N«. 17127
Maandag 27 December.
Tweede Blad. A0. 1915.
TRAMONGELim.
Gemengd Nieuws,
list de Omstreken.
Gisteravond, ruim negen uren, heeft op de
Ijjn van de IJselstoomtram, van Den Haag
naar Voorburg wederom een ernstige tram-
botsing plaats gehad en weder evenals een
der vorige malen, doordat een tram den
wissel voorbijreed.
De botsing viel thans voor op den Ach
terweg. in den bocht even voorbij het kerk
hof, ter hoogte van de buitenplaats „Vreug
de en Rust". De trambaan heeft daar enkel
spoor en de tram, welke uit de richting van
Den Haag kwam, om 8 u. 57 uit Voorburg
vertrekkend, had daarvóór opi het dubbel
spoor moeten wachten totdat de tram uit
Leiden (vertrek 8.37) gepasseerd zou zijn.
De machinist reed door en op den don
keren Achterweg, die aan weerskanten een
een sloot heelt, reden de trams met tamelijk
snelle vaart; tegen elkaar.
De trams, eik uit drie rijtuigen en eon
locomotief bestaande, waren zeer vol, in
zonderheid die uit Den Haag, vooral met
soldaten, die naar hun garnizoen te Leiden
terugkeerden. De machinist van de Leid-
sohe tram zag het ongeluk aankomen, sprong
van de machine en in de sloot H(j was spoe
dig op het droge gebracht Die van de
Haagsche tram ging 'in verbijstering weg,
naar zijn huis, met eon ongemak aan liet
been. Een conducteur kreeg een lichte ver-
w onding.
Van de Leidsche tram werd alleen de
machine vrij erg beschadigd, tejrwjjl een
paar balkons een opbollenden vloer kregen.
De Haagsche tram daarentegen leed ge
ducht Twee wagens werden zoo goed als
vernield, een heel stuk in elkaar geschoven.
De voorste wagen had de meeste slachtof
fers.
Het mag een wonder heeten, dat het be
trekkelijk zeer ernstige ongeluk niet een
tamp werd. Verscheidene slachtoffers za
len vastgeklemd, maar gelukkig konden zjj
vrg spoedig uit hun ellendige® toestand ver
lost worden, da^r dadelijk geneeskundige
en technische hulp, om hen uit te zagen,
tij de lianu was.
Men lean zich het tooneel van schrik en
verwarring op "den smallen weg, in den
lonkeren avond by guur weer, voorstellen.
Vloisoling was de vreugde vau de feestgan
gers in verbijstering verkeerd en het is te
verwonderen, dat niet meer personen in de
ondiepe, maar modderige slooten raakten.
Trouwens, men was daar niet gerust op.
Do meeste slachtoffers zeven in getal
werden naar St.-Antonius Hove te Voor
burg vervoerd. Van de zeven zgn zes mili
tairen uit het garnizoen van Leiden, n.L
de heeren Gamers, uit Delft, Van den Bosch,
uit Den Haag; Groenevold uit Delft; Van
Haastrecht uit Den Haag; A. O. van den Berg
uit Delft; Van de Velde uit Delft; terwjfl
de zevende is mejuffrouw* Van der Lubbe,
uit Voorburg.
De wonden beslaan meest uit beenbreu
ken en hoofdkwetsuren. De vijfde gewonde
h er zoo ernstig aan toe, dat men vreest,
et amputatie te. zullen moeten overgaan.
De doctoren behalve de Voorburgsche
genecsheeren was ook dr. S. B. de Groot rut
Den Haag aanwezig namen de voorzorg
de gewonden .lillen tegen de tetanus in te
enten.
Naar het militaire hospitaal in Den Haag
weiden 4 soldaten overgebracht: de heeren
Breevaart, uit Delft (enkelkneuzing); Maag
denberg uit Delft „(beenkneuzing); Schaap
uit Seheveningen (beenwond); en Advocaat
(verbrijzelden voet). Ook bij dezen patiënt
zal vermoedelijk amputatie noodig zijn.
Gelukkig verkeerde gisteravond geen en
kele der patiënten in direct levensgevaar.
