<Deze aCourant wordt dagelijks, met uitzondering van rZon- en feestdagen, uitgegeven. Dit nommer bestaat uit TWEE Bladen. Eerste Blad. Officieels Kennisgevingen. NIEUWJAARSWENSCHEN. Een Nieuwjaarsgroet N'. 17527 LEIDSCH PRIJS DER ADYERTENTIEN: Van 10 regels ƒ1.05. Iedere regel meer fü.Ylh. Kleine adyertentiën •Tan 30 woorden 40 Oents oontant; elk tiental woorden meer 10 Oents. ^Voot het incasseeren wordt ƒ0.05 berekend. Bewijsnummer 5 Oents. PRIJS DEZER COURANT: Voor Leiden per 3 maanden ƒ1.30; per week. Buiten Leiden en waar agenten gevestigd zijn per Pranco per post 0.09. 0.10. 1.65. ONGEVALLENVERZEKERING „Leidsch Dagblad". Op 1 Januari 1916 worden alle tot heden uitgegeven Polissen ingetrokken. Deze zijn dus van af dien datum niet meer geldig. Er worden echter voor heb jaar 1916 nieuwe Polissen uitgegeven aan Abonnés in het bezit van een polis togen betaling van 15 cent voor Polis en Inschrijvings- koston. VERSTREKKING VAN BROODKAARTEN. Heden wordt een aanvang gemaakt met de verzending der broodkaarten voor de maand Januari 1916 (gemerkt O.). Deze kaarten worden geldig op Zater dag 1 Januari 1916. De kaarten van de maand December, die op dienzelfden da tum ongeldig worden, moeten, zooals op de achterzijde der kaarten is vermeld, zoo spoedig' mogelijk, (loch in elk geval voor Woensdag 5 Januari, avonds 0 uur, worden ingeleverd aan het Brood- bureau, Vischmarkt 18. Het is verboden bakkers, brooddepöt- houdors of broodvcjiters met de terugbe zorging der broodkaarten te belasten. Het Broodbureau is op de tag in, waar op de kaarten moeten worden terugbe zorgd, geopend van 91, 25 en 79 uur. De Directeur van het Broodbureau, Dr. J. J. VAN EOK. Leiden, 27 December 1915. K011101*8 van Arbeid voor de Bouwbedrijven, de Textielnijverheid, de Voedings- en Genotmiddelen en de Winkel- cn Grossiersbedryren. Burgemeester en Wethouders van Lei den Gezien de wet op de Kamers van Arbeid en het Koninklijk Besluit van 6 Januari 189S (Staatsblad no. 20) tot vaststelling /an een kiesreglement voor die Kamers; Herinneren de hoofden of bestuurders van de navolgende bedrijven: A vertegenwoordigd in de Kamer van Arbeid voor de Bouwbedrijven: lo. het bewerken van hout, steen of metalen; het leggen van electrischo gelei dingen of van gas- of waterlei dingen het schilde-s-, 'stoffeerders-, be hangers-, heiers-, stukadoors-, mandemakers-, aardwerkers- en straatmakersbedrijf het ontwerpen van en het hou den van toezicht bij het uitvoe ren van bouwplannen 2o. de boek-, couranten-, steen- en plaatdrukkerijen en de letter gieterijen de boekbinderijen; de cartonnage- en de pliotogra- fie-inrichtingen B vertegenwoordigd in de Kamer van Arbeid voor d< Textielnijverheid de spinnerijen, weverijen, ververijen, bleekerijen en drukkerijen van wol, katoen of linnen; de katoenvlechterijen, de nettenmake- rijen, de breierijen, de watten-, kapok-, of veerenbereiderijen, de zadelmakerijen, de vellenbloote- rijen, de leerlooierij?- en de zeem- lederfabrieken het vervaardigen van kleederen, iioe- den of schoenen de wasch- en strijkinrichtingen en de kleederververijen C vertegenwoordigd in de Kamer van Arbeid voor de Vocuings- en Genot middelen lo de brood-, koek-, eschuit-, sui ker- en banketbakkerijen; de cacao- en de chocolade-, de meel- en dc zuivelfabrieken de tabak- cn sigarenfabrieken; de bierbrouwerijen, de jenever- en de likeurstokerijen, bene vens de mineraalwatcrfabrie- ken de slagerije de zeepfabrieken 2o. de fabrieken van verduurzaam de levensmiddelen; D vertegenwoordigd in do Kamer van Arbeid voor de