N°. 17143
Zaterdag 15 Januari.
Derde Blad. A°. 1916.
De watersnood rond de
Zuiderzee.
LEIDSCI
DAGBLAD
Toen gister de wind weer begon te luwen,
zou men niet hebben gedacht, dat het hoog
opgejaagde water nog verder ontzaglijke
verwoestingen zou aanrichten. Wat daarna
nog gebeurd is rond de Zuiderzee is zoo
vreeselijk, dat daardoor in herinnering wor-
don geroepen de ergste overstroomingsram-
pon, die onze Zceuwsche eilanden in de laat
ste jaren teisterden. De vreeselijke ramp,
aan Rotterdam overkomen, wordt nog over
troffen door de watersnood in de laaggele
gen landen in Noord-Holland boven het LJ.
't Is ons niet mogelijk, al die kleine bij
zonderheden mee te deelen, wat gemeld
wordt van de droeve tooneelen, die zich daar
afspelen. Maar vanaf de Pampus tot Den
Helder is de toestand critiek. Op tal van
plaatsen is do Zuiderzeedijk doorgebroken en
stroomt het water vrijelijk het land binnen
en hoewel het weer voel kalmer is, vreest
men meerdere doorbraken in den door hot
beukende water verzwakten dijk.
Het ergste is de toestand in de onmid
dellijk ten noorden van Amsterdam gelegen
landon
Daar heeft 't water de menschen zoo ver
rast, dat het heengaan van hun woonsteden
en uit hun dorpen wel op een vlucht ge
leek
Een speejale verslaggever van de „N. R.
Ot." schrijit daaromtrent o.m.
„Toen ik tegen den middag te Buiksloot
terugkeerde om mijn eerste indrukken te te-
lefoneeren, was het 's morgens nog zoo stille
Waterlandsche dorp in rep en roer. Ook
daar had de alarmklok gebengeld, was de
omroeper met zijn bekken rondgegaan; ook
daar werd voor het naderend gevaar ge
waarschuwd. Bovendien kwamen er van alle
zijden de boeren uit Waterland met hun vee
heengevlucht. Nooit van mijn leven heb ik
zooveel vee bijeengezien. Het was een haast
onafzienbare horde runderen die langs den
nu, door de zorg van de Amsterdamsche po
litie, voor het gewone rijverkeer afgesloten
Buikslooterstraatweg naar Amsterdam en 't
gastvrije Tolhuis voortholde. Boven de
klaaglijk loeiende koebeesten uit, steigerden
do door het tumult als dolgewordon paar
den, en ter weerszijden draafden schapen en
geiten mee. Het was een tooneel, het pen
seel van een Wouwerman waard. Nu en
dan geraakten tengevolge Van haar dolle
sprongen of de dommekracht van vele an
doren, een paar koeien in het Noordhol-
lctndsch kanaal Gelukkig wareu er handen
genoeg aanwozig om de stomme dieren spoe
dig weer op het droge te brengen. O.a. hiel
pen er honderd man van den landstorm uit
Amsterdam aan koe-drijven.
In het Tolhuis zouden alle beesten door
veeartsen ondorzocht worden, wat zeker geen
overbodige maatregel was want het gerucht
Iiop dat er verscheidene onder waren die
aan mond- en klauwzeer leden. Een andere
vraag is hoe al die koeien weer in üet be
zit van hun rechtmatigcn eigenaar zullen
komen. In de overhaaste v ucht waren lang
niqt allé gemerkt.
Van de zolderverdieping van het gemeen
tehuis te Buiksloot, dat boven op den dijk
ligt, hebben wij toen even over den Buik-
6lootermeerpolder uitgezien. En al spoedig
zagen wij in do verte den vijand naderen.
Als oen wit glazen plaat schoof het water
over de groene weiden nader, en het an
ders zoo stille watertje in het dorp, de sloot,
waar wij in ouderwetsche winters de schaat-
jen plachten op te binden, als wij naar Mon
nikendam, Edam en Marken roden, stormde
nu al voorbij als een bergbeek. Dat was al
mode een onmiskenbare aanwijzing dat het
water nog kwam opzetten.
