ffeÉrland en de Oorlog.
N» 17119
Donderdag 1C5 December.
Tweed© X31ad. A«. 1915.
Tweede Kamer.
Beinengü Nieuws,
LEIDSCH
DAGBLAD
Zitting van gisteren.
MARINEBEGROOTING.
De heer DUYMAER. VAN TWIST zet
z\)n rede voort. Hij betoogt, dat de hoofdoor
zaak van de minder gunstige positie van de
onderofficieren bij de Marino ligt in de ge
ringe bevorderingskansen als gevolg van
het te lang in-dienat-houden van oude on
derofficieren.
Hq vraagt de Regeering volledige inlich
tingen omtrent de subsidieering van mili
taire tehuizen.
De heer JANSEN (Den Haag) betreurt
de vertraging met den aanbouw van de
pantserschepen en onderzeeërs. Hij begrijpt
echter, dat er geldende redenen voor de ver
traging kunnen zijn. Op een vlootplan wil
spr. niet sterk aandringen, het zou toch
vaag moeten zijn en er zouden voortdurend
veranderingen in moeten worden aange
bracht. Ter zake van de vlootcommissie
schaart spr. zich aan de zijde des Ministers.
Van detacheering van Marine-ingenieurs
aan buitenlandsche werven, verwacht spr.
niet veel. Hij dringt ten slotte aan op hand
having der bepaling omtrent het met-mede
tellen ^oor periodieke traktementsverhoa-
ging van den tijd, dat de infectie van zekere
2ieken duurt.
De heer VAN DER VOORT VAN ZIJP.
is eveneens zeer teleurgesteld door het on
voorwaardelijk afwijzen een er vlootcommis-
sie. Zulk een commissie is dringend, drin
gend noodig.
Spr. betreurt het, dat bet advies van den
Raad van Defensie niet is ingewonnen over
den bouw der schepen voor Indië.
Spr. vraagt inlichtingen omtrent de be
wapening der pantserschepen type „Koningin
Regentes".
Érnstig verwijt hij den Minister gebrek
aan voortvarendheid bg den bouw van het
toegestane materiaal. De handelwijze des
Ministers is hier in hooge mate onbevredi
gend. Spr., die reeds een paar maal eenige
«ogenblikken heeft gezwegen, om de aan
dacht des Ministers te trekken, verklaart
wel even te kunnen wachten tot-dat de Mi
nister naar hem kan luisteren.
De VOORZITTER verzoekt den leden den
Minister niet lastig te vallen tijdens redevoe
ringen van andere afgevaardigden.
De heer LOHMAN, die met den Minister
Bpreekfc, springt op en vraagt het woord voor
öon persoonlijk feit.
De VOORZITTER verzoekt den heer Van
der Voort Van Zrjp door te gaan.
Deze verklaart'zich voorstander van de
tacher ring van ingenieurs bij buiten'andsche
werven.
Spr. bespreekt het ongeluk in het Briel-
Bohe gat, waarbij ten gevolge van een on
verantwoordelijk bevel een jong leven ver
loren ging.
De beer B0ISSEVA1N brengt hulde aan
bet Marinepersoneel, voor de wijze, waarop
het zjjn taak vervult.
Hij kan zich niet vereenigen met de
acherpo critiek op den Minister geoefend
wegens het uitstel van den aanbouw der
nieuwe schepen. Hij blijft in den bewinds
man vertrouwen stellen.
Spr. dringt er voorts op aan, dat de Mar
rintscfrepen zooveel mogeljjk hier te lande
zuLon worden gebouwd, ook opdat het werk
loon 'daarvoor in het land zal blijven. Voorts
vraagt hij meer gelegenheid tot ontspanning
aan den wal voor het personeel en krach
tige bestrijding der ziekten. Achteruitstel
ling bij periodieke traktcmantsverhoogingen
acht spr. een onbillijke straf voor 'de be
smetten. Verschillende verbeteringen in den
gezondheidsdienst acht hij gewenscht.
De heer SCHEURER bespreekt het groote
belang der hygiënische verzorging van den
sclk-peling. De ziekenzorg is wel gaandeweg
verbeterd, doch er blijft toch ook nog wel
iets te wenschen over.
