Nederland en de Oorlog. N*. 17195 Donderdag 16 Maart. A0. 1916. $eze jouraat wordt dagelijks, met uitzondering van rgon- en feestdagen, uitgegeven. Eerste Blad. Offioieeie Kennisgeving. LEIDSCH M&BIAD PRIJS DER AD VERTENTIENt 17 an I6 regels /1.05. Iedere regel meer ƒ0.20. Kleine advertentiën eau 30 woorden 40 Oonts contant t elk tiental woordeD cneer 10 Gents, \oor hel Inoasseeren wordt ƒ0.05 berekend. - Bewijsnummer 6 Oents. PRIJS DEZER CODRANTl Voor Leiden per 8 maanden 1.30; per week. 0.10 Bniten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per week. 0.10. Franco per post 1.65. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. INSCHRIJVING VAN LEERLINGEN voor de OPENBARE HERHALINGSSCHOLEN. Burgemeester én Wethouders van Leiden Lrengen ter algemeene kennis: dat de inschrijving van nieuwe leerlingen voor de Openbare Herhalingsscholen zal plaats hebben van 20 tot en met 25 Maart a s., dagelijks des namiddags van zeven tot acht uren voor jongens, in de school aan do Korte Mare voor meisjes, in de school op het Plant soen dat tot het Herhalingsonderwijs worden toegelaten lo. zij, die na het gewoon lager onder wijs te nebben genoten, zich ter inschrij ving voor den onmiddellijk daaropvolgend den cursus van het herhalragsonderwijs aanmeldeD 2o. zij, die, ni vallende in de termen, bedoeld sub lo., bij een af te leggen exa men blijk geven, dat zij het onderwijs in een der klassen van de Herhalingsschool kunnen volgen 'dat de inschrijving geschiedt voor den uit- gebreiden cursus van 288 uren, die over het geheele jaar loopt en waarop onderwijs gegeven wordt; voor de jongens, gedurende de zomer maanden, inNederl. taal, rekenen, aan schouwelijke meetkunde, aardrijkskunde, geschiedenis en teek en én gedurende "de wintermaanden bovendien in handelsreks- nen, kennis der natuur, natuurkennis van don menscb en. gezondheidsleer voor de meisjes, gedurende .de zome"- maanden, in:" Nederl. taal, rekenen, aard rijkskunde, gesohiedenis, handwerken, huis houdkunde, kookkunst on de behandeling van de waschgedurende de wintermaan den bovendien inkennis der natuur, na tuurkennis van den mensch en gezondheids leer dat het versohuldigde schoolgeld be draagt voor iederen leerling 20 cents per maand, welk bedrag echter wordt terug gebracht tot 5 cents voor kinderen van minvermogenden, terwijl kinderen van be deelden ©d onvormogenden kosteloos het onderwijs kunnen volgen dat nadere intichtingen, omtrent dagen en uren waarop het onderwijs gegeven wordt, bij de inschrijving door de hoofden der betrokken scholen zullen worden ver strekt. Burgemeester on Wethouders voornoemd, N. O. DE GIJSELAAR, Burgemeester. VAN STRIJEN, Secretaris Leiden, den 16on Maart 1916. LEIDEN, 16 MAART. Aan den heer H. A. orenhof, oud onderwijzer aan een op. lag. school, al hier,, is bij Kon. besluit een 'aarlijksch pensioen van f 96-1 verleend. Heden herdacht de heer W. A. van Maaren, boekhouder van het kadaste al hier, rijn veertigjarig jubileum ais Rijks ambtenaar van h t Kadaster. Velen ga ven blijk van hun belangstelling. Voor het examen nuttige handwerken is in Den Haag geslaagd raej. J. Thorbecke, alhier.