Laan, opende de vergadering waarin hij o.a. het bestuur der Haagsohe zustervereeniging een hartelijk welkom toeriep en tevens de opmerking maakte, dat in Friesland zeli dergelijko vergaderingen nooit elders wor den geopend. Die opmerking is juist, al hoeft zo niet reoht9treoks te leiden tot na volging hier, waar in vele opzichten de situatie nu eenmaal anders is, dan in Friesland Het programma bevatte ver schillende zangnummer*, die onder de voor treffelijke leiding an den heer P. de Rook uitnemend ton gehoore werden gebracht. Verrassend was de verjonging, cKo het koor had ondergaan; een tweede genera tie, aJs het ware. Én nu nog het tooneel. Bij hernieuwing werd bewezen, dat ,,-'ier fen hlis" te be schikken heeft over uitnemende oudere en jongere krachten, die voor ciezen keer de in Friesland zeer bekende stukken „Kryst- joun" van U. O. Schuitmaker en „Yn'e frouljue fortiisd" van A. Struiksma zeer np.nr genoegen hebben vertolkt. Na afloop wai3 heb dansen onder leiding van den heer WLelinga. Voor het examen voor kantoorsteno- gra/af, afgenomen door het Nederlandsch Genootschap voor Stenographic Groote te ^ansterdam, &1aagde voor een snelheid van minstens 130 lettergrepen per minuut de he* J. N. Wassenaar, alhier. In de vergadering der Ned.-Herv. Pre dikante n-Vereeüi ging op 2^ en 3 Mei te Utrecht zal o.a. behandeld worden het on derwerp Christelijke Godsidée, door prof. dr. P. D. Chantepie de la Saussaye, alhier. In Stedelijke Werk-inriohting zijn in de week van 1925 Maart opgenomen 247 volwassen personen en 18 kinderen, totaal 265 personen. \rbeiders(atcr8) an het Bakkers-» Chocolade- en Saikerbewerkers- bedrijf. Zondag hield de aid. Leiden van den Alg. Ned. Bond van Arb.(sters) in het Bakkers-, Chocolade- en SuikerbewerkersbeJrgf een druk bezochte openbare vergadering in de zaal van den heer Bamberger, aan de Lam mermarkt, waarin als spreker optrad de heer Hillebregt, Bondsvoorzitter. De voorzitter, de heer J. de Fey, zotte het doel dezer vergadering vooraf uiteen, waar na de spr. eenige mededeelingen deed van de gevoerde actie. Hjj schetste hoe na het gehouden looncongres op 23 Januari te Utrecht het Hoofdbestuur was uitgenoodigd* tot een bespreking met de werkgeversor ganisatie. Op voorstel van den heer Bau- pot ten Ca te werd overeengekomen, voor zes plaatsen verbetering van arbeidsvoor waarden in te voeren. Daaronder behoort ook Leiden. Evénwel moesten dan aan de patroons geen tarieven worden aangeboden, waarmede het Hoofdbestuur en de verschil lende afdelingsbesturen nietaccoord gingen. De loonen behoorden, vo'gens den lieer Blaupot ten Gate, in Leiden met f 1.50 per week verhoogd te worden, de arbeidsduur zou met enkele uren per week verkort wor den, enz. De Werkgeversorganisatie was overtuigd, dat de loonen te Leiden ver ach ter stonden bijv verschillende andere plaa'sen. Door den heer H. werd verder medege deeld, hoe de houding der Leidsche bak- 'ker3patroons was en hoe zjj tot heden van geen overleg widen weten, waarover de vergadering zich verontwaardigd betoonde Daarna werd geschetst de toestanden op de koekbakkertjen-en de biscoitsfabrieken. Eindelek werd uiteengezet, waarom men deze actie zelfstandig voerde, waaruit bleek, dat de Christelijke en Katholieke organisa ties in dit opzicht niet betrouwbaar bleken. Met een krachtige opwekking tot veraterking der organisatie en te sfcreyen om de Leidsche bakkersgezellen op te Werken uit het moe ras, besloot de spr. zjjn warm toegejuichte rede. Er volgde op het gesprokene geen ge» dachtenwisseling. Enkele gezellen sloten zich bij de organisatie aan. LEIDSCHE SCHOUWBURG. „DE BIG VAN HET 10 8 ste». Deze militair.