De beer BICHON VAN IJSSELMONDE
acht een vlootcommissie thans meer dan ooit
noodig, opdat het land kunne weten hoe
's lands gelden voor de Marine worden be
steed.
Uitvoerig dringt hij aan op bewapening
fler onderzeeërs met kanonnen.
Als stemming over de begrooting mocht
worden gevraagd, zal spr. uit volle overtui
ging tegen stemmen.
Minister RA MBONNET verklaart
voortdurend naar do rede van d'>n heer Van
fler Voort van Zijp te hebben geluisterd. Het
'gaat evenwel té ver den Minister te willen
voorschrijven in welke houding hij moet luis
teren. Als men hem weg vil hebben, behoeft
flat de Kamer niet veel moeite te kosten,
doch men moet aan hem z°lf ovrr'aten to be
palen hoe hij zich wil verdedigen.
De Marine-organisatie is. b-toori; spr. ver
der, met zoo geheimzinnig. Er zijn echter
zaken, die geen publiek domein mogen wor
den
Het verwgt, dat hij de Kamer om den tuin
zou hebben geleid ten aanrien van den bouw
flor nieuwe schepen, wüsb spr. af. Er is ver
schil tusschen aanvangen met den bouw en
hét leggen van de lciel.
Van detacheering van ingenieurs op
vreemde werven verwacht sr. niet voel.
Een Vlootcommissie bljift snr. afwijzen.
En voor een vlootwet is het thans de tjjd
biet. daar zij toch niet zou kunnen worden
uitgevoerd.
Het raadplegen van flen -Raad van Defen
sie over den boow der nieuwe schepen zou
Uitslag der stemming voor een Lid van den Gemeenteraad in het Eerste Kiesdistrict.
Aantal
Uitgebrachte
Van
Geldige
J. R. J.
Dr. J. A. N.
F. van
Kiezers.
stemmen.
onwaarde.
stembiljetten.
Baart.
Knuttel.
Romburgii.
fStemdistrictem
(8. D. A. F.)
(8. D.-P.)
(V. L.)
714
222
7
215
24
14
177
III: School Haveratraat
731
191
4
187
31
14
142
684
187
6
181
85
11
135
Totaal
2129
600
17
588
90
89
454
Volstrekte meerderheid 292. Gekozen de Heer: F. VAN ROMBURGEL
Uitslag der stemming voor een Lid van den Gemeenteraad In het Derde Kiesdistrict.
Aantal
Uitgebrachte
Van
Geldige
J. R. J.
Br. J. A. N.
J.P. Mulder
Kiezers.
stemmen.
onwaarde.
stembiljetten.
Baart.
Knuttel.
Stemdistrioton
(8. D. A. P.)
(8. D. P.)
(A.-R.)
VI: School Van-der-Werfstraat i
787
361
5
656
88
15
253
VII: School Groenesteeg i
390
206
4
202
64
4
134
IX: School Medusastraat
884
443
17
426
205
12
209
Totaali
2061
1010
26
984
857
31
596
Volstrekte meerderheid 493.
Gekozen de Heer: J. P. MULDER.
toch geen verandering hebben gebracht in
de plannen des Ministers.
Dat de prjja der kruisers zoo hoog is,
vindt zjjn oorzaak hierin, dat het voldoen
aan de vier hooge snelheidseischen zulke
hooge sommen kost.
Een hoogere vergoeding voor zeemiliciena
is niet zoo eenvoudige daar onderscheid moet
bljjven bestaan tusschen de bezoldiging van
vrijwilligers en militie.
Naar de toestanden in het hospitaal te
Soerabaia" zal spr. een onderzoek instellen.
De onderofficieren, die tijdens de mobili
satie in dienst zijn gehouden na het verstrij
ken van hun leeftijd voor pensioen, zijn bo
ven de sterkte opgevoerd, opdat zij geen be
lt mmering zouden zijn voor de doorstroo-
ming.
Tegenover den heer Bickon houdt de Mi
nister vol, dat bij het vaststellen der plannen
voor onze nieuwe schepen gerekend is met
alle beschikbare gegevens en te stellen
eischen.
Te/ zake van het tuchtrecht verklaart spr.
dc inschakeling in de militaire maatschappij
van een tucht-commissie verkeerd te achten.
