Nederlanri en de Oorlog.
N\ 17125
I>oaicIei*cIag 23 December.
A0 1915.
(Deze (Courant wordt dagelijks, met uitzondering
van (Zon- en feestdagen, uitgegeven.
Dit nommer bestaat uit
TWEE Bladen.
Eerste Blad.
Officieels Kennasgevirsgen.
KLEINE ADVERTENTIES
Binnenland.
LEIDSCH
DAGBLAD
PRIJS DER ADYERTENTIEN:
Van 16 regels ƒ1.06. Iedere regel meer ƒ0.171. Kleine advertentiën
van 30 woorden 40 0ent3 oontant; elk tiental woorden meer 10 Oents.
"Voor het incasseoren wordt ƒ0.05 "berekend. Bewijsnummer 5 Oents.
PRIJS DEZER COURANT:
Voor Leiden per 3 maanden f 1.30per week. J f 0.09.
Ruiten Leiden en waar agonten gevestigd zijn per week. 2 0.10.
franco per post1,65.
DASKUBÏÏ ICING.
Do Burgemeester van I.eiden stelt cr
oen eer in den ingezetenen zijnen danlt
te betuigen voor de hartelijke wijze, waar
op zij het Hoofd van den Staat, onze
geliefde Koningin Wilhelmina, begroet
hebben bij lloogstdorzclvcr bezoek aan
deze gemeente.
Do Burgemeester voornoemd,
N. C. DE GIJSELAAR.
Leiden, 23 December 1915.
GOEDKOOP RUNDYET.
De Burgemeester der gemeente Leiden
brengt ter algemeene kennis, dat in de
gemeente is veikrijgbaar gesteld
UITGESMOLTEN RUNDVET,
tegen den prijs van 3 5 cent per pond
(J cent per ons).
Gelet op de betrekkelijk geringe voor
raad van dit vet, wordt bet verkrijgbaar
gesteld alleen bij de navolgende winke
liers
1. H. J. VAN ALPHEN, Korte Mare 14.
2. P. ARNOLD US, Geerestraat 11.
3. COÖPERATIE „ONS DOEL",
Haarlemmerstraat 132.
4. COÖPERATIE „VOORUIT",
Haarlemmerstraat 212.
5. H. .1. DICKHOFP, lYanrdgracht 121.
G. J. A. UOIPS, Prinsenstraat 66.
7. C. VAN LEEUWEN, Morschstraat 18.
8. C. M. MEIJER, Heercnsingel 53.
O. K. OP DEN VELDE,
Stadhouderslaan 1.
10. A. OUWELEEN, Noordoindc 24.
11. J. P. SIERAT, Mouritsstraat 4.
12. A. SOMERWIL Jr., Groeneslccg 49.
Er zij nadrukkelijk op gewezen, dat dit
vet. door genoemde winkeliers alleen mag
worden verkocht aan verbruikers en niet
aan wederverkoopers.
Lfe kleinste hoevee'hcil, die door de
winkeliers behoeft te worden afgegeven is
een ons.
Klachten op den vetvorkoop betrek
king hebbende, worden ingewacht aan het
Bureau, Vischmarkt 18.
Do Burgemeester van Leiden,
N. O. DE GIJSELAAR.
Leiden, 23 December 1915.
Aangezien Zaterdag (Eersten Kerst
dag) geen Dagblad verschijnt, zullen
de „KLEINE ADVERTENTIES" in 't
nummer van Morgen(Vrijdag)°avond
worden opgenomen.
LEIDEN, 23 DECEMBER.
Do fabrieken van «-.o Maatschappij tot
bereiding van koolteerpro-en te Krim
pen a.d. IJsel zullen binnen afzienbaren
naar hior worden overgebracht. Do bo-
noodigrde grond aan den Heerensingel al
hier ia reeds aangekocht.
Tot onderwijzer bij hot openb. lager
ontferjvijs to Amsterdam is benoemd do heer
A. I. J. Brandenburg, a hier.
Do heor L. A. do Graaff, alhier, is
gesteld tor beschikking van den Gouv.-Gon.
van Ned.-Indië, om to worden aangesteld
als administratief ambtenaar voor Java ©n
Madoera.
Aan den heer H. G. Hoogkamer, hulp
telegrafist, alhier, is op verzoek eervol ont
slag" verleend.