Snel bestegen wij daarom weer don auto
om nog even Waterland in te rijden. Het
meest© vee was hier nu dooo, en dus kwa
men we snel vooruit. Maar dicht bij het sta
tion Zanderdorp, ter hoogte van het reeds
ontruimde kruitmagazijntj e, moesten wij
stoppon. In de korte spanne tijds sedert ons
vertrek uit Buiksloot was de geheele Buik-
slootecmeerpolder tot hier reeds onderge-
loopen, en met kracht spoelde het water
over den weg, voortdurend wassende. Het
kleine station Zanderdorp der Noordhol-
landscho tram scheen als een groote kist te
dobberen op de waterenvlak bij ons haalde
een boer met paard en wagen op heb laatste
oogenblik zijn familie weg uit zijn door cio
golven omklotste huis er was eerst voor
het vee gezorgden verder op zag men
midden in de binnenzee de arme sc -.psels
van koeien staan, die men niet meer had
kunnen redden, en die wel verloren sche-
nèn in al dat water."
Van vele andere plaatsen komt nog vae:
uit Ransdorp, Schellingwoude^ Durgerdam,
Uithoorn, Watergang en nog zoovele andere.
Verbazend groot is het aantal der dieren,
die door het water zjjn omgekomen. Welk
een schade voor die streken, waar de vee
teelt het eenig bestaansmiddel voor de men
schen is. Het verlies aan vee is nog met
het eenige voor de polderbewoners, van hun
goed hebben ze ook slechts weinig kunnen
redden. De uittocht uit de het dichtst bij zee
gelogen dorpjes, is door verslaggevers ver
geleken bij die uit Antwerpen in het vorig
jaar. Ze was minder geweldig, maar niet
minder meelijwekkend. Durgerdam, Ransdorg
ion Zunderdorp zijn vrijwel leeggeloopen.
Kansdorp is zelfs geheel verlaten.
Hoe daar ter plaatse de toestand is, blijkt
uit het volgende, door een dec verslaggevers
daaromtrent verteld;
Op den weg van Schellingwoude naar Dur
gerdam komen eveneens vele boeren, het
vee voor zich uitdrijvend. Zoodra men te
Durgerdam komt, ziet men,' dat een groot
gedeelte van den weg is weggezakt, terwijl
de fundeering van de huizen zichtbaar wordt.
Het water is over den tuimeldjjk geslagen,
zoodat de steenen wegspoelen. Donderdag
avond had men de oversixooming reeds zien
aankomen en door het aanbrengen van zeilen
en kistdammen werd de bovenkruin van den
dijk beschermd. Immers door het aanbren
gen van zeilen voorkomt men, dat de grond
door het water gegrepen wordt op die plaat
sen, waar geen keien liggen. Dit belette ech
ter niet, dat op verschillende plaatsen het.
water toch over den djjk sloeg en de grond
wegzakte. Op dit oogenblik halfvier in
den namiddag zakte het Water aan den
zeekant, zoodat men op verschillende plaat
sen de zeilen weer weg nam. Ook voor ver
schillende huizen is de grond weggeslagen.
Staande op den dijk zien we rondom ons
Ransdorp, Zunderdorp, en in de verte Ho-
lyhsloot. Ransdorp ligt totaal geïsoleerd. We
zijn ook nog geen Ransdorper tegengeko
men. Van verre zien wjj sommige huizen, en
kel nog met het dak boven water uitste
ken; men is er bezig over het dak de men
schen af te halen en zooveel mogelijk goe
deren te redden.
Wat het vee betreft, verkeert men in het
onzekere, hoeveel koeien er gered zijn.. Ons
werd medegedeeld, dat te Holyhsloot één
boer 45 koeien heeft verloren. Langs den
weg zien we aanhoudend op verschillende
plaatsen de lijken van koeien en schapen,
die aangedreven zijn.
Ook over de plek, waar de doorbraak
plaats had, loopen verschillende geruchten.
Van een zijde vernemen wijs dat de Katham,
bjj Monnikendam, over driehonderd meter
is weggeslagen. Het dichtgooien van de
doorbraak met zinkstukken en zandzakken,
zal zeker geruimen tijd in beslag nemen;
de Stoomgemalen Kadoelen, Poel en De Rijp
zullen nacht en dag moeten werken om zoo
spoedig mogelijk het ondergeloopen land,
dat voor geruimen tgd onbruikbaar is gewor
den, droog te malen.
