Necierlanü e» de Oorlog.
Tweede Kamer.
N». 17103
TToensdïUï S. 33eee.oa.t>eio.
Tweede Kiaxl. A°. 1915,
(Vergadering van gisteren).
INDISCHE BEGROOTING.
De lieer BOISSEVAIN dringt er op fian,
tat er in 1916 niet meer "clan 1 millioen zal
worden uitgegeven voor goutfontginning in
Benicoelen en dat voor het bedrjjf de corn-
jpaeroieeie boekhouding zal worden gevolgd.
De heer BICHON licht een amendement
toe, ojii onderafdeelittg 99 te verminderen
met f 500.000, met de bedoeling, dat voor
den bouw van de onderzeeb>ot K II en Kill
geen grooter bedrag wordt uitgetrokken dan
zelfs onder de gunstigste omstandigheden
in 1916 zal kunnen worden verwerkt. Er
bljjfi dan nog beschikbaar 1.8 millioen. J)e
booten zullen namelijk kosten 2.8 millioen,
in 1915 zal worden verwerkt 1/2 jmiliioen,
bljt/ft 2.3 millioen, waarvan het amendement
1/2 millioen wil afnemen.
Minister RAMBONNET heeft geen be
zwaar tegen het amendement, mits het maar
Ufot bedoelt, dat in geen geval jneer mag
worden verwerkt.
De heer FOCK raadt den Minister -over
neming pan.
De MINISTER neemt het amendement
over.
Do begrooting wordt zonder
Stemming aangenomen, evenals het
iwetsontwerp tot het aangaan eener geldlee-
onig ten name van Suriname.
STAATSBEGROOTING 1916.
Aan de orde is daarna Hoofdstuk I der
Stnalsbegrooting en tegelijk het ontwerp be
treffende beschikbaarstelling van levensmid
delen en veevoeder en kosten van tijdelijke
Rijksbureenx.
De heer DE MEESTER opent de alge-
pieene beschouwingen. Spr. erkent, dat onze
vr(heid van handelen o.a. opgiet gebied van
'Öe scheepvaart niet is zooals we dat zouden
wenschen. We .hebben ons echter dat te ge
troosten. Wel is Waar, dat er in ons land lie
den zijn, die belangrijke oorlogswinsten ma
ken, doch daar staat tegenover en dat mag
hier wel eens worden gezegd, dat duizenden
en duizenden nadeelen van den oorlog (On
dervinden.
Spr. weet zeer goed, dat lig geen nieuws
vertelt. Toch is het noodig, dat liet gezegd
wordt, omdat in het buitenland te dien aan-
zier :r zooveel misverstand bestaat. Op en
kele uitzonderingen na, is de pers uit eigen
ovenuiging met de Nederlandscho regee
ring en de groote meerderheid van Jiet Ne-
derlandbéhe volk beslist neutraal. Het aantal
lieden, die op dezen regel een uitzondering
maken, is gelukkig zeer gering. De wjjze
waarop het dagblad „De Telegraaf" de Re
geering aanvalt en verdacht maakt wordt
zeker door deze Kamer afgekeurd.
Stemmen: „Zeer juisL"
De Kamer heeft, sedert den oorlog uitbrak
een groot vertrouwen gesteld in de Regee
ring, doch de Regeering dient ook vertrou
wen te stellen in de Kamer. Een comité-
generaal acht spr. noodig voor een vertrou
welijke beraadslaging over de vraag, of de
lasten, die de Regeering oplegt, niet .te ver
mijden zijn. Door verschillende groepen zal
een voorstel worden gedaan om in comité-
generaal te vergaderen.
Zeer goed kan het voorkomen, dat de Re
geering meent in bepaalde behoeften te heb
ben voorzien en door deze maatregelen da.n
weder nieuwe nóoden ontstaan. Het besfee
acht spreker het, indien de Regeering füles
zooveel mogelijk zh'n gewonen loop laat -en
desnoods de behceftigen steunt. Wat de be
paling van de maximumprijzen betreft, zal
heb den Minister meermalen overkomen zijn,
dat óf do groothandel, öf de kleinhandel, óf
Üe tusschenhandel zich meenden te moeten
beklagen. De Regeering zal voorts goed doen
te blijven binnen de perken van de wet. De
vrijheidszin van den Nederlander 13 bekend,
dat iemand belet wordt, in het buitenland
te gaan werken gaat z.i. veel te ver.