Holl. SVSaalscEiappIj van Landbouw.
Gisteravond hield de afd. Leilen van de
Holl. Maatschappij van Landbouw in ©en
der zalen van „Zomerzorg" con ook voor
ni et-led en toegankelijke vergadering,
waarin als spreker optrad dir. H. E. Th.
v.-.i Sillevoldlfc met een lezing over Botor
en Kanscontrólo.
Vooraf hield cte af dealing een huishou
delijke vergadering, dde met een woord van
welkom door den voorzitter, mr. A. J.
Fokker, werd geopend.
Mededeeling werd gedaan van een schrij
ven van het Hoofdbestuur der Maatschap
pij, dat die llegeermg een partij La Pliata-
mai-3 ter beschikking stelt tegen 220 per
2000 K.G. Meen kan zijn orders telefo
nisch of telegrafisch opgeven aan het bij
kantoor Rotterdam van het Centraal
Bureau.
Do heer E. Los merkte op, dat deze maas
in den gewonen handel voor 227 verkrijg
baar is. Do lieer Lijst deelde mede, dat hij
in den gewonen handel bij betrekkelijk
grooto hoeveelheden niet meer dan f 220
per 2000 K.G. besteedde.
De eeoretairia deed nog meededeelong
dat de gelegenheid bestaat om zich bon-
boekjes in band aan te sohaffen bij het be
stuur voor do z.g. vee-ar bitrage. Tot
leden der arbifcrage commissie voor Leiden
zijn aangewezen de heeren Wesseldng, Ub-
bels, en A. G. d© Groot, tob plaatsvervan
gende leden de heeren Van Gruting, Mar-
bue en Verhoog.
De heer E. .Los bracht daarna verslag uit
van do algemeene vergadering to 's-Graven-
hago, door hem als afgevaardigde bijge
woond.
De heeren Ramp, Van Dorsten en Vam
Si'Hevoldt benoemd tot leden eener oom-
missie om middelen te beramen om de
kunst van het melken in dien landboniw-
stand te bevorderen, deden achtereenvol
gens verslag van hun bemoeiingen. Him
werd een crediet van f 23 verleende ten
einde daarvoor een deskundig spr. n.l. den
heer Van den Burg, leeraar aan de Hooge -
re Landbouwschool, uit te noodiigen bot het
houden van 'n lozing en daaraan te verbin
den een cursus in heb melken. Zij moeten
zich echter eerst verzekerd hebben van vol
doende deelnemers.
Als leden van het bestuur traden af de
heeren jr. A. J. Six, T. Rjjnsburger en- A.
Vromesteyn. De heer Six had te kennen ge
geven niet weder voor. een herbenoeming
in aanmerking te willen komen ia" verband
met uitlatingen op de ledenvergadering wel
eens gedaan, dat de boeren zeff de afdee-
ling moeten besturen. Herbenoemd werd de
heer A Vroomesteyn en benoemd de heeren
E. Los en P. F. Verkley. De heer Verkley
bedankte, waarna benoemd werd dr. J. Roos,
die deze benoeming in beraad hield.
Hierna werd de huishoudelijke vergade
ring veranderd in een openbare.
De Voorzitter opende deze met een korte
toespraak, waarin h\j o.a. het volgende zeide:
Nog steeds duurt de crisis, die de econo
mische grondslagen van ons volksbestaan
schokt, zoo niet ondermijnd. Nog steeds le
ven wij in buitengewone omstandigheden,
hoezeer hiervan uiterlijk, in het leven zoo
als zich dat thans in de straten aan ons
oog vertoond, weinig is te bemerken.
Gelukkig mogen wij constateeren, dat de
hooge overheid meer ziet dan een opper
vlakkig toeschouwer, en dat menige maat
regel wordt genomen, die ons hot bewijs
levert, dat de regeering hier meer, daar
minder gelukkig geslaagde pogingen deed
om door regelend optreden het economisch
leven in zoodanige banen te leiden, dat de
schadelijke gevolgen van den oorlogstoe
stand voor het Nederlandsche volk zooveel
mogelijk dragelijk worde gemaakt.
D?t Hare Majesteit Koningin Wilhelminai
in deze voorgaat, is een heugelijk feit.
