Zaierdag 26 februari. Tweede Blad. A°. 1916.
r. 17179
Brieven van een Leidenaar.
Uit de Omstreken.
DLXI.
De Leidsche Gemeenteraad heeft zich in
de eerstvolgende Raadsvergadering over een
gewichtig voorstel uit bo spreken: het voor
stel om te besluiten tot den bouw van 149
en 30 woningen met aanleg van een volks
park op het z.g. KooiteTrein.
AI ia het niet twijfelachtig meer, of de
Raad zal de plannen wel goedkeuren, nadat*
na lange voorbereiding, behalve B. en W.,
ook de Raadscommissies, die er over moesten
gorden gehoord, er haar goedkeuring aan
hebben gehecht, ik meon toch, dat degroo-
te belangen, welke er mee gemoeid zijn, een
korte bespreking in deze rubriek wel kunnen
rechtvaardigen. Toevalligerwijze weet ik er
moer van af dan zij, die van de plannen al
leen kennis hebben kunnen nemen uit de
krant of het daarover verschenen „ingeko
men stuk", omdat ik bestek en teekeningen
heb gezien en mij er door een deskundige
over heb laten inlichten.
Dat er te Leiden behoefte is aan wonin
gen van het slag ails er bij uitvoering van
de t ee plannen weer een 180-tal zullen bri
komen, leert, meer nog dan het gemeentelijk
woningonderzoek, de practjk. Er kan niet
één arbeiderswoning open zijn, of de lief
hebbers dagen van allo kanten op. Er is mij
een gevai bekend, dat een jongeman, hoofd
van klein gezin, dat gemakkelijk f2.50 per
week verwonen kon, graag een woninkje
van f 1.60 wilde betrekken, omdat hjj, thans
met 'zijn gezin in een opkamer wonend,
nergens een hem' passende woning kon vin
den. De menschen hebben een woning nog
i ju verlaten, of de nieuwe bewoners staan er
i vu.r klaar. Het afbreken van eenige blok
ken huisjes op de 'plaats van de nu nog
met betrokken woningen van „Ons Belang"
en ,Do Gvede Woning", hebben de reeds
I ::-3:hende wo ;n nood op dit moment ojj-
- r 1 gemaakt. IIet gevolg daarvan is een
'girg utr oninghuren en wat op de volks-
r heid vorrnl nadeelig werkt: een ge-
igo vo! s i"ig.
Wij kunnen tollen: er is beboef-
m ba'iooriij.t:* volkswoningen en daarin
o-t hoodig worden voorzien.
i do 07?-" den bouw er van niet
-i'iatan a t particulier initiatief?
Waar de overi.eidsb^mooiïng kra h"ens de
Woningwet in normale tjjden reeds bewijst,
i die niet an, hoeveel te minder kan het
lezen tijd, nu prijzen der materialen
- 100 tot 150 proeent sfjn. gestegen.
L'e meesi pientere bouwers erkennen het
"•^g; kannen, voldoende aan de eischen,
cyor het woningtoezicht gesteld, zonder fi
nancieel nadeel geen nieuw© arbeiderswo-
irncfcn moer bouwen, tenzij door de huur
prijzen aanzienlijk te verhoogen. Met verlies
werken, dat doet niemand graag en het kan
daarom van par Iculieren niet gevergd wer
den, uat zj zich voor den woningbouw in-
teressearer. De woningvereenigingeo, wer
kend uW Rijksgeld en gesteund, zoo noodig,
door de p aa'selijke overheid, het gemeen
tebestuur ia dezen, zien zich dus de taak
opgelegd voor een behoorlijke volkskuisves-
l.ng te zorgen. In zoover zijn du3 ook .de
pk aren van de Vereeniging tot bevordering
van den bouw van AYerkmanswoningen te
rechtvaardigen.