ÏVoorts 33 z.i. de Regeering buiten de wet ge
gaan, wat betreft de wolvordering. Wat den
financieelen toestand betreft van ons land
er is zeer groote zorg. Een woord van hulde
brengt spreker ^an den Minister van Finan
ciën voor zijn onge'coflijken arbeid in zeer
korten tijd. In hel te kort op den gewonen
dienst dient spoedig te worden voorzien. Wat
de vroeger in uitzicht gestelde, en sedert
wegens den oorlog ingetrokken salaris-ver
hooging ran ambtenaren betreft, spreker
fceti eurt o.a. dat de Rege'ering de rijksveld-
wacht niet een kleine verhooging toekende;
in verband o.a. met de smokkelaars heeft j
ze een zeer zware en gevaarlijke taak.
Verder wijst spr. er op, dat de Regoering
in verschillend opzicht nog had kunnen be
zuinigen. Spr. meent, dat- Grondwetsherzie
ning en ouderdomswet moeten gaan vóór al
het andere. Daartoe hebben we allen ons bost
te doen. De Regesring meent, dat de Grond
wetsherziening het eerst moet worden behan
deld. Spr. vraagt nog nadere inlichtingen.
Indien toch de Kamer na de behandeling
der Grondwetsherziening werd ontbonden,
zouden de belastingwetten weder worden uit
gesteld.
De heer SCHAPER wijst er op, dat, al
zjjn we niet in den oorlog betrokken, heel
ons economisch leven door den oorlog wórdt
gedrukt en deze oorlog nog jaren invloed zal
uitoefenen. Millioenen zijn gedood en gewond.
niillioePen lijden gebrek. Het is thans nog
geen tijd conclusies te trekken. Wie de
Bchuld heeft is vah ondergeschikt belang.
Do arbeiders hebben echte? in het oog t»
houden de grondoorzaken, die tot deze ramp
hebben geleid. Deze oorlog is een vonnis van
de basis, waarop deze maatschappij berust.
In het begin zag ook de oburgeoisie in,
dat imperialisme, machten en invloedssferen
dep drang brachten tot dezen krijg, doch
sedert wordt dat meer en meer weer ver
donkeremaand. Spr. citeert in deze uitspra
ken o.a. van de heeren Bos, Coljin en Lob
man, die eenzelfde oorzaak van den oorlog
aangeven. Spr. wijst er in dit verband op, dat
de grootste haat bestaan niet tusseken
Diiitschiand en Frankrijk of Rusland, maar
tusschën de juededingers Duitschland en En
geland.
De hoofdoorzaak is het kapitalisme. Mr.
Tasman ontkent dat, en spr. onderwerpt
vervolgens diens meening aan critiek. Deze
iieelo oorlog is een jammerlik fiasco on
zer Wes'.ersche beschaving. Zoo'arg het ka
pitalisme nog niet is vervangen door pet so
cialisme, dat samenwerking tusschen de vol
keren beoogt, zal men niet van de oorlogen
afkomen.
Een andore vraag is natuurlijk, of pien nu
piet reeds iets kan doen, om de oorlogen zoo
veel jnogeljjfc in aantal te beperken, omdat
ook die kapitalisten onder den oorlog lei
den. Ondanks het fiasco der internationale
sociaal-democratie, blpjft spr. van oordeel,
dat de sociaal-democratie de meest paci
fistische beweging is. De kerkelijke bladen,
die tot de sociaal-democratie verwijt .n doen,
mogen wel hun mond houden. Het pfficieele
christendom, dat zooveel ouder is, kon slechts
een poging /doen om op de Kerstdagen niet
te vechten. Daarna wijdt spr. eenige beschou
wingen aan hetgeen Nederland zoo al niet
doen kan om den oorlog te beëindigen,
dan toch om een duurzamen vrede te bevor
deren.
Voorts betoogt spr., dat we moeten blijven
bij1 den vrijhandel en geen kunstmatige slag-
boomen moeten oprichten. De volken moeten
voortaan beter worden ingelicht, wat er om
gaat in de kabinetten der ministeries van
buitenlandsche zaken. Met dp geheimdoe-
nerij dient te worden gebroken. We hebben
een Oranjeboek gekregen, doch het kwam
veel te laat. Er komt bijv. eeli Zeppelin boven
ons land. Hert volk hoort van pi ets en een sen
satiepers zweept het op. Waarom deert ,de
regoering niet aanstonds mede wat ze in ver
band daarmede .doet?