- Wftlen de heer Dobbe, alhier, heeft aan het Tehuis voor alleenstaande blinden in Den Haag een legaat van duizend gulden^ niet vtq van rechten, vermaakt Bij Kon. besluit is met ingang van 1 Wei 3.8. opgeheven: de inspectie der directe belastingen, -invoerrechten en accijnzen al hier lste en 2de afdeeling; ingesteld de inspectie dor directe belastingen te Lei den, lste, 2de en 3de afdeeling, en zijn benoemd: tot inspecteur der directe belastingen al- •bjer, lste afdeeling, zooals die inspectie bij nit besluit is samen gesteld, do heer P. Aleva, m?recteur derzelfrle middelen, alhier, lste Reeling; 3de afdeeling, de heer B. For- miine, i nspecteur der directe belastingen, in voerrechten en accijnzen alhier, 2de afdee ling. Do Christinniscoring ecner Taal. Op, pitnoo iiging van Ie afd. Leiden van Jj° Ned. Chr. Studenten-Vereeniging hield r; N. Adriani, gewezen zendeling, gister- ■Jv°nd oen voordracht over het Christiam- J^rên eener taal; een zaak van eeuwen, ®°°als spr. in zjjn inleiding schetste. Ge* christianiseerde Indonesische talen (want hiertoe bepaalde spr. zich) zou men kunnen noemen: het Maleiach der Inlandsche Chris tenen, het Toba-Balaksch, het Niassisch en het Madjoe-Dajaksck, al is het proces in deze drie laatste talen nog eerst in zijn begin. J Spr.'s ondervinding is beperkt tot de Bara'e-taal, die in Midden-Celebes wordt ge sproken. Hoewel in 1906 de eerste Toradja's pas gedoopt zijn, ondergaat de Bara'e-taal toch reeds den invloed van de Christelijke gedachten, voor welke zij als voertuig dient bp hot schoolonderwijs, de Evangeliepredi king in de Christelijke literatuur. Spr. toonde uitvoerig aan, op welke «wijze dat aan de Toradja's wordt uitgelegd. Het kerstenen eener taal, aldus liet spr. ten slotte uitkomen; geschiedt niet door haar een aantal Christelijke woorden op te drin gen. Er moet integendeel streng tegen ge waakt worden, dat Christelijke termen ge dachteloos worden overgenomen. Het ker stenen een-er taal is een werk van eeuwen en er is niets voor te aeggen, dit prooes kunstmatig to versnellen. Met het kerstenen van het volk zelf, houdt de Christianiseering eener taal gelijken tred. Met aandacht volgde men den spreker, fdie zich bereid verklaarde over het ge sprokene nadere inlichtingen te verschaffen. Leidsch Inziekkorps. Gistertiamiddag werd in een der zalen van „In den Vergulden Turk'' de jaarver gadering gehouden van de Vereeniging tot instandhouding van het Stedelijk Muziek korps. Bij afwezigheid van den voorzitter, den heer J A van Hamel, werd zij gepresi deerd door den heer J. J. ter Laag. Uit het jaarverslag, uitgebracht door den secretaris-penningmeester, den heer J. H. van Waveren, bloèk, dat het muziekkorps thans bestaat uit 27 muzikanten, 4 leer lingen en 4 meergevorderden. Het korps leed een verlies door den dood van den mu zikant C. P. Hellmann. Wegens vergevor derden leeftijd namen ontslag Klooa en Landzaat, terwijl Sirag wegens oproeping onder de wapenen het korps tijdelijk ver liet. Ala nieuwe muzikanten werden aan gesteld L. v. d. Berg, C. van Meurs en J. Spaanderman. De toestand der kleeding is zeer goed, evenals de staalt der muziekinstrumenten. Wegens de tijdsomstandigheden werd wei nig nieuwe muziek aangeschaft. Er werden elf Parkeoncerten gegeven; voorts hadden volksconcerten plaat» op „Den Burcht", in den tuin van „Zomer- zorg", in het Militair Invalidenhuis, op „Rhijngeest" en „Endegeest", in -en tuin van „Musia Sacrum" en op den Stadhoia- toren. Ook verleende het korps kostelooze medewerking bij de uitvoering van Volks zang. In het geheel werden 81 repetities re- houden. Het aantal contribuanten yermin- derde en daardoor ging het batig saldo met f 24.85$ achteruit. Nadat de voorzitter de heer'Van Wave- ren dank had gebracht, voor het uitbrengen van het verslag, werden tot bestuurslede© herbenoemd de heeren J. A. van Hamel en J. F. K. Handera. Met betrekking tot het door den Ge meenteraad benoemde lid, den heer G. P. Timp zal aan B. en W. worden voorgesteld dezen weder voor een herbenoeming aan den