^De vraag rijst echter of zjj op dit
ogtablik er door kunnen, nu, zooah ik bo
ven aanstipte, de prijzen van het hout en
van andere ma^rialen, ten gevolge van den
oorlogstoestand zoo schrikbarend zijn ge
stegen en men voor de mogelijkheid staat,
dat 'e stijging, zoolang 'de oorlog duurt, nog
H ankouden? Hoe het na den oorlog, die
toch eenmaal zal moeten eindigen, wezen
7a1, durft niemand voorspellen, doch onge
twijfeld .zullen de p-ijzeu van verschillende
materialen dan aanmerkelijk dalen. Er liggen
:n do .noordelijke landen stapels hont ter
verzending gereed, en de uitvoer zal krach
tig I03 komen, zoodra de zeeën weer vrij zjjn.
Is de noodstand in deze gemeente zoo
dreigend, dat er nog niet even gewacht
kan worden?
Men mag deze vraag van overheidszjjde
riet beantwoorden zonder rekening te hou
den met nog een anderen factor: de werk
loosheid. Naar het gedenkwaardig woord
van den nu oud-minis ter Treub, zal er ge
durende den oorlogstijd in Nederland nie
mand honger lijden, en om aan deze uit
spraak als het ware kracht bij te zetten,
werd de noodregeling inzake werk-loozen-
verzekering ingevoerd, die werklooze vak
arbeiders voor gebrek bewaart, doch Rijk
en gemeente veel geld kost. En waar nu,
mede ten gevolge van de abnormale prijzen
der materialen, het particuliere bouwbedrijf
zoo goed als stil ligt, daar zullen de bouw
vakarbeiders tot werkloosheid gedoemd wor
den en op de door de overheid gevulde
werkloozenkassen moeten teren, tenzij die
zelfde overheid zorge voor werk, als het
kan, zooals in Leiden met de uitvoering dezer
plannen het geval zal zijn, productief werk.
Als men dezen laatsten factor zet naast
den niet te loochenen woningnood, die in
onze gemeente heerscht, geloof ik, dat de
Gemeenteraad" een afstemmen der aange
boden plannen niet zou kunnen verant
woorden.
Ik zeg'dit met de wetenschap, die men
trouwens ook in de stukken kan vinden,
dat de exploitatie een jaarlijksch tekort zal
opleveren van ruim f5000. Men moet dit
niet gering achten. Op elk der 149 wo
ningen legt de overheid ieder jaar weer
f 33 toe; dat is krap f 0.70 per week.
Rijk en gemeente zullen daarvan elk de
helft moeten betalen. Uit de Leidsche ge
meentekas zal dus voor dit plan, éénmaal
uitgevoerd, jaarlijks moeten worden bijge
past ruim f 2500.
Men ziet welk een geduchte concurrente
op die wijze de Vereeniging voor de parti
culiere huiseigenaren wordt. Er is nu nog
verondersteld, dat het kleine plan, de volks
parkbebouwing, zichzelf bedruipen zal, zelfs
nog een klein voordeelig saldo zal opleveren,
waaromtrent mijn deskundige echter niet
zoo optimistisch gestemd is. Bovendien,
tegenvallers zijn nog niet uitgesloten. Het
gebeurt zoo dikwyls wjj hebben het bij
de uitvoering van het werk der Gem. Zwem
inrichting ook weer gezien dat de totale
kosten ten slotte de raming nog aanzienlijk
overschrijden.
Ik zou den Gemeenteraad raden, om bjj
de aanneming van de voorstellen, in ieder
geval deze restrictie te maken, dat de aan
nemingssom de. begrooting niet, althans niet
aanzienlijk, mag overschreden en ook heb
bijwerk tot een minimum beperkt zal blijven.
De voorschotten, van het Rjjk aan te
vragen, bijven tot het vastgestelde bedrag
beperkt; de tegenvallers zouden dus terug
vallen op de gemeente, of op zijn mooist
op de gemeente en het Rjk te zamen.
Mj dunkt, hooger dan een jaarljksche brj-
drago van f 2500 mag de gemeente niet
op zich nemen.