Het Koninklijk bezoek van heden aan deze
gemeente is daarvan een bewijs.
De heer Bakker te Oegstgeest (bestuurs
lid), zich aansluitende bij de woorden van
den voorzitter, mag niet verhelen, dat het
hem onaangenaam heeft getroffen dat onder
de personen, die heden ten Stadhuize door
H. M. de Koningin zrjn ontvangen, wordt
gemist een vertegenwoordiger van eenige
landbouworganisatie hier ter stede. Dit be
vreemdt hem te meer, omdat bekend is,
dat II. M. en Haar Regeering terecht veel
voor den landbouw voelt, als nog altijd een
van de beste bronnen van bestaan.
Deze woorden werden mbt applaus be
groet* welk applaus zich herhaalde, nadat de
Voorzitter do woorden van den heer Bak
ker nog even had onderstreept
Hierna werd het woord verleend aan den
heer Van Sillevoldt* die in een belangrijke,
met tabellen en statistieken toegelichte voor
dracht* het groote nut der boter- en kaas-
contrdle uiteenzette. Met de bofcercontröie
zij-n we al treeds in het reine en door haar
invloed heeft zich do goede naam van dit
product ook in het buitenland weder her
steld, wat ons behalve de eer, ook groot
geldelijk voordeel verschaft
Met de kaascontrole is het nog niet zoo
ver. Do Regeering doet wel haar "heat, maar
do kaasboeren zelf zien er het belang, mede
hun eigen belang, nog niet van in. Het is
daarom, dat h\j zoo gaarne wilde, dat de
zaal geheel gevuld was met kaasboeren, op-
da.fc hp deze zou kunnen overtuigen, hoe
Verantwoordelijk zg handelen, zich niet bjj
de Kaas-controle aan te sluiten. Het groote
nut daarvan voor den handel werd door
spreker ten slotte met cijfers aangetoond.
Op deze heldere en van groote kenriis van
het onderwerp- getuigende rede, volgde een
aangename gedachtenwisseling, waaraan ver
schillende aanwezigen deelnamen.
De Voorzitter bracht namens de verga
dering den spreker hartelijk dank voor zijn
leerzame rede en deed bij voorbaat een be
roep op diens welwillendheid inhet ver-
voi& i
Het Onderwijs aar.
de Meisjesschool 2e Klasse.
Over <le regeling der schooltijden ge
durende de mobilisatie is, in verband met
het feit, dat verschillende openbare scho
len werden of worden ingenomen door
militairen, heed wat geklaagd.
Het sterkst geldt dit voor de Meisjes
school 2e klasse, waarvan de leerlingen
ga-stvrijheid vonden in de St.-Jozefssohool
aan de Van-der-Werf straat. De omstan
digheid, dv.t de schooluren des namiddags
aanvingen, onmiddellijk, nadat de eigen
leerlingen de klas hadden verlaten, en de
lessen tot halfzea duurden, zoodat de
leerlingen, waaronder ook kleine, in het
donker naar huis moesten gaan, wekte
veel oppositie.
B. en W. hebben eenige schikkingen ge
troffen ten gevolge waarvan verschillende
klassen na de kerstvacantie elders onder
dak zullen worden gebracht. De 2e, 3c
en 4e klassen (van ieder twee) zullen ech
ter nog op de genoemdo uren in do St.-
Jozefeschool moeten blijven.
Dit is aanleiding geweest, dat de hee
ren W. F. Kors en D. Briejer ^et nog een
groot aanbal ouders van leerlingen van
de Meisjesschool 2c klasse ^zich t een
adres tot B. en W. hebben gewend, om
a-lsmog middelen te zoeken, waardoor het
onderwijs aan deze leerlingen o^ de ge
wone schooluren kan plaats hebben. Ook
zij waardeeren het zeer, dat het bestuur
der St.-Jozefsschool gastvrijheid verleen
de, waardoor het ontvangen van onderwijs
voor hun kinderen mogelijk bleef. Maar
aan den anderen kant achten zij deze
school op zoo grooten afstand ongeschikt
voornamelijk in den wintertijd, wanneer
het te halfze8 donker is.
Grooter is het bezwaar nog, dat kinde
ren uit één gezin bij deze regeling op ver
schillende uren les ontvangen, waardoor
aan huismoeders heel wat last en zorg
wordt berokkend en het gezinsleven niet
tot zijn recht komt.