Da verantwoordelijkheid voor de tucht moet
uitsluitend bg don commandant blijven.
Tegenover het veelvuldig voorkomen van
zekere ziekten is ook een zachte repres
sieve maatregel noodig, omdat velen zoo on
verschillig zijn voor dergelijke ziekten. Daar
om wenscht spr. het niet meetellen van den
zioktwljjd voor periodieke traktementsver-
hooging te handhaven.
Het toelaten van organisatie-uitingen aan
boord zou leklen tot a 'erlei uitingen van
an ti- militairistische demagogie.
De heer VAN DER VOORT- VAN ZIJP
krjjgt het woord voor zijn repliek, doch doet
het voorstel de beraadslagingen te verdagen
tot Donderdag.
Tien leden verklaren er rich voor en 19
tegen.
De Kamer blijkt dus onvoltallig, waarom
de vergadering wordt verdaagd tot 's avonds.
Avond-vergadering van Woensdag.
>W ATERBT AAT S BEGROOTING.
De heer SMEENGE vraagt, dat de brug
over de Waal niet te dicht bij de spoor-
terug zal komen en bepleit een kanaal door
d Geldersche graafschap en subsidie voor
„Schuttevaêr."
Do heer KOSTER wenscht verbetering
van de Oostermoerscho vaart.
De heer DUYMAER VAN TWIST hoopt,
dat aan de Zuiderzeevi&schera meer dan
4\ millioen zal worden uitgekeerd bij droog
making van de Zuiderzee. Hij dringt aan
op verbetering der afwatering van de Lin
de en od subsidie voor Schuttevaêr."
De heer HUGENHOLTZ bepleit even
eens verbetering der Lindeafwatering.
De heer BOGAERTS dringt aan op
loonsverhooging van ambtenaren bij den
waterstaat, die inkomsten derven door wij
ziging van het reisbesluit, op betere voor
bereiding van onteigeningen en op subai-
dir voor „Schuttevaêr."
De heer DE MURALT vraagt eveneens
positieverbetering voor de Waterstaats--
ambtenaren in verband met het nieuwe
rer. besluit waartegen hij ook op zichzelf 'be
zwaar heeft.
Minister LELY jmerkt op, dat hij
thans niet kan antwoorden op do vraag
van den heer Van Twist betreffende do
Zuiderzeevisschers. De zaak der Ooster
moerscho vaart wordt bespoedigd. Over
plannen dienaangaanue en de Linde kan
spreker zich nog niet uitlaten, daar moe
ten nog andere colleges over oordeelen. Al
vorens te kunnen beslissen over een sub
sidie voor „Schuttevaêr" moet spreker
eerst een gemotiveerde subsidie-aanvrage
ontvangen. De belangen der ambtenaren zal
spreker steeds gaarne behartigen. De ont
eigeningskwestie zal de Minister op zijn
departement gaarne met den heer Bon-
gaerts bespreken.
De hoeren BONGAERTS, DUYMAER
VAN TWIST on HUGENHOLTZ repïi-
oeeren.
De hoer BONGAERTS meent, dat de
adviseurs van het Rijk in zako de electri-
sit eitsvoorziening niet tevens adviseurs van
provincies of gemeenten mogen zijn.
De MINISTER is het in 't algemeen met
den afgevaardigde eens. Doorvoering van
het beginsel in de practijk is evenwel niet
altijd zoo gemakkelijk.
De heer BONGAERTS dringt aan op
maatregelen ter voorkoming van den uit
tocht van ingenieurs en opzichters na den
oorlog etn op specialiiseermg in het inge
nieurskorps.
Mi nister LELY is over het geheel
niet ongeneigd de wenken van den heer
Bongaerts op te volgen.
De heer SMEENGE vraagt salarisver-
hooging voor bureolambtenaren en enkele
categorieën van beambten.
De heer HELSDINGEN dringt aan op
een royalen duurtetoeslag voor wegwerkers
en kanaalpersoneel.
Minister LELY zegt overweging toe.
De heer SMEENGE vraagt schuilp'laat-
sen voor vaartuigen in de Lek. a
Minister LELY zal onderzooken.
De heer SMEENGE vraagt een looppad
voor schippers bij Lobith.