Gemeenteraad voor te dragen. Hierna werden van de geldlcemng uitge loot 8 aandeelen ad 25. LEiDSCHE SCHOUWBURG. „PRULLETJE". Een alleraangenaamste voorstelling van „Het Rotterdamsch TooneelgezelschapK Gyp's „Lo Mariage de Chiffon" wordt thans onder den titel „Prulletje", door de Rotterdammers opgevoerd en het is een suc ces geworden. Een succes bovenal vocu^ Else Mauhs, die onder een lang aanhoudend, krachtig applaus van de helaas in te ge ringen ge a'e opgekomen toeschouwers, van het schouwburgbestuur een prachtige mand bloemen en van de studenten een bouquet in ontvangst mocht nemen. Een zoo spontaan toejuichen hebben we in lang niet meege maakt. En 't was verdiend. Mochten de Rot terdammers nog eens terugkomen met „Prul letje", dat dan niemand nalate van de ge legenheid te profiteered Gisteravond hebben de afwezigen schromelijk ongelijk gehad. „Prulletje" is een onderhoudend werk, dat door de goede vertolking van het ge heel en de bijzondere weergave van de titel rol, in belangrijkheid wint Corysande d'Avesnes is op een leeftijd ge komen, dat haar mama, markiezin de Bray, het noodig acht naar een man om te zien. Er komen er een paar opdagen, maar Cory sande, een allerliefst diiig, speelsch en jolig, wars van alle conventie, gevoelt voor die candidaten niets. Mama vindt positie en geld de voorname factoren, Corysande „prulle tje" zooals haar haar vader en diens stief broer noemen is van meening, dat er toch ook nog wel wat liefde vereischt wordt. Een oude kolonel en een burggraaf hebben absoluut geen kans. Met de eerste komt 't niet verder dan tot vriendschap, de laatste wordt op een onbarmhartige manier aan den kant geschoven. Dat alles heeft nog een andere ooraak dan dat „prulletje" ze niet kan uitstaan. Bij haar zijn gevoelens van liefde opgekomen voor den stiefbroer van jjapa, voor „oom" graaf de Trévilles. Eerst is ze zich dat niet bewust, maar ten, slotte gevoelt ze, dat haar leven niets te beteekenen heelt, zonder dat het verbonden is aan dat van haar „oom." De graaf is ook, niettegenstaande het ver schil in leeftijd h\j is acht-en-dertig en rij zeventién tot het bewustzijn gekomen, dat hij het kind liefheeft, en niet alleen het kind, maar de jonge vrouw, die er uit dat kind zal worden. Hij poogt rich er tegen te verzetten, hij veinst onverschilligheid, maar niets baat hem. En als ten slotte Corysande hem haar liefde bekent, dan kan hij geen weerstand meer bieden aan haar vragen te zamen verder het leven door te gaan. Voor „prulletje" was geen gemakkelijke taak weggelegd. Maar wat Else Mauhs gaf, was als een openbaring. Ze heeft dit karakter prachtig ontleend. Geen oogenb ik werd ons de illusie beDomen het jongemeisje, dat een hekel heeft aan de conventie en aan het plannetjesmaken van haar mama, voor ons te zien. Zoo'n rol kunnen misschien meerdere onzer jouge actrices spelen, maar wat die niet kunnen is de rijpere vrouw 1 te geven als „prulletje" in haar omgang met haar „oom" en in haar onderhoud met den ouden kolonel. Else Mauhs heeft beide karakters prachtig afgebeeld, ze als één geheel ge geven. Ze amuseerde als de wildzang met haar vrjje opvattingen, ze ontroerde als ze haar liefde voor den graaf niet langer kan ver bergen. Een waardigen partner had ze in Nico de Jong,'als den „oom." Hoe licht is 't moge lijk om in het moeilijkste deel van deze rol, het willen verbergen en onderdrukken van de liefde voor „prulletje" te chargee- ren. Maar doorvoor weet De Jong zich te vrijwaren. Zijn spel was hoogst gevoelig en postte'daardoor zoo goed bij dat van het lieve „prulletje." Van Fritz Tarfcaud een goede