Langs den weg van Durgerdam naar Schel
Üngwoude leek het een uittocht, gelijk in
de eerste dagen na den val van Antwerpen, -
zooals we da en hebben waargenomen Tü
Zeeuwsch-Vlaanderen. Troepjes boeren
brachten hun vee naar veiliger plaatsen,
terwijl de huisgenooten volgden, beladen
met huisraad en bedd&go&d. Het meerendeel
van het aldus opgejaagde vee wordt naar
de Oranjesluizen gedreven. Daar lag de
„Heerenveen", der Holland-Friesland lijn,
om het vee in te laden en naar het abattoir
te Amsterdam te brengen.
Anderen dreven het vee den weg op naar
het Entos-terrein, waar het'door een vee
arts onderzocht zal worden.
De doorbraken.
Wanneer men den dijk volgt van SchelÜng
woudeDurgerdamNidam, komt men aan
de plaats van de doorbraak. Daar de weg
op vele plaatsen ondermijnd is, kan men
alleen per fiets de plaats van de doorbraak
bereiken.
De plaats ligt tusschen Nidam en Monni
kendam. Men vindt er den dijk op drie plaat
sen doorgebroken. Iedere breuk is 100 h
150 meter lang. Als een waterval stroomt
het water door de breede gaten heen, "brui
send en suizend met onweerstaanbare kracht
alles meeslepend wat op zijn weg komt.
Welk een kracht, dat aanstroomende wa
ter. Hier voelt men wat het zeggen wil voor
'a lands verdediging het water als zijn bond
genoot te hebben. Doch op het oogenblik is
het de vijand. En welk een vjjaud. Niemand
en niets is daartegen bestand. Toen in den
donkoren nacht plots de doorbraak kwam,
waren de arme bewoners der omliggende
gehuchten hulpeloos aan deze geduchte
kracht overgeleverd. De schapen en koeien
werden bij troepen meegesleurd en inder
haast redden de bewoners der boerderijen
het veege ljjf door naar de zolders te
vluchten.
Monnikendam moet alleen nog uit het
Noorden to bereiken zijn. Van vele streken
weet men niets, absoluut niets.Doch hoe
zeer de boeren geteisterd zijn, blijkt uit de
troepen vee, de doode koeien en schapen,
die daar komen aandrijven. Men sleurt de
lijken uit het water, legt ze op het droge
om althans nog iets to redden.
Uit sommige laag gelegen woningen wer
den de bewoners van uit het dak gered.
Hier kwamen nog eenige boeren in bootjes
afzakken, een troep vee door het water drij
vend. En met de koppen nog net boven het
water, waadden de dieren moeilijk naar het
veilige liooger gelegen land.
Voorkiopig staan de redders nog hulpe
loos. Zij moeten wachten tot het water ge-
gel\k staat met de zee. En nog steeds
stroomt het water door de in den dijk gesla
gen gaten, bruisend en sissend, dat het tot
ver in den omtrek te hooren is, drie reus
achtige watervallen, die in de weiden het
wöter al hooger doen worden.
Iemand, die de doorbraak van den Zui-
derzeedijk bij Katdam bezocht heeft, ver
telde het volgende:
Er zijn daar drie doorbraken. De djjk
is er in het midden gespleten en de binnen
ste helft is door de geweldige kracht van
het water een 40 meter ver het land in ge
zet. Door de bressen in den zwaren qjjk
stroomt het Zuiderzoewater a's een NiaJgara-
waterval het lage land binnen. Het is een
prachtig maar verschrikkelijk .geacht. Jam
merlijk is het daarbij te zien, hoe zich op|
een der stukken dijk, tusschen twee door
braken in, een paar dozijn koeien verdrin
gen.
Te Holysloot staan de huizen zoo diep
in heb water, dat de schuitjes aan de daken
vastleggen. Men ziet de pramen heen en
weer varen met geredde menschen en goe
deren; de koeien zwemmen er achter aan.
Heel wat vee ligt echter flauw tegen den
dijk. Verscheidene bo .Tea weigeren hun hof
steden te veria-ten. Morgen zal men ze per
schuit moeten proviandeeren.
Het verkeer.
De verkeerswegen hebben veel te lijden.