De Vereeniging tot bevordering van den
Bouw van Werkmanswoningen tracht dezen
overheidstoeslag te rechtvaardigen met de
opmerking, dat de ontworpen woningen be
stemd zijn voor een categorie personen,
die een huur, welke de lasten geheel dekt,
niet kunnen betalen, en B. en W. sluiten
zich daarbij aan. Het wordt du3 een vorm
van bedeeling. Daar kan niets tegen zijn,
wanneer er m deze woningen dan ook ge
zinnen komen, die uib hoofde van hun in
komen, in verband met de grootte van het
gezin, op een zoodanige bedeeling aanspraak
mogen: maken. In dat geval alleen zal "de
particuliere huiseigenaar, die den kostend en
prijs moet vragen, er ook niet te groote
schade van ondervinden. Hij behoudt dan de
gezinnen, die wel in staat zijn het volle
bedrag der huur uit eigen middelen te be
talen. Past de Vereeniging echter 't systeem
toe, dat, als ik wei ingelicht ben, geldt
bj de verhuring van het bouwblok aan de
Oranjeboomstraat, waarbij die huurders de
voorkeur krjgen, weike niet te groote ge
zinnen hebban, een behoorlijk vast inkomen
en er proper ui trien, dan wordt de Ver
eeniging door deze extra overheidsbijdrage
een geduchte concurrente voor particuliere
huiseigenaren en er wordt tegen de leatsten
onbillijkheid gepleegd, doordat de overheids-
huurbijslag ten goede komt aan gezinnen,
73-jarig bestaan van bet Leesgeze!
schap „Tot Nut en Genoegen."
(Een ctu'ijo Leldscho Historie).
Dezer dagea heeft het Leesgezelschap
>>Tot Nut on Genoegen" zijn 70-jarig be
staan feestelijk herdacht, en bij deze ge
legenheid een Gedenkschrift uitgegeven,
><*araan -"ij gaarne een en ander ontlee-
üen, dat bij vele Leidenaren herinnerin
gen uit vroegeren tijd zal opwekken.
In het najaar van 1845 kwam in d^ buis
kamer van een in die dagen bekend
Loidsch burger, den heer M. H. Essers,
een 12-tal burgers uijeen, die, geschaard
cm de ta.el, rookende hun \aderlandsche
pijp, besprake voor gezamenlijke rekë-
fcing boeken en tijdschriften aan te schaf
fen en zoodoende nuttig en aangenaam
bezig te zijn.
Tegenwoordig waren hëeren W. S.
Milders, A. Bieler, O. B. Duyster, M. H.
Lcscrs, die resp. tot president, secretaris
Qn penningmeester werden verkazen. Ver
ier waren aanwezig de heoren dr. Honig,
Van Ewijk, Broekhoven, Arbouw, Vreug-
"enburg, Van Amerom, Lozier en Mizee.
't Gezelschap droeg aanvankelijk 'n zuiver
godsdi en-s tig karakter. Doel was om weke
lijks een avond bijeen te komen, om door
onderlinge bespreking den geest te ontwik
kelen en zoodoende nuttig en genoeglijk
bijeen te zijn. Als lectuur werden aange
schaft de „Kerkelijke Courant" en De
Fakkel", alsmede nieuw uitkomende pree-
ken en. kleine vlugschriften op Christelijk
gebied, hetwelk later werd aangevuld met
het Christelijk Album, den Evangelischen
Almanak en de preeken van ds. Zaalberg.
Daar de aanschaffing van boeken een
dure historie in die dagen was, bepaalde
men zich er toe, bovengenoemde couran
ten te doen circuleoren en de daarin voor
komende artikelen op de weekavonden te
bespreken.
De eerste levensjaren schijnen zonder
eenige vermeldingswaardige voorvallen
voorbijgegaan te zijn. Het gezelsoh bleef
in aantal vrijwel stationair, en het kleine
zaaltje van den heer Quadgras was dan
ook het gastvrij tehuis,-waar onze voor
vaderen, onder het drinken van een glas
wijn, het rooken van een pijp e.d., ver
schillende onderwerpen behandelden. En
dat deze beraadslagingen een ernstig ka
rakter droegen, bewijst wel bet feit, dat
die daar niet in de eerste plaats voor in
aanmerking mogen komen en de particu
liere huisbaas blg-ft ritten met de slechte
risico's.
En zeer stellig zullen de meest fatsoen
lijke, de meest welgestelde arbeiders naar
deze woningen solliciteeren. Het nieuwe trekt
altijd aan en het zal hier vooral aantrekken,
omdat de woningen goed gebouwd zullen
worden, gerieflijk ingeriohh een smakelijk
uiterlijk zullen krijgen en achter elk der
huizen een aardig tuintje komt te liggen.