De heer BONGAERTS acht de hoogte
der stuwhoofden in de Maas te groot.
De MINISTER zal overwegen.
De hëer BONGAERTS ontwikkelt be
zwaar tegen den bouw van een inrichting
•tot het inlaten van water in den Berschen
polder. Hij acht de werken veel te duur.
De heer VAN SASSE VAN YSSELT
meent, dat de werken aan den Am er moe
ten komen voor rekening van het rijk.
Minister LELY betoogt de noodzake
lijkheid dezo werken in den Bernschen pol-
dor en is het eens met den heer Yan Sasse
van Ysseft.
De heer VISSER VAN YZENHOORN
dringt aan op afdoende vernieuwing van de
Mallegatsluis.
De heer SMEENGE Tuit zich daarbij aan.
De MINISTER is overtuigd, dat Am
sterdam bereid zal zijn een voldoende rui
me sluis te maken.
De heer DUYMAER VAN TWIST dringt
aan op verbetering van den waterafvoer van
bet Meppelerdiep en van de bemaling van
den Noordwesthoek van Overijsel.
Minister LELY kan nog geen mede-
deelingen doen.
De heer DUYMAER VAN TViST re
pliceert.
Do heer DE MURALT betoogt do wen-
schelijkheid van een weg ten zuiden van
de Braakman.
De heer BONGAERTS dringt er op aan,
dat de wegen goed zuilen worden onder
houden en dat de nieuwe wegen niet te smal
zullen zijn.
Do heer DUYMAER VAN TWIST vraagt
dat de oude steenen door in de nabijheid
wonenden kunnen worden gekocht.
M i n i s t o r LELY antwoordt den heer
Dc Muralt, dat er een onderzoek wordt in
gesteld en zegt beiden anderen sprekers
overweging toe.
Te 12 uren wordt de vergadering geslo
ten.
GEMEENTELIJKE ARBEIDSBEUR8.
STA DSTIMMER WERF. TELEPH. 127.
Geopend i van 'a morgens 9—12 uur
©n des middags van 2—6 uur.
AANVRAAG VAN WERKZOEKENDEN.
1 Reiziger, 1 Kantoorbediende, 1 Incasseerder,
11 Timmerlieden, 1 Mach. Houtbow.. 10 Opper
lieden, 2 Steenhouwers. 6 Metselaars, 1 Yoeger,
8 Stucadoors, 26 Sohilders, 3 Behangers, 2 Sto-
kora, 1 Grof-Bankwerker, 1 Mach. Bankwerker,
3 Typografen. 1 Koetsier, 1 Schipper, 16 Grond
werkers, 6 Loopknechten, 34 losse Werklieden,
7 Aardappelschilsters, 4 Werksters, 1 Breistor,
1 Verstolnaaister, 2 Wasohvronwen, 1 Jongste
Kantoorbediende (Meisje).
Hoogwater. Menmeldt uit
Tiel, d.d. 15 December
De Waal is het laatste etmaal 22 c.M. ge
wassen. Alle uiterwaarden zijn ingeloopen,
waardoor het water van dijk tot dijk staat
en de rivier voor de stad een breedte van
ge.s-ie.gen. heeit. Alle werkzaam
heden op de steenfabrieken staan stil.
In den nacht van Dinsdag op Woensdag is
tc Heukelom (Noord-Limburg) de dijk, welke
dit dorpje tegen het water van de Maas moet
beveiligen, doorgebroken, met het gevolg,
dat het heele plaatsje, bestaande uit een
aantal boerderijen en een kapel, welke in
een laagte liggen, is overstroomd on het wa
ter in de huizen is binnengedrogen. Er is
vee verdronken.
Hot water in de Waal voor Tiel heeft
thans een hoogte van 8.54 M. -t- A.P. ba-
reikt. De uiterwaarden aan de Wamelsche
zijden beginnen in te loop en, waardoor het
verkeer met voertuigen is gestremd.
De Rijn bij Arnhem blijft nog steeds was
sen in het afgeloopen etmaal 47 oM. Do
uiterwaarden en weilanden voor de stad
slaan alle onder. Het water staat met de
kade vrijwel gelijk, evenwel meldde men uit
Keulen gistermorgen 57 cM. val.