© klucht van Mouëzy Eon is hier gisteravond gegeven d' -r „Het Hoi- landsoh Tooneelgezelschap", onder direc tie van Mertens. Twee jaar geleden, in Maart 1914, gaf -hetzelfde gezelschap met ^een vrijwel geheel andere bezetting, deze klucht. Dé vertooning was heel slapjes. We zul len er maar niet veel van zegger In het begin waren de optredenden ook niet bijster rolvast. Het aardigsi, was nog L. van Dommelen a's Turlot, de dienstknecht bij mevrouw Bloudin Ook de vorige maal gaf Van Dommelen die rol. Verzijl was in 't eerste bedrijf nogal goed, maar verder had zijn spel weinig to beduiden. Mevrouw Mertens blijkt de Rotterdam mers te hebben verlaten, want we zagen haar nu als mevrouw Blondin optreden. Bij het publiek daalt de belangstelling voor „De Big" overigens een der aar digste militaire kluchten, maar ze wordt langzamerhand wat te oud geweldig. Gisteravond was de opkomst zeer gering. Het publiek was nogal goedlachs, 't Kwam meer door wat krachttermen, dan door het komisch talent der optredenden, want daarmee was 't maar zoo-zoo. Uitdrukkin gen, die onze minister van oorlog niet w'.l dat in dj kazernes worden gebruikt, geven al aanleiding tot een söhaterlaoh. Voor echten, frisschen, gezonden lach is echter iets anders noodig dan wat gister gegeven werd. Merten's gezelschap heeft trouwens zelf zich wel van betore zijde doen kennen. BURGERLIJKE 8TAND VAN LEIDEN. Ondertrouwd: J. Lepelaar jm. 25 7. en M. E. van Weeren jd. 24 j. J. H. Klom jm. 24 j. on C. J. Aniba jd. 27 j. W. J. van der Steen jm. 25 j. en J. C. Era des w. 26 j. M. Koppeschaar jm. 29 j. en M. de Graaf jd. 26 j. P. Hiouweling jm. 20 j. J. J. Brakel jd. 22 j. G. Meijers jm. 27 j. en I. L. van Leeuwen jd. 21 j. D. Kooreman jm. 24 j. en C. Vries jd. 29 j. L. Bol jm. 24 j. en S. Zwaan jd. 25 j. J. A. J. Zwarts jm. 24 j. en A. C. Ooorn jd. 18 j. UIT ONZE STAD. Jlet Depót te Leiden. De verslaggever van „ff et Volk'' «loet- nog een nadere mededeeling in verband meo zijn bericht, gedeeltelijk door ons overge nomen, aangaande het onderzoek betref fende het gebeurde met de „Highland"-aan- deelen. Hij meldt nader, dat de beide over sten, die het onderzoek tegen majoor Van Mcurs leiden, ©r zich niet toe bepaald heb ben de personen te hooren, cüo van te vo ren in zekere richting waren geïnstrueerd. Zij hebben til. Donderdag hun onderzoek voortgezet en toen alle overige onderteeke- naara der ,,Highland"-volmachten gehoord. Zijn onze inlichtingen jjuist, vervolgt de verslaggever, dan moeten vele dezer ge tuigen hebben verklaard, dat zij indertijd wel degelijk wisten, dat zij ten behoeve van majoor Van Meurs teekenden. Het blad wacht thans met vertrouweD don-uitelag van het onderzoek af. - STEUNCOMITÉ LEIDEN. Oorlogstoestand 1914. In de afgeloopoii week meld den zich om stenn aan. 4 pers. Maakt met het totaal dei vorige week ad. e 2826 2830 pers. Hiervan werden direct afge wezen 296 Tot 25 Mrt. waren tehandeld 2529 In de afgeloopen week kwa men in behandeling 1 2530 pers. Thans worden ondersteund 110 personen. Öet Bureau van het Steuncomité, Bree- straat 119, zal voortaan voor aanvragen om ondersteuning geopend zij^ des Woens- van 10 tot 12 uren. LEIDSCHE BESTUURDURSBOND. Opgave van de week van 6—11 Maart. Totaal Ledenta' 1982, Werklooze leden S Aantal kinderen be neden de 16 jaar Q Loonverlies per week f 70.^ Vergoeding d. Patroon f j—, van het Stounoomité 23JSj Ultkeering werkloozcnkas 24.— Loonvcrlieo por «eek rrr Qodftoltolljk werkloo- ao leden 56 Aantal minder werk uren per week 475 Aantal kinderen be neden de 16 Jaar 136 Loonverlies per week Vergoeding v. d. Patroon f t^i van het Steuncomité Ultkeerlng werkloosonkos 27.* t 91J4 Loonverlies per week Aantal onder de waponen 281M Aantal -kinderen bo neden de 16 jaar 242 Loonverlies por week Vergoeding v. d. Patroon f 179.774 van het Bljk B75.26 H Steuncomité 16.76 f 3414.* 1071./f Loonverlies per week Totaal loonverlies per week, waarbij betrok ken 342 leden m f 2429.