Het kan verbazing wekken, dat, waar de
ramen der Haagsche rijtuigen in splinters
werden geslagen, zoo goed als geen glas-
wonden zijn voorgekomen.
Er waren verder nog eenige lichtgewon
den en in hun zenuwen ontredderden een
heer uit Den Haag kreeg o.a. een zenuw
toeval.
In den loop van den avond trof de ver
slaggever van „Het Vad." drie personen span,
die naar vermisten zochten. Twee broers
zochten hun zuster en de andere persoon
zijn dienstmeisje. Dat de zuster, een mejuf
frouw W., in den voorsten Haagschen wa
gen moet gezeten hebben, bleek uit het ver
haal van een dame, die naast haar zat en bij1
de botsing haar taschje had gegrepen. La
ter had zij niets meer gezien. De omstan
digheid, dat de vermiste oen epileptica is,
verhoogde, zooals men begrijpen kan, de
onrust der beide heeren zeer. De Voor
burgsche politie wist van het geval niels.
De andere vermiste, een mejuffrouw L.
v. d. K., keerde altijd vast met deze tram
huiswaarts. Zij behoort niet tot de gewon
den en was toch .gisteravond half één nog
niet in liaar woning teruggekeerd.
Nog wordt vernomen, dat een vrouw in
een der rij tuigen onverwacht moeder werd
en in een particuliere woning werd bin
nengebracht.
Ër is verband tusschen dit ongeluk en
Heb vorige van 18 September. De hen schul
dige machinist mag namelijk nog niet rjj-
den en daarom had de directie een anderen
uit den dienst laten komen. Naar men ver
zekerde, vond deze de betaling van dien
aard, dat hij liever weer dienen ging. De
directie ontbood toen weer een anderen, ook
sen uit den dienst. De jongeman reed na
tuurlik eerst proef, en naar men meedeelde,
verstaat hij zijn rak goed. Of nu de man
nog niet voldoende mat de wisselplaatsen
op de hoogte was, dan wel andere redenen
het verzuim veroorzaakten?
Bi; afwezigheid van den burgemeester,
werd het onderzoek geleid door den waar-
nemenden burgemeester, wethouder Van den
Eerg. Spoedig waren mrs. J. J. Carsten en
P. W. -J. Brjnen, officier en substituut-offi
cier van justitie uit Den Haag ter plaatse.
De Haagsche machinist werd in zijn huis op
gespoord en in,verhoor genomen.
Tot zeer iaat heerschte natuurlijk drukke
bedrijvigheid ia Voorburg. De verontwaar
diging was. algemeen en men sprak den
wensch uit, dat dit ongeluk nu het laatste
mag zijn.
Dit is nu ifieeds in korten tijd de vierde
keer, dat op deze ljjn de tram door een
wissel heenreed. In twee van deze gevallen
werd een botsing voorkomen, tweemaal re
den de trams op elkaar.
Tegen halféén wa3 de kapotte tram, op
de machine na, weggesleept De dienst naar
Leiden werd dadelijk na het ongeluk "ge
staakt; de dienst VoorburgDen Haag on
geregeld voortgezet.
Doodsl ag te Rotterdam. De
22-jarige juffrouw C. C. de V., vrouw van
P. van Df, te Wageningen woonachtig, waar
haar man als milicien-soldaat iu garnizoen
is bracht de Kerstdagen bjj haar ouders
in de Banketstraat te Rotterdam door.
Zaterdagavond omstreeks elf uren stond z?}
met haar broeders en zusters voor de deur
van het ouderlijk huis te praten, boen er
twee huzaren van het 4de regiment, gede
tacheerd bij deri etappendienst op „Wou-
densteyn" daar ter stede, voorbij kwamen.
Een dezer huzaren, A. V. genaamd, wilde
het jonge vrouwtje, dat hy te voren nimmer
gezien of gesproken had, beetpakken.
ontsnapte aan zijn greep, liep de ouderlijke
woning binnen en sloeg de deur achter zich
dicht, waarop de huzaar met zijn vuisten aan
het slaan ging. Eenige oogenblikken later, in
de meeniüg, dat de huzaren nu wel vertrok
ken zouden zijn, deed juffrouw Van D. de
straatdeur weder open en kwam naar buiten-
Maar zy waren er nog en de huzaar A. V.
liep nu op hapr af en stak haar, zonder dab
er iets vooraf ging, in koelen bloede zjjn
knipmes tot het heft in den rug. Wan
kelend liep zij eenige passen verder de
straat in en zakte ineen. Door burgers
opgenomen en binnengebracht in een café
op den hoek van Banketstraat en Prinsen
straat, kon dr. P. H. G. de Ridder, wiens
hulp men inriep, slechts den dood constat
toeren.