Een der te Gennep aangelegde hulpdij-
kon, gevormd uit palon, planken en zand,
bleek niet tegen den druk van het water be
stand on bezweek, met het gevolg, dat de
Houtstraat blank staat en eenige gezinnen
op de zolders moeten bivakkeeren, wat even
eens het geval is in enkele huizen in den Pot-
tenhoek. Voorts stuwt het water, niettegen
staande deze gestopt waren, tengevolge van
den hevigen druk door de duikers der riolen
omhoog, zoodat de toegang tot de R.-K
kerk reeds bijna versperd is on een huis in
de Zandstraat onderliep. Ook bestaat er ge
vaar, dat het water de Maasstraat zal be
reiken.
Hoewel te Maastricht val werd geconsta
teerd wordt van Venlo nog was gomeld, zoo
dat te Gennep het water heden nog blijft
stijgen.
Onregelmatigheden in een
kazerne. „De Maasbode" meldt;
Naar wij vernemen zou in den laatsten tijd
oen onderofficier in de kazerne aan den
Schledamschen dijk te R'dam onregelmatig
heden hebben gepleegd. Deze zouden hierin
hebben bestaan, dat hij eiken morgen op de
presentielijst de namen van verschillende
Rotterdamsche militairen als present "ou
hebben genoteerd, terwijl deze zich niet in
de kazerne bevonden. Als vergoeding hier
voor zou de officier de soldij van deze mili
tairen hebben ontvangen. Lang heeft het
niet geduurd of deze handelwijze werd ont
dekt, waarop de militaire autoriteiten -net
de hulp van de recherche ingrepen.
Toon de vorige week dan ook een inval
werd gedaan, ontbraken wederom verschil
lende militairen, die later in hun woningen
werden aangetroffen. Eenige tientallen wor
den op die manier aangehouden.
Gistorcn vernam de correspondent van de
„Tel." te Rotterdam, dat reeds Donderdag
morgen vroeg de recherche begonnen is,
drie en veertig militairen op te sporen. Uit
kantoren, winkels, huizen en werkplaatsen
worden ze weggehaald en-overgebracht naar
't hoofdbureau van politie. Des avonds wer
den allen door kapitein Quadekker aan een
gestreng verhoor onderworpen. Na drie da
gen in 't kazernegebouw aan den Schiedam-
schon dijlc in voorarrest te hebben doorge
bracht, werden allen gestraft met 1, 2 of 3
dagen politiekamer. Nu nog zijn de man
schappen in de kazerne geconsigneerd. Men
deelde mede, dat twee sergeant-majoors ea
één sergeant bij het geval betrokken zijn.
Eén hunner was gestationneerd bij het deta
chement Linker-Rottekade, de beiden ande
ren aan den Schiedamschen dijk. De ser
geant-majoor K. moet de hoofdschuldige ziju.
Twee hoofdofficieren, leden van den
krijgsraad te 's-Gravenliage, stellen, in sa
menwerking met kapitein Quadekker, een
nauwgezet onderzoek in. Dat de betrokken
onderofficieren de soldij der aanwezige sol
daten zouden hebben opgestreken, werd ons
zeer stellig tegengesproken. Wel werdeq
hun van tijd tot tijd geschenken of kleine
bedragen in geld aangeboden.
Te Soestd'ijk is de achHienja-
rige loodgieter Hendrik Bi oskaar gedood,
doordat hij in aanraking kwam met den
draad van het elektrisch ldoht, welke zioh
bevindt boven het dak van „Hotel Trier".
Het slachtoffer heeft rich bij het loopen
door de goten vermoedelijk willen vast
grijpen en is toen gevallen.
Langer in Dienst houden van
Dienstplichtigen bij Militie en Landweer.
Ingediend is een wetsontwerp betreffen
de het langer in dienst houden van dienst
plichtigen bjj de landweer.
B£ dit wetsontwerp wordt voorgesteld om'
in art. 1 der wét van 31 December 1$14
gewijzigd bij de wetten van 30 Januari
1915 en 29 Juli 1915 voor 31 December
1915" te lezen: „31 Juli 1916."