Hiermee ben ik genaderd tot een om
schrijving van de bouwplannen en van de
verschillende typen van woningen. Ik zal
daarvoor echter, met het oog op de plaats
ruimte, een volgenden Brief moeten nemen.
Resluit ik nu met de mededeeling, dat
het bestuur der Bouwvereeniging het voor
nemen heeft, om, als het plan eenmaal is
uitgevoerd, een inspectrice met het dage-
lijksch toezicht te belasten, waarmede ïn
andere .plaatsen goede resultaten worden ver
kregen, wat mij niet verwondert, omdat
de leiding van de huishouding en het be
stuur van het huis in arbeidersgezinnen
hoofdzakelijk bij de huisvrouw b ?rust, waar
mede een beschaafde, wèl onderlegde
vrouw beter zal kunnen omgaan dan een
man.
AALSMEER.
Do Raad heeft tot hoofd vam de O.
L. school Wijik II (dorp) en directeur van
den crusufl U. L. O. aaai doze school^ met
ingang van 1 Mei benoemd de heer P. Bak
ker, onderwijzer te Amsterdam.
Besloten werd het advies van de Ge
zondheidscommissie, gezeteld te Aalsmeer,
in te winnen op de vaststelling van een
verordening op die heffing van bijdragen
tot voorziening tegen besmettelijke riek
ten, (voor de kosten van het ontsmetten
van goederen ,enz. door tussdhenkomst van
den ontsmettingsdienst der Noord-Hollamd-
sóhe vereeniging „Het Witte Kruis" geves
tigd te Hilversum.)
Op verzoek van den gemeente-ontvan
ger werd diens borgtocht veandord' van
een zakelijken in een persoonlijken, het
bedrag bepaald op ƒ6500, terwijl de Raad
rijn goedkeuring hechtte, dat de borg
tocht werd gesloten bij de Vereeniging van
tot zekerheddsstelling verplichte Gemoente-
Ambtenaren, 's-Gravenhage.
Over een schrijven van do Bouw vereeni
ging „Volksbelang", dat rij niet op de
voorwaarden, door den Raad in een vorige
vergadering vastgesteld, betreffende den
voor te nomen bouw van 25 arbeiderswo
ningen, wensoht in te gaan, een breedvoe
rige discussie plaats had. Heft eohrijven
werd voor kennisgeving aangenomen.
ALPHEN.
In Den Haag slaagden voor de nutti
ge handwerken do dames G. O. Samson, J.
S. Yoors en J. W. Tolk, van hier.
BODEGRAVEN.
Ds. S. van Dorp, alhier, komt voor op
het zestal voor predikant bij de Ned.-Horv.
Gem. te Delft.
HAZERSWOUDE.
De collecte ten behoeve van do Gere
formeerde kerken, dïe van den watersnood
hebben geleden, heeft in de alhier gehouden
godsdienstoefening der Geref. km. opge
bracht f 111.52$.
De collecte voor den watersnood, gehou
den door den Boerenbond, heeft alhier
opgebracht 1597.05.
In plaats van den heer S. G. van cfer
Veer ie tot ohef-gasfitter alhier benoemd
de heer J. A. Brihks, in deze gemeente
woonachtig.
Bij do vorkooping van twee perceelen
tuin- en weiland, ter grootte van 1 H.A.
14 A. 12 centiaren, is de gemeente Hazers-
woude koop er geworden voor f 4400.
uit dezen kring is voortgekomen het hier
in Leiden algemeen bekende Ziekenfonds
„Tot hulp der Menschheid", waaraan de
heer Essers a's directeur, dr. Honig als
geneesheer e.j de heer Duyster als apothe
ker zich verbonden.
Men ziet hier weer, hoe uit het kleinere
dikwijls het grootere e»n belangrijke wordt
geboren.
Wellicht werkte de opricht'ng van het
Ziekenfonds gunstig op het aanóal leden
van het gezelschap, dat in 1849 reeds 36
leden telde.