De metaaldraaier K. T. de V., die zdn
aangevallen zuster, waarmede hij voor de
deur had sfean praten, te hulp kwam, werd
om die reden door den tweeden huzaar B.
H. B., met een mes in den rechterschouder
gestoken. Hij1 is niet ernstig gewond.
Beide huzaren namen de vlucht, do^li wer
den, door burgers achtervolgd, op den Goud-
schensingel gegrepen, aan de politie over
geleverd en naar het bureau in de Meer
manstraat gebracht. Daar trachtte de hu
zaar A. V. het bebloede mes, waarmede h#
den doodelijken steek toebracht, in een zand
bak te werpen, doch het werd opgemerkt
en het mes in beslag genomen. Ook de hu
zaar B. H. B. werd in het bezit van een
me3 gevonden, dat eveneens in beslag ge
nomen is.
De huzaren zjjn vervolgens naar het po
litiebureau in de Lange Torenstraat gebracht,
waar de commissaris van politie, de heer M.
B. van der Hoeven, bijgestaan door den in
specteur, den heer W. van Nooten, gister
nacht de Aangehoudenen en een twaalftal
personen, die zich als getuigen opgaven, in
verhoor heeft genomen. De huzaar A. V.
ontkent den steek te hebben toegebracht,
doch de getuigen legden alle pertinente
verklaringen af.
Bet lijk van de vermoorde vrouw> is naar
het ziekenhuis op den Coolsingel gebracht
vcor de gerechtelijke schouwing en de bei
de huzaren zijn door den commissaris van
politie ter beschikking van de militaire auto
riteit gesteld, nadat de garnizoenscomman
dant en de auditeur-militair met het voor
gevallene in kennis waren gesteld.
Do huzaren waren eenigszins onder den
invloed van gebruikten drank.
(„N. R. Ct.")
Zweedsch schip vergaan.
De stoomtrawler „Zaanstroom II"-, schip-
por Louw Groen, heeft Zondagmiddag te
ÏJmiiiden aangebracht tien man en twee
vrouwen, alle opvarenden van het in Go
thenburg thuisbelioorende Zweedsche
stoomschip „Expert", kapitein Bengts«o;i.
Na te Groningen hout gelost te hebben,
laadde liet in Einden cokes voor Christino-
ham. Na vertrek op Dinsdagmiddag uit Ein
den, word het op de Noordzee door storm be-
loopen, waardoor het in ontredderden toe
stand kwam, terwijl de machine defect ge
raakte en de machinekamer vol water liep.
Het was voor de opvarenden een onmoge
lijkheid hot zinkende stoomschip te verla
ten, wijl de booten waren weggeslagen. Vrij
dagmiddag bemerkte de bemanning van den
trawler, die toevallig door het slechte weer
eenigszins uit den koers was gedreven, het
ontredderde stoomschip. Dadelijk stelden zij
pogiif.yen in het werk om do schipbreuke
lingen te redden. Bij het overzetten van de
seheepsboot sloeg deze door de wilde zeeën
tegen den trawler stuk, zoodat. men als laat
ste redmiddel moest trachten de menschen
met, lijnen van boord te balen. Door het
flinke optroden van de visscherslioden, die
met levensgevaar met hun trawler langszij-
den van het stoomschip moesten trachten te
komen, om verbinding te krijgen, gelukte
het den Zweden de aan een lijn verbonden
reddingsboei, welke door de vissckers was
uitgeworpen, op te pikken, waardoor de
redding, hoewel hoogst bezwaarlijk, toch
mogelijk werd. Des namiddags omstreeks
één uur had men de menschen overgeno
men. Men wachtte niet af tot het stoom
schip zonk; naar de meening der zeelieden
kan het niet lang meer drijvende zijn geble
ven. Alle eigendommen van de Zweden gin
gen bij deze schipbreuk verloren.