Vele 3taan diep onder water on menig
plaatsje* is niet anders dan langs ee.i groo-
tcn omweg te bereiken. Van Amsterdam uit
is men dikwijls genoodzaakt eerst een eind
noordelijk te moeten rijden van de plaats,
die-men bezoeken wil.
De dyk naar Broek-in-Waterland is to
taal onbegaanbaar geworden, verdwenen in
het water. Het water schijnt overal. Het
strekt zich-onder den grijzen, somberen he
mel ver, eindeloos, uit. Verlaten boerenhui
zen doemen donker en troosteloos uit den
verren plas op, de motregen druipt van de
zwartnatte bladerlooze boomen, wier stille
silhouetten scherp zich afteekenen in de
grijze verte.
Tot de assen gaan de voertuigen in het
water. Van een autotocht naar Edam ver
telt een verslaggever van de „Tel.":
We gaan or door, en de wielen zuigen
zwaar door het water, dat hoog opspat tegen
den wagen. Dan weer „vaste grond" een
modderpad, steeds smaller wordend, en ge
lijk aan 't waterniveau.
llpendam ligt hoogor, is intact gebleven,
en na talrijke vertragingen door vee-opstop
pingen langs don weg, snort do A. O. ton
laatste Edam binnen. Daar rijden we dade
lijk door oen onder-water-staando straat,
en oven verder heeft zich 'n soort caractèro
gevormd, waar 't golvend over straat gudst
uit een steegje aan den rechterkant, en in
breeden waterval neerstort in de tuinen
aan de Unkerzijde van den weg. Dan ligt de
straat wat lager, do auto plonst diep door
'n soort meer, en rijdt 't pleintje op, Waar
de stoomtram-remise staat, en waar de
Edamsche bevolking in ontsteltenis samen
schoolt. Rechts strokt zich ver weer 't groo-
to water uit, rijzen aan alle kanten de don
kere omtrekken van de ondergeloopen boer
derijen op. Aan den gezichteinder ligt Vo
lendam, de huizen op den dijk staan daar
véél hooger dan de kom van 't dorp, die
wel heelemaal ondergeloopen moet zijn
Later op den middag krijg ik droeve berich
ten over den toestand in Volendam, maar
't blijkt onmogelijk er heen te gaan; alleen
per boot kun je er nog komen.
Het watervlak vóór het stadje Edam is
de ondergeloopen Zuidpolderverderop,
naar dien kant van de groote doorbraak,
ligt de Katwouderpolder. Ik tracht vergeefs
te ontdekken, hoe groot-een-gat de zee ia
den dijk geslagen heeft. De opgaven variee-
ren van 25 tot 2G0 M. breedte. Aan den kant
van don Zuidpolder staan natuurlijk alle
huizen een 50-tal in het water. De
kade langs het oudsteedsche grachtje is daar
mee tot één breed water verworden, en een
houthandelaar loopt juist te roepen om 'n
schuit om naar z'n kantoor en fabriek te
kunnen varen.
Overigens ligt het oude stedeke droog,
maar het ondervindt in sterke mate de om
standigheden van den watersnood, en men
is or bang dat de spoordijk, een dijkje van.
een twee- of driehonderd meter lengte, dat
de polder „Do Zeevang" beschermt, het niet
zal kunnen houden. De Zeevang is, wat zo
hier noemen „beste grond" kun je taxee-
ren op f 2000 per hectare en deze wel
varende polder is van aanzienlijk grooter
omvang dan de Zuid- en Katwouderpolder.
Hard wordt er gewerkt door de militaire
bezetting, die zich kranig weert, en in den
loop van den dag versterkingen uit den
Beemster ontvangt, om den dijk te verster
ken. Ook bij Warder is men hard aan den
slag, maar de secretaris van het polderbe
stuur is mismoedig gestemd. Ik ben er
hard bang voor't Water wordt weer
hooger; het gaat mis.... En dan die koste-
lijk© grond, die enorme schade, die het bren
gen zou. Al krijgen we nou al 't vee d'r bij
tijds uit, dan is de grond toch wèg.... en dan
zééwater't is voor 'n poos bedorven 1
Later staan we op 't sluisje, 6tarend naar
't fatale water, dat 't is niet te loocho-
nen rijst, b 1 ij f t rijzen
Om zes uur 's middags, als al het feite
lijke nieuws naar Amsterdam is geseind,
ringt de telefoon in het restaurant.