- Dit getal wordt gevormd doori Gehuwden on kostwinners, welke vergoeding ontvangen 121 Werkzaam bij Goraeent-s, Ztljk ea Spoorweg- liaoaohappU -— 34 Ongehuwden, welke gson vorgoeding ca geen loon ontvangen. 136 Totaal 281 Voor liet Steuncomité, Bij den penningmeester van het Steunco mité „Oorlogstoestand 1914" is alsnog in gekomen een bedrag van f 13.30. In totaal is tot nu gestort door een gedeelte van het personeel dor openbare &oholen alhier f 1260.42^, waarvoor de penningmeester van genoemd ccxmité zijn dank betuigt. Tevens zij hier medegedeeld, dat de in zamelingen aan de soholen voorloopig zul len worden gestaakt. Wij hopen, dat het niet noodig zal zijn, haar opnieuw te beginnen. l>e Aardappelaitvoer. De mitdsteo* van Landbouw heeft een uit voerig antwoord ingezonden op de vragen van den heer Sohaper omtrent den uitvoer van aardappelen. Wij ontleen en daaraan: Toen 't seizoen der vroegere aardappelen ten einde liep en hier en daar reeds z.g. late aardappelen onrijp werden geoogst om deze als „vroege" uit te kunne e voe ren, is do uitvoer stop gezet en tot on geveer midden Februari verboden geble ven. De geheele oogst van de voor bewa ring geschikte aardappelen is dus in te genstelling met voorgaande jaren in het land gebleven, met uitzondering van de fabrieksaardappelen. De fabriekscampagriö .1915 was vrij groot, terwijl ook de in de laatste jaren zich ontwikkelende aardap- peldroogiindustrie een niet geheel oabetae- kenende hoeveelheid aardappelen ver werkt. Niettemin woog het meerdever bruik door de industrie op verre na. niet op tegen de hoeveelheden, welke in nor male jaren werden uitgevoerd, doch thans tengevolge van het uitvoerverbod in liet land bleven Dientengevolge bleek in den nawinter meer en meer, dat er in vers"uil- lende streken nog aanzienlijke partijen aardappelen aanwezig waren, weJke niet in het land zelf verbruikt zouden kuaaen worden. Daarom werd besloten voorloopig een klein deel van het overschot ten uit voer toe te Laten, n.l. 10 pCt. van den uit voer in normale jaren. Mede geschiedde dit, omdat een niet onbelangrijk deel van de aanwezige voorraden aardappelen be hoorde tot soorten, die hier te lande niet of althans zeer weinig worden gegeten, voorta omdat vele van deze soorten- aan bederf onderhorig zijn en eindelijk, omdao moet worden zorg gedragen, dat de teelt van aardappelen niet minder loonend wor de daa- van andere gewassen, wijl aa icrs het gevaar niet denkbeeldig zou zijn -hit do verbouw van dit voor de volksvoeding zoo belangrijke gewas zou verminderen. Het was te verwachten, dat het toer taan van den uitvoer van een deel der aardap pelen ook den prijs voor het binnenland ©enigszins 20e doen stijgen, maar deze stij ging in het voorjaar is een natuurlijk en normaal verschijnsel. Bovendien heeft de bevolking gedurende dén geheelen winter aardappelen tegen matigen prijs kunnen koop en en Is ieder, ook gemeenten, bur gerlijke èn kerkelijke armbesturen enz., in de gelegenheid geweest voorraden op te slaan 'togen zoodanige prijzen. Intusschen mag de verwachting worden uitga: proken, dat de prijzen voor het bin nenland niet al te zeer zullen stijgen, om dat do soorten, die hier algemeen als eet- aardappelen worden gebruikt, niet ten uit voer zullen worden toegelaten. Mochten echter niettemin de prijzen voor het bin nenland neiging tot stijgen hebben, zoo zal daartegen krachtig worden opgetreden door het geheel stopzetten van den uit voer. Er zullen in elk geval voldoende aard appelen voor de consumptie in het bin nenland tot den nieuwen oogst worden gereserveerd. Ten aanzien van de fabriekscampagno 1916 wordt ernstig overwogen maatrege len te nemen om de hoeveelheid aardappo len, door de fabrieken te verwerken, tot een nog vast te stellen aantal hectoliters te beperken. Met het oog hierop wOTdt aan de verbouwers van fabrieksaardappe len in overweging gegeven zooveel moge lijk soorten te telen die behalve voor