Door oen toeval werd be-
merkt, dat een loopknecht van den heer
J. 0. Caderius van Veen, behanger en stof
feerder te Haarlem, zijn patroon beslal. In
zijn woning werden tal van kleedjes, enz. in
beslag genomen, andere had h\j beleend. Een
en ander tot een waarde van f 275.
Ondanks de felio regen- en
windvlagen waren Vrijdagavond op den
Dam te Amsterdam honderden saamge-
stroomd om de carillonbespeling van den
hoer J. Vincent aan te hooren. 't Waren de
bekende Kerstliederen die weder ten gehoo-
re werden gebrachtStille Nacht", „Vrede
op Aarde", „Heerlijk klonk het lied der
Englen" enz. Stil, welhaast devoot, hoorde
de menigte het gebeier der vredesklanken
aan.
Noen, geen opgewekte goest was het, die
de menschen bezielde. rt Was alsof het naar
geestige, huiverige regenweder zocht zich te
manifesteeren als symboliek, als kille, af
wijzende getuigenis van het vredesgeroep,
dat. hier gezucht, daar gebeden, ginds ge
smeekt wordt.
De klanken verstierven over de huizenrij
en. Dicht bijeen gepakt bleven de luisteren
den staan, tot do laatste tonen van het
„Halleluja, looft den Heer" waren-verklon
ken
De regen striemde al maar door
(„Hbld.")
Uit do bfrieveapostzeading
van het postkantoor Rotterdam, d.d. 23 de
zer,-bestemd voor hot kantoor te Vlissingen
bleek bij aankomst het geleidebiljet met
drie aangoteekende brieven te zijn verdwe
nen. Een dezer brieven bevatte een waarde
van f 165. Als gevolg hiervan werd de posfc-
conducteur J. van der M., te Vlissingen, on
der wiens toezicht de zending was overge
bracht, Vrijdagmiddag op weg naar zijn wo
ning in hechtenis genomen en ter beschik
king van den officier van justitie gesteld.
Hoog water. Men seint ons
uit Maastricht: De Maas is sedert Zater
dagmiddag nog 28 cM. gov assen. Zij is weer
buiten haar oevers getreden en stroomt,
weer over de buurtwegen en in het dorpje
Heugen. De stand was Zondagavond 3.8G M.
of 45.87 boven N.A.P.
Het hotel op den Dam to A m-
sterdam. Wij lezen in „De Telegraaf"?
In het Woensdagavond gehouden comité-
generaal van den Raad, werd aan wethou
der Vliegen gevraagd, hoe het stond met den
voortgang van het werk voor het hotel op
den Dam.
Hot werk vorderde niet, terwijl het toch
zaak was, die onooglijke plek in ons stads
centrum zoo spoedig mogelijk te doen ver
dwijnen.
De laatste week was echter met halve
kracht gewerkt, zoodat de combinatie blijk
baar van meening is, dat zij voldoenden tijd
heeft voor den opbouw, terwijl toch nog al
tijd 1 Juli 1916 als fatale termijn geldt. Dan
zou het hotel gereed moeten zijn.
Wethouder Wiegen heeft meegedeeld, dat
voor eenig slecht risico voor de gemeente
geen vrees behoeft te bestaan.
Het werk schiet niet hard op, doordat de
Vaderlandsehe Hypotheekbank in Den Haag
de termijnen niet betaalt voor voldoende
waarborg voor don hypothoektermijn aan
wezig isgewoonte trouwens bij 't verstrek
ken van bouwcrediet-termijnon. Aan de com
binatie werd nu van gemeentewege meege
deeld, dat eerst dan een.voorstel tot het ver
schuiven voor één jaar van den fatalqn
termijn van de zijde van B. en W. te wachten
is, als een belangrijk deel van het work in
gereedheid was gebracht. De gemeente heeft
thans van -bedoelde combinatie twee jaren
erfpaehtcanon te pakken tot een gezamen
lijk bedrag van f 88.000, on f 60.0ÜO waar
borgsom. In het uiterste geval zou ze er toe
kunnen overgaan, gesteld dat hot werk niet
werd voortgezet, beslag op heel het hebben
en houden op het midden-Damterroin te leg
gen. Na Juli 1916 ten minste. Zoover zal het
niet komen. Verwacht wordt, dat door de
onderneming met groote kracht zal worden
aangepakt.
GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEURS.
STA DSTIMMER WERF.
TELEPH. 127.
Geopend: van 'smorgens 9—12 uur
en des middags van 2—5 uur.
AANVRAAG VAN WERKZOEKENDEN.
1 Heiliger, 2 Kantoorbedienden, 1 Incasseerder,
12 Timmerlieden, 16 Opperlieden. 3 Steenhouwers.
IS Metselaars, 10 Stucadoors, 31 Schilders. 3 Bo.h.in-
gors, 1 Meubelmaker, 2 Stokers. 1 Grof-Bonlc-
werker, 1 Maoh. Bankwerker, 2 Smeden. 4 Typo
grafen, 2 Koetsiers, 16 Grondwerkers, '3 Bloemis t mi,
1 TnLnmoii 1 Nachtwaker, 6 Loopknecht or,. 35
losse Werklieden, 1 Huisknecht, 2 Aacaiippclsehi]-
sters. 3 Werksters, 1 Breister, 1 >k»M?tor. 1 Ver-
stelnaaister.
De Landbouw miskend?
Geachte Redactie.
In liet „Leidsch Dagblad" komt in heb
verslag van do afd. Leiden van de Holl.
Maatschappij van Landbouw een wijdge-
drukte passage voor: „JL)e heer Bakker,
te Oegst-geest, (bestuurslid), mag met ver
helen, dat het hem onaangenaam heeft ge
troffen, dat onder de porsonen, die ten
stadhuize door H. M. de Koningin zijn ont
vangen, werd gemist een vertegenwoordi
ger van eenige landbouworganisatie hier
ter stede. Dit bevreemdt hem te mepr, om
dat bekend is, dat H. M. en Haar Regec--
ring terecht veel voelen voor den land
bouw, als nog altijd, een van de beste
bronnen van bestaan."
Do voorzitter, mr. Fokker, onderstreep
te deze woorden, wat ik mij kan voorstel
len. Ik kan echter niet inzien waarom,
als de Koningin een bezoek aan Leiden
brengt, om zich op de hoogte te stellen van
de Leidsche textiel-industrie en er worden
dan eenige personen aan H. M. voorge
steld, die, op eenige verklaarbare uitzon
deringen na, direct of indirect met die in
dustrie in aanraking Komen, een vertegen
woordiger van eenige landbouworganisatie
hier ter stede niet mag ontbreken. Maar als
inderdaad een vertegenwoordiger van den
landbouw had moeten zijn ontvangen, dan
zijn ook miskend de middenstand, de Maat
schappij voor Nijverheid, de afd. Leiden
van de Ned. Yereeniging voor Werkge
vers, enz.
Zeer ter.ocht is dan ook geen vertegen
woordiger van een landbouworganisa.io ten
stadhuize ontvangen. Dit kan daaruit blij
ken, dat, mocht de Koningin eens te Lei
den komen om kennis te maken met den
landbouw hier ter stede en er worden, op
eenige verklaarbare uitzonderingen na,
alleen personen aan H. M. voorgesteld,
die met den landbouw in zekere hoedanig
heid iets te maken hebben, dan zal geen
der textielorganisafcies het bevreemdend
vinden, dat haar vertegenwoordigers wor
den gepasseerd. En toch via«en duizenden
in do textielindustrie een middel van be
staan.
Met dank voor de opname.
Uw dienstw.,
L. WE IJL.
Leiden, 23 December 1915.
HILLEG0M.
De derde tentoonstelling van konijnen
en pluimvee, werd Vrijdagmiddag door de
vereeiiiging „Door jVeredo'ing Verbetering"
alhier in de zaal van „Flora" geopend. De
inzendingen bestonden uit 238 nummers. De
meeste punten van de geheele tentoonstel
ling werden toegewezen aan IV. F. Daudeg-,
die tevens het grootste aantal punten ltreeg
voor de schoonste collectie koujjnen. Ver
der werden do meeste punten behaald door
J. van Donselaar voor hoenders, P. Baum
voor duiven, M. Drost (bij loting) voor water
en siervogels. Op de beide Kerstdagen was
de tentoonstelling ook open.