Ter toelichting merkt de minister van
oorlog (Op, (lat de dienstplichtigen van de
landweerlichtingen 1907. 1908 en 1909 (mL
litielichtingen 1899, 1900 en 1901) bjj het
eindigen van den termijn, gedurende wel
ken zp ingevolge de wet van 29 Ju'i 1915
nog tot de landweer behooren, op 31 De
cember 1915 uit den dienst bij de landweer
zouden moeten worden ontslagen en ver
volgens tot den landstorm komen te be
hooren.
Aan de dienstplichtigen der lichtingen
1907 en 1908 is, voor zoover zij zulks
wenschten. reeds voorloopig (klein) verlof
verleend en het laat zich aanzien, dat op
genoemden 'datum ook de tot de lichting
1909 behoorende personen, die zulks wen.
echen, met zoodanig verlof vertrokken en
daardoor aan den dienst bij den troep ont
trokken zullen zjjn. Echter is h t van groot
belang hen voorloopig in het bezit te "laten
van wapenen en van k.ceding- en uitrusp
tingstukken. Om dit te kunnen doen, za. het
noodig zjjn, hen nog niet naar den land
storm te doen overgaan, doch voorshands bij
de landweer te behouden.
Aldus te handelen, zegt d9 minister, is
wensehe.'rjk, ook om voor de voor verlof in
aanmerking komende dienstplichtigen de ge
legenheid te behouden desgewenscht voor
loopig bij den troep aanwezig te blijven.
Ingediend is ook een wetsontwerp betref
fende hot langer in diens'; houden van inge
lijfden bij de militie.
Ter 'toelichting merken de ministers van
oorlog en marine o.a. op, dat de reden,
welke heeft geleid tot de wet van 29 Juli
1915 betreffende het langer in dienst hou
den van ingelijfden bij de militie, thans op
nieuw verlenging va-n den dienst voor som
mige groepen van dienstplichtigen doet noo
dig (achten.
De sterkte van de in werkolgken dienst
zijnde en nog in werkelijken dienst te stel
len landstorm-jaarklassen zal het mogelijk
maken, het naar huis zenden van andere
dienstplichtigen te doen uitstrekken tot lich
tingen, die thans nog tot de mi'itie behooren,
maar in gewone omstandigheden reeds naar
do landweer zouden zijn overgegaan.
Voordat de lichtingen met verlof kunnen
worden gezonden, zal haar overgang moeten
zjyn tot stand gekomen, omdat de beweeg
reden van de wet van 31 Juli enkel
spreekt van het met verlof laten gaan van
landweermannen.
Wordt het wetsontwerp tot wet verheven,
dan zal geen verdere verlenging van militie-
dienst worden gevorderd van de dienstplich
tigen der lichting 1906, die in 1914 on van
die der lichting 1907 die op' 1 Augustus
1915 voor overgang naar de landweer aan
de beurt waren.
De thans voorgestelde verlenging zal zich
alzoo bepalen tot de ingelijfden bij de on
bereden korpsen der lichting 1908 en tot
hein die ingevolge art. 99, tweede lid, der
Militiewet, niet naar de landweer overgaan,
te weten:
van de bereden korpsen, de lichtingen
1906 en 1907;
van de torpedisten en de pant: erf er-artil
lerie, de lichtingen 1908, 1907 en 1908;
van cle zeemilitie de lichtingen 1909 en
1910.
De „N. Ct." schrijft:
Het wegha'en van de Koninklijke Neder-
landsche mail, door de Engelsche autori
teiten te Deal, van boord van de „Frisia",
thuis varende van Buenos Ayres paar Am
sterdam, is een ernstig machtsmisbruik.
Voor zoover wij weten is een aan'asting
van onze ejouvereiniteïlsrechten in dezen vorm
gedurende den oorlog nog niet voorgeko
men en er kan dan ook geen twijfel bcs'nan
of onze Regeering zal zich heb gebeurde
ernstig aantrekken en daaraan ten spoedig
ste het noodige gevolg geven.
Op een rif ten noorden van Araeland
is een geladen Frahsche torpedo aange
spoeld.
Ingetrokken is de tijdelijke onhoffing
van het uitvoerverbod van glyceri.ie.
I Verboden is de uitvoer van mrkschrood-
j olie en dergelijke praeparaten, b^aande
j uit gesulfonecrdo geheel of gedeeltelijk ver
zeepte oliën.