We hebben slechts enkele Minister van
Buitenlandsche Zaken gehad (spr. spreekt
niet van den huidigen), die eminent waren.
Soms dachten we hier: Hoe moet die man
er uitkomen? (Gelach). En in het bui
tenland hadden ze toch vroeger onze be
langen moeten verdedigen op een belang-
r(ken post. In de diplomatie moet niet de
erfelijke aristocratie, doch bekwaamheid den
doorslag geven. Ook in Duitschland klaagt
men over hetzelfde euvel. De volkeren bob
ben met hun bloed de fouten hunner Regee-
ringon hertaald. Zeer wenschelijk acht spreker
het, dat een onmiddellijk en zeer streng on
derzoek wordt ingesteld in gevallen als de
ontijdige publicatie van het rapport der Be
vredigingscommissie, waarvoor spreker geen
woorden van afkeuring genoeg heeft. Indien
men onmiddellijk de rapporten had opge-
ëischt, en er waren er maar 99 ingeleverd,
dan was djat zeker een aanwijzing. Het is
echter niet zeker, dat een Kamerlid het rap
port heeft verstrekt. Spreker gelooft het niet
Spreker zou wenschen, dat niet meer de
Koning het recht heeft oorlog te verklaren.
De wedstrijd in bewapening acht spr. een
groot oorlogsgevaar. Ze sticht een erfelijke
kaste van mi.ita-iren (officieren). Als spre
ker in een bosch is met gewapende kerels,
zeker, /dan zorgt hij ook gewapend te zijn. In
ternationaal pioet er tegen die bewapening
gewerkt iworden. Dan dient er te zijn be
vordering van arbitrage. Meer dan dat is noo
dig de onverzettelijke wli der volken om geen
geschillen uit te vechten doch zo in rechte
te doen beslissen.
Kan de Regeering niert meer doen om een
einde te maken aan dezen roentloozen oor
log? Zeker, voorzichtigheid is noodig, niaar
men kan ook te voor zich lig zijn. Kan de Re
geering niet bevorderen een conferentie van
neutraio Staten? Niet Nederland, doch de
conferentie treedt dan handelend op om den
vrede te bevorderen. Aan de Regeermg
brengt spreker hulde.voor het bewaren der
neutrale houding. Een doors'ag kunnen we
niet geven, wel ons volk ongelukkig .maken.
Spr. keurt af de houding van persorganen
die ons in den oorlog willen betrekken, waar
toe zij ook rekent „De Toekomst"', geredi
geerd door een stelletje professoren, die zich
hebben te schamen.
Stemmen: „Zeer juist".
De heer SCHAPER vervolgt zijn rede en
wfcst er dat in dat blad wordt betreurd,
dat we in den tijd van Karei V, van Duiiseh-
laml zijn losgeraakt-. Spreker keurt voorts
af de vervolging van de leiders [der dienstwei
geraarsbeweging, die cachet aan de bewe
ging geeft. Door hun optreden komt er geen
dienstweigeraar meer, die nemen deze lei
ders toch niet an serieux. Dan ptelt spr.
de vraag: Moeben we altgd nog piaar hou
den volledige mobilisatie? Dat het militie-
leger gemobiliseerd blijft, is natuurlijk, maar
geheel anders staat het met den landstorm.
Toen*Ter Laan den landstorm wilde naar huis
zenden, liet de heer Marohant zioh zeer vrij
postig over dit denkbeeld uit. Nu is er een
communis opinio! De economische toestand
eischt wegzending. Al®was het alleen om
onze financiën.
De lieden, die aandringen op vrijheid, doen
alsof er geen oorlog is. We hebben aan den
©enen kant den moeilijken invoer door jEn-
land. aan den anderen kant het gevaar van
den voordeeligen uitvoer. We hebben te \va-
ken tegen de oorlogshaaien, die willen ver
dienen in de eerste plaats, ook ai zouden
ze daardoor het iand in gevaar brengen of
het volk uithongeren. Een groote verdienste
van minister Treub is het, dat hij dadelijk
maximum-prijzen instelde. Wat zou er an
ders nu nog gebeuren? Spr. citeert een adres
van de Christelijke arbeiders, die ook om
maximum-prijzen vroegen. Natuurlijk onder
den invloed der moderne vakbeweging. Heeft
de Regeering in dit opzicht genoeg gedaan?