markies De Bray, de man, die er een meening op na houdt, zoolang zijn dierbare wederhelft niet aanwezig is, maar bij wien elke zelfstandig heid verdwijnt met de verschijning van de markiezin. Dat Marie van Eysden=—Vink voor deze Xantippe geknipt is, behoeft nauwelijks ge2egd. De overige rollen waren van minder be lang. Ze werden goed gespeeld en ook het samenspel was voortreffelijk. De avond was evenwel het grootste suc ces voor Else Mauhs. Ze heeft ons doen genieten van haar buitengemeene talenten en daarvoor zijn we haar dankbaar. Laat vooral niemand, die in ide gelegenheid is „Prulletje" te zien* dit verzuimen. DE „TUBANTIA" GEZONKEN. Volgens *n hedennacht te Rotterdam bin nengekomen draadloos bericht, verkeerde 't gistermiddag van Amsterdam naar Buenos Aires vertrokken Nederlandsche stoomschip Tubantia" van den Koninkl. Hollandschea Ldoyd nabij het Noord-Hinder-vuurschip in zinkenden toestand. Uit Den Haag meldde men ons nader, dat blijkens bij het departement van Marine ingekomen bericht de „Tubantia", bij den Noord-Hinder getorpedeerd of op een mijn geloopen is. De opvarenden hebben zich in de sloepen kunnen redden. Het schip was bij het ontvangen van het bericht, nog dra vende. Marinevaartuigen zijn ter assistentie uitgezonden. Het Noord-Hinder-vuurschip ligt op de breedte van de noordpunt van Walcheren, op 60 K.M. afstand van Westkapelle. Volgens nader big het Departement van •Marine ontvangen bericht zijn op het licht schip Noord-Hinder twee sloepen van de „Tubantia" met geredden aangekomen. Het Nederlandsche wach:schip „Krakatau" is bij de sloepen. Een Zweedsch stoomschip zoekt ook naar eventueele schipbreukelingen. Do „Krakatau" is een Hollandsch stoomschip gepasseerd, dat vele geredden aan boord had. Ui<> Maassluis meldt men: T© half drie vannacht werd de „Tuban tia" bij de Noord-Hinder 3 o t o r p e- d e 0 r d, De passagiers en eek gedeelte der bemanning ging in de sloepen, hc ka pitein en officieren met een gedeelte der bemanning bléven aan boord, doen moes ten hedenmorgen te halfzos hot schip ver laten omdat de t jsnan.. onhoudbaar werd. Te ongeveer halfvijf heden: .orgen gingen twee stoomreddmgbooten tér assistentie naar de „Tubantia" uit oen Nieuwen Waterweg- De sleepboot „Oostzee" ver- tro- to halfnegem. Ook <10 sleepboot „Syclops" is later in den morgen uit ÏJ muiden vertrokken. De directie van. don Hollandschen Lloyd deelde het volgende mede: Te 2.25 hedenmorgen werd een telegram van den kapitein van de „Tubantia" ont vangen met de mededeeling in het En- gelsch: „Z^n getroffen door een 'torpedo. Verkeeren m zinkenden toestand." Ruim drie uur later, te 5.36, kwam het draadlooze bericht, dat de toestand van het schip onhoudbaar was en dat de kapitein met drie leden der bemanning, die nog aan boord waren gebleven, het schip had ver laten. Zeer waarschijnlijk lag de „Tubantia" met het oog op de duisternis en den mist voor anker bg de Noord-Hinder, toen zij getor pedeerd werd. De „Tubantia" is van achteren getroffen, zoodat de stuurinrichting direct onklaar raakte. Verder blijkt, dat, waar het schip drie uren drijvende gebleven is, alle opvarenden ruimschoots gelegenheid hadden in desloe pen te gaan. Er waren in het geheel 88 pas sagiers 46 eerste en 42 tweede klasse en ongeveer 350 leden der bemanning. De „Tubantia" is een dubbelschroef- stoomschip en werd in 1914 te Glasgow bij H. Stephen en Sons Ltd. gebouwd. Het heeft een bruto-inhoud va 13.911, een net to-inhoud van 8561 ton. Het schip was ingericht voor"het ver voer van 280 eerste-klasse- en 220 middel klasse-passagiers, terwijl in de verbeterde