Reden, waarom zij er bij B. en W op
aandringen alsnog stappen te doen, dat
ook de zes bovengenoemde klassen in do
gewone schooluren les ontvangen.
Bestendiging Staaf van Beleg.
In het verslag van hot ontwerp tot be
stendiging van den staat van beleg, kwa
men sommige leden er- teg.en op, dat ver
bannelingen voor onbepaalden tijd worden
uitgesproken; do maatregel treft dan al te
hard. In Overijsel komen uitzetningon
voor onbepaaldon tijd neg steeds voor, soms
als straf voor het vervoer van een luttele
hoeveelheid meel over do grens, een geval,
dat men niot in beschouwing wilde nomen,
doch die, wanneer, zooals voorkomt, winst
bejag daaraan vreemd is, onevenredig
zuaa^ wordt gestraft en voor den betrok
kene niet zoilden algeheel en financieelon
on economischen ondergang beteekent. In
verband met hot niet noemen van een be
paalden tijd, is bij opheffing tod het ver
bod willekeur ook geenszins uitgesloten.
Voorts wees men er op,, dat degenen, die
werdon uitgezet, niet eenmaal den grond,
waarop de straf steunt, vernemen. Ge
vraagd word waarom de grossier W. Fran
sen, raadslid te Valkenswaard, werd
uitgezet en waarom die uitzetting, die reeds
meer d"an zeven maanden duurt, nog altijd
niet is ingetrokkon.
Dat een uitzetting uit het in staat van
beleg ver):lhardo gebied ook geldt voor
gebied, dat, toen het besluit werd geno
men, nog niet in staat van beleg verklaard
was, kwam aan sommige leden betwistbaar
en in elk geval onbillijk voor. Men drong
er op aan, dat in do besluiten tot uitzet
ting uitdrukkelijk zou worden bepaald, dat
zij alleen golden voor dat doel des lands,
dat op het tijdstip, waarop het besluit valt-,
in staat) van beleg verkeert.
Naar aanleiding van deze opmerkingen
werd er intusschen van verschillende zijden
op gewezen, dat de bestrijding van den
smokkelhandel een belang is, zoo groo dat
men ter bereiking van dat doel tegen kras
se maatregelen niet mag opzien.
De eerste leden wezen er op, dat do uit-
zotting ook wordt toegepast ten aanzien
van anderen dan smokkelaars. Men make
desnoods een wet, speciaal tegen de smok
kelarij gericht. Ook zou dan de gelegenheid
in hèb loven worden geroepen van bevelen
van het militair gezag, betreffende, het
verbieden van vergaderingen, het belemme
ren van sprekers, waartoe h. i. de bevoegd
heden met heb oog op de smokkelarij aan
do militaire bevelhebbers verleend, worden
misbruikt.
Ned. ambulance naar Dus&schland.
Mot zekerheid kan nog niet worden mer
dcgedeeld, wanneer de Nedcrlandsche am
bulance vertrekken zal naar Boedapest en
Iienthen. Want wel heeft prof--Lanz zich
verbonden, om als leider op te treden en
de diaconessen en verpleegsters aldaar in
de hospitalen te installeeren, maar pYof.
Lanz kan niet een halfjaar blijven. En dat
is de tijd, die'voor de Nederlandsche am-
bulanco voorloopig is bepa-ald om hulp te
verleenen. Er wordt nog gezocht naar een
bekwamen chirurg, die als blijvend leider
zon optreden, want eenige bekende chirur
gen zijn wel aangezocht, doch konden zich
niet beschikbaar stellen, daar zij hun eigen
praktijk niet zoo lang konden verlaten.
Twee dochters van dr. A. Kuyper gaan
mede, verder o.a. zuster freule Six en van
hot Haarlemsche Diaconessenliuis de zus
tere Bronsveld en W. van Kempen; de
laatste is aldaar hoofdzuster der operatie
zaal.
De geïnterneerde Engelsche
officieren.
Naar wij vernemen zullen de hier te lan
de geïnterneerde Engelscho officieren in
den vervolge met machtiging van do En
gelscho regeering op eerewoord mogen wor
den vrijgelaten.