Een vaste Ijjn heeft z. i. te zeer ontbroken.
Als voorbeeld noemt spr. o.a. de boter en
de aardappelen. Met verschillende artikelen
kwam 't uitvoerverbod als het to laat was.
Aan een burgemeester in Limburg vroeg
men: Komen er geen RegeeringoVarkens?"
Hij antwnoordde: „Ik mest zelf 200 varkens,
dank je wel." (Gelach).
Do VOORZITTER: Ik zie aan uw stem,
dat holt u moeite kost uw rede te vervoigeii.
De heer SCHAPER: „Mijnheer de voorzit
ter, ik dank u, dat u het eindelijk ziet."
De vergadering wordt daarna geschorst
tot Woensdagochtend elf uren.-
Beschikbaarstelling van Groenten.
Nu de groentencentrale begonnen is met
de verspreiding der z.g. Regeeringsgroen-
ten, deelt men van bevoegde z'rjde o.a. om
trent de gToote moei lijk helen, welke in de
eerste weken in verband daarmede werden
ondervonden, heb volgende mede:
Verschillende gemeentebesturen hebben
zich beklaagd, dat de door hen bestelde
groenten niet tot de gevraagde hoeveelheid
afgeleverd werden of dat bij aankomst der
zending een belangrijk onderwicht te con-
stateeren viel, terwijl zij in- sommige geval
len bepaalde groenten in het geheel niet
ontvingen of in een andere kwaliteit, dan
verwacht werd.
Wat eerstgenoemde klacht aangaat, wordt
er op gewezen, dab enkele gemeentebestu
ren ter voorziening in de behoefte der be
volking, wat versche groenten aangaat, veel
meer bestelden dan voor één week bonoo-
digd was, of wat vatgroenten betreft, een
inslag wenschten te doen, die het normaal
gebruik over één maand verre overtrof. In
die gevallen meende de groentencentrale een
kleinere hoeveelheid te moeten afleveren.
Wat het onderwicht betreft, zulks is
slechts toe te schrijven aan het feit, dat
men genoodzaakt was, de groenten in open
wagens te verzenden, terwijl de distributie
ook een zeer belangrijke vertraging onder
vond door een, in deze tijden zelfs, nog
abnormaal gebrek aan rollend materiaal.
Het afwegen der groenten geschiedt met
de meeste nauwkeurigheid; trouwens, op den
vrachtbrief staat het spoorgewicht^ steeds
aangegeven en dit is toch inderdaad een
voldoende maatstaf voor hetgeen afgeleverd
is. Hoe abnormaal het gebrek aan spoor
wegwagens was in de eerste week, toen
men moest beginnen met de distributie van
koo. over heb geheele land, kan hieruit
blijken, dat Dinsdag j.l. voor de verzending
noodig waren 12 behoorlijk gesloten of met
dekkleeden overdekte wagons en Donder
dagavond 40 van zulke wagons, terwijl er
toen eerst slechts enkele wagons beschik
baar waren. Het gevolg was, dat afgemeten
partijen lagen te wachten in den regen cn
daarna in open wagens werden verzond»,
waardoor zelfs de beste groente moet be
derven of in hoedanigheid achteruitgaan.
D< Rijkscommissie van Toezicht cp het
Algemeen Administratiekantoor voor de le-
vensmidddenvoorzienmg, is er na zeer veei
moeite in geslaagd, gedaan te krijgen, dat
meerdere en overdek be wagons beschik óoar
worden gesteld. Do besturen van enkele
groote gemeenten hebban z'chzelf weten te
helpen door schepen te sturen, ven einde
de beschikbaar gestelde groenten naar hun
gemeente te vervoeren, waarmede gunstige
uitkomsten werden verkregen.
Het niet op tijd ontvangen der bestelde
groenten moet dan ook geheel aan het ge
noemde gebrek aan spoorwegmaterieel wor
den toegeschreven, en wat het wegblijven
van enkele soorten aangaat, waarop men
rekende, was het zeer slechte weder oor
zaak, dat op bepaalde dagen bijv. peen en
uien niet geladen konden worden, juist' om
dat er geen dicht materieel voorhanden was.