Hallo do secretaris van „De Zee
vang"! De spoordijk is zooeven op twee
plaatsen doorgebroken't Is mis! Wilt
u nog naar Amsterdam, ga dan dadelijk
en rij hard, want u moet over Oosthuizen
gaan en daar komt höt water ook nog. 't Ligt
in den polder
Dan vertrekken we, vrij spoedig, en ont
komen het overal doordringende water. Er
is 'b middags overal in den gevaarloopenden
polder rondgetelefoneerd, dat de boeren het
vee in veiligheid moesten brengen, en 't is
te hopen, dat de meesten aan den raad
gevolg hebben gegeven. Maar om halfzes
nog kwam er een „eerst" es effen vragen,
of dat-ie 't wel doen zou" en die zal
wel niet meer bijtijds thuis zijn geweest.
In de Ned.-Herv. kerk heb ik even een
kijkje genomen. Vijfhonderd geredde koe
beesten zijn er in het schip ondergebracht,
de steenen vloer is overdekt met smerig
stroo en in de mooie, hooge kerk hangt een
weeë, doordringende stallucht
Vijfhonderd schapen en dertig a veertig
koeien werden mij als „vermist'idus ver
dronken opgegeven. Maar dat is alleen
wat in Edam bekend werd.
Een later bericht uit Edam luidde:
Enkele straten alhier staan reeds blank en
nog blijft het water stijgende.
Te Monnikendam zijn veel huizen onder
geloopen. Ook daar worden groote koppels
vee in het groote kerkgebouw der Ned.-Herv.
gemeente in veiligheid gebracht.
Tusschen Monnikendam ea Broek in War
terland staat alles onder water.
De gemeenschap tusschen Edam, Volen
dam, Monnikendam en Broek is verbroken.
De Katwouderpolder is 6.89 H.A., de Zuid-
polder 7.37 H.A. en de Zeevangpo.der 32.18
H.A. groot. De grond van den Zievangpol-
der heeft 'n waarde van f 5,000,000.
De Schade.
De schade is niet te begroeten. We zei
den reeds, dat koeien en schapen by tien
tallen zijn omgekomen. De eene boer heeft
twintig koeien verloren, een ander vijftien.
Een dorde zag al zijn schapen wegspoelen.
Van een boer te Durgerdam, die ae waar-
schuwing om to vluchten in den wind sloeg,
zijn alle koeien, 43 stuks, verdronken.
-Sinds het jaar 1825 is er geen dergelijke
overstrooming geweest. Als de wind heden
avond weer uit het Noord-Westen mocht op
steken, dan is de ramp niet te overzien.
Alle militaire verloven zijn ingetrokken.
In Marken en Volendam zijn' eenige hui
zen ingestort.
Uit de Beemster worden militairen ge
zonden, om bij het versterken der dijken te
assisteeren. Men drijft het vee uit den Zee
vangpolder in allerijl naar Edam. Te Edam
zijn 50 huizen ondergeloopen. De toestand
in Volendam is zeer ongunstig. Alle huizen
staan tot een halvan meter boven de goot
onder water, evenals de Katholieke kerk.
In Volendam zijn de vrouwen in de bot
ters gevlucht. Brood is er in dit plaatsje
niet meer.
Juist was gisteren in die streek een col
lecte begonnen voor de krijgsgevangenen van
alle landen, die onmiddellijk is omgezet in
een collecte voor do door de overstrooming
geteisterden.
Gisteravond om elf uur was 't water nog
niet gedaald en stortte de zee zich nog over,
heb land uit.
Om twaalf uur werd te Monnikendam
geconstateerd, dat het buitenwater was
gaan zakken. Daar stond de gasfabriek
toen nog onder water en het binnenwater
werd steeds hooger.
Het buitenwater was bij de Oranjeslui
zen zoo hoog, dat het gewoccn over don dijk
het land in stroomde. Twee. forten zijn
daar, naar we gisteren reeds melden, moe
ten worden ontruimd.
Een sTach toffer?
Volgens berichten, in Buiksloot ontvan
gen, moet gisteren bij het redden van vee
in Broek-in-Waterstand, een inwoner van
Purmercnd bij hot redden van vee voraron-
ken zijn door het omslaan van een boot.