derde klasse plaats was voor 135 en i.i de gewone'derde klasse voor 900 passagiers. Het schip bood bovendien ruimte voor hot vervoer van een aanmerkelijke hoeveelheid lading. Het vaartuig was voorzien van de mo dernste veiligheids- en zekerheidsinrichtin gen op het gebied van passagiersvervoer Marconi's draadlooze telegrafie, Stone Lloyd's systeem voor automatische gelijk tijdige sluiting, van de commandobrug op de waterdichte deuren. Clayton's desinfec tie- en brandbluschapparaat, onderwater- klokkensignalen, vrieslokalen en koelka- mers voor heb vervoer van bevroren vleesch, vruchten en andere bederflijke wa ren. Het schip voldeed, behalve aan alle eischen van de Nederlandsche Schepenwet, aan die van Lloyd's en van den Engelschen Board of Trade gesteld voor passagiers schepen. De „Tubantia" en haar zusterschip .e „Gelria" waren de beide grootste booten die van Amsterdam uit zee kozen Het schip is ter Beurde Amsterdam verzekerd tegen molest voor een bedrag van 1.&J0.000, terwijl het schip getaxeerd is voor 4.000.000. Onder de passagiers van de ..Tubantia" bevond zich de N.-Amerikaansche consul Richard Schilling met mevr. Emma Schil ling en mej. Carmeu Schilling op reis van Stuttgart naar Rio-de-Janeiro. De HoIland8che passagiers zijn: eerste klasse: Amelie van Houten, Joh. Kneppelhout, Isidore Mendels, Emma Men- dels, Samuel Mendels, David Mendels, Sophie Mendels, Lion Kunstenaar, J. F. Victor, Else van Hees, J. F. van de Poll, Henri Cool, Henri de Beaufort, A. J. de JBoaufort; tweede klasse: Rene Schooy Henri Hoedemaker, J. J. Vis, M. J. van Buren, D. A. Bueno de Mesquita, A. H. Gouwe, F. Hoogerwaard, P. Sten vers, O. Bramer. Postverkeer Diet Eugcland. Wegens mist is er gisteren geen boot van de „Batavierlijn" uit Londen aangekomen; en bijgevolg zal er Donderdag ook geen boot vertrekken. De eerstvolgende verzending van de post naar Engeland zal dernalve plaats vinden mot de boot van de Maat schappij „Zeeland", welke Zaterdagochtend uit Vlissingen vertrekt. Smokkelen van aniline verfstoffen. Ook de Duitschere zelf beginnen met de smokkelarij. Dezer dagen L bij Enschedé ongeveer 800 pond aniline-verfstoffen over de grens geamofckel-, waarschijnlijk be stemd voor de fabrieken aldaar."Een acht tal vermoedelijke daders zitten te Ahaus reeds aohter s'ot. te Amsterdam, van New-York naar Ro'.terw dam, hier gepasseerd, seinend: Schade aaa dek. Verbod nitvoer van thee. Heb „St.bl." no. 130 bevat een Kon. be sluit van den lo^en dezer, houdende in trekking van de tijdelijke c p heffing van het verbod van uivoer van thee, toege staan bij Kon, besluit van 21 Augustus 1914. Dc „Jan van Nassau", Blijkens een Lloydsbericht uit Lizard, is het Nederlandsche stoomschip „.Jan vnn Nas- sau", van den „Kou. West-Ind. Maildienst" 1 23 Duiisehe Descrtenrs. In de laatste drie dagen zijn 19 Duitsche soldaten van Gronau als deserteur bij en on der Losser over de grens gevluohL Men noemt als reden, dat 500 man van Gronau naar Elberfeld moesten vertrekken en voor het Oostfront in Duitschland be stemd waren. De vluchtelingen wenschten niet ten strijde te vertrekken. Te Venlo en te Arcen rijn een viertal Duitsche deserteurs over de grens gekomen, allen afkomstig uit de naburige Duitsche .grensgemeenten. Zjj vertelden de eerste da gen van het offensief bij Verdun te hebben meegemaakt en waren gedeserteerd ora niet meer opnieuw naar het front te worden gestuurd. Zij gaven een levendige beschrij ving van den slag bij Verdun en beves tigden, dat de Duitschers enorme verliezen hadden geleden. De Verkoop van Stoomtrcilers te IJmuiden. Uit