Naar aanleiding van een bij sommige ge
meentebesturen bestaand m'sverstant om
trent de kwaliteiten van peen en knolrapen,
wordt het volgende opgemerkt:
Aangeboden werden grove peen en fijnere
peen. Onder eerstgenoemde kwaliteit rang
schikt de groentencentrale de Flakkeasc-ho,
Zeeuwsche en Hillegomsche. onder de fij
nere de Friesche peensoorben. Voorts wer
den aangeboden: knolrapen h f2 en Gel-
dersche knolrapen k f2.50. Gemeentebestu
ren, welke geen order gaven op Gelder-
sclie knolrapen, kunnen nu echter niet don
eisch sbellon, dat hetgeen geleverd moet
worden, per sé uit deze of gene streek af
komstig zij.
Verschillende gemeentebesturen hadden
reeds in antwoord op de desbetreffende cir
culaire van den Minister van Landbouw enz.
opgegeven, welke hoeveelheden groenten en
vatgroenten zij gedurende het winterseizoen
wenschbem te betrekken en nu koont liet voor,
dat de thans bij de Groentencentrale bin-
nenloopende orders, de behoefte aangeven
de, voor één week resp. maand, verre het
1/20 resp. 1/5 (weken maanden tus3chen
i Nov. en 1 Aprii) overtreffen. Met het
cog op de aanspraken van audere gemeen
ten en de beschikbare hoeveelheden kan er
niet voor ingestaan worden, dat het meer
dere geleverd zal worden.
Mee nadruk wordt er op gewezen, dat de
regeling van den uitvoer en de beschikbaar
stelling van groenten en vatgroenten be
rust op den w'ensch der regeering, het Ne
derlandscho volk, in deze- moeilijke tijden,
van goed en gezond, doch tevens goedkoop
voedsel te voorzien. De „Groentencentrale'
heeft de uitvoering dezer aangelegenheid
gaarne op zich genomen, doch waar hier
mede zware lasten op de tuinbouwers en ex
porteurs worden gelegd, verwacht zij cok,
dat de gemeentebesturen hun medewerking
verieenen, dat het schoone doel niet wordt
gemist. Dit kunnen zij doen, door er nauw
lettend acht op te geven, dac de lusschen-
handel, die de groenten en vatgroenten be
trekt, deze niet voor hoogeren prijs aan
de ingezetenen v.rkoopl, dan dis ij Is reels
aan de burgemeesters in overweging is ge
geven, gelijk- op sommige plaatsen geschiedt.
Ook dient met alle kracht voorkomen te
worden, dat beschikbaar gestelde groenten
opnieuw in den groothandel terecht komen
en tehooren de gemeentebesturen dus in
geen geval groenten of vatgroenten te le
veren aan winkeliers, die tevens groothan
delaar of exporteur zjn.
Door aan détailhandelaren slechts kleice
hoeveelheden tegeljkertjd af te leveren,
overeenkomstig hun werkelijk wekelijksch
debiet* wordt het geschetste euvel vrijwel
ondervangen.
Immers in den geringen prijs en de goede
kwaliteit der beschikbaar gestelde groenten
en vatgroenten bijv. uien en vooral ook
ingemaakte groenten ligt bj de hooge
groothandelprijzen een groot gevaar, dat de
goede bedoelingen der regeering ten deele
zullen falen en dab deze producten als een
welkom speculatie-object zullen worden mis-
b luikt.
Voor leveranciers aan leger en v'.oot be
knoren door de gemeentebesturen geen
groenten beschikbaar te worden gesteld,
zonder er zich van te overtuigen, dat de
producten ook beneden de maximum-prijzen,
welke voor den détailkandel gelden, worden
afgeleverd, daar het hier toch in de meeste
gevallen gaat over niet onbelangrijke leve
ranties, dio anders door hen op de open
markt zouden zijn aangekocht, terwijl leger
en vloot óók door de Groentencentrale wor
den voorzien.
De Groentencentrale is overigens bereid,
om aan de wenschen van die gemeente, die
maatregelen namen om- de distributie van
groenten en vatgroenten op alleszins doel
treffende wijze te regelen, tegemoet te ko
men door het beschikbaar stellen van gr 00-
tere hoeveelheden van zekere artikelen, dan
voor een enkele week bcnoodigd zijn.