Winkel» en Gros- slcrsbe drijven de winkel- en de - grossiersbedrijven, voor zoover die niet zijn of zullen worden vertegenwoordigd in een andere Kamer van Arbeid, waarvan het gebied zich over de gemeente Leiden uitstrekt; an hun verplichting oia vóór 15 Janu ari e.k. een lijst of zoo noodig lijsten op tö maken van de namen en de voornamen der mannelijke on vrouwelijke personen, die in hun bedrijf binnen het gebied der bovengenoemde Kamers vah Arbeid, welk gebied zich alleen over de gemeente Leiden uitstrekt, als patroons of in hun dienst als werklieden werkzaam zijn geweest ge durende het laatst verloopen kalenderjaar, voor zooveel de onder A 2o, B, O lo en D genoemde bedrijven betreft, of gedurende het laatste tijdvak van 7 maanden, waarin gewerkt is in de bedrijven, genoemd onder A lo en O 2o; en om die lijst of lijsten vóór 15 Januari c.k. aan hun College in te zenden. Onder patroons verstaat de wet cle hoof den of bestuurders van een bedrijf, waar in ten minste één persoon boven de twin tig jaar tegen genot van loon werkzaam is, en allen, die op het beheer der hoof den of bestuurders toezicht houden, be nevens hen, die door het hoofd of den bestuurder van een bedrijf in den regel belast worden met het ontwerpen van wetenschappelijke plannen en modellen of mot het doen van wetenschappelijke proe ven, de procuratiehouders, alsmede de personen, die bij ontstentenis van het hoofd of den bestuurder van het bedrijf, dat hoofd of dien bestuurder vervangen. Onder werklieden verstaat de wet alle anderen, die tegen genot van loon in een bedTijf werkzaam zijn, behalve dege nen, die geheel of gedeeltelijk gezag over anderen uitoefenen. Op die lijsten mogen niet vermeld wor den zij, die gedurende het laatst verloo pen kalenderjaar, waarin in de onder A 2o, B, O lo en b genoemde bedrijven is gewerkt of, voor zooveel de onder A lo cn O 2o vermelde bedrijven betreft, die gedurende het laatste tijdvak van 7 maan den, niet binnen het gebied der bovenge noemde Kamers van Arbeid bij hetzelfde hoofd of denzelfden bestuurder werkzaam zijn geweest. Op die lijsten behoeven niet vermeld te worden zij, die geen ingezetenen dcRijks, of geen Nederlanders zijn of die op den löeu Februari o.k. den leeftijd va*. 25 jaren niet zullen hebben bereikt. Zij die gedurende het laatstverloopen kalenderjaar, waarin de onder A 2o, B, C lo en D genoemde bedrijven is gewerkt, of voor zooveel de onder A lo en O 2o vermelde bedrijven betreft, gedurende het laatste tijdvak van 7 maanden, nie* in het bedrijf van hetzelfde hoofd of denzelfden bestuurder zijn werkzaam geweest-, en die aanspraak kunnen maken geplaatst te worden op een kiezerslijst voor bovenge noemde Kamers van Arbeid, zijn bevoegd vóór 15 Januari e.k. aangifte te doen bij Burgemeester en Wethouders voornoemd. Do formulieren tl zcr aangiften, zoo mede die der lijsten zijn kosteloos voor belanghebbenden te. Gemeente-Secretarie verkrijgbaar. Voorts worden de hoofden en bestuur ders van dc hierboven genoemde bedrij ven or, voor zooveel noodig, aan herin nerd, dat het opmaken on inzenden der lijsten een verplichting is, tegen wier niet- nakoming straf is bedreigd bij artikel 43 der wet op de Kamers van Arbeid, luiden de als volgt: Hij, die wederrechtelijk niet voldoet aan een hem in cenigen krachtens deze wet uitgevaardigden algemeenen maatregel van bestuur opgelegde verplichting, wordt ge straft met hechtenis van ten hoogste 14 da gen of geldboete van ten hoogste rijf cn zeventig gulden. Burgemeester en Wethouders voornoemd, N. C. DE GIJSELAAR, Burgemeester- VAN