de meelboreidihg ook voor de consumptie ge» rchikt zijn. Daitsche deserteurs. Dinsdagmiddag kwam te Vlissingen een Duitscher aan, die aan den strijd bg Verdun had deelgenomen. Zij waren met hun achten gedeserteerd, vier er van waren onderweg neergeschoten en drie gevangen genomen, hij alleen was over de grens kunnen komen. Ook volgens zijn mededeeling waren de menschensiachdngën bij Verdun van ontzet- tonden omvang. In de laatste dagen zijn wederom drie Duitschera bij Losser over de grens ge vlucht ten einde zich aan den militairen dienst te onttrekken. Een ér van was oen jonge man, de voor het eerst moest op komen, terwijl de twee anderen, die reeds aan hot front geweest waren, na het rer- strijken van hun verlof geen lust gevoel den om nogmaals ten strijde te trekken. Een dezer twee hau zich ongeveer 6 uur in heb struikgewas in de nabijheid van de grens verscholen gehouden, daar hij den weg niet wist. Zij klaagden zeer over honger. Het buitenland voor! In de „N. Hengelooschë Ct." lezen wy: „Van bevoegde zijde wordt ons gemeld, dat Donderdag de slagers in Zutphen niet eerder hun slachtvee konden kcop?n, voordat de exporteurs hun benoodigd aantal koeien gekocht hadden, zoodat het meerendeel on- verrichterzake terugging. Tot recht begrip van den toestand, wijzen wij er op, dat Zut phen de aangewezen markt va-n de Twentse he slagers is. Het begint er bedenkelijk uit te zien." Indien dit bericht waarheid bevat, is het toch wel het toppunt: eerst moet het buiten land verzorgd worden en het restje kan de Nederlandsclie consument dan kyrjgen. Tegön smokkelen. De organisatie, welke voor de drie noor delijke provinciën is opgericht ter bestrij» ding van het misbruik, dat goederen, aange voerd onder N. 0. T.-verbaud, uitgevoerd worden, heeft het voorhemen, een zwarte Igst aan te leggen van winkeliers, die hun waren, onder N. 0. T.-verband ingevoerd, aan opkoopers verkoopen. Ook wil men be vorderen dat aan deze winkeliers niet meer wordt geleverd. Stndenten-Verlofsofficicren. De opperbevelhebber \an land- en zee macht heeffc aau de corpsen opgave ge vraagd van verlotsofficieren, die aan een inrichting voor middelbaar liooger onder wijs studeeren en tengevolge van hun ver plicht. verblijf onder de wapenen in de voortzetting van hun studiën bemoeilijkt of verhinderd worden, waar die officieren stu deeren, wanneer zij hun eerstvolgend exa men moeten afleggen, of zij door hun ve- drag en ijver aanspraak kunnen maken op een gunst in den vorm van studieverlof of overplaatsing en of zij eventueel zonder na deel voor den dienst gemist zouden kun- nen worden. net lOO.OOO© contract van <1© X.O.T. De „Haag8che Post" meldt, Jat in de v.r- gadering van de uitvoerende commissie der N. O. T. van 24 Maart het 100,000ste con tract is goedgekeurd. D© geïnteraieerïle deserteer». Een 8-tal van de 16 deserteurs, die on langs als protest tegen hun niet te werk stelling of vrijlating, van het intertieerings- kamp uit Bergen naar Haarlem wandelden on daar werden gearresteerd, zullen Vrij.'ag a.s. voor den krijgsraad terecht staan. De man nen berinden zich nog steeds in voorarrest- Geen Uitvoer ?an Püarden. De Driehoek-correspondent van de „Tel.* schrift: „Naar aanleiding van berichten, als zou de uitvoer van paarden naar Duitschland weer zjjn toegestaan, hi aben wjj bezoek onfc vangen van een paa. di nhandelaar, die on< het volgende meedeelde: Dat de' uitvoer sou zijn toegestaan, is in dien vorm onjuist Namens de regeerin^ echter moet men op 't oogenblik bezig rijn. 3000 voljarige paarden op te koopen (paar den boven 5 jaar), om die naar Duitschlant uit te voeren. In ruil daarvoor zou Duitsch- land ons dan verschillende artikelen leveren Welke dat waren, wist onze zegsman niet te vertollen. Was hjj echter juist ingelicht dan mogen de landbouwers, die hun paarden ver koopen, niet meer dan