Sommige gemeenten, die over goede op
slagruimten beschikken, wenschen zich, voor
al met het oog op vorstgevaar, reeds nu voor
langeren trjd te dekken. Ook hieromtrent is
de Groentencentrale tot overweging en be
spreking bereid.
InSijving lichting 1916.
In hert tijdvak van 1620 Januari 1916
zullen worden ingolijfd de dienstplichtigen
der liohting 1916, toegewezen aan hert korps
pontonniers en bestemd voor het eerst in
te lijven gedeelte.
Alleen om zeer gewichtige redenen
waaronder in ddrt geval ook studicbelangen
kunnen worden gerekend kan aan dozo
in te lijven dienstplichtigen uitstel van eer-
ste-oefening worden verleend, indien zij
daartoe alsnog ten spoedigste zelf hun ver
langen bij (ongezegeld) verzoekschrift aan
den minister van Oorlog te kennen ge
ven, met overlegging van een deugdelijk
bewijsstuk omtrent het werkelijk bestaan
van de reden der aanvrage. De dienstplich
tigen zullen echter rekening moeten hou
den met de mogelijkheid, dat het uitstel
wordt ingetrokken, zoodra de omstandig
heden daartoe aanleiding mochten geven.
De toestand der arbeiders.
Do heeren J. Oudegeest an J. van den
Tempel, optredende in hun kwaliteit van
voorzitter en secretaris van het Neder-
landöoh Verbond van Vakverenigingen,
hebben een adres tot de regeering gericht,
waarin zij verklaren van meening te zijn,
dart door de 6de economische nota v an den
minister van Landbouw, Nijverheid en Han
del aangaande den toestand, waarin de Ne-
clerlandsöhe arbeidersklasse verkeert, een
te gunstige indruk wordt verkregen. Im
mers de werkloosheid mert name in de
bouwvakken, de diamantmdtustrio en hot
havenbedrijf teistert- nog in hevige mate de
Nederlandisohc arbeiders, hetgeen onder
anderen hieruit kan blijken, dat van 79.207
leden van bij het N. V. V. aangesloten or
ganisaties, werkzaam in 'liet particuliere
bedrijf; waarvan gegevens waren verstrekt
op 1 October 1915, 9891 geheel en 2419 ge
deeltelijk werkloos waren.
Als gevolg daarvan wordit in breede krin
gen dor arbeidersklasse ondanks de hulp,
verstrekt door steuncomités en do uifckec-
ringen der werkloozonkassen groote ellen
de geleden.
Maar ook van dio groepen van arbeiders
en economisch met hen gel ijkgest ©ld endie
nog geregeld werken, wordt- de toestand,
als gevolg van de stijging van de prijzen
der levensmiddelen, gaandeweg slechter.
In opdmoht van de buitengewone alge
meen© vergadering van hert N. V. V. gehou
den op Maandag 8 en Dinsdag 9 Novem
ber 1915, ter bespreking van den economi-
schen toestand de-r arbeiders, wenden
adressanten zioh daarom tob de regoering
met het dringende verzoek om krachtiger
dam tot dusver voort te gaan met hert t?cf-
fen van maatregelen op het gebied der 'e-
■."einsmi/ldelenvoorzioning, waardoor een
verdere teruggang van het bestaan spoil
cler Neder!audsche arbeidersklasse wordo
voorkom-en.
Met de mailboot „Mecklenburg", die
gisteren te vier uur te Ylassingen aankwam,
arriveerden onder meer 88 manschappen
ca 17 officieren van Duitsohe Roode Kruis
uirt Duitseh Zuid-West-Afrika na sinds Juli
in gevangenschap in Afrika te hebben door
gebracht. Volgens den man, dien wij spra
ken, viel daar over de behandeling niet- veel
te klagen, vooral waar men in de gelegen
heid was, bij gebrek vaD voldoende voed
sel, zelf bij te koopen en te koken. De
reis naar Engeland was een kwelling door
strenge bewaking en gebrek aan voldoende
voedsel. De reis duurde ongeveer een
maand.
Na een verblijf van vier dagen in Enge
land werd hun veroorloofd verder te rei
zen.