S5 Engelschen zullen weder uit het
gevangenkamp te Ruhleben met den snel
trein via Gocn, naar yiissingen vertrekken.
Ook de stationschef van Emmerik,
de heer Koerders, is weer op vrije voeten
gesteld. Zijn aanhouding was geschied in
verband met l^et meenemen van een brief
door een conducteur.
Bij Koninklijk besluit van 20 Decem
ber is de uitvoer van cement verboden.
In verband met d!e Kerst-dagen zal Za
terdag en Zondag geen mailboot van hier
e<n Zondag en Maandag geen van Engeland
vertrekken.
De Eerste Kamer is bijeengeroepen op
Dinsdag 28 December a.e., des namiddags
be^2 uren.
Bij beschikking van den Minister van
Bmnenlandfeohe Zaken is, voor het tijdvak
van 1 Januari tot en met 31 December
1916, benoemd tot moesterosse-vroedvrouw
aan d'o Rijkskweekschool voor Vroedvrou
wen te Amsterdam, mej. A. W. O. van der
Willigen, aldaar.
Vier perceel en aan de Hooge Prins
Wililemstraat in Den Haag zijn, naar Haag-
Bohe blad-en. melden, voor ƒ41.600 afge
mijnd, in opdracht van de Geref. Kerk A
en van de Hulpvereenigdng voer Geref.
Schoolonderwijs met het plan op dat ter
rein een nieuwe Geref. kerk en een Geref.
school voor lager onderwijs te zetten.
Op do aanbeveling voor gemeente-se
cretaris te Vlaarcldngen zijn geplaatst (niet
alphabetisdh) de heeren mr. G. F. Eveleni,
secretaris d'er gemeente Assen, en W. J. v.
d. Veen, secretaris der gemeente Zwijn-
dreöht.
De Industrieschool voor Vrouwelijke
Jeugd aan de Weteringschans te Amster
dam vierde onder veel belangstelling, voor
al van do zijde van oud-leerlingen, haar
50-jarig bestaan. Ter gelegenheid van dit
feest heeft de school een tentoonstelling
van werkstukken van leerlingen georga
niseerd, welke op ©enigszins officieel© wij
ze werd geopend en waarin het feit der in
richting werd herdacht.
Do plaatselijke commissie van too-
zioht op hot Lager Onderwijs te Haarlem
heeft een onderzoek ingesteld naar ^et zoo
genaamd „huiswerk" dat door de onder
wijzers aan de leerlingen worcDt opgedra
gen.
Zij komt tot de conclusie, en meldt
dit aan de hoofden van Opleidingsscholen,
van scholen van u. 1. o. en van scholen van
m. u. 1. o. te Haarlem dat de oefening
in zelfstandigen arbeid op school en niet
in huis dient gehouden te worden. Met
grooten aandrang vraagt de commissie,
zoowel ter wille van de lichamelijke als
van do geestelijke ontwio^eling aer jeugd,
opheffing of sterke beperking van het huis
werk. Zij zou het zeer in het belang der
jeugd achten, indien aan kinderen beneden
den twaalfjarigen leeftijd nooit huiswerk
werd gegeven; maar meende dat reeds veel
gewonnen zou zijn, wanneer dit voor de
zesde en lioogere klassen kon worden be
perkt en. dat, wanneer toch huiswerk moet
werden gegeven, daarvan door den klasse-
onderwijzer aanteekening wordt gehouden
in een aanteckeningboek, aat steeds ter in
zage gereed ligt voor het hoofd en voor
het Schooltoetachü.
De heer Van Vuuren was gisteren we
gens ongesteldheid verhinderd de vergade
ring van de Tweede Kamer bij te wonen
Geen Kerstverlofgangers naar
Duitschland.
Men mei dit van de grens, dat honderden
-Nederlandsche militaire Kerstverlofgangers
gisteren aan de Duitsche grens werden te
ruggestuurd.
Belasting op pleiziervaartuigen.
De voorzitter en cle secretaris van het
WatersporUcongres, jhr. W. Six en de
heer P. L. Lucassen, hadden een onder
houd met den Minister van Financiën in
verband mot de voorgestelde belasting op
pleiziervaartuigen
Het resultaat van dit onderhoud was,*
dat de Minister den heeren verzocht een
memorie te willen indienen tot regeling
dezer belasting in den door hen gewensch-
ten geest.