HAARLEMMERMEER. c
Gemeenteraad.
.Voorzitter: burgemeester mr. Slob.
Afwezig zijn de heeren Los en Van Zij-
verden.
Medegedeeld word!, dat tot gemeente
veldwachter jatangesteld- is D. Terpstra van
Weespercarspel.
Besloten wordt van dén heer J. L. Hui-
zinga, c. i. te De Bildt in dpnk te aanvaar
den een portret in lijst van Haarlemmer
meers tweeden burgemeester, mr. J. P.
Amersfoort.
Naar B. en W. werd om advies gezonden
een adres van J. Suidgeest o.a., bewoners
dezer gemeente nabij de Cruequies, waarin
wordt aangedrongen op. de vestiging ran eeu
liulp-telegraaf- en telefoonkantoor in die om
geving, waar reeds een vijftal belanghebben
den aansluiting aan het telefoonnet vragen.
Naar B. en W. wordt na veel discussie 0111
advies gezonden een adres ran de afd. Haar
lemmermeer van den Nederlandsthen Bond
voor Vrouwenkiesrecht, waarin gevraagd
wordt als leden der plaatselijke schoolcom
missie ook vrouwen aan te wijzen en waar
in er tevens op gewezen wordt, dat de com-
missio zich tot heden niet doet bijstaan door
een comité van vrouwen voor het toezicht op
Het handwerkondenvijs
Do heer Van Mansum houdt een warm
pleidooi voor behandeling van het adres
vóór de benoemingen.
't Mag niet haten. De Raad spreekt zich
uit heden te willen benoemen 'en later het
pdres to willen behandelen. Benoemd wor
den tot leden der commissie: de heeren P.
Bier, mr. J. H. ten Boltkel Iluinink, J. G.
Lekkerkerker, J. A. Overmeer, G. J. Tie-
mens en pastoor T. A. J. M. Vlek.
Tot hoofd van school 9 (Zwanenburg),
wordt benoemd, de lieer^S. Sto'p, hoofd der
school to Berkel en Rodenrijs, die in het
bozit is van land- en tuinbouwakte.
Een suppletoir kohier hondenbelasting
wordt vastgesteld tot een bedrag van f 11.75.
Een aanvulling der politie-verord.-ning om
trent losloopende honden, bij nacht langs
cleu openharen weg, of op terreinen van an
deren, wordt aangehouden, daar op verzoek!
van ae Heeren Van Mansum en Borst, te
vens een redactie voorgesteld zal worden
voor een artikel, waarhij eigenaars van bjj
dag losloopende gevaarlijke honden, straf
baar gesteld zullen worden.
Hierop wordt een halfuur gepauzeerd.
Na heropening komt aan de orde: behan
deling van belastiiigontwerpen. B. en W.
brengen een nieuw ontwerp ter tafel voor
den hoofdelijken omslag, met opklimmend'
percentage bij toeneming van het" belast
baar inkomen van 1 pCt. tot 3Va pCt. en
een percentage van het be'ast'oaar inkomen
van 1 tot 2.S3 5/6 pCt. Voor noodzakelijke'
levensbehoeften zal £400 worden afgeirok.
ken en voor ieder kind beneden 14 jaan
f25. Lang en breed wordt dit ontwerp "be
sproken.
De heer Van Mansum dient nog een an
der ontwerp in met een percentage van toe.
neming van 1 tot' 3 piCt.
Ten s'otte wordt de voordracht van B.
en W. aangenomen; het ontwerp bestaat uit
37 artikelen. Eveneens wordt goedgekeurd
de verordening op de invordering van den
hoofdelijken omslag. liet ydan blijk! te be
staan den ontvanger op meerdere plaatsen
m de gemeente zitdagen te doen houden,
in verhand met het 'verbod aan do veld.
wachters' om voor de ingezetenen belasting
te betalen.
Te ruim half zes wordt de vergadering
door den Voorzitter gesloten.
Mond- en Klauwzeer.