STRI.JEN, Leiden, 27 December 1916. Secretaris. Velen hebben het de laatste dagen van het jaar bijzonder druk. De kleine plichten mogen niet ver zuimd worden. Wij nemen er ook één van uw schouders, n.l. de Nieuw- jaarswenschen. thans reeds ter behandeling aan ons toevertrouwd, kost 25 cents bij voor uitbetaling. Na Donderdag, 30 December, 12 uur, 50 ets. LEIDEN, 27 DECEMBER. De heer A. M. Sohoevers, alhier, is geslaagd voor het examen Engelsche han delscorrespondentie der Federatie van Vereenigingen „Mercurius"« Do hoor A. van Kan, alhier, is geslaagd voor boekhouden en aanverwante vakken, en de heer W. J. Batist Jr., alhier, voor Duitschc handelscorrespondentie. Geslaagd zijn voor -het examen ter ver krijging van het „Mercurius"-cliploma voor Engelsche handelscorrespondentie in de praktijk do heeren H. W. Doorneveld cn N. I. W. Kriek, alhier. De nieuw bevorderde luitenant-kolonel J. P. A. van Weercn wordt overgeplaatst van Haarlem naar hier. In ,,Zomerlust" heeft de jaarlijksche vergadering plaats gehad van den Ned. R.-K. Bond van Bloemist-, Tuin- en Land arbeiders ,,St. Deus Dedit". Uit het jaarverslag bleek, dat de Bond 2130 leden telt. Tot bestuursleden werden gekozen de heeren A. J. Loerakker, J. Kuit, te Haarlem, J. Teering, te Arnhem, en in de vacature-Van Besu de heer J. Salman, tc Loosduinen. De contributie is met 7 cents per maand verhoogd en ge bracht op 26 cents. Aangenomen werd Let voorstel der afd. Lisse, dat de Bond behoort te ijveren voor een collectief arbeidscontract voor de ge- heele bloembollenstreek, alsmede het voor stel van de afd. Nieuw-Vennep, dat de Bond zal ijveren voor het sluiten van col lectieve contracten, vooral op landbouw- plaatsen. Aangenomen werden ook de voorstellen van Hillegom en Hoofddorp om de Regee ring te verzoeken, den landbouw onder de arbeidswet op te nemen; Nieuw-Vennep en Hoofddorp, om de Regeering te verzoe ken, den land- en tuinbouw op te nemen in de Ongevallenwët. Verworpen werd een voorstel-Arnhem, om aan alle leden bij ziekte gedurende ten hoogste 6 weken 2 per week uit te beta len en daarvoor de contributie met 2 cents per week extra te verhoogen. Aangenomen wordt een voorstel-Bever- wijk, waarbij het bestuur wordt uitgebreid met twee leden, één uit een landbouw- en één uit een tuinbouwafdeling. De begrooting werd vastgesteld op 5355. De directeur van het Bioscope-theater aan den Stationsweg kan in zijn schik zijn over den door hem genomen maatrogel, om op het Kerst-programma, dat van kracht is tot en met a.s. Donderdagavond, een revue („Boft ie even") te plaatsen. Deze toch heeft al kolossaal getrokken, want Vrijdagavond was het ruime theater flink vol en gister-, Zondagavond, zolfs geheel uitverkocht. En geamuseerd, dat de menschen er zich hebbenZij gierden telkens van de pret om de op het tooneel gedebuteerde aardighe- donEn zij bewonderden af en toe de mooie frissche uitrusting der optredende dames. Ook dc hoofdfilm „Vaderlandsliefde, Hei lige Liefde", viel zeer in den smaak. Er zal van een en ander dezer dagen nog wel menigeen profiteeren. De lieer F. Reindorsma, onderwijzer met verplichte hoofdakte aan dc school der 3de klasse no. 1, alhier, staat op de voor dracht voor hoofd der school te Wormer. Bij beschikking van den Minister van Staat, Minister van Binnenlandscho Zaken, zijn, voor het tijdvak van 1 Januari tot cn met 31 December 1916, benoemd tot assistent buiten bezwaar van 's Rijks schatkist aan de rijksuniversiteit alhier: voor do oogheel-, kunde, dr. C. H. Felix; voor de kinderge