De Noor d-H o 11 a n d-
sche Tram.
De dienst van do N oord-Hol lan clsohe
tramwegmaatechappij is natuurlijk op' vele
trajecten gestaakt. Wij vernamen het vod-
gonde
Amsterdam-Edsam is geheel gestopt. II-
pendam-Alkmaar loopt nog. Amsterdain-
Budksloofc eveneons. Edam-Volendam is ge
staakt. Kwadijk-Edam loopt. Monniken
dam-Marken (motordienst) gestaakt.
De telefoonverbinding is nog intact ge
bleven, zoodat men hierdoor met verschil
lende punten in contact kon komen, op
liet laatste oogenblik verliet ook de eba-
tionsboambbe van Zunderdorp zijn post.
Uit Marken.
Dinsdag was hier het water al zeer hoog
gestegen. Maar gisternacht steeg hot tot
ongekende hoogte. Er is zeer groote scha
de aangericht. Een drietal in aanbouw zijn-
do huizen zijn door het water weggeslagen.
Eenige botters, dce bij den ddjk lagen, sloe
gen stuk. Enkele sloegen over den dijk
heen.
li i Een visscliersvaartuig
1 1 vergaan.
Het visschersvaartuig „R. D. 35" is op
den ptukdam voor de Durgerdammer ha
ven vergaan. De bemanning bestond uit twee
koppen, die zich in de mast hadden vastge
bonden. Zjj werden door een vaartuig van
Durgerdam gered.
Hoorn en Enkhuizen.
Hoorn en Enkhuizeu hebben ook ang
stige oogenblikken doorgemaakt. In het
Hoornsche Hop kwam het water vlug op
zetten. Maatregelen tegen den opkomenden
vloed werden dadeljjk genomen en Re hui
zen aan de zeezjjde ontruimd.
Men meldt uit Enkhuizen:
Door den hevigen Noord-Wester storm, die
woedde, steeg het zeewater hier tot de on
gekende hoogte van 2.42 M. -f A. P.
en heeft op verschillende plaatsen veel scha
de aangericht 0.a. is een gedeelte wal muur
langs den Wierdjjk weggeslagen, zoodat het
zeewater zich over land een weg baande en
in de Oosterhaven stroomde.
Bovendien is de Imminger Polder onder
water geloopen. Het ergst neeft wel de zee
dijk buiten den vuurtoren geleden. Het is
een wonder, dat deze niet is doorgebroken..
Het Zuid er zeevoer.
De geweldige watermassa's, die tusschen
de Waddeneilanden de Zuiderzee zijn inge
stuwd, hebben ook mgnen meegesleept. Bij
Stavoren is er een aangespoeld en meerdere
dier gevaarlijke dingen zijn opgemerkt De
avonddiensten vau de veerbooïen heeft men
met het oog op dit gevaar voorlopig s op
gezet
Aan Drechterlands
noordkust
Te Medemblik steeg het water tot. 2.40
M. boven Koggenpeil. Een groot gedeelte
van het Noorderhavenhoofd met vuurtoren
werd weggeslagen.
De Koggen-Zeedijk beliep eenige s:h?d?f
doch hield voorts bij uitstek stand.
De storm beukte de dijken bij Andijk nut
ongekende kracht Het buit.npo.'derlje bjj
Wervershooi liep onder. De bewoners der
hoeven werden gedreven naar de steesko-
lenloods van de machine.
Op het Buurtje, even ten Oosten v?.ii het
Geniaal Grootslag I, sloegen de golven over
den dijk, zoodat deze aan den binnenkant uit-
ikaveide. Menschen waren druk bezig zeilen
aan den binnenkant te spannen. Even moei
oostwaarts sloeg een stuk uit den binnenkant
Meer zeilen moesten uit andere magazijnen
gehaald worden, 't Is een noodweer. De
zee was ontzettend om aan te zien. De tele
foonleiding is verbroken. Meer oostwaar s
sloegen ook gaten. Huizen werden er ont
ruimd wegens gevaar van instorten, door
de massa water en modder, die er op sterile.
In den sterken Wcst-Frieschc-n Zeedijk on
der Aardswoud, zijn 3 gaten geslagen. De
aangrenzende dijk van den Groetpolder heeft
zoo geleden, dat het water binnenstroomt
Met man en macht tracht men de gaten te
stoppen.