Do Minister van Landbouw heeft tot liet
bestuur van het Ned. Landbouw-Comité het
volgende schrijven gericht:
Het zal uw Comité niet zijn ontgaan, dat
den 22':ten Dec. 1.1. in de Tweede Kameit
de navolgende motie is aangenomen:
„Do Kamer, overwegende, dat de bestrij
ding van het mond- en klauwzeer door hef
Z.g. afmaak-systeem thans geen aanbeveling
verdient, gaat over tot de orde van den dag."
Door te voldoen aan de, door aanneming
van deze motie, aan mij kenbaar gemaakte
meening, zal de bestrijding van het mond
en klauwzeer voor het grootste deel komen
te rusten op de landbouwers zelf.
Ik acht het daarom mijn plicht 5 to ver
zoeken deze aangelegenheid onder de aan
dacht der belanghebbenden te brengen, op
dat door hen kan worden nagegaan wat in
elk bijzonder geval en wat in elke gemeente
moet worden verricht, waar onverhoopt het
mond- en kluawzeer mocht uitbreken.
In verband met de noodzakelijke voor
bereiding tot den strijd acht ik het in hef
belang van de veehouders niet geraden van
gedragslijn te veranderen, alvorens hun de
gelegenheid te geven de noodige maatre
gelen te treffen.
De aandacht zal daarbij 111 hooge male
worden geschonken aan de isoleering der
besmette erven en hoeven, en de zorg van
do smetstof binnen de grenzen van het ter.
rein te Houden; een taak, die door gebrek'
aan personeel voor het Veeartsenijkundig
Staatstoezicht niet uilvoerbaar is, maar die
door de belanghebbenden met ernst opge
vat en met inspanning ran alle krachten^,
naar ik hoop, kan worden volbracht.
Evenals tot dusverre, zal voor zooveel
mogelijk door inspectie worden getracht na-
latigen in het doen van de tijdige aangifte!
bedoeld in art. 13 van de wet, tot hun
plicht te brengeD; en er voorts voor wor
den gewaakt, dat artikel 14, houdende ver
plichting tot afzondering van zieke dieren,,
behoorlijk wordt nageleefd.
Waar zulks noodig is, zullen zij, die alle
voorzorgen tegen besmetting nemen met allo
middelen, die de wet biedt, worden be
schermd tegen de gevaren, welke hen be
dreigen van de zijde van hen, die door na
latigheid, zorgloosheid of onverschilligheid]
de verbreiding van de ziekte in de haml w er
ken. Maatregelen, die het verkeer en "den
handel tot de kleinst mogelijke afmetingen
tei ugbrengen, zullen zeer waarschijnlijk meer,
dan tot nu toe noodzakelijk blijken. By de
thans gevolgde wijze van bestrijding is slechte
bjj. uitzondering tot dergelijke hinderlijke'
maatregelen overgegaan, omdat de strijd iu
de eerste plaats gericht was op de uitroei
ing van den besmettingshaard. Wordt deze
echter in siand gehouden, dan zijn de ge
varen, die daaruit voortvloeien, belangrijk
grooter; men denke slechts aan het alge
meen bekende „vluchten" met vee om de
gevolgen van de ziekte te ontkomen, wanneer!
in de omgeving het mond- en klauwzeer uit
breekt. Het gevaar voor besmetting van'
markt- en handelsvee zal dan niet anders
dan door sluiting van markten in de besmette
gebieden kunnen worden voorkomen.
Ik vertrouw, dat uw comité den weg zal
vinden, om de- veehouders, nu zij in 80'
nuaslo toekomst waarschijnlijk zullen wor
den geplaatst voor een taak, die inderdaad
veel van hen eischt, op. te wekken tot krach.
tigen arbeid. Van mijn zijde za! dan door oeii
strenge toepassing en handhaving van al de'
bepalingen, die de wot mij ter voorkoming
van verbreiding van liet mond- en klauwzeer
in de hand geeft, elk ernstig streven hunner,
zrds krachtig worden gesteund.
Door het bestuur van liet Ned. Landbouw,
comité is dat schrijven tor kennis gebracht
van do besturen van' alle provinciale eg
gewestelijke landboutvmaa'schappijen, v.rec-
nigingen en bonden en vau de bestureni
der rundveestamboeken.