neeskunde, de heer A. ten Bokkel Hui- nink, en voor de tandheelkunde, dr. J. A. Hammes. Kerstvergadering der S. D. P. Op den avond van den Eersten Kerstdag liad «de afdeeling Leiden van de S. D. P. een vergadering belegd in „Zomerzorg". Bijwijze van proef, zeide de voorzitter, dr. J. A. N. Knuttel. Da S. D. P. had tot dusver nog n'tt op Kerstmis vergaderingen gehouden. Ziende op do weinig talrijke opkomst Or waren een 60-tal belangstellenden achtte hij de proef niet bevredigend. Toch bestond er behoefte aan voorlichting in deze dagen, nu van de zijde der S. D. A. P. in de Kerstdagen de arbeiders worden bewerkt tegen het revolutionnair socialisme dn. In het bijzonder geldt dit voor Leiden, waar do woorden der S. D. A. P. geheel in strgd zijn met de daden der partij. Hier mag do S. D. P. geen enkele gelegenheid voorbg laten gaan om voor de ware socialis tische beginselen op te komen. Hierna verkreeg do spr. van dezen avond, de heer D. Wijnkoop, het woord, die in een rede van ongeveer anderhalf uur een reeks gevallen do revue liet passé eren, waaruit-hij trachtte aan te toon en, dat'in dezen tijd in ons land, hot z.g. klassieke land der vrij heid, de vrijheid wordt onderdrukt. En dan noemde hij1 de gevangenhouding van een zestig Duitscho deserteurs te Ber gen, in Noord-Holland, in strijd met het oorlogsrecht, het optreden tegen de anti militaristen te Wageningen, waar men voor liet verspreiden van weinig beteekenende vlugschriftjes, menschen veroordeelt tot G maanden gevangenisstraf, terwijl in hooger. beroep de advocaat-generaal van het Hof zelfs 10 maanden vraagt, de actie tegen de onderteekenaars van het manifest-Ba hier in welk verband hij het optreden van den vice-president der Tweede Kamer hekelde en eindelijk de zaak-Schröder, die spr. het meest uitvoerig behandelde. Wat minister Cort van der Linden in de voorgestelde tuchthuiswet niet heeft kunnen bereiken, doet hrj, nu de trjd hem gunstig is, buiten elke wet om. Laf noemde spr. de houding van de jouFDalistenvergaderïng, waarbij em lid 'der yolksredactde de meest onsympathieke rol speelde. Dat de Ned. Regeering, er moge dan geen geheim verbond bestaan tusschen ons land en Duitschland vóór en tijdens den oorlog in contact staat, is spr.'s vaste over tuiging. Wilden wij de volstrekte neutrali teit bewaren, dan moesten we Iadii prijs geven en demobiliseren. Do opstand in Padang-Pandjang, waarvan de couranten ons thans melden, as, volgens hem, ontstaan door Duitsch-Turksche invloe den en zal het begin der verwikkelingen kunnen worden. Spr. besloot met een krachtige opwekking tot aansluiting bij de S. D. P., de eenige revolutionnaire socialistische partij in Ne derland. Van de gelegenheid om met den spr. van g'edachten te wisselen, werd geen gebruik gemaakt, zooclat de voorzitter tegen lialfelf do vergadering kon sluiten. Hij sloot zich aan bij het opwekkend woord van den spr. en betoogde, dat er nog altijd menschen de party sympathiek zijn, die niet zrjn aan gesloten. Dit bleek weer bij de gemeente raadsverkiezing toen er een kleine 70 stem men op den candidaat der S. D. P. werden uitgebracht, terwijl er niet meer dan 7 kiezers bij de afd. zijn. aangesloten. Kerstvergadering van de S.°D. A.