IJmuiden schrijft men aan de „N. R. Ct": Zooals bekend is, heeft de voorgenomen verkoop van een betrekkelijk groot aantal stoomtreilers naar het buitenland, een krac-h- tigen stoot gegeven aan de indiening vao het wetsontwerp betreffende een verboa van uit voer van schepen, 't Schijnt evenwel met dien verkoop van stoomtreilers niet zoo vlot te gaan, als men wel gedacht had en vrees de^ Van de „verkochte" stoomtreilers is er nog geen naar het buitenland vertrokken, luet uitzondering van de naar Denemarken verkochte stoomtreilers „Donald" en „Sil- vain," waarover de onderhandelingen reeds gevoerd warden vóór er eenige actie tegev verkoop van schepen werd gevoerd. Thans liggen er in het NVrnizeekanaaJ 19 stoomtreilers en 2 stoomdriltvrs. De on derhandelingen over den verkoop van al deze schepen, met uitzondering van die van de „Vigor"-maatschappijen, zijn gevoerd me7 één buitenlandschen kooper. Van verschil lende zijden vernamen we nu, dat het mee- rendeel van de aan de vissoherij onttrokken schepen spoedig weer in de vaart op en van IJmuiden gebracht zal worden, ait ianr dat daar pogingen toe worden aangewend. De overdracht van de schepen schijnt op financieele moeilijkheden van de zijde van den kopper te stuiten.- Dat de schepen tijdens de onderhandelin gen over den verkoop uit de vaart genomen werden, laat zich begrijpen. Het verschil tusschen den koopprijs en de som, waar voor de schepen verzekerd zijn, was te groot, om de risico van een belangrijke winstderving te loopen, voor het geval een schip verloren mooht gaan vóór de over dracht had plaats gehad. Geen varkensvleescli meer. Bij de gisteren genoemde gemeenten, waar geen varkensvleesch verkrijgbaar zad zijn, is abusievelijk Haarlem genoemd. De Haarlemsdie slagers zullen gezamenlijk varkens gaan koo-pen. Te Tiel evenwel zullen de slagers sluiten. In Heerenveen zal men heb derde deel van het anders gebruikte aam tal varkens slachten. Spek en vl'eesch zullen "met 20 ets. per K.G. wordon verhoogd en vet met 40 cents. Militaire Censuur. Een compagniescommandant schrijft in de" „N. R. CL": „Zooals reeds in uw blad werd vermeld, heeft de legeroommissie aan de compagnies-, batterij- en es"alronscomman'anten rn aan tal vragen ter beantwoording gezonden, tsn einde zioh een beeld te kunnen vormen van de geschiktheid onzer weermacht v or haar oor] ogs taak. De antwoorden, zoo verzekert die oommis sie ons, zullen behandeld worden als van strikt verfcrouweljjken aard. Ongetwijfeld werd hier de goede weg inge slagen om tot een juist inzicht te geraken van den toestand van onze weermacht, daar_ de commandanten der tactische eenheden nu in staat zijn, onbevangen hun oordeel uit te spreken, terwijl die commandanten ook de eenige juiste beoordeelaars zijn, daar zij de personen zijn, die rechtstreeks met den sol daat in aanraking komen. Dezer dagen echter bereikte rnjj een or der van den commandant veldleger, om de afschriften van de antivoorden op vraag A II, C I, C n en C III tevens langs den hiërarchieken weg in te dienen, opdat de verschillende hoog6re commandanten van die antwoorden kennis zouden kunnen nemen. Deze order moet natuurlijk worden opge volgd, maar zal ten gevolge hebben, dat de antwoorden geheel anders zullen luiden, dan oorspronkelijk het gova! zou zijn geweest, want het kan niet anders, of die antwoorden moeten van die order een ongunstigen in vloed ondergaan. Een compagnies-, batterij- of escadrons- commandant zal zich nu toch wel wrachteu, om zich in ongunstigen zin over den toestand

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1916 | | pagina 1