Het aantal leden was w 'dra zoo groot,-
dat het zaaltje van Quadgras verwisseld
moest worden met een grooter lokaal.
De 4de jaarlijksche bijeenkomst op 17
Januari 1850 werd in c'e oude Stadsgehoor
zaal gehouden, die er toen allesbehalve
ooglijk uitzag. Niettegenstaar.de dat, wist
praeses Hildert er den goeden geest in
te houden en beloofde een volgenden keer
voor een beter lokaal te zorgen. Op deze
vergadering werd dè heer Essers in de
plaats van Beelen, die naar Schiedam was
vertrokken, als secretaris d-cor het bestuur
aangewezen. Het bestuur trad el1- jaar
in zijn geheel af, doch was direct herkies
baar.
HOOFDDORP.
Teil overstaan van notaris Heinsius, alhier, en
de notarissen Smits en Van der Holm, to Amster
dam, «ord in hotol „Do Beurs" alhier een belang
rijke groote veiling gehouden van diverse lande
rijen.
Allaroerst 18.43.90 H.A. bouw- en weiland langs den
Kruisweg ou den Yoldweg, nabij Aalsmeer, in ver
schillende porceelen.
Perceel 1. een perceel grond 62.75 A.. langs den
Kruisweg. Gekocht door den heer A. J. van Wijk
voor f 2325. Perceel 2. een perceel grond. 62 75 A.,
als voren. Gekocht door don heer G. de Vries' voor
f 1900. Perceel 3, een perceel grond 63.10 A., als vo
ren. Gekocht door don heer J. Mantel voor 2275.
Perceel 4. een perceel grond, 62.35 A.. als voren. Ge
kocht door den hoer M. Alderden. te Aalsmeer, voor
f 2175. Perceel 5, een perceel grond 61.95 A.. als vo
ren. Uokocht door don heer J. van Bentum voor
f 2105. Perceel 6, een. perceel grond, 63.90 A., als
voren. Uekocht door den beer J. Mantel voor
f 2625. Perceel 7, een perceel grond. 5.40 A., als
voren. Gekocht door den heer W. H. Wontzel voor
f 500. Perceel 8. een perceel weiland. 68.14 A-, aan den
Veldweg. Uekocht door den heer A. G. Pruissen
voor f 3100. Perceel 9, een perceel weiland, 94.37 A..
als voron. Gekocht, door den heer A. Q. Pruissen
voor f 3575. Perceel 10. een percoel grond, 7.05 A..
als voren Gekocht, voor f 450 door den heer L. Re-
zemer. Perceel 11—16, diverse perceelen bouw- en
weiland, te zamen 12.91.65 H.A., als voren Gekocht
door den heer J. Rodenburg voor f 23.962. Perceel
17. een boerderij met schuren, kapberg. erl, bouw
en weiland, nabij do Kaag te zamen 17.40.80 H.A.,
werd gekocht door den heer PL Roos voor f 34.600.
Daarna werden diverse perceelen bouw- en wei
land verkocht, die gelegen waren nabij Vijfhuizen
en beboerende tot uc boerderij in hunr bij den heer
Loogman. Deze landerijen worden verkocht in 10
perceelen.
Perceel 1 en 2. twee perceelen welland, te zamen
2.89.10 H..A. worden gekoebt door den heer J Ku-
nis voor f 6736. Perceel 3, oen perceel ^eiland
L56.40 H.A. werd gekocht door don heer J. Klomp
voor f 2700. Perceel 4. een perceel weiland 1.53 H.A.,
werd gekocht door den heer A. Boot voor f 2450.
Percoel 5. de boerderij "«net schuren, kapberg. erf,
weiland, enz. 16.74.23 H.A. werd gekocht door den
heer P. Strybu9, te Haarlem voor 24.725. Perceel 6.
een perceel grond 21.10 A., werd gekocht door den
heer J. VYillcmeo voor f 425 Perceel 7, eon perceel
groad 39.54 A. Gekocht door den hoor J. v. Ophcm
voor f 850. Perceel 3, een perceel grond 26.39 A Ge
kocht door den heer H. J. v. d Vcor voor f 935. Per
ceel 9. een perceel grond 37.83 A. Gekocht door den
heer P v. Uphem voor f 850. Perceel 10. eeo per
ceel grond 57.14 A. Gekocht door don heer M. Hout-
wipper voor f 1175.