-P. Op den 2den Kerstdag hield de afd. Lei den der S. D. A. P. haar jaarlijksche open bare bijeenkomst in do groote zaal van „Zomerzorg", welke bijna geheel gevuld was. Om halftwaalf de vergadering was te gen 11 uur uitgeschreven opende de voor zitter der afdeeling, mr. D. A. van Eek, do bijeenkomst met oen enkel woord, waarin hij kortelings uiteenzette, hoe het de voor naamste taak van de S D. A. P. is het pro letariaat voor te lichten omtrent do posi tie, d'ie het in de kapitalistische maatschap pij inneemt cn vorder in alle opzichten ver heldering te brengen. Als onderwerp voor deze bijeenkomst was aangekondigd „Voor uitzichten". Daarna gaf hij hot woord aan dr. Th. van der Waerden, van Amsterdam, die met applaus begroot werd, tot het houden van do tr^ddtionecle Kerstrede. De heer Van der Waerden ving aan mot to zeggen, dat. hij maar niet met de leuze zou beginnen „Vrede op aarde", waar ons hcele werelddeel in vuur en vlam staat. Hij zou echter de lijnen uitstippelen voor den toekomstdgen strijd en over de vooruit zichten van de sooiaal-democratie. Hij wierp daarbij oen blik niet alleen op den toestand van de Noderlandsohe arbeiders klasse, doch ook op die in do andere lan den van Europa. Hij geeft eenige vergelij kende cijfers over de kosten van dozen oor log on de kosten vam het geheele Engelsche spoorwegnet en het totaal aan kosten van de sociale wetgeving in Duitschland iu de ruim 25 laatste jaren. Na gewezen te bobben op de ontzettende duurte niet alleen in do oorlogvoerende landen, maar ook in ons land, waardoor de koopkracht van het geld met pl.m. 25 pCt. is verminderd, gaf dr. Van der Waerden als zijn meenang te kennen, dat de arbeiders klasse na den oorlog een donkor tijdperk zal tegemoet ga/am. In ons land beleven we een tijd, die bui tengewoon leerzaam is voor den klassen strijd. Eenerzijds die arbeiders met hun to lage looaien, anderzijds massa's bedrijven, die een ongekenden, buitengewonen bloed be leven cn reusachtige dividenden uitkeeren. Eenerzijds nog steeds groote werkloos heid, anderzijds oen goudstroom. De eerste levensmiddelen stijgen voort durend in prijs en spr. wijst in düt verband op den melkoorlog, die door do boeren in Noord-Holland gevoerd wordt, die daar toe oen trust vormen en diie voornemens zijn dc groote steden „droog te leggen", als him geen hooger© prijzen worden toege staan. Spr. wijsfc op de houding van de. Regee ring, die autocratisch optreedt, wijdt uit over dc bekende noodmaatregelen en zegt in dit verband o.a. dat de arbeiders slechts met groote moeite of in 't geheel niet in de steunocvmité's hebben ritting gekregen. Alsnu passeerden de bolasti ngontw er- pen van min. Treub de revue en wijst spr. er op, dat ook de arbeidersklasse weer een groot doel van de lasten moet dragen. Er is slechts één lichtpunt in dat is de grondwetsherziening om te komen tot al gemeen. kiesrecht voor mannen cn wegne- ming van de beletselen voor het algemeen v rou wenkiesr echt Dr. Van der Waerden gaf nu een terug blik op den Mesrechtstrijd van do laatste 30 jaren en hoopte, dat de arbeidersklasse zou zorgen niet meer te verslappen nu t algemeen kiesrecht bijna voor bet grijpen was. (Applaus). Wat Cort ran der Linden voorstelt acht spr. nog nieb voldoende aan dc wensehen der sociaal-democraten voor wat betreft het kiesrecht voor de vrouw. Verlangd wordt do completeering van liet algemeen kiesrecht voor de mannen, door daar naast te plaatsen het algemeen kiesrecht voor dc vrouwenhet zoogenaam de dameskiesreoht wordt zoo goed als niet meer royaal verdedigd. De S. D. A. P. acht het vrouwenkiesrecht noodig uit economische en politieke nood zakelijkheid. Ook in Nederland, dat in dit opricht erg achterlijk is, neemt de vrou wenarbeid gestadig toe. Met een gee-stdriftdgo peroratie eindigt de sprekor zijn luid toegejuichte rode. Voor debat gaven rich op de heeren dr. J. A. N. Knuttel en