Op Wioriugén.
Op dit eiland sloeg de storm het zeewa
ter zóó hoog op, dat het hier en daar over
den Bierdijk, ten Noorden van Oosteriand,
heenvloeide. Het land tusschen den hoofJ-
dijk en den steenen dijk is ondergeloopen. De
postboot van Wieringan op De Ewijckslui?
heeft Donderdag slechts twee keer gevaren;
na den middag was de overtocht te gevaar
lijk. Ook gisteren ging de eerste postboot
niet.
Doorbraak bij den Anna-
Paul o w n a-p older.
Bij den Anna-PauIownapol-der is ook de
dijk over een groote breedte doorgebroken.
Gisteravond o.n 6 uur stroomde het water
nog steeds met een val van i/2 Meter over
een breedte van ruim 100 meter n :ar binnen.
Do dijk heeft over een breeite van wel 1000
meter zeer geleden. Dank zij het gunstige
weer, werd de doorbraak niet groot--r. Door
den Noordenwind is op den mekt van Bon-
aerdag op Vrjjdag het water over den djjk
geslagen, waardoor dez? a3n d binnenzijde
inzakte, zoodat grooto gaten ontstonden. De
dgk is wel 4 meter boven A. P., doch mo st
betten slotte begeven. Het water kwam hier
door met een val van 4 M. naar binnen,
waardoor het water zóó snel st eg, dat om
4 uur uit de dichtbij gelegen plaatsen niets
meer gered kon worden. In aller haast moes
ten de bewoners, waarvan velen uit hun bid
in het water stapten, vluchten; zijken wer
den in dekens vervoerd. In het. ondergeloopen
deel van den Arma-Pauiowaapolder (de Go>
lerpolder) staan ©ea 100 boarenp aa.s?n met
ruim 1000 stuks vee. Door h.t gemis aan
een generale leiding, begon men met de red
ding van het vee wel wat Laat, vrardoor hst
overgroote deel verloren ging. 's Middags
om 5 uur werden nog koeien en paarden
achter vletten aan uit de boerderijen ge
haaid. Dit vee was zo-a goed a's verdronken.
Van ©en boerderjj met 45 ko:ie>n verdronk
al het vee. D© schade is enorm, voor den
Westerpolder, die tweemaal zoo groot is,
wordx mede zeer gevreesd. Een 9 ,0 soldnteD
zrjn bezig om den weg van do kleine sluis
naar de Ewycksluis te verhoog en; hoewel
zij hun best doen, schieten zij. met hun in-
fanterieschopjes in de klei niet erg op. Les
avonds om! 6 uur arriveerde er aan do Bree-
zand wederom een extra-trein met militai
ren, om de andere manschappen af ta lessen.
Al het reeds gezaaide zaad is verloren, ter
wijl de grootste schade veroorzaakt wordt
door het feit, dat het land door het zce':
water in geen jaren voldoende za! opleveren.
De Kamerleden Schaper en Rutgers waren
des namiddags met eenig© hoeren van de
groe.itencommissie, waarmede zij een reis
door Noord-Holland maakten, om een onder
zoek in te stellen aan de kooistreken, ter
plaatse en namen eon en ander in ©ogen
schouw. Zoolang de polder droog is, ï;*'er
nimmer een doorbraadt geweest. Behalve het
grooto vee, gmg ook veef klein vee verloren.
Honderden waren uit Schagen op weg, om
de zaak in oogenschouw te nemen. Bij de
kleine sluis was de weg naar de Ewycksluis
evenwel door militairen afgezet. De blank-
staande polder met de boven hat water uit
stekende boerderijen en boomen, leverde een
droeven aanblik.
Op dertien plaatsen is de djjk doorgebro
ken en reeds staat 1S09 II.A. onder water.
Admiraal Naudia tan Cate is umt official'3D
en 750 man te hulp gekomen. De duikers
in den spoordijk rijn dichtgemaakt en bij
duizenden worden de zakken met zand aan
gesleept
Eeu groot deel van de bewoners is ge-
vlucl t naar Hoofddorp, Wieringerwaard ea
naar Oudesluis. Hot water stroomt nog ste.ds
binnen. De toestand is ernstig. Aan de Kleine
Sluis staat het water tot aan de wipbrug. Do