De geheeie vorkooping bracht op een bedrag van
f 123.683.
WADDINXYEEN.
De heer J. van Enst, hoofdionderwij-
zer aLhier, is tot eerste-ondorwijzer be
noemd te Renen.
Als de frer... aamheden afgeloc, en wa
ren, -stelde dt praeses, ingevolge art. 14
der-Wet het Leesgezelschap had dus ook
zijn Wet of Reglement de functies ter
beschikking van de vergadering. Eén der
leden deed dan het voorstel het bestuur
bij acclamatie te herbenoemen. Een glas
wijn op de herbenoeming werd gedronken,
do uitgelezen boeken werden verkocht en
's avonds te halfelf ging men huiswaarts.
Het gezelschap heeft ook ecj vrouwelijk
lid geJiad, n.l. mej. de Wed. Dc Booy, die
op de vergadering van 5 Nov. als lid werd
aangenomen.
Als een treffend staaltje hoe men in den
goeden ouden tijd den gang van zaken re
gelde, diene, dat de verschillende 1 uurs
leden niet door de leden werden gekozen,
maardoor het overige bestuur werd
benoemd.
De rekening en verantwoording, die jaar
lijks gedaan werd doo. don penningmees
ter, werd door het bestuur nagezien en
den leden ter inzage gegeven. Was er een
tekort, dan was elk lid verplicht zijn aan
deel bij te dragen, dat het nadee' saldo
verdween. Zeker nog niet zoo'n kwade re
geling
In 1849 bedroeg de oontributie 2 per
RIJNS BURG. Geboren: Adrianua Bastiaan,
Z. van A. B. Langeraar en 1L Stolk. Jannes*
Z. van J. v. d. Wal en B. O. v. d. Horst. Jan*
Z. van O. de Wit en W. van Iterson. Cornelia,
Z. van P. v. Dnijn en G. Hogewoning.
Overleden: Griotjo Monster, 16 j.
TER AAR. B o va 11 on: O. M. Pietcrso geb<
Eindhoven, Z. A. M. Egberts geb. Kemper3, D<
A. A. Valent-ijn geb. De Winter, Z.
Gehuwd: H. G. Keijzer. 29 j.. en H. G. "York,
24 j. A. P. Uijtcnwaal, 27 j., en A. E. Droogh,
23 jaar.
Overleden: A. van der Haven, 3 j.
SASSENHEIM. Geboren: Johannes, Z. van J<
G. v. d. Hoek en W. v. d. Zon. Johanna, D.
van W. do Eidder en D. E. Hogendorp. Johanna
Cornelia, D. van P. L. Rotteveel en J. Waasdorp,-
Jacobus, Z. van J. de Ridder en M- O. Hooge-i
veen.
WASSENAAR. Overleden: D. Parlevliet, jn4
62 j. J. van Steenbcrgh, M. 63 j. J. M. TolidOj-
jd. tó J. J. de Nijs, M. 71 j. W. van der
Gaag. M. 64 j. M. G. Ruigrok van do Wecve,
Z. 3 mnd.
Geboren: Adxiana, D. van A. Oudshoora
en H. A. van Abtswoude. Petronella Johinna-
D. van H.-Wcycrs en O. P. van Dam. Jansje,
D. van O. van Delft en M. M. Wengelaar. -i
Cornelia Alida, D. van B. P. van Eeden en J. C<
Ncerscholten. Oatharina Johanna, D. vaa
Kuit en A. A, van Corstanje. Johannes, Z-
van G. H. Janssen en M. A. Olsthoorn. Gerar-i
dus Tlieodorua, Z. van O. do Greef en H. Mulder^
Gerda, D. van A. Binnendijk en G. Yarkevisser^
Cornelia Anna Maria. D. van Ij. Paardekooper
en A. O. Peschior. Jacoba Honrica, D. van
M. O. Snijders en W. W. van Rijn. Adriana,
D. van A. v. Noort en M. Knijnenbnrg. Helena,
D. van A. v. Noort en M. Knijnenburg. Nico^
laa3 Cornelis, Z. van A. Berbée en G. Prins.