Allen waren verheugd op vrijen bodem te
zijn en voora-l Duitsohe couranten en il
lustraties, gekocht aan den spoorwegboek-
handcl, waren zeer welkom. Men wigt van
den oorlog bijna niets. Met trein 6.10 ver
trokken allen naar Gooh.
Te Roozendaal kwam gistermiddag
een express trein uit België, vervoerende
500 Fransche vrouwen, kinderen en reli
gieuzen uit het bezette gebied in Noord-
Frankrijk. Per extra trein vertrokken ze
naar Y lassingen en via Engeland naa-i
F rankrijk.
Bij Kon. besluit is vrijdom van port
vereend voor de briefwisseling van voor
zitter, secretaris en leden der Oommassiee»
van voorlichting in zake vergoeding Wegens
kostwinn erechap onderling, van de oom
missies met de Commissarissen der Konin
gin en de burgemeesters en voor de door de
belanghebbenden aan de commissies te zen
den stukken.
Bij den aanvang der kaasmarkt te
Purmercnd waarop gister veel kaas was
aangevoerd, werd aan de aanvoerders door
de kaashandelaren medegedeeld, dat door
hen besloten was noch te Purmerend noch
to Alkmaar of Hoorn kaas te koopen,
zoolang clo uitvoer is verboden, daar het
niet langer aangaat om de zeer dure kaas ia
tc koopen, wanneer ze die niet kunnen uit-
vceren. De ontevredenheid der aanvoer
ders, die nu een vergeefsche reis gemaakt
hadden, was zeer groot.
De uitvoer van haring en bokking,
zander consent, is nog toegestaan voor die
partijen, we-lko vóór of op den 27en No
vember ingefaden in spoorwegwagons en
voor verzending gereed aangeboden wa-
reil.
Maandagmorgen is te IJzerio, onder
Aalten, gearresteerd zekere B. INijland,
die al in Fe/bruari verbannen was wegens
smokkelarij. Ook nu weer had hij smok
kelwaar bij zich, bestaande uit petroleum
en meel. Hij zal naar Zutphen worden
overgebracht.
De kans, dat Alkmaar een meaicoor-
log zal beleven, is tijdelijk voorbij. De melk
veehouders hebben n.l. na een conferentie
met den burgemeester in een Maandag
avond gehouden vergadering besloten de
consumptiemelk nog tot 10 December a.s.
inplaats van tot 1 Decemoer, zooa-ls eerst
was beslcten, aan de melkverslijters te ver-
koopen voor 9 cent per liter.
Gistermorgen is bet stoffelijk over
schot van den heer Rousseaux, kapitein bij
het Belgische leger, op het kerkhof te
Sluis ter aarde besteld: Voor eenigen tijd
met veriof hier ter stede aangekomen om
genezing te vinden van zijn geschokte ge
zondheid in zijn gezin, tijdelijk te Sluis
vertoevend, is hij plotseling Zaterdag
overleden. Zijn familie had nu het droeve
voorrecht hem uitgeleide te dociJ naarrj
zijn laatste rustplaats. De draagbaar was
omhuld met de Belg. ïlag, terwijl een groo
te strik, eveneens in Belgische kleuren, een.
paar palmtakken samenbond. De baar werd
gedragen door eonige gereformeerde (d. 1.
afgekeurde), Belgische soldaten, even
eens hier woonachtig. Voorop liep een tam
boer met omfloersche trom. Achter de baar
schreed ook de plaatselijke commandant
van Sluis, zijn overleden collega do laatste
eer bewijzend. Eveneens had zich de bur
gemeester aangesloten bij den stoet.
En in de verte boemde flauw het kanon
van den IJser: een doodenmarsch, een
laatste groot aan den 'strijder voor zijn
vaderland, dio nog in den vreemde moest
sterven
Het bestuur van „De Hanze", Bond
van Roomsch-Katholieke Ycreenigingen
van den Handcldrijvenden cn Industrï-i
ee-len middenstand in het Bisdom Haar
lem, heeft zich met een adres tot de Tweo-
de Kamer der Staten-Generaa'l gericht-,
waarin, onder opmerking o.a., dat bij den
Bond voort-durend ernstige klachten zijn
ingekomen van gemobiliseerde middenstan
ders, over de tékens weer afwijzende bo-
sohikkingen van gevraagd extra zakenver-
lof, en dat in tegenstelling daarvan, aan
personen in het grootbedrijf werkzaam, ea