Hoogleeraarsbonoemingen to
Amsterdam.
De Gemeenteraad van Amsterdam heeft
gisteravond (buiten de aanbevoling van het
ooilege van curatoren der Universiteit om)
met 17 stemmen, tegen 14 op dr. O. T. van
Valkenburg, (den eersten oandidaat van het
college van curatoren), 1 stem op het raads
lid don a.rta W. Polak en 2 stemmen blan
co, benoemd tot gewoon hoogleeraar in
de phsychaatrie en neurologie dr. K. Her
man Bonman.
Met 22 tegen 9 stemmen en 3 blanco
werd goedgekeurd het voorstel van curato
ren, om den buitengewonen hoogleeraar dr.
J. K. A. Werbheim SaJomonson to benoe
men tot gewoon hoogleeraar in de zenuw
ziekten, eleckrotberapio, radiographae
enz. -
Prof. dr. H. K. Bouman deed in 1802
zijn artsexamen. Vaai 1902 tot 1904 was hij
assistent in het Binnengasthuisin 1904/05
bracht hij een studiejaar door in de school
van Kraft-Ebing te "Weenen. In 1905 werd
hij benoemd tot assistent in het Wilhelmina-
gasthuis.. In 1911 werd hij privaa-t-clocent
in de psychiatrische onderzoekingsmetho
den. In 1910 maalcte prof. Bouman een stu
diereis naar Weenen en in hert volgende
jaar naar - Frankfort a/cf. Main, waar hij
de psychiatrische paedagogi-ek bestudeer
de. De sociaal-psyohiatrisolio inrichtingen
in Noord-Amerika werden in 1912 door
hem bezocht.
Van zijn hand versohenen een twintigtal
ge-sohriften over neurologische en psychia
trische onderwerpen.
De nieuwbenoemde hoogleeraar was, be
halve assistent in het W.-G., als geneeskun
dige verbonden aan het Emma-Kinderzie
kenhuis en waa arts voot zenuwziekten in
het O. L. V.-Gasthuis.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij Kon. besluit ia met ingang van 22
December aan gcneraal-majoor A. L.
Klerk do Reus, commandant van de Isto di
visie, op zijn aanvrage, tor zako van lang-
durigen dienst, eervol ontslag verleend, on
der- behoud van het recht op pensioen'; en
is hem Harer Majestoits dank betuigd voor
do veeljarige en belangrijke diensten, door
hom aan den lando bewezen^
- zijn benoemd, mede met ingang van 22
December 1915:
A. bij den gencralen staf, tot kolonel
de llu it o rta n tJko 1 o n e 1 H. Crpockewit, van
dien staf, chef vón den staf dor Iste divisie
B. bij het wapen dor infanterie, tot go-
ne*raal-majoor„ onderscheidenlijk comman
dant der lilde en dor Iste divisie, de kolo
nels J. M. F J. Latour en J. van Delft,
respectievelijk commandant van do llde en
van de IXde infanterie-brigad©
tot kolonel, onderscheidenlijk comman
dant van de IXde en van de Ildc infanterie
brigade, de luitenants-kolonels W. F. Hart
man en W. L. Overduijn, respectievelijk
commandant van hot 1ste cn van hot 4de
regiment
tot luit.-kolonel, onderscheidenlijk com
mandant van het 1ste en van het 4de reg.,
de majoors G. C. A. Fabius en J. P. A. van
Wceren, resp. van het 18de cn van het 10de
rog.
tot majoor, onderscheidenlijk bij -et 18de,
hot 1ste en het 10de reg., do kapiteins S.
Gal, W. J J. Hassolbach on H. J. de Klein,
resp. van het llde, het Iste en het 19de
reg.
tot kapitein, <1© ©erste-luits. M. F. J.
Pbaff, K. H. Bolt en A. A. van Nijnot-
ten, resp. adjudant bij het regiment ja
gers van het 4dio reg., adjudant van den
4de Regiment, adjudant van den.
O. bij het reserve-personeel der land-
commandant der Iste divisie, en van het
6de reg.
bij den staf van heb wapen tob kapitein,
do le-luifc. P. J. M. van d!er Roijden, van
dien staf, werkzaam bij den hoofdcursus j