Nicolaos Petrus, Z. van O. Broderodo en O. Kor-»
tekaa-s. Bastiana Neeltje. D. van M. Breedveld
en A. van Vuurcn. Elisabeth Geertmida. D.
van A. Bol en A. E. Borsboom.
ZOETERWOTJDE. Geboren: Antonins WilheD
mus, Z. van W. J. Zwetsloot en P. Vlasveld.
Laura-, Z. van J. Yogelesang en J. H. Mi. ten
Hove. WilhelmLna Elisabeth, D. van J. van der
Hoeven on K. P. van Maris. Petrus Johannes,
Z. van J. Vlasveld en M:. v. Benten.
Overleden: Theodora van Vliet, 44 j., ccht^v
van Wilhelmus Vreeswijk.
Gehuwd: Hondricus Petrus Sïeoker, 33 j
weduwn. van Helena Uitendaal, en Gorarda van
den Akker,'38 j.
Oemenyd fêseuws.
jaar, hetwelk in 1850 gebracht werd op
2.50.
Deze gang van zaken bleef langon tijd
gehandhaafd. Zelfs de groote democrati
sche omwenteling in 1848, w. rvan, bekal-
ve West-Europa, ook ons land zijn aandeel
had, en wa-ardoor het volk meer zeggen
schap kreeg in allerlei maatschappelijke
aangelegenheden, kon in den in „Nut en'
Genoegen" heerschenden geest, geen ver
andering brengen.
In dit jaar, 1S48, werd de vrijheid van
drukpers afgekondigd en toen mede in 1S69
de zegelbeLasting op dag- en weekbladen
werd afgeschaft, brak ook do bloeitijd voor
Het lee>sgezelschap aan. Al het geld, dat'
inkwam, behoefde nu niet meer aan dure
boekwerken of maandschriften to worden
besteed; de boeken, die „uitgelezen" wa
ren, konden nu op de jaarvergadering be'
tere koope:*s vinden, en kreeg de „boekver-
koopïng", zooals. weldra meer algemeen
de avond genoemd werd, die gepaard ging;
met eenige feestelijkheid, in onze goede;
stad een groote mate van populariteit.
De eeiste bode, die in 1854 werd aange*
8teld, was do „looper" Schamper, tegeiï
een vergoeding van 10 per jaar, in 1857
verhoogd tot 14 en 24 Nov. 1858 gebracht
ZOETERWOUDE.
De oolleote langs de huizen aan den
Haagweg, alhier, ten bate van de geteis-
terden door den watersnood in Nederland,
welke wogen3 ongesteldheid van een dor
collectanten was uitgesteld, heeft gisteren
plaats gehad, en bracht op de som van
89.59. zijnde met 1016.94^ uit de overige
gedeelten der gemeente, een totaal bedrag
van 1106.54.
-O--
KERKELIJKE BERICHTEN.
Voorschoten. Jeruel. Woensdagavond
to halfac-ht: Bijbelverklaring. Zondagavond
te hallacht: Evangelisatie.
BURGERLIJKE STAND.-OMSTREKEN.
ALKEMADE. Bevallen: A. Loos geb.
Van der Moer. Z. J. M. _Vessour geb. Hoogen-
boom, D. O. Kerkvliet gëb. Van Velzen, Z.
M. Kc-nnis geb. Brunt, D.
Overleden: Andreas Petrus van Wieringen,
9 mnd. Helena Oomcn. echtg. van G. Vermeij,
76 jaar.
Gehuwd: J. van d. Klanw, jm.. 31 J., en C.
van Kampen, jd.
OEGSTQEEST. Geboren: Embertus, Z. van
P. M. Moerenhout en E. J. Vissers. Cornelia
Johanna, D. van J. van Velzen en J. E. Driesseu.