f750 per stuk vragen. Het gerucht gaat dat men ook bezig is op dezelfde wijze dev uitvoer van vette koeien te bevorderen. Tot zoover de mededeelingen van den betrokken handelaar, die ons zeide voor de juistheid daarvan te kunnen instaan. Een door hem gedaan verzoek om paar den te mogen uitvoeren naar Engeland, was geweigerd. Ter voorziening in den woningnood te Harderwijk, zal 'nu ook van de zijde der Belgische regeering worden overgegaan tot den bouw van barakken voor gezinnen van Belgische gein i er neerdon. Ook deze ba rakken zullen verrijzen in de nabijheid van het interneeringskamp. Naar gemeld wordt wordt in den de tailhandel voor kristolsoda een ongemotX veerd hooge prijs aan het verbruikend pu bliek berekend. Waar dit artikel met name een groot veröruiksartikel is voor de bree dere volksklasse, rijst de vraag of hét niét aanbeveling zou verdienen na te gaan of df margo tusschen den kostprijs, door den ^roe- sier betaald en den detailprijs, waarvoor het artikel door den verbruiker ten slotte moei worden gekocht, niet tot redelijker afmetin gen dient te worden teruggebracht, zegt hei „Hbld." Er is blijkbaar reeds e$n beweging tot prijsverlaging gaande, doch dezo Is zeker nog niet voldoende te achten. Wij verna men, dat tot voor enkele dagen voor dit ar tikel in groote volkswinkels betaald moest worden 20 cent per pond-en dat deze prijs thans is verlaagd tot 14 cenfe per pond. Of schoon dit ooger.schijnljjk reedi een belang rijke reductie is, bestaat er reden te geloo- ven, dat alvorens van een billijken consump tieprijs sprake kan zijn, aanmerkelijke da ling van den prijs nog noodig zal wezen. Door bemiddeling der Holl. Maatsch. van Landbouw zijn 844 koeien, uit net over stroomde gedeelte va-n Annsu- Paulowna naar Duitschland uitgevoerd, tegen een on middellijke uitbetaling van den taxatie prijs tot een totaal bedrag van 195.3S5. Den laatsten: tijd worden, er te Delft valsoho zi!verbons, serie B. T. no. 01946, in omloop gebraono. De valscho zilverbon is vervaardigd van een ander soort papier, do clruk is flau wer, de breedte van het geclru—0© is groo- ter en hot watermerk ds blijkbaar uitwen dig aangebracht. Thans ia op een a-raag van den heer Malcolm in het Lagerhuis door IStr Er- waru Grey geantwoord dab de straffen van allo leden der Tfmborto-wn Follies zijn ge royeerd en hun namen op het strafregis ter doorgehaald. Volgens den Engel chon minister zouden -zij getraft zijn, omdat ver moed werd, dat zij wisten, wie eenige meu-." beien uit een andere kamer had weggeno men. Niet oon der leden van -et gezelschap doc.1 een betaalde bediende was de schul dige'. „Gtoen verdere inmenging van Hr. hls. regeering woru. noodig geacht." Het imoïsterie van buitenlandse- za ken verzoekt mede te doelen, dab, blijkens bericht van onzen gezant te Bern, de af sluiting van do Duitsch-Zwitsorsche grena weder is opgeheven. De directie van Bcnsdorp's Cacao fabrieken heeft haar los personeel van de fabriek te Bussum met 8 a 14 dagen den dienst opgezegd. Doordat veion reeds se dert. den aanvang van do crisis anderen arbeid gevonden hauuen, omvat uit ontslag niet meer dan ongeveer 150 man. In enkele touwslager ij en m hit noor den de<s lands begint gebrek aan hennep te komen. De invoer van levende planten uit Ne derland in Duitschland, is toegestaan tot 15 April, mits de bijbeiioorende documenten zijn-voorzien van het zegel van den keizer lijken Duitsehen gezant in Den Hnag. De doorvoer en weder-uilvoer van aardap pelen over Bentkeim is toegestaan, wanneer de zendingen bestemd z\jn voor het „Volks- wirtsohaft-departement" in Zwitserland en voor do regeerings-autoriteiten in Ocsten- rijk-Hongarije. Dat het voor ontvluchte krijgsgevan genen nog niet zoo heel gemakkelijk is d" grens te tasseeren, moge wel daarri'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1916 | | pagina 1