Akkerman. De eerste debater, dr. Knuttel, ging op felle wijze tegen do rede^van don Korstrc- denaar in cn prikkelde de vergadering zoo, dat het interrupties, ook van do bestuursta fel, regende. De lieeT Knuttel vond, dat de Tedo van den heer Van der Waerden alles te wen sen en overliet en meende, dat dc kies recht-strijd van do arbeiderspartij niet an ders was dan ©en streven om den autocra tisch en minister Cort van der Linden te steunen en ziahzelf meer dan tot nog toe to maken tot een bijwagen van do liberale partij. Hij vond verder het optreden van het Kamerlid mr. Sannes bij 't melkdebatt in de 2de Kamer miserabel. Dat do S. D. A. P. in de laatste jaren zoo gegroeid was, schreef debater toe aan hot wijder openzetten van de toegangsdeu ren tot die partij. Dc vergadering werd steeds rumoeriger, toen do heer Knuttel zeide, dolt zijn partij anti-militarisbisdh is, al stand op het pro gram van die partij, de S. D. P., dat men was voor ..Volkswapening". Na den heer Knuttel was het woord aan den heer Akkerman, die de bekende theo rieën omtrent algem-ecne werkstaking cn zelf-doen meJb gloed verdedigde. De heer Van der Waerden beantwoord öo daarna rijk-gedocumenteerd do beide de baters, waarna mr. Van Eek do vergade ring sloot. LEIDSGHE SGHOÜWEÜRG. „De Ex Balletdanseres". „Les Surprises du Divorce". - De ge heimen ran de echtscheiding is hier het vorig jaar reeds gegeven, 't Werd aan gediend a's een geestesproduct ran Alex Bisson en door het geselschap van Nap. do la Mar gespeeld onder den titel „Ar tikel 284". We hebben nu kunnen zien, dat Bisson niet alleen gewerkt heeft aan do samenstelling van deze klucht. Hij deelt liet vaderschap met Anthony Mars. Ben pover resultaat voorwaar voor den arbeid van twe© sc'nrrvers. Het „Haagsch Blijspel-Ensemble", onder directie ran Louis Souwmesster Jr., heeft dit stuk op het repertoire gebracht onder den naam „De Ex-Ealletdanseres." Bij de vorige vertolking hebben wo reeds gezegd, van welke buitengewoon geringe kwaliteiten deze klucht is. Geestig is zo allerminst en alleen de een of andero dwaasheid, door de spelenden goed naar voren gebracht, vermag de toeschouwers to doen lachen. Gelukkig dat dit ensemble daarvan don slag goed te pakken had. Ons oordeel over „Les Surprises du Divorce" is niet gewijzigd. Maar we kregen een betere vertolking, al waren ook de vorige maal sommige personen allerkostelijkst getypeerd. Een paar veranderingen waren in do roï- verdeeling aangebracht. Zou 't nu niet moge. lijk zijn om dit even aan het publiek kenbaar to maken. Men wil toch graag weten, wien men zijn waardeering moet brengen. Niet ieder is een zoo getrouwe sehouwburgk'ant, dat hij al de acteurs en actrices kent, zon der zich eens te vergissen. Dit is met het „Haagsch B'ijspel-Enssmble" nog te meer het geval, wijl dit hier eerst voor de derde maal op trad en de dames en heeren in Lei den nu niet zoo heel goed bekend zijn. Zoo zullen wij niet beslissen of Willy Ruys of Mulder den componist Duva.l speelde. Maar wSs 't de eerste, dan stond op dit programma een abuis, was 'tde tweede, dan _ivas dit het geval met het programma van ,,De Tor. telduifjes", want deze Duval en de jong getrouwde man uit laatstgenoemd stuk, wa ren dezelfde. We willen aannemen, dat Ruys de rol vertolkte. Hp was daar niet tegen opgewassen. Werkelijk hiij gaf te weinig. Wat was er veel meer te maken geweest van dien componist. Louis Boinvmeèster Jr was ook wegge'. Maandag SST" December, jgjg ^lIËfff DAGBLAD

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1915 | | pagina 1