Cornelis, Z. van J. M. Hoogoveen en M. do
Bosr. Anthonius Jozeph. Z. van J. H. van
der Born en L. Thiel. Clazina. D. van J. Spaar
garen en M. Prins. Martinua Leonardus. Z.
van H. Schrama en M. G. Overmeer. Grietje,
D. van Th. van dor Moij en G. Hoek. Elisa
beth. D. van L. de Wit en T. W Kool. Cornelia,
D. van W. van den Berg en O. Rijsdam. Willem
Johan. Z. van W. L. J. Kühno cn J. E. Wessels.
Francisous, Z. van J. van Kampenhout eD G.
Jacobs. Sijtje. D. van D. J. Dijkema en C. van
Zeijl.
Ondertrouwd: P. Kerpershoek, 24 j., te
Helder, en W. ML. de Zeeuw, 26 j., alhier.
Gehuwd: Th. G. Lubbe en A. J. van Rijn.
A. Los en J. Th. A. Boelen3.
Overleden: Cornelia van der Zwet. 84 J.,
wed. H. Langver, te Leiden. Willcmina van den
Berg. 86 j., te Leidon. Maria do Groot de Bruin,
65 j., wed. J. J. van den Bosch, te Leiden. Dirkje
van der Mcij. 2 j. Clousina Theodora Yermo-
len, 18 j.. te Anist-erdam. Maria Kuijters. 58 j.,
wed. W. Harland. Grietje Dorst, 46 j., te 's-Gra-
venhage. Willem Hendrik Hendriks, 63 j., echtg.
van S. A. Markus, te Zut-phon. Willeminus
Oliprbok, 77 j„ wedr. van E. Twigt. te Krimpen.
Dina Adriana van Schravendijk, 71 j.. echtg.
van W Vletter. Suzanna Oatharina Lirk. 21 m.
Johanna van Zon. 41 j., cchtg. van D. Breed
veld, te 's-Gravenhage. Frederik Lagos. 77 j.,
te Leiden.
De staking in het warmoeziers-
bsdrijf te Loosduinen. Bezield met het
verlangen z >o mogelijk een einde te maken
aan de stagnatie ia het tuinbouwbedrijf, had
de gemeente-secretaris van Loosdui ;en, dei
heer J. Boezer, Woensdagavond het dage-
lijksch bestuur der Warmoeriers-Patroons-
vcreeniging en afgevaardigden der arbei
dersfederatie bijeengeroepen op het raad
huis, om onder zijn leiding tot een oplos
sing van het gesc-iri! te geraken. En werke
lijk, men kwam ov.reen, dat de patroons de
arbeidersorganisaties zouden erkennen. Ook
in de Ioonkwes.ie kwam men tot' overeen
stemming. Het loon zou zoo geregeld wor
den, dat slechts f6 over een geheel jaau
minder gegeven dam geëischt werd. Maar
geen der partijen had een mandaat, daaromj
werd in do resp. arbeidersvergaderingen de
oplossing Donderdag besproken. „St-Pa-
schalis Baijlon" en „Evangelie en Arbeid''
waren terstond bereid ze aan to nemen,-
maar „Door Eendracht Saam Verbonden"
ging eerst in den namiddag daartoe oveiv
Donderdagavond om zes uren b?gon de ver
gadering der Patroonsvereeniging en om
tien uren was men nog bijeen.
Intusschen zaten de arbeiders in hun ver
gaderlokalen do beslissing af te wachtetL
Op voorstel van den heer Van Spronsen
besloot de Patroonsvereeniging de arbei
dersorganisatie te erkennen, ais zijnde een
eisch des tijds. In de loonkwestio besloot
men echter niet toe t9 geven. Met 70 tegei"
3 stemmen werd het desbetreffende voorstel
verworpen.
Ales staat dus weer op losse schroeven eni
een oplossing, waarop men voor heden zoo
stellig gerekend had, is niet verkregen.
(„N. Crt")
Eon goede vangst. Te 's-Gra*
venbago is gearresteerd de bekende opkoo-
per uit de Nes, te Amsterdam, Chr. Hc-Iiingv
man, die, zooals men zich herinneren zal,
herhaaldelijk bij diefstal-reek taken door be-i
klaagden als heler werd aangewezen, doch
langen tijd den dans wist te ontspringen.
Ten slotte werd hij echter toch, na io'
hooger beroep te zijn gegaan, wegens he-
